Η παράμετρος (λ) είναι ένας αριθμός που βρίσκεται αν διαιρέσουμε την ποσότητα του αέρα που καταναλώνει ο κινητήρας με την ποσότητα που θα έπρεπε να καταναλώνει για να έχουμε στοιχειομετρικό μείγμα. Δεικνύει την ποιότητα του μείγματος αέρα καυσίμου.
λ=1: Στοιχειομετρικό μείγμα λ>1: Φτωχό σε καύσιμο μείγμα λ<1: Πλούσιο σε καύσιμο μείγμα
Στα καταλυτικά αυτοκίνητα ο καταλύτης εξουδετερώνει σε μεγάλο βαθμό το μονοξείδιο του άνθρακα CO & τους υδρογονάθρακες HC, συνεπώς οι τιμές που μετριούνται είναι μικρές και δεν προσφέρονται σε ασφαλή εξαγωγή συμπερασμάτων.
Επομένως είναι απαραίτητο να μετριούνται οι τιμές του διοξειδίου του άνθρακα C0 2 και του οξυγόνου Ο 2 οι οποίες δεν επηρεάζονται αισθητά από την ύπαρξη του καταλύτη, ώστε να είναι δυνατή η διάγνωση της ποιότητας της καύσης και του μείγματος αέρα καυσίμου.
Διοξείδιο του άνθρακα C0 2 και οξυγόνο 0 2, ειδικά σε συνδυασμό με τις τιμές «λ» που δίνει επίσης ο αναλυτής καυσαερίων, αποτελούν χρησιμότατες ενδείξεις για τα αίτια των αυξημένων εκπομπών ρυπαντών και επομένως για το τι πρέπει να ελεγχθεί.
Το οξυγόνο που μετριέται στον αναλυτή, αποτελεί το υπόλοιπο οξυγόνο που μπήκε στο θάλαμο καύσης και δεν κάηκε. Είναι λοιπόν ένα δείγμα ποιότητας του μείγματος. Αυξημένο ποσοστό οξυγόνου εμφανίζεται επίσης όταν λόγω κακής ποιότητας καύσης, δεν προλαβαίνει να καεί όλο το καύσιμο ώστε να καταναλωθεί το απαραίτητο οξυγόνο.
Λίγο οξυγόνο: Πλούσιο μείγμα Πολύ οξυγόνο: Φτωχό μείγμα Κακή καύση Υπερβολικά πολύ οξυγόνο: Είσοδος αέρα στην εξάτμιση
Το διοξείδιο του άνθρακα αποτελεί ένα προϊόν - δείγμα της καλής καύσης. Όσο ποιο υψηλό είναι τόσο ποιο αποδοτικά έχει πραγματοποιηθεί και αντίστροφα. Η μέγιστη τιμή επιτυγχάνεται στο στοιχειομετρικό μείγμα (λ=1).
Πολύ διοξείδιο του άνθρακα: Καλή καύση Στοιχειομετρικό μείγμα Λίγο διοξείδιο του άνθρακα: Κακή καύση Πλούσιο μείγμα ή Φτωχό μείγμα
Σωστός είναι κάποιος έλεγχος στα καυσαέρια ενός αυτοκινήτου με την έννοια που δίνει ο κατασκευαστής του οχήματος και όχι αποκλειστικά και μόνο με τα όρια που θέτει ο νόμος για την Κάρτα Ελέγχου Καυσαερίων.
Αυτό σημαίνει ότι ο επισκευαστής οφείλει να βρει που είναι το πρόβλημα και να το διορθώσει και όχι το να φροντίσει να περνάει μόνο το αυτοκίνητο στον έλεγχο του ΚΤΕΟ, έτσι κατά πρώτο θα κάνει σωστά τη δουλειά του και. Κατά δεύτερο έχει συμφέρον να το κάνει διότι τυχόν εργασίες επισκευής θα τις πληρωθεί με την ανάλογη χρέωση και όχι μόνο την ελάχιστη χρέωση της ΚΕΚ.
Πριν προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε ενέργεια πρέπει να βεβαιωθούμε ότι ακολουθήθηκε η σωστή διαδικασία μέτρησης, καλιμπραρισμένος αναλυτής με καθαρά φίλτρα, κινητήρας στη σωστή θερμοκρασία, ξεκάπνισμα κλπ. Οι υψηλές τιμές των ρυπαντών εφόσον η διαδικασία μέτρησης είναι σωστή, οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους:
1. Κακή λειτουργία του κινητήρα, η οποία επιδρά στον σχηματισμό του μείγματος αέρα καυσίμου και στην ποιότητα της καύσης, απ όπου εξαρτάται ευθέως ο βαθμός παραγωγής των ρυπαντών. 2. Κακή λειτουργία του καταλυτικού μετατροπέα, η οποία επιδρά στο βαθμό εξουδετέρωσης των παραγόμενων ρυπαντών.
Πριν καταλήξουμε σε οποιοδήποτε συμπέρασμα, πρέπει πρώτα να ελεγχθεί η λειτουργία του κινητήρα και κατόπιν ο καταλυτικός μετατροπέας, εκτός και αν υπάρχουν εμφανείς καταστροφές σ αυτόν. Τα συστήματα που αφορούν τη λειτουργία του κινητήρα και πρέπει να ελεγχθούν είναι: ο αισθητήρας οξυγόνου, το σύστημα injection και το σύστημα ανάφλεξης.
Με ποια σειρά θα γίνουν αυτοί οι έλεγχοι, και που θα δοθεί μεγαλύτερη έμφαση, θα εξαρτηθεί από τις τιμές του διοξειδίου του άνθρακα CO2 και του οξυγόνου O2, οι οποίες θα καθορίσουν αν φταίει η ποιότητα της καύσης, (ανάφλεξη, σύστημα ψεκασμού, ή η ποιότητα του καυσίμου μείγματος (αισθητήρας οξυγόνου, σύστημα ψεκασμού).