Γ. Ηλεκτρονικές επικοινωνίες - Διαδίκτυο. Δ. Ραδιοφωνία - Τηλεόραση. ΣτΕ. ΣτΕ 2121/2014 (Τμ. Δ )

Γ. Ηλεκτρονικές επικοινωνίες - Διαδίκτυο ΣτΕ Πρόεδρος:???????????? Εισηγητής:????????????????? Δικηγόροι:????????????? Διατάξεις: άρθρα?????????????????????????? Δ. Ραδιοφωνία - Τηλεόραση ΣτΕ 2121/2014 (Τμ. Δ ) Πρόεδρος: Ε. Σαρπ, Αντιπρόεδρος ΣτΕ Εισηγητής: Ν. Μαρκόπουλος, Πάρεδρος ΣτΕ Δικηγόροι: Π. Λαζαράτος, Α. Δημητρακοπούλου, Πάρεδρος ΝΣΚ Διατάξεις: άρθρα 26, 28, 29, 53, 54 Ν 4002/2011, άρθρο 7 Ν 4038/2012 ΤΥΧΕΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΑΝΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΕΣΡ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? [...] 2. Επειδή, με την αίτηση αυτή, όπως συμπληρώθηκε με το από 10.10.2013 δικόγραφο προσθέτων λόγων, ζητείται παραδεκτώς η ακύρωση των υπ αριθμ.: α) 131/11.3.2013, β) 132/11.3.2013 και γ) 157/21.3.2013 πράξεων του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), με καθεμία από τις οποίες επεβλήθησαν σε βάρος της αιτούσας εταιρείας για παραβάσεις της νομοθεσίας κατά τη μετάδοση «τηλεπαιχνιδιού» από τον τηλεοπτικό σταθμό «...», ιδιοκτησίας της, αφενός μεν πρόστιμο ύψους 100.000 ευρώ και αφετέρου η ηθική κύρωση της προβολής κατά τη μετάδοση του εν λόγω «τηλεπαιχνιδιού» ανακοινώσεως περί επιβολής της διοικητικής κυρώσεως του προστίμου. 3. Επειδή, οι επίδικες κυρώσεις επεβλήθησαν από το ΕΣΡ για τη μετάδοση από τον τηλεοπτικό σταθμό..., σε διαφορετικές ημερομηνίες εντός των ετών 2012 (5.10.2012) και 2013 (3 έως 5 Ιανουαρίου και 10 έως 12 Ιανουαρίου), του «τηλεπαιχνιδιού» με τίτλο «...». Όπως προκύπτει από τις προσβαλλόμενες πράξεις, στις οποίες περιέχονται εκτενή αποσπάσματα από τις επίμαχες μεταδόσεις, το εν λόγω τηλεπαιχνίδι είναι ζωντανό διαδραστικό τηλεοπτικό πρόγραμμα όπου οι τηλεθεατές καλούνται να επιχειρήσουν επίλυση γρίφων (γνώσεων, ορθογραφίας και παρατηρητικότητας) με αμοιβή χρηματικό έπαθλο που αναγράφεται στην τηλεοπτική οθόνη. Οι συμμετέχοντες τηλεθεατές επιλέγονται τυχαία, εξ όσων καλούν σε τηλεφωνική γραμμή αυξημένης χρέωσης. Κατά τα γενόμενα δεκτά και στις τρεις προσβαλλόμενες πράξεις της Αρχής, παρανόμως προβλήθηκε το ανωτέρω παίγνιο χωρίς προηγούμενη ειδική άδεια, όπως απαιτείται προκειμένου περί των τυχερών παιγνίων με το άρθρο 53 παρ. 1 του Ν 4002/2011. Ειδικότερα, το ΕΣΡ επέβαλε τις επίδικες κυρώσεις, με την ακόλουθη, σε όλες τις προσβαλλόμενες πράξεις, αιτιολογία: «[ ] Tο τηλεπαιχνίδι με τίτλο «...» διεξάγεται ως ακολούθως: ο τηλεπαρουσιαστής καλεί τους τηλεθεατές να επικοινωνήσουν με τηλεφωνική γραμμή υψηλής χρέωσης για να διεκδικήσουν προσφερόμενο χρηματικό έπαθλο. Οι καλούντες τηλεθεατές συμμετέχουν σε κλήρωση και επομένως, η επιτυχία εξαρτάται από την τύχη και όχι από τις γνώσεις. Δεν υφίσταται καμία επισήμανση, ούτε παρέχεται πληροφορία, περί των όρων συμμετοχής και των πιθανοτήτων επιτυχίας των τηλεθεατών, οι οποίοι εντεύθεν παραπλανώνται, υπολαμβάνοντες ότι διά της κλήσεως θα επιτύχουν άμεση επικοινωνία με τον παρουσιαστή του προγράμματος, θα δώσουν την προσήκουσα απάντηση και θα αποκτήσουν το προσφερόμενο χρηματικό ποσό. Πλέον τούτου, από την 22.8.2011 ισχύει ο Νόμος 4002/2011 και κατά το άρθρο 53 αυτού «για τα τυχερά παίγνια που προβάλλονται από τα τηλεοπτικά μέσα και στα οποία οι παίκτες συμμετέχουν είτε αυτοπροσώπως είτε με τηλεφωνική συμμετοχή, απαιτείται ειδική άδεια από την αρμόδια επιτροπή ελέγχου και εποπτείας παιγνίων, η οποία χορηγείται μετά από σύμφωνη γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης». Το ότι πρόκειται περί τυχερού παιγνίου, δηλαδή περί παιγνίου κατά το οποίο η επιτυχία των συμμετεχόντων τηλεθεατών εξαρτάται εκ της τύχης και όχι εκ της γνώσεώς των, είναι αναμφισβήτητο. Εν όψει του ότι το παιχνίδι υλοποιήθηκε μετά την έναρξη της ισχύος του ως άνω νόμου, άνευ ειδικής άδειας της Επιτροπής Ελέγχου και Εποπτείας Παιγνίων, προβλήθηκε παρανόμως. Για τις εν λόγω εκτροπές, ενδείκνυται όπως επιβληθεί στον τηλεοπτικό σταθμό η διοικητική κύρωση του προστίμου και της ηθικής κυρώσεως». 4. Επειδή, με τον προαναφερθέντα Ν 4002/2011 (Α 180/22.8.2011), και ειδικότερα με τις διατάξεις του περιλαμβανομένου στο Μέρος Δ του νόμου αυτού Κεφαλαίου Η, με τίτλο «Ρύθμιση της Αγοράς Παιγνίων», θεσπίσθηκαν ρυθμίσεις που διέπουν τη διεξαγωγή και εκμετάλλευση των ηλεκτρονικών τεχνικών - ψυχαγωγικών παιγνίων και των τυχερών παιγνίων που διενεργούνται με παιγνιομηχανήματα ή μέσω του διαδικτύου (βλ. άρθρο 26 που ορίζει το πεδίο εφαρμογής του Ν 4002/2011), καθώς και ρυθμίσεις που αφορούν την εποπτεία και τον έλεγχο των σχετικών δραστηριοτήτων. Περαιτέρω, με το άρθρο 53 του ανω- 260

τέρω νόμου, για παράβαση του οποίου επιβλήθηκαν οι επίδικες κυρώσεις, θεσπίσθηκαν, το πρώτον, ειδικές ρυθμίσεις για τη διεξαγωγή τυχερών παιγνίων που διενεργούνται μέσω τηλεοπτικών μέσων. Ειδικότερα, το άρθρο αυτό, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο και συγκεκριμένα κατά τις ημερομηνίες που συνέτρεξαν τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία στοιχειοθετούν την αποδιδόμενη στην αιτούσα παράβαση (5.10.2012, 3 έως 5.1.2013 και 10 έως 12.1.2013, ημερομηνίες μεταδόσεως του επίμαχου τηλεπαιγνίου από τον τηλεοπτικό σταθμό της αιτούσης) - δηλαδή πριν από την αντικατάστασή του με το άρθρο 106 του Ν 4209/2013 (Α 253/21.11.2013), όριζε τα εξής: «1. Για τη διεξαγωγή οποιουδήποτε τυχερού παιγνίου από τηλεοπτικά μέσα, στα οποία οι παίκτες συμμετέχουν αυτοπροσώπως είτε με τηλεφωνική συμμετοχή, είτε με συμμετοχή μέσω του διαδικτύου είτε με τηλεοπτική διάδραση, απαιτείται ειδική άδεια η οποία χορηγείται από την Ε.Ε.Ε.Π. [εννοείται η Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων, περί της οποίας βλ. στην επόμενη σκέψη], μετά από σύμφωνη γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ). 2. Η άδεια περιλαμβάνει τους όρους διεξαγωγής των παιγνίων αυτών, οι οποίοι καθορίζονται κατά περίπτωση για κάθε εγκρινόμενο παίγνιο ή κατηγορία παιγνίων. 3. Με τον Κανονισμό Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι και κάθε σχετικό θέμα για την εφαρμογή του άρθρου αυτού». Κατά το άρθρο δε 25 περ. β του ανωτέρω νόμου, όπως τούτο ίσχυε κατά τον χρόνο εκδόσεως της προσβαλλομένης πράξεως, δηλαδή πριν από την αντικατάσταση της περιπτώσεως αυτής με την περ. α της παρ. 2 του άρθρου 22 του Ν 4141/2013 (Α 81/5.4.2013), «τυχερά παίγνια» είναι «Παίγνια των οποίων το αποτέλεσμα εξαρτάται τουλάχιστον εν μέρει από την τύχη και αποδίδουν στον παίκτη οικονομικό όφελος. Ως τυχερά παίγνια θεωρούνται και τα τεχνικά ψυχαγωγικά παίγνια που παραλλάσσονται σε τυχερά ή για το αποτέλεσμα των οποίων συνομολογείται στοίχημα μεταξύ οποιωνδήποτε προσώπων ή το αποτέλεσμά τους μπορεί να αποδώσει στον παίκτη οικονομικό όφελος οποιασδήποτε μορφής.». Εξ άλλου, με το άρθρο 29 του ίδιου ως άνω Ν 4002/2011 ορίσθηκαν, μεταξύ άλλων, τα εξής ως προς τον Κανονισμό Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων: «1. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Οικονομικών, κατόπιν σχετικής προτάσεως της Ε.Ε.Π.Π., θεσπίζονται ο Κανονισμός Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων. 2. 3. Με τον Κανονισμό Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων καθορίζονται θέματα σχετικά με τα παίγνια, ιδίως δε: α) [ ] β) Η ειδικότερη διαδικασία χορήγησης των αδειών και οι διαδικασίες παρακολούθησης, εποπτείας, ελέγχου, τήρησης των όρων των αδειών και των υποχρεώσεων του νόμου αυτού από τους κατόχους των αδειών. γ) [ ] ζ) Οι κανόνες υπεύθυνου παιχνιδιού που αφορούν τους κατόχους άδειας, όσους εκμεταλλεύονται παίγνια, τους παρόχους, τους παίκτες, [ ] και κάθε εμπλεκόμενο στη σχετική διαδικασία. η) Οι υποχρεώσεις του κατόχου ή των Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ι Α εκμεταλλευτών της άδειας προκειμένου να διασφαλίζεται η μη συμμετοχή σε τυχερά παίγνια ατόμων της παραγράφου 1 του άρθρου 33 [Ανήλικοι, Πρόσωπα ηλικίας 18-21 ετών, Αυτοαποκλειόμενοι παίκτες]. θ) Ο έλεγχος των συμβάσεων προσχώρησης στο παίγνιο που συνάπτουν οι παίκτες με τους κατόχους των αδειών ή όσους εκμεταλλεύονται, διεξάγουν και λειτουργούν τυχερά παίγνια, με στόχο την προστασία των παικτών από καταχρηστικές ή παρακωλυτικές πρακτικές [ ] ιγ) Οι διαδικασίες επιβολής κυρώσεων, ο τρόπος καταλογισμού και κλιμάκωσης των κυρώσεων κατά το άρθρο 51. 4. Με τον Κανονισμό Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων ρυθμίζονται η εμπορική επικοινωνία των παιγνίων, τα της διαφημίσεως των παιγνίων, ιδιαίτερα των τυχερών, και οι κανόνες δεοντολογίας που πρέπει να διέπουν τις σχετικές δραστηριότητες. [ ]». Με το άρθρο δε 54 παρ. 5 του αυτού Ν 4002/2011 ορίσθηκε ότι μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων τα θέματα που διέπονται από αυτόν ρυθμίζονται με απόφαση της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων. 5. Επειδή, με το άρθρο 16 παρ. 1 του Ν 3229/2004 (Α 38) είχε προβλεφθεί η σύσταση διοικητικής αρχής, εντεταγμένης στο Υπουργείο Οικονομικών, υπό την ονομασία «Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Τυχερών Παιγνίων», η οποία μετονομάσθηκε σε «Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων» με το άρθρο 28 παρ. 1 του προαναφερθέντος Ν 4002/2011, σύμφωνα με το οποίο «Αρμόδια Αρχή για την έκδοση των αδειών, τις πιστοποιήσεις, την εποπτεία και τον έλεγχο διεξαγωγής και εκμετάλλευσης παιγνίων είναι η Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Τυχερών Παιχνιδιών του άρθρου 16 του Ν 3229/2004 (Α 38), η οποία μετονομάζεται σε "Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων" (Ε.Ε.Ε.Π.).» Με το άρθρο 7 παρ. 10 του Ν 4038/2012 (Α 14/2.2.2012) η Ε.Ε.Ε.Π. μετατράπηκε, διατηρώντας τις ίδιες αρμοδιότητες, σε Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή. Στην παρ. δε 3 του προαναφερθέντος άρθρου 28 του Ν 4002/2011 [όπως η παράγραφος αυτή είχε κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο, πριν δηλαδή τροποποιηθεί με το άρθρο 22 παρ. 4 περ. α, β και γ του Ν 4141/2013 και με το άρθρο 74 παρ. 1 του Ν 4170/2013 (Α 163/12.7.2013)] ορίζονται τα εξής: «Η Ε.Ε.Ε.Π. ασκεί τις ακόλουθες αρμοδιότητες : α) Την εποπτεία και τον έλεγχο της αγοράς: αα) τεχνικών - ψυχαγωγικών παιγνίων, με παιγνιομηχανήματα ή μέσω του διαδικτύου, ββ) τυχερών παιγνίων, με παιγνιομηχανήματα ή μέσω του διαδικτύου, γγ) των μορφών παιγνίων για τα οποία δεν ορίζεται από άλλες διατάξεις αρμόδια εποπτική αρχή, ανεξάρτητα από τα μέσα διεξαγωγής τους. Ο έλεγχος συνίσταται στον έλεγχο νομιμότητας διεξαγωγής του παιγνίου, στον έλεγχο οικονομικής διαχείρισης, στον έλεγχο τήρησης των κανόνων διεξαγωγής του παιγνίου, στον έλεγχο απόδοσης των κερδών στους παίκτες και το Δημόσιο, στη χρηστή λειτουργία του παιγνίου και στον έλεγχο εφαρμογής των όρων της άδειας λειτουργίας τυχερών παιγνίων, όπως ορίζεται στον Κανονισμό Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων [ ] β) [ ] γ) Τον έλεγχο, το χαρακτηρισμό, την ταξινόμη- www.nbonline.gr Αποκτήστε πλήρη on line πρόσβαση στο από το 2004 Τεύχος 261

ση και την πιστοποίηση κάθε τύπου παιγνίου ή λογισμικού αυτών και τη λήψη ή ανάκληση των σχετικών αποφάσεων, μετά από αίτηση που υποβάλλεται από κατασκευαστή, προμηθευτή, διανομέα, κάτοχο άδειας, ή επιτηδευματία [ ]. δ) [ ] η) Την επιβολή των προβλεπόμενων από το νόμο αυτόν διοικητικών κυρώσεων μεταξύ των οποίων και η προσωρινή ή οριστική αφαίρεση των αδειών διενέργειας παιγνίων, χωρίς αυτό να αποτελεί εμπόδιο για την επιβολή άλλων κυρώσεων που ορίζονται από τη λοιπή νομοθεσία. θ) [ ] ι) Την κατάρτιση [ ] του Κανονισμού Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων. ια) [ ]». 6. Επειδή, περαιτέρω, με το άρθρο 54 του Ν 4002/2011 ορίσθηκαν τα εξής: «1. Η Ε.Ε.Ε.Π. ασκεί τις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Εποπτείας Καζίνο του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και των άλλων εν λειτουργία φορέων ελέγχου μέσα σε ένα έτος από το διορισμό των μελών της. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να παραταθεί συνολικά ή ανά φορέα» [με την υπ αριθμ. 52650/1017/5.12.2012 πράξη του Υπουργού Οικονομικών (Β 3327/12.12.2012) αποφασίσθηκε η παράταση του χρονικού αυτού διαστήματος έως την 31η Αυγούστου 2013, συνολικά, για όλους τους φορείς, των οποίων οι αρμοδιότητες δεν έχουν αναληφθεί από την Ε.Ε.Ε.Π, η οποία συγκροτήθηκε με την υπ αριθμ. 55906/1673/20.12.2011 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (Β 444/21.12.2011)] 2. Μέχρι την ανάληψη των αρμοδιοτήτων της Διεύθυνσης Εποπτείας Καζίνο από την Ε.Ε.Ε.Π., οι αρμοδιότητες αυτές εξακολουθούν να ασκούνται από τη Διεύθυνση Εποπτείας Καζίνο. 3. Μέχρι την ανάληψη των αρμοδιοτήτων των λοιπών εν λειτουργία φορέων ελέγχου από την Ε.Ε.Ε.Π., οι αρμοδιότητες αυτές εξακολουθούν να ασκούνται από τους φορείς αυτούς». Εξ άλλου, με το άρθρο 7 παρ. 18 του Ν 4038/2012 ορίσθηκε ότι «Η ανάληψη των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (Ε.Ε.Ε.Π.) που προβλέπεται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 54 του Ν 4002/2011 (Α 180), πραγματοποιείται με απόφαση της Ε.Ε.Ε.Π. που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως». Κατ επίκληση της διατάξεως αυτής η Ε.Ε.Ε.Π. εξέδωσε την υπ αριθμ. 47/2/10.4.2013 απόφασή της (Β 901/15.4.2013), με την οποία ανέλαβε, τελικώς, από 15.4.2013, ειδικώς τις αρμοδιότητες που προβλέπονται στις διατάξεις των άρθρων 28 παρ. 3 περ. γ (έλεγχος, χαρακτηρισμός, ταξινόμηση, πιστοποίηση τύπου παιγνίων κ.λπ..) και 53 του Ν 4002/2011 (περί διενέργειας τυχερών παιγνίων από τηλεοπτικά μέσα). 7. Επειδή, ο Κανονισμός Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων, στον οποίο αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα άρθρα 29 και 53 του Ν 4002/2011, δεν είχε εκδοθεί κατά τον κρίσιμο για την προκειμένη υπόθεση χρόνο, δηλαδή έως τις ημερομηνίες, κατά τις οποίες συνέτρεξαν τα πραγματικά περιστατικά που στοιχειοθετούν την αποδιδόμενη στην αιτούσα παράβαση [όπως, άλλωστε, δεν είχε εκδοθεί μέχρι τη συζήτηση της κρινομένης υποθέσεως στις 17.12.2013], ούτε, όμως, εν πάση περιπτώσει, είχε εκδοθεί ελλείψει αυτού, σύμφωνα με την προαναφερθείσα μεταβατική διάταξη του άρθρου 54 παρ. 5 του ιδίου νόμου, απόφαση της Ε.Ε.Ε.Π., με την οποία να ρυθμίζονται στη μεταβατική περίοδο - μέχρι δηλαδή την έκδοση του ανωτέρω Κανονισμού - τα θέματα διεξαγωγής και ελέγχου τυχερών παιγνίων που διεξάγονται μέσω τηλεοπτικών μέσων (βλ. το υπ αριθμ. πρωτ. ΠΡΠ3582061113/6.11.2013 σχετικό έγγραφο της Ε.Ε.Ε.Π. προς το Δικαστήριο). Η αιτία της μη εκδόσεως του εν λόγω Κανονισμού διαφωτίζεται από το κείμενο της αιτιολογικής εκθέσεως επί του άρθρου 106 του Ν 4209/2013, με το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, αντικαταστάθηκε το άρθρο 53 του Ν 4002/2011. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται επί λέξει στην εισηγητική έκθεση του σχετικού σχεδίου νόμου προς τη Βουλή, «Σύμφωνα με τις διερευνήσεις που πραγματοποίησε η Ε.Ε.Ε.Π. διεθνώς έχει προκύψει ότι η διεξαγωγή τυχερών παιγνίων μέσω των ραδιοτηλεοπτικών και τηλεπικοινωνιακών μέσων, σπάνια αποτελούν αντικείμενο ρύθμισης των ρυθμιστικών Αρχών Παιγνίων. Έτσι, δεν έχουν στοιχειοθετηθεί δοκιμασμένες πρακτικές και, κατά συνέπεια, η εκπόνηση των κανονιστικών πλαισίων πρέπει να γίνει πρωτότυπα. Τα παραπάνω παίγνια παρουσιάζουν μια σειρά δυσκολίες, στην προσπάθεια ρύθμισης και ελέγχου τους. Πολλά παράγονται και διεξάγονται στο εξωτερικό ενώ εκπέμπονται δορυφορικά στην Ελλάδα, από όπου και συμμετέχουν οι παίκτες. Αυτός ο παράγοντας επηρεάζει τον έλεγχο της διεξαγωγής και της απόδοσης των δικαιωμάτων του ελληνικού Δημοσίου. Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για τη διεξαγωγή χρειάζεται πιστοποιήσεις, που ακόμα δεν είναι γνωστό πώς θα χορηγηθούν, δεδομένης και της έλλειψης διεθνούς εμπειρίας. Αλλωστε, τα παίγνια αυτά, που φαίνεται να παρουσιάζουν ποικίλες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα θεωρούμενα κλασσικά τυχερά παίγνια, όπως επί παραδείγματι εκείνα που διεξάγονται μέσω παιγνιομηχανημάτων ή μέσω του διαδικτύου, αντιμετωπίζονται από το νομοθέτη συνολικά με όμοιο με τα τελευταία τρόπο Παράλληλα, η εξουσιοδοτική διάταξη του άρθρου 53 [παρ. 3] σε συνδυασμό με εκείνη της παραγράφου 5 του άρθρου 48 του Ν 4002/2011 [κατά την οποία «Η διεξαγωγή στην Ελληνική Επικράτεια τυχερών παιγνίων μέσω άλλων οπτικοακουστικών και ηλεκτρομαγνητικών μέσων επιτρέπεται μόνο ύστερα από χορήγηση ειδικής άδειας, που εκδίδεται από την Ε.Ε.Ε.Π.»] εμφανίζουν κενά και αοριστίες που δεν επιτρέπουν να θεωρηθεί ορθή και πλήρης η νομοθετική εξουσιοδότηση της κύριας νομοθεσίας και κατά συνέπεια, να διακινδυνεύεται η νομική αρτιότητα των κανονιστικών πράξεων που θα εκδοθούν». Ενόψει των ανωτέρω διαπιστώσεων και αξιολογήσεων του νομοθέτη, με το άρθρο 53 του Ν 4002/2011, όπως αντικαταστάθηκε με το ανωτέρω άρθρο 106 του Ν 4209/2013, ρυθμίσθηκαν εκ νέου τα ζητήματα αδειοδοτήσεως των τυχερών παιγνίων που διεξάγονται τόσο από ραδιοτηλεοπτικά όσο και από τηλεπικοινωνιακά μέσα, ορίσθηκε δε, στην παρ. 6 του μετά την αντικατάσταση άρθρου 53, ως μεταβατική ρύθμιση, ότι, μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων, επιτρέπεται η διεξαγωγή των τυχερών παιγνίων του άρθρου αυτού, υπό την προϋπόθεση όχι χορηγήσεως προηγουμένης ειδικής άδειας, όπως προέβλεπε το άρθρο 53 υπό την αρχική του μορφή, αλλά απλώς απο- 262

δοχής εκ μέρους των παρόχων των σχετικών με τα παίγνια υπηρεσιών των γενικών αρχών και κανόνων διεξαγωγής των παιγνίων αυτών, οι οποίοι ορίζονται με σχετική απόφαση της Ε.Ε.Ε.Π. Περαιτέρω, για τις ανάγκες εφαρμογής του ανωτέρω άρθρου 53 αποσαφηνίσθηκε, στην (νέα) παράγραφο 3 αυτού, ότι τα τυχερά παίγνια - η διεξαγωγή των οποίων μέσω ραδιοτηλεοπτικών μέσων επιτρέπεται, κατά τη θεσπιζόμενη από τις παρ. 1 και 2 του ίδιου άρθρου πάγια ρύθμιση, μετά από προηγούμενη ειδική άδεια, η οποία χορηγείται, ανά παίγνιο, από την Ε.Ε.Π.Π. μετά από σύμφωνη γνώμη του ΕΣΡ, και, κατά την προαναφερθείσα μεταβατική περίοδο, μετά την αποδοχή από τους παρόχους των γενικών αρχών και κανόνων διεξαγωγής των παιγνίων, που ορίζονται με απόφαση της Ε.Ε.Π.Π. - δεν είναι όλα όσα υπάγονται στην κατά το άρθρο 25 περ. β του Ν 4002/2011 (όπως η περίπτωση αυτή ήδη ίσχυε μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 22 παρ. 2 περ. α του Ν 4141/2013) γενική έννοια των τυχερών παιγνίων, αλλά μόνο μια ειδική κατηγορία των εν λόγω παιγνίων, αυτά δηλαδή για τα οποία συντρέχουν, πέραν των προϋποθέσεων της ως άνω περίπτωσης β του άρθρου 25, επιπλέον σωρευτικά και οι εξής προϋποθέσεις: «α) Η δομή του παιγνίου να διαθέτει τουλάχιστον δύο φάσεις, εκ των οποίων τουλάχιστον της μιας το αποτέλεσμα να εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τις γνώσεις των συμμετεχόντων ενώ μιας το πολύ, έστω και εν μέρει από την τύχη, η δε τυχαιότητα να παράγεται αποκλειστικά και μόνο μέσω κλήρωσης β) Αν το παίγνιο διεξάγεται μέσω ραδιοτηλεοπτικών μέσων, η διεξαγωγή πρέπει να συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο, με τη συμμετοχή φυσικού προσώπου ως παρουσιαστή». 8. Επειδή, από τις παρατιθέμενες στις σκέψεις 4 και 5 διατάξεις του Ν 4002/2011, όπως αυτές ίσχυαν κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο, σε συνδυασμό με τα εκτιθέμενα στις σκέψεις 6 και 7, προκύπτουν τα εξής: Η αρμοδιότητα χαρακτηρισμού ενός παιγνίου ως «τυχερού», σύμφωνα με τη ρητή πρόβλεψη της διατάξεως του άρθρου 28 παρ. 3 περ. γ του Ν 4002/2011, ανήκει αποκλειστικά στην Ε.Ε.Ε.Π. Εξ άλλου, ενόψει του γεγονότος ότι η ρύθμιση περί εκδόσεως διοικητικής αδείας για τη διεξαγωγή τυχερών παιγνίων μέσω τηλεοπτικών μέσων εισήχθη το πρώτον στην έννομη τάξη με το άρθρο 53 του Ν 4002/2011 - και συνεπώς δεν υφίστατο προηγουμένως άλλος αρμόδιος φορέας ελέγχου για την εν λόγω δραστηριότητα - η αρμοδιότητα για το χαρακτηρισμό ενός παιγνίου ως «τυχερού», με τις εντεύθεν κατ άρθρον 53 του Ν 4002/2011 συνέπειες όσον αφορά την υποχρέωση ή μη λήψεως διοικητικής αδείας για τη διεξαγωγή τηλεπαιγνίου, ανελήφθη από την Ε.Ε.Ε.Π., εν τοις πράγμασι, από την 15η Απριλίου 2013, ημερομηνία δημοσιεύσεως στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της υπ αριθμ. 47/2/10.4.2013 αποφάσεώς της περί αναλήψεως, ταυτόχρονα, των αρμοδιοτήτων των άρθρων 28 παρ. 3 περ. γ και 53 του Ν 4002/2011. Περαιτέρω, για την εφαρμογή της βασικής ρυθμίσεως του εν λόγω άρθρου 53, δηλαδή για να υφίσταται υποχρέωση λήψεως διοικητικής αδείας για τη Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ι Α διε ξαγωγή τυχερού παιγνίου μέσω τηλεοπτικού μέσου, επί παραβάσεως της οποίας θα ήταν δυνατή η επιβολή κυρώσεως, απαιτείται οπωσδήποτε να έχει εκδοθεί προηγουμένως ο Κανονισμός Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων και τούτο διότι, σύμφωνα με τις εξουσιοδοτικές διατάξεις που παρατέθηκαν στην προαναφερθείσα σκέψη 4, στον εν λόγω Κανονισμό ανατίθεται η συγκρότηση του πλήρους συστήματος ρυθμίσεων, οι οποίες καταλαμβάνουν κάθε ειδικότερη πτυχή της δραστηριότητας γενικώς των παιγνίων (διαδικασία χορηγήσεως των σχετικών διοικητικών αδειών, εποπτείας, τήρησης όρων των αδειών, ελέγχου συμβάσεων προσχώρησης των παικτών, κανόνες δεοντολογίας, εμπορική επικοινωνία των παιγνίων, διαδικασία επιβολής κυρώσεων κ.ά.), αλλά καθορίζουν και τους ειδικότερους όρους και προϋποθέσεις διενέργειας των τυχερών παιγνίων από τηλεοπτικά μέσα. Όπως, άλλωστε, αναφέρεται επί λέξει στην εισηγητική έκθεση του σχεδίου νόμου (4002/2011) προς τη Βουλή οι ρυθμίσεις του έχουν «χαρακτήρα νόμου-πλαισίου αφήνοντας στην αρμοδιότητα της υπό σύσταση Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (Ε.Ε.Ε.Π.) σημαντικές και ευρείες εκτελεστικές αρμοδιότητες κανονιστικού χαρακτήρα,». Συνεπώς, εφ όσον, υπό την ισχύ του άρθρου 53 του Ν 4002/2011, όπως είχε αρχικώς πριν από την αντικατάστασή του με το άρθρο 106 του Ν 4209/2013, δεν είχε εκδοθεί ο Κανονισμός Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων, ήτοι δεν είχε θεσπισθεί το απαραίτητο κανονιστικό πλαίσιο βάσει του οποίου θα εκδιδόταν και θα λειτουργούσε η διοικητική άδεια διεξαγωγής τυχερού παιγνίου από τηλεοπτικό μέσο, ή, εν πάση περιπτώσει, ελλείψει του Κανονισμού, δεν είχε εκδοθεί η κατά το άρθρο 54 παρ. 5 του Ν 4002/2011, αποβλέπουσα σε προσωρινή αναπλήρωση αυτού, απόφαση της Ε.Ε.Ε.Π., η διάταξη της παρ. 1 του ανωτέρω άρθρου 53, όπως ίσχυε και κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο (5.10.2012, 3-5 και 10-12.1.2013), προβλέποντας ότι για τη διεξαγωγή τυχερού παιγνίου από τηλεοπτικά μέσα απαιτείται να έχει χορηγηθεί προηγουμένως από την Ε.Ε.Π.Π. ειδική άδεια, ήταν ατελής και δεν μπορούσε να τύχει εφαρμογής, ανεξαρτήτως του ότι κατά το χρόνο εκείνο ούτε η Ε.Ε.Π.Π. είχε αναλάβει ακόμη, εν τοις πράγμασι, την προβλεπόμενη στην ανωτέρω διάταξη αρμοδιότητά της (της χορηγήσεως δηλαδή άδειας διεξαγωγής τυχερού παιγνίου από τηλεοπτικά μέσα). Το γεγονός αυτό, άλλωστε, της αδυναμίας δηλαδή να εφαρμοσθεί η διάταξη του άρθρου 53 παρ. 1 του Ν 4002/2011, όπως είχε στην αρχική της μορφή, λόγω μη εκδόσεως του Κανονισμού Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων, αλλά ούτε και αποφάσεως της Ε.Ε.Π.Π. κατ εφαρμογή του άρθρου 54 παρ. 5 του ίδιου νόμου, αναγνώρισε ο νεότερος Ν 4209/2013 και για το λόγο αυτό, όπως εκτέθηκε στην προηγούμενη σκέψη, με το άρθρο 106 αυτού, με το οποίο αντικαταστάθηκε το ανωτέρω άρθρο 53, θέσπισε μεταβατική ρύθμιση, επιτρέποντας, έως ότου θεσπισθεί Κανονισμός Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων, τη διεξαγωγή τυχερών παιγνίων μέσω ραδιοτηλεοπτικών μέσων, με την απλή αποδοχή εκ μέρους των παρόχων των σχετικών με τα παίγνια www.nbonline.gr Αποκτήστε πλήρη on line πρόσβαση στο από το 2004 Τεύχος 263

υπηρεσιών των γενικών αρχών και κανόνων διεξαγωγής των εν λόγω παιγνίων, που ορίζονται με απόφαση της Ε.Ε.Π.Π. Ενόψει δε του ότι δεν ήταν δυνατή η εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 53 παρ. 1 του Ν 4002/2011, όπως ίσχυε αρχικώς, δεν ήταν δυνατή και η επιβολή κυρώσεως για παράβαση της εν λόγω διατάξεως, δηλαδή για διεξαγωγή τυχερού παιγνίου από τηλεοπτικό μέσο χωρίς προηγούμενη ειδική άδεια της Ε.Ε.Π.Π., εφ όσον τέτοια άδεια δεν ήταν δυνατόν να χορηγηθεί. Τούτο βεβαίως δεν έχει την έννοια ότι, ελλείψει κανονιστικού πλαισίου ρυθμίζοντος τη χορήγηση της άδειας αυτής, δεν υπέκειτο σε κανένα έλεγχο η διεξαγωγή τυχερών παιγνίων από τηλεοπτικά μέσα. Αντιθέτως, η διεξαγωγή των παιγνίων αυτών υπέκειτο από τη δημοσίευση του Ν 4002/2011, όπως και πριν από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, όπως κάθε εκπομπή από τηλεοπτικό μέσο, στον έλεγχο της αρμόδιας στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών εποπτικής Αρχής (ΕΣΡ) εξ απόψεως τηρήσεως των διατάξεων της κείμενης ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας (βλ. π.χ. τα άρθρα 6, με τίτλο «Διαγωνιστικές Εκπομπές», και 7 περ. α του Κανονισμού 2/1991 «περί ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων», τις διατάξεις περί τηλεπωλήσεως του ΠΔ 109/2010, Α 190, το οποίο αντικατέστησε το προγενέστερο, με το ίδιο αντικείμενο, ΠΔ 100/2000, Α 98). [Βλ. και την πρακτική που ακολουθούσε το ΕΣΡ, το οποίο, κατά την άσκηση των εποπτικών του αρμοδιοτήτων όσον αφορά τη διεξαγωγή τηλεπαιχνιδιών γνώσεων, γρίφων, παρατηρητικότητας κ.ά., επέβαλε κυρώσεις είτε για παράβαση των διατάξεων περί τηλεπωλήσεως του π./δτος 100/2000, οι οποίες συνίσταντο, κυρίως, στον τρόπο παρουσιάσεως (π.χ. μέγεθος γραμματοσειράς) του κόστους κλήσεως τηλεφωνικής γραμμής υψηλής χρέωσης για συμμετοχή στο παιχνίδι (βλ. ενδεικτικώς την, περιλαμβανόμενη στο φάκελο της υποθέσεως, υπ αριθμ. 143/19.4.2005 πράξη του ΕΣΡ που αφορούσε το παιχνίδι «...», καθώς και την υπ αριθμ. 149/25.5.2004 πράξη του ΕΣΡ για το παιχνίδι «...», επί της οποίας εκδόθηκε η 1030/2011 απόφαση του Δικαστηρίου), είτε για παράβαση του άρθρου 7 περ. α του Κανονισμού 2/1991 λόγω προβολής τηλεπαιχνιδιών με τρόπο που συνιστά παραπλάνηση του τηλεοπτικού κοινού (βλ. ενδεικτικώς τις υπ αριθμ. 627/2008, 499/2009, 283/2009, 158/2009, 159/2009 πράξεις του ΕΣΡ, που αφορούσαν το διεξαγόμενο από διάφορους τηλεοπτικούς σταθμούς παιχνίδι «...», επί των οποίων εκδόθηκαν οι 568/2011, 641/2011, 642/2011, 570/2011, 571/2011 αποφάσεις του Δικαστηρίου, αντιστοίχως).] 9. Επειδή, όπως προκύπτει από το παρατεθέν στην τρίτη σκέψη περιεχόμενο των προσβαλλόμενων πράξεων, το ΕΣΡ, εκτιμώντας τη δομή και το περιεχόμενο του επίμαχου τηλεπαιγνίου, προέβη, αρχικά, στο χαρακτηρισμό του ως «τυχερού». Εν συνεχεία δε, επέβαλε τις επίδικες κυρώσεις, διότι έκρινε ότι το εν λόγω τηλεπαίγνιο μεταδόθηκε παρανόμως, εφ όσον δεν είχε ληφθεί προηγουμένως ειδική άδεια από την Ε.Ε.Ε.Π. για τη διεξαγωγή του, κατά παράβαση της διατάξεως του άρθρου 53 παρ. 1 του Ν 4002/2011. Η κρίση, όμως, αυτή του ΕΣΡ δεν αιτιολογείται νομίμως, ενόψει των εκτεθέντων στην προηγούμενη σκέψη. Και τούτο διότι το ΕΣΡ δεν είχε την αρμοδιότητα να προβεί στο χαρακτηρισμό του επίμαχου τηλεπαιγνίου ως εμπίπτοντος στην έννοια του «τυχερού» παιγνίου, η οποία ανήκει, κατ άρθρον 28 παρ. 3 περ. γ του Ν 4002/2011, αποκλειστικώς στην Ε.Ε.Ε.Π., αλλά ούτε και να επιβάλει τις επίδικες κυρώσεις με νομικό έρεισμα την παράβαση της διατάξεως του άρθρου 53 παρ. 1 του ιδίου νόμου λόγω προβολής του εν λόγω τηλεπαιγνίου άνευ ειδικής αδείας της Ε.Ε.Ε.Π., εφ όσον η διάταξη αυτή, όπως ήδη έχει εκτεθεί, δεν μπορούσε να τύχει εφαρμογής κατά το χρόνο που μεταδόθηκε το επίμαχο τηλεπαίγνιο από τον τηλεοπτικό σταθμό της αιτούσης, λόγω μη εκδόσεως του Κανονισμού Διεξαγωγής και Ελέγχου Παιγνίων ή της κατά το άρθρο 54 παρ. 5 του ιδίου νόμου αποφάσεως της Ε.Ε.Ε.Π., ανεξαρτήτως του ότι κατά τον χρόνο εκείνο η Ε.Ε.Π.Π. είχε μεν συγκροτηθεί, αλλά δεν είχε αναλάβει ακόμη, εν τοις πράγμασι, την προβλεπόμενη στην ανωτέρω διάταξη αρμοδιότητά της. Μειοψήφησε ο Σύμβουλος Διομ. Κυριλλόπουλος, ο οποίος διατύπωσε την εξής γνώμη: Η διενέργεια οιουδήποτε είδους τυχερών παιγνίων μέσω των τηλεοπτικών μέσων, για τη συμμετοχή στα οποία το κοινό καταβάλλει οποιασδήποτε μορφής οικονομικό αντάλλαγμα, αντίκειται στην, κατ άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος, κοινωνική αποστολή της τηλεοράσεως, η οποία έχει ως περιεχόμενο την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης με ποιοτικό περιεχόμενο και όχι τη μετάδοση τυχερών παιγνίων στα οποία ο τηλεθεατής παρακινείται να λάβει μέρος με την καταβολή, έστω και ευτελούς, οικονομικού ανταλλάγματος. Συνεπώς, η μετάδοση τηλεπαιγνίων, υπό την ανωτέρω μορφή, απαγορεύεται ευθέως από το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος και, ως εκ τούτου, ορθώς, έστω και με διαφορετική αιτιολογία, το ΕΣΡ έκρινε ως παράνομη τη μετάδοση του επίμαχου τηλεπαιγνίου, επικαλούμενο μάλιστα στο προοίμιο της προσβαλλόμενης πράξεως την εν λόγω διάταξη του Συντάγματος. 10. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθούν οι προσβαλλόμενες πράξεις, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα, παρέλκει δε ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως. [...] [Ακυρώνει τις αποφάσεις ΕΣΡ 131/2013, 132/2013 και 157/2013.] Σημ.: Jus Novit Curia? Τυχερά τηλεοπτικά παίγνια και ατυχείς ακυρωτικές αποφάσεις Κατά τον ισχύοντα νομοθετικό ορισμό, ως τυχερά χαρακτηρίζονται τα παίγνια εκείνα στα οποία υφίσταται έστω και μερική επιρροή της τύχης στο αποτέλεσμα του παιγνίου και τα οποία εμπεριέχουν ταυτόχρονα το στοιχείο της οικονομικής διακινδύνευσης του συμμετέχοντα μέσω της επιλογής του να αναλάβει τον κίνδυνο επ-ένδυσης στο αποτέλεσμα του παι- 264

γνίου οποιουδήποτε χρηματικού ποσού και άλλου περιουσιακού στοιχείου προκειμένου να επιδιώξει οικονομικό όφελος 1. Παίγνια με τα παραπάνω χαρακτηριστικά προβάλλονταν για πολλά χρόνια στους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, κυρίως ως ένθετα ψυχαγωγικών εκπομπών. Το ζήτημα όμως της νομικής τους αντιμετώπισης ανέκυψε έντονα πριν από μία περίπου πενταετία, όταν παίγνια με σαφή τυχερά χαρακτηριστικά άρχισαν να προβάλλονται ως αυτοτελείς εκπομπές πρώτα μέσω των περιφερειακών και στη συνέχεια μέσω των εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικών σταθμών. Κοινό χαρακτηριστικό των παιγνίων αυτών είναι ότι προσκαλούν τους ενδιαφερόμενους τηλεθεατές να επιλύσουν κάποιον εύκολο κατά κανόνα γρίφο καλώντας μια τηλεφωνική γραμμή υψηλής χρέωσης, ώστε να κερδίσουν κάποιο χρηματικό συνήθως έπαθλο. Από το σύνολο των καλούντων κληρώνεται στη συνέχεια ο τυχερός τηλεθεατής, ο οποίος θα συνομιλήσει ζωντανά με τον παρουσιαστή της εκπομπής για να προτείνει τη λύση του γρίφου και να κατακτήσει το προσφερόμενο έπαθλο. Αντιλαμβανόμενος την ύπαρξη του προβλήματος, ο νομοθέτης εισήγαγε ειδική ρύθμιση με την οποία εξάρτησε την προβολή τηλεοπτικών τυχερών παιγνίων από την απόκτηση προηγούμενης άδειας 2. Δύο χρόνια αργότερα, προέβλεψε ότι μέχρι να υπάρξει αδειοδότηση των τυχερών παιγνίων αυτά μπορούν να προβάλλονται προσωρινά από τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς. Ως μόνη προϋπόθεση έθεσε να υπάρχει αποδοχή από τους παρόχους τους των γενικών αρχών και κανόνων διεξαγωγής των παιγνίων, όπως αυτές καθορίζονται με απόφαση της αρμόδιας εθνικής αρχής 3. Αποτέλεσμα της τελευταίας αυτής ρύθμισης ήταν να λάβουν προσωρινή έγκριση ραδιοτηλεοπτικής προβολής πλήθος τυχερών παιγνίων 4. Στον χρόνο όμως που μεσολάβησε μέχρι την εισαγωγή της παραπάνω μεταβατικής ρύθμισης, πολλοί ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί συνέχισαν να προβάλλουν παίγνια με προφανή τυχερά χαρακτηριστικά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να τους επιβληθούν χρηματικές κυρώσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ για παράνομη προβολή τυχερών παιγνίων. Κατά των αποφάσεων αυτών ασκήθηκαν αιτήσεις ακυρώσεως, τόσο από τους εμπλεκόμενους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς όσο και από τις ίδιες τις εταιρείες παραγωγής των παιγνίων. Τρεις ήταν οι λόγοι ακύρωσης, που προβλήθηκαν στην κατεύθυνση αυτή. Πρώτον, ότι τα επίμαχα παιχνίδια ήταν απλές χρονοθυρίδες τηλεπώλησης και όχι τυχερά παίγνια. Δεύτερον, ότι η ραδιο τηλεοπτική αρχή που επέβαλε τις επίμαχες κυρώσεις ήταν αναρμόδια να προβεί στον χαρακτηρισμό των παιγνίων ως τυχερών. Τρίτον, ότι σε κάθε περίπτωση η όποια επιβολή κυρώσεων για παράνομη ραδιοτηλεοπτική προβολή τυχε- 1. Άρθρο 25 περ. β Ν 4002/2011 (ΦΕΚ Α 180). 2. Άρθρο 53 Ν 4002/2011 (ΦΕΚ Α 180). 3. Άρθρο 106 Ν 4209/2013 (ΦΕΚ Α 253). 4. https://www.gamingcommission.gov.gr/index.php/el/wf-menuconfig/2014-02-24-17-46-32. Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ι Α ρών παιγνίων προϋπέθετε την προηγούμενη έκδοση του προβλεπόμενου κανονισμού διεξαγωγής και ελέγχου παιγνίων. Με τη σχολιαζόμενη απόφαση, υιοθετούνται ουσιαστικά οι ισχυρισμοί της αιτούσας και ακυρώνεται η επιβληθείσα στον τηλεοπτικό σταθμό κύρωση 5. Δύο είναι οι λόγοι ακύρωσης, κατά το σκεπτικό της απόφασης αυτής. Αφενός, ότι αναρμοδίως χαρακτηρίστηκε ως τυχερό το επίμαχο τηλεοπτικό παίγνιο από την επιβάλλουσα την κύρωση ραδιοτηλεοπτική αρχή. Αφετέρου, ότι η αδειοδότηση τυχερών παιγνίων για ραδιοτηλεοπτική προβολή ήταν αδύνατη πριν εκδοθεί ο κανονισμός ελέγχου παιγνίων και ότι επομένως κακώς επιβλήθηκε κύρωση στον εμπλεκόμενο σταθμό για παράνομη μετάδοση τυχερού παιγνίου. Προσεκτικότερη όμως ανάλυση των πραγματικών περιστατικών των υποθέσεων και της νομοθεσίας περί τυχερών παιγνίων γεννά εύλογες αμφιβολίες για την ορθότητα του παραπάνω σκεπτικού. Δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη το γεγονός ότι όλα τα παίγνια για τα οποία έχουν επιβληθεί κατά καιρούς κυρώσεις σε ραδιοτηλεοπτικούς φορείς συνομολογούν ουσιαστικά τον τυχερό τους χαρακτήρα στους ίδιους τους όρους συμμετοχής τους. Αγνοείται επίσης παντελώς το ότι τα παίγνια αυτά έχουν ήδη χαρακτηριστεί ως τυχερά από την αρμόδια επιτροπή εποπτείας και ελέγχου παιγνίων. Την ίδια στιγμή, η απόφαση αντιστρέφει τη λογική του νομοθέτη θεωρώντας ότι η έκδοση του κανονισμού διεξαγωγής και ελέγχου παιγνίων αποτελεί προϋπόθεση για την επιβολή κυρώσεων για παράνομη προβολή τυχερών παιγνίων ενώ στην πραγματικότητα η έκδοση του παραπάνω κανονισμού αποτελεί απαραίτητο όρο για τη νόμιμη ραδιοτηλεοπτική παροχή υπηρεσιών τυχερών παιγνίων σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του. Επί της αρμοδιότητας χαρακτηρισμού ενός παιγνίου ως τυχερού Ορθώς σημειώνεται στη σχολιαζόμενη απόφαση ότι η αποκλειστική αρμοδιότητα χαρακτηρισμού ενός παιγνίου ως τυχερού ανήκει κατά νόμο στην επιτροπή εποπτείας και ελέγχου παιγνίων 6. Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση που ένα παίγνιο συνομολογεί το ίδιο τον τυχερό του χαρακτήρα, μέσω των ηλεκτρονικά αναρτημένων όρων συμμετοχής του; Συγκεκριμένα, οι όροι του παιγνίου στο οποίο αναφέρεται η σχολιαζόμενη ακυρωτική απόφαση κάνουν ρητά λόγο για ηλεκτρονική κλήρωση και ανάδειξη τυχερών νικητών με ίσες πιθανότητες τυχαίας επιλογής. Κατά την κοινή πείρα, αυτό σημαίνει την ύπαρξη του στοιχείου της τυχαιότητας το οποίο απαντάται στα τυχερά παιχνίδια και μόνο. Οι ίδιοι παραπάνω όροι αποσαφηνίζουν ότι η συμμετοχή του κοινού στην κλήρωση γίνεται μέσω κλήσεων και γραπτών 5. Όμοιες και οι ΣτΕ 2020/2014, ΣτΕ 2021/2014, ΣτΕ 2022/2014, ΣτΕ 2023/2014, ΣτΕ 2024/2014, ΣτΕ 2025/2014, ΣτΕ 2119/2014, ΣτΕ 2120/2014 και ΣτΕ 2122/2014. 6. Άρθρο 28 παρ. 3 περ. γ Ν 4002/2011 (ΦΕΚ Α 180). www.nbonline.gr Αποκτήστε πλήρη on line πρόσβαση στο από το 2004 Τεύχος 265

μηνυμάτων υψηλής χρέωσης, άρα με οικονομική επιβάρυνση που συνιστά ανάληψη από τον συμμετέχοντα του κινδύνου επένδυσης στο αποτέλεσμα του παιγνίου. Όταν λοιπόν ο τυχερός χαρακτήρας εντός παιγνίου προκύπτει άνευ ετέρου από την ίδια την περιγραφή του από την εταιρεία παραγωγής του, αναρωτιέται κανείς με ποιο ακριβώς σκεπτικό αποδίδεται αναρμοδιότητα χαρακτηρισμού του σε μια αρχή που προχωρά στην επιβολή κυρώσεων επικαλούμενη απλά τα όσα ρητά συνομολογούνται από τον ίδιο τον πάροχο του παιγνίου. Ακόμα όμως και αν υποτεθεί ότι απαιτείται απόφαση χαρακτηρισμού του παιγνίου και στην περίπτωση εκείνη που το ίδιο αυτοχαρακτηρίζεται ως τυχερό, η σχολιαζόμενη απόφαση αγνοεί όλως παραδόξως το γεγονός ότι τέτοια αρμοδίως εκδοθείσα απόφαση χαρακτηρισμού υπήρχε για το παίγνιο στο οποίο αυτή αφορά 7. Στην πραγματικότητα, αντίστοιχες αποφάσεις χαρακτηρισμού υπάρχουν για όλα εκείνα τα παίγνια για τα οποία έχουν κατά καιρούς επιβληθεί κυρώσεις σε ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς βάσει των κανόνων για τα τυχερά παίγνια 8. Είναι βέβαια αλήθεια ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων οι αποφάσεις αυτές εκδόθηκαν μετά την επιβολή κυρώσεων στους εμπλεκόμενους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Δύο όμως παρατηρήσεις μπορούν να γίνουν επί αυτού, οι οποίες συνηγορούν στο ότι ο χρόνος χαρακτηρισμού ενός παιγνίου ως τυχερού είναι καταρχήν νομικά αδιάφορος. Σημειώνεται κατά πρώτον ότι η καθυστέρηση έκδοσης των αποφάσεων χαρακτηρισμού οφείλεται πρωτίστως στις εταιρείες παραγωγής των παιγνίων και τους εμπλεκόμενους στην προβολή των παιγνίων σταθμούς, οι οποίοι για προφανείς λόγους ουδέποτε υπέβαλαν σχετικό ερώτημα στην αρμόδια επιτροπή εκμεταλλευόμενοι το σχετικό νομοθετικό κενό. Το να θεωρηθεί ότι οι αποφάσεις αυτές έπρεπε να προϋπάρχουν των επιβληθέντων κυρώσεων θα επέτρεπε στους υπεύθυνους για την καθυστέρηση φορείς να επωφεληθούν καταχρηστικά από την παρελκυστική τακτική τους, κάτι το οποίο θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως αντίθετο με την αρχή της καλής πίστης. Επισημαίνεται περαιτέρω ότι ένα παίγνιο καθίσταται τυχερό όχι συνεπεία της απόφασης της αρμόδιας για τον χαρακτηρισμό του επιτροπής, αλλά επειδή συντρέχουν οι νόμιμες προς τούτο προϋποθέσεις. Ο τυχερός του χαρακτήρας 7. Απόφαση ΕΕΕΠ 50/3Δ/24.04.2013 (Τηλεπαιχνίδι SUPER GAME). 8. Απόφαση ΕΕΕΠ 50/3Α/24.04.2013 (Τηλεπαιχνίδι BOING), Απόφαση ΕΕΕΠ 50/3Β/24.04.2013 (Τηλεπαιχνίδι Call 4 Cash), Απόφαση ΕΕΕΠ 50/3Γ/24.04.2013 (Τηλεπαιχνίδια NIGHT QUIZ/LIVE QUIZ), Απόφαση ΕΕΕΠ 50/3Ε/24.04.2013 (Τηλεπαιχνίδι ΤΗΛΕΚΥΒΟΣ), Απόφαση ΕΕΕΠ 63/8/17.07.2013 (Τηλεπαιχνίδι ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΗ ΜΕΛΕΤΗ), Απόφαση ΕΕΕΠ 63/9/17.07.2013 (Τηλεπαιχνίδι ΜΙΛΑ), Απόφαση ΕΕΕΠ 63/10/17.07.2013 (Τηλεπαιχνίδι ΦΟΥ ΜΟΥ LIVE), Απόφαση ΕΕΕΠ 77/2/15.11.2013 (Τηλεπαιχνίδι ΤΡΟΧΟΣ), Απόφαση ΕΕΕΠ 77/3/15.11.2013 (Τηλεπαιχνίδι REAL SUMMER CONTEST), Απόφαση ΕΕΕΠ 77/5/15.11.2013 (Τηλεπαιχνίδι ΠΡΩΙΝΟ ΑΝΤΕΝΝΑ), Απόφαση ΕΕΕΠ 98/8/21.03.2014 (Τηλεπαιχνίδι ANNITA SOS), Απόφαση ΕΕΕΠ 98/10/21.03.2014 (Τηλεπαιχνίδι ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ). ανατρέχει επομένως στον χρόνο που συνέτρεξαν το πρώτον οι όροι υπαγωγής του στον ορισμό του τυχερού παιγνίου, κατά τις σχετικές νομοθετικές προβλέψεις. Ο χρόνος αυτός προκειμένου για τα ραδιοτηλεοπτικά τυχερά παίγνια είναι εκείνος της έναρξης προβολής τους από τους ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Το γεγονός ότι η απόφαση χαρακτηρισμού τους καθυστέρησε λόγω κυρίως της παρελκυστικής πολιτικής των εμπλεκόμενων ραδιοτηλεοπτικών σταθμών και των εταιρειών παραγωγής ουδόλως μπορεί να αποτελεί επιχείρημα προκειμένου να ακυρώνονται αποφάσεις, οι οποίες κατά απολύτως ορθό νομικό χαρακτηρισμό επέβαλαν κυρώσεις για παράνομη προβολή παιγνίων που ήταν πράγματι τυχερά κατά τα ήδη ανωτέρω αναλυθέντα. Επί της μη έκδοσης κανονισμού διεξαγωγής και ελέγχου παιγνίων Συμπεραίνεται επίσης από τη σχολιαζόμενη απόφαση ότι η έκδοση του προβλεπόμενου από το νόμο κανονισμού ελέγχου παιγνίων είναι απαραίτητη, ώστε να επιτρέπεται η επιβολή κυρώσεων για παράνομη ραδιοτηλεοπτική προβολή τυχερών παιγνίων. Επισημαίνεται όμως ότι ο κανονισμός αυτός προβλέπεται για πλήθος τυχερών παιγνίων και όχι μόνο για τα προβαλλόμενα από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Με τη λογική αυτή επομένως, πριν την έκδοση του κανονισμού είναι αδύνατη η επιβολή κυρώσεων για οποιοδήποτε τυχερό παίγνιο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του 9. Πέραν όμως του προφανώς παράλογου του παραπάνω συλλογισμού, αυτός πάσχει από νομικής άποψης και για τους κάτωθι ειδικότερα λόγους. Η σχολιαζόμενη απόφαση φαίνεται να παραβλέπει τελείως το γεγονός ότι κατά ρητή νομοθετική επιταγή τα τυχερά παίγνια απαγορεύονται καταρχήν στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας 10. Η απαγόρευση αυτή καταλαμβάνει μάλιστα όλα ανεξαιρέτως τα τυχερά παίγνια, επομένως και τα προβαλλόμενα από τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς. Έχει μάλιστα ήδη αποσαφηνιστεί σε ανώτατο νομολογιακό επίπεδο ότι η παραπάνω απαγόρευση συνεχίζει να ισχύει και μετά τις πρόσφατες τροποποιήσεις των κανόνων περί τυχερών παιγνίων 11. Με τους τελευταίους αυτούς κανόνες τέθηκαν οι όροι υπό τους οποίους θα μπορούσε να υπάρξει νόμιμη παροχή υπηρεσιών τυχερών παιγνίων, μεταξύ άλλων και στη ραδιοτηλεόραση. Αυτονόητο είναι όμως ότι η θέση σε ισχύ του νέου φιλελεύθερου πλαισίου ουδόλως απελευθέρωσε αυτομάτως την παροχή υπηρεσιών τυχερών παιγνίων στην ελληνική επικράτεια, αλλά αντιθέτως την εξάρτησε από την προηγούμενη πλήρωση των προϋποθέσεων που το ίδιο θέτει. Επομένως, όσον αφορά τα ραδιοτηλεοπτικά τυχερά παίγνια οι οικείες νομοθετικές ρυθμίσεις έχουν την προφανή έννοια ότι η νόμιμη προβολή τυχερών παιγνίων από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση προϋποθέτει την προηγούμε- 9. Άρθρο 29 παρ. 3 Ν 4002/2011 (ΦΕΚ Α 180). 10. Άρθρο 4 Β.Δ. 29/1971 (ΦΕΚ Α 21). 11. Άρειος Πάγος 192/2012 και Άρειος Πάγος 272/2012. 266

νη έκδοση του προβλεπόμενου κανονισμού ελέγχου παιγνίων και λαμβάνει χώρα σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του. Μέχρι την έκδοση του παραπάνω κανονισμού, απαγορεύεται η ραδιοτηλεοπτική προβολή τυχερών παιγνίων εκτός εάν βέβαια έχει εκδοθεί στο μεταξύ η αποβλέπουσα σε αναπλήρωση αυτού απόφαση της αρμόδιας εθνικής επιτροπής που προβλέπει τις γενικές αρχές και τους κανόνες διεξαγωγής των τυχερών παιγνίων 1. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται και από σχετική ερμηνευτική εγκύκλιο του υπουργείου οικονομικών, αναφορικά με τις προϋποθέσεις λειτουργίας τυχερών παιγνίων με παιγνιομηχανήματα 2. Ορίζεται ρητά στην παραπάνω ερμηνευτική εγκύκλιο ότι η λειτουργία των τυχερών αυτών παιγνίων απαγορεύεται πριν την έκδοση του κανονισμού ελέγχου και διεξαγωγής παιγνίων. Ομοίως ορίζεται ότι η διεξαγωγή των παιγνίων αυτών απαγορεύεται πριν την ανάληψη των κατά νόμο αρμοδιοτήτων της επιτροπής εποπτείας και ελέγχου παιγνίων, συμπέρασμα το οποίο επίσης έρχεται σε αντίθεση με τη σχολιαζόμενη ακυρωτική απόφαση. Προφανώς, το ίδιο ισχύει και για τη μετάδοση τυχερών παιγνίων μέσω του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης καθώς η προ της εκδόσεως αυτού του κανονισμού προβολή τους θα αντιστρατευόταν τη σαφή βούληση του εθνικού νομοθέτη να επιτρέψει την παροχή υπηρεσιών τυχερών παιγνίων μόνο εντός συγκεκριμένου και σαφώς οριοθετημένου νομικού πλαισίου. Κατά τον χρόνο προβολής του τυχερού παιγνίου στο οποία αναφέρεται η σχολιαζόμενη ακυρωτική απόφαση απουσίαζε τόσο ο προβλεπόμενος κανονισμός ελέγχου παιγνίων, όσο και η αποβλέπουσα στην προσωρινή αναπλήρωση αυτού απόφαση της αρμόδιας επιτροπής. Κατά συνέπεια, απαγορευόταν απολύτως η προβολή τυχερών παιγνίων από την τηλεόραση. Είναι βέβαια αλήθεια ότι η ακυρωθείσα απόφαση έκανε αποκλειστικά και μόνο αναφορά στους κανόνες για την αδειο δότηση των ραδιοτηλεοπτικών τυχερών παιγνίων, χωρίς να επικαλείται τη γενική απαγόρευση παροχής υπηρεσιών τυχερών παιγνίων που συνεχίζει καταρχήν να ισχύει και μετά τις τελευταίες νομοθετικές τροποποιήσεις. Ακόμα και έτσι όμως, γεγονός παραμένει ότι η επιβληθείσα κύρωση αφορούσε σε παράνομη τηλεοπτική προβολή τυχερού παιγνίου. Κατά πάγια όμως νομολογία η τυχόν λανθασμένη επίκληση νομικής βάσης σε κυρωτική απόφαση καλύπτεται, όταν υπάρχει άλλος κανόνας στον οποίον μπορεί η απόφαση αυτή να βρει νομικό έρεισμα 3. Δεν αμφισβητείται ότι τέτοια νομική βάση που να απαγορεύει την αυθαίρετη ραδιοτηλεοπτική προβολή τυχερών παιγνίων υπήρχε πράγματι στην προκειμένη περίπτωση, κατά τα ήδη ανωτέρω αναλυθέντα. 1. Απόφαση 93/2/28.01.2014 (ΦΕΚ Β 205). 2. Ερμηνευτική Εγκύκλιος του Υπουργείου Οικονομικών 17553/390 της 18ης Απριλίου 2012 (ΑΔΑ: Β4ΩΔΗ-Β20). 3. ΣτΕ 2387/2013 και ΣτΕ 3684/2013. Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ι Α Τελικές παρατηρήσεις Επιχειρήθηκε παραπάνω να καταδειχθεί ότι το σκεπτικό της σχολιαζόμενης ακυρωτικής απόφασης είναι τουλάχιστον αμφισβητήσιμο και αγνοεί κρίσιμα πραγματικά περιστατικά και νομοθετικούς κανόνες. Πέραν όμως όλων των άλλων, η απόφαση αυτή μπορεί να κατακριθεί και για έναν ακόμα λόγο. Μένοντας στην επιφάνεια του ζητήματος, αποτυγχάνει να εισέλθει στην ουσία του προβλήματος και να συνεκτιμήσει τις κοινωνικές του παραμέτρους. Δεν λαμβάνει υπόψη της το γεγονός ότι το παίγνιο στο οποίο αφορά μεταδόθηκε κατά τον κρίσιμο χρόνο ουσιαστικά εκτός νομικού πλαισίου, στοχεύοντας σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες επιρρεπείς στις υποσχέσεις εύκολου και άκοπου πλουτισμού. Δεν προβληματίζεται από το ότι η προβολή του συνεχίστηκε παρά την ύπαρξη βαρύτατων χρηματικών κυρώσεων κατά του εμπλεκόμενου τηλεοπτικού σταθμού, προφανώς επειδή το προσδοκώμενο όφελος της εκμετάλλευσης των αφελών και των εθισμένων στον τζόγο πολιτών ήταν σημαντικά πολλαπλάσιο για τους παραγωγούς του από την όποια οικονομική ζημία συνεπαγόταν η συνέχιση της τηλεοπτικής του μετάδοσης. Δεν συνεκτιμά τέλος την ιδιαιτερότητα της τηλεό ρασης που καθιστά το κάθε πρόγραμμα άμεσα προσβάσιμο ακόμα και σε κατηγορίες πολιτών που χρήζουν αυξημένης μέριμνας και προστασίας, όπως για παράδειγμα οι ανήλικοι και οι ηλικιωμένοι. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναφερθεί και η άποψη της μειοψηφίας, κατά την οποία η προβολή τυχερών παιγνίων από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο αντίκειται στη συνταγματικά κατοχυρωμένη αποστολή της ραδιοτηλεόρασης. Πρόκειται για αξιοπρόσεκτη προσέγγιση, η οποία όμως προϋποθέτει τον χαρακτηρισμό ενός παιγνίου ως τυχερού και γεννά επομένως τους ίδιους προβληματισμούς που έχουν ήδη επισημανθεί όσον αφορά παίγνια με σαφή τυχερά χαρακτηριστικά των οποίων οι πάροχοι παραλείπουν εσκεμμένα να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες χαρακτηρισμού τους. Είναι λοιπόν συνταγματικά ανεκτή η παροχή υπηρεσιών τυχερών παιγνίων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα; Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει πως όχι, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η λειτουργία των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών αποσκοπεί στην προστασία του γενικού συμφέροντος το οποίο ουδόλως εξυπηρετείται από την προβολή τυχερών παιγνίων και τους κινδύνους εθισμού και οικονομικής αφαίμαξης των πολιτών που αυτά συνεπάγονται. 4 Ακόμα όμως και αν υποστηριχτεί η αντίθετη θέση, σίγουρα πάντως αυτό προϋποθέτει την ένταξη των παιγνίων αυτών εντός ενός αυστηρά οριοθετημένου θεσμικού και νομικού πλαισίου αντίθετα με τα όσα φαίνεται να υπονοεί η σχολιαζόμενη ακυρωτική απόφαση. Τα όσα έχουν αναφερθεί μέχρι το σημείο αυτό φωτίζουν μόνο μία πτυχή του θέματος των ραδιοτηλεοπτικών τυχερών παιγνίων, αυτή της ατυχούς επί του παρόντος νομολογια- 4. Άρθρα 1 παρ. 1 και 6 παρ. 2 Ν 2328/1995 (ΦΕΚ Α 159). www.nbonline.gr Αποκτήστε πλήρη on line πρόσβαση στο από το 2004 Τεύχος 267

κής τους αντιμετώπισης. Η άλλη όψη του νομίσματος αφορά στις ευθύνες του ίδιου του νομοθέτη, αλλά και των αρμόδιων ελεγκτικών αρχών. Η νομοθεσία για τα ραδιοτηλεοπτικά παίγνια υπήρξε πρόχειρη και αποσπασματική. Παρέβλεψε κρίσιμα ζητήματα, όπως για παράδειγμα αυτό της υποχρέωσης των παρόχων τους να υποβάλλουν αρμοδίως ερωτήματα χαρακτηρισμού τους. Ενέπλεξε στην εφαρμογή της δύο ανεξάρτητες αρχές, χωρίς να προσδιορίσει τα όρια των αρμοδιοτήτων τους και τον τρόπο της θεσμικής τους συνεργασίας. Επέδειξε τέλος μειωμένα αντανακλαστικά, ενώ οι τροποποιήσεις της μάλλον επέτειναν αντί να απλοποιήσουν την ασάφεια γύρω από το εφαρμοζόμενο νομοθετικό πλαίσιο. Η αρμόδια επιτροπή ελέγχου παιγνίων από την άλλη καθυστέρησε να προβεί στην έκδοση του προβλεπόμενου κανονισμού. Αντί αυτού, προώθησε νομοθετική ρύθμιση που νομιμοποίησε στην ουσία τη ραδιοτηλεοπτική προβολή τυχερών παιγνίων για τα οποία το μόνο εχέγγυο αξιοπιστίας είναι μια απλή δήλωση αποδοχής από τους παρόχους τους κάποιων γενικόλογων και όχι ευχερώς ελεγχόμενων γενικών αρχών παιγνίων. Στα τρία χρόνια της μέχρι σήμερα λειτουργίας της επέδειξε σαφείς τάσεις απομονωτισμού, επιλέγοντας να μην επωφεληθεί της εμπειρίας της αρμόδιας για τη ραδιοτηλεόραση αρχής και των προτάσεων που αυτή είχε καταθέσει για τη ρύθμιση των μεταδιδόμενων από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο παιγνίων. Η αρμόδια ραδιοτηλεοπτική αρχή από την πλευρά της απέτυχε μέχρι σήμερα να περάσει τις προτάσεις της για την τροποποίηση της νομοθεσίας για τα ραδιοτηλεοπτικά τυχερά παίγνια, ώστε να τεθούν αυστηροί όροι και προϋποθέσεις για την προβολή τους και να εξασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των τηλεθεατών και ιδιαίτερα των πλέον ευαίσθητων πληθυσμιακών ομάδων τους. Αντιθέτως, βρέθηκε αντιμέτωπη με μια νέα γενιά ραδιοτηλεοπτικών παιγνίων που προσομοιάζουν με τα τυχερά αλλά στα οποία ο τρόπος επιλογής των συμμετεχόντων βασίζεται σε ένα σύστημα μέτρησης της ταχύτητας του καλούντος που τους επιτρέπουν να προβάλλονται χωρίς να υπάγονται στη νομοθεσία περί τυχερών παιγνίων. Δεν προκαλεί βέβαια έκπληξη το γεγονός ότι η τελευταία αυτή κατηγορία παιγνίων είναι ουσιαστικά αρρύθμιστη σε νομοθετικό επίπεδο. Όλα τα παραπάνω συνέτειναν σε μια κατάσταση που απέχει πολύ από το να θεωρηθεί ως ικανοποιητική. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι την ίδια στιγμή που εκδιδόταν η σχολιαζόμενη ακυρωτική απόφαση, οι αρμόδιες αρχές κατακλύζονταν από αναφορές πολιτών που κατήγγελλαν τη χρήση παραπλανητικών τεχνασμάτων και αθέμιτων πρακτικών από κάποια ραδιοτηλεοπτικά παίγνια. Δημοσιεύματα έκαναν μάλιστα λόγο για νέο μεγάλο σκάνδαλο με τηλεπαιχνίδια, υπενθυμίζοντας παλαιότερες υποθέσεις απατηλών παιγνίων με ποινικές προεκτάσεις. 5 Αυτήν τη φορά τουλάχιστον τα αντανακλαστικά των αρμόδιων αρχών φαίνεται ότι ήταν 5. Το Βήμα της 24 ης Αυγούστου 2014, σελ. 35. καλύτερα, καθώς τα επίμαχα παίγνια σταμάτησαν αίφνης να προβάλλονται από τους συνεργαζόμενους τηλεοπτικούς σταθμούς. Μια πολύ ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι ότι το ένα από τα παιχνίδια αυτά ήταν το ίδιο με αυτό στο οποίο αφορούσε η σχολιαζόμενη ακυρωτική απόφαση, με μεταλλαγμένη βέβαια μεθοδολογία σε σχέση με το παρελθόν. ΣτΕ 1216/2014 (Τμ. Δ ) Γεώργιος Αναγνωσταράς, Δικηγόρος, ΔΝ Πρόεδρος: Ε. Σαρπ, Αντιπρόεδρος ΣτΕ Εισηγήτρια: Ο. Νικολαράκου, Πάρεδρος ΣτΕ Δικηγόροι: Π. Τανταρούδας, Α. Δημητρακοπούλου, Πάρεδρος ΝΣΚ Διατάξεις: άρθρα 3 Ν 2328/1995, 5, 6, 11, 13 ΠΔ 77/2003, 9 ΠΔ 100/2000, 10, 14 [παρ. 1] ΕΣΔΑ, 5Α Συντ. ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ. Η απαγόρευση δημοσιοποίησης στοιχείων της ποινικής προδικασίας είναι δυνατό να καμφθεί, εν όψει της αρχής της σταθμίσεως, η οποία διέπει την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Δεοντολογίας ειδησεογραφικών εκπομπών (ΠΔ 77/2003), σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν, κατ εκτίμηση των συνθηκών, κρίνεται αφ ενός μεν ότι συντρέχουν λόγοι υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, οι οποίοι καθιστούν επιτρεπτή την ανακοίνωση των στοιχείων αυτών προς ενημέρωση του τηλεοπτικού κοινού επί ζητήματος ιδιαιτέρως αυξημένου γενικού ενδιαφέροντος, αφ ετέρου δε ότι με τη δημοσιο ποίηση των στοιχείων αυτών δεν διακυβεύονται τα δικαιώματα του κατηγορουμένου και των λοιπών εμπλεκομένων προσώπων αλλά και το συμφέρον της αποτελεσματικής διεξαγωγής της δικαστικής έρευνας. Νομίμως αιτιολογημένη κυρωτική απόφαση του ΕΣΡ εις βάρος τηλεοπτικού σταθμού διότι κατά τη μετάδοση δελτίων ειδήσεων προβλήθηκαν φωτογραφίες της συζύγου του φερομένου ως δράστη του εγκλήματος και έγινε εκτενής αναφορά στις σχέσεις της με το θύμα, σε ζητήματα του οικογενειακού της βίου, στην εμφάνισή της και στην προσωπικότητά της εν γένει. [...] 2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της υπ αριθμ. 238/15.5.2007 αποφάσεως του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), με την οποία επιβλήθηκε εις βάρος του ιδιωτικού τηλεοπτικού σταθμού «...», ιδιοκτησίας της πρώτης των αιτούντων εταιρείας, η διοικητική κύρωση του προστίμου ύψους 60.000 ευρώ για παραβάσεις της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας. [...] 3. Επειδή, ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η ένδικη κύρωση επιβλήθηκε εις βάρος του τηλεοπτικού σταθμού των αιτούντων για παραβάσεις του Κώδικα Δεοντολογίας ειδησεογραφικών και άλλων δημοσιογραφικών και πολιτικών εκπομπών 268