ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΒΟΗΘΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΒΟΗΘΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ Ζωγοπούλου Μαρία φαρμακοποιός Phd Φαρμακευτικής Τεχνολογίας Τοντικίδου Βικτωρία φαρμακοποιός,βιολόγος Msc Βιοτεχνολογίας

ΑΣΚΗΣΗ 1: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Αναγνώριση από τους μαθητές των οργάνων του εργαστηρίου και των σημειώσεων.

Εικόνα 1:Τρόπος διπλώσεως διηθητικού χαρτιού και τοποθέτηση αυτού στο χωνί διηθήσεως

ΑΣΚΗΣΗ 2: ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΟΗΘΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ Η καλή εκτέλεση των εργαστηριακών ασκήσεων και η εξοικείωση των μαθητών με το εργ/ριο βοηθούν στην αποφυγή ατυχήματος. Η καθαριότητα επίσης είναι απαραίτητη και στο χώρο του εργ/ριου. Σημειώνουμε επίσης ότι τα υλικά του εργ/ριου Φ.τεχνολογίας δεν αποχύνονται στο νιπτήρα γιατί πολλά από αυτά έχουν μεγάλο ιξώδες σε θερμοκρασία δωματίου ή είναι κεριά. Εικόνα 2 :Μεταφορά μικρής ποσότητας στερεής ουσίς από τη φιάλη σε δοκιμαστικό σωλήνα με τη βοήθεια τεμαχίου χαρτιού Προσοχή στα τοξικά υγρά Η μεταφορά ή η λήψη στερεών και υγρών φαίνεται στις εικόνες 2 και 3.(από «Γενικές εργαστ, ασκήσεις ανόργανης χημείας Γ.Ε, Μανουσάκη θες/νικη 1983) Εικόνα 3 Μεταφορά μικρής ποσότητα στερεής ουσίας από τη φιάλη στην ύαλο ωρολογίου με τη βοήθεια σπάτουλας

Κίνδυνοι :Εύφλεκτα υλικά,τοξικά, Διαβρωτικά 1)Σε γυμνή φλόγα δε θερμαίνουμε αναφλέξιμα υλικά πχ αλκοόλη, μόνο σε υδατόλουτρο. 2)Πειράματα με καυστικά υγρά πχ υδροχλωρικό εκτελούνται σε απαγωγούς 3)Δεν θερμαίνουμε πωματισμένα δοχεία 4)Η μεταφορά καυστικών υγρών να γίνεται πάντα με σιφώνιο πάντα με φούσκα. 5)Κατά την αραίωση οξέων πάντα το οξύ σε νερό! (εικόνες 4,5 από.(από «Γενικές εργαστ, ασκήσεις ανόργανης χημείας Γ.Ε, Μανουσάκη θες/νικη 1983) Εικόνα 4 :Μεταφορά στερεής ουσίας από τη φιάλη σε ποτήρι ζέσεως (α)ή σε άλλη ευρύλαιμο φιάλη (β) με τη βοήθεια χωνιού χάρτινου Εικόνα 5 Χειρισμός φιάλης αντιδραστηρίου κατά την απόχυση υγρού οι (α)και (β) είναι ορθές ενέργειες ενώ η (γ) λανθασμένη

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1)Διαβρωτικά υλικά σε επαφή με το δέρμα ξεπλένονται με άφθονο νερό στη συνέχεια α) αν το υλικό ήταν οξύ τότε πλένουμε με διάλυμα όξινου ανθρακικού νατρίου 5% β) αν ήταν βάση με διάλυμα βορικού οξέος 5% 2)Η εισπνοή δηλητηριωδών ατμών αντιμετωπίζεται με μεταφορά του ατόμου σε ανοιχτό χώρο, αν οι ατμοί είναι όξινοι τότε συνιστάται εισπνοή αμμωνίας 3)Σε έγκαυμα εφαρμόζεται ειδικό σκεύασμα 4)Σε τραύμα από σπασμένα γυαλιά πλύση με οξυζενέ και φαρμακευτική περιποίηση 5)Επαφή υλικών επικίνδυνων με τα μάτια πλύση με άφθονο νερό. Πειράματα 1)Μεταφέρετε 5g στερεής ουσίας (πχ σόδα) από τη φιάλη φύλαξης σε ποτήρι ζέσεως, σε ογκομετρικό σωλήνα,σε δοκιμαστικό σωλήνα. 2)Μεταφέρετε 2ml απόλυτης αλκοόλης από τη φιάλη φύλαξης 2,5 λίτρων σε ογκομετρική φιάλη 100ml και αραιώστε με νερό μέχρι τη χαραγή. 3)Αραιώστε 2ml HNO 3 (νιτρικού οξέος) με νερό σε ογκομετρική φιάλη 100ml. Εικόνα 6 Σωστή ενέργεια μυρίσματος αντιδραστηρίου

ΑΣΚΗΣΗ 3 ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΓΚΟΥ ΥΓΡΩΝ Εικόνα 7 Προχοϊδες με τα στηρίγματά τους Εικόνα 8 Παρατήρηση του μηνίσκου υγρού σε προχοϊδα η μεσαία θέση είναι η ορθή θέση παρατήρησης

Ο όγκος υγρών μπορεί να μετρηθεί με συγκεκριμένα όργανα σε ορισμένη θερμοκρασία (20 ο C): Ιατρικά σταγονόμετρα Ογκομετρικοί κύλινδροι Ογκομετρικές φιάλες Προχοϊδες Πιπέττες (σιφώνια) Εικόνα 9 :Σιφώνια πλήρωσης και μέτρησης Αυτόματες πιπέττες Η αναγραφή των παραπάνω οργάνων ακολουθεί τη σειρά της μεγαλύτερης ακρίβειας παραπάνω. Γενικότερα για μετρήσεις της τάξης του 1,5ml και κάτω συνιστάται η χρήση των αυτ. πιπεττών. Τρόπος χρήσης των ογκομετρικών κυλίνδρων και φιαλών: 1. επιλέγουμε το μέγεθος του οργάνου που είναι πιο κοντά στον όγκο που πρέπει να μετρηθεί. 2. το υγρό προστίθεται μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο που σημειώνεται από τον κατώτερο μηνίσκο όπως φαίνεται στην εικόνα. 3. τα ιξώδη υγρά π.χ. γλυκερίνη ή σιρόπια ογκομετρούνται πάντα με κυλίνδρους και ξεπλένονται για πλήρη παραλαβή τους με το κατάλληλο έκδοχο. Τρόπος χρήσης των πιπεττών: Εικόνα 10 Συγκράτηση και μεταφορά υγρού με σιφώνιο πληρώσεως 1. Το προς μέτρηση υγρό εισέρχεται στην πιπέττα με αναρρόφηση με την βοήθεια αναρροφητικής φούσκας (πουάρ poire).(εικόνα 11) 2. Για να κρατηθεί το υγρό μέσα στην πιπέττα τοποθετείται ο δείκτης του χεριού πάνω στο άνοιγμά της και το υγρό αναρροφάται μέχρι και λίγο πάνω από το επιθυμητό σημείο. 3. Η περίσσεια αποχύνεται ξανά με προσοχή στο δοχείο λήψης. 4. Ο όγκος και ο ρυθμός ροής του υγρού κανονίζεται από την πίεση που εξασκεί ο δείκτης του χεριού.

5. Μετά την χρήση καθαρίζουμε με κατάλληλο διαλύτη. Εικόνα 11 Αναρρόφηση διαβρωτικού ή δηλητηριώδους υγρού με σιφώνιο πλήρωσης με τη βοήθεια ειδικής λαστιχένιας φούσκας Τρόπος χρήσης των σταγονόμετρων: Αυτά χρησιμοποιούνται σε μερικές φαρμακοτεχνικές μορφές (φ/μ) π.χ. κολλύρια, ρινικά σκευάσματα κ.λ.π. Η σταγόνα μπορεί να θεωρηθεί μονάδα μέτρησης όγκου για τα υδατικά διαλύματα και υπολογίστηκε ότι έχει όγκο 0,05ml με την προϋπόθεση ότι η σταγονομέτρηση έγινε στην κατακόρυφη θέση με κανονικό σταγονόμετρο (εικόνα 12 «Μαθήματα Φαρμακευτικής Φυσικής και Φαρμακοτεχνίας Παπαϊωάννου. Σελ 21». Εικόνα 12Κανονικό Σταγονόμετρο Οι διαστάσεις του είναι διεθνώς καθορισμένες, καταλήγει σε ρύγχος με εσωτερική διάμετρο 1mm και εξωτερική 3-3,05mm. Μονάδες μετρήσεων όγκου (εικόνα «Μαθήματα Φαρμακευτικής Φυσικής και Φαρμακοτεχνίας Παπαϊωάννου. Σελ 18».

Πολλαπλάσια και υποπολλαπλάσια του λίτρου (Παπαιωάννου σελ. 19) Ισοδυναμίες αριθμών σταγόνων με γραμμάρια (εικόνα 13 απο «Επί του Εργαστηρίου Τ. Κανακάρης.σελ30)

Εικόνα 13 Ισοδυναμίες αριθμών σταγόνων με γραμμάρια

Πείραμα 3.1 Να εξεταστούν οι αριθμημένοι περιέκτες που βρίσκονται στο εργαστήριο και να αναγραφούν οι ενδείξεις του μέγιστου που μπορεί να περιέχουν. Πείραμα 3.2 Να ογκομετρηθούν 100ml νερού με: α) ογκομετρικό κύλινδρο β) ογκομετρική φιάλη Να ογκομετρηθεί 1ml νερού με: α) σιφώνιο β) αυτόματη πιπέττα Πείραμα 3.3 Μετρήστε τον αριθμό των σταγόνων 2ml νερού όταν το σταγονόμετρο: α) κρατιέται κάθετα β) κρατιέται σε γωνία 45 ο Πείραμα 3.4 Να υπολογιστεί ο αριθμός των σταγόνων που χρειάζεται για να πληρωθεί 1ml από τα παρακάτω υγρά: Απεσταγμένο νερό Αιθυλική αλκοόλη Γλυκερίνη Προπυλενογλυκόλη Πείραμα 3.5 Να προσδιορίσετε τον όγκο μίας κουταλιάς του γλυκού και του φαγητού νερού χρησιμοποιώντας σιφώνιο. ΑΣΚΗΣΗ 4 ΖΥΓΙΣΗ ΟΥΣΙΩΝ Εικόνα 14Κοινός ημιαυτόματος ζυγός Εικόνα 15 Ημιαυτόματος ζυγός ενός δίσκου μεγάλης ακριβείας

Η ζύγιση στα εργαστήρια γίνεται με ορισμένους τύπου ζυγών εικόνες 14,15,16 (Γ.ΕΜανουσακη Γενικές εργαστηριακες ασκήσειςανόργανης Χημείας σελ. 23, 24). Χαρακτηριστικό κάθε ζυγού είναι η ευαισθησία και η ακρίβειά του. Σαν ευαισθησία ζυγού ορίζεται η ικανότητα του ζυγού να αποκλίνει από την θέση ισορροπίας του, όταν προστίθεται σε αυτόν ελάχιστο βάρος. Σαν ακρίβεια ζυγού ορίζεται το μικρότερο κλάσμα του γραμμαρίου, την αριθμητική τιμή του οποίου δίνει ο ζυγός. Εικόνα 16Αναλυτικός ζυγός δύο δίσκων Κανονικά στο εργαστήριο πρέπει να υπάρχουν 3 ζυγοί: α) ένας ζυγός πολύ ευαίσθητος, για την ζύγιση ποσοτήτων από 1mg έως 100g, ο οποίος επιτρέπει ζυγίσεις με σχετική ακρίβεια ενός χιλιοστού του γραμμαρίου (±0,001g/100g) β) ένας λιγότερο ευαίσθητος ζυγός, για την ζύγιση μεγαλύτερων ποσοτήτων, συνήθως από 500mg έως 100g, ο οποίος επιτρέπει την ζύγιση του βάρους 100g με σχετική ακρίβεια ενός εκατοστού του γραμμαρίου (±0,01g/100g) γ) ένας ζυγός για την ζύγιση μεγαλύτερων ποσοτήτων (100g έως 1kg) Κατά την ζύγιση πρέπει απαραιτήτως να τηρούνται οι εξής κανόνες: 1. Ο ζυγός μηδενίζεται πριν και μετά από κάθε ζύγιση. 2. Ο ζυγός πρέπει να καθαρίζεται πριν και μετά από κάθε ζύγιση. 3. Για την τοποθέτηση ή την αφαίρεση των ουσιών χρησιμοποιείται ειδική λαβίδα. 4. Ποτέ δεν προστίθενται ή αφαιρούνται ουσίες όταν ο ζυγός βρίσκεται «εν αιωρήσει». 5. Η προς ζύγιση ουσία δεν τίθεται ποτέ απευθείας στον δίσκο του ζυγού, αλλά τοποθετείται πάντα σε ύαλο ωρολογίου, χωνευτήρι, χαρτί ζύγισης ή κάψα. 6. Ποτέ δεν ζυγίζονται ζεστές ουσίες, πάντα προηγείται ψύξη αυτών σε ξηραντήρα. ΠΕΙΡΑΜΑ 4.1 Προσδιορίστε την ακρίβεια και την ευαισθησία των ζυγών του εργαστηρίου. Ζυγίστε 5mg, 50mg, 500mg, 1g, 5g, 50g, 500g μιας στερεάς ουσίας. Πείραμα 4.2 Να βρεθεί πόσο ζυγίζουν 20 σταγόνες νερού, 75 σταγόνες ακετόνης, 60 σταγόνες βάμματος βενζόης.

Πείραμα 4.3 Να γίνει ο προσδιορισμός του βάρους 20ml νερού που μετρούνται σε ογκομετρικό κύλινδρο και σιφώνιο (1ml νερού ζυγίζει 1g) Ερωτήσεις : 1)Τι είναι ευαισθησία και τι ακρίβεια ενός ζυγού; 2)Πόσα είδη ζυγών πρέπει να διαθέτει ένα εργαστήριο; 3)Ένας ζυγός ζυγίζει από 1mg εως 100gr και ένας άλλος ζυγίζει από 500 mg εως 100gr ποιος είναι περισσότερος ευαίσθητος; 4)Ζυγίζουμε 0,5γρ ζάχαρη, 500mg ζάχαρη ποια ποσότητα είναι μεγαλύτερη; 5)τα 5mg είναι :α) 0,05 γρ β)0,5γρ γ)0,005γρ; ΑΣΚΗΣΗ 5: ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΑΠΟΧΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΗΘΗΣΗ Πολλές φαρμακοτεχνικές εργασίες απαιτούν θέρμανση. Τα συνηθέστερα θερμαντικά μέσα είναι ο λύχνος Bunsen,η ηλεκτρική εστία,ο ηλεκτρικός μανδύας, και διάφοροι τύποι λουτρών. Ε ι κόνα 17 Λύχνος Bunsen 1) Λύχνος Bunsen :αποτελεί τον πιο συνηθισμένο τρόπο θέρμανσης με γυμνή φλόγα. Δε χρησιμοποιείται σε θέρμανση εύφλεκτων υλών. Τα είδη από πορσελάνη και οι δοκιμαστικές σωλήνες θερμαίνονται απ ευθείας στη φλόγα ενώ τα ποτήρια ζέσεως και τα λοιπά σκεύη με παρεμβολή πλέγματος αμιάντου. 2)Η ηλεκτρική εστία και ο ηλεκτρικός μανδύας χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση φιαλών με επίπεδο και σφαιρικό πυθμένα αντίστοιχα. Για ήπιο βρασμό στη φιάλη της αντίδρασης τοποθετούνται «πέτρες βρασμού» μικρά τεμάχια πορσελάνης. 3)Τα λουτρά χρησιμοποιούνται σε περίπτωση που θέλουμε να ελέγξουμε τη θερμοκρασία.τα ατμόλουτρα χρησιμοποιούνται για θερμοκρασίες μέχρι 80 ο C,τα ελαιόλουτρα από 80-260 ο C και τα μεταλλικά λουτρά από 200-350 ο C και τα αμμόλουτρα από 50-350 ο C.(εικόνα από πάτρα 96-98).

Απόχυση Ο αποχωρισμός μιας στερεής φάσης από υγρή : αφήνουμε το σύστημα στερεού υγρού να ηρεμήσει ώστε το στερεό λόγω βαρύτητας να κατακαθίσει και να γίνει ο διαχωρισμός και το υπερκείμενο υγρό το αποχύνουμε Εικόνα 18 Απόχυση (α) αιώρημα (β)διαχωρισμός φάσεων με τη βαρύτητα(γ)κυρίως απόχυση(δ)ίζημα που έχει διαχωριστεί με την απόχυση Εικόνα 189 Διήθηση σε κενό

Διήθηση (κοινώς φιλτράρισμα) Χρησιμοποιείται κυρίως για το διαχωρισμό υγρού από το στερεό με τη βοήθεια διηθητικού μέσου (ηθμού), συνήθως διηθητικού χαρτιού. Για τη συνηθισμένη διήθηση χρησιμοποιείται κωνικός ηθμός που γίνεται από κυκλικό τεμάχιο διηθητικού χαρτιού αφού διπλωθεί δύο φορές σε ορθή γωνία.ο ηθμός αυτός εφαρμόζει στο γυάλινο χωνί διήθησης και τα άκρα του πρέπει να απέχουν περίπου 1εκατοστό από τα άκρα του χωνιού (εικόνα 19 σελ 17 Γ.Ε Μανουσάκη Γενικές εργαστηριακες ασκήσεις Ανόργανης Χημείας ). Ο ηθμός υγραίνεται με σταγόνες διαλύτη από το προς διήθηση μίγμα και το μίγμα διηθείται αφού ρίξουμε στο χωνί πρώτα το υπερκείμενο υγρό και τελικά το ίζημα για να αποφευχθεί η έμφραξη των πόρων του ηθμού από την αρχή Στο εργαστήριο συναντάμε και συσκευή διήθησης με κενό με τη βοήθεια υδραεραντλίας.(εικόνα 20) Εικόνα1 9 Πλήρης διάταξη διηθήσεως Εκχύλιση Χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να διαχωρίσουμε στα συστατικά τους μίγματα υγρού-υγρού ή και υγρού στερεού.για την εκχύλιση χρησιμοποιούμε υγρό διαλύτη που έχει τη δυνατότητα να διαλύει ένα μόνο συστατικό του μίγματος και επομένως να το διαχωρίζει από τα υπόλοιπα συστατικά. Το υγρό που προκύπτει λέγεται εκχύλισμα. Εικόνα20 Συσκευή εκχύλισης

Κλασματική απόσταξη Χρησιμοποιείται για το διαχωρισμό υγρών ομογενών μιγμάτων των οποίων τα Παράδειγμα :Μίγμα νερού οινοπνεύματος.το μίγμα βράζει σε συσκευή απόσταξης και το οινόπνευμα που έχει χαμηλότερο σημείο ζέσης αποστάζει πρώτο. Εικόνα21 Συσκευή απόσταξης Πήξη: Είναι η μετατροπή υγρού σε στερεό, με ψύξη του υγρού. Η θερμοκρασία στην οποία ένα καθαρό σώμα (χωρίς προσμίξεις) πήζει,είναι σταθερή και χαρακτηριστική για το σώμα αυτό και λέγεται σημείο πήξης του σώματος (σ.π) σημείο πήξης καθαρού νερού (απεσταγμένου) είναι 0 0 C. Τήξη : Είναι η αντίθετη διαδικασία της πήξης δηλ. η μετατροπή ενός στερεού σώματος σε υγρό,με θέρμανση του στερεού.η θερμοκρασία στην οποία ένα καθαρό σώμα (χωρίς προσμίξεις) τήκεται,είναι σταθερή και χαρακτηριστική για το σώμα αυτό και λέγεται σημείο τήξης (σ.τ.) του σώματος.το σ.τ. του πάγου είναι 0 0 C. Εικόνα22 Σημείο ζέσεως -τήξεως

Εξάτμιση :Είναι η μετατροπή ενός υγρού σε αέριο,όταν γίνεται μόνο από την ελεύθερη επιφάνεια του υγρού. Αν το υγρό εξατμίζεται γρήγορα τότε χαρακτηρίζεται σαν πτητικό (π.χ. ακετόνη ) ενώ αν το υγρό εξατμίζεται αργά σα μη πτητικό(π.χ. νερό) Βρασμός: Είναι η μετατροπή ενός υγρού σε αέριο,όταν γίνεται από όλη τη μάζα του υγρού. Η θερμοκρασία που βράζει έναη υγρό είναι χαρακτηριστική για το υγρό και ονομάζεται σημείο ζέσης (σ.ζ.) του υγρού.π.χ. το σ.ζ. του καθαρού νερού (απεσταγμένου) είναι 100 0 C. Εικόνα23 Οι μεταβολές των φυσικών καταστάσεων των υλικών Εξαέρωση :Είναι η μετατροπή ενός υγρού σε αέριο με εξάτμιση ή βρασμό Υγροποίηση (Συμπύκνωση): Είναι η αντίθετη διαδικασία της εξαέρωσης δηλαδή η μετατροπή ενός αερίου σε υγρό. Εξάχνωση :Είναι η μετατροπή ενός στερεού σε αέριο,χωρίς αυτό να περάσει από την υγρή κατάσταση. Το αντίθετο ονομάζεται απόθεση. Λυοφιλοποίηση Τεχνική ξήρανσης: α)ταχεία κατάψυξη του υδατικού διαλύματος Στο στάδιο αυτό το νερό μεταβαίνει από την υγρή στη στερεή φάση του λεπτοκρυσταλλικού πάγου. β)απομάκρυνση του πάγου με εξάχνωση με τη βοήθεια υψηλού κενού.στο στάδιο αυτό ο πάγος μεταβαίνει από τη στερεά μορφή στην αέρια χωρίς να μεσολαβήσει η υγρή φάση γ)αποκατάσταση της κανονικής πίεσης στο ξηρό πλέον προϊόν. Πείραμα 5.1Εξάτμιση διαλύματος Σε ποτήρι ζέσεως βάζουμε λίγο αλατόνερο.θερμαίνουμε μέχρι βρασμού και σε λίγο το νερό εξατμίζεται ενώ στον πυθμένα του ποτηριού σχηματίζεται το αλάτι Πείραμα 5.2 Εκχύλιση- απόχυση Διήθηση

Σε ένα ποτήρι ζέσεως βάζουμε νερό και θερμαίνουμε μέχρι βρασμού Προσθέτουμε φύλλα τσαγιού και διακόπτουμε τη θέρμανση.παρατηρούμε ότι το χρώμα του νερού έγινε καστανό (εκχύλισηουσίες μεταφέρθηκαν από τα φύλλα στο νερό). Με προσοχή γέρνουμε το ποτήρι ζέσεως και αδειάζουμε μέρος του καστανού υγρού σε άλλο ποτήρι (Απόχυση) Σε ένα τρίτο ποτήρι τοποθετούμε χωνί διηθήσεως και χάρτινο ηθμό και διηθούμε(διήθηση). Πείραμα 5.3 Απόσταξη αλατόνερου Στη φιάλη της συσκευής απόσταξης βάζουμε αλατόνερο και προσθέτουμε μικρή ποσότητα χρωστική Θερμαίνουμε τη φιάλη με λύχνο Συλλέγουμε το καθαρό νερό που στάζει από τον ψυκτήρα στο ποτήρι ζέσεως Όταν ολοκληρωθεί ο βρασμός παρατηρούμε ότι στη φιάλη παραμένει στερεό υπόλειμμα (απόσταξη τασυστατικά βράζουν σε διαφορετικές θερμοκρασίες και αποστάζουν σε διαφορετικό χρόνο) (Χημεία Β Γυμνασίου ) Εικόνα 24:Εκχ θλιση Απόχυση -Διήθηση Εικόνα 25: Εξάτμιση

Εικόνα 26 :Απόσταξη Εικόνα 27 Αποστακτική συσκευή του Μεσαίωνα Υδωρ(Νερό) Το ύδωρ απαντάται στη φαρμακευτική συχνότατα ως διαλύτης σε πολλών τύπων διαλύματα αλλά και σα φορέας σε φαρμακευτικά εναιωρήματα και γαλακτώματα,. Το νερό που χρησιμοποιούμε πρέπει να είναι το κατάλληλο φαρμακευτικά για τη συγκεκριμένη περίπτωση 1.Υδωρ πόσιμο : κοινό, πόσιμο ύδωρ για τρις ανάγκες των κατοίκων,πρέπει να πληρει τις αξιώσεις της υγειονομικής υπηρεσίας. περιέχει πολλά διαλυμένα πολλά ανόργανα άλατα νατρίου,καλίου, ασβεστίου κ.λ. π. Δεν χρησιμοποιείται σε Φ/Μ Μόνο σε πλύση και εκχύλιση μη κατεργασμένων δρογών και πλύση οργάνων και σκευών αφού ακολουθήσει έκπλυση με απιονισμένο 2.Υδωρ απιονισμένο:

Παρασκευάζεται από το πόσιμο με τη βοήθεια κατάλληλων ιονεναλλακτών. Η ιονεναλλαγή συμβαίνει κατά τη διέλευση του πόσιμου ύδατος μέσω στήλης ών που περιέχουν κατιονικούς και ανιονικούς ιονεναλλάκτες οι οποίοι είναι μη υδατοδιαλυτοί συνθετικές πολυμερισμένες φαινολικές,καρβοξυλικές,αμινικές ή σουλφονικέςε ρητίνες υψηλού μοριακού βάρους. α)κατιονικοί όξινοι ιονεναλλάκτες που αλλάσσουν κατιόντα με ιόντα υδρογόνου από τη ρητίνη β)ιονικοί αλκαλικοί ιονεναλλάκτες που δεσμεύουν ανιόντα διαλύματος αλλάζοντας ανιόντα με υδροξυλιόντα. Χρησιμοποιείται σε όλες p.os Φ/Μ,για εξωτερική χρήση,αντιδραστήρια,πλύση φυσίγγων για ενέσιμα, 3.Υδωρ απεσταγμένο Με απόσταξη του πόσιμου ύδατος Για όλες τις μορφές p.os Φ/Μ και για παραπάνω επεξεργασία για τα ενέσιμα και οφθαλμικά. 4. Υδωρ Ενέσιμο: Σύμφωνα με τις προδιαγραφές της φαρμακοποιίας κατόπιν αποστείρωσης τουαπεσταγμένου ύδατος 5. Υδωρ δια ορούς όμοια αποστειρωμένο αλλά απουσία πυρετογόνων. 6. Υδωρ ενέσιμο βακτηριοστατικό Στείρο ενέσιμο περιέχον 1 εως περισσότερες αντιμικροβιακές ουσίες Βιβλιογραφία 1. Γ.Ε Μανουσάκη Γενικές εργαστηριακές ασκήσεις Ανόργανης Χημείας 1983 Θεσσαλονίκη 2.Χημεία Β Γυμνασίου 3.Σημειώσεις Φαρμακευτικής Τεχνολογίας Δρ Ο.Α. Μπελτέ. 4.Μαθήματα Φαρμακευτικής Φυσικής και Φαρμακοτεχνίας Γ.Θ. Παπαϊωάννου Γ έκδοση Αθήνα 1991 5.Τεχνολογία Υλικών Αισθητικής Κομμωτικής Καούρης Σπύρος Χημικός Εκδ.Σταμούλης 6. Μαθήματα Συνταγοτεχνίας Πέτροβιτς Θεσσαλονίκη