Α.4.6. Οικιστικό απόθεμα

Α.4.6. Οικιστικό απόθεμα Κατά την απογραφή κατοικιών της Ε.Σ.Υ.Ε. το 2000, το οικιστικό απόθεμα του Δήμου Τρικκαίων αποτελείται από: 13.129 οικοδομές (στοιχεία από 15.343 κτίρια 25.074 κατοικίες και 24.385 κανονικές κατοικίες (βλέπε πίνακα ανέσεις κατοικιών) όπου σύμφωνα με τους ορισμούς της Ε.Σ.Υ.Ε.: Οικοδομή θεωρείται το σύνολο κτιρίων ή πρόχειρων κατασκευών, τα οποία είναι κτισμένα στο ίδιο αυτοτελές οικόπεδο το οποίο έχει προσπέλαση σε δρόμο, άσχετα αν υπάρχουν περισσότεροι από έναν εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτήτες του οικοπέδου. Κτίριο θεωρείται κάθε μόνιμη κατασκευή, η οποία έχει τοίχους και στέγη και αποτελείται από ένα ή περισσότερα δωμάτια ή λοιπούς χώρους. Κατά κανόνα τα κτίρια έχουν τέσσερις τοίχους, θεωρείται όμως κτίριο και μία μόνιμη οικοδομική κατασκευή, η οποία ενδεχομένως είναι ανοικτή από τη μία ή τις δύο πλευρές της, αρκεί να έχει στέγη. Κατοικία θεωρείται ένας χώρος, από κατασκευή χωριστός και ανεξάρτητος, ο οποίος κτίστηκε ή μετατράπηκε με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για κατοίκηση, ή αν δεν προορίζεται για κατοίκηση χρησιμοποιούνταν στην πραγματικότητα γι αυτό το σκοπό κατά το χρόνο της απογραφής. Κανονική κατοικία είναι η μόνιμη και αυτοτελής κατασκευή, η οποία αποτελείται τουλάχιστον από ένα κανονικό δωμάτιο και προορίζεται για κατοικία ενός νοικοκυριού. Αντιπαραβάλλοντας τις απογραφείσες κατοικίες (25.074) σε σχέση με τον πληθυσμό του Δήμου Τρικκαίων για το 2001 (51.862 κάτοικοι) διαπιστώνεται ότι κάθε μία κατοικία αντιστοιχεί σε δύο κατοίκους του Δήμου. Η αναλογία αυτή χαρακτηρίζεται από τις τάσεις συγκέντρωσης των κατοίκων σε αστικό περιβάλλον, κυρίως λόγω του ρυθμού αύξησης του πληθυσμού κατά τις περιόδους 1961-1971 (19,26%) και 1971-1981 (16,57%). ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 501

Διάγραμμα 4.6.1. - Ρυθμός Μεταβολής Πληθυσμού Δ. Τρικκαίων (Ε.Σ.Υ.Ε. 2001) 25,00% 20,00% 15,00% ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 10,00% 5,00% 0,00% 1961-1971 1971-1981 1981-1991 1991-2001 Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται το κτιριακό απόθεμα του Δήμου σε οικοδομές, κτίρια και κατοικίες κατά γεωγραφική περιοχή καθώς και ο αντίστοιχος πληθυσμός τους. Πίνακας 4.6.1. - Οικοδομές, κτίρια και κατοικίες (Ε.Σ.Υ.Ε. 2000) Γεωγραφική περιοχή Οικοδομές Κτίρια Κατοικίες Πληθυσμός Νομός Τρικάλων 57.185 74.495 69.865 Δήμος Τρικκαίων 13.129 15.343 25.074 51.862 ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 502

Από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για τις κανονικές κατοικίες (Πίνακας 4.6.2. και Πίνακας 4.6.3.) παρατηρούμε ότι οι κατοικούμενες κατοικίες κατά το 1991 αποτελούσαν το 71,23% του συνολικού αποθέματος κανονικών κατοικιών ενώ κατά το 2001 το ποσοστό μειώθηκε στο 69,04%. Η σχετική αυτή μείωση δεν ακολουθήθηκε και στα ποσοστά των κενών κατοικιών του Δήμου. Βλέπουμε λοιπόν, ότι ενώ το 1991 το ποσοστό τους ανήλθε σε 28,77%, το 2001 αυτό αυξάνεται σε 30,96%. Πίνακας 4.6.2. Κατοικούμενες και κενές κατοικίες κατά Δήμο, Νομό και Περιφέρεια Θεσσαλίας (ΕΣΥΕ 1991 2001) Απογραφή 1991 Απογραφή 2001 Γεωγραφική Κανονικές κατοικίες Περιοχή Κανονικές κατοικίες Σύνολο Κατοικούμενες Κενές Σύνολο Κατοικούμενες Κενές Θεσσαλία 296.883 209.961 86.922 344.610 235.560 109.050 Νομός Τρικάλων 57.139 39.118 18.021 65.729 43.488 22.241 Δήμος Τρικκαίων 19.348 13.782 5.566 24.346 16.809 7.537 Πίνακας 4.6.3. Ποσοστά κατοικούμενων και κενών κατοικιών κατά Δήμο, Νομό και Περιφέρεια Θεσσαλίας (ΕΣΥΕ 1991 2001) Απογραφή 1991 Απογραφή 2001 Γεωγραφική Περιοχή Κανονικές κατοικίες Κανονικές κατοικίες Σύνολο Κατοικούμενες Κενές Σύνολο Κατοικούμενες Κενές Θεσσαλία 100,00% 70,72% 29,28% 100,00% 68,36% 31,64% Νομός Τρικάλων 100,00% 68,46% 31,54% 100,00% 66,16% 33,84% Δήμος Τρικκαίων 100,00% 71,23% 28,77% 100,00% 69,04% 30,96% Συνεπώς βάσει των απογραφών του 1991 και του 2001, ο ρυθμός αύξησης των κατοικούμενων κατοικιών είναι 21,96% ενώ εκείνος των κενών κατοικιών φτάνει το 35,41% (πίνακας 4.6.4.). Τα παραπάνω ποσοστά ακολουθούν με μικρή απόκλιση τη σχέση ρυθμού αύξησης κατοικούμενων και κενών κατοικιών τόσο σε επίπεδο νομού όσο και σε επίπεδο περιφέρειας. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 503

Πίνακας 4.6.4. - Ρυθμός μεταβολής κανονικών κατοικιών (Ε.Σ.Υ.Ε. 1991-2001) Γεωγραφική Ρυθμός Μεταβολής Περιοχή Κατοικούμενες Κενές Θεσσαλία 12,19% 25,46% Νομός Τρικάλων 11,17% 23,42% Δήμος Τρικκαίων 21,96% 35,41% Το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο Δήμο σύμφωνα με τον πίνακα 4.6.5. ανήκει σε συντριπτικό ποσοστό σε ιδιώτες ή Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου τόσο για το 1991 όσο και στην απογραφή του 2001 (98,64% και 99,11% αντίστοιχα). Πίνακας 4.6.5. - Φορείς Ιδιοκτησίας (Ε.Σ.Υ.Ε. 2001) Απογραφή Φορέας Ιδιοκτησίας Κανονικών κατοικιών Ιδιώτης ή ΝΠΙΔ Δημόσιο ή ΝΠΔΔ Αριθμός Ποσοστό Αριθμός Ποσοστό 1991 19.085 98,64% 263 1,36% 2001 24.129 99,11% 217 0,89% Σαφέστερη εικόνα για το συγκεκριμένο ζήτημα θα υπάρξει όταν από το Κτηματολόγιο του δήμου, του οποίου η μελέτη εκπονήθηκε, και από την ΚΥΔ μας δοθούν τα κατάλληλα στοιχεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία των οικοδομικών αδειών για την περίοδο 2001 2006 προκύπτει ο επόμενος πίνακας 4.6.6 ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 504

Πίνακας 4.6.6. Οικοδομικές άδειες (2001-2006) Οικοδομικές άδειες 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Αρ. αδειών 141 169 129 144 230 137 Επιφάνεια (τ.μ.) 58.743 7.231 49.282 54.501 156.528 48.008 Όγκος (κ.μ.) 191.314 244.196 160.245 171.836 457.356 159.187 Αξία (δρχ) 785.639 2.244.012 1.753.016 1.767.701 22.229.789 1.690.164 Όροφοι 311 412 275 307 552 280 Κατοικίες 383 502 315 341 967 290 Δωμάτια 1.463 1.806 1.211 1.259 3.384 1.008 Αρ. αδειών 52 50 33 37 49 38 Επιφάνεια (τ.μ.) 8.080 5.861 4.456 4.701 6.511 4.840 Όγκος (κ.μ.) 21.853 19.571 14.896 15.390 20.419 15.475 Αξία (δρχ) 91.235 182.653 128.350 157.132 146.982 42.486 Όροφοι 55 59 37 38 50 38 Κατοικίες 56 52 33 38 53 36 ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΙΚΕΣ ΣΤΕΓΕΣ Δωμάτια 189 186 119 140 181 113 Αρ. αδειών 11 15 11 17 8 11 Επιφάνεια (τ.μ.) 860 2.015 1.581 1.753 764 1.065 Όγκος (κ.μ.) 2.907 10.302 6.309 3.273 1.083 1.469 Αξία (δρχ) 9.614 44.778 31.036 25.434 15.499 14.400 Αρ. αδειών 16 26 20 33 36 21 Επιφάνεια (τ.μ.) 8.569 20.325 10.102 29.596 30.470 9.937 Όγκος (κ.μ.) 40.800 107.962 40.441 128.864 117.451 50.355 Αξία (δρχ) 65.705 398.963 293.603 1.006.430 1.476.353 326.905 Σύμφωνα με τον πίνακα 4.6.6 και το διάγραμμα 4.6.2 οι νέες οικοδομικές άδειες είναι περισσότερες σε αριθμό και παρουσιάζουν σημαντικές αυξομειώσεις κατά έτος στην περίοδο 2001 2006 με έξαρση το 2005. Οι περισσότερες άδειες (230) εκδόθηκαν το 2005. Δεύτερες κατά σειρά είναι οι άδειες για προσθήκες και ακολουθούν κατά σειρά οι άδειες για επαγγελματικές στέγες και για λοιπές χρήσεις.. Οι άδειες για προσθήκες, επαγγελματικές στέγες και λοιπές χρήσεις είναι πολύ λιγότερες σε αριθμό και δεν παρουσιάζουν σημαντικές αυξομειώσεις κατά έτος στην ίδια περίοδο. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 505

Διάγραμμα 4.6.2 Αριθμός οικοδομικών αδειών 250 200 150 100 ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΣΤΕΓΕΣ 50 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Όσον αφορά την επιφάνεια των οικοδομικών αδειών (διάγραμμα 4.6.3) η επιφάνεια που αφορούσαν οι άδειες των νέων οικοδομών είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος την περίοδο 2001 2006 με εξαίρεση το έτος 2002 όπου η επιφάνεια των αδειών για επαγγελματικές στέγες είναι μεγαλύτερη. Από την σύγκριση των δύο διαγραμμάτων (4.6.2 και 4.6.3) παρατηρείται ότι αν και ο αριθμός των αδειών για προσθήκες είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό αδειών για επαγγελματικές στέγες, η επιφάνεια των πρώτων είναι μικρότερη από την επιφάνεια των δεύτερων. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 506

Διάγραμμα 4.6.3 Επιφάνεια (τ.μ.) οικοδομικών αδειών 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΣΤΕΓΕΣ 40.000 20.000 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Ο όγκος των οικοδομικών αδειών εμφανίζει σχεδόν την ίδια εικόνα με την επιφάνεια. Συγκεκριμένα όπως φαίνεται στο διάγραμμα 4.6.4. Οι νέες άδειες εμφανίζουν τον μεγαλύτερο όγκο και ακολουθούν οι άδειες για επαγγελματικές στέγες. Οι δύο αυτές κατηγορίες αδειών εμφανίζουν μεγάλη διακύμανση ανά έτος. Ο όγκος των αδειών για προσθήκες και λοιπές χρήσεις δεν παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις και εμφανίζει μία σταθερότητα στην περίοδο 2001 2006. Διάγραμμα 4.6.4 Όγκος (κ.μ.) οικοδομικών αδειών 500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΣΤΕΓΕΣ 150.000 100.000 50.000 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 507

Α.4.6.1. Αριθμός ορόφων Ο αριθμός ορόφων των κτιρίων στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι ισόγεια. Το ποσοστό αυτό φθάνει το 60,11% και είναι κατά δέκα έξι ποσοστιαίες μονάδες μικρότερο από το αντίστοιχο ποσοστό σε επίπεδο νομού (76,83%) τονίζοντας με την διαφορά αυτή τον αστικό ρόλο του Δήμου. Τα διώροφα κτίρια εμφανίζουν σχετικά μικρό ποσοστό στο Δήμο και αντιστοιχούν σε 26,77%, ενώ στο επίπεδο του νομού είναι 19,50%. Τα κτίρια τριών και άνω των τεσσάρων ορόφων, καταλαμβάνουν ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό (6,02% και 7,10% αντίστοιχα, στο σύνολο του Δήμου) (Πίνακας 4.6.1.1.). Πίνακας 4.6.1.1. - Αριθμός Ορόφων κτιρίων Δήμου Τρικκαίων (Ε.Σ.Υ.Ε. 2000) Σύνολο κτιρίων Αριθμός ορόφων ισόγεια 2 3 4 και άνω με πυλωτή 15.343 9.223 4.107 924 1.089 565 ποσοστό επί του συνόλου 60,11% 26,77% 6,02% 7,10% 3,68% Η στατιστική απεικόνιση των ορόφων των κτιρίων παρουσιάζεται παρόμοια με την κατάσταση στο σύνολο της Χώρας με μικρές ποσοστιαίες διαφοροποιήσεις. Το ποσοστό των ισόγειων οικοδομών ανέρχεται σε 57,88%, των διώροφων σε 29,92% των τριώροφων σε 7,07%, ενώ τα κτίρια τεσσάρων ορόφων και άνω φθάνουν το 5,13% (Πίνακας 4.6.1.2.). Πίνακας 4.6.1.2. - Αριθμός Ορόφων κτιρίων σε επίπεδο Χώρας (Ε.Σ.Υ.Ε. 2000) Σύνολο κτιρίων Αριθμός ορόφων ισόγεια 2 3 4 και άνω με πυλωτή 3.990.970 2.310.021 1.194.088 282.044 204.817 106.345 ποσοστό επί του συνόλου 57,88% 29,92% 7,07% 5,13% 2,66% ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 508

Α.4.6.2. Ηλικίες κτιρίων Κατά την απογραφή κτιρίων της Ε.Σ.Υ.Ε. για το 2000 καταγράφηκαν στο Δήμο Τρικκαίων 15.343 κτίρια. Η κατανομή σε σχέση με τη χρονική περίοδο κατασκευής τους έχει ως εξής: Προ του 1919: 286 κτίρια (1,86%) 1919 έως 1945: 1.133 κτίρια (7,38%) 1946 έως 1960: 2.520 κτίρια (16,42%) 1961 έως 1970: 3.668 κτίρια (23,91%) 1971 έως 1980: 3.478 κτίρια (22,67%) 1981 έως 1985: 1.180 κτίρια (7,69%) 1986 έως 1990: 941 κτίρια (6,13%) 1991 έως 1995: 930 κτίρια (6,06%) 1996 και μετά: 769 κτίρια (5,01%) Υπό κατασκευή: 382 κτίρια (2,49%) Η χρονολογική αποτύπωση της οικοδομικής δραστηριότητας στο Δήμο εμφανίζει το κτιριακό απόθεμα να έχει κτιστεί κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου (1961-2000) σε ποσοστό 73,96%, με ιδιαίτερη ένταση τις περιόδους 1961-1970 (23,91%) και 1971-1980 (22,67%). Ο Δήμος Τρικκαίων ακολουθεί, όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα 4.6.2.1., την εξέλιξη του κτιριακού αποθέματος τόσο σε επίπεδο νομού και περιφέρειας όσο και στο επίπεδο της Χώρας. Το χρονικό διάστημα μάλιστα 1961-1970 ο Δήμος αυξάνει το απόθεμά του κατά 23,91% ενώ την ίδια περίοδο η οικοδομική δραστηριότητα κτιρίων στη Χώρα είναι στο 19,07%. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 509

Διάγραμμα 4.6.2.1. - Κτιριακό Απόθεμα (Ε.Σ.Υ.Ε. 2000) 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΝΟΜΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΚΚΑΙΩΝ 5,00% 0,00% προ 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1985 1986-1990 1991-1995 1996 και μετά ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 510

Α.4.6.3. Μορφή κατασκευής και επικάλυψης κτιρίων Από τα ποσοστά που προέκυψαν κατά την ανάλυση των στοιχείων της Ε.Σ.Υ.Ε. (Διάγραμμα 4.6.3.1.) παρατηρούμε ότι τα περισσότερα από τα μισά κτίρια (59,46%) είναι κατασκευασμένα από μπετόν και ακολουθούν οι κατασκευές από τούβλα και τσιμεντόλιθους σε ποσοστό 29,17%. Ελάχιστα είναι τα κτίρια εκείνα που κατασκευάστηκαν από πέτρα, μέταλλο και ξύλο (8,74%, 0,82% και 0,44% αντίστοιχα). Διάγραμμα 4.6.3.1. - Υλικά κατασκευής κτιρίων Δήμου (Ε.Σ.Υ.Ε. 2000) 8,74% 1,26% 0,10% 29,17% 59,46% ΜΠΕΤΟΝ ΜΕΤΑΛΛΟ ΞΥΛΟ ΤΟΥΒΛΑ - ΤΣΙΜΕΝΤΟΛΙΘΟΙ ΠΕΤΡΑ ΑΛΛΑ ΥΛΙΚΑ ΔΕΝ ΔΗΛΩΘΗΚΕ 0,44% 0,82% Σε αντίθεση με το Δήμο, ο Νομός Τρικάλων (Διάγραμμα 4.6.3.2.) παρουσιάζει διαφορετικά ποσοστά στην μορφή και τον τρόπο κατασκευής των κτιρίων. Η διαφοροποίηση παρατηρείται τόσο στα κτίρια που κατασκευάστηκαν από μπετόν (38,26%) και τούβλα (35,80%) όσο και στα πλινθόκτιστα που είναι σε ποσοστό 21,87%. Από τη σύγκριση αυτή εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο Δήμος Τρικκαίων, διαθέτει σχετικά πρόσφατο κτιριακό απόθεμα σε σχέση με το νομό, διότι αποτελεί την πρωτεύουσά του. Επίσης, η έντονη αστικοποίηση του Δήμου κατά την μεταπολεμική περίοδο επέβαλε την κατασκευή κτιρίων από μπετόν σαν αποτέλεσμα του αστικού μοντέλου ανοικοδόμησης που εμφανίστηκε στις περισσότερες ελληνικές πόλεις εκείνη την περίοδο. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 511

Στα ποσοστά των κακής ποιότητας κτιρίων λόγω πρόχειρων υλικών συμμετέχουν, μεταξύ των άλλων, και οι κατοικίες των Τσιγγάνων, για τις οποίες γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο επόμενο κεφάλαιο. Διάγραμμα 4.6.3.2. - Υλικά κατασκευής κτιρίων Νομού Τρικάλων (Ε.Σ.Υ.Ε. 2000) 2,38% 0,08% 21,87% 38,26% ΜΠΕΤΟΝ ΜΕΤΑΛΛΟ ΞΥΛΟ ΤΟΥΒΛΑ - ΤΣΙΜΕΝΤΟΛΙΘΟΙ ΠΕΤΡΑ ΑΛΛΑ ΥΛΙΚΑ ΔΕΝ ΔΗΛΩΘΗΚΕ 0,41% 35,80% 1,19% Αναφορικά με τη μορφή επικάλυψης των κτιρίων (Διάγραμμα 4.6.3.3.), στο σύνολο του Δήμου το 61,29% αυτών είναι επικαλυμμένα με κεκλιμένη στέγη από κεραμίδια ενώ το 27,54% διαθέτουν ταράτσα. Ένα μικρότερο ποσοστό κτιρίων (10,98%) εμφανίζει να έχει κεκλιμένη στέγη με φύλλα επικάλυψης. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 512

Διάγραμμα 4.6.3.3. - Επικάλυψη κτιρίων (Ε.Σ.Υ.Ε. 2000) 10,98% 0,19% 27,54% ΤΑΡΑΤΣΑ ΚΕΡΑΜΙΔΙΑ ΦΥΛΛΑ ΕΠΙΚΑΛΥΨΗΣ ΑΛΛΑ ΥΛΙΚΑ 61,29% ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 513

Α.4.6.4. Διάθεση ανέσεων κατοικιών Όσον αφορά τη διάθεση ανέσεων των κανονικών κατοικιών του Δήμου Τρικκαίων, από τον πίνακα 4.6.4.1., παρατηρούμε ότι στο σύνολό τους σχεδόν όλες διαθέτουν κουζίνα και λουτρό ή ντους (99,64% και 94,77% κατά την απογραφή του 1991-99,79% και 98,17% κατά την απογραφή του 2001). Σε αντίθεση με τα παραπάνω στοιχεία, η ύπαρξη κεντρικής θέρμανσης παρουσιάζει μεγάλη διαφοροποίηση από την απογραφή της Ε.Σ.Υ.Ε. το 1991 και το 2001. Πιο συγκεκριμένα για το 1991, οι κανονικές κατοικίες με χρήση κεντρικής θέρμανσης ήταν μόνο το 55,56% επί του συνόλου ενώ το 2001 αυξήθηκαν σημαντικά και σε ποσοστό 78,09%. Η αύξηση αυτή δείχνει την αναγκαιότητα αλλά και την χρήση κεντρικής θέρμανσης ως απαιτούμενη προδιαγραφή στο κτιριακό απόθεμα του Δήμου. Παράλληλα το παραπάνω ποσοστό της απογραφής για το 2001, επιβεβαιώνει το μικρό ποσοστό ύπαρξης δευτερευουσών και εξοχικών κατοικιών οι οποίες και δεν κατασκευάζονται με πρόβλεψη εξυπηρέτησης μελλοντικών αναγκών α κατοικίας. Πίνακας 4.6.4.1. - Ανέσεις Κατοικιών (Ε.Σ.Υ.Ε. 2001) 1991 Πραγματικός πληθυσμός 2001 Πραγματικός πληθυσμός Κανονικές κατοικίες Κανονικές κατοικίες Δήμος Τρικκαιών Σύνολο κουζίνα λουτρό κεντρική Σύνολο κουζίνα λουτρό κεντρική ή ντους θέρμανση ή ντους θέρμανση 19.359 99,64% 94,77% 55,56% 24.385 99,79% 98,17% 78,09% Ιστορικά κτίρια Πολλά όμως από τα παλαιότερα ιστορικά κτίρια της πόλης - κηρυγμένα η μη - τόσο στο Βαρούσι και το παλαιό εμπορικό κέντρο όσο και στο νέο κέντρο - όπως αναλύεται και στη συνέχεια- βρίσκονται σε κακή κατάσταση, είτε λόγω οικονομικής αδυναμίας των ιδιοκτητών τους να αντιμετωπίσουν τα αυξημένα έξοδα επισκευής τους, είτε λόγω της επιθυμίας τους να προβούν σε αποχαρακτηρισμό και κατεδάφιση του ακινήτου τους μέσω της ετοιμορροπίας του. Το ίδιο συμβαίνει και με παλαιά βιομηχανικά κτίρια ή αποθήκες τα ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 514

οποία είναι σήμερα κενά και υποβαθμισμένα και αποτελούν σημαντικό κτιριακό απόθεμα στην πόλη για αξιοποίηση. Υπάρχουν βέβαια και αρκετά ιστορικά κτίρια - ιδιωτικά ή δημόσια - που επισκευάστηκαν και απέκτησαν μία νέα χρήση, ορισμένα δε από αυτά λειτουργούν υποδειγματικά Οι τσιγγάνικες γειτονιές έχουν τη δική τους ιδιομορφία όσον αφορά στο οικιστικό απόθεμα. Στον Πύργο, τα σπίτια των Τσιγγάνων βρίσκονται πολύ κοντά το ένα στο άλλο, σε γενικές γραμμές είναι πολύ περιποιημένα. Αρκετά από αυτά είναι διώροφα με pilotis και διαθέτουν πολλά δωμάτια. Κοντά σ αυτά ελάχιστες παράγκες πρόχειρες κατασκευές με διάφορα ετερόκλητα υλικά, και δεν διαθέτουν τις κατά ΕΣΥΕ ονομαζόμένες ανέσεις. Τα μεγάλα, τα οποία μάλλον κατέχουν κάποιοι σχετικά εύποροι Τσιγγάνοι, παρουσιάζουν ένα ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ύφος - πολλές καμάρες με δαντελωτά τελειώματα, πολλά χρώματα, προβεβλημένες ημικυκλικές εξωτερικές σκάλες στην πρόσοψη κλπ. Είναι κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα και τοιχοποιϊα και διαθέτουν σχεδόν όλες τις κατά ΕΣΥΕ ονομαζόμενες ανέσεις κουζίνα, μπάνιο κλπ - είναι κατασκευασμένα με σύγχρονες προδιαγραφές. Το εσωτερικό των σπιτιών είναι ιδιαίτερα προσεγμένο και επιπλωμένο. Συνήθως η σαλοτραπεζαρία είναι ενωμένη με την κουζίνα, ενώ κάποια από τα σπίτια έχουν και τζάκι. Οι αυλές και οι κήποι είναι πολύ προσεγμένοι, έχουν πολλά λουλούδια και τραπεζάκια με καρέκλες πλαστικές μιας και ο υπαίθριος χώρος είναι ο ζωτικός τους χώρος. Εκεί συγκεντρώνεται η οικογένεια και η γειτονιά περνώντας τον περισσότερο καιρό τους. Στο Κηπάκι η κατάσταση του οικιστικού αποθέματος των Τσιγγάνων είναι διαφορετική από αυτήν του Πύργου. Χαρακτηρίζεται από μεγάλα και περιποιημένα σπίτια, κατασκευασμένα με σύγχρονες προδιαγραφές, αλλά και από πολλές παράγκες και λυόμενα. Οι διαμένοντες στα κελύφη αυτά θεωρούνται άστεγοι. Δεν έχουν καμία από τις ανέσεις. Ζουν σε μη κανονικές κατοικίες και υφίστανται όλες τις συνέπειες την παγωνιά, τη βροχή και τις πλημμύρες, τους καύσωνες, τις λοιμώξεις, τις μεταδοτικές ασθένειες, κλπ. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 515

Τέλος, στη γειτονιά όπου διαμένουν αποκλειστικά σε πρόχειρες κατασκευές στην Σωτήρα η κατάσταση είναι προδήλως άθλια και η χειρότερη από άλλες περιπτώσεις και χρήζει λήψης άμεσων μέτρων έστω και προσωρινού χαρακτήρα. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 516

Α.4.6.5. Συμπεράσματα Οι κενές κατοικίες παρουσιάζουν ρυθμό αύξησης 35,41% τη δεκαετία 1991-2001. Στο Δήμο Τρικκαίων κυριαρχούν τα ισόγεια κτίρια σε ποσοστό 60,11% και δευτερευόντως τα διώροφα σε ποσοστό 26,77%. Τα περισσότερα κτίρια έχουν κατασκευαστεί την περίοδο 1946-1980 σε ποσοστό 63,00% με ένταση τις δεκαετίες 1961-1970 (23,91%) και 1971-1980 (22,67%). Τα περισσότερα από τα μισά κτίρια (59,46%) είναι κατασκευασμένα από μπετόν. Το 61,29% του κτιριακού αποθέματος είναι επικαλυμμένα με κεκλιμένη στέγη, με κεραμίδια. H αναφορά στην ποιότητα του οικιστικού αποθέματος των τσιγγάνικων γειτονικών καθιστά σαφές ότι πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για συγκεκριμένο θέμα και πιθανόν να απαιτείται ένα πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας μετά από ειδική μελέτη η οποία θα αποδώσει τα προγραμματικά μεγέθη τα οποία θα είναι κατάλληλα για τον συγκεκριμένο πληθυσμό και τη δυναμική της δημογραφικής του αύξησης. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 517