P5_TA(2002)0559 Πρόληψη του καπνίσµατος και καταπολέµηση της κατανάλωσης καπνού Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε την πρόληψη του καπνίσµατος και µε ορισµένες πρωτοβουλίες για την ενισχυµένη καταπολέµηση της κατανάλωσης καπνού (2002/2167(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την πρόταση σύστασης του Συµβουλίου για την πρόληψη του καπνίσµατος και για ορισµένες πρωτοβουλίες για την ενισχυµένη καταπολέµηση της κατανάλωσης καπνού (CΟΜ(2002) 303 - C5-0475/2002), έχοντας υπόψη το ψήφισµά του της 18ης εκεµβρίου 1997 σχετικά µε την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον σηµερινό και τον προτεινόµενο ρόλο της Κοινότητας στην καταπολέµηση της κατανάλωσης καπνού 1, έχοντας υπόψη το ψήφισµά του της 13ης Νοεµβρίου 2001 σχετικά µε τη συνέχεια που δόθηκε στη γνωµοδότηση του Κοινοβουλίου όσον αφορά τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενόψει του τρίτου γύρου διαπραγµατεύσεων για σύµβαση-πλαίσιο της ΠΟΥ όσον αφορά τον έλεγχο του καπνού 2, έχοντας υπόψη το άρθρο 152 της Συνθήκης ΕΚ, έχοντας υπόψη το άρθρο 163 του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών και τη γνωµοδότηση της Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς (A5-0378/2002), Α. εκτιµώντας ότι το Συµβούλιο δεν ζήτησε από το Κοινοβούλιο να γνωµοδοτήσει σχετικά µε το σχέδιο σύστασης για την πρόληψη του καπνού και για ορισµένες πρωτοβουλίες για την ενισχυµένη καταπολέµηση της κατανάλωσης καπνού, Β. εκτιµώντας ότι η εν λόγω σύσταση θα αποτελέσει σηµαντικό στοιχείο της κοινοτικής πολιτικής για τον έλεγχο της κατανάλωσης καπνού, Γ. εκτιµώντας ότι, κατά συνέπεια, είναι βασικό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εκφράσει τις απόψεις του σχετικά µε την πρόταση για σύσταση του Συµβουλίου, 1. καλεί την Επιτροπή και το Συµβούλιο να λάβουν υπόψη τις ακόλουθες τροποποιήσεις: 1 2 ΕΕ C 14 της 19.1.1998, σ. 197. ΕΕ C 140 Ε της 13.6.2002, σ. 109.
Κείµενο που προτείνει η Επιτροπή Τροποποιήσεις του Κοινοβουλίου (15) Η παρούσα σύσταση ασχολείται µε άλλες πρακτικές διαφήµισης, µάρκετινγκ και προώθησης που χρησιµοποιεί ο κλάδος για την προώθηση της κατανάλωσης καπνού, που µπορούν να επηρεάσουν αδιακρίτως παιδιά και εφήβους. Οι πρακτικές αυτές περιλαµβάνουν τη χρήση των εµπορικών ονοµάτων προϊόντων καπνού σε εµπορεύµατα ή υπηρεσίες που δεν έχουν σχέση µε τον καπνό («brand-stretching») ή/και ενδύµατα («merchandising»), τη διανοµή διαφηµιστικών ειδών (π.χ. συνήθη αντικείµενα όπως σταχτοδοχεία, αναπτήρες, οµπρέλες ηλίου και άλλα παρόµοια αντικείµενα) και δειγµάτων καπνού, τη χρήση πινακίδων ή/και αφισών ως «υπαίθρια» ή «στατική» διαφήµιση, τη διαφήµιση των προϊόντων καπνού στους κινηµατογράφους, καθώς και κάθε άλλου είδους διαφήµιση, χορηγία ή πρακτικές που στοχεύουν έµµεσα ή άµεσα στην προώθηση των προϊόντων καπνού. Πράγµατι, οι δραστηριότητες αυτές, που αποτελούν µέσα προώθησης των προϊόντων καπνού παρακάµπτοντας τις απαγορεύσεις της άµεσης διαφήµισης που ισχύουν ήδη για ορισµένα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, πρέπει να ρυθµίζονται ειδικά από τις αρχές των κρατών µελών (Τροποποίηση 1) Αιτιολογική σκέψη 15 (15) Η παρούσα σύσταση ασχολείται µε άλλες πρακτικές διαφήµισης, µάρκετινγκ και προώθησης που χρησιµοποιεί ο κλάδος για την προώθηση της κατανάλωσης καπνού, που µπορούν να επηρεάσουν, µεταξύ άλλων, αδιακρίτως παιδιά και εφήβους. Οι πρακτικές αυτές περιλαµβάνουν τη χρήση των εµπορικών ονοµάτων προϊόντων καπνού σε εµπορεύµατα ή υπηρεσίες που δεν έχουν σχέση µε τον καπνό («brandstretching») ή/και ενδύµατα («merchandising»), τη διανοµή διαφηµιστικών ειδών (π.χ. συνήθη αντικείµενα όπως σταχτοδοχεία, αναπτήρες, οµπρέλες ηλίου και άλλα παρόµοια αντικείµενα) και δειγµάτων καπνού, τη χρήση πινακίδων ή/και αφισών ως «υπαίθρια» ή «στατική» διαφήµιση, τη διαφήµιση των προϊόντων καπνού στους κινηµατογράφους, καθώς και κάθε άλλου είδους διαφήµιση, χορηγία ή πρακτικές που στοχεύουν έµµεσα ή άµεσα στην προώθηση των προϊόντων καπνού. Πράγµατι, οι δραστηριότητες αυτές, που αποτελούν µέσα προώθησης των προϊόντων καπνού παρακάµπτοντας τις απαγορεύσεις της άµεσης διαφήµισης που ισχύουν ήδη για ορισµένα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, πρέπει να ρυθµίζονται ειδικά από τις αρχές των κρατών µελών (Τροποποίηση 2) Αιτιολογική σκέψη 18α (νέα)
(18α) Τα αποτελεσµατικά µέτρα για την καταπολέµηση του καπνού θα µειώσουν την κατανάλωση καπνού και, συνεπώς, θα έλθουν σε αντίθεση µε τα συµφέροντα ενός ισχυρού οικονοµικού τοµέα, όπως είναι η βιοµηχανία καπνού. Μελέτες κατέδειξαν την έντονη σχέση µεταξύ της αποδοχής πολιτικών δωρεών από επιχειρήσεις καπνού και της αντίθεσης στη νοµοθεσία για την καταπολέµηση του καπνού. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ 1. Να θεσπίσουν τα κατάλληλα νοµοθετικά ή διοικητικά µέτρα, ή να ενισχύσουν εθελοντικές συµφωνίες, για την απαγόρευση των πωλήσεων των προϊόντων καπνού σε παιδιά και εφήβους, συµπεριλαµβανοµένων των εξής: (Τροποποίηση 3) Σηµείο 1, πρώτο εδάφιο 1. Να θεσπίσουν τα κατάλληλα νοµοθετικά ή διοικητικά µέτρα, ή να ενισχύσουν εθελοντικές συµφωνίες, για την απαγόρευση των πωλήσεων των προϊόντων καπνού ιδίως σε παιδιά και εφήβους και για την παροχή στους καταναλωτές πλήρους και ορθής πληροφόρησης σχετικά µε τους κινδύνους που έχει η κατανάλωση καπνού για την υγεία, συµπεριλαµβανοµένων των εξής: γ) να περιορίσουν την πρόσβαση στα µηχανήµατα αυτόµατης πώλησης προϊόντων καπνού σε µέρη όπου θα έχουν πρόσβαση µόνο τα άτοµα που έχουν τη νόµιµη ηλικία για την αγορά προϊόντων καπνού σύµφωνα µε την εθνική νοµοθεσία, εφόσον υφίσταται ηλικιακό όριο, ή να ρυθµίσουν την πρόσβαση στα προϊόντα που πωλούνται µέσω παρόµοιων µηχανηµάτων µε άλλο, εξίσου αποτελεσµατικό τρόπο (Τροποποίηση 4) Σηµείο 1, στοιχείο γ) γ) να καταργήσουν σταδιακά τα αυτόµατα µηχανήµατα πώλησης προϊόντων καπνού (Τροποποίηση 5) Σηµείο 1, στοιχείο δα) (νέο) δα) να απαγορεύσουν την παραγωγή, εισαγωγή και πώληση φαγώσιµων και παιχνιδιών µε τη µορφή προϊόντων
καπνού 2. Να θεσπίσουν τα κατάλληλα νοµοθετικά ή διοικητικά µέτρα ή να προωθήσουν εθελοντικές συµφωνίες ώστε να αποφεύγονται οι παρακάτω µορφές διαφήµισης και προώθησης που επηρεάζουν παιδιά και εφήβους: (Τροποποίηση 6) Σηµείο 2, εισαγωγικό µέρος 2. Να θεσπίσουν τα κατάλληλα νοµοθετικά ή διοικητικά µέτρα ή να προωθήσουν εθελοντικές συµφωνίες ώστε να απαγορευθούν οι παρακάτω µορφές διαφήµισης και προώθησης: β) η χρήση διαφηµιστικών ειδών (σταχτοδοχεία, αναπτήρες, οµπρέλες ηλίου, κτλ.) και δειγµάτων προϊόντων καπνού (Τροποποίηση 7) Σηµείο 2, στοιχείο β) β) η χρήση διαφηµιστικών ειδών (σταχτοδοχεία, αναπτήρες, οµπρέλες ηλίου, κτλ.), δειγµάτων προϊόντων καπνού και δώρων δ) η χρήση διαφηµίσεων στους κινηµατογράφους και (Τροποποίηση 8) Σηµείο 2, στοιχείο δ) δ) η χρήση διαφηµίσεων στους κινηµατογράφους, στο ραδιόφωνο (Τροποποίηση 9) Σηµείο 2, στοιχείο δα) (νέο) δα) η χορηγία εθνικών αθλητικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων και (Τροποποίηση 10) Σηµείο 2α (νέο) 2α. Να ενισχύσουν τη θέση του προϋπολογισµού σχετικά µε την εκστρατεία πρόληψης που στοχεύει στους νέους 12 έως 18 ετών και ξεκίνησε στις 31 Μαΐου 2002. Τροπολογία 8 (Τροποποίηση 11) (νέα) Σηµείο 2β (νέο)
4. Να εφαρµόσουν νοµοθετικά µέτρα, εθελοντικές συµφωνίες ή άλλα αποτελεσµατικά µέτρα στο κατάλληλο κυβερνητικό ή µη κυβερνητικό επίπεδο για την εξασφάλιση της αρµόζουσας προστασίας από την έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος σε εσωτερικούς χώρους εργασίας, σε κλειστούς δηµόσιους χώρους και στα µέσα µαζικής συγκοινωνίας, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις οµάδες ειδικού κινδύνου όπως είναι τα παιδιά, οι έγκυοι και τα άτοµα µε αναπνευστικά νοσήµατα. (Τροποποίηση 12) Σηµείο 4 2β) Να θέσουν σε εφαρµογή ένα σύστηµα καταγραφής, παρακολούθησης και αναθεώρησης των δωρεών που δίνονται από επιχειρήσεις καπνού προς πολιτικές οµάδες και επιµέρους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς και σε εν ενεργεία και πρώην Μέλη της Επιτροπής. 4. Να εφαρµόσουν νοµοθετικά µέτρα, εθελοντικές συµφωνίες ή άλλα αποτελεσµατικά µέτρα στο κατάλληλο κυβερνητικό ή µη κυβερνητικό επίπεδο για την εξασφάλιση αποτελεσµατικής κατά περίπτωση προστασίας από την έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος σε εσωτερικούς χώρους εργασίας, σε κλειστούς δηµόσιους χώρους και στα µέσα µαζικής συγκοινωνίας, για όλες τις οµάδες πληθυσµού δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις οµάδες ειδικού κινδύνου. 5. Να εξακολουθήσουν να αναπτύσσουν στρατηγικές και µέτρα για τη µείωση της διάδοσης του καπνίσµατος, όπως είναι η ενίσχυση της διαπαιδαγώγησης σε θέµατα υγείας και γενικά προγράµµατα για την αποτροπή της χρήσης προϊόντων καπνού. (Τροποποίηση 13) (νέα) Σηµείο 4, στοιχείο α) (νέο) (Τροποποίηση 14) Σηµείο 5 4α) Να θέσουν σε εφαρµογή ένα σύστηµα καταγραφής, παρακολούθησης και αναθεώρησης των δωρεών που δίνονται από επιχειρήσεις καπνού προς πολιτικά κόµµατα και επιµέρους πολιτικούς. 5. Να εξακολουθήσουν να αναπτύσσουν στρατηγικές και µέτρα για τη µείωση της διάδοσης του καπνίσµατος, όπως είναι η ενίσχυση της διαπαιδαγώγησης σε θέµατα υγείας και ενηµερωτικές εκστρατείες, συµπεριλαµβανοµένων των επιβλαβών επιπτώσεων του καπνίσµατος στο περιβάλλον, καθώς και γενικά προγράµµατα για την αποτροπή της χρήσης προϊόντων καπνού.
(Τροποποίηση 15) Σηµείο 5α (νέο) 5α. Να προωθήσουν στις εθνικές δράσεις για την υγεία, προγράµµατα ευαισθητοποίησης και πληροφόρησης των ενδιαφεροµένων οµάδων σχετικά µε την απεξάρτηση από τον καπνό. (Τροποποίηση 16) Σηµείο 5β (νέο) 5β. Να σχεδιάσουν και να εφαρµόσουν προγράµµατα που θα αποσκοπούν στην θεραπεία της εξάρτησης από τον καπνό και να µεριµνήσουν για την σε χαµηλή τιµή ή και δωρεάν πρόσβαση σε αυτά. (Τροποποίηση 17) Σηµείο 5γ (νέο) 5γ. Να ενθαρρύνουν τη δηµιουργία δικτύων πληροφόρησης για τις επιπτώσεις του καπνού στην υγεία και στο περιβάλλον. (Τροποποίηση 18) Σηµείο 5δ (νέο) 5δ. Να εφαρµόσουν εκπαιδευτικά προγράµµατα σχετικά µε τις επιπτώσεις του καπνίσµατος στην υγεία και στο περιβάλλον, που θα απευθύνονται σε παιδιά και εφήβους. (Τροποποίηση 19) Σηµείο 5ε (νέο) 5ε. Να προωθήσουν οικονοµικώς βιώσιµες εναλλακτικές λύσεις για τους καλλιεργητές καπνού, καθώς επίσης και τη σταδιακή αντικατάσταση των επιδοτήσεων στην καλλιέργεια καπνού από εναλλακτικές λύσεις. (Τροποποίηση 20) Σηµείο 5στ (νέο) 5στ. Να υιοθετήσουν και να εφαρµόσουν κατάλληλα τιµολόγια και φορολογικά
µέτρα για τα προϊόντα καπνού έτσι ώστε να αποθαρρύνεται η κατανάλωσή τους. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (Τροποποίηση 21) Σηµείο -1 (νέο) -1. Να υποβάλει, το συντοµότερο δυνατό, κατάλληλες προτάσεις για την εξάλειψη του παράνοµου εµπορίου των προϊόντων καπνού, συµπεριλαµβανοµένου του λαθρεµπορίου και της αποµίµησης. 2. Να υποβάλει έκθεση για την υλοποίηση των προτεινόµενων µέτρων βάσει των πληροφοριών που λαµβάνει από τα κράτη µέλη, το αργότερο στα τέλη του πέµπτου έτους από την ηµεροµηνία έκδοσης της παρούσας σύστασης. (Τροποποίηση 22) Σηµείο 2 2. Να υποβάλει έκθεση για την υλοποίηση των προτεινόµενων µέτρων βάσει των πληροφοριών που λαµβάνει από τα κράτη µέλη, το αργότερο στα τέλη του τρίτου έτους από την ηµεροµηνία έκδοσης της παρούσας σύστασης, και µετά ανά τριετία, προκειµένου να αξιολογηθεί διαχρονικά η αποτελεσµατικότητα των προτεινόµενων µέτρων. 3. Να εξετάζει σε ποιο βαθµό είναι αποτελεσµατικά τα µέτρα της παρούσας σύστασης και εάν χρειάζεται να αναληφθεί περαιτέρω δράση, ιδίως εάν παρατηρούνται διαφορές στην εσωτερική αγορά στους τοµείς που καλύπτονται από την παρούσα σύσταση. (Τροποποίηση 23) Σηµείο 3 3. Στο πλαίσιο της έκθεσης σχετικά µε την εφαρµογή των προτεινόµενων µέτρων, µε βάση την αξιολόγηση να εξετάζει σε ποιο βαθµό είναι αποτελεσµατικά τα µέτρα της παρούσας σύστασης και εάν χρειάζεται να αναληφθεί περαιτέρω δράση, ιδίως εάν παρατηρούνται διαφορές στην εσωτερική αγορά στους τοµείς που καλύπτονται από την παρούσα σύσταση. 2. αναθέτει στoν Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο, στην Επιτροπή, και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών µελών.