ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ
Ευάγγελος Ζάππας
Ο Ευάγγελος Ζάππας (1800 1865) ήταν ένας Έλληνας αγωνιστής του 1821, επιχειρηματίας, φιλάνθρωπος και εθνικός ευεργέτης. Πρωτοστάτησε και έπαιξε κύριο ρόλο στην αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων. Γεννήθηκε στο χωριό Λάμποβοστην Βόρεια Ήπειρο το 1800 Ήταν ο νεότερος γιος του Βασίλη Ζάππα, έμπορος από τους σημαντικούς της περιοχής και της Σωτηρίας, το γένος Μέξη.
ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ Υπήρξε πρωτοπαλίκαρο του Μάρκου Μπότσαρη σε όλους τους αγώνες των Σουλιωτών κατά του Αλή πασά. Μετά την πτώση του Σουλίου πέρασε στην ελεύθερη Ελλάδα και αγωνίσθηκε στο πλευρό πολλών μεγάλων οπλαρχηγών σε όλη τη διάρκεια της Εθνεγερσίας. Έφθασε στο βαθμό του ταξίαρχου. Μετά την απελευθέρωση ταξίδεψε στη Βλαχιά. Επιδίδεται στο εμπόριο και την ενοικίαση αγροκτημάτων για καλλιέργειες.
ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ: Η ανά τετραετία τέλεση των Ολυμπίων εκθέσεων στην Αθήνα σε αξιοπρεπές και ευρύχωρο κατάστημα, σύμφωνα με δικό του σχέδιο. Η έκδοση λεξικού και γραμματικής της ρουμανικής γλώσσας. Αποστολή χρημάτων για επισκευή μοναστηριού, γενέθλιας περιοχής και σύσταση σχολείου στο χώρο του μοναστηριού, αλληλοδιδακτικού σχολείου με βιβλιοθήκη, με κατοικίες διδασκάλων, με κήπους στο Λάμποβο. Ενίσχυση του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Αμαλίειου Ορφανοτροφείου και πολλά χρήματα για την πρώτη αναμόρφωση των κερκίδων του Παναθηναϊκού Σταδίου.
Ο Ευάγγελος Ζάππας, μαζί με τον εξάδελφό του Κωνσταντίνο Ζάππα τιμούνται ως εθνικοί ευεργέτες από το 1859, όταν ιδρύθηκαν τα "Νέα Ολύμπια", έκθεση γεωργική, τεχνική και βιομηχανική που ορίστηκε να πραγματοποιούνται ανά τετραετία (στο "Ζάππειο")..
Το 1863 ο Ευάγγελος προσβλήθηκε από ψυχική νόσο. Πέθανε στις 19 Ιουνίου του 1865 στο Μπροστένι αφήνοντας ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, που χρηματοδότησαν τους αγώνες του 1870 και 1875 που πραγματοποιήθηκαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο που επίσης αναστύλωσε. Οι Ζάππειοι αγώνες του 1859, 1870 και 1875 ήταν επίσης διεθνείς αφού συμμετείχαν αθλητές από την Ελλάδα και από την Οθωμανική αυτοκρατορία.
Το Ζάππειον μέγαρο ή Ζάππειο είναι ένα από τα πιο σημαντικά κτήρια της Αθήνας, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκε η ομώνυμη συνοικία. Η κατασκευή του χρηματοδοτήθηκε από τον Ευάγγελο Ζάππα και βρίσκεται στον Εθνικό Κήπο. Το νεοκλασικό μέγαρο είναι συνυφασμένο με την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας και σήμερα χρησιμοποιείται για δημόσιες και ιδιωτικές εκθέσεις και τελετές Δυστυχώς. δεν έζησε αρκετά για να δει το κτήριο στην τελική του μορφή. Στη διαθήκη του άφησε τον ξάδερφό του Κωνσταντίνο Ζάππα υπεύθυνο για την εκτέλεση και συνέχιση του φιλανθρωπικού του έργου.
Αδελφοί Ζωσιμάδες
Οι Ζωσιμάδες (ή αδελφοί Ζωσιμά) υπήρξαν έμποροι και εθνικοί ευεργέτες που κατάγονται από το χωριό Γραμμένο Ιωαννίνων
Εμπορική δραστηριότητα Όλα τα αδέλφια επιδίδονται µε ιδιαίτερη επιτυχία στο εµπόριο, εφαρµόζοντας ως πολιτική των δραστηριοτήτων τους την εµπορία ειδών και πώλησής τους όχι στον τόπο όπου παράγονται, αλλά σε τόπους ιδιαίτερα µακρινούς, όπου η αξία των εµπορευµάτων ήταν πολλαπλώς ανώτερη. Έτσι τα προϊόντα της Ασίας και ιδιαίτερα τα µεταξωτά τα πουλούσαν στην ανεπτυγµένη Ευρώπη και αντίστροφα τα προϊόντα της ύσης και της Ρωσίας στα ενδότερα της Ασιατικής Ηπείρου. Με αυτήν την πρακτική, την εξόχως πρωτοποριακή για τα χρόνια εκείνα και επιδεικνύοντας στοιχεία απεριόριστης σύµπνοιας, αγάπης και εµπιστοσύνης µεταξύ τους, κατόρθωσαν να αποκτήσουν τεράστια περιουσία.
Ο Νικόλαος, ο Θεοδόσιος και ο Μιχάλης το 1785 ξεκινούν την εµπορική τους σταδιοδροµία στο Λιβόρνο της Ιταλίας, ενώ ο Ιωάννης, ο Αναστάσιος, ο Ζώης στη Νίζνα της σηµερινής Ουκρανίας και αργότερα στη Μόσχα. Η Νίζνα εκείνη την εποχή ήταν µεγάλο εµπορικό κέντρο ευρωπαϊκών και ασιατικών προϊόντων.
Ευεργεσία Με τον θάνατο του Θεοδόση, ο οποίος τους άφησε διαθήκη να ενισχύσουν τις σχολές των Ιωαννίνων, διέθεσαν αστρονομικά ποσά για την σύσταση και την λειτουργία σχολείων και δημόσιων βιβλιοθηκών. Το 1799 χρηματοδότησαν την έκδοση πολλών βιβλίων. Μεγάλο ποσό διοχετεύτηκε για την «Ελληνική Βιβλιοθήκη» του Αδαμάντιου Κοραή. Στα Ιωάννινα συνέβαλλαν με τα υπέρογκα ποσά που διέθεσαν στην ανέγερση πτωχοκομείου, ορφανοτροφείου, και σχολείου στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. Το 1820 με το θάνατο του Ζώη χορηγήθηκε χρηματικό ποσό για την ανέγερση της Ζωσιμαίας σχολής, σχολείο που αποτέλεσε το κέντρο της εκπαιδευτικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης μυούνται στην Φιλική Εταιρεία και στηρίζουν οικονομικά τον αγώνα, τόσο στην Μολδοβλαχία όσο και στον ελληνικό χώρο.
Στα ευεργετήματά τους περιλαμβάνονται και η ίδρυση Νομισματικού Μουσείου στην Αθήνα, με δωρεά της προσωπικής τους συλλογής σε αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά νομίσματα και η ανέγερση ορφανοτροφείου στην Πάτμο.
Γρηγόριος Μαρασλής
Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στην Οδησσό το 1831. Εκεί διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα, από γονείς που κατάγονταν από τη Φιλιππούπολη. Τις σπουδές του τις συνέχισε στο Παρίσι, που το επισκέφτηκε για πρώτη φορά το 1850. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος κι αργότερα πήρε και τον τίτλο του μυστικού αυτοκρατορικού συμβούλου, ενώ το 1878 τον εκλέξανε δήμαρχο της Οδησσού.
Ο νέος δήμαρχος πρόσφερε πολλά αγαθά στην πόλη του φτιάχνοντας ηλεκτρικό σταθμό, τροχιοδρόμους, νοσοκομεία, θέατρο του δήμου, υδραγωγείο, πολλά σχολεία, πάρκα και παιδικούς σταθμούς, αίθουσες για μελέτη και άλλα. Βέβαια όλα αυτά χρειάζονταν πολλά χρήματα για να ιδρυθούν και να λειτουργήσουν και ο Μαρασλής με ευχαρίστηση πρόσφερε από τη δική του περιουσία. Οι κάτοικοι, για να τον τιμήσουν, καθιέρωσαν να γιορτάσουν τη δεκαετία και τη δεκαπενταετία της εκλογής του ως δημάρχου.
Βοήθησε κι άλλες πόλεις ιδρύοντας και εκεί φιλανθρωπικά ιδρύματα που έχουν το όνομά του, όπως στην Κέρκυρα, την Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη, τη Φιλιππούπολη και αλλού. Στην Οδησσό ακόμα έφτιαξε τη βιβλιοθήκη Μαρασλή, από την οποία εκδίδονταν έργα επιστημονικά και λαογραφικά ξένων και Ελλήνων συγγραφέων. Με δωρεές του κτίστηκαν ακόμη το Μαράσλειο Διδασκαλείο στην Αθήνα, η Μαράσλειος Εμπορική Σχολή Αθηνών (σήμερα Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και η Μαράσλειος Εμπορική Σχολή Θεσσαλονίκης..
Ο Γρηγόριος Μαρασλής πέθανε την 1η Μαΐου 1907 και θάφτηκε στην αυλή της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας στην Οδησσό.
ΟΜΑΔΑ Α ΑΛΤΑΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΓΚΕΛΕΣΤΑΘΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΣΑΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΝΓΚ ΓΚΟΥΡΒΙΝΤΕΡ Εκπαιδευτικός: Μακρυγιάννη Νικολέτα ΠΕ02