Θέμα 1 ο.... Διαγώνισμα στη Χημεία Γ Λυκείου Ιοντικής Ισορροπίας & Οργανικής Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.8 επιλέξτε τη σωστή απάντηση. Μονάδες 2,5x8=20 1.1 Κατά τη διάλυση HCl στο νερό, σε σταθερή θερμοκρασία, η τιμή του γινομένου[η 3 Ο + ][ΟΗ - ] α) αυξάνεται, γ) ελαττώνεται, β) παραμένει σταθερή, δ) δεν αρκούν τα δεδομένα για να απαντήσουμε. 1.2 Το ρη υδατικού διαλύματος ΚΟΗ μειώνεται: α) αν από το διάλυμα αφαιρέσουμε νερό, β) αν μειώσουμε την θερμοκρασία, γ) αν προσθέσουμε υδατικό διάλυμα ΚΟΗ της ίδιας συγκέντρωσης, δ) αν προσθέσουμε υδατικό διάλυμα ΚΟΗ μικρότερης συγκέντρωσης. 1.3 Κατά την αραίωση υδατικού διαλύματος μιας ουσίας Α, υπό σταθερή θερμοκρασία το pη δεν μεταβάλλεται. Η ουσία Α μπορεί να είναι: α) HCl, β) NaOH, γ) ΝΗ 4 ΝΟ 3, δ) CH 3 CH 2 OH. 1.4 Κατά τη διάλυση 0,01mol Ν 2 O 5 σε Η 2 Ο σχηματίζονται 200ml διαλύματος. Το ph του διαλύματος στους 25 C είναι: α) 13, β) 8, γ) 7, δ) 1. 1.5 Διαθέτουμε δύο υδατικά διαλύματα : ΗΝΟ 3 (Δ 1 ), και CΗ 3 COOH (Δ 2 ) Τα διαλύματα έχουν το ίδιο ρη και την ίδια θερμοκρασία. Τότε: α) Το διάλυμα Δ 2 έχει την μεγαλύτερη αρχική συγκέντρωση. β) Τα διαλύματα παρουσιάζουν την ίδια ηλεκτρική αγωγιμότητα. γ) Στο διάλυμα Δ 1 μεταβάλλεται το πλήθος των ιόντων ΝΟ 3 - κατά την αραίωση. δ) Αν τα διαλύματα αραιωθούν σε δεκαπλάσιο όγκο, τότε θα παρουσιάσουν την ίδια μεταβολή στο ph τους. 1
1.6 Ποια από τις παρακάτω οργανικές ενώσεις έχει τις ακόλουθες ιδιότητες; 1 η )Το υδατικό της διάλυμα έχει ρη<7 (25 ο C). 2 η ) Αντιδρά με Na και ελευθερώνει αέριο. 3 η ) Έχει αναγωγικές ιδιότητες. α) CH 3 CHO, β) C 6 H 5 OH, γ) HCOOH, δ) CH 3 CH 2 OH. 1.7 Ποια από τις παρακάτω ενώσεις εμφανίζει βασική συμπεριφορά σε υδατικό διάλυμα; α) CH 3 CH 2 OH, β) CH 3 C CNa, γ) CH 3 CH=O, δ) C 6 H 5 OH. 1.8 Από την οξείδωση πρωτοταγούς αλκοόλης με όξινο διάλυμα K 2 Cr 2 O 7 στη συνήθη θερμοκρασία παίρνουμε: α) μόνο αλδεΰδη, β) μόνο καρβοξυλικό οξύ, γ) μείγμα καρβονυλικών ενώσεων, δ) αλδεΰδη ή οξύ ή μείγμα αυτών. 1.9 Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λάθος; α) Το NH 4 Cl ιοντίζεται στα υδατικά του διαλύματα. ΔιάχυτοΦώς β) Η αντίδραση: CH 4 + Cl 2 CH3Cl + ΗCl, χαρακτηρίζεται και ως οξείδωση του CH 4. γ) Tα νιτρίλια αντιδρούν με νερό και σχηματίζουν κυανυδρίνες. δ) Η K w είναι η σταθερά ιοντισμού του νερού. ε) Η ακεταλδεϋδη και η αιθανόλη διακρίνονται μεταξύ τους με αντιδράσεις οξείδωσης. Θέμα 2 ο.... 2.1 Tα Παρακάτω υδατικά διαλύματα έχουν την ίδια μοριακή συγκέντρωση C. Να διατάξετε τα διαλύματα αυτά κατά αύξουσα σειρά pη στους 25 ο C. HCl (Δ 1 ) NH 3 (Δ 2 ) CΗ 3 COOH (Δ 3 ) KOH (Δ 4 ) 2.2 Σε υδατικό διάλυμα ασθενούς μονοπρωτικού οξέος ΗΑ βρέθηκε στην ισορροπία να ισχύει η σχέση [ΗΑ]=9[Α - ]. Να υπολογίσετε: α) τον βαθμό ιοντισμού του ΗΑ στο διάλυμα αυτό. β) το pη του διαλύματος, αν [Η 3 Ο + ] που προκύπτει από τον αυτοϊοντισμό του νερού στο διάλυμα αυτό είναι 10-11 Μ. 2
γ) το ph υδατικού διαλύματος ΝaΑ 0,1Μ. K w =10-14 στους 25 2.3 Να εξηγήσετε γιατί οι φαινόλες αν και έχουν όξινη συμπεριφορά όπως και τα καρβοξυλικά οξέα, δεν αντιδρούν όμως με την ΝΗ 3 ούτε διασπούν ΝaHCO 3. Δίνονται: pκa(rcooh)=pkb(nh 3 )=5, pka 1 (H 2 CO 3 )=7, pka(c 6 H 5 OH)=10, pk w =14. 2.4 Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα οξαλικού οξέος. α) Να γραφεί η χημική εξίσωση της πλήρους οξείδωσης του οξαλικού οξέος με όξινο διάλυμα ΚΜnO 4. β) Στο αρχικό υδατικό διάλυμα προσθέτουμε ποσότητα ΝaOH, οπότε έχουμε μερική εξουδετέρωση του οξέος. Να εξετάσετε αν το διάλυμα που προκύπτει είναι όξινο ουδέτερο ή βασικό. Δίνεται ότι για το όξινο οξαλικό ιόν (HOOC-COO - ) pk a =6 και pk b =10 θ=25 2.5 Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις των παρακάτω αντιδράσεων: α) CH 3 CH 2 NH 2 +HCl β) HCOOH + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 γ) CH 3 CHO + AgNO 3 + NH 3 δ) HC CH + CuCl + NH 3 (περίσσεια) ε) CH 3 CN+H 2 Ο+ H 2 SO 4 2.6 Διαθέτουμε ένα υδατικό διάλυμα HCOONa 0,1Μ. Να εξηγηθεί πώς θα μεταβληθεί ο βαθμός ιοντισμού του HCOO -, και το pη του διαλύματος αν: (α<10%) α) προσθέσουμε νερό, β) προσθέσουμε καθαρό HCOOΝa (ο όγκος του διαλύματος σταθερός), γ) αυξήσουμε την θερμοκρασία, δ) προσθέσουμε υδατικό διάλυμα ΝaCl. 3
Θέμα 3 ο.... Ποσότητα CH 3 NH 3 Cl ίση με 0,05mol διαλύεται στο νερό, οπότε προκύπτει υδατικό διάλυμα Δ 1 όγκου 100ml. α) Να γραφούν οι αντιδράσεις που πραγματοποιούνται στο Δ 1 και να χαρακτηριστεί το διάλυμα αυτό ως όξινο, ουδέτερο, βασικό. β) Να υπολογίσετε τον βαθμό ιοντισμού του CH 3 NH 3 + στο Δ 1 καθώς και την συγκέντρωση ιόντων οξωνίου που παράγονται από τον αυτοϊοντισμό του νερού στο διάλυμα αυτό. γ) Πόσα ml νερού πρέπει να προσθέσουμε στο διάλυμα Δ 1, ώστε στο νέο διάλυμα να υπάρχει τριπλάσιος αριθμός ιόντων H 3 O + απ ότι στο αρχικό διάλυμα; δ) Πόσα mol CH 3 NH 3 Cl πρέπει να προστεθούν στο Δ 1 χωρίς μεταβολή όγκου ώστε ο βαθμός ιοντισμού του CH 3 NH 3 + να μεταβληθεί κατά 50%; ε) Πόσα ml H 2 O πρέπει να προστεθούν σε 2l του Δ 1, ώστε το ph να μεταβληθεί κατά μισή μονάδα; Δίνεται για την CH 3 ΝΗ 2 :Κ b =5 10-5, όλα τα διαλύματα έχουν θερμοκρασία 25 ο C οπότε Κ w =10-14 Θέμα 4 ο.... 4.1 Αλκένιο (Α) πολυμερίζεται και το πολυμερές (Β) που προκύπτει έχει σχετική μοριακή μάζα 84.000 ενώ για τον σχηματισμό ενός μορίου πολυμερούς απαιτούνται 2.000 μόρια μονομερούς. α) Να βρεθεί ο συντακτικός τύπος του αλκενίου (A) και να γραφεί η αντίδραση πολυμερισμού. Μονάδες 3 β) Αν κατά τον πολυμερισμό της ένωσης Α σχηματίζονται 50,4 Kg πολυμερούς Β με απόδοση 60%, να υπολογίσετε τη μάζα του αλκενίου (Α) που αντέδρασε. γ) Δίνεται το διάγραμμα των χημικών μετατροπών (A είναι το αλκένιο που έχετε βρει στο α ερώτημα): 4
γ 1 ) Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Γ, Δ, Ε, Ζ, Η, Θ, I, Κ, Λ. γ 2 ) Ορισμένη ποσότητα του αλκενίου Α κατά την πλήρη αντίδρασή του με το νερό σχηματίζει μείγμα της ένωσης Γ και του δευτερεύοντος προϊόντος Μ. Το μείγμα που προκύπτει χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη. Το πρώτο μέρος απαιτεί για πλήρη οξείδωσή του 960ml διαλύματος ΚΜnΟ 4, 0,5Μ. Το δεύτερο μέρος αντιδρά με μεταλλικό Νa και δίνει 7,84l αερίου σε stp. i) Να βρεθεί η γραμμομοριακή σύσταση του μείγματος των και Α, Μ καθώς και ο συντακτικός τύπος της ένωσης Μ. ii) Να βρείθεί το ποσοστό μετατροπής της ένωσης Α στην ένωση Γ. Μονάδες 12 ΑrC=12, ArH=1 4.2 Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα όγκου 2l που περιέχει CΗ 3 CH 2 OH, CH 3 COOH και CH 3 CH=O (διάλυμα Δ 1 ). α) Τα 500ml του διαλύματος Δ 1 αποχρωματίζουν 2l διαλύματος KMnO 4 0,1M, οξινισμένα με H 2 SO 4. β) Άλλα 500ml του διαλύματος Δ 1 απαιτούν για πλήρη εξουδετέρωση 100ml υδατικού διαλύματος NaOH 0,5M. γ) Τα υπόλοιπα 1000ml του διαλύματος Δ 1 με αντιδραστήριο Fehling δίνουν 28,6g ιζήματος. Να βρεθούν τα mol των συστατικών του αρχικού μείγματος. (Δίνεται ότι: A r (O)=16, A r (Cu)=63,5) Μονάδες 6 Καλή Επιτυχία!!! 5