ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ: ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ (CASE STUDIES) 3.1 ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΙ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ( 1 )

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ: ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ (CASE STUDIES) 3.1 ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΙ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ( 1 ) Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ), ο πιο συνηθισμένος δείκτης για τη μέτρηση του πληθωρισμού, αντανακλά τη διαχρονική μεταβολή του επιπέδου των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών που αγοράζονται από τα ιδιωτικά νοικοκυριά της χώρας. Εκφράζει δηλαδή τη μεταβολή του κόστους για την απόκτηση ενός «καλαθιού» αγαθών και υπηρεσιών από το μέσο καταναλωτή σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Το καλάθι αυτό: Αντιπροσωπεύει τις καταναλωτικές συνήθειες των νοικοκυριών. Παραμένει σταθερό καθ όλη τη διάρκεια μεταξύ αναθεωρήσεων του δείκτη. Αναθεωρείται σε τακτά χρονικά διαστήματα (ανά πενταετία περίπου) Η αναθεώρηση: Στηρίζεται στα ευρήματα της πιο πρόσφατης Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ). Βελτιώνει κάθε φορά τη μεθοδολογία κατάρτισης του ΔΤΚ με σκοπό τη βελτίωση της αξιοπιστίας. 1 Τα όσα ακολουθούν βασίζονται κυρίως στο άρθρο των Ν. Καράμπαλη και Ε. Κοντέλη «Η μέτρηση του πληθωρικού στην Ελλάδα», Οικονομικό Δελτίο, τεύχος 28, 2007, σελ. 97-111, Τράπεζα της Ελλάδος στο οποίο παραπέμπεται ο αναγνώστης για περισσότερες λεπτομέρειες. Για πιο πρόσφατες εξελίξεις βλ. ενδεικτικά Δελτίο τύπου της ΕΛΣΤΑΤ «Δείκτης Τιμών Καταναλωτή», 9.12.2013 2017 σελ. 1

ΟΝΟΜΑΣΙΑ Δείκτης Κόστους Ζωής Τιμάριθμος Κόστους Ζωής Σύντομο Ιστορικό για το ΔΤΚ για την Ελλάδα ΦΟΡΕΑΣ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Εθνική Τράπεζα 1924-1930 Γεν. Στατιστική Υπηρεσία του Υπουργείου Εμπορίου ΣΧΟΛΙΑ 1931-1937 Κάλυπτε 44 πόλεις της χώρας Τιμάριθμος Τράπεζα της Ελλάδος 1938-1958 Κόστους Ζωής εν Αθήναις ΔΤΚ ΕΣΥΕ 1959-2010 Μέχρι το 2000 κάλυπτε μόνο αστικές περιοχές και, μετά την αναθεώρηση του 1999, από Ιαν. 2001 το σύνολο της Χώρας ΔΤΚ ΕΛΣΤΑΤ 2010- Γενικές πληροφορίες για την κατάρτιση του ΔΤΚ Η τελευταία αναθεώρηση έλαβε χώρα το 2009 και στον ΔΤΚ συμπεριλήφθηκαν νέα αγαθά και υπηρεσίες, όπως οι νέες τεχνολογίες και η υγιεινή διατροφή, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της αξιοπιστίας του. Ο συνολικός αριθμός αγαθών και υπηρεσιών στον αναθεωρημένο δείκτη ανέρχεται σε περίπου 800. Η ΕΟΠ διενεργήθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ και έλαβαν μέρος περίπου 7.000 ιδιωτικά νοικοκυριά. Προέκυψαν σημαντικές πληροφορίες και συμπεράσματα σχετικά με το καταναλωτικό πρότυπο των ιδιωτικών νοικοκυριών για το χρονικό διάστημα που διενεργήθηκε. Για την κάλυψη και ταξινόμηση των ειδών που περιλαμβάνονται στον ΔΤΚ ακολουθείται η ταξινόμηση COICOP (Classification of Individual Consumption by Purpose) του ΟΗΕ. Οι νέες σταθμίσεις στον ΔΤΚ προέκυψαν από τα στοιχεία της ΕΟΠ 2008. Οι σταθμίσεις αυτές αντανακλούν τις καταναλωτικές δαπάνες ενός μέσου νοικοκυριού. Δεν είναι δυνατόν να παρακολουθείται ο πληθωρισμός για κάθε καταναλωτή σύμφωνα με το ατομικό του «καλάθι». 2017 σελ. 2

Οι σταθμίσεις αυτές θα παραμείνουν σταθερές μέχρι να αναθεωρηθεί ο ΔΤΚ με βάση νέα ΕΟΠ. Από τον Ιανουάριο του 2009 δημοσιεύεται ο αναθεωρημένος ΔΤΚ με έτος βάσης 2009=100. Ο υπολογισμός του ΔΤΚ από την ΕΛΣΤΑΤ γίνεται με χρήση παραλλαγής του τύπου Laspeyers και δίνεται από τη σχέση: k t t I R w,i= 1,2,,k i i i1 όπου I t είναι η τιμή της τρέχουσας περιόδου t R είναι ο δείκτης του είδους i i w i p q 0 0 i i k 0 0 p q i i i1 είναι ο αντίστοιχος συντελεστής (βάσει ΕΟΠ) του είδους i και p, q είναι οι αντίστοιχες τιμές και ποσότητες του είδους i κατά την 0 i 0 i περίοδο βάσης 0. Ειδικά θέματα του ΔΤΚ Στέγαση: Παλαιότερα πληροφορίες για στέγαση (ενοίκια) από μέγεθος δείγματος 1.300 και μόνο από Αθήνα Θεσ/νικη. Σήμερα δείγμα μεγέθους 4.500 από το σύνολο της χώρας. Εποχικότητα: Για είδη με έντονη εποχικότητα, όπως νωπά φρούτα και λαχανικά, χρησιμοποιείται η μέθοδος των μεταβαλλόμενων συντελεστών στάθμισης καθώς μεταβάλλεται η σύνθεση του καλαθιού από μήνα σε μήνα, όπως εξελίσσεται η εποχική παραγωγή τους. Εκπτώσεις: Λαμβάνονται υπόψη οι γενικές εκπτώσεις αλλά όχι και οι ειδικές προσφορές. O Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) [Harmonized Index of Consumer Prices (HICP)] Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως μέτρο της σταθερότητας των τιμών στη ζώνη του ευρώ. Δημιουργήθηκε για κάθε χώρα το 1997 έτσι ώστε μεταξύ των χωρών μελών οι δείκτες τιμών καταναλωτή να είναι συγκρίσιμοι μεταξύ τους. Γενικές πληροφορίες για τους HICP 2017 σελ. 3

Οι HICP διαφέρουν από χώρα σε χώρα, δηλαδή δεν υπάρχει ενιαίο «καλάθι». Οι συντελεστές στάθμισης αναπροσαρμόζονται στην αρχή κάθε χρόνου. Οι τιμές των αγαθών και υπηρεσιών που λαμβάνονται υπόψη είναι τελικές τιμές (τιμές λιανικής συμπεριλαμβανομένων και των φόρων) Υπάρχει κοινό έτος βάσης Είναι τύπου Laspeyers Δεν περιλαμβάνουν δαπάνες για πληρωμές τόκων Περιλαμβάνουν δαπάνες ξένων επισκεπτών αλλά όχι δαπάνες κατοίκων στην αλλοδαπή. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΖΗΤΟΥΝΤΑΙ Διαδικασία διόρθωσης ποιότητας (καθαρή μεταβολή τιμής χωρίς να επηρεάζεται από μεταβολές της ποιότητας). Ιδιοκατοίκηση: δε συμπεριλαμβάνεται αν και οι αντίστοιχες δαπάνες αποτελούν σημαντικό μέρος της δαπάνης των νοικοκυριών. ΣΥΓΚΡΙΣΗ CPI, HICP ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ Χρήση γεωμετρικών μέσων για υπολογισμό ατομικών δεικτών. Κοινές μέθοδοι αντιμετώπισης της εποχικότητας Χρήση ταξινόμησης COICOP ΔΙΑΦΟΡΕΣ CPI HICP Αναπροσαρμογή συντελεστών κάθε πέντε έτη Αναπροσαρμογή συντελεστών κάθε Ιανουάριο Δε συμπεριλαμβάνονται ξένοι και Συμπεριλαμβάνονται ξένοι και συλλογικά νοικοκυριά συλλογικά νοικοκυριά Δεν καλύπτονται νέα είδη μεταξύ αναθεωρήσεων. Κάθε Ιανουάριο καλύπτονται και νέα είδη με κατανάλωση μεγαλύτερη του 10/00 που ανταποκρίνονται στις εξελίξεις της αγοράς. Η εμπειρική διερεύνηση έδειξε ότι οι διαφορές στην πράξη μεταξύ CPI HICP είναι πολύ μικρές. Τέλος σημειώνεται ότι στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων ο δείκτης αναφοράς είναι ο CPI. 2017 σελ. 4

3.2 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ( 2 ) 3.2.1 Τι είναι ένας Χρηματιστηριακός Δείκτης Ένας Χρηματιστηριακός Δείκτης δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα καλάθι μετοχών από το σύνολο των εταιριών που είναι εισηγμένες σε μία ή περισσότερες χρηματιστηριακές αγορές και επιλέγονται με κάποιο κριτήριο. Καθώς οι μετοχικές τιμές των εταιρειών που απαρτίζουν το Δείκτη μεταβάλλονται, οι όποιες ανοδικές ή καθοδικές τάσεις αντικατοπτρίζονται στο Δείκτη. Στην Ελλάδα, ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών (ΓΔ) είναι κυρίως αυτός που πολλοί επενδυτές παρακολουθούν και χρησιμοποιούν για να εκτιμήσουν τα επίπεδα των τιμών της αγοράς και τις τάσεις της. Μέσα από τις διακυμάνσεις του Δείκτη, αξιολογείται η εμπιστοσύνη του επενδυτικού κοινού στις τιμές των μετοχών. Εκτός του ΓΔ για το Χρηματιστήριο Αθηνών υπάρχουν και αρκετοί ακόμη δείκτες για τους οποίους θα μιλήσουμε παρακάτω. Οι χρηματιστηριακοί δείκτες μπορούν να χωριστούν σε δύο βασικές κατηγορίες: Τους Πολυκλαδικούς Δείκτες (broad based indices) Τους Κλαδικούς ή Συγκεντρωτικούς Δείκτες (narrow based indices) Ένας πολυκλαδικός Δείκτης (broad based index), παρακολουθεί τη συμπεριφορά συγκεκριμένων μετοχών-εταιριών διαφορετικών κλάδων. Στο εξωτερικό υπάρχουν πολυκλαδικοί δείκτες οι οποίοι συμπεριλαμβάνουν έως και 5.000 μετοχές όπως ο Wilshire 5.000 (ΗΠΑ). Άλλοι μικρότεροι είναι ο Russel 2.000 (ΗΠΑ), ο S&P 500 (ΗΠΑ), ο Dow Jones Industrial 30 (ΗΠΑ), o Nikkei 225 (Ιαπωνία), o FTSE 100 (Αγγλία), ο CAC 40 (Γαλλία), ο DAX 30 (Γερμανία) και άλλοι. Στο Χρηματιστήριο Αθηνών ο πιο γνωστός πολυκλαδικός δείκτης είναι ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών. Ένας κλαδικός ή συγκεντρωτικός Δείκτης (narrow based index), μετράει και παρακολουθεί τη συμπεριφορά συγκεκριμένων μετοχών ενός κλάδου, ή μετοχών εταιρειών με κάποιο κοινό χαρακτηριστικό. Τέτοιοι κλαδικοί δείκτες είναι για παράδειγμα ο τραπεζικός, ο κατασκευαστικός, ο επενδυτικός, και άλλοι. 2 Πηγές: Elton and Gruber: Modern Portfolio Theory and Investment Analysis, 5 th Edition,Wiley, Διαδυκτυακός τόπος Ελληνικά Χρηματιστήρια Α. Ε., άλλες πηγές από το Διαδίκτυο. 2017 σελ. 5

3.2.2 Πώς υπολογίζεται η τιμή ενός Χρηματιστηριακού Δείκτη (ΧΔ) Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι για να υπολογίσουμε την τιμή ενός ΧΔ. Οι δημοφιλέστερες είναι οι επόμενες δύο: Με στάθμιση των μετοχών κατά την τιμή τους Με στάθμιση των μετοχών κατά την κεφαλαιοποίησή τους Υπολογισμός τιμής δείκτη με στάθμιση κατά τιμή μετοχής Με την μέθοδο αυτή τη τιμή ενός ΧΔ υπολογίζεται ως το άθροισμα των τιμών των μετοχών που τον αποτελούν. Συνήθως η αρχική τιμή του δείκτη αντιστοιχίζεται με κάποιο «στρογγυλό» αριθμό (π.χ. 100, 1000 κλπ) και για το λόγο αυτό η πραγματική αρχική τιμή του δείκτη διαιρείται με έναν αριθμό d που καλείται διαιρέτης δείκτη (index divisor). O διαιρέτης δείκτη ορίζεται ως: d= Πραγματική αρχική τιμή δείκτη/αυθαίρετη τιμή εισαγωγής δείκτη. Η όλη διαδικασία επεξηγείται στο παράδειγμα που ακολουθεί. Παράδειγμα Έστω ότι ένας ΧΔ απαρτίζεται από τις μετοχές τεσσάρων εταιρειών έστω Α, Β, Γ, Δ. Οι τιμές των μετοχών αυτών τη χρονική στιγμή Τ=0 καθώς και ο αντίστοιχος συνολικός αριθμός μετοχών (τεμαχίων) φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΙΜΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ (ευρώ) ΜΕΤΟΧΩΝ (ευρώ) Α 20 10.000 200.000 Β 10 50.000 500.000 Γ 50 20.000 1.000.000 Δ 80 15.000 1.200.000 ΣΥΝΟΛΟ 160 2.900.000 Η κεφαλαιοποίηση ορίζεται ως το γινόμενο της τιμής της μετοχής μία δεδομένη χρονική στιγμή επί τον αντίστοιχο συνολικό αριθμό τεμαχίων. Εκ των προεκτεθέντων προκύπτει ότι η αρχική τιμή του δείκτη (τη χρονική στιγμή Τ=0) είναι Ι0=160. Έστω ότι ορίζουμε αυθαίρετα ως αρχική τιμή για το δείκτη τον αριθμό 1000. Τότε ο διαιρέτης δείκτη θα είναι: d I =160/1000=0,16. Έστω τώρα ότι κάποια μεταγενέστερη χρονική στιγμή Τ= Τ1 οι τιμές των μετοχών διαμορφώνονται όπως στον παρακάτω πίνακα: 2017 σελ. 6

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΙΜΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ (ευρώ) ΜΕΤΟΧΩΝ (ευρώ) Α 21 10.000 210.000 Β 8 50.000 400.000 Γ 55 20.000 1.100.000 Δ 90 15.000 1.350.000 ΣΥΝΟΛΟ 174 3.060.000 Τότε η νέα τιμή του χρηματιστηριακού δείκτη θα είναι: Ι1 =174/ d i =1.087,5 Για Δείκτες με στάθμιση κατά τιμή μετοχής, ισχύουν τα ακόλουθα: Η στάθμιση κάθε μετοχής στο δείκτη μία δεδομένη χρονική στιγμή θα ισούται με το πηλίκο της τιμής της μετοχής προς το άθροισμα των τιμών όλων των μετοχών του δείκτη τη ίδια χρονική στιγμή. Εκείνες οι μετοχές που έχουν τη μεγαλύτερη τιμή, επηρεάζουν το δείκτη περισσότερο από αυτές με τη μικρότερη τιμή. Για παράδειγμα, μία ποσοστιαία μεταβολή στη μετοχή της εταιρίας Δ, επηρεάζει το δείκτη περισσότερο από μία ίδια ποσοστιαία μεταβολή της μετοχής της εταιρείας Β. Κάθε μετοχή συμμετέχει σε ίδια αναλογία τεμαχίων στη διαμόρφωση του δείκτη (1 τεμάχιο ανά μετοχή). Το ποσοστό συμμετοχής μίας μετοχής στο δείκτη, μεταβάλλεται συνεχώς καθώς μεταβάλλονται οι τρέχουσες τιμές των μετοχών. Υπολογισμός τιμής δείκτη με στάθμιση κατά κεφαλαιοποίηση. Ο υπολογισμός της τιμής του δείκτη στην περίπτωση αυτή είναι παρόμοιος με τον υπολογισμό κατά Laspeyres με κάποιες διορθώσεις. Η πραγματική αρχική τιμή του δείκτη θα είναι η συνολική κεφαλαιοποίηση των μετοχών που συμπεριλαμβάνονται στο δείκτη. Αν η αρχική τιμή αντιστοιχηθεί με κάποιο «στρογυλλό» αριθμό ακολουθούμε τη γνωστή διαδικασία με τον διαιρέτη δείκτη. Παράδειγμα Με αναφορά στα δεδομένα του προηγουμένου παραδείγματος παρατηρούμε ότι η συνολική κεφαλαιοποίηση τη χρονική στιγμή Τ=0 είναι 2.900.000. Αν για τη χρονική αυτή στιγμή ως αρχική τιμή του δείκτη ορίσουμε αυθαίρετα W 0 = 1.000 η τιμή του διαιρέτη δείκτη στην περίπτωση αυτή θα είναι: d w =2.900.000/1000=2.900 2017 σελ. 7

Επομένως η τιμή του δείκτη τη χρονική στιγμή Τ = Τ1 η νέα τιμή του δείκτη θα είναι: W1 =3.060.000/ d w =1.055,2 Είναι φανερό ότι η απόδοση του δείκτη θα εξαρτάται από τη μέθοδο υπολογισμού του. Εν προκειμένω, η απόδοση δείκτη με την πρώτη μέθοδο υπολογισμού είναι 8,75%, ενώ με τη δεύτερη μέθοδο υπολογισμού είναι 5,52%. Για Δείκτες με στάθμιση κατά κεφαλαιοποίηση, ισχύουν τα ακόλουθα: Η στάθμιση κάθε μετοχής στο δείκτη μία δεδομένη χρονική στιγμή θα ισούται με το πηλίκο της κεφαλαιοποίησης της μετοχής προς τη συνολική κεφαλαιοποίηση όλων των μετοχών του δείκτη τη ίδια χρονική στιγμή. Εκείνες οι μετοχές που έχουν τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση, επηρεάζουν το Δείκτη περισσότερο από όσες έχουν μικρότερη Κάθε μετοχή συμμετέχει σε διαφορετική αναλογία τεμαχίων στη διαμόρφωση του Δείκτη Το ποσοστό συμμετοχής μίας μετοχής στο Δείκτη μεταβάλλεται συνεχώς καθώς μεταβάλλονται οι τρέχουσες τιμές των μετοχών στην αγορά. 3.2.3 Οι κυριότεροι Δείκτες των διεθνών χρηματοοικονομικών αγορών I. Δείκτες Μετοχικών Αγορών Ο παλαιότερος συνεχώς αναφερόμενος δείκτης της απόδοσης τιμών μετοχών στις Η.Π.Α είναι ο Βιομηχανικός Δείκτης Dow Jones (DJIA, Dow Jones Industrial Average Index). Πρωτοεμφανίστηκε το 1896. Από το 1928 απαρτίζεται από τον αριθμητικό μέσο των σταθμισμένων τιμών 30 μετοχών υψηλής κεφαλαιοποίησης (blue chip stocks). Αρχικά, ο δείκτης περιείχε 20 μετοχές και η αξία του δείκτη αποδόθηκε με το άθροισμα των τιμών των 20 μετοχών (υποθέτοντας ότι ένας επενδυτής αγόραζε μία μετοχή κάθε εταιρίας). Σήμερα, ο μέσος υπολογίζεται προσθέτοντας τις τιμές 30 μετοχών και διαιρώντας με ένα συντελεστή προσαρμογής (*). Παρά το γεγονός ότι αυτός ο δείκτης είναι ο ευρύτερα διαδεδομένος χρηματιστηριακός δείκτης έχει μερικά ελαττώματα. Καταρχήν, 30 μετοχές, ειδικά 30 μετοχές που είναι ανάμεσα στις μεγαλύτερες, στην καλύτερη περίπτωση αντιπροσωπεύουν έναν πολύ περιορισμένο ορισμό της αγοράς. Δεύτερον, και ίσως πιο σημαντικό, η πραγματική στάθμιση τιμών προϋποθέτει ότι ο επενδυτής είναι εξίσου πιθανό να αγοράσει ένα μερίδιο από οποιαδήποτε μετοχή. Ένας άλλος τρόπος να το δούμε αυτό είναι να 2017 σελ. 8

θεωρήσουμε ότι η «αγορά» αντιπροσωπεύει το σύνολο των ενεργειών όλων των επενδυτών. Όλοι οι επενδυτές συνολικά πρέπει να κατέχουν όλες τις μετοχές αναλογικά με το κλάσμα που η συνολική χρηματιστηριακή αξία οποιασδήποτε μετοχής αντιπροσωπεύει τη συνολική χρηματιστηριακή αξία όλων των μετοχών. Αυτό ασφαλώς διαφέρει από το δείκτη Dow Jones, που σταθμίζει κάθε μετοχή με την τιμή της αναφορικά με το άθροισμα της χρηματιστηριακής αξίας ενός μεριδίου κάθε μετοχής του δείκτη (δηλαδή, στον DJIA έχουμε στάθμιση κατά μετοχή). Το πρόβλημα που μπορεί να δημιουργήσει αυτή η στάθμιση αποδεικνύεται από αυτό που συμβαίνει όταν μια μετοχή κάνει split (διασπάται). Σε ένα split (διάσπαση) μετοχών δύο προς ένα η στάθμιση των μετοχών μετά τη διάσπαση θα ήταν στο μισό της στάθμισης πριν τη διάσπαση. Παρά αυτά τα μεθοδολογικά ελαττώματα υπολογισμού του δείκτη, ο DJIA συνεχίζει να χρησιμοποιείται ευρύτατα. Για παράδειγμα, ένας από τους πιο γνωστούς δείκτες του ιαπωνικού χρηματιστηρίου, ο δείκτης Nikkei 225, υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως και ο δείκτης Dow Jones. Ο δείκτης επιτρέπει τον υπολογισμό του ρυθμού της αύξησης των τιμών με μια καλά καθορισμένη στρατηγική: αγορά ενός μεριδίου κάθε μετοχής του δείκτη, πώληση όλων των πρόσθετων μεριδίων που κατέχει κάποιος λόγω της διάσπασης μετοχών (split) ή των μετοχικών μερισμάτων και επανατοποθέτηση των κερδών σε όλες τις μετοχές του δείκτη. Για να υπολογιστεί ο ρυθμός της ανατίμησης των τιμών από αυτή τη στρατηγική κάποιος μπορεί να πάρει τις αλλαγές του δείκτη για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο και να διαιρέσει με την αξία του δείκτη στην αρχή της περιόδου. Προσέξτε ότι αυτό προσφέρει μόνο την απόδοση των τιμών, όχι το συνολικό ρυθμό της απόδοσης, αφού αγνοεί τα μερίσματα κατά τον υπολογισμό του δείκτη. Οι περισσότεροι χρηματιστηριακοί δείκτες σταθμίζονται κατά κεφαλαιοποίηση. Ο αμέσως επόμενος δημοφιλέστερος δείκτης της χρηματιστηριακής αγοράς των Η.Π.Α είναι ο δείκτης Standard and Poor s Composite 500 (S&P 500). Υπολογίζοντας αυτό το δείκτη, η τιμή κάθε μιας από τις 500 μετοχές πολλαπλασιάζεται με την αξία αγοράς των εταιρικών μετοχών σε κυκλοφορία, και διαιρείται με την αθροιστική αξία αγοράς και των 500 εταιριών. Δηλαδή, στον S&P-500 έχουμε στάθμιση κατά κεφαλαιοποίηση. Μπορούμε να σκεφθούμε αυτόν τον δείκτη ως αναφορά της απόδοσης τιμής ενός χαρτοφυλακίου όπου ο επενδυτής αγοράζει το ίδιο ποσοστό των συνολικών μετοχών σε κυκλοφορία (στην αξία αγοράς) κάθε εταιρίας. Προσέξτε ότι τα μερίσματα μετοχών και τα split δεν επηρεάζουν το δείκτη, αφού δεν έχουν καμία επίδραση στη συνολική αξία αγοράς των μετοχών σε κυκλοφορία (**). Ο αναγνώστης θα πρέπει να προσέξει ότι ο δείκτης Standard & Poor s δεν περιλαμβάνει μερίσματα. Άρα, χρησιμοποιώντας τον άμεσα μπορούμε να υπολογίσουμε το ρυθμό της ανατίμησης των τιμών και όχι το ρυθμό απόδοσης. Μια αδρή προσαρμογή για τα μερίσματα (για να βρεθεί η συνολική απόδοση) μπορεί να επιτευχθεί συνδυάζοντας τον δείκτη τιμών Standard & Poor s με το δείκτη απόδοσης μερισμάτων που δημοσιεύεται από 2017 σελ. 9

τον ίδιο οίκο. Ωστόσο, πρόσφατα, κάποιες πηγές, κυρίως το Κέντρο Έρευνας για τις Τιμές Αξιογράφων του Πανεπιστημίου του Σικάγου (CRSP, Center for Research in Security Prices), έχουν υπολογίσει μια διορθωμένη εκδοχή του δείκτη S&P για τα μερίσματα. (***) Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των δεικτών που μετρούν την απόδοση κοινών μετοχών στις ΗΠΑ και αλλού έχει πολλαπλασιαστεί. Μεγάλα αποθέματα μετοχών αντιπροσωπεύονται στις Η.Π.Α από, μεταξύ άλλων, το δείκτη του Χρηματιστηρίου Νέας Υόρκης (NYSE, New York Stock Exchange) (περιλαμβάνοντας όλες τις μετοχές που είναι καταχωρημένες στο NYSE), τον δείκτη Amex, τον δείκτη μετοχών Wilshire 5000 (NYSE, American Stock Exchange, μετοχές που διαπραγματεύονται εξωχρηματιστηριακά) κ.α. Αν και δεν περιλαμβάνουν μερίσματα, είναι όλοι τους σταθμισμένοι κατά κεφαλαιοποίηση δείκτες. Το CRSP διαθέτει αρκετούς δείκτες απόδοσης για διαφορετικές ομάδες μετοχών στο Χρηματιστήριο Νέας Υόρκης, το American Stock Exchange και τις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές. Αυτοί υπολογίζονται σε μια σταθμισμένη κατά κεφαλαιοποίηση βάση και περιλαμβάνουν την απόδοση από την επανεπένδυση των μερισμάτων. Τέλος, αρκετοί διεθνείς χρηματιστηριακοί δείκτες είναι σταθμισμένοι κατά κεφαλαιοποίηση και υπολογίζονται με μερίσματα. Για παράδειγμα, η Morgan Stanley Capital International υπολογίζει δείκτες για πάνω από 20 χώρες καθώς επίσης και για διαφορετικούς γεωγραφικούς τομείς του κόσμου και έναν Συνολικά Παγκόσμιο δείκτη (Aggregate World index). (*) Ο συντελεστής προσαρμογής υπολογίζεται έτσι ώστε να διορθώνει τις ασυνέχειες του δείκτη που προκαλούνται όταν μια μετοχή αντικαθίσταται στο δείκτη ή όταν μια μετοχή του δείκτη διασπάται (split) ή δίνει μερίσματα. (**) Η διάσπαση μετοχών μπορεί να επιδράσει στις προσδοκίες για τις μελλοντικές χρηματοροές της εταιρίας και τη χρηματιστηριακή της αξία. (***) Η μηνιαία έκδοση του δείκτη CRSP μεταχειρίζεται όλα τα μερίσματα που αποδίδονται από μια μετοχή ως επανεπένδυση στο τέλος του μήνα. Η έμμεση υπόθεση πίσω από αυτό είναι ότι οι πληρωμές δεν αποδίδουν κέρδος κατά τη διάρκεια του εναπομείναντα μήνα κατά τον οποίο αποδίδονται. ΙΙ Δείκτες αγορών ομολόγων Αν και σχεδόν όλοι οι δείκτες των μεγαλύτερων χρηματιστηριακών αγορών αποκλείουν τα μερίσματα και επομένως δεν είναι δείκτες συνολικής απόδοσης, οι μεγαλύτεροι δείκτες ομολόγων είναι δείκτες συνολικής απόδοσης αφού περιλαμβάνουν την απόδοση τόκων καθώς και τα κέρδη κεφαλαίου. (#) Οι πιο γνωστοί δείκτες ομολόγων κατασκευάζονται από τις Lehman Brothers 3, Merrill Lynch και Salomon Brothers. Είναι όλοι δείκτες συνολικής απόδοσης σταθμισμένοι κατά κεφαλαιοποίηση περιλαμβάνοντας όλα τα έξοδα πάνω από ένα συγκεκριμένο μέγεθος. Επιπλέον, υπάρχουν υπό- 3 Ως γνωστόν η Lehman Brothers έχει ήδη χρεοκοπήσει. 2017 σελ. 10

δείκτες που καλύπτουν διαφορετικά μέρη της αγοράς ομολόγων ανά ημερομηνία λήξης καθώς και ανά τύπο έκδοσης. Ίσως η χρήση της στάθμισης κατά κεφαλαιοποίηση και της συμπερίληψης των χρηματοροών (τόκοι) στους δείκτες αντανακλά το γεγονός ότι οι δείκτες ομολόγων κατασκευάστηκαν μεταγενέστερα από τους χρηματιστηριακούς δείκτες, όταν είχαν κατανοηθεί καλύτερα οι όροι «σταθμισμένοι κατά κεφαλαιοποίηση» και «συνολική απόδοση». Αυτό που πρέπει να προσεχθεί κατά τη χρήση αυτών των δεικτών είναι ότι αρκετές εκδόσεις ομολόγων συμπεριλαμβάνονται στους δείκτες αλλά δεν διαπραγματεύονται ενεργά. Οι τιμές αυτών των εκδόσεων αντιπροσωπεύουν εκτιμήσεις τιμών με βάση τις εκδόσεις που διαπραγματεύονται. Αυτός ο τρόπος εκτίμησης μπορεί να είναι πηγή ανακριβειών. Το σύνολο των δεικτών ομολόγων με τη μεγαλύτερη ιστορία είναι οι δείκτες που καταρτίστηκαν από την Ibbotson and Associates. Η Ibbotson αναφέρει μηνιαίες αποδόσεις από τις αρχές του 1926 μέχρι σήμερα για κρατικά ομόλογα, μακροπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα κυβερνητικά ομόλογα και μακροπρόθεσμα εταιρικά ομόλογα. Αυτές οι σειρές είναι εξαιρετικές για την απόκτηση προοπτικής στις μεγαλύτερες αγορές ομολόγων εξαιτίας της μακράς τους ιστορίας. Ωστόσο, οι χρήστες αυτών των σειρών θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ο αριθμός ομολόγων που περιλαμβάνονται σε κάθε σειρά δεν είναι ο ίδιος. Οι δείκτες που προαναφέρθηκαν και που καταρτίζονται από τις Merrill Lynch, Salomon and Lehman καλύπτουν περισσότερα ομόλογα και περιλαμβάνουν δείκτες για περισσότερους τομείς από τους δείκτες Ibbotson. Ωστόσο, διατίθενται για συντομότερο χρονικό διάστημα. (#) Η Lehman Brothers και η Salomon Brothers υπολογίζουν τους δείκτες τους σε μηνιαία βάση και θεωρούν κάθε καταβληθέντα τόκο κατά τη διάρκεια του μήνα ως επανεπένδυση στο τέλος του μήνα. Η Merrill Lynch υπολογίζει τους δείκτες της σε καθημερινή βάση και επανεπενδύει τους καταβληθέντες τόκους στο τέλος της ημέρας. Όλες οι τιμές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό αυτών των δεικτών παρατίθενται ως τιμή συν δεδουλευμένοι τόκοι. Αυτή είναι η τιμή που ένας επενδυτής θα πρέπει να πληρώσει για ένα ομόλογο. 2017 σελ. 11

3.2.4. Χρηματιστηριακοί Δείκτες της Ελληνικής Χρηματιστηριακής Αγοράς Όπως αναφέρεται στην διαδικτυακό τόπο των Ελληνικών Χρηματιστηρίων Α.Ε. (WWW.HELEX.GR), το Χρηματιστήριο Αθηνών, σε συνεργασία με εγκύρους διεθνείς χρηματοοικονομικούς οίκους με μεγάλη τεχνογνωσία στην κατασκευή και παροχή δεικτών, όπως οι FTSE RUSSELL International Limited υπολογίζει και διαχέει σε παγκόσμιο επίπεδο πάνω από 30 δείκτες, είτε σε πραγματικό χρόνο είτε στο τέλος της ημέρας 4. Με αυτόν τον τρόπο οι μετέχοντες της αγοράς, επαγγελματίες και μη, έχουν στη διάθεσή τους ένα αξιόπιστο σημείο αναφοράς για τις επενδυτικές τους αποφάσεις. Παράλληλα οι Δείκτες αυτοί συνιστούν ένα χρήσιμο εργαλείο για τη δημιουργία, παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων όπως Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης, Δικαιώματα Προαίρεσης, καθώς και άλλων χρηματοοικονομικών προϊόντων όπως τα ETFs (Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια) και τα Σύνθετα Χρηματοοικονομικά Προϊόντα. Το φάσμα των δεικτών που καλύπτεται είναι ευρύ και περιλαμβάνει βασικούς καθώς και κλαδικούς δείκτες, δείκτες συνολικής απόδοσης, όπως επίσης δείκτες συνεργασίας που καλύπτουν παράλληλα με την Ελληνική και αγορές του εξωτερικού. Παράλληλα σχετικά πρόσφατα (Σεπτέμβριος 2014) δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την Ένωση Θεσμικών Επενδυτών και ένας δείκτης ομολόγων ο «Ελληνικός Δείκτη Εταιρικών Ομολόγων» προκειμένου να χρησιμοποιηθεί, ως Δείκτης Αναφοράς (Benchmark) για τις αποδόσεις αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων χρηματοοικονομικών προϊόντων ή και ως επενδυτικό προϊόν στο μέλλον. O συγκεκριμένος δείκτης καλύπτει μια σημαντική ανάγκη της αγοράς για παροχή ενός μέτρου αξιολόγησης των επενδύσεων σε ένα ιδιαίτερο σημαντικό εργαλείο χρηματοδότησης των ελληνικών επιχειρήσεων, δηλαδή των εταιρικών ομολόγων. 5 Συμμετέχουν σε αυτόν ομόλογα τα οποία έχουν εκδοθεί από ελληνικές εταιρείες, από θυγατρικές τους, εγχώριες ή αλλοδαπές, και από αλλοδαπές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, εισηγμένες ή όχι σε οργανωμένες αγορές Ο Δείκτης υπολογίζεται σε δύο εκδοχές ως: «Ελληνικός Δείκτης Τιμών Εταιρικών Ομολόγων» (Capital Index), όπου για τον υπολογισμό του χρησιμοποιείται η καθαρή τιμή του κάθε ομολόγου. 4 Σημειώνεται ότι το Χρηματιστήριο Αθηνών αποτελεί και τον Εθνικό Φορέα Κωδικοποίησης Κινητών Αξιών (National Numbering Agency) και για κάθε ΧΔ εκδίδει και τους αντίστοιχους κωδικούς ISIN και CFI που είναι απαραίτητοι για τη διαπραγμάτευση και εκκαθάριση οποιουδήποτε χρηματιστηριακού προϊόντος (για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. Παράρτημα 2). 5 Επτά δισ. ευρώ «αξίζουν» τα εταιρικά ομόλογα που έχουν εκδώσει ελληνικές επιχειρήσεις την τελευταία πενταετία στο Χρηματιστήριο Αθηνών ή σε διεθνή χρηματιστήρια και το ποσό αυτό αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω έως το τέλος του χρόνου, βάσει των προγραμματισμένων επικείμενων εκδόσεων. 2017 σελ. 12

«Ελληνικός Δείκτης Εταιρικών Ομολόγων» (Performance Index), όπου για τον υπολογισμό του χρησιμοποιείται η καθαρή τιμή, οι δεδουλευμένοι τόκοι και η αξία των καταβολών (Coupons) κάθε ομολόγου. Μέθοδος υπολογισμού των μετοχικών Δεικτών FTSE/ATHEX Indices 6 Πέραν των όσων αναφέρθηκαν παραπάνω σχετικά με το υπολογισμό χρηματιστηριακών δεικτών, για τον υπολογισμό των Δεικτών FTSE/ATHEX Indices διενεργούνται και οι λεγόμενοι «έλεγχοι επενδυσιμότητας» (investability screens) από τους οποίους προκύπτει ο λεγόμενος «Παράγοντας Στάθμισης Επενδυσιμότητας», ΠΣΕ (Investability Weighting Factor). Ο ΠΣΕ λαμβάνει τιμές μεταξύ 0 και 1 που καθορίζονται από: (α) Το ποσοστό των μετοχών μιας εταιρείας που μπορούν να διαπραγματευθούν ελευθέρα (Free Float). (β) Την εμπορευσιμότητα της μετοχής (Liquidity). Έτσι η τιμή των δεικτών υπολογίζεται από τον τύπο: N Index Price = i1 p i s i d f i Όπου: i = 1, 2,,N N =ο συνολικός αριθμός μετοχών που περιλαμβάνονται στο Δείκτη p i = η τελευταία τιμή για τη συνιστώσα μετοχή i s i = ο αριθμός των κυκλοφορούντων τεμαχίων της μετοχής i f i = o ΠΣΕ για τη συνιστώσα μετοχή i d = o διαιρέτης, που εδώ είναι λίγο διαφορετικός από τον ορισμό που δόθηκε σε προηγούμενη ενότητα και αντιπροσωπεύει το προσαρμοσμένο συνολικό μετοχικό κεφάλαιο την ημερομηνία βάσης. Προφανώς ο διαιρέτης δεν είναι σταθερός αλλά αλλάζει όταν μεταβάλλεται η συνολική κεφαλαιοποίηση των μετοχών που συμμετέχουν από παράγοντες ξεχωριστούς από τη μεταβολή των τιμών των μετοχών στην αγορά. Τέτοιοι παράγοντες είναι π.χ. οι αυξήσεις κεφαλαίου, η αντικατάσταση μετοχών από άλλες λόγω εξαγορών, κλπ. Η μεταβολή του διαιρέτη είναι τέτοια ώστε ο Δείκτης να αντιπροσωπεύει πάντα την ορθή εικόνα της μεταβολής των τιμών των μετοχών στην αγορά. 6 Για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. Ground Rules for the FTSE/ATHEX Index Series, FTSE International Ltd και The Athens Exchange. 2017 σελ. 13

Σύντομη περιγραφή των κυριότερων μετοχικών δεικτών του ΧΑ 7 α) Ο Γενικός Δείκτης του ΧΑ δημιουργήθηκε στις 31.12.1980 με αρχική τιμή τις 100 μονάδες. Αποτελεί ένα αξιόπιστο μέτρο καταγραφής σε πραγματικό χρόνο (διαμόρφωση τιμής ανά 30 δευτερόλεπτα) των τάσεων των μετοχών των εταιρειών που διαπραγματεύονται στην κύρια αγορά του ΧΑ. Περισσότερες λεπτομέρειες για τον Γενικό Δείκτη περιέχονται στο Παράρτημα 1. β) Ο Δείκτης FTSE/ATHEX Large Cap με ημερομηνία έναρξης την 23.9.1997 και αρχική τιμή τις 1000 μονάδες. Σκοπός του είναι η καταγραφή σε πραγματικό χρόνο των τάσεων των τιμών των μετοχών των 20 (ήδη 25) μεγαλύτερων σε κεφαλαιοποίηση εισηγμένων εταιρειών του ΧΑ. γ) Ο Δείκτης FTSE/ATHEX Mid Cap με ημερομηνία εισαγωγής την 8.12.1999 και αρχική τιμή τις 1.000 μονάδες. Καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τις τάσεις των τιμών των μετοχών των 40 μεγαλύτερων σε κεφαλαιοποίηση εισηγμένων εταιρειών του ΧΑ που έπονται αυτών που περιλαμβάνονται στον FTSE/ATHEX Large Cap. δ) Ο Δείκτης FTSE/ATHEX Δείκτης Αγοράς με ημερομηνία εισαγωγής την 31.12.2002 και αρχική τιμή τις 2000 μονάδες. Καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τις τάσεις των τιμών όλων των μετοχών που διαπραγματεύονται στο ΧΑ. ε) Ο Δείκτης FTSE/ATHEX Διεθνούς Δραστηριότητας με ημερομηνία εισαγωγής την 31.12.2002. Καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τις τάσεις των τιμών των μετοχών των 30 εταιρειών που παρουσιάζουν την πλέον έντονη διεθνή δραστηριότητα είτε μέσω εξαγωγών είτε μέσω παραγωγής από το εξωτερικό. στ) Ο Δείκτης FTSE/ATHEX Θεμελιωδών Μεγεθών με ημερομηνία εισαγωγής την 29.10.2012 και αρχική τιμή τις 1000 μονάδες. Καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τις τάσεις των τιμών των 20 καλύτερων από πλευράς θεμελιωδών αριθμοδεικτών εισηγμένων εταιρειών του ΧΑ. 7 Όλοι οι μετοχικοί δείκτες για το Χρηματιστήριο Αθηνών καθώς και πρόσφατη αποτίμησή τους αναφέρονται στο Παράρτημα 1. 2017 σελ. 14

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΕΙΚΤΗ. ΛΟΙΠΟΙ ΧΔ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΧΑ Γενικά στοιχεία δείκτη Σύμβολο ΓΔ Συχνότητα υπολογισμού 30 secs ISIN GRI99117A00 4 Συχνότητα αναθεωρήσεων Κωδικός Reuters.ATG Περίοδοι αξιολόγησης Κωδικός Bloomberg Ημ/νία έναρξης υπολογισμού ASE 31 Δεκ 1980 Εφαρμογή τακτικών αναθεωρήσεων Ημ/νία τελευταίας τακτικής αναθεώρησης Τιμή εκκίνησης 100 Τύπος δείκτη Ημ/νία τελευταίας προσαρμογής Tελευταίος υπολογισμός 18 Απρ 2017 706,4 / 26 Απρ 2017 Αριθμός συνιστωσών 60 Χώρες έκθεσης BE,CH,GR Όρια στάθμισης Νόμισμα υπολογισμού EUR Παράγωγα προϊόντα Διαπραγματεύσιμο αμοιβαίο κεφάλαιο ΔΑΚΓΔ Βασικά στατιστικά Χρηματιστηριακή αξία (Ημ/νία) 14.771.159.762 (26 Απρ 2017) Τ1 Τ2 Τ3 Τ4 Μέση ημερήσια αξία συναλλαγών / τρίμηνο Μέσος ημερήσιος όγκος / τρίμηνο Μέσος ημερήσιος αριθμός πράξεων / τρίμηνο 229 254 205 366 Εύρος τιμής 52 εβδομάδων 187,07 Υψηλό έτους / Ημερομηνία 706,4 / 26 Απρ 2017 Χαμηλό έτους / Ημερομηνία 608,79 / 9 Φεβ 2017 Μεταβολή έτους % 9,75 Μεταβολή τριμήνου % 6,06 Μεταβολή μήνα % 6,06 Μεταβολή εβδομάδας % 5,19 2017 σελ. 15

2017 σελ. 16

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΟΡΙΣΜΟΣ ISIN ΚΑΙ CFI ΚΙΝΗΤΩΝ ΑΞΙΩΝ Ο κωδικός αριθμός ISIN (International Securities Identification Number) αποτελεί ένα μοναδικό διεθνή κωδικό αναγνώρισης κινητών αξιών (μετοχές, δικαιώματα, ομόλογα, παράγωγα προϊόντα, χρηματοοικονομικά προϊόντα, δείκτες κ.α.) και η δομή του προσδιορίζεται βάσει του ISO 6166. Αποτελείται από 12 ψηφία από τα οποία τα δύο πρώτα υποδηλώνουν τη χώρα προέλευσης του εκδότη, τα επόμενα εννέα χαρακτηριστικά σχετίζονται με την εκδότριας εταιρία, ενώ το τελευταίο αποτελεί το ψηφίο ελέγχου (check digit). Η έκδοση του κωδικού γίνεται από τον Όμιλο Χρηματιστηρίου Αθηνών, που αποτελεί τον εθνικό φορέα κωδικοποίησης κινητών αξιών (National Numbering Agency - NNA) και είναι μέλος του διεθνούς Οργανισμού Association of National Numbering Agencies (ANNA). O Οργανισμός ΑΝΝΑ έχει υιοθετήσει τον κωδικό ISIN με σκοπό να παρέχει στους επενδυτές την αναγνώριση των τυποποιημένων χρηματοπιστωτικών μέσων σε κάθε αυτοματοποιημένο σύστημα διαπραγμάτευσης και εκκαθάρισης και τη διάδοση των δεδομένων, μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά αξιών. Η αναγνώριση των διεθνών κωδικών και η τυποποιημένη περιγραφή κινητών αξιών μπορεί να χρησιμοποιηθεί σ' όλους τους τομείς της χρηματοπιστωτικής αγοράς και είναι απαραίτητη στη διαπραγμάτευση και στην εκκαθάριση των χρηματιστηριακών προϊόντων. Από το 2003, ταυτόχρονα με την έκδοση του κωδικού ISIN αποδίδεται και ο κωδικός αριθμός CFI (Classification of Financial Instruments) Ο κωδικός αριθμός CFI χρησιμοποιείται σαν διεθνής κωδικός αναγνώρισης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κινητών αξιών. Ο κωδικός αποτελείται από 6 αλφαβητικά ψηφία από τα οποία, το πρώτο υποδηλώνει την κατηγορία της κινητής αξίας (π.χ. Αξίες, Χρεόγραφα, Δικαιώματα Προτίμησης, κ.α.), το δεύτερο υποδηλώνει τη συγκεκριμένη ομάδα κινητής αξίας εντός της κατηγορίας (για παράδειγμα μετοχές κοινές, μετοχές με προνόμιο, ομολογίες κοινές, ομολογίες μετατρέψιμες κ.α.), ενώ τα τέσσερα τελευταία ψηφία υποδηλώνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ομάδας (για παράδειγμα μετοχές ονομαστικές ή ανώνυμες, με ή χωρίς δικαιώματα ψήφου, ύπαρξη περιορισμών μεταβίβασης κ.ά., ή τύπος επιτοκίου ομολογιών, τρόπος εξόφληση ομολογιών, ύπαρξη ή μη κρατικής εγγύησης επί των ομολογιών, κ.α.). 2017 σελ. 17