2Σ6 01 και 2Σ6 11 Χειµερινό Εξάµηνο 2Σ6 02 και 2Σ6 12 Εαρινό Εξάµηνο. Σχεδιασµού (και ) Ε. Ανδρικοπούλου, Γ.

2Σ6 01 και 2Σ6 11 Χειµερινό Εξάµηνο 2Σ6 02 και 2Σ6 12 Εαρινό Εξάµηνο Εκτεταµένο Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού 2012-13 (και 2013-14) Ε. Ανδρικοπούλου, Γ. Καυκαλάς

Εκπαιδευτικοί στόχοι του µαθήµατος Το Εκτεταµένο Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών της Αρχιτεκτονικής µε τις θεωρίες και την πρακτική του χωροταξικού σχεδιασµού στη χαµηλότερη δυνατή κλίµακα της χωροταξίας, αυτή µιας µητροπολιτικής περιοχής, µιας «πόλης-περιφέρειας», µε εφαρµογή στη Μητροπολιτική Περιοχή Θεσσαλονίκης (ΜΠΘ). Το Εκτεταµένο Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού ακ. έτος 2012-13 (και 2013-14) επαναλαµβάνεται στο Χειµερινό και στο Εαρινό Εξάµηνο και αποτελείται από δύο συνδεδεµένα µαθήµατα: 2Σ6 01 ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ/2Σ6 02 ΕΑΡΙΝΟ Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού 2Σ6 11 ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ/2Σ6 12 ΕΑΡΙΝΟ Θεωρίες Χωροταξικού Σχεδιασµού Τα δύο µαθήµατα εντάσσονται σε ένα ενιαίο σύνολο, έτσι ώστε το ένα να υποστηρίζει το άλλο. Η θεωρία εµβαθύνει στις έννοιες, την πορεία και τις διαδικασίες της χωρικής ανάπτυξης και του χωροταξικού σχεδιασµού, ενώ το εργαστήριο επιχειρεί να εφαρµόσει τη θεωρητική γνώση σε µια πρόταση στρατηγικού χωροταξικού σχεδιασµού στην κλίµακα της µητροπολιτικής περιφέρειας.

Το πρόγραµµα διαλέξεων του Εκτεταµένου Εργαστηρίου 2Σ6 11/12: ΘΕΩΡΙΕΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Εισαγωγή στο Εκτεταµένο Εργαστήριο και στο αντικείµενο της Θεωρίας Βασικές έννοιες χωρικής ανάπτυξης Στρατηγικός χωρικός σχεδιασµός ίκτυο οικισµών και πολυκεντρικότητα Μεταφορές και προσβασιµότητα Χωροθέτηση οικονοµικών δραστηριοτήτων Περιβάλλον και βιώσιµη ανάπτυξη Χωροταξικός σχεδιασµός και χωρική διακυβέρνηση Η εξέλιξη της χωροταξίας στην Ελλάδα Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης στην Ελλάδα Η συζήτηση για την ευρωπαϊκή χωροταξία Εδαφική συνοχή και συνεργασία στην ΕΕ Σύνοψη και συµπεράσµατα 2Σ6 01/02: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Εισαγωγή στο Εκτεταµένο Εργαστήριο και στο αντικείµενο του Εργαστηρίου Παρουσίαση των Σχεδίων: Χωροταξική Μελέτη Θεσσαλονίκης 1966-68 Παρουσίαση των Σχεδίων: Ρυθµιστικό Σχέδιο 1985, Στρατηγικό Σχέδιο 2002, νέο ΡΣΘ 2010 Αστική διάχυση και δίκτυο οικισµών στη ΜΠΘ Συστήµατα και δίκτυα µεταφορών στη ΜΠΘ Οικονοµικές δραστηριότητες στη ΜΠΘ Κατάσταση φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος στη ΜΠΘ Μεθοδολογία του Β Μέρους του θέµατος Από τη διάγνωση στο όραµα, τις στρατηγικές προτεραιότητες και τους στόχους Παραδείγµατα Στρατηγικών Σχεδίων: Πράγα, Λονδίνο, Βαρκελώνη ιαγραµµατική και Χαρτογραφική Απεικόνιση των προτάσεων Πόστερ προβολής των προτάσεων ιορθώσεις

ΜΑΘΗΜΑ Θεωρίες Χωροταξικού Σχεδιασµού 2Σ6 11 ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ 2Σ6 12 ΕΑΡΙΝΟ

Εκπαιδευτικοί στόχοι του µαθήµατος Θεωρίες Χωροταξικού Σχεδιασµού, 2Σ6 11 ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ / 2Σ6 12 ΕΑΡΙΝΟ Το µάθηµα Θεωρίες Χωροταξικού Σχεδιασµού (2Σ6 11 /2Σ 12 ) αποσκοπεί αφενός στην κατανόηση των µηχανισµών που διαµορφώνουν τα σύγχρονα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο χωροταξικός σχεδιασµός και αφετέρου στην εξοικείωση µε τις έννοιες και την εξέλιξη των θεωρητικών προσεγγίσεων και των σχετικών θεσµών και πρακτικών. Στο πλαίσιο του Εκτεταµένου Εργαστηρίου, το µάθηµα Θεωρίες Χωροταξικού Σχεδιασµού αποσκοπεί να αποτελέσει το θεωρητικό υπόβαθρο που θα συνεισφέρει στην καλύτερη κατανόηση των θεµάτων του Εργαστηρίου Χωροταξικού Σχεδιασµού. Το µάθηµα υποστηρίζεται από το σύστηµα ηλεκτρονικών µαθηµάτων blackboard (http://blackboard.lib.auth.gr/) µε κωδικούς του µαθήµατος 11U049 (2Σ6 11 ) και 11U056 (2Σ6 12 ) στο οποίο περιέχονται εκτός από το πρόγραµµα, ανακοινώσεις, οδηγίες για την εργασία κλπ. αναλυτικά όλες οι διαλέξεις και σηµειώσεις καθώς και η βιβλιογραφία (επιλεγµένα κείµενα και βιβλία σε ηλεκτρονικά αρχεία) και οι βιβλιογραφικές πηγές (ηλεκτρονικά διαθέσιµα ελληνικά και επιλεγµένα ξένα περιοδικά και ιστότοποι). Μέσω του blackboard γίνεται επίσης η κατάθεση των εργασιών και η ενηµέρωση των φοιτητών/τριών για τη βαθµολογία τους.

Αξιολόγηση των φοιτητών/τριών Στο µάθηµα διανέµονται εναλλακτικά τα βιβλία: Βασενχόβεν Λ., Χωρική ιακυβέρνηση: Θεωρία, ευρωπαϊκή εµπειρία και η περίπτωση της Ελλάδας, Εκδόσεις Κριτική 2010. Γιαννακούρου Γ., Η χωροταξία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εθνικές πολιτικές και Ευρωπαϊκή ιακυβέρνηση, Παπαζήσης, 2008, Καµχής Μ., Η ενοποίηση του ευρωπαϊκού χώρου 1986-2006 Ένα σχεδιαστικό εγχείρηµα µεγάλης κλίµακας Εκδόσεις Κριτική 2007. Καυκαλάς Γ. (επιµέλεια), Ζητήµατα Χωρικής Ανάπτυξης, εκδόσεις Κριτική 2004. Κυβέλου Σ., Από τη Χωροταξία στη Χωροδιαχείριση, εκδόσεις Κριτική 2 010. Παπαπετρόπουλος Α.., Χωροταξικός Σχεδιασµός και Βιώσιµη Ανάπτυξη, εκδόσεις Νοµική Βιβλιοθήκη, 2009. Η αξιολόγηση του ακ. έτους 2012-13 Χειµερινό έγινε µε γραπτές εξετάσεις Η αξιολόγηση του ακ. έτους 2012-13 Εαρινό έγινε µε βάση προφορική παρουσίαση και την παράδοση ατοµικής γραπτής εργασίας*. Τα θέµατα επιλέγονται σε συνεργασία µε τους διδάσκοντες από τα βιβλία που προτείνονται στο µάθηµα και µε τη χρήση πρόσθετης βιβλιογραφίας.

Αξιολόγηση των φοιτητών/τριών το ακαδ.έτος 2013-14 Αξίζει να σηµειώσουµε µια σηµαντική βελτίωση που έγινε τον τρέχον ακ.έτος 2013-14 και θα κρατηθεί και στα επόµενα λόγω της µεγάλης επιτυχίας που είχε στο πλαίσιο του εκτεταµένου εργαστηρίου. Πρόκειται για θέµατα τα οποία εκπονούν οι οµάδες που παρακολουθούν ταυτόχρονα τα δύο µαθήµατα του Εκτεταµένου Εργαστηρίου 2Σ6 01/02 και 2Σ6 11/12. Τα θέµατα αυτά επιλέγονται µε τη λογική ότι µπορούν να συνεισφέρουν στην καλύτερη κατανόηση των ζητηµάτων που τίθενται στο πλαίσιο του θέµατος που εκπονεί κάθε οµάδα στο εργαστήριο. Η επιλογή του θέµατος δηλώνεται και εγκρίνεται από τη διδακτική οµάδα. Τα θέµατα ανήκουν στην κατηγορία: Στρατηγικά Σχέδια Μητροπολιτικών Περιοχών Οι φοιτητικές οµάδες επιλέγουν ένα στρατηγικό σχέδιο µιας οποιασδήποτε πόλης που θα εντοπίσουν οι ίδιες ή ένα από αυτά που βρίσκονται στη θέση «Στρατηγικά Σχέδια Πόλεων» στο µάθηµα στο blackboard. Η εργασία συνίσταται στο α) να παρουσιάσουν τη βασική δοµή και τις προτάσεις του σχεδίου και β) να διερευνήσουν µε ποιο τρόπο το σχέδιο αυτό εξετάζει και αντιµετωπίζει το θέµα που έχουν να επεξεργαστούν στο Εργαστήριο.* * Παραδείγµατα φοιτητικών εργασιών Στρατηγικών Σχεδίων Μητροπολιτικών Περιοχών είναι διαθέσιµα σε χωριστό φάκελο.

ΜΑΘΗΜΑ Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού 2Σ6 01 ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ 2Σ6 02 ΕΑΡΙΝΟ

Εκπαιδευτικοί στόχοι του µαθήµατος Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού, 2Σ6 01 ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ / 2Σ6 02 ΕΑΡΙΝΟ Το µάθηµα Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού (2Σ6 01 /2Σ6 02 ) αποσκοπεί στην εξοικείωση µε τις µεθόδους, τις τεχνικές και τις διαδικασίες του στρατηγικού χωροταξικού σχεδιασµού και έχει αντικείµενο τη σύνταξη ενός στρατηγικού σχεδίου βιώσιµης χωρικής ανάπτυξης σε επίπεδο µητροπολιτικής περιοχής. Το πεδίο εφαρµογής είναι η µητροπολιτική περιοχή Θεσσαλονίκης, µια ευρεία γεωγραφική ενότητα που αποτελεί ένα συνολικό χωρο-λειτουργικό σύστηµα και µπορεί να θεωρηθεί ως πόλη-περιφέρεια. Συγκεκριµένα, το Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού έχει αντικείµενο τη σύνταξη ενός Στρατηγικού Σχεδίου για την ευρύτερη Μητροπολιτική Περιοχή Θεσσαλονίκης και αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών της Αρχιτεκτονικής: α) µε τις τεχνικές και µεθόδους του στρατηγικού χωροταξικού σχεδιασµού και ειδικότερα µε τη διαδικασία σύνταξης ενός στρατηγικού σχεδίου που προσανατολίζεται σε χωρικές παρεµβάσεις β) µε τις προσπάθειες χωρικού σχεδιασµού που αποτυπώνονται στα παλιότερα σχέδια για την Ευρύτερη Περιοχή Θεσσαλονίκης γ) µε τις έννοιες, διαδικασίες και µηχανισµούς χωρικής ανάπτυξης και χωρικής οργάνωσης στην κλίµακα µιας ευρύτερης µητροπολιτικής περιοχής.

Αντικείµενο και τρόπος επεξεργασίας του θέµατος Αντικείµενο του εργαστηρίου είναι η επεξεργασία ενός συνολικού σχεδίου στρατηγικών χωρικών παρεµβάσεων για βασικούς τοµείς µητροπολιτικών δραστηριοτήτων στην κλίµακα της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης. Ειδικότερα οι τοµείς που εξετάζονται είναι: ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΟ ΟΜΕΣ ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΕΙ ΙΚΑ ΑΣΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Η επεξεργασία του θέµατος γίνεται από οµάδες 2-3 ατόµων. Κάθε οµάδα επιλέγει και αναλαµβάνει ένα συγκεκριµένο τοµέα. Κοινό σηµείο αναφοράς όλων των οµάδων είναι ότι υπάρχει µια γενικότερη συµφωνία-πλαίσιο για ένα στρατηγικό σχέδιο βιώσιµης ανάπτυξης στο σύνολο της ευρύτερης µητροπολιτικής περιοχής Θεσσαλονίκης που προωθεί το τρίπτυχο της βιώσιµης ανάπτυξης: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Εκπαιδευτικοί στόχοι του θέµατος Η ολοκλήρωση και παράδοση του θέµατος από τις οµάδες περιλαµβάνει δύο µέρη: Α. ΙΑΓΝΩΣΗ: Στο πρώτο µέρος εξετάζονται και αξιολογούνται οι προτάσεις των σχεδίων για την ευρύτερη µητροπολιτική περιοχή Θεσσαλονίκης της περιόδου µετά το 1960. Η ανάλυση συµπληρώνεται µε επιπλέον πληροφορίες και παρατηρήσεις για την υπάρχουσα κατάσταση προκειµένου να καταλήξει στη διάγνωση της υπάρχουσας κατάστασης και των τάσεων εξέλιξης σύµφωνα µε τη µέθοδο SWOT (Strengths/ υνάµεις, Weaknesses/ Αδυναµίες, Opportunities/Ευκαιρίες, Threats/Απειλές). Β. ΠΡΟΤΑΣΗ: Στο δεύτερο µέρος διατυπώνονται οι προτάσεις για ένα σχέδιο στρατηγικών χωρικών παρεµβάσεων το οποίο περιλαµβάνει το όραµα, τις στρατηγικές προτεραιότητες και τους στόχους για τους παραπάνω συγκεκριµένους τοµείς δραστηριοτήτων. Εκτός από το πλήρες κείµενο της εργασίας, οι φοιτητικές οµάδες παραδίδουν και ένα poster παρουσίασης και προβολής της πρότασης σχετικά µε το θέµα που έχουν αναλάβει. Μεταξύ των εκπαιδευτικών στόχων του θέµατος είναι να εξοικειωθούν οι φοιτητές/τριες της αρχιτεκτονικής µε δύο βασικά εργαλεία στρατηγικού σχεδιασµού: 1. Τη µέθοδο διάγνωσης SWOT 2. Τη συνθετική διαδικασία διατύπωσης ενός στρατηγικού σχεδίου που περιλαµβάνει το όραµα τις στρατηγικές προτεραιότητες και τους στόχους για τη βιώσιµη ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης σε προοπτική δεκαετίας.

Υποστήριξη του θέµατος µέσω του blackboard Το µάθηµα υποστηρίζεται από το σύστηµα ηλεκτρονικών µαθηµάτων blackboard (http://blackboard.lib.auth.gr/) µε κωδικούς του µαθήµατος 11U048 (2Σ6 01 ) και 11U057 (2Σ6 02 ) στο οποίο περιέχονται εκτός από το πρόγραµµα, ανακοινώσεις, οδηγίες για την επεξεργασία του θέµατος κλπ. αναλυτικά όλες οι διαλέξεις και σηµειώσεις, η βιβλιογραφία και οι βιβλιογραφικές πηγές και το σηµαντικότερο, µέσω του blackboard, είναι διαθέσιµο σε ηλεκτρονικά αρχεία όλο το ΥΛΙΚΟ που αφορά την επεξεργασία του θέµατος (τα σχέδια που έχουν γίνει για τη Θεσσαλονίκη και ζητείται η ανάλυσή τους από τις φοιτητικές οµάδες, αποσπάσµατα από τη µελέτη του Επικαιροποιηµένου ΡΣΘ για την υποβοήθηση της διάγνωσης της υπάρχουσας κατάστασης, πλήρη κείµενα στρατηγικών σχεδίων άλλων µητροπολιτικών περιοχών και οι αντίστοιχοι εν ενεργεία ιστότοποι. Τέλος, µέσω του blackboard γίνεται η κατάθεση όλων των εργασιών των φοιτητικών οµάδων (ενδιάµεση παράδοση Α φάσης και τελική παράδοση του κειµένου της εργασίας και του poster) καθώς και η ενηµέρωση των φοιτητών/τριών για τη βαθµολογία τους.

Αξιολόγηση της εργασίας των φοιτητικών οµάδων Η αξιολόγηση θα στηριχθεί στην εργασία που παραδίδουν οι οµάδες αλλά και στη συµµετοχή τους στα διάφορα στάδια του µαθήµατος. Η τελική βαθµολογία προκύπτει κατά 20% από την παρουσίαση της πρότασης (poster) και κατά 80% από το πλήρες κείµενο της εργασίας. Βασικό εκπαιδευτικό βοήθηµα που δινέµεται µέσω του ΕΥ ΟΞΟΣ είναι το βιβλίο Γ. Καυκαλάς, Λ. Λαµπριανίδης, Ν. Παπαµίχος (επιµέλεια), 2008, Η Θεσσαλονίκη στο µεταίχµιο: η πόλη από τη σκοπιά των αλλαγών, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ. Εναλλακτικά προτείνεται και το βιβλίο Ε. Ανδρικοπούλου, Α. Γιαννακού, Γ. Καυκαλάς και Μ. Πιτσιάβα, 2007, Πόλη και πολεοδοµικές πρακτικές για τη βιώσιµη αστική ανάπτυξη, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ. Παραδείγµατα των εργασιών παρουσιάζονται στη συνέχεια (poster) και τα πλήρη κείµενα των ίδιων εργασιών είναι διαθέσιµα σε σχετικό φάκελο.

Φοιτητική εργασία 1-2Σ6 01 Χειµερινό 2012-13 (βαθµός 9,5)

Φοιτητική εργασία 2-2Σ6 01 Χειµερινό 2012-13 (βαθµός 7,0)

Φοιτητική εργασία 3-2Σ6 01 Χειµερινό 2012-13 (βαθµός 5,0)