Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧΟΛΗ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ω Ν Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ω Ν Τ Ο Μ Ε Α Σ Π Ο Λ Ε Ο Ο Μ Ι Α Σ Κ Α Ι Χ Ω Ρ Ο Τ Α Ξ Ι Α Σ Πατησίων 42, 10682 Αθήνα τηλ. 30(1) 772 3818 /3820 /3839 fax 7723819 emai: urbareg@central.ntua.gr Ακαδηµαϊκό Έτος 2006-2007 Χειµερινό εξάµηνο ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΙΙ (κατ επιλογήν) (9ο Εξάµηνο) ιδακτική Οµάδα Ε. Παναγιωτάτου, Καθηγήτρια ΕΜΠ Κ. Βαλεριάνου, Υπ. ιδάκτορας Τοµέα ΙΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το µάθηµα δίνει θεωρητικές και εφαρµοσµένες γνώσεις σε θέµατα ανάλυσης και σχεδιασµού του χώρου. Ευαισθητοποιεί τον αρχιτέκτονα για τις εξελίξεις στην κοινωνία και στο χώρο, στον οποίο θα σχεδιάζει, θα υλοποιεί τις ιδέες και το έργο του. Μέσα από ζωντανά παραδείγµατα, που θα επιλέξουν οι σπουδαστές, θα αξιολογήσουµε την εµπειρία µας και τις δυνατότητες που υπάρχουν (όπου και όταν υπάρχουν...) για µια πολυδιάστατη για όλους ζωή. Για να το πετύχουµε αυτό θα υιοθετήσουµε µια χωροκοινωνική προσέγγιση. Θα εξετάσουµε την αναπτυξιακή δυναµική, τις επιλογές, τις πολιτικές ρύθµισης του χώρου, το πλαίσιο λειτουργίας και τις πρακτικές σχεδιασµού στην Ελλάδα και στο διεθνή χώρο. Το υλικό της ερευνητικής δραστηριότητας του Εργαστηρίου Σχεδιαστικής Μεθοδολογίας και Ρύθµισης του Χώρου του Τοµέα Πολεοδοµίας και Χωροταξίας τροφοδοτεί το µάθηµα µε στόχο να εισαγάγει τους σπουδαστές σε µεθοδολογίες άντλησης/ερµηνείας και διαχείρισης πληροφοριακού υλικού, στις δυνατότητες των θεωρητικών εργαλείων, στην κατανόηση και κριτική αξιολόγηση της αναπτυξιακής προσπάθειας και της πρακτικής σχεδιασµού του χώρου στη σύγχρονη ελληνική πραγµατικότητα. 1
Θα αντλήσουµε και θα ανταλλάξουµε απόψεις για το τι είναι «ανάπτυξη», τί είναι παραγωγικές δραστηριότητες, κοινωνικά δίκτυα, χωρικές ανισότητες, κλπ. Θα εξετάσουµε ζητήµατα, τα οποία αφορούν την εξέλιξη της πρακτικής στα θέµατα του χώρου, τους εµπλεκόµενους φορείς, τους τρόπους και στόχους της χρηµατοδότησης, την «αποτελεσµατικότητά» τους. Θα εξοικειωθούµε επίσης και µε «τεχνικά» ζητήµατα, όπως µε τις µεθόδους και την οργάνωση της δειγµατοληπτικής έρευνας, την έννοια της αντιπροσωπευτικότητας του δείγµατος, τα είδη ερωτηµατολογίων και συνεντεύξεων. Με κατάλληλα παραδείγµατα θα αναπτύξουµε τις δυνατότητες αλλά και τους περιορισµούς των µεθόδων και τεχνικών. Η εκπαιδευτική διαδικασία προσανατολίζεται στις ανάγκες και στη µεθοδολογία που επιλέγει κάθε σπουδαστική εργασία. Σε σχέση, και ανάλογα µε τις απαιτήσεις κάθε εργασίας, σχεδιάζεται εξειδικευµένη προσέγγιση και δίνεται ειδική βιβλιογραφία. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το µάθηµα έχει εργαστηριακό, σεµιναριακό χαρακτήρα και η κυρίως επεξεργασία των σπουδαστικών εργασιών γίνεται κάθε εβδοµάδα στην τάξη. Η συµµετοχή, εποµένως, στα µαθήµατα είναι απαραίτητη. Οι διαλέξεις έχουν εισαγωγικό χαρακτήρα και βασίζονται σε θεωρητικό, ερευνητικό και οπτικό υλικό. Οι σπουδαστές παρακολουθούν µέσα από επίδειξη, αλλά και µε δική τους συµµετοχή, τη διαδικασία οργάνωσης και επεξεργασίας του υλικού ενός ερευνητικού έργου, ώστε να είναι σε θέση να κατανοήσουν κάθε φάση της εξέλιξής του, αφού πρώτα ενηµερωθούν για τις παραδοχές, τους στόχους, τη µεθοδολογία και τις τεχνικές που υιοθετήθηκαν. Τα θεωρητικά προβλήµατα εξετάζονται και σε συνδυασµό µε ερωτήµατα, που προκύπτουν από τις εργασίες των σπουδαστών έτσι ώστε να υπάρξει η µεγαλύτερη δυνατή συσχέτιση µεταξύ «θεωρίας» και «φροντιστηρίων». Κάθε οµάδα σπουδαστών επιλέγει ένα θέµα, για το οποίο συντάσσει µια µικρή εργασία. Παλαιότερη ή παράλληλη εµπειρία από άλλα µαθήµατα αναµένεται να συσχετίζεται µε τα σπουδαστικά θέµατα και να εµπλουτίζει γενικότερα το µάθηµα. 2
Η πρόοδος κάθε εργασίας και τα ζητήµατα που θέτει παρουσιάζονται στο µάθηµα, και γίνεται ανταλλαγή απόψεων. Στο τέλος του εξαµήνου κάθε εργασία και τα συµπληρωµατικά της στοιχεία (χάρτες κλπ.) παρουσιάζονται µε µορφή διάλεξης, µικρής έκτασης, ενώ ακολουθεί συζήτηση για την εµπειρία που αποκτήθηκε. Φέτος, παρόλο που ισχύει η ελεύθερη επιλογή θέµατος, υπάρχει και η εναλλακτική πρόταση για µια «συµµετοχική» προσπάθεια κατανόησης του «χώρου» και της δυναµικής του σε δύο ενδιαφέρουσες περιοχές: το Πέραµα και τη Νίκαια. Θα «χωρίσουµε» τις περιοχές σε «θύλακες» και θα εµβαθύνουµε στις διαφοροποιήσεις που θα «ανακαλύψουµε». ιαλέγοντας µια από τις δύο περιοχές θα ανατρέξουµε σε µια ιπλωµατική Εργασία του Ιουνίου 2005 και σε µια ιάλεξη του Ιουνίου 2006. Οι εργασίες εκπονήθηκαν µε ιδιαίτερη επιτυχία από τις κ.κ. Χ.Νάννου, Μεταπτυχιακή Σπουδάστρια και Ε. Τούση Σπουδάστρια, της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, αντίστοιχα, οι οποίες θα πλαισιώσουν την διδακτική οµάδα, και θα συµβάλουν σε σεµινάρια µε ανταλλαγή εµπειριών και απόψεων, ανάλογα µε τις ανάγκες των σπουδαστικών εργασιών. Η περυσινή εµπειρία έδειξε ότι η «σύγκλιση» των γενεών έχει πολύ θετικά αποτελέσµατα. 3
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΌΧΕΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ ΘΕΩΡΙΑΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Έναρξη µαθήµατος Ενηµέρωση σπουδαστών για το µάθηµα και την εργασία. Εργαστήριο. Καθορισµός θεµάτων σπουδαστικών εργασιών. Εργαστήριο. Πρώτη παρουσίαση θεµάτων σπουδαστικών εργασιών. Χώρος και δραστηριότητες. Οικονοµική και λειτουργική αναδιάρθρωση. Χωρικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Παραγωγικά κοινωνικά δίκτυα. Πολιτισµικές διαστάσεις. Σχεδιασµός και στρατηγικές ανάπτυξης του χώρου σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Προοπτικές και δεσµεύσεις. Παραδείγµατα από την ελληνική και ευρωπαϊκή εµπειρία. (δύο διαλέξεις) Οι σύγχρονες έννοιες της ανάπτυξης. Πού βρίσκεται η συζήτηση και οι πρακτικές στον ελληνικό χώρο. Παραδείγµατα. Τί είναι σήµερα µια «αστική περιοχή». Η µετεξέλιξη της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας. Ο µετασχηµατισµός από Β κατοικία σε µόνιµη. Οι επιπτώσεις. Η ετοιµότητα του σχεδιασµού. (δύο διαλέξεις) Οι «εύθραυστες» περιοχές. Ο νησιωτικός χώρος. Μια χώρα νησιών χωρίς σχεδιασµό του νησιωτικού χώρου. Καινοτόµα εργαλεία παρακολούθησης και σχεδιασµού της αναπτυξιακής δυναµικής και των χωρικών αλλαγών σε απουσία σχεδιασµού και πολιτικής. (δύο διαλέξεις) Εργαστήριο. Παρουσίαση σπουδαστικών εργασιών. Σχεδιασµός και χώρος. Κοινωνικές Επιπτώσεις. ιλήµµατα. Συµπεράσµατα από την εµπειρία της άσκησης. 4
Θέµατα σπουδαστικών εργασιών περασµένων ετών Τα τελευταία χρόνια και υπό το πρίσµα των παραπάνω εκπονούνται σπουδαστικές εργασίες σχετικά µε : Τις σύγχρονες ιδιαιτερότητες του αστικού φαινοµένου στην Ελλάδα. Τη φυσιογνωµία των ελληνικών πόλεων, τη λειτουργική αναδιάρθρωση. Τις περιοχές υποβάθµισης και κρίσης. Την ένταξη των µεταναστών και των µειονοτήτων. Την προστασία της πολιτισµικής κληρονοµιάς. Το οικιστικό δίκτυο και τη δυναµική εξέλιξής του. Τις κινήσεις του πληθυσµού και τη σύγχρονη αστικοποίηση. Τις µεταλλαγές στις αγροτικές, περιαστικές και αστικές περιοχές. Τις επιπτώσεις από την οργάνωση των δευτερογενών δραστηριοτήτων στη διαµόρφωση του χώρου. Τη διαχρονική εξέλιξη της χωροθέτησης των µικροµεσαίων επιχειρήσεων στις αστικές περιοχές. Τα ζητήµατα οργάνωσης στο χώρο και στο χρόνο. Τον κοινωνικο-οικονοµικό µετασχηµατισµό των αγροτικών περιοχών. Την ανάπτυξη στις παράκτιες περιοχές και στα νησιά, τα ζητήµατα αναπτυξιακού σχεδιασµού, τους ευνοϊκούς και ανασταλτικούς παράγοντες. Τις παραµεθόριες περιοχές και το ρόλο τους στα νέα θεσµικά, διοικητικά δεδοµένα. Τις επιπτώσεις από την οργάνωση της τουριστικής δραστηριότητας στο χώρο. Την περίπτωση των παραθεριστικών περιοχών. Τις νέες µορφές τουρισµού και τις εναλλακτικές δυνατότητες ανάπτυξης ευαίσθητων περιοχών. Τον οικολογικό και πολιτισµικό τουρισµό. 5
ΣΠΟΥ ΑΣΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΕΡΑΣΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ * Ι. Παραθερισµός Τουρισµός Εναλλακτικές Μορφές Ανάπτυξης-Πλαίσια Πολιτικής. Η ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟ ΓΑΛΑΞΕΙ Ι. ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ «ΓΙΑ ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ». ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΑΠΤΥΓΜΕΝΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΕΝΑΛΙΑ ΚΥΠΡΟΣ. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΜΗ Η Η ΑΝΑΠΤΥΓΜΕΝΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΥΚΛΑ ΩΝ (Η ΑΝΑΓΚΗ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΝΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝ ΡΟ. ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ Β' ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ. ΤΟ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΕΑΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΕΥΒΟΪΚΗ ΖΩΝΗ.. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΝΟΥΡΙΑ. ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ. ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ. ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΩΝ ΝΟΤΙΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ - Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ - ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΣΥΝ ΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΙΑ ΡΟΜΗ. Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΟΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ. ΟΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΛΥΜΝΟΥ, ΜΗΛΟΥ ΚΑΙ ΣΙΦΝΟΥ. ΝΗΣΟΣ ΦΟΥΡΝΟΙ. Η ΙΑΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΩΝ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ (ΑΛΙΕΙΑ) ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ (ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ). Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΤΙΣ ΚΥΚΛΑ ΕΣ.. ΙΚΑΡΙΑ : ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΡΑΥΡΩΝΑΣ - ΠΟΡΤΟ ΡΑΦΤΗ. ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΙΚΤΥΑ * ιδακτικές οµάδες µε τους Σ.Αυγερινού-Κολώνια, Ε.Παναγιωτάτου, Ρ.Κλαµπατσέα, Ι.Σαγιά, Κ.Βαλεριάνου. 6
ΙΙ. Αναπτυξιακή Χαρτογράφηση Περιοχών ΣΧΕΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΛΑΡΙΣΑΣ". ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝ ΕΞΕΛΙΞΕΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ ΣΤΗ ΣΥΡΟ. ΤΡΟΠΟΙ ΕΝΤΑΞΗΣ ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΧΩΡΟ. ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ : ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΣΤΗΝ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ. ΑΡΚΑ ΙΑ - ΓΟΡΤΥΝΙΑ - ΟΙΚΙΣΜΟΙ. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΚΑΙ ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΣΕ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ. ΘΡΑΚΗ: ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ / ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΙΚΤΥΟ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ. ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΠΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΟΝΟΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑΣ. ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΚ ΝΕΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΛΑΥΡΙΟ. Η ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΣΜΕΝΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥ Ν. Ω ΕΚΑΝΗΣΟΥ. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΕΙΣΟ ΗΜΑ. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΟΜΟΥ ΚΥΚΛΑ ΩΝ. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ XIΟΥ, ΣΕΡΙΦΟΥ ΤΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΕ ΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. ΤΟ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ. 7