elaich Οδηγός Educational Toolkit

elaich Educational Toolkit Για εκπαιδευτικούς και φορείς πολιτισμού συνεισφέρει στην αφύπνιση των νέων σχετικά με τις αξίες, τις αρχές και τις προκλήσεις διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς CULTURAL HERITAGE 4 YOUth Δίκτυο τόπων elaich www.elaich.technion.ac.il Ηλεκτρονική πλατφόρμα elaich.technion.ac.il/e-learning Οδηγός e-learning εκπαιδευτικό εργαλείο elaich για την Πολιτιστική Κληρονομιά και την προστασία της

Όροι χρήσης Πνευματική ιδιοκτησία Δικαιούχοι του ELAICH 2009-2012 Το υλικό αυτό αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Εκπαιδευτικού Εργαλείου ELAICH και αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ELAICH «Προσέγγιση της εκπαιδευτικής διασύνδεσης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς», στο πλαίσιο της Ευρω - Μεσογειακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς - 4 Πρόγραμμα, βάσει της συμφωνίας επιχορήγησης ENPI 150583. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος των Δικαιούχων ELAICH. Αποποίηση ευθυνών Αυτό το έγγραφο έχει παραχθεί με τη χρηματοδοτική συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το περιεχόμενο του παρόντος εγγράφου είναι αποκλειστική ευθύνη της Κοινοπραξίας ELAICH και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ότι αντικατοπτρίζει τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το υλικό αυτό, στο σύνολό του και μόνο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί με προσήκουσα χρήση μόνο ως μέρος του Εκπαιδευτικού Εργαλείου ELAICH για τους εκπαιδευτικούς σκοπούς από μη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα ή από αυτοδίδακτους, με οποιοδήποτε μέσο, ανά πάσα στιγμή και σε οποιοσδήποτε καταφορτώσεις, τα αντίγραφα και ή προσαρμογές, σαφώς υποδεικνύοντας ELAICH Beneficiaries 2009-2011» και κάνοντας αναφορά σε αυτούς τους όρους. Η χρήση του υλικού που ανέρχεται στην παραποίηση ή την περικοπή του ή άλλως θίγει την τιμή ή την υπόληψη του ELAICH Beneficiaries 2009-2011 απαγορεύεται. Η χρήση των μερών του υλικού απαγορεύεται αυστηρά. Κανένα μέρος του υλικού αυτού μπορεί να : (1) χρησιμοποιείται εκτός από αυτό για το οποίο προορίζεται (2) αντιγραφεί, αναπαραχθεί ή διανεμηθεί σε οποιαδήποτε φυσική ή ηλεκτρονική μορφή (3) αναπαραχθεί σε οποιαδήποτε δημοσίευση κάθε είδους (4) χρησιμοποιείται ως μέρος κάθε άλλου διδακτικού υλικού σε οποιοδήποτε πλαίσιο χωρίς να έχει ληφθεί προηγούμενη γραπτή άδεια των Δικαιούχων ELAICH. Acknowledgements 2 3

Πρόλογος To ELAICH Εκπαιδευτική προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού προγράμματος με την ίδια επωνυμία, στο πλαίσιο του Προγράμματος Euromed Heritage 4. Ξεκίνησε από μία ομάδα εμπειρογνωμόνων από διαφορετικούς χώρους στη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, περιλαμβάνοντας την αρχιτεκτονική, τη χημεία, την επιστήμη των υλικών, συνδυάζοντας την έρευνα και την εκπαίδευση στο πεδίο της συντήρησης και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι προσπάθειες των εμπειρογνωμόνων και των συντηρητών στη διατήρηση της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς πρέπει να υποστηρίζονται από την κατανόηση και τη συμβολή του κοινού. Δε θα πετύχει χωρίς εσάς! Κατά την ανάπτυξη της μεθοδολογίας του ELAICH, αυτή εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια των κύκλων μαθημάτων του elaich που διδάχθηκαν από τους εταίρους του ELAICH στην Ελλάδα, το Ισραήλ, τη Μάλτα, την Τουρκία και την Ιορδανία. Όλα αυτά αποτέλεσαν την τεχνολογία κατασκευής και τα δομικά υλικά για την κατασκευή του εκπαιδευτικού εργαλείου ηλεκτρονικής μάθησης elaich. Είναι χαρά μας να μοιραστούμε μαζί σας τις γνώσεις και το ενδιαφέρον μας για την πολιτιστική κληρονομιά και τη συντήρησή της. Ελπίζουμε ότι η μελέτη του εκπαιδευτικού εργαλείου elaich θα σας βοηθήσει να ανοίξετε την πόρτα στη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς ένα χρήσιμο και συναρπαστικό διεπιστημονικό πεδίο, που συνδυάζει τις τέχνες, την αρχιτεκτονική, τις επιστήμες και την τεχνολογία. Ιανουάριος 2012 Χάιφα, Ισραήλ Anna Lobovikov-Katz Συντονίστρια Προγράμματος ELAICH Photo Anna Lobovikov-Katz 4 5

Πίνακας Περιεχομένων Ενότητα 1 Αξίες και Αφύπνιση? Συντονιστής: Technion 23 Ενότητα 2 Γνωρίζοντας την αρχιτεκτονική κληρονομιά Συντονιστής: ΕΜΠ, σε συνεργασία με το Technion 32 Εισαγωγή 24 Οδηγίες 25 Βασικός Κύκλος Μαθημάτων 26 Εκπαιδευτικό υλικό 1.1 Τι είναι πολιτιστική κληρονομιά; 26 1.2 Γιατί πρέπει να διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά; 27 1.3 Πώς θα διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά; 28 1.4 Μνημεία: κοινωνική σημασία και αξιολογικές αντιφάσεις 29 1.5 Τεκμηρίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς 30 1Α Ασκήσεις Διατήρηση πολιτιστικής κληρονομιάς Προηγμένα θέματα 30 Εκπαιδευτικό υλικό 1.6 Συντήρηση των μνημείων της Ακρόπολης στην Αθήνα σε συμβατότητα με και αναδεικνύοντας τις αξίες των μνημείων Σχετικά θέματα του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων 30 Photo Anna Lobovikov-Katz Εισαγωγή 34 Οδηγίες 36 Βασικός Κύκλος Μαθημάτων 36 Εκπαιδευτικό υλικό 2.1 Γνωρίζοντας το κτήριο 37 2.2 Αρχιτεκτονική κληρονομιά - στρατηγικός σχεδιασμός για την προστασία της 2.3 Η ολοκλήρωση της τέχνης, των υλικών και της δομής στην αρχιτεκτονική κληρονομιά 2.4 Ιστορικά δομικά συστήματα Συμπεριφορά και τυπικές βλάβες / τύποι δομικών στοιχείων και η επίδρασή τους στην συμπεριφορά των ιστορικών κατασκευών / μέθοδοι για την επιτόπια εξέταση ιστορικών κατασκευών 2.5 Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα 42 2.6 Ιστορικά υλικά αρχιτεκτονικών επιφανειών: Ψηφιδωτά 43 2.7 Αντισεισμική προστασία μνημείων Σεισμική απόκριση ιστορικών κατασκευών Σετ Ασκήσεων 2Α 2Β 2Γ Ασκήσεις Η πορώδης δομή των υλικών και η μελέτη της συμβατότητάς τους σε σχέση με τα φαινόμενα μεταφοράς υγρασίας και διαλυτών αλάτων Επίδειξη της έννοιας της πυκνότητας μετρήσεις πορώδους Μελέτη της υγρομετρικής συμπεριφοράς των δομικών υλικών με υπέρυθρη θερμογραφία Η χρήση της υπέρυθρης θερμογραφίας για την αποτίμηση της συμβατότητας δομικών υλικών: Τα παραδείγματα της Αγίας Σοφίας και των Ενετικών Οχυρώσεων του Ηρακλείου Προηγμένα Θέματα Εκπαιδευτικό υλικό 2.8 Διαγνωστική μελέτη των ψηφιδωτών της Αγίας Σοφίας 2.6 46 39 40 40 44 46 6 7

Ενότητα 3 Φθορά και Περιβάλλον Συντονιστής: Πανεπιστήμιο Antwerp, σε συνεργασία με το ΕΜΠ 48 Εισαγωγή 50 Οδηγίες 51 Βασικός Κύκλος Μαθημάτων 52 Εκπαιδευτικό υλικό 3.1 Εισαγωγή επίδραση του περιβάλλοντος στη φθορά των μνημείων 3.2 Ατμόσφαιρα και αέρια ρύπανση 54 3.3 Ατμόσφαιρα και σωματίδια 55 3.4 Φαινόμενα και μηχανισμοί της φθοράς 57 3.5 Προληπτική συντήρηση 58 52 3.6 Διάγνωση της φθοράς: Μεθοδολογία, κριτήρια και τεχνικές Μη καταστρεπτικές και ενόργανες εργαστηριακές τεχνικές για τη διάγνωση της φθοράς και την αποτίμηση της συντήρησης Ασκήσεις Σχετικά θέματα του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων 3Α Εισαγωγή Αφύπνιση σχετικά με την επίδραση του περιβάλλοντος 3.1 στη φθορά των μνημείων 3Β Άσκηση σχετικά με την ατμόσφαιρα και την αέρια ρύπανση 3.2 3Γ Δοκιμασία στο Διαδίκτυο (ερωτηματολόγια πολλαπλών επιλογών) 3Δ Δοκιμασία στο Διαδίκτυο (ερωτηματολόγια πολλαπλών επιλογών) Ερωτηματολόγια Ενότητες 3-4 3Σ Δοκιμασία στο Διαδίκτυο (ερωτηματολόγια πολλαπλών επιλογών) 3ΣΤ Η φθορά στο εργαστήριο και στην κλίμακα του μνημείου Η φθορά των αλάτων στο εργαστήριο: Κρυστάλλωση αλάτων 3Ζ Η φθορά στο εργαστήριο και στην κλίμακα του μνημείου Από τη φθορά των αλάτων στο εργαστήριο στην παθολογία της φθοράς των αλάτων στο μνημείο: Η περίπτωση της Μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου 3.3 3.4 3.5 60 61 Προηγμένα θέματα 62 Εκπαιδευτικό υλικό 3.7 Περιβάλλον 3.2-3.3 Ασκήσεις 62 Άσκηση εκτός Διαδικτύου: Η όξινη βροχή και τα ατμοσφαιρικά 3Η 3.2-3.3 σωματίδια στην πόλη μου! 3Θ 3Ι Δραστηριότητα Δ-1. Μαθαίνοντας να βλέπουμε Δραστηριότητα Δ-2. Μαθαίνοντας να αναλύουμε τις περιβαλλοντικές επιδράσεις Photo Anna Lobovikov-Katz 8 9

Ενότητα 4 Διαδικασίες, υλικά και τεχνικές συντήρησης Συντονιστής: Πανεπιστήμιο της Μάλτας, σε συνεργασία με το ΕΜΠ 64 Ενότητα 5 Παρακολούθηση, έλεγχος και διατήρηση Συντονιστής: Πανεπιστήμιο Ca Foscari σε συνεργασία με το ΕΜΠ 78 Εισαγωγή 66 Οδηγίες 67 Βασικός Κύκλος Μαθημάτων Εκπαιδευτικό υλικό 68 4.1 Τι πήγε στραβά; Η πρόληψη είναι καλύτερη από την θεραπεία 68 4.2 Τι μπορεί να γίνει; 69 4.3 Πως πρέπει να γίνει; Βασικές αρχές στη συντήρηση 71 4.4 Τα πρέπει και τα μη 72 4.5 Προδιαγραφές συμβατών υλικών και επεμβάσεων συντήρησης 74 4Α Ασκήσεις Σχετικά θέματα του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων 74 Ποιες είναι οι απειλές για το Khπn esh-shπwπrdπ στην παλαιά πόλη της πcre; 4Β «Τι μπορεί να γίνει;» 4.2 4Γ «Επιλέξτε την σύνθεση κονιάματος» 4.3 4Δ «Ακολουθώντας τα βήματα του συντηρητή» 4.4 Προηγμένα θέματα 75 Εκπαιδευτικό υλικό 4.6 Κριτήρια και μεθοδολογία για τον καθαρισμό πιλοτικές εφαρμογές και μελέτες περιπτώσεων 4.7 Κριτήρια και μεθοδολογία για τη στερέωση πιλοτικές εφαρμογές και μελέτες περιπτώσεων 4.8 Αντίστροφη μηχανική προσέγγιση για συμβατά και επιτελεστικά υλικά αποκατάστασης μελέτες περιπτώσεων 4.1 75 76 77 Εισαγωγή 80 Οδηγίες 80 Βασικός Κύκλος Μαθημάτων 84 Εκπαιδευτικό υλικό 5.1 Παρακολούθηση ή μη παρακολούθηση; 84 5.2 Τι είναι Συντήρηση? 86 5.3 Προληπτική Συντήρηση επίσης μετά την διαδικασία συντήρησης 87 5.4 Ας δούμε τι θυμάστε από την ενότητα 5: Κουίζ και σταυρόλεξα 89 5Α 5Β Ασκήσεις Σχετικά θέματα του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων 90 Υλικά για εξάσκηση (1): Ας το βυθίσουμε πλήρως σε νερό και Άσκηση εκτός Διαδικτύου Υλικά για εξάσκηση (2): πως μπορούμε να μετρήσουμε τα χρώματα; Άσκηση εκτός Διαδικτύου Προηγμένα θέματα 90 Εκπαιδευτικό υλικό 5.5 Μη καταστρεπτικές μέθοδοι εξέτασης και έλεγχος ποιότητας για την παρακολούθηση της κατάστασης φθοράς και την συμβατότητα των επεμβάσεων συντήρησης 5Γ 5Δ 5Ε Ασκήσεις Σχετικά θέματα του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων 90 Υλικά για εξάσκηση (3): Μακρο- και μικρο-παρατηρήσεις Άσκηση εκτός Διαδικτύου Υλικά για εξάσκηση (4): Τι μπορεί να μας πει η γωνία επαφής; Άσκηση εκτός Διαδικτύου Υλικά για εξάσκηση (5): πείραμα αναρριχώμενης υγρασίας Άσκηση εκτός Διαδικτύου 5.1 5.1 5.1 5.1 5.1 10 11

Ενότητα 6 92 Διαχείριση και χρήση Συντονιστής: ΕΜΠ Εισαγωγή 94 Οδηγίες 95 Η Κοινοπραξία του ELAICH έχει αναπτύξει σχετικό υλικό βίντεο για τα θέματα του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων. Έχουμε επίσης λάβει άδεια από τους παρόχους τους να τα αναρτήσουμε στην ιστοσελίδα μας προς διευκόλυνσή σας. Η πρόσβαση στα βίντεο αυτά παρέχεται στο τέλος κάθε Ενότητας. Βασικός Κύκλος Μαθημάτων 96 Εκπαιδευτικό υλικό 6.1 Τουρισμός και μνημεία 96 6.2 Αρχαιολογικά πάρκα 97 6.3 Διατήρηση Ιστορικών πόλεων 98 6.4 Καινοτόμες τεχνολογίες και μεθοδολογίες στρατηγικού σχεδιασμού για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς 6.5 Προστασία και αποκατάσταση της ιστορικής πόλης πcre 100 6.6 Οι μεγαλιθικοί ναοί της Μάλτας Μελέτη και προστασία περιοχών παγκόσμιας πολιτιστικής Κληρονομιάς 6.7 Διαχείριση περιβάλλοντος για την προστασία της Βενετίας 102 99 101 6.8 Διατήρηση της Κληρονομιάς Η περίπτωση της Μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου και της Χάλκης, νησιού του Αιγαίου πρωτοβουλίες της Διεθνούς Νεολαίας 103 Ενότητα Υιοθετώ έναν τόπο Συντονιστής : Technion 104 Εισαγωγή 106 Οδηγίες 106 Βασικός Κύκλος Μαθημάτων 106 Εκπαιδευτικό υλικό Αρχές για τη μελέτη και την τεκμηρίωση ενός ιστορικού τόπου για τους μαθητές του elaich 108 Παράδειγμα μελέτης και τεκμηρίωσης ενός ιστορικού τόπου 108 Οδηγίες Οδηγίες για την επιλογή ενός τόπου 109 Οδηγίες για την επί τόπου μελέτη ενός (μέρους) ιστορικού τόπου για τους μαθητές του elaich 110 Photo Anna Lobovikov-Katz 12 13

Εισαγωγή και Οδηγίες 14 15 Photo Anna Lobovikov-Katz

Εισαγωγή στο Εκπαιδευτικό Εργαλείο elaich Το ELAICH και ο σκοπός του Περιγραφή - ELAICH - Σε τι αφορά; To ELAICH Εκπαιδευτική προσέγγιση στην πολιτιστική κληρονομιά σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού προγράμματος με την ίδια επωνυμία, το οποίο οδήγησε στην ανάπτυξη του Εκπαιδευτικού Εργαλείου elaich. Το ELAICH αφορά στη σύνδεση νέων ανθρώπων με την πολιτιστική τους κληρονομιά. Αφορά στην κατανόηση του ρόλου μας ως ανθρώπων στον κύκλο της δημιουργίας της φθοράς της συντήρησης. Αφορά στην αναγνώριση της σπουδαιότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι μαθητές του ELAICH απευθύνονται στην άμεση κληρονομιά τους μέσω μιας διεπιστημονικής προσέγγισης, εκμεταλλευόμενοι τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς γύρω μας, συνεισφέροντας στην κοινωνία και στον ευρύτερο κόσμο. Το πρόγραμμα ELAICH, μέρος του προγράμματος Euromed Heritage 4, συνεισφέρει στην αφύπνιση και στην εκτίμηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ελάτε μαζί μας στη διαδρομή στην πολιτιστική σας κληρονομιά. Συνδεθείτε με το ELAICH. Ελάτε μαζί μας στη διαδρομή στην πολιτιστική σας κληρονομιά Σ υ ν δ ε θ ε ί τ ε μ ε τ ο E L A I C H Σκοποί - ELAICH γιατί δημιουργήθηκε; Ο βασικός σκοπός του προγράμματος ELAICH είναι να συνεισφέρει στην αφύπνιση των νέων σχετικά με τη σπουδαιότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς και της διατήρησής της. προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός, το Εκπαιδευτικό Εργαλείο elaich εστιάζει Photo Anna Lobovikov-Katz στο να επιτρέψει στους μαθητές του elaich, με την ολοκλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας elaich, να αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις και να αναπτύξουν τη βασική κατανόηση των ακόλουθων εννοιών: ÅÅ αξίες της πολιτιστικής κληρονομιάς (ιστορικά κτήρια και τόποι) και η περίπλοκη ισορροπία μεταξύ τους ÅÅ πρωταρχικά αίτια και τύποι φυσικής φθοράς της πολιτιστικής κληρονομιάς και κίνδυνοι στους οποίους υπόκειται, συμπεριλαμβάνοντας την επίδραση του περιβάλλοντος ÅÅ κύριες αρχές και τεχνικές μελέτης ιστορικών κτηρίων και τόπων, διερευνώντας και διαγιγνώσκοντας τη φθορά τους ÅÅ κύριες αρχές, διαδικασίες, υλικά και τεχνολογίες συντήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς ÅÅ έννοια, σπουδαιότητα και βασικές μέθοδοι πρόληψης της φθοράς της πολιτιστικής κληρονομιάς, παρακολούθησης και ελέγχου, καθώς και προσεκτική χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς Η μάθηση μέσω του Εκπαιδευτικού Εργαλείου elaich θα βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν ακριβή και προσεκτική προσέγγιση ως προς τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και να είναι προσεκτικοί στη συλλογή δεδομένων, αλλά και στην εγρήγορση των αρμόδιων αρχών σχετικά με τη φθορά της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ομάδα - Στόχος - ELAICH - για ποιόν είναι; Το ELAICH στοχεύει σε ομάδες μαθητών Λυκείου μαζί με τον καθηγητή τους. Δεν απαιτείται προηγούμενη γνώση σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς ή σε θέματα διατήρησής της από το μαθητή ή από το δάσκαλο. 16 17

Οδηγίες για το Εκπαιδευτικό Εργαλείο elaich Πώς να χρησιμοποιήσετε το ELAICH Γενικές πληροφορίες Το Εκπαιδευτικό Εργαλείο elaich παρέχει έναν Βασικό Κύκλο Μαθημάτων καθώς και έναν αριθμό προαιρετικών Προηγμένων Θεμάτων, τα οποία μπορούν να μελετηθούν ξεχωριστά από τον χρήστη. Το Εκπαιδευτικό Εργαλείο ELAICH παρέχει ευελιξία μέσω της πλατφόρμας ηλεκτρονικής μάθησης, επιτρέποντας εύκολη πλοήγηση και άμεση πρόσβαση σε όλους τους κύριους τίτλους και τις δραστηριότητες του Εκπαιδευτικού Εργαλείου και ταυτόχρονα παρέχει εύκολη διαδοχική πρόοδο μάθησης μέσω του συνόλου του elaich. Το Εκπαιδευτικό Εργαλείο elaich συνοδεύεται από μία σειρά θεματικών Εισαγωγών και Οδηγιών σε όλα τα επίπεδα: από το γενικό επίπεδο στο επίπεδο μιας ενότητας του εκπαιδευτικού υλικού. Οι Εισαγωγές σχετίζονται με το περιεχόμενο κάθε σχετικού τμήματος του Εκπαιδευτικού Εργαλείου, εξηγούν περί τίνος πρόκειται και παρέχουν μια περίληψη του υλικού που θα μελετηθεί. Οι Οδηγίες εξηγούν πώς πρέπει να γίνει και να μελετηθεί στην πράξη κάθε σχετικό κομμάτι, για παράδειγμα όσον αφορά στη χρονική διάρκεια, στον εξοπλισμό (εάν απαιτείται κάποιος, κ.λ.π.). Όλα μαζί, οι Εισαγωγές και οι Οδηγίες, συνθέτουν ένα Εγχειρίδιο το οποίο επιτρέπει τη χρήση και τη διαχείριση του elaich από τους χρήστες χωρίς εμπειρία στα θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς. Το Εγχειρίδιο είναι διαθέσιμο σε έναν αριθμό διαφορετικών γλωσσών στο Διαδίκτυο και μπορεί να ληφθεί. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του elaich διεξάγονται στην αίθουσα, στο σχολικό εργαστήριο (εάν υπάρχει διαθέσιμο), και σε έναν ιστορικό τόπο. Δομή elaich Photo Anna Lobovikov-Katz Θεματικές Ενότητες: Tο Εκπαιδευτικό Εργαλείο elaich αποτελείται από έξι Ενότητες, οι οποίες υποδιαιρούνται με τη σειρά τους σε συγκεκριμένα Θέματα. Κάθε Ενότητα είναι αφιερωμένη σε συγκεκριμένο ολοκληρωμένο τμήμα της σύγχρονης διεπιστημονικής συντήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και συνδέεται με την εκπαιδευτική ενότητα του elaich επί τόπου - Υιοθετώ έναν τόπο. Photo Anna Lobovikov-Katz Οι Ενότητες είναι οι ακόλουθες: Å Å Ενότητα 1 Αξίες και Αφύπνιση ÅÅ Ενότητα 2 Γνωρίζοντας την Αρχιτεκτονική Κληρονομιά ÅÅ Ενότητα 3 Φθορά και Περιβάλλον ÅÅ Ενότητα 4 Διαδικασίες, υλικά και τεχνικές συντήρησης ÅÅ Ενότητα 5 Παρακολούθηση, έλεγχος και διατήρηση ÅÅ Ενότητα 6 Διαχείριση και Χρήση Θέματα: Κάθε Ενότητα, με τη σειρά της, περιλαμβάνει διάφορα Θέματα. Ο αριθμός κάθε Θέματος ξεκινά από τον αριθμό της σχετικής Ενότητας έτσι, ώστε να παρέχει εύκολο προσανατολισμό, για παράδειγμα το πρώτο Θέμα της Ενότητας 4 έχει τον αριθμό 4.1., κ.λ.π. Photo Anna Lobovikov-Katz Εκπαιδευτικές δραστηριότητες: Μπορούν να ληφθούν δύο τύποι εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων: μαθαίνοντας το νέο υλικό και εξασκώντας και ενισχύοντας την αποκτηθείσα γνώση, που παρέχονται αντίστοιχα από το Εκπαιδευτικό υλικό και τις Ασκήσεις. Το Εκπαιδευτικό υλικό περιλαμβάνει κυρίως παρουσιάσεις σε μορφή Power Point, τις οποίες μπορείτε να βλέπετε στο Διαδίκτυο ή να «κατεβάσετε» (βλ. Όρους Χρήσης; Πνευματική Ιδιοκτησία). Οι Ασκήσεις είναι διαφορετικών τύπων: Å Å Ασκήσεις στο Διαδίκτυο ÅÅ Ασκήσεις εκτός Διαδικτύου Οι Ασκήσεις στο Διαδίκτυο πρέπει να διεξαχθούν σε σύνδεση στο Διαδίκτυο. Οι Ασκήσεις εκτός Διαδικτύου μπορούν να γίνουν στην αίθουσα, σε έναν ιστορικό τόπο ή σε ένα σχολικό εργαστήριο (εάν είναι διαθέσιμο) σύμφωνα με τις Οδηγίες. Προτείνεται να γίνονται όλες οι Ασκήσεις, εάν τα προτεινόμενα εργαστήρια και ο εξοπλισμός είναι διαθέσιμα. Ακολουθία Οι Ενότητες του elaich πρέπει να διδάσκονται διαδοχικά, σύμφωνα με την ακόλουθη σειρά: Ενότητα 1, μετά Ενότητα 2, κ.λ.π., μέχρι την Ενότητα 6. Μετά την Ενότητα 6 πρέπει να διδαχθεί η Ενότητα Υιοθετώ έναν τόπο. Η πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης του elaich παρέχει εύκολη διαδοχική διαδικασία μάθησης μέσω του συνόλου του elaich. Η πλατφόρμα παρέχει εύκολη πλοήγηση και άμεση πρόσβαση σε κάθε έναν από τους κύριους τίτλους και τις δραστηριότητες του Εκπαιδευτικού Εργαλείου, έτσι, ώστε να αφήνει τον χρήστη να επιστρέψει σε ένα δεδομένο σημείο στη μελέτη, ή να έχει μία γρήγορη ματιά σε οποιοδήποτε τμήμα του υλικού. Ο Βασικός Κύκλος Μαθημάτων είναι το βασικό υποχρεωτικό «μονοπάτι» που παρέχει το υλικό για όλα τα Θέματα του elaich. Δουλεύοντας με το δικό σας τρόπο μέσω του elaich σημαίνει δουλεύοντας με το δικό σας τρόπο μέσω του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων. Τα Προηγμένα Θέματα είναι προαιρετικά, και μπορούν να ληφθούν (ή όχι) ανάλογα με την επιλογή του χρήστη, από τη Λίστα των Προηγμένων Θεμάτων που παρέχονται στο τέλος κάθε Ενότητας. Αυτά επεκτείνουν τα θέματα του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων. 18 19

Υιοθετώ έναν τόπο Η Ενότητα Υιοθετώ έναν τόπο είναι η τελευταία ενότητα στη διαδικασία μάθησης του ELAICH. Βασίζεται στις γνώσεις και στην κατανόηση που έχουν αναπτυχθεί μέσω των 6 Ενοτήτων. Η Ενότητα Υιοθετώ έναν τόποe παρέχει την ευκαιρία στους μαθητές να: ÅÅ Εφαρμόσουν τις γνώσεις από τα μαθήματα του elaich σε έναν ιστορικό τόπο ÅÅ Αναπτύξουν βασικές ικανότητες έτσι, ώστε να κατανοούν έναν ιστορικό τόπο, να καταγράφουν τα χαρακτηριστικά του και να πραγματοποιούν τη βασική ανάλυση ÅÅ Συλλέγουν δεδομένα για έναν ιστορικό τόπο που μπορεί να βοηθήσουν στη διατήρησή του από εμπειρογνώμονες συντήρησης και συντηρητές. Η ενότητα Υιοθετώ ένα τόπο είναι ένα πακέτο που επιτρέπει να γίνει η ανάληψη αυτών των δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια της τελικής εργασίας από τους μαθητές σε κάθε κύκλο μαθημάτων elaich. Προτείνεται το σχολείο να επιλέγει τον ιστορικό τόπο σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τους ιστορικούς τόπους. Η τελική εργασία μπορεί να υποβληθεί από το σχολείο σε μία σχετική αρχή συντήρησης / πολιτιστικής κληρονομιάς με την ολοκλήρωση του κύκλου μαθημάτων elaich. Η ιστοσελίδα μας παρέχει μία λίστα επαφών σε διάφορες χώρες στο τμήμα Ανάδραση. Κάθε σχολείο μπορεί να επιλέξει ένα ιστορικό τόπο κοντά στο σχολείο, εάν υπάρχει διαθέσιμος, για λόγους εύκολης λογιστικής. Στην περίπτωση αυτή όλες οι εκτός Διαδικτύου επί τόπου εκπαιδευτικές δραστηριότητες μπορούν να λάβουν χώρα στον ίδιο τόπο. Αυτό θα μπορούσε να εμπλουτίσει το πεδίο της τεκμηρίωσης, της κατανόησης και της ανάλυσης του τόπου. Διάρκεια Η Προτεινόμενη διάρκεια του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων είναι 30 ώρες, περιλαμβάνοντας και τη μελέτη επί τόπου (σύμφωνα με την Ενότητα Υιοθετώ έναν τόπο ). Ο Βασικός Κύκλος Μαθημάτων είναι ο κύριος υποχρεωτικός κύκλος μαθημάτων. Τα Προηγμένα Θέματα μπορούν να ληφθούν ή όχι αυτό αποτελεί απόφαση του σχολείου. Πλοήγηση Το κύριο μενού είναι ορατό στην κορυφή κάθε σελίδας της ιστοσελίδας του elaich. Μπορείτε να βρείτε τον πλήρη πίνακα περιεχομένων κάτω από το κουμπί Περιεχόμενο του κύριου μενού. Από εκεί μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε κάθε Ενότητα (κάνοντας κλικ στον τίτλο Ενότητα στην εικόνα) ή σε κάθε Θέμα στον Πίνακα Περιεχομένων. Μπορείτε επίσης να πάτε μπροστά / πίσω με τα σχετικά κουμπιά στο τέλος κάθε σελίδας εντός των Ενοτήτων. Προτείνεται η έναρξη από την αρχή, μετά την ανάγνωση της Εισαγωγής και των Οδηγιών, και δουλεύοντας με τον δικό σας τρόπο, προτιμητέα με τα κουμπιά προς τα μπρος / προς τα πίσω, διασφαλίζοντας την πλήρη μελέτη του υλικού του Βασικού Κύκλου Μαθημάτων. Photo Anna Lobovikov-Katz 20 21

Ενότητα 1 Αξίες και αφύπνιση 22 23 Photo Anna Lobovikov-Katz

Ενότητα 1 Εισαγωγή Η Ενότητα 1 της ηλεκτρονικής πλατφόρμας elaich αποτελεί την εισαγωγή σε όλο το εκπαιδευτικό εργαλείο αλλά παράλληλα εστιάζεται σε ορισμένες βασικές έννοιες. Σκοπός της ενότητας 1 είναι να εισαγάγει στους μαθητές του elaich την έννοια της πολιτιστικής κληρονομιάς, την σημασία της προστασίας της και την αφύπνιση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Περιγράφει σε γενικές γραμμές την πολιτιστική κληρονομιά, τις γενικές κατηγορίες και από τι αποτελείται. Photo Anna Lobovikov-Katz Η ενότητα 1 εισάγει την ιδέα της υλικής και άϋλης κληρονομιάς, με έμφαση στην πλέον συνηθισμένη μορφή της, αυτή που συναντάμε κάθε μέρα στη ζωή μας και που μας περιβάλλει δηλαδή την αρχιτεκτονική ή δομημένη κληρονομιά, και εισάγει την ποικιλία της και τα κύρια συστατικά της. Η Ενότητα 1 εισάγει την ιδέα της αξίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, σε τι αναφέρεται η αξία αυτή και ποια η σημασία της, καθώς και ποιοι είναι οι λόγοι για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Επικεντρώνεται στην πολιτιστική κληρονομιά, και ειδικότερα στην αρχιτεκτονική, τεχνολογική, και ιστορική κληρονομιά ενώ παράλληλα θέτει το πλαίσιο κατανόησης του ευάλωτου της πολιτιστικής κληρονομιάς, την κατανόηση ότι η πολιτιστική κληρονομιά υπόκειται σε φθορά των υλικών και της δομής της, και τους παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για την φθορά της, όπως θα παρουσιασθούν σε επόμενες ενότητες. Η ενότητα 1 συμβάλλει στην απόκτηση βασικών γνώσεων για τις αλλαγές και μεταμορφώσεις που έχουν επέλθει στο πεδίο της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Παρέχει την γενική εισαγωγή στο σύγχρονη διεπιστημονικό και πολυεπιστημονικό πεδίο της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς που θα αναλυθεί συστηματικά στις επόμενες ενότητες - ένα πεδίο το οποίο περιλαμβάνει τόσο διαφορετικούς τομείς όπως η τέχνη, η ιστορία, η αρχιτεκτονική, οι τέχνες, η οικοδομική, η μηχανική, και η επιστημονική έρευνα σε διάφορους τομείς, π.χ. χημεία, μαθηματικά, φυσική, βιολογία, μηχανική και νανο-υλικά. Οδηγίες Η ενότητα 1 είναι η πρώτη ενότητα του βασικού προγράμματος elaich. Πρέπει να προηγηθεί της μελέτης των υπολοίπων ενοτήτων και του πdopt π site Υιοθετήστε ένα μνημείο Δομή ενότητας 1: Διάρκεια ενότητας Αριθμός θεμάτων 5 Τοποθεσία Απαιτούμενος εξοπλισμός Ειδικά σχόλια 3 ώρες Αίθουσα διδασκαλίας* Ηλεκτρονικός υπολογιστής, συσκευή προβολής, σύνδεση με διαδίκτυο *Σύντομη επίσκεψη σε ιστορικά κτίρια στην περιοχή του σχολείου προτείνεται από το θέμα 1.5. Αν είναι εφικτό, προτείνεται η συνεννόηση με τις τοπικές αρχές του εν λόγω φορέα για την οργάνωση ξενάγησης (βλέπε: Ανάδραση Επαφές) Η ενότητα 1 αποτελείται από 5 θέματα, τα οποία πρέπει να μελετηθούν ανεξάρτητα. Προτεινόμενη διάρκεια μελέτης θεμάτων της ενότητας 1: 1.1. Τι είναι πολιτιστική κληρονομιά; Μέρος Ι Μέρος ΙΙ 1.2. Γιατί πρέπει να διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά; 30 λεπτά 1.3. Πως θα διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά; 30 λεπτά 1.4. Μνημεία: Κοινωνική σημασία και αξιολογικές αντιφάσεις 15 λεπτά 1.5. Τεκμηρίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς 30 λεπτά Άσκηση 1Α 10 λεπτά 40 λεπτά 25 λεπτά Με την ολοκλήρωση της ενότητας 1 θα έχει επιτευχθεί βασική αφύπνιση και κατανόηση των θεμάτων της ενότητας αυτής. 24 25

Θέμα 1.1 Τι είναι πολιτιστική κληρονομιά; Πίνακας Περιεχομένων 1.1. Περιεχόμενα θέματος 1.1.1. Γενική εισαγωγή 1.1.2. Κύριοι τύποι και κατηγορίες της πολιτιστικής κληρονομιάς 1.1.2.1. Άυλη πολιτιστική κληρονομιά 1.1.2.2. Υλική πολιτιστική κληρονομιά 1.1.3. Στοιχεία δομημένης κληρονομιάς και σκοπός Εισαγωγή Το Θέμα 1.1. «Τι είναι η πολιτιστική κληρονομιά;» είναι το πρώτο και εισαγωγικό θέμα της Ενότητας 1 «Αξίες και Αφύπνιση». Η παρουσίαση αυτή αποτελεί το πρώτο μέρος του θέματος 1.1. Εξηγεί τι είναι η πολιτιστική κληρονομιά και ποιες είναι οι κατηγορίες της. Εξηγεί και δίνει παραδείγματα της υλικής και άυλης κληρονομιάς, καθώς και της κινητής και ακίνητης πολιτιστικής κληρονομιάς. Παρέχει μια βασική εισαγωγή στην πιο διαδεδομένη μορφή της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία είναι το επίκεντρο της ELAICH: δομημένη (ή αρχιτεκτονική) κληρονομιά - κληρονομιά που είναι γύρω μας, η οποία αποτελεί μέρος της καθημερινής μας ζωής, και εξηγεί τα βασικά συστατικά της. Οδηγίες Το θέμα αυτό είναι αναπόσπαστο μέρος του βασικού προγράμματος elaich. Πρέπει να προηγηθεί η μελέτη αυτού προτού ο μαθητής μελετήσει τα υπόλοιπα θέματα και ενότητες. Το θέμα 1.1 αναλύεται σε δύο παρουσιάσεις powerpoint: Μέρος I, το οποίο περιλαμβάνει: 1.1.1. Γενική εισαγωγή 1.1.2. Κύριοι τύποι και κατηγορίες της πολιτιστικής κληρονομιάς 1.1.2.1. Άυλη πολιτιστική κληρονομιά 1.1.2.2. Υλική πολιτιστική κληρονομιά Μέρος IΙ, το οποίο περιλαμβάνει: 1.1.3. Στοιχεία δομημένης κληρονομιάς και σκοπός Με την ολοκλήρωση του θέματος 1.1 θα έχει επιτευχθεί βασική κατανόηση σχετικά με το τι είναι η πολιτιστική κληρονομιά Προτεινόμενη διάρκεια Τοποθεσία Απαιτούμενος εξοπλισμός Μέρος Ι 40 λεπτά Μέρος ΙΙ 25 λεπτά Αίθουσα διδασκαλίας / σχολική εργασία Ηλεκτρονικός υπολογιστής, συσκευή προβολής, σύνδεση με διαδίκτυο, μολύβια ή στυλό και χαρτί Θέμα 1.2. Γιατί πρέπει να διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά; Πίνακας Περιεχομένων 1.2. Γιατί πρέπει να διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά; 1.2.1. Γενική εισαγωγή 1.2.2. Αξίες της δομημένης κληρονομιάς 1.2.3. Αξίες έναντι αλλοίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς Εισαγωγή: Το θέμα 1.2. «Γιατί θα πρέπει να διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά;» είναι συνέχεια της βασικής εισαγωγής σχετικά με την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως παρουσιάστηκε στο θέμα 1.1. «Τι είναι η πολιτιστική κληρονομιά;». Το θέμα 1.2. παρουσιάζει και εξηγεί μια σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ των «αξιών» της δομημένης (ή αρχιτεκτονικής) κληρονομιάς και την φθοράς της, και ως εκ τούτου παρέχει μια βάση για την κατανόηση των λόγων για τη διατήρηση της πολιτιστικής (δομημένης) κληρονομιάς. Οδηγίες: Το θέμα αυτό είναι αναπόσπαστο μέρος του βασικού προγράμματος elaich. Πρέπει να προηγηθεί η μελέτη αυτού προτού ο μαθητής μελετήσει τα υπόλοιπα θέματα και ενότητες. Με την ολοκλήρωση της ενότητας 1 θα έχουν γίνει αντιληπτοί οι λόγοι που πρέπει να διατηρηθεί η πολιτιστική (δομημένη) κληρονομιά Photo Anna Lobovikov-Katz Προτεινόμενη διάρκεια Τοποθεσία Απαιτούμενος εξοπλισμός 30 λεπτά Αίθουσα διδασκαλίας / σχολική εργασία Ηλεκτρονικός υπολογιστής, συσκευή προβολής, σύνδεση με διαδίκτυο, μολύβια ή στυλό και χαρτί 26 27

Θέμα 1.3. Πως θα διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά; Πίνακας Περιεχομένων 1.3. Πως θα διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά; 1.3.1 Συντήρηση: Θεωρία και πρακτικές 1.3.2 Σύγχρονη διεπιστημονική συντήρηση 1.3.3 Αφύπνιση Εισαγωγή: Το θέμα 1.3. «Πώς θα διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά;» είναι μια εισαγωγή στο πεδίο της προστασίας της πολιτιστικής (δομημένης) κληρονομιάς. για τις αλλαγές και μεταμορφώσεις που έχουν επέλθει στο πεδίο της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Παρέχει την γενική εισαγωγή στο σύγχρονη διεπιστημονικό και πολυεπιστημονικό πεδίο της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς που θα αναλυθεί συστηματικά στις επόμενες ενότητες - ένα πεδίο το οποίο περιλαμβάνει τόσο διαφορετικούς τομείς όπως η τέχνη, η ιστορία, η αρχιτεκτονική, οι τέχνες, η οικοδομική, η μηχανική, και η επιστημονική έρευνα σε διάφορους τομείς, π.χ. χημεία, μαθηματικά, φυσική, βιολογία, μηχανική και νανο-υλικά. Οδηγίες: Το θέμα αυτό είναι αναπόσπαστο μέρος του βασικού προγράμματος elaich. Πρέπει να προηγηθεί η μελέτη αυτού προτού ο μαθητής μελετήσει τα υπόλοιπα θέματα και ενότητες. Με την ολοκλήρωση της ενότητας 1 θα έχουν αποκτηθεί βασικές γνώσεις σχετικά με την διεπιστημονικότητα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς Θέμα 1.4. Μνημεία: Κοινωνική σημασία και αξιολογικές αντιφάσεις Εισαγωγή: Τα μνημεία εξυπηρετούν την ανάγκη του ανθρώπου για την καταγραφή της συλλογικής ιστορίας. Τα μνημεία παρέχουν έναν πλούτο γνώσεων και πρακτικών, τόσο κοινωνικών όσο και τεχνικών. Η αισθητική αξία, μια σημαντική ανθρώπινη ανάγκη, ικανοποιείται μέσα από τα μνημεία, ενώ ακόμα και η θέα των περισσότερων μνημείων αποτελεί συχνά και πηγή έμπνευσης. Επομένως, πρέπει να προωθηθεί η ευαισθητοποίηση και η ενθάρρυνση της ενεργούς συμμετοχής στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η προστασία μνημείων μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά σε πολλούς τομείς όπως ο τουρισμός και η κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη. Οδηγίες: Το θέμα αυτό είναι αναπόσπαστο μέρος του βασικού προγράμματος elaich. Πρέπει να προηγηθεί η μελέτη αυτού προτού ο μαθητής μελετήσει τα υπόλοιπα θέματα και ενότητες. Με την ολοκλήρωση του θέματος θα έχουν αποκτηθεί βασικές γνώσεις σχετικά με την αξία της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς Προτεινόμενη διάρκεια Τοποθεσία Απαιτούμενος εξοπλισμός 15 λεπτά Αίθουσα διδασκαλίας Ηλεκτρονικός υπολογιστής, συσκευή προβολής, σύνδεση με διαδίκτυο, μολύβια ή στυλό και χαρτί Photo Anna Lobovikov-Katz Προτεινόμενη διάρκεια Τοποθεσία Απαιτούμενος εξοπλισμός 30 λεπτά Αίθουσα διδασκαλίας / σχολική εργασία Ηλεκτρονικός υπολογιστής, συσκευή προβολής, σύνδεση με διαδίκτυο, μολύβια ή στυλό και χαρτί Photo Anna Lobovikov-Katz 28 29

Θέμα 1.5. Τεκμηρίωση πολιτιστικής κληρονομιάς Πίνακας Περιεχομένων 1.5. Τεκμηρίωση 1.5.1. Σκοπός της τεκμηρίωσης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς 1.5.2. Ρόλος της τεκμηρίωσης στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς 1.5.3. Τεχνικές τεκμηρίωσης και παραδείγματα Εισαγωγή: Το θέμα 1.5 αποτελεί μια επισκόπηση της τεκμηρίωσης στον πεδίο της προστασίας της δομημένης πολιτιστικής κληρονομιάς. Αναλύονται οι λόγοι που η τεκμηρίωση αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τις επεμβάσεις προστασίας και παρουσιάζονται επιλεγμένα παραδείγματα εφαρμογής της σε ιστορικά κτίρια Προτεινόμενη διάρκεια Τοποθεσία Απαιτούμενος εξοπλισμός 30 λεπτά Οδηγίες: Το θέμα αυτό είναι αναπόσπαστο μέρος του βασικού προγράμματος elaich. Πρέπει να προηγηθεί η μελέτη αυτού προτού ο μαθητής μελετήσει τα υπόλοιπα θέματα και ενότητες. Με την ολοκλήρωση του θέματος θα έχουν αποκτηθεί βασικές γνώσεις σχετικά με τον ρόλο της τεκμηρίωσης στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς Αίθουσα διδασκαλίας / σχολική εργασία Ηλεκτρονικός υπολογιστής, συσκευή προβολής, σύνδεση με διαδίκτυο, μολύβια ή στυλό και χαρτί Προηγμένα Θέματα Εκπαιδευτικό υλικό Photo Anna Lobovikov-Katz 1.6 Συντήρηση των μνημείων της Ακρόπολης στην Αθήνα σε συμβατότητα με και αναδεικνύοντας τις αξίες των μνημείων Photo Anna Lobovikov-Katz 30 31

Ενότητα 2 Γνωρίζοντας την αρχιτεκτονική κληρονομιά 32 33

Ενότητα 2 Εισαγωγή Η Ενότητα 2 Γνωρίζοντας την αρχιτεκτονική κληρονομιά της ηλεκτρονικής πλατφόρμας elaich ακολουθεί την μελέτη της ενότητας 1 Αξίες και αφύπνιση. Ο στόχος της ενότητας 2 στόχος είναι να εξοικειωθεί ο μαθητής του elaich με την έννοια του κτιρίου, καθώς και τα βασικά βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για να πραγματοποιηθεί αυτό (κατανόηση του κτιρίου, διάγνωση, δομικό σύστημα, χαρακτηρισμός υλικών και ο ρόλος τους στην συμπεριφορά των δομικών συστημάτων, και κατανόηση ότι το κτίριο είναι ένα ζωντανός οργανισμός που αλλάζει καθ όλη τη διάρκεια ζωής του, στο οποίο πραγματοποιούνται παρεμβάσεις και απαιτείται επομένως ολοκληρωμένη διαγνωστική μελέτη για την κατάσταση της φθοράς του και τους μηχανισμούς με τους οποίους φθείρεται). Η Ενότητα 2 εξετάζει τα βασικά στοιχεία που αποτελούν την αρχιτεκτονική κληρονομιά, τα προβλήματα που απειλούν την πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο προστατεύονται οι ιστορικές πόλεις, διασφαλίζονται τα ιδιαίτερα ιστορικά, αρχιτεκτονικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της κάθε πόλης. Η ενότητα παρουσιάζει τα ιστορικά δομικά συστήματα, τη συμπεριφορά τους κάτω από διάφορα φορτία και δράσεις καθώς και τα οικοδομικά υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τους. Ο αναγνώστης εξοικειώνεται με τις συνήθεις ζημιές που παρατηρούνται σε ιστορικές δομές που οφείλονται στους σεισμούς καθώς και με τις βασικές επιτόπιες τεχνικές χαρακτηρισμού και αποτίμησης ιδιοτήτων που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του τύπου κατασκευής της τοιχοποιίας. Η Ενότητα 2 εισάγει τις βασικές κατηγορίες των ιστορικών δομικών υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των μνημείων στο πέρασμα των αιώνων. Εξετάζονται οι κύριες κατηγορίες υλικών δηλαδή, λίθοι, κεραμικά και κονιάματα οι οποίες και περιγράφονται όσον αφορά την προέλευσή τους, την κατασκευή, την διαμόρφωση, τις βασικές τους ιδιότητες και τον χαρακτηρισμό τους. Παράλληλα, εξετάζονται τα ψηφιδωτά, ως ένα από τα κύρια ιστορικά διακοσμητικά υλικά. Στην ενότητα 2 εξετάζεται η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την ανάλυση της σεισμικής απόκρισης των ιστορικών κατασκευών. Αναφέρονται επίσης τα βασικά βήματα της μεθοδολογίας αντίστροφης μηχανικής προσέγγισης που απαιτείται για το σχεδιασμό και την κατασκευή αντισεισμικών κονιαμάτων αποκατάστασης συμβατά με τα ιστορικά δομικά υλικά. Τέλος, στην ενότητα 2 είναι ενσωματωμένες με μια σειρά από εργαστηριακές ασκήσεις σε μορφή επίδειξης, για την καλύτερη κατανόηση των θεωρητικών διαλέξεων. Αυτές αφορούν τη μελέτη της πορώδους δομής των υλικών, καθώς και της συμβατότητάς τους σε σχέση με το νερό και τα φαινόμενα μεταφοράς διαλυτών αλάτων. 34 35

Οδηγίες Η Ενότητα 2 Γνωρίζοντας την αρχιτεκτονική κληρονομιά της ηλεκτρονικής πλατφόρμας elaich ακολουθεί την μελέτη της ενότητας 1 Αξίες και αφύπνιση. 2C ΠΡΟΗΓΜ Η χρήση της υπέρυθρης θερμογραφίας για την αποτίμηση της συμβατότητας δομικών υλικών: Τα παραδείγματα της Αγίας Σοφίας και των Ενετικών Οχυρώσεων του Ηρακλείου Διαγνωστική μελέτη των ψηφιδωτών της Αγίας Σοφίας Δομή ενότητας 2: Διάρκεια ενότητας Αριθμός θεμάτων Τοποθεσία Απαιτούμενος εξοπλισμός 4,5 ώρες 7 και 1 σειρά εργαστηριακών ασκήσεων με την μορφή επίδειξης Αίθουσα διδασκαλίας Ηλεκτρονικός υπολογιστής και συσκευή προβολής Η ενότητα 2 αποτελείται από 7 θέματα, τα οποία πρέπει να μελετηθούν με την σειρά αρίθμησής τους και μια σειρά ασκήσεων για κατανόηση της πορώδους δομής των υλικών και του τρόπου με τον οποίο μεταφέρονται διαμέσου της πορώδους δομής τα διαλυτά άλατα Με την ολοκλήρωση της ενότητας 2, ο αναγνώστης θα έχει κατανοήσει τα βασικά θέματα που εξετάζονται. Ειδικότερα, αναμένεται να αποκτηθούν: γνώσεις σχετικά με την μεθοδολογία μελέτης ενός κτιρίου όσον αφορά τη διάγνωση, τον χαρακτηρισμό των δομικών υλικών και του δομικού συστήματος, η φθορά αυτού και οι απαιτούμενες επεμβάσεις συντήρησης Αφύπνιση σχετικά με τον σεβασμό και προστασία των ιστορικών πόλεων, όσον αφορά την ιστορική, αρχιτεκτονική και πολιτιστική τους ταυτότητα Οι μαθητές θα εκπαιδευθούν στην παρατήρηση ιστορικών κατασκευών όχι μόνο από την άποψη της Τέχνης αλλά και ως «ζωντανούς οργανισμούς», που υπόκεινται σε φθορά και βλάβες που πρέπει να μελετηθούν και να προστατευθούν Προτεινόμενη διάρκεια μελέτης κάθε θέματος Θέμα Διάρκεια 2.1 Γνωρίζοντας το κτίριο - Εισαγωγή 15 min 2.2 Αρχιτεκτονική κληρονομιά και στρατηγικός σχεδιασμός για την προστασία της 15 min 2.3 Η ολοκλήρωση της τέχνης, των υλικών και της δομής στην αρχιτεκτονική κληρονομιά 15 min 2.4 Ιστορικά δομικά συστήματα Συμπεριφορά και τυπικές βλάβες / τύποι δομικών στοιχείων και η επίδρασή τους στην συμπεριφορά των ιστορικών 60 min κατασκευών / μέθοδοι για την επιτόπια εξέταση ιστορικών κατασκευών 2.5 Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα 60 min 2.6 Ιστορικά υλικά αρχιτεκτονικών επιφανειών: Ψηφιδωτά 15 min 2.7 Αντισεισμική προστασία μνημείων 45 min 2.7.1 Σεισμική απόκριση ιστορικών κατασκευών 2.7.2 Κονιάματα αντισεισμικής προστασίας ΕΡΓ 2A Η πορώδης δομή των υλικών και η μελέτη της συμβατότητάς τους σε σχέση με τα φαινόμενα μεταφοράς υγρασίας και διαλυτών αλάτων Επίδειξη της έννοιας της πυκνότητας μετρήσεις πορώδους 45 min Θέμα 2.1. Γνωρίζοντας Το Κτίριο - Εισαγωγή Περιεχόμενα 2.1.1 Πως προσεγγίζεται η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς 2.1.2 Πως κατανοούμε το κτίριο 2.1.3 Πως πραγματοποιούμε διάγνωση στο κτίριο Διαγνωστική μελέτη στο επίπεδο αρχαιολογικών χώρων Διαγνωστική μελέτη σε αρχιτεκτονικές επιφάνειες Ολοκληρωμένη διαχείριση τεκμηρίωσης και διαγνωστική μελέτη στο επίπεδο ιστορικών πόλεων 2.1.4 Πως κατανοούμε το δομικό σύστημα 2.1.5 Πως κατατάσσουμε τα ιστορικά δομικά υλικά 2.1.6 Πως επηρεάζουν τα υλικά την συμπεριφορά των δομικών συστημάτων 2.1.7 Πως μεταβάλλεται το κτίριο κατά την διάρκεια ζωής του 2.1.8 Πως πραγματοποιείται η διάγνωση φθοράς 2.1.9 Πως αποφασίζουμε πότε θα επέμβουμε σε ένα κτίριο 2.1.10 Πως επεμβαίνουμε σε ένα κτίριο 2.1.11 Πως γίνεται διαχείριση ενός ιστορικού κτιρίου / χώρου / μνημείου / συνόλου σε συμφωνία? με τις αρχές και αξίες του 2.1.12 Είναι εφικτό να διατηρηθεί ζωντανή η Κληρονομιά χωρίς κοινωνική αφύπνιση και χωρίς πρωτοβουλίες των νέων; 2B Μελέτη της υγρομετρικής συμπεριφοράς των δομικών υλικών με υπέρυθρη θερμογραφία 36 37

Θέμα 2.2. Αρχιτεκτονική Κληρονομιά Και Στρατηγικός Σχεδιασμός Για Την Προστασία Της Περιεχόμενα 2.2.1. Τι είναι η αρχιτεκτονική κληρονομιά 2.2.2. Οι αξίες της πολιτιστικής κληρονομιάς 2.2.3. Προβλήματα και απειλές 2.2.4. Στρατηγικός σχεδιασμός προστασίας 2.2.5. Ιστορικά κτίρια Αρχιτεκτονική ανάλυση και αξιολόγηση 2.2.6. Ιστορικά κτίρια Εφαρμογές συντήρησης και αποτίμηση επεμβάσεων συντήρησης 2.2.7. Προστασία ιστορικών πόλεων Εισαγωγή: Στο θέμα αυτό εξετάζονται τα βασικά βήματα για να κατανοηθεί η έννοια του κτιρίου. Αυτά είναι από την αντίληψη του κτιρίου, η διάγνωση του κτιρίου, η μελέτη του δομικού συστήματός του, ο χαρακτηρισμός των υλικών και ο ρόλος που έχουν στη συμπεριφορά των δομικών συστημάτων, να γίνει αντιληπτό ότι το κτίριο είναι ένα ζωντανός οργανισμός που - όπως και στους ανθρώπους επέρχονται αλλαγές κατά την διάρκεια της ζωής του, έτσι ώστε μετά από μια ολοκληρωμένη διαγνωστική μελέτη να σχεδιασθούν και πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες επεμβάσεις προστασίας και συντήρησής του. Η μελέτη του θέματος, προτείνεται να ακολουθήσει την μελέτη των θεμάτων 2.3. Η ολοκλήρωση της τέχνης, των υλικών και της δομής στην αρχιτεκτονική κληρονομιά», 2.4. «Ιστορικά δομικά συστήματα», 2.5. «Ιστορικά δομικά υλικά: λίθοι, κεραμικά, κονιάματα της ενότητας 2 «Γνωρίζοντας την αρχιτεκτονική κληρονομιά. Το αναμενόμενο αποτέλεσμα είναι να αποκτηθεί γνώση σχετικά με το πώς προσεγγίζεται η διάγνωση, ο χαρακτηρισμός των δομικών υλικών και το δομικά σύστημα ενός κτιρίου, πως αυτό υπόκειται σε φθορά και τι επεμβάσεις απαιτούνται για την προστασία του Οδηγίες: Το θέμα αυτό έχει ως προαπαιτούμενα τα θέματα 1.1. «Τι είναι πολιτιστική κληρονομιά», 1.2 «Γιατί πρέπει να διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά» και 1.3 «Πως θα διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά;» της ενότητας 1. Εισαγωγή: Το θέμα αυτό εξετάζει τα στοιχεία που αποτελούν την αρχιτεκτονική κληρονομιά. Η πολιτιστική κληρονομιά περιλαμβάνει διάφορες αξίες, όπως η ιστορική, επιστημονική, αισθητική, οικονομική, την ποιότητα ζωής, και την διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας. Υπάρχουν πολλά προβλήματα που απειλούν την πολιτιστική κληρονομιά, όπως η φυσική γήρανση, η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι λειτουργίες των σύγχρονων πόλεων, οι φυσικές καταστροφές, η ανθρώπινη επέμβαση, και οι οικονομικές εξελίξεις. Η προστασία των ιστορικών πόλεων θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τον αναπτυξιακό σχεδιασμό και την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής στις πόλεις. Επιπλέον, η αποκατάσταση κτιρίων και επαναχρησιμοποίηση τους πρέπει να είναι η συμβατή με το ιστορικό πλαίσιο που αντιπροσωπεύουν. Η προστασία των ιστορικών πόλεων θα πρέπει να περιλαμβάνει την τεκμηρίωση και αξιολόγηση πριν από την εφαρμογή της κάθε παρέμβασης. Είναι σημαντικό να λειτουργεί ένας μόνιμος τοπικός φορέας για διάχυση των επιστημονικών και τεχνικών γνώσεων, για μια συνεχή ανταλλαγή απόψεων με τους κατοίκους. Αυτός ο φορέας θα πρέπει να σέβεται τον ιδιαίτερο ιστορικό, αρχιτεκτονικό και πολιτιστικό χαρακτήρα της πόλης. Το θέμα αυτό έχει ως προαπαιτούμενα τα θέματα 1.4. «Μνημεία: Κοινωνική σημασία και αξιολογικές αντιφάσεις», 2.1 «Γνωρίζοντας το κτίριο - Εισαγωγή» και 2.3 «Η ολοκλήρωση της τέχνης, των υλικών και της δομής στην αρχιτεκτονική κληρονομιά». Το αναμενόμενο αποτέλεσμα είναι οι μαθητές να κατανοήσουν τα βασικά στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς, και να αφυπνιστούν σχετικά με τις διαδικασίας προστασίας των ιστορικών πόλεων και διατήρησης του ιστορικού, αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού τους χαρακτήρα. Οδηγίες: Το θέμα αυτό έχει ως προαπαιτούμενα τα θέματα της ενότητας 1 και του θέματος 2.1 «Γνωρίζοντας το κτίριο Εισαγωγή» της ενότητας 2. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα αποτελείται από προβολή παρουσίασης powerpoint, και ο απαιτούμενος εξοπλισμός είναι ηλεκτρονικός υπολογιστής συνδεδεμένος με συσκευή προβολής. 38 39

Θέμα 2.3: Η Ολοκλήρωση Της Τέχνης, Των Υλικών Και Της Δομής Στην Αρχιτεκτονική Κληρονομιά Περιεχόμενα 2.3 Η ολοκλήρωση της τέχνης, των υλικών και της δομής στην αρχιτεκτονική κληρονομία 2.3.1. Γενική εισαγωγή 2.3.2. Παραδείγματα: Στήλες, τόξα, θόλοι, κλπ Εισαγωγή: Τα ιστορικά κτίρια και οι διάφορες κατασκευές της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς έχουν διαφορετικές αξίες (βλ. Ενότητα 1) και συνδυάζουν την τέχνη, την τεχνολογία και τα υλικά. Συχνά τα δομικά στοιχεία, των οποίων ο κύριος ρόλος είναι να διασφαλίσουν την σταθερότητα του κτιρίου, αποκτούν καλλιτεχνική μορφή. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα δομικά στοιχεία έχουν διττή αποστολή: την τεχνολογική/ δομική και την καλλιτεχνική/αρχιτεκτονική. Η συγκεκριμένη παρουσίαση αποτελεί μια επισκόπηση του θέματος αυτού. Εξηγεί και δείχνει μέσα από παραδείγματα, αυτόν τον διττό αισθητικό-τεχνολογικό ρόλο των δομικών στοιχείων, και το αντίστροφο δομικό ρόλο κάποιων αρχιτεκτονικών στοιχείων. Στοχεύει στην βασική κατανόηση της ακεραιότητας και της αμοιβαίας επιρροής της τέχνης, των υλικών και της δομής της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Οδηγίες: Η Προτεινόμενη διάρκεια είναι 35 λεπτά. Το θέμα αυτό έχει ως προαπαιτούμενα τα θέματα 1.1. «Τι είναι πολιτιστική κληρονομιά», 1.2 «Γιατί πρέπει να διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά» και 1.3 «Πως θα διατηρήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά;» της ενότητας 1. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα αποτελείται από προβολή παρουσίασης powerpoint, και ο απαιτούμενος εξοπλισμός είναι ηλεκτρονικός υπολογιστής συνδεδεμένος με συσκευή προβολής. Θεμα 2.4: Ιστορικα δομικα συστηματα Συμπεριφορα και τυπικες βλαβες Τυποι δομικων στοιχειων και η επιδραση τους στην συμπεριφορα των ιστορικων κατασκευων Μεθοδοι για την επιτοπια εξεταση ιστορικων κατασκευων Περιεχόμενα 2.4.1 Ιστορικά δομικά συστήματα Ιστορικό κέντρο 2.4.2 Ιστορικά δομικά συστήματα στην Ελλάδα 2.4.3. Ο ρόλος του κονιάματος 2.4.4. Σημαντικές παράμετροι σε δομές με τοιχοποιίες 2.4.5. Ο σεισμός 2.4.6. Η χρήση του ξύλου 2.4.7. Διάγνωση Το «φάρμακο» για τις ιστορικές κατασκευές 2.4.8. Αναφορές Εισαγωγή: Το θέμα έχει ως στόχο να φέρει τους σπουδαστές σε επαφή με τις βασικές παραμέτρους των ιστορικών δομικών συστημάτων, καθώς και με την συμπεριφορά τους κάτω από διάφορα φορτία και δράσεις. Αναφέρονται τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ιστορικών κατασκευών, και παρουσιάζονται οι τρόποι με τους οποίους τα υλικά συνδυάζονται για να χτισθεί μια τοιχοποιία. Στη συνέχεια, εξηγούνται τα βασικά μηχανικά χαρακτηριστικά της τοιχοποιίας (η οποία υπόκειται σε φόρτιση υπό θλίψη, ή εφελκυσμό). Παρουσιάζεται επίσης μια απλουστευμένη περιγραφή του φαινομένου του σεισμού. Στη συνέχεια, εξηγούνται οι πιο συχνές βλάβες που παρατηρούνται σε ιστορικές δομές λόγω σεισμών και δίνονται παραδείγματα (με φωτογραφίες). Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζεται ένας από τους τρόπους που εφευρέθηκε από τους παλιούς Μάστορες για την προστασία των κατασκευών τους από τις σεισμικές δονήσεις (ενίσχυση με ξύλο) και εξηγείται ο ρόλος των ξύλων στις δομές. Τέλος, τονίζεται η σημασία της τεκμηρίωσης του δομικού συστήματος με επιτόπιες μηκαταστρεπτικές τεχνικές και ειδικότερα με το γεωραντάρ και την ενδοσκοπία, που επιτρέπουν την αναγνώριση του τύπου κατασκευής της τοιχοποιίας. Η μελέτη του θέματος αυτού προτείνεται να συνοδεύεται από μελέτη των θεμάτων 2.1 «Γνωρίζοντας το κτίριο Εισαγωγή», 2.5 «Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα» και 2.7 «Αντισεισμική προστασία μνημείων» της ενότητας 2. Το αναμενόμενο αποτέλεσμα είναι οι μαθητές να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες της ιστορικής κατασκευής, του δομικού συστήματος, των δομικών υλικών, του τύπου της τοιχοποιίας, της μηχανικής συμπεριφοράς των δομών σε φορτίσεις συμπίεσης, εφελκυσμού, διάτμησης και σεισμικών δονήσεων. Έτσι, θα μάθουν να παρατηρούν τις ιστορικές κατασκευές όχι μόνο ως αντικείμενα Τέχνης (ελκυστικά από αισθητική άποψη) αλλά και ως «ζωντανούς» οργανισμούς που υπόκεινται σε φθορά, διάβρωση κλπ και επομένως ως αντικείμενα που απαιτούν τεκμηρίωση και ανάλυση της συμπεριφοράς τους για να προστατευθούν κατάλληλα Οδηγίες: Το θέμα αυτό πρέπει να μελετηθεί μετά την ενότητα 1 «Αξίες και αφύπνιση» και το θέμα 2.1 «Γνωρίζοντας το κτίριο Εισαγωγή». Η εκπαιδευτική δραστηριότητα αποτελείται από προβολή παρουσίασης powerpoint και περιλαμβάνεται και ηχογράφηση, και ο απαιτούμενος εξοπλισμός είναι ηλεκτρονικός υπολογιστής συνδεδεμένος με συσκευή προβολής 40 41

Θέμα 2.5. Ιστορικά Δομικά Υλικά: Λίθοι, Κεραμικά, Κονιάματα Περιεχόμενα Ιστορικά υλικά 2.5.1 Λίθοι 2.5.2 Κεραμικά 2.5.3 Κονιάματα Εισαγωγή: Το θέμα εξετάζει τις βασικές κατηγορίες των ιστορικών δομικών υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των μνημείων στο πέρασμα των αιώνων. Εξετάζει την εξέλιξη τους και τα κριτήρια επιλογής τους. Οι κύριες κατηγορίες, πέτρες, κεραμικά και κονιάματα περιγράφονται λεπτομερώς, όσον αφορά την προέλευσή τους, την κατασκευή, την διαμόρφωση, τις βασικές ιδιότητες και τον ο χαρακτηρισμό τους. Η μελέτη του θέματος, προτείνεται να συνοδεύεται από τα θέματα 2.1 «Γνωρίζοντας το κτίριο - Εισαγωγή, 2.3. Η ολοκλήρωση της τέχνης, των υλικών και της δομής στην αρχιτεκτονική κληρονομιά, το θέμα 2.4. «Ιστορικά δομικά συστήματα», και 2.6. Ιστορικά υλικά αρχιτεκτονικών επιφανειών: Ψηφιδωτά της ενότητας 2. Το αναμενόμενο αποτέλεσμα είναι η κατανόηση των βασικών ιδιοτήτων που πρέπει να έχει ένα δομικό υλικό για να επιλεγεί και χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό Οδηγίες Η μελέτη του θέματος, προτείνεται να συνοδεύεται από τα θέματα 2.1 «Γνωρίζοντας το κτίριο - Εισαγωγή, 2.3. Η ολοκλήρωση της τέχνης, των υλικών και της δομής στην αρχιτεκτονική κληρονομιά, το θέμα 2.4. «Ιστορικά δομικά συστήματα», και 2.6. Ιστορικά υλικά αρχιτεκτονικών επιφανειών: Ψηφιδωτά της ενότητας 2. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα αποτελείται από προβολή παρουσίασης powerpoint, και ο απαιτούμενος εξοπλισμός είναι ηλεκτρονικός υπολογιστής συνδεδεμένος με συσκευή προβολής. Θέμα 2.6. Ιστορικά Υλικά Αρχιτεκτονικών Επιφανειών: Ψηφιδωτά Περιεχόμενα 2.6.1 Ορισμός των ψηφιδωτών 2.6.2 Ψηφίδες 2.6.3 Στρώματα και υλικά κατασκευής 2.6.4 Φθορά ψηφιδωτών 2.6.5 Συντήρηση ψηφιδωτών 2.6.6 Διαγνωστική μελέτη ψηφιδωτών Εισαγωγή: Το θέμα εξετάζει ένα από τα κύρια ιστορικά διακοσμητικά υλικά, τα ψηφιδωτά. Τα ψηφιδωτά είναι αρχιτεκτονικές επιφάνειες που καλύπτονται από ένα διακοσμητικό στρώμα από ψηφίδες (μικρά κομμάτια από χρωματιστό γυαλί, πέτρα ή άλλα υλικά) που επικολλούνται στην επιφάνεια με τη χρήση κονιάματος. Τα ψηφιδωτά υπόκεινται σε φθορά από διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες, ιδίως αυτά που είναι εκτεθειμένα στο εξωτερικό του κτιρίου. Η συντήρηση των ψηφιδωτών μπορεί να διαφέρει σε έκταση, από την ελάχιστη επιτόπια συντήρηση έως την πλήρη αφαίρεση του ψηφιδωτού, την συντήρηση των ψηφίδων στο εργαστήριο, την αντικατάσταση των κονιαμάτων βάσης και επανατοποθέτησης του στην επιφάνεια. Η παρουσίαση αυτή αναλύει τα σχετικά βήματα. Για την μελέτη του θέματος προαπαιτούμενα είναι τα θέματα 2.1 «Γνωρίζοντας το κτίριο - Εισαγωγή και 2.5 «Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα» της ενότητας 2. Το αναμενόμενο αποτέλεσμα είναι να αντιληφθεί ο μαθητής τα βασικά χαρακτηριστικά των ψηφιδωτών και της φθοράς στην οποία υπόκεινται, καθώς και των τεχνικών συντήρησής τους. Οδηγίες: Για την μελέτη του θέματος προαπαιτούμενα είναι τα θέματα 2.1 «Γνωρίζοντας το κτίριο - Εισαγωγή και 2.5 «Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα» της ενότητας 2. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα αποτελείται από προβολή παρουσίασης powerpoint, και ο απαιτούμενος εξοπλισμός είναι ηλεκτρονικός υπολογιστής συνδεδεμένος με συσκευή προβολής. 42 43

Θέμα 2.7.1: Σεισμικη Αποκριση Ιστορικων Κατασκευων Περιεχόμενα Μεθοδολογία εξέτασης σεισμικής απόκρισης ιστορικών κατασκευών Έρευνα δονήσεων Μοντέλα πεπερασμένων στοιχείων Βασικές ιδιότητες υλικών που χρησιμοποιούνται στην αριθμητική ανάλυση Σταθεροποίηση και ανακατασκευή (βελτίωση σεισμικής συμπεριφοράς) Παρακολούθηση της δομής Δυναμική απόκριση της Αγιάς Σοφιάς Μοντελοποίηση της δυναμικής απόκρισης μιας πραγματικής δομής Θέμα 2.7.2: Κονιάματα Αντισεισμικής Προστασίας Περιεχόμενα Η έννοια της Αντίστροφης Μηχανικής Βήμα 1: Χαρακτηρισμός των ιστορικών κονιαμάτων Βήμα 2: Επιλογή πρώτων υλών και συνθέσεων Βήμα 3: Προετοιμασία κονιαμάτων αποκατάστασης Βήμα 4: Αποτίμηση ιδιοτήτων κονιαμάτων αποκατάστασης Βήμα 5: Βελτιστοποίηση βασισμένη στα χαρακτηριστικά των κονιαμάτων Βήμα 6: Πιλοτική επι-τόπια εφαρμογή στην κλίμακα της τοιχοποιίας Εφαρμογή: Ιστορική τοιχοποιία στην Αγία Σοφία Εισαγωγή: Το θέμα αναφέρεται στην μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την εξέταση της σεισμικής ιστορικών κατασκευών. Παρουσιάζονται η εμπειρική εκτίμηση της συμπεριφοράς της δομής, η σταθεροποίηση και ανακατασκευή της για βελτίωση της σεισμικής της απόκρισης και η εγκατάσταση ενός δικτύου επιταχυνσιογράφων για την καταγραφή πραγματικών δεδομένων σε ιστορικές κατασκευές. Για την μελέτη του θέματος προαπαιτούμενα είναι τα θέματα 2.4 «Ιστορικά δομικά συστήματα, 2.5 «Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα» και 2.7.2 Κονιάματα αντισεισμικής προστασίας» της ενότητας 2. Το αναμενόμενο αποτέλεσμα είναι να αποκτηθεί γνώση σχετικά με την ολοκληρωμένη μελέτη της σεισμικής απόκρισης ιστορικών δομών. Οδηγίες: Για την μελέτη του θέματος προαπαιτούμενα είναι τα θέματα 2.4 «Ιστορικά δομικά συστήματα, 2.5 «Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα» και 2.7.2 Κονιάματα αντισεισμικής προστασίας» της ενότητας 2. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα αποτελείται από προβολή παρουσίασης powerpoint, και ο απαιτούμενος εξοπλισμός είναι ηλεκτρονικός υπολογιστής συνδεδεμένος με συσκευή προβολής. Εισαγωγή: Το θέμα παρουσιάζει τα βασικά βήματα της μεθοδολογίας αντίστροφης μηχανικής που απαιτείται για το σχεδιασμό και την κατασκευή κονιαμάτων αποκατάστασης αντισεισμικής προστασίας συμβατά με τα ιστορικά δομικά υλικά και εξηγεί πώς τα κονιάματα αυτά εφαρμόζονται πιλοτικά σε τοιχοποιίες για την μελέτη της δυναμικής Photo Anna συμπεριφοράς Lobovikov-Katz τους Για την μελέτη του θέματος προαπαιτούμενα είναι τα θέματα 2.4 «Ιστορικά δομικά συστήματα, 2.5 «Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα» και 2.7.1 Σεισμική απόκριση ιστορικών κατασκευών» της ενότητας 2. Οδηγίες: Για την μελέτη του θέματος προαπαιτούμενα είναι τα θέματα 2.4 «Ιστορικά δομικά συστήματα, 2.5 «Ιστορικά δομικά υλικά: Λίθοι, κεραμικά, κονιάματα» και 2.7.1 Σεισμική απόκριση ιστορικών κατασκευών» της ενότητας 2. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα αποτελείται από προβολή παρουσίασης powerpoint, και ο απαιτούμενος εξοπλισμός είναι ηλεκτρονικός υπολογιστής συνδεδεμένος με συσκευή προβολής. Ασκήσεις Photo Anna Lobovikov-Katz 44 45