Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 9 Μαΐου 2014. Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 9 Μαΐου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Αξιοσημείωτη εξέλιξη για τη Ζώνη του Ευρώ αποτελεί η απόφαση για έξοδο από την 17 η Μαΐου 2014 της Πορτογαλίας από το Μνημόνιο. Η εξέλιξη αυτή, που ακολουθεί την έξοδο από τα «Μνημόνια» της Ιρλανδίας και της Ισπανίας, αποτελεί μία ακόμη ουσιαστική διάψευση των εκτιμήσεων και πολλές φορές των προσδοκιών όσων προέβλεπαν την διάλυση του Ευρώ και τη χρεοκοπία πολλών χωρών της Νότιας Ευρώπης (με πρώτη, βέβαια, την Ελλάδα). Σήμερα, βέβαια, τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά. Το Ευρώ, αντί να διαλυθεί, ανατιμάται και κυμαίνεται ήδη κοντά στο 1,40 USD/EUR και στα 141,5 JPY/EUR. Στο πλαίσιο αυτό, η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν τη δυνατότητα να δανείζονται πλέον με έκδοση 10ετών ομολόγων με επιτόκια κάτω του 3,0% και του 3,6% αντίστοιχα, ενώ και για την Ελλάδα το επιτόκιο των 5ετών κρατικών ομολόγων κυμαίνεται σε επίπεδα κάτω του 4,8%, ενώ το επιτόκιο των 10ετών κρατικών ομολόγων κυμαίνεται στο 6,0% μετά την κατακόρυφη πτώση του από τα πολύ υψηλά επίπεδα του 2012 και στο μεγαλύτερο μέρος του 2013. Σε κάθε περίπτωση, στην Πορτογαλία η εφαρμογή του Μνημονίου είχε ως αποτέλεσμα την πτώση του πραγματικού ΑΕΠ της χώρας κατά -5,8% το 2013 έναντι του 2010, ενώ στην Ελλάδα η αντίστοιχη πτώση ήταν -16,4% (2,84 φορές μεγαλύτερη). Γιατί συνέβη αυτό; Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα υστέρησε εντυπωσιακά έναντι της Πορτογαλίας στον τομέα της εφαρμογής του προγράμματος προσαρμογής, διότι στη χώρα μας επιδιώχθηκε η δημοσιονομική προσαρμογή χωρίς τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα περιόριζαν την πτώση των εγχώριων εισοδημάτων και την τεράστια αύξηση της ανεργίας. Όπως παρουσιάζεται στο κατωτέρω Διάγραμμα 1, η πτώση του ΑΕΠ της Ελλάδος ήταν μεγαλύτερη στην περίοδο εφαρμογής του Μνημονίου, αλλά αυτό συνέβη διότι η προσαρμογή που έπρεπε να γίνει στην Ελλάδα ήταν πολλαπλάσια της προσαρμογής που έπρεπε να γίνει στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία. Οι τελευταίες, εφάρμοζαν προγράμματα προσαρμογής ήδη από το 2000 με την είσοδό τους στη Ζώνη του Ευρώ και αυτό είχε οδηγήσει σε περιορισμένη αύξηση του ΑΕΠ στις χώρες αυτές στην περίοδο 2000-2008. Στην ίδια περίοδο η Ελλάδα, αντί της προσαρμογής της στα δεδομένα της Ζώνης του Ευρώ. επεδίωκε την ανάπτυξη μέσω της ταχείας αύξησης των εγχώριων εισοδημάτων και των παροχών στους πάντες, τα οποία χρηματοδοτούσε με μεγιστοποίηση του δανεισμού της από το εξωτερικό, εκμεταλλευόμενη πλήρως την εμπιστοσύνη των αγορών λόγω της ένταξής της στη Ζώνη του Ευρώ. Παρόλα αυτά, η αύξηση του ΑΕΠ της Ελλάδος από το 2000 μέχρι το 2013 ήταν μεγαλύτερη τόσο από την Πορτογαλία, όσο και από την Ιταλία, παρά την τεράστια πτώση του ΑΕΠ στην Ελλάδα μετά την κρίση. 135,0 130,0 125,0 120,0 115,0 110,0 105,0 100,0 95,0 Όσον αφορά το μέγεθος της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιταλία, αυτό επίσης φαίνεται από τα ακόλουθα διαγράμματα. Το μέγεθος της προσαρμογής στην Ελλάδα είναι πολλαπλάσιο από εκείνο που πραγματοποιήθηκε στην Πορτογαλία και την Ιταλία. Ειδικότερα, η μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) στην Ελλάδα ήταν από το -15,7% του ΑΕΠ το 2009 στο -2,6% το 2013 και στο εκτιμώμενο -2,0% το 2014, και αυτό έγινε παρά την τεράστια πτώση του ΑΕΠ της χώρας στην περίοδο αυτή κατά -22,8%. 0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% 14,0% 16,0% Διάγραμμα 1. Συγκριτική μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ στην περίοδο 2000-2014. 2000 2001 Ελλάδα Πορτογαλία Ιταλία 2002 2003 2004 2005 2006 Η αντίστοιχη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων στην Πορτογαλία και την Ιταλία ήταν πολύ μικρότερη παρά το ότι η πτώση του ΑΕΠ στις χώρες αυτές ήταν στο 1/3 σχετικά με την Ελλάδα. Με την αναγκαία προσαρμογή ως προς την επίδραση του οικονομικού κύκλου, το μέγεθος της δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα λαμβάνει ασφαλώς πολύ μεγάλες διαστάσεις και 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Διάγραμμα 2. Μείωση ελλειμμάτων της Γενικής Κυβέρνησης 2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2014 Ελλάδα Πορτογαλία Ιταλία

διαμορφώνεται στις 16,4 π.μ. του ΑΕΠ το 2013 έναντι του 2009 και αναμένεται να διαμορφωθεί στις 17,2 π.μ. του ΑΕΠ το 2014. Η δημοσιονομική προσαρμογή που επιτεύχθηκε στις άλλες χώρες που εφάρμοσαν σχετικά προγράμματα από το 2010 είναι προφανώς πολύ σημαντική αλλά, όπως φαίνεται στον Πίνακα 1 κυμαίνεται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από την Ελλάδα. Πίνακας 1. Μεταβολή του Πρωτογενούς Ισοζυγίου της Γενικής Κυβέρνησης προσαρμοσμένου ως προς την επίδραση του οικονομικού κύκλου Μεταβολή 2009 2013 2014 2014/2009 Ελλάδα 9,90% 6,49% 7,30% 17,20% Ιταλία 1,10% 4,80% 4,80% 3,70% Πορτογαλία 6,10% 0,60% 1,90% 8,00% Ισπανία 7,30% 0,90% 0,70% 6,60% Ιρλανδία 9,40% 2,30% 0,20% 9,20% Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, European Economic Forcasts, Spring 2014 Ωστόσο, ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων στην Ελλάδα ήταν επίσης πολύ μεγαλύτερη από ότι στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία, όπως φαίνεται στο Πίνακα 2. Με βάση τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Price and Cost Competitiveness και European Economic Forecasts), το 2013 η πραγματική σταθμισμένη πραγματική ισοτιμία του ευρώ για την Ελλάδα με βάση το σχετικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (που προσδιορίζεται τόσο από την εξέλιξη της παραγωγικότητας της εργασίας, όσο και από την μεταβολή των μισθών), ήταν υποτιμημένη (βελτίωση διεθνούς ανταγωνιστικότητας) κατά -19% έναντι του 2009 και κατά -3,4% έναντι του 2000, ενώ σε όλες τις άλλες χώρες που εφαρμόζουν προγράμματα προσαρμογής η ισοτιμία αυτή ήταν το 2013 ακόμη σημαντικά ανατιμημένη έναντι του 2000, κατά 8,2% στην Ισπανία, κατά 18,7% στην Ιρλανδία, κατά 23,6% στην Ιταλία και κατά 5,6% στην Πορτογαλία. Πίνακας 2. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στην περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες (Αρνητικό πρόσημο στη μεταβολή σημαίνει βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, θετικό πρόσημο σημαίνει επιδείνωση) Γερμανία Ελλάδα Ισπανία Ιρλανδία Ιταλία Πορτογαλία 2009/2000 1,3% 19,3% 23,7% 41,4% 25,1% 13,3% 2011/2009 4,3% 4,2% 5,4% 13,8% 2,5% 3,9% 2012/2009 5,6% 13,6% 11,6% 18,5% 4,1% 9,3% 2013/2009 1,8% 19,0% 12,5% 16,1% 1,2% 6,8% 2014/2009 0,7% 20,8% 14,3% 14,7% 0,2% 7,7% 2015/2009 1,2% 22,2% 15,7% 15,9% 0,5% 8,1% 2011/2000 5,5% 14,3% 17,1% 21,9% 22,0% 8,9% 2012/2000 6,8% 3,1% 9,3% 15,2% 20,0% 2,8% 2013/2000 3,1% 3,4% 8,2% 18,7% 23,6% 5,6% 2014/2000 0,5% 5,5% 6,1% 20,6% 25,3% 4,6% 2015/2000 0,0% 7,2% 4,3% 19,0% 24,4% 4,1% Source: a) European Commission (Price & Cost Competitiveness) and European Economic Forecast, Spring 2014). Μόνο στη Γερμανία η ισοτιμία αυτή ήταν υποτιμημένη to 2013 κατά -3,1% έναντι του 2000. Επιπλέον στα επόμενα δε έτη (2014 και 2015), σύμφωνα πάντοτε με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας στην Ελλάδα θα συνεχιστεί, τόσο έναντι των 37 βιομηχανικών χωρών που συμπεριλαμβάνονται στο δείγμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και έναντι των άλλων χωρών που συμπεριλαμβάνονται στον Πίνακα 1. Το 2015 η διεθνής ανταγωνιστικότητα ως προς το σχετικό κόστος παραγωγής των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων στην Ελλάδα θα είναι βελτιωμένη κατά 22,2% έναντι του 2009 και κατά 7,2% έναντι του 2000. Σημειώνονται, τέλος, και τα ακόλουθα: α) Η ανωτέρω βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας το 2013 και το 2014 επιτεύχθηκε παρά το ότι η σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ για την Ελλάδα (έναντι των νομισμάτων των 37 ανταγωνιστριών της χωρών) ανατιμήθηκε κατά 2,1% το 2013 και εκτιμάται ότι θα ανατιμηθεί περαιτέρω κατά 1,8% και το 2014. β) Το 2013 ήταν το 2 ο κατά σειρά έτος κατά το οποίο η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας στηρίχθηκε και στη μικρή αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας κατά 0,2%, έναντι αύξησής της κατά 1,5% το 2012. Αυτό συνέβη, παρά τη μεγάλη καθαρή αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας που σημειώθηκε το περασμένο έτος. Τόσο η δημοσιονομική προσαρμογή όσο και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας αποτελούν το καθαρό αποτέλεσμα των εκτεταμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Στην Ελλάδα οι μεταρρυθμίσεις ανέτρεψαν εκ βάθρων το σύστημα αύξησης των εισοδημάτων και των παροχών στη βάση καθαρά πελατειακών σχέσεων, ιδιαίτερα στην περίοδο 2000-2009, με κύριο μέσο τον υπέρμετρα υψηλό και αυξανόμενο κρατικό δανεισμό από το εξωτερικό. Αυτός ο δανεισμός και οι γενικότερες καθαρές εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό οδήγησαν το πλεόνασμα του λογαριασμού κεφαλαίων (που αντικατοπτρίζει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών) της χώρας στο αστρονομικό ποσό των 30 δις το 2008, στο δημοσιονομικό εκτροχιασμό του 2009 και στην χρεοκοπία του ελληνικού δημοσίου το 2010. Το μέγεθος της δημοσιονομικής ανισορροπίας στην Ελλάδα ήταν τόσο μεγάλο το 2009 που δεν ήταν δυνατό να διορθωθεί παρά μόνο με δραστικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και ασφαλώς με μεγάλες απώλειες εισοδημάτων και απασχόλησης. Το ερώτημα είναι πως η ανωτέρω δημοσιονομική προσαρμογή και η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας προσδιορίζουν τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας από εδώ και πέρα και πως αυτές οι προοπτικές συγκρίνονται με τις προοπτικές ανάπτυξης των άλλων χωρών που υποχρεώθηκαν να εφαρμόσουν επώδυνα προγράμματα προσαρμογής το 2010. Μια πρώτη απάντηση σε αυτό το ερώτημα δίδεται στον κατωτέρω Πίνακα 3, ο οποίος συμπεριλαμβάνει τις τρέχουσες εκτιμήσεις του ΔΝΤ για την ανάπτυξη των οικονομιών αυτών στην περίοδο 2014-2019. Με αυτές τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη, το Διάγραμμα 1, που παρουσιάστηκε στην αρχή αυτής της 2

παρουσίασης, μπορεί να αναπτυχθεί και να μετεξελιχθεί στο Διάγραμμα 3 που ακολουθεί. αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας των εξαγωγών (Βλέπε το Διάγραμμα 4). Πίνακας 3. Προβλέψεις του ΔΝΤ για την ανάπτυξη των οικονομιών στην περίοδο 2014-2019 2013 2014ε 2015ε 2016ε 2017ε 2018ε 2019ε Ιταλία -1,9 0,6 1,1 1,3 1,2 1,0 1,0 Ισπανία -1,2 0,9 1,0 1,1 1,2 1,2 1,3 Πορτογαλία -1,4 1,2 1,5 1,6 1,8 1,8 1,8 Ιρλανδία -0,3 1,7 1,7 2,5 2,5 2,5 2,5 Κύπρος -5,4-4,8 0,9 1,9 2,3 2,2 1,9 Ελλάδα -3,9 0,6 2,9 3,7 3,5 3,3 2,8 Πηγή : ΔΝΤ, Απρ.2014 43,0% 38,0% 33,0% Διάγραμμα 4. Εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ως % του ΑΕΠ. 2014-2018 εκτιμήσεις Ευρωπαίκής Επιτροπής Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Διάγραμμα 3. Συγκριτική αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στην περίοδο 2000-2013 και 2014-2019. 28,0% 135,0 130,0 125,0 120,0 Ελλάδα Πορτογαλία Ιταλία 23,0% 18,0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 115,0 110,0 105,0 100,0 95,0 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 Σημειώνεται ότι το ΔΝΤ προβλέπει τους ανωτέρω ρυθμούς ανάπτυξης για την Ελλάδα, με ταυτόχρονη επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων στη ΓΚ της χώρας ύψους 4,5% του ΑΕΠ. Η ταχύτερη ανάκαμψη οφείλεται ασφαλώς, σε κάποιο βαθμό, και στη μεγαλύτερη πτώση του ΑΕΠ στην περίοδο 2008-2013. Άλλωστε, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 3 το συνολικό πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδος το 2019 θα είναι ακόμη σημαντικά χαμηλότερο από το υψηλό του επίπεδο το 2007. Από την άλλη πλευρά, η ανάκαμψη θα προέλθει ασφαλώς από την προαναφερθείσα σημαντικά βελτιωμένη διεθνή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό με την αύξηση των επενδύσεων από τα εξαιρετικά επίπεδά τους το 2013. Σημαντική αναμένεται να είναι η συμβολή στην ανάπτυξη και του ξένου επιχειρηματικού κεφαλαίου το οποίο ρέει άφθονο στην Ελλάδα ήδη από την τρέχουσα περίοδο. Σε κάθε περίπτωση, η βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα και οι προοπτικές ανάπτυξης εξηγούν πλήρως το γιατί η Ελλάδα σήμερα αποτελεί τη συνειδητή επιλογή πολλών διεθνών επενδυτών, και όχι μόνο των hedge funds. Είναι πολύ σημαντικό επίσης ότι η ταχύτερη ανάκαμψη και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας στην περίοδο 2014-2018 συνδέεται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και με συνέχιση της αυξητικής πορείας του ποσοστού των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών στο ΑΕΠ της χώρας, με ταυτόχρονη μείωση του ποσοστού των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, που σε μεγάλο βαθμό συνεπάγεται υποκατάσταση εισαγωγών και Τέλος, η ταχύτερη αύξηση του ΑΕΠ στην περίοδο 2014-2018 συνδέεται και με την ταχύτερη αύξηση της εγχώριας συνολικής αποταμίευσης και με αύξηση του ποσοστού της στο ΑΕΠ της χώρας όπως φαίνεται στο ακόλουθο Διάγραμμα 5. Η δημιουργία του πλεονάσματος στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών που παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 4, αντικατοπτρίζεται στο πλεόνασμα των συνολικών αποταμιεύσεων έναντι των συνολικών επενδύσεων που παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 5. 30,0% 25,0% 20,0% Διάγραμμα 5. Συνολικές εγχώριες αποταμιεύσεις και επενδύσεις ως % του ΑΕΠ (Σταθερές τιμές, 2005=100). 2014-2018 εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 15,0% 12,9% 13,4% 13,3% 10,0% 11,4% 11,5% 12,7% 12,1% 10,0% 9,1% 9,9% 5,0% 7,3% Συνολικές εγχώριες αποταμιεύσεις ως % του ΑΕΠ Συνολικές εγχώριες επενδύσεις ως % του ΑΕΠ 16,4% 18,0% 14,7% 11,0% 9,2% 12,7% 19,6% 20,6% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Συμπερασματικά, η πορεία εξόδου των οικονομιών της περιφέρειας της Ζώνης του Ευρώ από τη μεγάλη κρίση δημοσίου χρέους του 2012 είναι αναμενόμενη και σε μεγάλο βαθμό είναι το αποτέλεσμα της σταθερότητας του ευρώ και της πολιτικής της ΕΚΤ που δεν δίστασε την κατάλληλη στιγμή να παρέμβει και να λάβει τα αναγκαία μέτρα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις αγορές κρατικών ομολόγων και στο χρηματοοικονομικό σύστημα της Ζώνης του Ευρώ ως σύνολο. Ο καθένας μπορεί να φανταστεί που θα βρισκόμαστε σήμερα αν οι εισηγήσεις περί διάλυσης του Ευρώ μέσω της εξόδου της Ελλάδος από αυτό είχαν εισακουστεί. Έτσι, η απόφαση του Eurogroup της 27 ης Νοεμβρίου 2012 για την απρόσκοπτη συνέχιση της χρηματοδότησης του προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδος, παρά το ότι ήταν 3

αυτονόητη, αποκτά σήμερα πραγματικά ιστορικό χαρακτήρα. Ακόμη και οι πιο αισιόδοξοι υποστηριχτές της δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι θα δικαιωνόταν τόσο γρήγορα. Η Ελλάδα σήμερα αντιμετωπίζει το μέλλον με δίδυμα πλεονάσματα στο πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και με δραστικά βελτιωμένη τη διεθνή της ανταγωνιστικότητα, με τις εκ βάθρων διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για άρση των συνθηκών υπέρμετρης προστασίας από τον ανταγωνισμό και για ενίσχυση της ανταγωνιστικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα με τη συμβολή τόσο του εγχώριου όσο και του ξένου κεφαλαίου. Με αυτά τα δεδομένα, η ελληνική οικονομία εισέρχεται πλέον δυναμικά σε μία νέα φάση εξωστρεφούς ανάπτυξης, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, προβλέπεται να είναι πιο δυναμική από τις άλλες χώρες της περιφέρειας της ΖτΕ. Καλά κάνει η Πορτογαλία και βγαίνει από το Μνημόνιο, αλλά αυτό κάθε άλλο παρά αποτελεί ένδειξη ότι η Ελλάδα μειονεκτεί όσον αφορά τις προοπτικές εξόδου από την κρίση και εισόδου σε πορεία αυτοδύναμης ανάπτυξης. Η ανάλυση που προηγήθηκε δείχνει ότι η Ελλάδα έχει ήδη καταφέρει να καλύψει ένα σημαντικό μέρος από το χαμένο έδαφος. Στη δική μας ευχέρεια είναι πλέον να περάσουμε οριστικά μπροστά. Διαθέτουμε σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα για να επιτύχουμε ικανοποιητικά κέρδη από την ανταγωνιστική συμμετοχή μας στις αγορές που θα δραστηριοποιηθούμε. Διεθνώς ανταγωνιστική παραγωγή σημαίνει παραγωγή σε μεγάλη κλίμακα με πώληση σε πολλές (όσο το δυνατό περισσότερες) και μεγάλες ξένες αγορές. Η εγχώρια αγορά είναι περιορισμένη και πλήρως απελευθερωμένη για να στηρίξει διεθνώς ανταγωνιστική παραγωγή. Αν δεν έχουμε διεθνώς ανταγωνιστική παραγωγή, η αύξηση της εγχώριας ζήτησης αυξάνει μόνο τις εισαγωγές και την απασχόληση και τα εισοδήματα σε ξένες χώρες. Η δεκαετία του 2000 (και όχι μόνο) έδειξε ότι η αύξηση των εγχώριων εισοδημάτων δεν μπορεί να γίνει με κούφιες παροχές στους πάντες και με πελατειακά ρουσφέτια με δανεικά (ακόμη και αν είναι αγύριστα). Αύξηση των εισοδημάτων μπορεί να γίνει μόνο με παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών με ευνοϊκές συνθήκες ζήτησης στην εγχώρια και τις ξένες αγορές και σε ανταγωνιστική ποιότητα και τιμή σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Τα περιθώρια για τέτοια αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων στην Ελλάδα είναι πολύ σημαντικά. Παγκόσμια Οικονομία Οι επενδυτές έχουν πλέον στραμμένο το ενδιαφέρον τους στις εξελίξεις στην Ουκρανία και τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν στις σχέσεις Ρωσίας - Ευρώπης - ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ, ήδη κυβερνητικοί αξιωματούχοι επεξεργάζονται τη θέσπιση νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, εάν η τελευταία συνεχίσει τις προκλήσεις της που αφορούν στην Ουκρανία, και προσπαθήσει να παρεμποδίσει τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στις 25 Μαΐου. Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας θα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια σύγκλισης νέας συνόδου στη Γενεύη με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, κατά την οποία να συμφωνηθεί ο τερματισμός των εχθροπραξιών που συνεχίζονται έως τώρα, με στόχο την εκτόνωση της κρίσης και την προετοιμασία για την υιοθέτηση μιας πολιτικής λύσης. Επιπλέον, στις ΗΠΑ μετά την ανησυχητική καθήλωση της αύξησης του ΑΕΠ στο 0,1% σε ετησιοποιημένη βάση στο 1 ο 3μηνο.2014, ανακοινώθηκε η μεγάλη αύξηση της απασχόλησης κατά 288 χιλ. άτομα τον Απρ.2014 (δηλαδή κατά 88 χιλ. άτομα υψηλότερα από τις προβλέψεις της αγοράς) που επανέφερε την αισιοδοξία ότι η ανάκαμψη της οικονομίας των ΗΠΑ μπορεί να είναι σημαντική από το 2 ο 3μηνο.2014, όπου αναμένεται τώρα αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,5% σε ετησιοποιημένη βάση. Γενικά, σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις Εαρινές Προβλέψεις, η ανάπτυξη στην παγκόσμια οικονομία αναμένεται να επιταχυνθεί περαιτέρω, λόγω κυρίως της ισχυρής ανάπτυξης των ΗΠΑ, ενώ οι γεωπολιτικές αναταραχές μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Οι κίνδυνοι από την νομισματική και δημοσιονομική αβεβαιότητα στις ΗΠΑ έχουν εξαλειφθεί, και σύμφωνα με την Ε. Επιτροπή, το ΑΕΠ στις ΗΠΑ θα αυξηθεί κατά 2,8% το 2014 και 3,2% το 2015, από 1,9% το 2013. Για την Ιαπωνία η Επιτροπή συναινεί ότι η πολιτική επεκτατικής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής ενίσχυσε τις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας το 2013 και το 2014, καθώς το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,5% το 2013 και εκτιμάται να αυξηθεί με τον ίδιο ρυθμό και το 2014. Το 2015 αναμένεται μικρή επιβράδυνση στο 1,3% όσο οι πολιτικές αυτές θα εξασθενούν. Με αυτά τα δεδομένα, η Ε. Επιτροπή προβλέπει αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 3,5% το 2014 και κατά 3,8% το 2015, από 2,9% το 2013. Η πρόσφατη επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου εκτιμάται προσωρινή, καθώς η αύξηση των παγκόσμιων εισαγωγών θα επιταχυνθεί κατά 4,4% το 2014 και 5,7% το 2015, από 2,2% το 2013. Επιπλέον η υψηλή ζήτηση των αναπτυγμένων οικονομιών, συνέβαλε στην διατήρηση της τιμής του πετρελαίου σε υψηλό επίπεδο, τάση που θα συνεχισθεί το 2014. Η τιμή του Brent εκτιμάται στα $ 107,6/βαρέλι το 2014 και $ 102,9 το 2015, από $ 108,8 το 2013. Ειδικότερα: Στις ΗΠΑ, οι άσχημες καιρικές συνθήκες ήταν ο κύριος λόγος της περιορισμένης ανόδου του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο.2014, καθώς επηρέασαν αρνητικά τις εξαγωγές, τις επιχειρηματικές επενδύσεις και τις επενδύσεις στην αγορά ακινήτων. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας, ήρθαν να αντισταθμίσουν την αρνητική εικόνα. Η αύξηση των νέων θέσεων εργασίας πλην του αγροτικού τομέα κατά 288.000 τον Απρίλιο, ήτοι υψηλότερα κατά 88.000 από την εκτίμηση της αγοράς, επανέφερε την αισιοδοξία για ταχύτερη ανάκαμψη της οικονομίας των ΗΠΑ στη διάρκεια των επομένων μηνών. Θετική εξέλιξη αποτελούν οι αναθεωρήσεις σε υψηλότερα επίπεδα των 4

μετρήσεων του Μαρτίου κατά 11.000 και του Φεβρουάριου κατά 25.000 με αποτέλεσμα την σωρευτική αύξηση των νέων θέσεων εργασίας κατά 36.000. Οι ασυνήθιστα άσχημες καιρικές συνθήκες αποδυνάμωσαν την αγορά εργασίας τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο. Οι αναθεωρήσεις που συνέβησαν τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο αλλά και τα στοιχεία του Απριλίου επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι η βελτίωση της αγοράς εργασίας είναι ήδη σημαντική και συνεχίζεται. Άλλωστε ο αριθμός των νέων θέσεων απασχόλησης του Απριλίου ήταν ο υψηλότερος που έχει σημειωθεί από τον Ιαν.2012. Σημειώνεται, ότι στη διάρκεια του 1ου 3μηνου 2014, προστέθηκαν στην οικονομία των ΗΠΑ κατά μέσο όρο 214.000 νέες θέσεις εργασίας ανά μήνα, όταν για ολόκληρο το 2013, ο μέσος όρος ήταν 194.000 θέσεις ανά μήνα. Επιπλέον, θεαματική πτώση κατέγραψε το ποσοστό της ανεργίας στο 6,3% τον Απρ.2014, από 6,7% τον Μάρτ.2014, ήτοι πολύ χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις της αγοράς που προέβλεπε μια μικρή υποχώρηση στο 6,6%. Το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ για την περίοδο 1948-2014 κατά μέσο όρο διαμορφώνεται στο 5,83%, αγγίζοντας το ιστορικά υψηλό του 10,80% το Νοέμ.1982 και το ιστορικά χαμηλό του 2,50% τον Μάιο.1953. Ωστόσο, τον Απρ.2014 η ανεργία μειώθηκε, διότι το ίδιο μήνα, το μέγεθος του εργατικού δυναμικού υποχώρησε κατά 806.000, γεγονός που ώθησε προς τα κάτω το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό (το ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού που εργάζεται ή αναζητεί εργασία) σε 62,8% τον Απρίλιο (ήτοι το χαμηλότερο ποσοστό από τον Δεκ.2013), από 63,2% τον Μάρτιο. Επίσης, οι μέσες ωριαίες παρέμειναν στάσιμες σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014, όταν η προσδοκίες της αγοράς ήταν για άνοδό τους κατά 0,2%. Ως αποτέλεσμα, σε ετήσια βάση, οι αυξήσεις των μισθών περιορίστηκαν περαιτέρω σε 1,9% τον Απρ.2014 από 2,1% το Μάρτ.2014. Παρά τις ανωτέρω σχετικά μη ικανοποιητικές εξελίξεις, η γενική εικόνα της απασχόλησης εξελίσσεται ικανοποιητικά, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η άποψη ότι η επιβράδυνση της ανάπτυξης που παρατηρήθηκε το 1ο 3μηνο 2014 θα ακολουθηθεί από μια ισχυρή ανάκαμψη από το 2 ο 3μηνο.2014. Στην Ευρώπη, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch επιβεβαίωσε την μακροπρόθεσμη διαβάθμιση της Νορβηγίας σε ΑΑΑ σε ξένο και εθνικό νόμισμα και τις προοπτικές της οικονομίας σε σταθερές. Η αξιολόγηση της Νορβηγίας αντανακλά την καλή δημοσιονομική εικόνα της χώρας, το υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, το ισχυρό πλαίσιο οικονομικής πολιτικής αλλά και την σωστή διαχείριση των εσόδων από την εκμετάλλευση των πετρελαϊκών κοιτασμάτων στη Βόρεια Θάλασσα. Η παραγωγή πετρελαίου και οι εξαγωγές του στηρίζουν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το οποίο εμφανίζεται πλεονασματικό κατά μέσο όρο 13,5% του ΑΕΠ τα τελευταία 10 χρόνια. Η χρηματοοικονομική κατάσταση του δημοσίου επιτρέπει στις νορβηγικές αρχές να μπορούν να ανταποκριθούν σε ακραία οικονομικά φαινόμενα που μπορεί να προκληθούν από εξωτερικούς παράγοντες αλλά και να έχουν τον απαιτούμενο χρόνο προσαρμογής ενάντια στο φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού. Ο οίκος Fitch αναμένει αύξηση του ΑΕΠ κατά μέσο όρο 2,3% για τα επόμενα δύο χρόνια. Ωστόσο, ο οίκος σημειώνει, ότι η άνοδος των τιμών των ακινήτων έχει συμβάλει στην αύξηση του χρέους των νοικοκυριών, το οποίο είναι πλέον διπλάσιο του διαθέσιμου εισοδήματος. Στη Ζώνη του Ευρώ, το επενδυτικό ενδιαφέρον στρέφεται τώρα στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) στις 8.4.2014, καθώς ο πρόεδρος της ΕΚΤ θα πρέπει να δείξει με τον τρόπο του το πόσο μακριά βρισκόμαστε από την στιγμή ενεργοποίησης των αντισυμβατικών μέτρων που θα επιτρέψουν στην ΕΚΤ να επαναφέρει τον πληθωρισμό στην ΖτΕ περί το 2,0%, από το 0,7% που ήταν τον Απρ.2014. Στην Κίνα, ο επίσημος δείκτης PMI στη μεταποίηση κατέγραψε οριακή άνοδο τον Απρ. 2014 για 2 ο κατά σειρά μήνα στο 50,4 από 50,3 τον προηγούμενο μήνα. Αύξηση σημείωσε ο υποδείκτης των νέων παραγγελιών λόγω ενίσχυσης της εσωτερικής ζήτησης ενώ υποχώρηση κατέγραψαν οι υποδείκτες νέων παραγγελιών εξαγωγικού χαρακτήρα και παραγωγής Αμετάβλητος παρέμεινε ο υποδείκτης της απασχόλησης. Η άνοδος του επίσημου δείκτη ΡΜΙ και του δείκτη PMI που καταρτίζει η HSBC/Markit, υποδηλώνει επιτάχυνση της αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής και κατά συνέπεια επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Στην Ιαπωνία, το ποσοστό ανεργίας, διατηρήθηκε για στο 3,6% τον Μάρτ.2014, ενώ η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό αυξήθηκε στο 59,1% από 58,8% τον Φεβ.2014. Η ανεργία αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω τους επόμενους μήνες, καθώς ο δείκτης εργασία/αιτούντα βελτιώθηκε περαιτέρω στο 1,07 τον Μάρ.2014 από 1,05 τον Φεβ.2014. Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε τον Μάρτ.2014, κατά 0,3% σε μηνιαία βάση, έναντι σημαντικής μείωσής της κατά -2,3% τον Φεβ. 2014. Η βιομηχανική παραγωγή επηρεάστηκε αρνητικά, όπως ήταν αναμενόμενο, από την επικείμενη αύξηση του φόρου κατανάλωσης τον Απρ. 2014. Έτσι, εκτιμάται ότι η βιομηχανική παραγωγή θα υποχωρήσει εκ νέου τον Απρ. 2014 και θα αυξηθεί οριακά τον Μάι.2014. Σημειώθηκε επίσης υποχώρηση του δείκτη PMI στη μεταποίηση τον Απρ.2014 στο 49,4 (χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 14 μηνών), από 53,9 τον Μάρ.2014. 5

Επιπλέον εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, σημειώνεται η σημαντική άνοδος του δείκτη ISM υπηρεσιών, στις 55,2 μον. τον Απρ.2014, από 53,1 μον. τον Μάρτ.2014 που ενισχύει περαιτέρω τις προσδοκίες για σημαντική αύξηση του ΑΕΠ στο 2 ο 3μηνο.2014. Στην αγορά ακινήτων, οι δαπάνες για κατασκευές αυξήθηκαν κατά 0,2% σε μηνιαία βάση τον Μάρτ.2014, έναντι μείωσης -0,2% τον Φεβρ.2014, ενώ στον βιομηχανικό κλάδο, οι εργοστασιακές παραγγελίες αυξήθηκαν κατά 1,1% σε μηνιαία βάση τον Μάρτ.2014 έναντι αύξησης 1,5% τον Φεβρ.2014 και μείωσης -1,0% τον Ιαν.2014. Τέλος, στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας αυξήθηκαν εκ νέου κατά 14.000 την εβδομάδα έως 26.4.2014 στις 344.000, έναντι προσδοκιών της αγοράς για μείωσή τους στις 320.000. Η εξέλιξη αυτή ήταν προς την αντίθετη κατεύθυνση από τις προαναφερθείσες εξελίξεις για την αύξηση της απασχόλησης και την μείωση του ποσοστού ανεργίας τον Απρ.2013. Στην Ευρωζώνη, οι Εαρινές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία της οικονομίας της ΖτΕ διατηρήθηκαν σχεδόν αμετάβλητες σε σχέση με τις Χειμερινές Προβλέψεις. Το ΑΕΠ στη ΖτΕ εκτιμάται να αυξηθεί κατά 1,2% το 2014 και 1,7% το 2015. Θετική εξέλιξη αποτελεί σύμφωνα με την έκθεση η αύξηση του ΑΕΠ σε όλες σχεδόν τις οικονομίες στη ΖτΕ, ακόμα και σε αυτές οι οποίες δοκιμάστηκαν περισσότερο από την κρίση. Η ανάπτυξη θα στηριχθεί στην εγχώρια ζήτηση και η αγορά εργασίας θα αρχίσει να σταθεροποιείται με το ποσοστό ανεργίας να μειώνεται ελαφρά στο 11,8% το 2014 και 11,4% το 2015, από 12% το 2013. Σημειώνεται ότι το ποσοστό ανεργίας διατηρήθηκε στο 11,8% τον Μάρ.2014 έναντι εκτίμησης της αγοράς για οριακή άνοδό του στο 11,9%. Τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας καταγράφηκαν στην Αυστρία (4,9%) και στη Γερμανία (5,1%) ενώ τα υψηλότερα στην Ελλάδα (26,7%) και Ισπανία (25,3%). Ωστόσο το τμήμα της κοινωνίας που δέχεται το βαρύ πλήγμα της ανεργίας είναι οι νέοι (23,7%). Όσον αφορά τον πληθωρισμό, η Ε. Επιτροπή εκτιμά τώρα ότι θα διαμορφωθεί σε μέσα επίπεδα στο 0,8% το 2014 και 1,2% το 2015, από 1,3% το 2013. Σύμφωνα με την προσωρινή εκτίμηση της Eurostat, ο πληθωρισμός στη ΖτΕ, ανήλθε στο 0,7% τον Απρ.2014 από 0,5% τον Μάρ.2014. Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει τη σημαντική πρόοδο που καταγράφηκε σε δημοσιονομικό επίπεδο, η οποία επέδρασε αρνητικά στην οικονομική δραστηριότητα αλλά αναμένεται να έχει θετική επίδραση σε μεσο-μακροχρόνιο διάστημα. Θετική εξέλιξη για την οικονομική δραστηριότητα αποτελεί η άνοδος του δείκτη ΡΜΙ στις υπηρεσίες, στο 53,1 τον Απρ.2014, από 52,2 τον Μάρτ.2014. Χαρακτηριστικό είναι το ότι ο δείκτης PMI στις υπηρεσίες σημείωσε πτώση στη Γαλλία, ενώ εντυπωσιακή ήταν η αύξησή του στην Ισπανία, στο 56,5 τον Απρ.2014, από 43,0 τον Μάρτ.2014. Στον κλάδο της μεταποίησης στη Γαλλία ο δείκτης PMI υποχώρησε στις 51,2 μονάδες τον Απρ.2014, έναντι 52,1 μονάδων τον προηγούμενο μήνα. Στις αγορές κεφαλαίου, συνεχίζεται το αγοραστικό ενδιαφέρον παρά το γεγονός ότι επανήλθαν οι ανησυχίες για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία. Οι μέχρι σήμερα οικονομικές εξελίξεις δείχνουν ότι η κρίση χρέους που έπληξε την περιφέρεια της Ευρωζώνης έχει περιοριστεί, ενώ κάποιες ανησυχίες εγείρονται για χώρες όπως η Γαλλία και η Ολλανδία. Yields (%) Spreads (μβ) 5/5/2014 28/4/2014 μβ 5/5/2014 28/4/2014 μβ Ελλάδα 6,03 6,25 22 459 476 17 Ισπανία 2,97 3,06 9 154 156 3 Ιταλία 3,04 3,13 9 160 164 4 Πορτογαλία 3,58 3,71 13 214 222 7 Γαλλία 1,92 1,99 7 48 49 1 Ολλανδία 1,76 1,83 7 32 33 1 Γερμανία 1,44 1,50 6 5Y CDS (μβ) 5/5/2014 28/4/2014 μβ Ελλάδα 490 510 20 Ισπανία 94 96 1 Ιταλία 116 119 3 Πορτογαλία 173 178 5 Γαλλία 47 48 1 Ολλανδία 32 32 0 Γερμανία 22 22 0 Πηγή: Reuters Στον απόηχο των στοιχείων για τη μεταποιητική δραστηριότητα αλλά και την δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών στο σύνολο της Ευρωζώνης, η απόδοση του 10ετούς ισπανικού ομολόγου, υποχώρησε κάτω από το 3,0% στο 2,94% για πρώτη φορά από το 2005. Παράλληλα, το 10ετές ιταλικό ομόλογο διαπραγματεύεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, στο 2,99%. Ωστόσο, ο επικεφαλής του τμήματος νομισματικής πολιτικής του ΔΝΤ προειδοποίησε τους επενδυτές στις αγορές κεφαλαίου να μην εφησυχάζουν, καθώς δεν έχουν εξαλειφθεί οι κίνδυνοι στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Η πορεία των ομολογιακών τιμών τις επόμενες ημέρες θα εξαρτηθεί από τις διευκρινίσεις που θα δοθούν από τον Πρόεδρο της ΕΚΤ στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου μετά το πέρας της συνεδρίασης του ΔΣ της ΕΚΤ στις 8.5.2014. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό, ανήλθε στις 214 μ.β. την 5.5.2014, από 222 μ.β. την 28.4.2014 και το spread του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου στις 160 μ.β. από 164 μ.β.. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ την 6.5.2014 διαμορφωνόταν στο 2,62% από 2,74% που ήταν την 29.4.2014. Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου, ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου 6

έναντι 6 βασικών νομισμάτων υποχωρεί σε εβδομαδιαία βάση με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στο 79,41 (6.5.2014) από 79,81 (28.4.2014). Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε την 29.4.2014 ήταν αρνητικές στα $1,31 δισ. με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να παραμείνουν επίσης αρνητικές στα $ 4,19 δισ. για 4 η συνεχή εβδομάδα. Οι τοποθετήσεις στο ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε την 29.4.2014 διαμορφώθηκαν επίσης σε ελαφρά αρνητικό επίπεδο, στα $ 0,01 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα $ 4,44 δις, από $ 4,45 δις την προηγούμενη εβδομάδα. Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,3912 USD/EUR στις 6.5.2014 από 1,3838 USD/EUR στις 28.4.2014. Η ανατίμηση του ευρώ σε υψηλό επίπεδο δίμηνου ακολουθεί τη βελτίωση που κατέγραψαν οι δείκτες PMI των χωρών της Ευρωζώνης, γεγονός που περιορίζει τις πιθανότητες περαιτέρω νομισματικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ στη συνεδρίαση του ΔΣ της στις 8.5.2014. Το Γουάν Κίνας διέκοψε την πτωτική του πορεία, περιορίζοντας τις απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου σε 2,90% (6.5.2014) από 3,37% που ήταν στις 29.4.2014. Η ΤτΚίνας θεώρησε αναγκαία την στήριξη του Γουάν που την περασμένη εβδομάδα είχε αγγίξει το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 18 μηνών (6,2676 CNY/USD). Οι παρεμβάσεις της ΤτΚίνας δεν καταγράφονται άμεσα αλλά εκτιμώνται μέσω των μεγάλων και ασυνήθιστων αγορών από κρατικές τράπεζες. Η αλλαγή συμπεριφοράς από την ΤτΚίνας ενδεχομένως να αποδίδεται στην επιθυμία της κεντρικής τραπέζης να θέσει ένα τέλος στην επιθετικότητα που εκδήλωσαν ορισμένες επιχειρήσεις για αγορές δολαρίων ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα, καθώς εντείνονταν οι προσδοκίες για περαιτέρω διολίσθηση του Γουάν. Η στερλίνα καταγράφει κέρδη τόσο έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, όσο και έναντι του ευρώ. Στην αυξημένη ζήτηση για στερλίνες θετικό ρόλο διαδραμάτισε η ανακοίνωση ανόδου του δείκτη ΡΜΙ στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Απρ.2014 στο 58,7 από 57,6 τον Μαρ.2014. Η στερλίνα διαπραγματευόταν στις 6.5.2014 στα $1,6969 και στα 1,2177 έναντι $1,6815 και 1,2171 στις 29.4.2014. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Λιανικές Πωλήσεις: Σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία και την αλλαγή του έτους βάσης σε 2010=100, ο Γενικός Δείκτης Όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου υποχώρησε κατά -2,1% σε ετήσια βάση τον Φεβρ.2014, από -3,7% τον Ιαν.2014 και -13,8% τον Φεβρ.2013. Στο δίμηνο Ιαν. Φεβρ. 2014 η μείωση του εν λόγω δείκτη διαμορφώθηκε σε -2,9%, έναντι πτώσης κατά -15,0% το αντίστοιχο διάστημα 2013. Η εξέλιξη αυτή στο 1 ο 2μηνο 2014 προσδιορίστηκε από την πολύ μεγάλη πτώση των πωλήσεων των πολυκαταστημάτων κατά -19,3%, μετά την πτώση τους κατά -6,6% τον Ιαν-Φεβρ 2013. Επίσης, σημειώθηκε πτώση του όγκου των πωλήσεων Επίπλων-Ηλεκτρικών Ειδών Οικιακού Εξοπλισμού κατά -4,0% (Ιαν-Φεβρ 2013: -17,2%) και των πωλήσεων φαρμακευτικών προϊόντων κατά -4,7% (Ιαν-Φεβρ 2013: -23,0%). Σχετικά περιορισμένη ήταν η πτώση των πωλήσεων στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων κατά -2,1%. Αντίθετα, σημειώνεται η αύξηση των πωλήσεων στα είδη βιβλίων-χαρτικών κατά 3,1% και στα καύσιμα & λιπαντικά κατά 3,7%. Ετήσιες Ποσοστιαίες Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Όγκου Λιανικών Πωλήσεων Κατηγορίες Καταστημάτων Ιαν-Φεβρ 2014 Ιαν-Φεβρ 2013 Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων -2,1-15,0 Πολυκαταστήματα -19,3-6,6 Μικρά Καταστήματα Τροφίμων -2,0-12,1 Φαρμακευτικά-Καλλυντικά -4,7-23,0 Ένδυση-Υπόδηση -1,5-10,3 Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη -4,0-17,2 Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη 3,1-10,4 Καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων 3,7-18,0 Γενικός Δείκτης Όγκου -2,6-15,4 Γενικός Δείκτης Όγκου εκτός Καυσίμων και Λιπαντικών -2,9-15,0 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. Σε σχέση με τις ανωτέρω εξελίξεις στο Δείκτη Όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου το δίμηνο 2014 σημειώνονται τα ακόλουθα: Πρώτον, η αρνητική τους εξέλιξη προσδιορίστηκε, ενδεχομένως, από το γεγονός ότι οι πωλήσεις στην περίοδο των εκπτώσεων τον Ιαν.- Φεβρ. 2014 περιορίστηκαν σε σημαντικό βαθμό από τις αυξημένες πωλήσεις στην περίοδο των εκπτώσεων του Νοεμ.2013, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, ενώ νέα ενδιάμεση περίοδο εκπτώσεων διανύουμε στο 1 ο 10ήμερο του Μαΐου 2014. Δεύτερον, η ανωτέρω σχετικά αρνητική εξέλιξη του Γενικού Δείκτη δεν αντικατοπτρίζει τη σταθερή βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο, ο οποίος ανήλθε στο 80,1 τον Απρ.2014 από 79,5 τον Μάρτ.2014, 82,4 τον Φεβρ.2014 και 79,9 τον Ιαν.2014. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι στην Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα πολυκαταστήματα διαμορφωνόταν ακόμη σε πολύ χαμηλά επίπεδα στο 48,8 τον Απρ.2014 από 60,8 τον Μάρτ.2014, 66,7 τον Φεβρ.2014 και 53,7 τον Ιαν.2014 (Απρ.2013: 43,5). Τρίτον, τα ανωτέρω επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις για πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης και κατά το 2014, αλλά με πολύ χαμηλότερο ρυθμό (κατά -1,8%) από ότι το 2013 (-6,0%). Θετική αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται από το 2015. Τουριστική κίνηση το 2013, οι προοπτικές του 2014: Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία της έρευνας συνόρων, που διενεργεί η Τράπεζα της 7

Ελλάδος, προκύπτει ότι η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση (σε κάθε είδους τουριστικό κατάλυμα και με κάθε μεταφορικό μέσο) υπερέβη κάθε προσδοκία, αφού αυξήθηκε δυναμικά κατά +18,7% το 2013, έναντι αύξησή της κατά +3,2% το 2012, με αποτέλεσμα ο αριθμός των αλλοδαπών τουριστών να αυξηθεί εντυπωσιακά στο ιστορικά υψηλό των 20,1 εκατ. (έναντι της προηγούμενης προσωρινής εκτίμησης για 18 εκατ. επισκέπτες), από 16,9 εκατ. το 2012, 16,4 εκατ. το 2011 και 15,0 εκατ. το 2010. Μάλιστα η πλειονότητα των αφιχθέντων τουριστών στην Αθήνα παρέμειναν στην πόλη, αυξάνοντας τη μέση πληρότητα των αθηναϊκών ξενοδοχείων 13,1 13,3 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Πηγή: UNWTO 16,4 Παράλληλα, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν σημαντικά κατά +16,4% το 2013, ανερχόμενες στα 12,2 δις (2012: 10,4 δισ., 2011: 10,5 δισ.). Συνεπώς, το πλεόνασμα του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών διευρύνθηκε αισθητά στα 10,3 δις το 2013, σημειώνοντας αύξηση κατά +20,0% (2012: +4,4%, 2011: +10,5%). Επισημαίνεται η ανάπτυξη του κλάδου της Κρουαζιέρας. Συγκεκριμένα, οι επισκέπτες κρουαζιέρας ανήλθαν σε 2,4 εκατ. ταξιδιώτες το 2013, έναντι 1,4 εκατ. το 2012 σημειώνοντας αλματώδη αύξηση κατά +53,4%. Παράλληλα, οι συνολικές διανυκτερεύσεις εκτός κρουαζιερόπλοιων εκτιμάται ότι ανήλθαν σε 4,3 εκατ. από 3,3 εκατ. το 2012 (+31,5%). Αναφορικά με τις κύριες πηγές του Ελληνικού τουρισμού, παρατηρείται ότι: Οι αφίξεις από τις χώρες της ΕΕ και της ΖτΕ αυξήθηκαν κατά +7,4% και +7,9% αντίστοιχα. Σημαντική άνοδο παρουσίασαν οι αφίξεις από τη Γερμανία (2013:+7,5%, 2012: -5,9%), τη Γαλλία (2013: +17,9%, 2012: -15,0%) και τις λοιπές χώρες της ΕΕ εκτός της ΖτΕ (2013:+6,7%, 16,9 20,1 2000 2004 2011 2012 2013 60 Αριθμός Τουριστών Ελλάδα (σε εκατ. άτομα) Αριθμός Τουριστών σε Ελλάδα και ανταγωνίστριες χώρες 2013 (σε εκατ. άτομα) 49 39 20,1 Ισπανία Ιταλία Τουρκία Ελλάδα Κροατία 12 2012:-4,6%). Αντίθετα, ο αριθμός των τουριστών από το Ην. Βασίλειο υποχώρησε κατά -3,9% το 2013, έναντι αύξησης κατά +9,3% το 2012. Οι αφίξεις από τη Ρωσία παρουσίασαν κατακόρυφη αύξηση κατά +54,7% το 2013 φθάνοντας στους 1.353 χιλ. ταξιδιώτες (2012: 874,8 χιλ. 2011: 738,9 χιλ.), ενώ τα έσοδα από Ρώσους τουρίστες ανήλθαν στα 1,3 δισ. το 2013, έναντι 0,9 δισ. το 2012, σημειώνονταν αύξηση κατά +41,8%. Επίσης, οι αφίξεις από τις ΗΠΑ κατέγραψαν αξιοσημείωτη άνοδο κατά +24,8% το 2013 ανερχόμενες σε 466,5 χιλ. επισκέπτες, ενώ οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από τους Αμερικανούς τουρίστες ανήλθαν στα 568,6 εκατ. το 2013 παρουσιάζοντας αύξηση κατά +33,5%. Η σημαντική βελτίωση της τουριστικής κίνησης το 2013 αποδίδεται κυρίως: (α) στην σαφώς βελτιωμένη εικόνα της Ελλάδος στις χώρες προέλευσης των τουριστών, (β) στη συνεχή βελτίωση του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας - καθώς έχουν τεθεί σε λειτουργία νέες και υπερσύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες, ενοικιαζόμενες οικίες και δωμάτια, (γ) στην ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού, στις ελκυστικότερες τιμές των πακέτων και γενικότερα των τιμών των τουριστικών καταλυμάτων, (δ) στη βελτίωση της τουριστική εικόνας της Αθήνας, με τις αφίξεις στο αεροδρόμιο Αθηνών να παρουσιάζουν συνεχή αύξηση από τον Μάιο 2013. Ειδικότερα, οι αφίξεις στον αερολιμένα Αθηνών αυξήθηκαν σημαντικά κατά +32,3% και τον Μάρτ.2014, έναντι αύξησής τους κατά +2,5% συνολικά το 2013. Η βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας και η προώθηση του συνεδριακού κυρίως τουρισμού συνέτειναν στην αύξηση των αφίξεων και (δ) στη βελτίωση των συγκοινωνιακών υποδομών. Η τουριστική κίνηση του 2014 προβλέπεται να είναι ακόμη καλύτερη από αυτή του 2013, δεδομένου ότι για το 2014 έχουν υπογραφεί συμβόλαια προκρατήσεων σημαντικά αυξημένα σε σύγκριση με το 2013. Στο 1 ο 3μηνο 2014 η αύξηση των κρατήσεων για ελληνικούς προορισμούς από τη Γερμανία ανήλθε στο 55% έναντι του 1 ου 3μήνου 2013. Ο αριθμός των ξένων επισκεπτών αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2014. Ειδικότερα σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ, ο αριθμός των τουριστών με έκτακτες πτήσεις αυξήθηκε κατά +28,3% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο.2014, έναντι -10,1% στο 1 ο 3μηνο 2013. Παράλληλα οι επιχειρηματικές προσδοκίες (ΙΟΒΕ) στον κλάδο «Ξενοδοχεία-Εστιατόρια» και «Τουριστικά Πρακτορεία» παρουσιάζουν στο 2014 εντυπωσιακή άνοδο. Είναι ενδεικτικό ότι ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο «Ξενοδοχεία» ανήλθε τον Απρ.2014 στις 94,1 μονάδες, από 74,9 μον. τον Δεκ.2013, έναντι 66,4 μον. τον Απρ.2013, ενώ στα «Τουριστικά Πρακτορεία» ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών αυξήθηκε κατακόρυφα τον Απρ.2014 στις 127,4 μονάδες από 83,6 μον. τον Δεκ.2013, έναντι 83,2 μον. τον Απρίλιο του 2013. 8

Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) ανήγγειλε στη συνεδρίαση της Νομισματικής Επιτροπής (FOMC) την περασμένη Τετάρτη ότι θα προχωρήσει σε αποκλιμάκωση του προγράμματος QE (ποσοτικής χαλάρωσης) κατά $ 10 δισ. το μήνα, ήτοι θα περιορίσει στα $ 45 δισ. από $ 55 δισ. τις μηνιαίες αγορές μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων τον Μάιο 2014 και θα συνεχίσει την μείωση κατά 10 δις το μήνα στους επόμενους μήνες. Επίσης, θα διατηρήσει αμετάβλητο το βασικό παρεμβατικό επιτόκιο στο 0,25% τουλάχιστον έως και το 1 ο 3μηνο 2015. Όσον αφορά τα βασικά μεγέθη της οικονομίας και σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση, απογοητευτική ήταν η αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 0,1% σε ετησιοποιημένη βάση στο 1ο 3μηνο 2014, έναντι μεγαλύτερης αύξησης κατά 2,6% στο 4ο 3μηνο 2013, κατά 4,1% στο 3ο 3μηνο 2013 και κατά 2,5% στο 2ο 3μηνο 2013. Το 2013 η αύξηση του ΑΕΠ ήταν 1,9%. Στο 1 ο 3μηνο 2014 σημειώθηκε ο χαμηλότερος ρυθμός ανάπτυξης από το 4ο 3μηνο 2012, ενώ οι αναλυτές εκτιμούσαν αύξηση του ΑΕΠ κατά +1,2%. Ο βασικός παράγοντας της ισχνής αύξησης του ΑΕΠ ήταν οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τους πρώτους μήνες του 2014 και οι οποίες είχαν αρνητική επίπτωση στις εξαγωγές, τις επιχειρηματικές επενδύσεις και τις επενδύσεις σε κατοικίες. Αναλυτικότερα: Οι καταναλωτικές δαπάνες σημείωσαν, ελαφρώς χαμηλότερη αύξηση κατά 3,0% στο 1 ο 3μηνο 2014, από 3,3% στο 4ο 3μηνο 2013 (2013: 2,0%) και τούτο διότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες λειτούργησαν αποτρεπτικά για τις αγορές των Αμερικανών. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις σημείωσαν μικρή πτώση κατά -2,1%, έναντι αύξησης κατά 5,7% στο 4ο 3μηνο 2013 (2013: +2,7%), αφού οι δαπάνες για εξοπλισμό μειώθηκαν κατά -5,5%, έναντι αύξησης κατά 10,9% (2013: +3,1%). Επιπρόσθετα, συνεχίζεται η πτωτική επίπτωση της αγοράς ακινήτων στη μεταβολή του ΑΕΠ, καθώς οι επενδύσεις σε κατασκευή κατοικιών σημείωσαν πτώση κατά -5,7%, από -7,9% στο 4ο 3μηνο 2013 (2013: 12,2%). Τέλος, έντονη πτώση σημείωσαν οι εξαγωγές κατά -7,6%, έναντι αύξησης κατά 9,5% στο 4ο 3μηνο 2013 (2013: 2,7%). Από την άλλη πλευρά, οι εισαγωγές μειώθηκαν λιγότερο, κατά -1,4% από αύξηση κατά 1,5% στο 4ο 3μηνο.2013 (2013: 1,4%). Οι δαπάνες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ενισχύθηκαν οριακά κατά 0,7%, έναντι σημαντικής πτώσης κατά -12,8% στο 4 ο 3μηνο.2013 και έναντι πτώσης τους κατά -5,2% το 2013 ως σύνολο. Αντίθετα, οι δαπάνες πολιτειών και τοπικής αυτοδιοίκησης μειώθηκαν κατά -1,3%, ενώ το προηγούμενο 3μηνο παρέμειναν αμετάβλητες και το 2013 σημείωσαν μικρή πτώση κατά -0,2%. Η προσωπική κατανάλωση σε τρέχουσες τιμές αυξήθηκε τον Μάρτ.2014 εντυπωσιακά, κατά 0,9% σε ετήσια βάση, από +0,5% τον Φεβρ.2014 και +0,2% τον Ιαν.2014. Η αύξηση του προσωπικού εισοδήματος ήταν 0,5% σε ετήσια βάση τον Μάρτ.2014 από +0,4% τον Φεβρ.2014 και τον Ιαν.2014, συμβάλλοντας στη μείωση του ποσοστού αποταμίευσης στο 3,8% τον Μάρτ.2014, από 4,2% τον Φεβρ.2014 και 4,3% τον Ιαν.2014. Στον τομέα της παραγωγής, οι εργοστασιακές παραγγελίες αυξήθηκαν κατά 1,1% σε μηνιαία βάση τον Μάρτ.2014 από 1,5% τον Φεβρ.2014 και έναντι μείωσης -1,0% τον Ιαν.2014. Ο δείκτης ISM non-manufacturing, σημείωσε αισθητή βελτίωση τον Απρ.2014, αγγίζοντας τις 55,2 μονάδες από 53,1 τον Μάρτ.2014. Διαμορφώθηκε πάνω από τις προσδοκίες της αγοράς για αύξηση στις 54,1 μονάδες και αντικατοπτρίζει επέκταση στον τομέα των υπηρεσιών. Ο υποδείκτης ISM Business Activity ανήλθε στις 60,9 μονάδες τον Απρ.2014 από 53,4 τον Μάρτ.2014, ενώ παράλληλα ο υποδείκτης ISM New Orders ανήλθε στις 58,2 μονάδες από 53,4 τον προηγούμενο μήνα. Οι αυξήσεις των δύο συγκεκριμένων υποδεικτών ήταν οι μεγαλύτερες από τον περασμένο Αύγουστο. Όσον αφορά τον εξωτερικό τομέα, το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών διαμορφώθηκε τον Μάρτ.2014 σε $ 40,38 δις από $ 41,87 δις τον Φεβρ.2014 και $ 36,56 δις τον Μάρτ.2013. Στο τρίμηνο 2014 το έλλειμμα διαμορφώθηκε σε $ 121,53 δις από $ 121,96 δις το αντίστοιχο τρίμηνο 2013. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 3,2% σε ετήσια βάση το τρίμηνο 2014, ενώ αντίστοιχα οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 2,6%. Σύμφωνα με τις Εαρινές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ εκτιμάται σε 2,8% το 2014 και 3,2% το 2015 από 1,9% το 2013 (Βλέπε τον Πίνακα). ΗΠΑ Προβλέψεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές) 2012 2013 2014 2015 ΑΕΠ 2,8 1,9 2,8 3,2 Ιδιωτική Κατανάλωση 2,2 2,0 2,6 2,9 Δημόσια Κατανάλωση 0,2 2,0 0,2 1,1 Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 5,5 2,9 4,9 7,5 Εξαγωγές 3,5 2,7 5,0 5,6 Εισαγωγές 2,2 1,4 3,5 6,0 Η μείωση του δημοσιονομικού κενού σε συνδυασμό με την κατάλληλη νομισματική πολιτική (σταδιακός περιορισμός της νομισματικής επεκτατικής πολιτικής) είναι οι δυο βασικοί πυλώνες που θα δώσουν ώθηση στην οικονομική ανάκαμψη. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να ανακάμψει λόγω της βελτιωμένων συνθηκών στην αγορά εργασίας και οι επενδύσεις εκτιμάται ότι επίσης θα ενισχυθούν, καθώς η εγχώρια και η εξωτερική ζήτηση θα είναι πιο εύρωστη. Οι συνθήκες στον επιχειρηματικό τομέα θα είναι επίσης βελτιωμένες, καθώς το χρηματοοικονομικό περιβάλλον εμφανίζεται πιο ευνοϊκό λόγω των χαμηλών επιτοκίων και των υψηλότερης επιχειρηματικής κερδοφορίας. Οι προβλέψεις της Επιτροπής για την πορεία της οικονομίας της ΖτΕ έμειναν σχεδόν αμετάβλητες σε σχέση με τις χειμερινές της προβλέψεις. Ωστόσο, η 9

Επιτροπή επισημαίνει ότι η οικονομία της ΖτΕ έχει εξέλθει από την ύφεση που την ταλάνιζε από το 2008, ενώ υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για βιώσιμη ανάπτυξη από δε και πέρα. Αυτό φαίνεται και από την ανάκαμψη των δεικτών οικονομικού και επιχειρηματικού κλίματος, οι οποίοι διαμορφώνονται πάνω από τον μακροχρόνιο μέσο όρο. Θετική επίσης εξέλιξη είναι η αύξηση του ΑΕΠ σε όλες σχεδόν τις οικονομίες στη ΖτΕ ήδη από το 2013, ακόμα και στις οικονομίες οι οποίες δοκιμάστηκαν περισσότερο από την κρίση. Η ανάπτυξη θα προέλθει από την ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης, καθώς οι μακροοικονομικές ανισορροπίες έχουν αρχίσει να εκλείπουν, ενώ και η αγορά εργασίας έχει δείξει σημάδια σταθεροποίησης. Οι παράγοντες αυτοί θα οδηγήσουν και στην αποκλιμάκωση της ανεργίας, η οποία προβλέπεται να μειωθεί ελαφρά από το 2014. Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό έχουν αναθεωρηθεί ελαφρά προς τα κάτω σε σχέση με τις χειμερινές προβλέψεις, αν και διατηρούνται σε πολύ χαμηλό επίπεδο για το 2014 και το 2015, δεδομένων των προσδοκιών για αρνητικό πληθωρισμό που ενισχύθηκαν το1ο 3μηνο 2014. Ο πληθωρισμός εκτιμάται να διαμορφωθεί στο 0,8% το 2014 και 1,2% το 2015, από 1,3% το 2013. Η ανάπτυξη στη ΖτΕ εκτιμάται στο 1,2% το 2014 και 1,7% το 2015. Η ανάπτυξη θα προέλθει από την τόνωση της εγχώριας ζήτησης, και κυρίως των επενδύσεων σε εξοπλισμό, υποκινούμενες από την βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος. Η αγορά κατοικίας επίσης εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης, μετά την κατακόρυφη πτώση το 2008-2013., οι οποίες κατέγραψαν μεγάλη μείωση την περίοδο 2008-2013. Η κατανάλωση επίσης σταδιακά ενισχύεται, κυρίως το 2015, υποβοηθούμενη από το χαμηλό επιτοκιακό περιβάλλον, την αύξηση της απασχόλησης και την χαλαρότητα των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, παράγοντες που συντελούν στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος. Σαφής βελτίωση σημειώνεται στο εξωτερικό ισοζύγιο των ελλειμματικών χωρών, η οποία, όπως τονίζει η Επιτροπή, είναι διαρθρωτική, και οφείλεται στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας, αν και κατά ένα μέρος οφείλεται στην μείωση των εισαγωγών. Πίνακας. Εαρινές Προβλέψεις Ευρωπαικής Επιτροπής ΑΕΠ Πληθω ρισμός Ανεργία 2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015 ΖτΕ -0,4 1,2 1,7 1,3 0,8 1,2 12,0 11,8 11,4 Γερμανία 0,4 1,8 2,0 1,6 1,1 1,4 5,3 5,1 5,1 Γαλλία 0,2 1,0 1,5 1,0 1,0 1,1 10,3 10,4 10,2 Ολλανδία -0,8 1,2 1,4 2,6 0,7 0,9 6,7 7,4 7,3 Ιταλία -1,9 0,6 1,2 1,3 0,7 1,2 12,2 12,8 12,5 Ισπανία -1,2 1,1 2,1 1,5 0,1 0,8 26,4 25,5 24,0 Ιρλανδία -0,3 1,7 3,0 0,5 0,6 1,1 13,1 11,4 10,2 Ελλάδα -3,9 0,6 2,9-0,9-0,8 0,3 27,3 26,0 24,0 Πορτογαλία -1,4 1,2 1,5 0,4 0,4 1,1 16,5 15,4 14,8 Ην. Βασίλειο 1,7 2,7 2,5 2,6 1,9 2,0 7,5 6,6 6,3 ΗΠΑ 1,9 2,8 3,2 1,5 1,7 1,9 7,4 6,4 5,9 Ιαπωνία 1,5 1,5 1,3 0,4 2,5 1,6 4,0 3,8 3,8 Μεγάλη απόκλιση εξακολουθεί να υφίσταται στα ποσοστά ανεργίας, με τις χώρες της περιφέρειας οι οποίες αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκαμψίες στην αγορά εργασίας, να καταγράφουν το υψηλότερο ποσοστό. Η ελλιπής αξιοποίηση των παραγωγικών πόρων, εξαιτίας της μεγάλης ύφεσης, εμποδίζει την ταχύτερη πτώση της ανεργίας σε αυτές τις οικονομίες. Έτσι, το ποσοστό ανεργίας θα μειωθεί ελαφρά στο 11,8% το 2014 και 11,4% το 2015, από 12% το 2013. Όσον αφορά στην αγορά χρήματος, οι συνθήκες χρηματοδότησης σταδιακά εξομαλύνονται, και αναμένεται περαιτέρω βελτίωση μετά την λειτουργία και του Single Supervisory Mechanism (SSM) τον Νοέμ.2014. Τα τελικά συμπεράσματα θα εξαχθούν όταν θα ολοκληρωθούν τα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών. Η τραπεζική χρηματοδότηση και το επίπεδο στα επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων διαφέρει αισθητά από χώρα σε χώρα. Πάντως, στο σύνολο της ΖτΕ, η πιστωτική επέκταση παραμένει στο -2% το 1 ο 3μηνο 2014. Τέλος, η Ε. Επιτροπή επισημαίνει την μεγάλη πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τομέα της δημοσιονομικής προσαρμογής, η οποία επηρέασε μεν αρνητικά την ανάπτυξη στη ΖτΕ στα προηγούμενα έτη, αλλά, σύμφωνα με την Επιτροπή, τα οφέλη θα είναι ορατά στο μεσο-μακροχρόνιο διάστημα. Το έλλειμμα στην γενικής κυβέρνησης στη ΖτΕ μειώθηκε στο -3% του ΑΕΠ το 2013 και εκτιμάται στο -2,5% και -2,3% αντίστοιχα το 2014 και 2015. Το χρέος προβλέπεται να αυξηθεί στο 96% του ΑΕΠ το 2014, προτού υποχωρήσει στο 95,4% του ΑΕΠ το 2015, από 95% το 2013. Η αύξηση στο πρωτογενές πλεόνασμα στη ΖτΕ τα επόμενα έτη σε συνδυασμό με την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών θα συμβάλλει στην πτώση του χρέους από το 2015 και έπειτα. 58 56 54 52 50 48 46 44 42 40 ΖτΕ Δείκτης ΡΜΙ στις υπηρεσίες στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες Γαλλία Γερμανία Ιταλία ΖτΕ: Επιβεβαιώθηκε η βελτίωση στον δείκτη ΡΜΙ στις υπηρεσίες, στο 53,1 τον Απρ.2014 (υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούν.2011), από 52,2 τον Μάρτ.2014. Ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ ήταν στο 54,0 τον Απρ.2014, επίπεδο που συμβαδίζει με υψηλή αύξηση του ΑΕΠ το 2 ο 3μηνο 2014, περί το 0,5%. Πτώση του δείκτη ΡΜΙ στις υπηρεσίες σημειώθηκε μόνο στη Γαλλία, ενώ εντυπωσιακή είναι η αύξηση του δείκτη στην Ισπανία, στο 56,5 τον Απρ.2014, από 43 τον Μάρτ.2014. Στην αγορά εργασίας, η τάση αποκλιμάκωσης της ανεργίας συνεχίζεται με πολύ αργό ρυθμό, όπως φαίνεται στον κατωτέρω Πίνακα. Ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε για 4 ο συνεχή μήνα κατά 22 χιλ. τον Μάρτ.2014, στα 18.913 άτομα. Το ποσοστό ανεργίας διατηρείται στο 11,8% τον Μάρτ.2014. Η Ε. Επιτροπή, στις εαρινές της προβλέψεις σημειώνει τη σταδιακή βελτίωση της απασχόλησης, η οποία ήδη αυξάνει, αν και πολύ περιορισμένα, από το 4 ο 3μηνο 2013, μετά από 2 συνεχή έτη πτώσης. Οι κλάδοι που παρουσίασαν την σημαντικότερη 10

πτώση στην απασχόληση ήταν ο κατασκευαστικός και ο κλάδος της μεταποίησης. Θετική εξέλιξη είναι επίσης ότι το ποσοστό ανεργίας των νέων έχει αρχίσει να περιορίζεται, κατά 0,7 π.μ. μέσα σε ένα έτος, και διαμορφώνεται στο 23,7% τον Μάρτ.2014. Ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες Μάρτ.2014 Φεβ.2014 Ιαν.2014 Δεκ.2013 Νοέμ.2013 ΖτΕ 11,8 11,8 11,8 11,8 12,0 Γερμανία 5,1 5,1 5,1 5,2 5,1 Γαλλία 10,4 10,4 10,3 10,2 10,8 Ιταλία 12,7 12,7 12,7 12,6 12,8 Ισπανία 25,3 25,3 25,5 25,8 26,2 Ιρλανδία 11,8 11,9 11,9 12,0 12,2 Πορτογαλία 15,2 15,2 15,2 15,3 15,4 Ολλανδία 7,2 7,3 7,1 7,0 6,9 Αυστρία 4,9 4,8 4,9 5,0 5,0 Πηγή: Eurostat Επίσης, αξιοσημείωτο είναι το ότι παρατηρείται αναδιανομή του εργατικού δυναμικού στους πιο παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας, κυρίως στην Ισπανία και την Πορτογαλία, γεγονός που δείχνει ότι η ανεργία δεν είναι διαρθρωτική και οφείλεται κυρίως στην έντονη ύφεση που έπληξε τις οικονομίες. Ήδη, στην Ιρλανδία, όπου η οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης, η απασχόλησης αυξάνει σε όλους τους κλάδους, ακόμα και στον κατασκευαστικό. Σύμφωνα με την Ε. Επιτροπή, η απασχόληση θα αυξηθεί κατά 0,4% το 2014 και 0,7% το 2015 στη ΖτΕ, έναντι πτώσης -0,9% το 2013. Το ποσοστό ανεργίας, θα μειωθεί ελαφρά στο 118% το 2014 και 11,4% το 2015 (ενώ τον Φεβ.2014 τα αντίστοιχα ποσοστά για το 2014 και 2015 ήταν 12% και 11,7%). Ο πληθωρισμός στη ΖτΕ, σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση της Eurostat, ανήλθε, όπως αναμενόταν, στο 0,7% τον Απρ.2014, από 0,5% τον Μάρτ.2014. ο αντίστοιχος δομικός πληθωρισμός, εξαιρουμένων δηλαδή των τιμών της ενέργειας, τροφίμων, καπνού και τσιγάρων ανήλθε στο 1,0%, από 0,7% τον Μάρτ.2014. Η αύξηση οφείλεται σε εποχικούς παράγοντες, καθώς φέτος η περίοδος του Πάσχα ήταν τον Απρ.2014. Ο πολύ χαμηλός πληθωρισμός που παρατηρείται από το 4 ο 3μηνο 2013 οφείλεται, σύμφωνα με την Ε. Επιτροπή σε 5 παράγοντες: στην πτώση των τιμών των εμπορευμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο, την ανατίμηση του Ευρώ, την επιβράδυνση της οικονομίας συνολικά, την διατήρηση χαμηλού πληθωρισμού ακόμα και στις χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης και τέλος, στην αποκλιμάκωση οποιασδήποτε αυξητικής τάσης στο επίπεδο τιμών που είχαν τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής (όπως η αύξηση του ΦΠΑ). Ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει στο 0,8% το 2014 και 1,2% το 2015, από 1,3% το 2013. Ιαπωνία: Το ποσοστό ανεργίας, σύμφωνα με τα εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία, παρέμεινε αμετάβλητο τον Μάρτ.2014 στο 3,6% (χαμηλό 6 ετών). Η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό αυξήθηκε περαιτέρω τον Μάρτ.2014 σε 59,1% από 58,8% τον Φεβρ.2014 κυρίως λόγω της αύξησης της συμμετοχής των γυναικών στην αναζήτηση εργασίας. Τον Μάρτ.2014, το εργατικό δυναμικό αυξήθηκε κατά 0,8% σε ετήσια βάση, έναντι 0,7% τον Φεβρ.2014 και ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά -12,1% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης του κατά -16,2% τον προηγούμενο μήνα. Τους επόμενους μήνες αναμένεται να υποχωρήσει η ανεργία καθώς ο δείκτης «δουλειά ανά αιτούντα» αυξήθηκε περαιτέρω τον Μάρτ.2014 στο 1,07 (νέο υψηλό) από 1,05 τον Φεβρ. 2014. Οι μικτές αποδοχές αυξήθηκαν κατά 0,7% σε ετήσια βάση τον Μάρτ.2014, ενώ τον Φεβρ. 2014 είχαν παραμείνει αμετάβλητες. Οι κανονικές αποδοχές υποχώρησαν (για 22 ο συνεχή μήνα) τον Μάρτ.2014 κατά -0,4% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής τους κατά -0,3% σε ετήσια βάση τον Φεβρ.2014. Οι αμοιβές για υπερωρίες αυξήθηκαν (για 12 ο συνεχή μήνα) τον Μάρτ.2014 κατά 14,8% σε ετήσια βάση, έναντι 3,4% σε ετήσια βάση τον Φεβρ. 2014. Οι πραγματικές αποδοχές παρουσίασαν μείωση τον Μάρτ.2014 (για 9 ο συνεχή μήνα) κατά -1,3% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά -1,9% σε ετήσια βάση τον Φεβρ. 2014, καθώς δεν φάνηκε ακόμη η επίδραση από τη συμφωνία για αύξηση των μισθών μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων και οι αποδοχές συνεχίζουν να επηρεάζονται από τον πληθωρισμό. Η βιομηχανική παραγωγή ήταν αυξημένη κατά 0,3% σε μηνιαία βάση τον Μάρτ.2014, έναντι μηνιαίας μείωσης κατά -2,3% τον Φεβρ.2014, ενώ οι προβλέψεις των αναλυτών ήταν μικτές και η πρόβλεψη των επιχειρήσεων ήταν μηνιαία αύξηση κατά 0,9%. Η βιομηχανική παραγωγή επηρεάστηκε αρνητικά τον Μάρτ.2014 όπως και τον Φεβρ. 2014 από την αύξηση του φόρου κατανάλωσης τον Απρ. 2014. Σε τριμηνιαία βάση, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,8% το 1 ο 3μηνο 2014, με μεγαλύτερο ρυθμό έναντι 1,8% το 4 ο 3μηνο 2013 και φαίνεται ότι το ΑΕΠ το 1 ο 3μηνο 2014 θα αυξηθεί περισσότερο, έναντι του 0,2% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο 3μηνο 2013. Οι επιχειρήσεις προβλέπουν ότι η βιομηχανική παραγωγή θα υποχωρήσει κατά -1,4% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014, έναντι της πρόβλεψής τους τον Μάρτ.2014 για -0,6%. Οριακή αύξηση κατά 0,1% αναμένεται τον Μάιο 2014. Ο δείκτης PMI στη μεταποίηση συνέχισε να υποχωρεί τον Απρ.2014 στο 49,4 (χαμηλό 14 μηνών), από 53,9 τον Μάρτ.2014, ενώ οι αναλυτές είχαν προβλέψει υποχώρησή του αλλά διαμόρφωσή του πάνω από το επίπεδο του 50,0. Η υποχώρηση ήταν επίσης αποτέλεσμα της αύξησης του φόρου κατανάλωσης την 1 η Απρ. 2014. Οι υποδείκτες της παραγωγής, των νέων παραγγελιών και των νέων παραγγελιών εξαγωγών είχαν υποχώρηση, ενώ ο υποδείκτης της απασχόλησης παρουσίασε αύξηση. Ο δείκτης εμπιστοσύνης των μικρών επιχειρήσεων υποχώρησε έντονα τον Απρ. 2014 σε 45,4 (χαμηλό από Φεβρ. 2013) από 53,5 τον Μάρτ.2014 (υψηλό από τα τέλη της δεκαετίας του 80), σε χαμηλότερο επίπεδο έναντι 46,6 που είχαν προβλέψει οι μικρές επιχειρήσεις τον προηγούμενο μήνα. Η υποχώρηση του δείκτη προήλθε από την αύξηση του φόρου κατανάλωσης η οποία, επηρεάζοντας αρνητικά την εσωτερική ζήτηση, επηρέασε έντονα και τις μικρές επιχειρήσεις οι οποίες αντλούν τα έσοδά τους κυρίως 11

από την εσωτερική αγορά. Για τον Μάιο.2014 οι μικρές επιχειρήσεις προβλέπουν ότι ο δείκτης θα υποχωρήσει περαιτέρω σε 44,4. Κίνα: Η κυβέρνηση της Κίνας μεθοδεύει τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στις επιχειρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας σε συνέχεια σχετικής απόφασης στην 3 η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος το Νοέμ. 2013. Ορισμένες επαρχίες της χώρας ανακοίνωσαν σχέδια που ενθαρρύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις και κάποιες εταιρείες ανακοίνωσαν την πώληση μέρους των δραστηριοτήτων τους. Οι επιχειρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας απετέλεσαν τον πυλώνα της έντονης ανάπτυξης της οικονομίας της Κίνας. Σε αυτές περιλαμβάνονται 113 επιχειρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας που διοικούνται κεντρικά και διαχειρίζονται τον κύριο όγκο των κρατικών κεφαλαίων. Οι περισσότερες από αυτές δημιουργήθηκαν στη δεκαετία του 50 με βάση το σοβιετικό πρότυπο, και δραστηριοποιούνται σε τομείς στρατηγικής σημασίας όπως η ενέργεια, η άμυνα, η βιομηχανία, οι μεταφορές και οι τηλεπικοινωνίες. Ορισμένες από αυτές είναι ανάμεσα στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην Κίνα αλλά και στον κόσμο. Παράλληλα, υπάρχουν 150.000 επιχειρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας που διοικούνται σε τοπικό επίπεδο και δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Η λειτουργία αυτών των επιχειρήσεων εξακολουθεί να βασίζεται σε αρχές όπως ο ορισμός της διοίκησης από την κυβέρνηση και ο καθορισμός της επιχειρηματικής στρατηγικής με βάση το εθνικό συμφέρον, παρά το ότι τα τελευταία 30 έτη έχουν σημειωθεί κάποιες μεταρρυθμίσεις όπως η εισαγωγή τους σε χρηματιστήρια και η εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διοίκησης. Σύμφωνα με την απόφαση για συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στις επιχειρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας, θα παραμείνουν σε κρατική ιδιοκτησία οι επιχειρήσεις ζωτικής σημασίας για τη δημόσια ασφάλεια, ενώ το κράτος θα διατηρήσει την πλειοψηφία των μετοχών σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε πολύ σημαντικούς για την ανάπτυξη τομείς, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές και τα λιμάνια, καθώς και μεγάλο ποσοστό μετοχών σε επιχειρήσεις σε βασικούς τομείς και τομείς νέας και υψηλής τεχνολογίας. Η συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στις επιχειρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας κρίνεται αναγκαία για διάφορους λόγους. Κατ αρχήν, αυτές οι επιχειρήσεις παρουσιάζουν επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των κερδών τους (3,4% το 1 ο 3μηνο 2014, έναντι 3,8% το 2013) ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων της σπατάλης και της διαφθοράς, με την απόδοση του ενεργητικού τους να διαμορφώνεται στο μισό αυτής των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Επίσης, έχουν υψηλό δανεισμό, στον οποίο έχουν εύκολη πρόσβαση με χαμηλό κόστος, ο οποίος ανήλθε το 2012 στο 192% των κεφαλαίων τους, έναντι 152% το 2008 και διαμορφώθηκε στο ήμισυ περίπου του ΑΕΠ της Κίνας. Παράλληλα, συντρέχουν εξωτερικοί παράγοντες όπως ένας όρος στη «Σύμπραξη του Ειρηνικού Ωκεανού» (Trans-Pacific Partnership), που δημιουργείται από τις ΗΠΑ, για απαγόρευση συμμετοχής επιχειρήσεων κρατικής ιδιοκτησίας. Επιπλέον, η αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που επηρεάζει τις εξαγωγές της Κίνας καθιστά απαραίτητη την απεξάρτηση της οικονομίας της χώρας από τις εξαγωγές και τον αναπροσανατολισμό της στην ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς που είναι εφικτή μέσω της δυναμικής ανάπτυξης των επιχειρήσεων κρατικής ιδιοκτησίας. Η συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στις επιχειρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας θα επιφέρει μεταρρυθμίσεις σε αυτές όπως η λειτουργία με βάση τους κανόνες της αγοράς, η βελτίωση των μεθόδων διοίκησης, η εφαρμογή αξιολόγησης της αποδοτικότητας και η εφαρμογή αρχών εποπτείας. Παράλληλα, θα υπάρξουν πολλαπλά οφέλη για την οικονομία όπως η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, η αύξηση της απόδοσης των κρατικών κεφαλαίων και η περαιτέρω ανάπτυξη της χώρας. Η ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων κρατικής ιδιοκτησίας αποτελεί μία διαδικασία που η κινεζική κυβέρνηση επιθυμεί να συνεχίσει να προωθεί για ενίσχυση της ανάπτυξης της οικονομίας. Θεωρείται γενικά καθοριστικής σημασίας για τη μελλοντική ανάπτυξη της Κίνας. 55 53 52,3 51,5 51,6 51,0 51,1 51,4 51,4 50,6 50,8 51,0 51 50,4 50,1 50,3 50,5 50,2 50,3 50,4 50,9 50,6 50,9 50,8 50,4 50,1 50,4 50,1 50,2 50,5 49 49,2 49,5 48,2 48,5 48,0 48,1 47 47,7 45 12/12 01/13 02/13 03/13 04/13 05/13 06/13 07/13 08/13 09/13 10/13 11/13 12/13 01/14 02/14 03/14 04/14 Πηγές: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Κίνας, Markit Δείκτης PMI στη μεταποίηση PMI HSBC/ Markit PMI Ο επίσημος δείκτης PMI στη μεταποίηση παρουσίασε οριακή αύξηση τον Απρ. 2014 (για 2 ο συνεχή μήνα) στο 50,4 από 50,3 τον Μάρτ.2014 και ήταν χαμηλότερος από τις προβλέψεις των περισσότερων αναλυτών. Αύξηση σημείωσε ο υποδείκτης των νέων παραγγελιών σε 51,2 από 50,6 λόγω της ενίσχυσης της εσωτερικής ζήτησης. Αντίθετα, υποχώρηση παρουσίασαν οι υποδείκτες των νέων παραγγελιών εξαγωγών σε 49,1 από 50,1 και της παραγωγής σε 52,5 από 52,7. Αμετάβλητος παρέμεινε ο υποδείκτης της απασχόλησης στο 48,3. Όσον αφορά τους υποδείκτες ως προς το μέγεθος των επιχειρήσεων, υποχώρηση σημείωσαν οι υποδείκτες των μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων και αύξηση σημείωσε ο υποδείκτης των μεσαίων επιχειρήσεων. Η άνοδος του δείκτη, όπως και του δείκτη PMI στη μεταποίηση που καταρτίζεται από την HSBC/Markit, δείχνει ότι η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής θα παρουσιάσει επιτάχυνση με θετική επίπτωση στην ανάπτυξη της οικονομίας που διαμορφώθηκε σε 7,4% το 1 ο 3μηνο 2014. 12

Νοτιανατολική Ευρώπη Σερβία: Αύξηση κατά 0,4% σε ετήσια βάση κατέγραψε το πραγματικό ΑΕΠ το 1ο 3μηνο 2014, σύμφωνα με την προσωρινή εκτίμηση της Στατιστικής Υπηρεσίας της Σερβίας. Τα επίσημα στοιχεία θα ανακοινωθούν στις 30 Ιουνίου. Το 1ο 3μηνο 2014 η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,1% σε ετήσια βάση, ωθούμενη από την παραγωγή αυτοκινήτων, πετρελαϊκών παραγώγων, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, χημικών ουσιών και προϊόντων. Η βιομηχανική παραγωγή τον Μάρ.2014 αυξήθηκε κατά 3,8% σε ετήσια βάση. Η αύξηση στη μεταποιητική βιομηχανία τον Μάρτιο σε ετήσια βάση ήταν 6,1%, ενώ στον τομέα της εξόρυξης 2,6%. Ωστόσο, μείωση κατά 2,4% σε ετήσια βάση κατέγραψε η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου. Η παραγωγή κεφαλαιακών αγαθών αυξήθηκε τον Μάρτιο, κατά 13,9% σε ετήσια βάση, των μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών κατά 8,2% και των ενδιάμεσων αγαθών κατά 5,2%. Η παραγωγή ενέργειας υποχώρησε κατά -2,8% ενώ των διαρκών καταναλωτικών αγαθών κατά -2,5%. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις εαρινές της προβλέψεις αναθεώρησε σε χαμηλότερα επίπεδα την πρόβλεψη της για την αύξηση του ΑΕΠ της Σερβίας το 2014 σε σύγκριση με την πρόβλεψη που είχε το Φεβ.2014, στο 1,1%, από 1,3%. Παράλληλα, αναθεώρησε χαμηλότερα την πρόβλεψη της για το ΑΕΠ του 2015 κατά 0,3 π.μ., στο 1,9%. ΠΓΔΜ: Η Ε. Επιτροπή στις Εαρινές της Προβλέψεις αναθεώρησε υψηλότερα την πρόβλεψη της για αύξηση του ΑΕΠ το 2014 στο 3,0% αντί 2,5% που είχε εκτιμήσει το Φεβ.2014. Αύξησε επίσης, την εκτίμηση της για την άνοδο του ΑΕΠ το 2015 σε 3,2% από 2,6%. Η ανάκαμψη που είχε αρχίσει από το 2ο 6μηνο 2012 συνεχίστηκε το 2013 στηριζόμενη κατά κύριο λόγο από τον εξωτερικό τομέα. Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε το 2013 κατά 3,1%. Η αύξηση του ΑΕΠ το 2014 και το 2015 θα στηριχθεί στην ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης. Οι επενδυτικές δαπάνες αναμένεται να αποκτήσουν δυναμική λόγω αύξησης των δαπανών για δημόσιες υποδομές και ενίσχυσης των άμεσων ξένων επενδύσεων, ωστόσο θα υπολείπονται των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης του 2011 και του 2012. Η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται επίσης να συμβάλει θετικά στην ανάπτυξη, καταγράφοντας σταδιακή άνοδο την διετία 2014-15. Ρουμανία: Η Ε. Επιτροπή αναθεώρησε υψηλότερα την πρόβλεψη της για αύξηση του ΑΕΠ το 2014 στο 2,5% αντί 2,3% που είχε εκτιμήσει το Φεβ.2014. Αναθεώρησε επίσης, την εκτίμηση της για την άνοδο του ΑΕΠ το 2015 σε 2,6% από 2,5%. Η ανάπτυξη αναμένεται να εξισορροπηθεί σταδιακά με κατεύθυνση προς την εγχώρια ζήτηση μετά την πολύ ισχυρή άνοδο των εξαγωγών το 2013. Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει ισχυρή τόσο το 2014 όσο και το 2015. Ο πληθωρισμός σε μέσα επίπεδα αναμένεται να μετριαστεί το 2014, αγγίζοντας ιστορικά χαμηλά το 1ο 6μηνο 2014. Η δημοσιονομική προσαρμογή αναμένεται να συνεχιστεί αλλά με βραδύτερο ρυθμό. Βουλγαρία: Η Ε. Επιτροπή στην Έκθεση της διατήρησε την πρόβλεψη της για αύξηση του ΑΕΠ το 2014 κατά 1,7% και κατά 2,0% το 2015. Η ανάκαμψη στη Βουλγαρία αναμένεται να σταθεροποιηθεί το 2014 και το 2015, καθώς η εγχώρια ζήτηση θα ενισχυθεί σταδιακά. Μετά από μια περίοδο αρνητικού πληθωρισμού το 2014, ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί σταδιακά μέχρι το 2015. Μετά από μια δημοσιονομική ώθηση το 2013, η δημοσιονομική πολιτική αναμένεται να παραμείνει επεκτατική το 2014 πριν περιορισθεί οριακά το 2015. Κύπρος: Η Ε. Επιτροπή στις Εαρινές της προβλέψεις τονίζει ότι συνεχίσθηκαν οι προσπάθειες περιορισμού των μακροοικονομικών ανισορροπιών και το 2013. Η απότομη πτώση που σημείωσε η οικονομική δραστηριότητα το 2013 αναμένεται να περιορισθεί το 2014 μέσω της αύξησης των καθαρών εξαγωγών και της ηπιότερης εξασθένισης της εγχώριας ζήτησης, εν μέσω βελτίωσης του επιχειρηματικού κλίματος και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Η ανάπτυξη αναμένεται να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς σταδιακά από το 2015, καθώς θα σταματήσει η συρρίκνωση της εγχώριας ζήτησης. Ωστόσο, η δημοσιονομική προσαρμογή θα συνεχισθεί με θετική επίπτωση από τις καλύτερες του αναμενόμενου επιδόσεις το 2013. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατήρησε την πρόβλεψη του Φεβ. 2014 για συρρίκνωση του ΑΕΠ το 2014 κατά -4,8% και αύξηση του στη συνέχεια το 2015 κατά 0,9%, από ύφεση -5,4% το 2013. 13

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014* ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -0,2-3,1-4,9-7,1-7,0-3,9 1,1 Ιδιωτική Κατανάλωση 4,3-1,6-6,2-7,7-9,3-6,0-1,5 Δημόσια Κατανάλωση -2,6 4,9-8,7-5,2-6,9-4,1-1,2 Ακαθάριστες Επενδύσεις -14,3-13,7-15,0-19,6-19,2-12,8 7,4 - Κατοικίες -33,6-20,7-21,6-18,0-32,9-37,8 1,0 - Εξοπλισμός -4,7-18,0-8,4-18,0-17,1-7,2 7,1 Ανεργία (%) 7,6 9,5 12,5 17,7 24,2 27,3 26,8 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,1 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9 0,8 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -9,8-15,7-10,7-9,5-6,1-2,0-2,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -13,3-10,1-9,2-8,6-1,2 1,3 1,5 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ και ΔΟΜ Alpha Bank. * Προβλέψεις ΔΟΑ, Alpha Bank Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας 2012 2013 2013 2014 έτος Q1 Q2 Q3 Q4 έτος διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων) -11,8-12,4-8,8-9,8-2,9-8,4 Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -41,7-12,5 7,0 6,4 15,2 1,0 15,8 (2μην.) Οικοδομική Δραστηριότητα -30,6-43,5-30,7-21,9 4,2-26,6 Μεταποίηση -4,2-1,0 1,4-3,8-3,9-2,0 1,0 (Ιαν.) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 41,2 42,3 45,2 47,7 48,7 46,0 49,7 (Μαρτ.) Δείκ της Οικονομικού Κλίματος 80,3 86,9 92,2 91,3 91,1 90,8 93,7 (2μην.) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 77,2 85,0 90,6 90,1 85,4 87,8 87,3 (2μην.) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -75,0-72,0-67,0-73,0-65,0-69,0 64,9 (2μην.) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -4,0-3,5-4,1-3,9-3,9-3,9-4,0 (Φεβρ.) Επιχειρήσεις -4,4-3,6-4,9-4,7-4,9-4,9-5,2 (Φεβρ.) - Βιομηχανία -2,1 0,7-1,1-1,9-2,8-2,8-4,6 (Φεβρ.) - Κατασκευές -1,9-0,6-0,3 0,4 0,6 0,6-0,9 (Φεβρ.) - Τουρισμός 1,1 0,2-0,7-1,5-2,6-2,6-2,2 (Φεβρ.) Νοικοκυριά -3,8-3,6-3,6-3,6-3,5-3,5-3,3 (Φεβρ.) - Καταναλωτική Πίστη -5,1-5,3-5,2-4,8-3,9-3,9-3,4 (Φεβρ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,4-3,2-3,2-3,2-3,3-3,3-3,3 (Φεβρ.) Τιμές Δείκ της Τιμών Καταναλωτή 1,5-2,0 1,4-2,1 0,5-0,9-1,5 (Ιαν.) Δομικός Πληθωρισμός 0,3-2,6 1,7-2,2 1,0-1,7-1,4 (Ιαν.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -11,7-11,4-11,7-9,2-8,5-10,3 Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,42 0,42 0,39 0,37 0,33 0,31 0,28 (Φεβρ.) Δάνεια προς επιχειρήσεις 7,61 7,46 7,41 7,29 9,24 7,24 7,18 (Φεβρ.) Καταναλωτικ ών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,16 10,45 9,78 10,83 10,87 10,77 10,96 (Φεβρ.) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 3,60 3,23 3,07 2,99 2,99 3,03 2,94 (Φεβρ.) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 22,50 11,14 10,24 10,23 8,60 10,05 7,92 (Ιαν.) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -7,0-6,0-4,0-3,2-2,3-3,9 Τελική Κατανάλωση -8,9-8,9-6,4-6,1-0,8-5,6 Επενδύσεις -19,2-11,4-11,5-12,9-15,3-12,8 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,7-2,2 1,6 5,2 0,5 1,8 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -13,8-7,0-11,1 2,7-5,6-5,3 Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 22,0 5,4 11,1 16,8 22,5 22,5 1,9 Εισαγωγές Αγαθών 41,6 10,0 19,3 29,7 39,8 39,8 3,7 Εμπορικό Ισοζύγιο -19,6-4,5-8,3-12,9-17,2-17,2-1,8 Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 16,3 3,3 6,5 18,2 19,5 19,5 1,4 Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 83,4 72,3 78,5 141,4 113,3 113,3 82,4 Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -3,3-1,3-1,8 5,3 2,3 2,3-0,3 Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 2,30 1,3 1,1 0,9 2,4 2,4-0,2 Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) -99,1 0,5-9,8-7,5-6,6-6,6-2,2 Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 908,0 869,2 847,6 1.014,1 1.162,7 1.162,7 1.335,7 (Μαρτ.) (% μεταβολή ΓΔ) 33,4 19,2 38,7 37,2 28,1 28,1 53,7 (Μάρτ.) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 17,7 14,8 29,3 31,6 39,6 39,6 39,9 (Μάρτ.) Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ.