Θάνος Ψυχογιός: ''Για να φτάσουμε σε ένα best seller χρειάζεται ένα πραγματικά καλό βιβλίο'' Bizzer: Ευτύχης Γρυφάκης 22.09.2012 Ο εκδότης Θάνος Ψυχογιός, μιλάει για το μαγικό κόσμο του βιβλίου και τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, σε μία σπάνια συνέντευξη στον Ευτύχη Γρυφάκη και στο Bizznews.gr! Το πάθος του για το βιβλίο έγινε και ένας τρόπος βιοπορισμού και, κάπως έτσι, άρχισε ένα ταξίδι που κρατά τώρα κοντά σαράντα χρόνια, διπλάσιο από την περιπλάνηση του Οδυσσέα! Το 2012 οι Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ συμπλήρωσαν 33 χρόνια επιτυχημένης πορείας στον εκδοτικό χώρο. Πόσα βιβλία έχετε εκδώσει όλα αυτά τα χρόνια και ποιο βιβλίο σας έχει πουλήσει τα περισσότερα αντίτυπα; Από το 1979 έως σήμερα έχουν εκδοθεί περίπου 3.000 τίτλοι βιβλίων, κυρίως μυθιστορήματα για ενηλίκους και παιδιά κάθε ηλικίας. Είναι πάρα πολλά τα βιβλία που αγαπήθηκαν από τους αναγνώστες και είναι, ίσως, αδύνατο να φτιάξουμε έναν εξαντλητικό κατάλογο. Με μια γρήγορη ματιά, νομίζω ότι ξεχωρίζουν για την πρωτοφανή επιτυχία τους βιβλία, όπως «Το άρωμα» του Πάτρικ Ζίσκιντ και «Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι» του Λουί ντε Μπερνιέρ και, αναμφισβήτητα τα μυθιστορήματα της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ με ήρωα τον Χάρι Πότερ. Από την πληθώρα των άκρως δημοφιλών ελληνικών μας βιβλίων, θα ξεχώριζα το «Αθηνά, ευτυχώς που δεν γεννήθηκα όμορφη» του Κώστα
Καρακάση και, φυσικά, «Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι» της Λένας Μαντά. Ο εκδοτικός σας οίκος περιλαμβάνει μία μεγάλη γκάμα βιβλίων.. Οι Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ είναι ένας πολυσυλλεκτικός εκδοτικός οίκος. Στον κατάλογό μας οι αναγνώστες μπορούν να βρουν τίτλους για κάθε αναγνωστική τους απαίτηση. Η παιδική μας λογοτεχνία, με βιβλία για παιδιά από την ηλικία των πρώτων μηνών της ζωής τους έως και την εφηβεία τους, έχει να παρουσιάσει μια αξιοζήλευτη συλλογή από Έλληνες και ξένους συγγραφείς, πολλοί εκ των οποίων είναι βραβευμένοι και διεθνώς αναγνωρισμένοι. Όσον αφορά τα βιβλία ενηλίκων, ο κατάλογός μας είναι πραγματικά εντυπωσιακός αφού περιλαμβάνει πολύ σημαντικούς Έλληνες και ξένους συγγραφείς και αρκετά βραβευμένα βιβλία. Τις λίστες μας κοσμούν βραβεία BOOKER, NOBEL, ORANGE κ.λπ. Ακόμη, μια πλούσια σειρά βιβλίων αυτοβοήθειας και πρακτικής ζωής προτείνει τίτλους για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων, όπως το διαζύγιο, την καταπολέμηση του καρκίνου, τη διαπαιδαγώγηση του παιδιού, τις σχέσεις, τις φοβίες κ.λπ. Επίσης, εκδίδουμε ιδιαίτερα αξιόλογα βιβλία γενικών γνώσεων, που αφορούν την Ιστορία, την οικονομία και την παγκόσμια κρίση, τη θρησκεία και την ψυχανάλυση. Στην ιστοσελίδα μας (www.psichogios.gr) οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερωθούν για όλες τις λεπτομέρειες.
Οι επιτυχίες σας στο χώρο του βιβλίου είναι πολλές και μεγάλες. Πώς ξεκίνησε αυτό το ταξίδι για εσάς; Όπως τα περισσότερα ταξίδια, με τον ενθουσιασμό και την προσδοκία των ανακαλύψεων και με καθοριστική προίκα την αγάπη για το βιβλίο, δώρο της μάνας μου από όταν ήμουν ακόμα πολύ μικρός. Είμαι ευτυχής που, από νωρίς, το πάθος για το βιβλίο έγινε και ένας τρόπος βιοπορισμού και, κάπως έτσι, άρχισε ένα ταξίδι που κρατά τώρα κοντά σαράντα χρόνια, διπλάσιο από την περιπλάνηση του Οδυσσέα! Τι είδους βιβλίων προτιμάει ο κόσμος και με ποια κριτήρια επιλέγετε ποιο βιβλίο θα εκδώσετε; Οι αναγνωστικές προτιμήσεις του κόσμου τα τελευταία χρόνια στρέφονται προς τους Έλληνες συγγραφείς, κάτι που αποδεικνύεται και από τις συνολικές λίστες ευπωλήτων που παρουσιάζονται κάθε έξι μήνες. Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μια ιδιαίτερη προτίμηση στα αστυνομικά μυθιστορήματα και ιδιαίτερα εκείνα των Σκανδιναβών συγγραφέων. Και όσον αφορά τους νέους, εκείνοι προτιμούν τα μεταφυσικά, πιο σκοτεινά μυθιστορήματα. Σημαντικό κριτήριο για την επιλογή ενός υποβληθέντος έργου προς έκδοση είναι να
ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης μερίδας αναγνωστικού κοινού την οποία αφορά. Παρακολουθούμε συνεχώς τις διεθνείς εξελίξεις και φροντίζουμε να κρατάμε ενήμερους και τους Έλληνες αναγνώστες. Άρα ουσιαστικά το κοινό είναι αυτό που επιλέγει ποιο βιβλίο θα εκδώσετε. Τι διαδικασία ακολουθείτε και πόσος χρόνος χρειάζεται μέχρι την έκδοσή του; Ακριβώς! Μετά την υποβολή του κειμένου, χρειάζονται περίπου 6 μήνες ώσπου να διαβαστεί από τους αναγνώστες μας, να αξιολογηθεί από την επιτροπή και να κριθεί, λαμβανομένων υπόψη πολλών παραγόντων, αν θα εκδοθεί ή όχι. Εάν αποφασίσουμε ότι μας ενδιαφέρει, το κείμενο εντάσσεται στο εκδοτικό μας πρόγραμμα και ορίζεται η ημερομηνία έκδοσής του η οποία, λόγω της πληθώρας των τίτλων, για κάποια βιβλία μπορεί να σημαίνει και δύο χρόνια μετά την υποβολή. Τα βιβλία λογοτεχνίας των Ελλήνων συγγραφέων, όπως είπατε και εσείς προηγουμένως, έχουν κάνει ιδιαίτερη αίσθηση, ενώ πολλά από αυτά κάνουν αλλεπάλληλες ανατυπώσεις και γίνονται best sellers και ενίοτε long sellers. Πώς γίνεται ένα βιβλίο best seller ή long seller; Προφανώς και δεν υπάρχουν συνταγές που αρκεί να τις εφαρμόσει κανείς, μηχανικά σχεδόν, για να φτάσει στην επιτυχία. Αν ήταν έτσι, νομίζω ότι δε θα άξιζε καν να συζητάμε γι αυτό. Κατ αρχήν, λοιπόν, επιτρέψτε μου να σημειώσω κάτι που ίσως ακούγεται αυτονόητο αλλά αξίζει να το επαναλαμβάνουμε: πριν από όλα τα άλλα, αυτό που χρειάζεται για να φτάσουμε σε ένα best seller είναι ένα πραγματικά καλό βιβλίο. Όταν αισθανόμαστε ότι έχουμε κάτι τέτοιο στα χέρια μας, τότε αντλούμε και οι ίδιοι έμπνευση από το κείμενο και, από εκεί και πέρα, αξιοποιούμε τον άψογα οργανωμένο μηχανισμό του εκδοτικού μας οίκου. Η σκληρή δουλειά από όλη την ομάδα των συνεργατών μας, ο συνδυασμός εμπειρίας και ενθουσιασμού, οι επενδύσεις που έχουμε κάνει στη διάρκεια των χρόνων, όλοι αυτοί οι παράγοντες συντελούν στην επιτυχία.
Κατά καιρούς έχουμε δει επιτυχημένα βιβλία να μεταφέρονται στον κινηματογράφο και να γίνονται ταινίες. Είναι δύσκολη διαδικασία; Έχετε κάποιο όφελος από αυτό; Παλιότερα, για να τονιστεί η δυσκολία ενός τέτοιου εγχειρήματος, συνήθιζαν να λένε ότι ένα κακό βιβλίο είναι πολύ πιθανό να γίνει μια καλή ταινία! Ισχύει, φυσικά, και το αντίστροφο, ήταν ένας τρόπος για να αποδοθεί η απογοήτευση που αισθανόμαστε ενίοτε βλέποντας στον κινηματογράφο ένα βιβλίο που αγαπήσαμε. Βεβαίως, υπάρχουν πολλά παραδείγματα που διαψεύδουν αυτή την εντύπωση, έχουμε δει ταινίες αριστουργηματικές, αντάξιες των βιβλίων που τις ενέπνευσαν. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι είναι πάντα στο χέρι του δημιουργού. Κι όσο για το όφελος, έγκειται, προφανώς, στην ανανέωση του ενδιαφέροντος, στην έμμεση διαφήμιση, στη συζήτηση για το βιβλίο. Εσείς ως εκδότης αλλά και ως αναγνώστης τι προτιμάτε: Έντυπο ή ηλεκτρονικό βιβλίο; Πιστεύετε ότι το χαρτί πεθαίνει; Δε θα τολμούσα να επιλέξω ανάμεσα στα δύο, ούτε, άλλωστε, θεωρώ ότι υπάρχει πραγματικά ένα τέτοιο δίλημμα για όποιον αγαπά το βιβλίο. Το βέβαιο είναι ότι όλο και περισσότεροι αναγνώστες στρέφονται προς το ηλεκτρονικό βιβλίο, ειδικά όσο η πρόσβαση γίνεται πιο εύκολη και οικονομικά προσιτή. Στις Εκδόσεις Ψυχογιός έχουμε αντιληφθεί εγκαίρως αυτή τη μάλλον αναπόφευκτη στροφή που σημειώνεται στην εποχή μας και έχουμε ήδη δημιουργήσει έναν αξιοζήλευτο κατάλογο ηλεκτρονικών βιβλίων τα οποία τυγχάνουν όλο και πιο θετικής υποδοχής από το αναγνωστικό κοινό. Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει όλους τους τομείς της χώρας μας. Εσάς σε τι βαθμό σας έχει επηρεάσει και με ποιους τρόπους καταφέρνετε να επιβιώσετε; Κανείς δεν έχει μείνει αλώβητος από την κρίση που μαστίζει τη χώρα μας. Και εμείς έχουμε επηρεαστεί, αλλά η οργάνωση της εταιρείας, οι πολύ προσεκτικές κινήσεις και η παρακολούθηση των εξελίξεων, η έγκαιρη πρόβλεψη καταστάσεων και η αποφυγή
λανθασμένων επιλογών μας επιτρέπουν όχι μόνο να επιβιώνουμε αλλά να αισιοδοξούμε και να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για περαιτέρω εξέλιξη. Ως ένας άνθρωπος των γραμμάτων, με πολλές εμπειρίες και γνώσεις, θα κατεβαίνατε στον πολιτικό στίβο; Ευτυχώς, η συμμετοχή στα κοινά δεν περιορίζεται στην άμεση ενασχόληση με την πολιτική, με αυτή την έννοια της καθόδου στον πολιτικό στίβο, όπως το θέσατε. Βεβαίως και είμαι πολιτικοποιημένο άτομο, παρακολουθώ στενά τις πολιτικές εξελίξεις μια και αυτές καθορίζουν σε τόσο μεγάλο βαθμό τη ζωή όλων μας, πλην, για πολλούς λόγους, δε θα μπορούσα να φανταστώ ποτέ τον εαυτό μου ως ενεργό πολιτικό, προτιμώ την ιδιότητα του ενεργού πολίτη. Αυτό το τελευταίο σημαίνει διαρκή, καθημερινό αγώνα για προσφορά στους αγαπημένους σου, στους φίλους, στους συμπολίτες, στο σύνολο του κοινωνικού περίγυρου, με όσους και όποιους τρόπους μπορείς. Τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, έχετε αναλάβει φιλανθρωπική και περιβαλλοντική δράση χωρίς κερδοσκοπικό ενδιαφέρον.. Ναι, είναι αυτό που έλεγα προηγουμένως, η ανάγκη για προσφορά, όχι ως ευεργέτης προς αναξιοπαθούντες αλλά ως άνθρωπος προς άλλους ανθρώπους. Νομίζω ότι αυτό απαιτεί από τον καθένα μας η φιλοσοφία του πλησίον και αυτή η φιλοσοφία, σε εμένα προσωπικά, έχει ασκήσει καθοριστική επίδραση ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια στη Θεολογική Σχολή. Κατ επέκταση, πιστεύω ότι μια εταιρεία που αποτελεί ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας, δεν μπορεί να πορεύεται αυτόνομα, χωρίς να επιστρέφει μέρος του κέρδους στην πηγή απ όπου εξαρχής προήλθε, δηλαδή στο ίδιο το κοινωνικό σύνολο. Ο Έλληνας έχει οδηγηθεί στο να διαβάζει ολοένα και λιγότερο. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;
Είναι πολλοί και δυσάρεστοι οι λόγοι, αυτή η συζήτηση θα ήταν ατέλειωτη. Η κυριαρχία της τηλεόρασης, των ηλεκτρονικών μέσων ψυχαγωγίας, η παρεξήγηση και η ταύτιση του βιβλίου με στεγνό εγχειρίδιο γνώσεων Ένα σωρό αιτίες. Για μένα, συνιστά αποτυχία το ότι δεν έχουμε καταφέρει να αντιληφθούμε την ανάγνωση ως την κορυφαία εμπειρία που είναι στην πραγματικότητα. Γιατί σε μία χώρα που είναι κοιτίδα πολιτισμού, όπως είναι η Ελλάδα, να μην δίνεται η αξία και η προτεραιότητα που του αρμόζει; Φοβάμαι ότι η απάντηση είναι αποκαρδιωτικά απλή. Δε μας λείπει ούτε το μεράκι ούτε οι προσπάθειες. Τώρα τελευταία, όμως, μας λείπει σε τέτοιο βαθμό η οικονομική δύναμη και, βέβαια, η ισχυρή πολιτική βούληση ώστε, δυστυχώς, καμιά προσπάθεια δεν έχει ουσιαστικό αντίκτυπο, όχι μακροπρόθεσμα. Η κρίση που βιώνει η χώρα μας είναι τελικά μόνο οικονομική ή μήπως είναι και πολιτισμική; Μήπως η έλλειψη παιδείας μας οδήγησε σε αυτό το αδιέξοδο; Δεν πιστεύω ότι είμαστε απαίδευτος λαός, είναι βέβαιο, όμως, ότι η κακή κατάσταση του εκπαιδευτικού συστήματος, η αδιαφορία της πολιτείας για ζητήματα πολιτισμού, η στροφή του ενδιαφέροντος αποκλειστικά σε καταναλωτικά αγαθά, όλα αυτά έχουν παίξει τον δικό τους ρόλο ώστε να φτάσουμε ως εδώ. Τελικά, το οικονομικό μέρος της κρίσης είναι, ίσως, ένα κακό του οποίου μύρια έπονται εν προκειμένω, μύρια κακά προηγούνταν κιόλας και το προετοίμαζαν... Κατά πόσο η δημόσια εκπαίδευση μπορεί να προετοιμάσει ένα νέο άνθρωπο ώστε να βγει στη σύγχρονη αγορά εργασίας και να μπορεί να ανταπεξέλθει στις τόσο υψηλές απαιτήσεις της εποχής; Η αγορά εργασίας είναι ένα εξαιρετικά ρευστό πεδίο και αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς. Φοβάμαι ότι οι εξελίξεις έχουν ξεπεράσει τη δημόσια εκπαίδευση η οποία, ελλείψει ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, πολύ δύσκολα μπορεί να προετοιμάσει επαρκώς ένα νέο άνθρωπο. Αν συνυπολογίσουμε και τις εγχώριες αντίξοες συνθήκες, τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα αλλάξει το συντομότερο δυνατό. Τι θα συμβουλεύατε τους χιλιάδες άνεργους νέους που αναζητούν μία θέση εργασίας; Να κάνουν υπομονή, να είναι επίμονοι και πρόθυμοι να εργαστούν ακόμα και σε θέσεις εργασίας που δεν είχαν εξαρχής επιλέξει, τουλάχιστον για όσο διάστημα χρειάζεται ώσπου να βγει η χώρα, όπως όλοι ελπίζουμε, από την τρομερή σημερινή της θέση. Επίσης, θα πρότεινα να γίνουν πιο τολμηροί, να αναλογιστούν ότι ζούμε σε ένα παγκόσμιο χωριό και να μη φοβηθούν τις ρηξικέλευθες επιλογές όπως εργασία ή καριέρα σε μια ξένη χώρα.