Γ Ε Ν Ι Κ Η Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Ε Ι Α Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Σ - Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΜΕΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Τμήμα Υποδομών ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Σάββατο, 18 Ιουλίου 2015 Αριθμός Δελτίου: 171
ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ... 3 Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ... 4 ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΠΛΗΤΤΟΥΝ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ... 5 ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΠΑΛΟΥ ΣΤΟ ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ... 9 ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΟΙ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ... 10 Η ΥΠΕΡΑΛΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ... 12 ΤΑ ΝΕΚΡΑ ΦΥΤΑ ΣΤΟ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ ΔΕΝ ΑΠΟΣΥΝΤΙΘΕΝΤΑΙ... 15 ΠΗΓΕΣ:... 16 2
ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΠΛΗΤΤΟΥΝ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΟΙ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ Τα πρώτα μελτέμια του καλοκαιριού συνοδεύονται με το ξέσπασμα πυρκαγιών στο ακριβοθώρητο και τόσο ζωτικό πράσινο της χώρας. Εβδομήντα εννέα δασικές πυρκαγιές εκδηλώθηκαν, κατά τη διάρκεια του τελευταίου 24ώρου (από χθες στις 06:00 έως σήμερα το πρωί), σε όλη τη χώρα, αποτελώντας τον πρώτο απολογισμό για το καλοκαίρι που διανύουμε. Με εξαφάνιση απειλούνται οι μέλισσες στα Χανιά, λόγω των ασθενειών που έχουν εξοντώσει, μέχρι σήμερα, το 70-80% του μελισσοκομικού πληθυσμού στο νομό. Αυτό επισημαίνει ο πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συλλόγου Χανίων Ηλίας Χαλακατεβάκης, στο περιθώριο του τριήμερου σεμιναρίου για τους μελισσοκόμους και τους φίλους της μελισσοκομίας, που τελείωσε την Παρασκευή 17 Ιουλίου στο Πνευματικό κέντρο. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΠΑΛΟΥ ΣΤΟ ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ Στη φύλαξη της προστατευόμενης περιοχής του Μπάλου προχωρεί ο δήμος Κισάμου στα Χανιά σε μια προσπάθεια να προστατευθεί το περιβάλλον, αλλά και οι υποδομές που έχουν δημιουργηθεί για την εξυπηρέτηση των πολιτών. Η ΥΠΕΡΑΛΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Το 82% των ιχθυαποθεμάτων της Μεσογείου είναι υπεραλιευμένα, σημειώνει το WWF Ελλάς. Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα της υπεραλίευσης είναι ότι ψαρεύουμε νεαρά ψάρια που δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν ούτε μια φορά. 3
ΤΑ ΝΕΚΡΑ ΦΥΤΑ ΣΤΟ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ ΔΕΝ ΑΠΟΣΥΝΤΙΘΕΝΤΑΙ Επιστήμονες που εξετάζουν τα δάση γύρω από το Τσερνόμπιλ ανακάλυψαν ότι η ραδιενεργός μόλυνση έχει μειώσει το ρυθμό αποσύνθεσης της νεκρής φυτικής μάζας. Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι το ποσοστό της αποσύνθεσης έχει μειωθεί στις πιο μολυσμένες τοποθεσίες, λόγω της απουσίας ή μειωμένης παρουσίας των ασπόνδυλων οργανισμών του εδάφους και των μικροοργανισμών. Υπεύθυνη Σύνταξης: Κλαίρη Μαργέλη Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ Ένα αποτύπωμα από το μικρόκοσμο της καθημερινότητας Eνάντια στις φλόγες 4
ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΠΛΗΤΤΟΥΝ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ Τα πρώτα μελτέμια του καλοκαιριού συνοδεύονται με το ξέσπασμα πυρκαγιών στο ακριβοθώρητο και τόσο ζωτικό πράσινο της χώρας. Εβδομήντα εννέα δασικές πυρκαγιές εκδηλώθηκαν, κατά τη διάρκεια του τελευταίου 24ώρου (από χθες στις 06:00 έως σήμερα το πρωί), σε όλη τη χώρα, αποτελώντας τον πρώτο απολογισμό για το καλοκαίρι που διανύουμε. Έπειτα από αίτημα της Ελλάδας, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι αποστέλλει πυροσβεστικά αεροσκάφη για να συνδράμουν στις προσπάθειες κατάσβεσης Σύμφωνα με την ενημέρωση της Πυροσβεστικής, σε ύφεση βρίσκονται οι τέσσερις μεγάλες πυρκαγιές, που ξέσπασαν χθες Παρασκευή. Ειδικότερα: απειλούνται πλέον κατοικημένες περιοχές. Αυτή την ώρα υπάρχουν δύο ενεργά μέτωπα, το ένα στο βουνό πάνω από τους Αγίους Αποστόλους και το δεύτερο προς την Καστανιά στην κορυφή προς το Μυρτώο Πέλαγος. Σε όλη την έκταση του καμένου υπάρχουν μικροεστίες που αντιμετωπίζονται. Ισχυρές δυνάμεις της πυροσβεστικής μάχονται κυριολεκτικά για να ελέγξουν το πύρινο μέτωπο που έχει καταστρέψει δάσος και καλλιέργειες πολλών στρεμμάτων. Αναφορικά με την αποκατάσταση σημειώνεται, ότι άνοιξε και επαναλειτουργεί το Κέντρο Υγείας Νεάπολης. Πολλά συνεργεία της Δ.Ε.Η. έχουν φθάσει στην περιοχή και αντικαθιστούν στύλους που έχουν καεί, προκειμένου να αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση. Σε ύφεση βρίσκεται η πυρκαγιά στη Νεάπολη Λακωνίας και δεν Ο προϊστάμενος της Δ.Ε.Η. Πελοποννήσου Γιάννης Σάσαλος, επισημαίνει πως εκτιμά ότι μέχρι το 5
απόγευμα θα έχει αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση στη Νεάπολη. Με τα πρώτα στοιχεία που υπάρχουν έχουν ολοκληρωτικά καεί 35 σπίτια στην ζώνη από το Λάχι ως τη Νεάπολη. Σε εξέλιξη βρίσκεται η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στις 02:10 σήμερα, σε χαμηλή βλάστηση στην περιοχή Ατσίτσα στη Σκύρο. Η πυρκαγιά που ξέσπασε σε δασική έκταση στον Καρέα. Ο δήμαρχος Κρωπίας κάνει καταγγελία για οργανωμένο σχέδιο εμπρησμού του Υμηττού, ενώ συνελήφθησαν δύο αλλοδαποί, οι οποίοι παραπέμπονται σήμερα στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, με την κατηγορία του εμπρησμού από αμέλεια. Η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε σε δασική έκταση στη Μαλακάσα Αττικής. Μεγάλες διαστάσεις πήρε και η φωτιά που ξέσπασε στη Μαλακάσα και ειδικότερα στο 43ο χιλιόμετρο, στο ρεύμα προς Ωρωπό. Η πυρκαγιά που ξέσπασε στη Νέα Αρτάκη, στην Εύβοια. Σημαντικές είναι οι ζημιές στη Νέα Αρτάκη της Εύβοιας, όπου η φωτιά έκαψε περισσότερα από 600 στρέμματα πεύκων, ελαιόδεντρων και θάμνων. Παράλληλα, όπως αναφέρει η Πυροσβεστική, για σήμερα Σάββατο και λόγω των ισχυρών ανέμων που πνέουν, πολύ υψηλός κίνδυνος (Δείκτης 4), σύμφωνα με το Xάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς, υπάρχει στους νομούς Αττικής, Βοιωτίας, Εύβοιας, Φθιώτιδας, Φωκίδας, Κορινθίας, Αργολίδας, Αρκαδίας, Λακωνίας, Μεσσηνίας, Αχαΐας, Ηλείας, Κυκλάδων και στα νησιά Λέσβο, Χίο, Σκύρο, Κύθηρα και Ζάκυνθο. Η Πυροσβεστική απευθύνει έκκληση στους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να αποφεύγουν οποιαδήποτε δραστηριότητα θα μπορούσε να προκαλέσει την εκδήλωση πυρκαγιάς, ενώ υπενθυμίζει ότι σε περίπτωση φωτιάς: Να ειδοποιούν αμέσως το κέντρο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στον αριθμό κλήσης 199. 6
Να απομακρύνονται έγκαιρα σε περίπτωση πυρκαγιάς, εάν δεν μπορούν να βοηθήσουν στην καταστολή της για τη δική τους ασφάλεια και για να μην παρεμποδίζουν το έργο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. στη συχνότητα και σφοδρότητα των πυρκαγιών. Είναι αυτονόητο πως οι επιπτώσεις στη βλάβη του οικοσυστήματος, της ζωής σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο αλλά και στη μελλοντική προοπτική δεν αφήνουν περιθώρια για την οποιαδήποτε αδράνεια γύρω από το θέμα λήψης προληπτικών μέτρων για τον περιορισμό και ακόμα καλύτερα τον αφανισμό εμπρηστικών φαινομένων ή ακόμα και της έλλειψης προσοχής που οδηγεί σε τέτοια καταστροφή. Διεθνή στοιχεία, από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), έρευνες της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έως και ομάδες Ελλήνων επιστημόνων φαίνεται να μην αφήνουν κανένα παράθυρο αμφιβολίας όσον αφορά στην αμφίδρομη σχέση μεταξύ κλιματικής αλλαγής και δασικών πυρκαγιών. Ωστόσο μια επιστημονική προσέγγιση του θέματος των πυρκαγιών μπορεί, ως ένα βαθμό, να σταθεί χρήσιμη, έστω ως διαφώτιση, για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Οι επιστήμονες δεν έχουν υπάρξει ποτέ πιο σαφείς σχετικά με την επίδραση την κλιματικής αλλαγής Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι, αν δε ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η θερμοκρασία στην Ευρώπη θα αυξηθεί κατά 3,5 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα που διανύουμε, ενώ οι ζημιές που θα προκληθούν στις χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ξεπερνούν τα 190 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, το οποίο αντιστοιχεί περίπου 7
στο 2% του σημερινού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (Α.Ε.Π.) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Ήδη σήμερα στην Ελλάδα εκδηλώνονται πυρκαγιές σε περιοχές στις οποίες κατά το παρελθόν η φωτιά ήταν αραιός επισκέπτης», λέει ο κύριος Κώστας Καλαμποκίδης, καθηγητής στο τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και ειδικός στην επιστήμη των δασικών πυρκαγιών. «Από την αρχή του 21ου αιώνα φαίνεται να έχουμε μπει σε μία εποχή πυρκαγιών μεγάλης κλίμακας -ή, αλλιώς, μεγα-πυρκαγιών- στη Μεσόγειο», λέει ο κύριος Καλαμποκίδης, ενθυμούμενος τα τρία εκατομμύρια στρέμματα γης που κάηκαν στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2007. «Οι ανθρώπινες απώλειες το 2007 έφτασαν τα 80 άτομα, αριθμός απίστευτος για μία μεσογειακή ευρωπαϊκή χώρα», προσθέτει. «Είναι εμφανές ότι η κλιματική αλλαγή επαναπροσδιορίζει τα πυρικά σύνορα και οι πυρκαγιές αρχίζουν να επεκτείνονται και σε περιοχές που έχουν λιγότερο ανεπτυγμένες οικολογικές, αλλά και ανθρωπογενείς άμυνες», τονίζει ο κύριος Καλαμποκίδης, εξηγώντας ότι τα ορεινά δάση της Ελλάδας, τα οποία κατά το παρελθόν καίγονταν μία φορά στα 100, 200, ακόμη και 300 χρόνια, έχουν αρχίσει πλέον να πλήττονται και αυτά από συχνές και μεγάλης έντασης πυρκαγιές. Χρησιμοποιώντας εξελιγμένους αλγόριθμους εξάπλωσης φωτιάς, η ομάδα του προγράμματος «Ξένιος» προσομοίωσε τη «συμπεριφορά» των πυρκαγιών που αναμένεται να κάψουν την περιοχή της Μεσσηνίας στο μέλλον, αν δε ληφθούν δραστικά μέτρα για τον περιορισμό της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, μέχρι το τέλος του αιώνα οι πυρκαγιές θα είναι αρκετά πιο συχνές στην περιοχή της Μεσσηνίας και θα έχουν μεγαλύτερη ένταση, προκαλώντας περισσότερες καταστροφές. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ξένιος» υπολογίστηκε επίσης ότι μέχρι το 2100 η μέση ετήσια θερμοκρασία στην περιοχή της Μεσσηνίας θα είναι 3 με 4 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη, ο αριθμός των καλοκαιρινών ημερών (θερμοκρασία 8
πάνω από 25 βαθμούς Κελσίου) θα αυξηθεί σημαντικά, ενώ ο αριθμός των πολύ ζεστών ημερών, με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 35 βαθμούς Κελσίου, φαίνεται ότι θα φτάσουν στις 60 ημέρες το χρόνο. «Θα έχουμε μέχρι και δύο μήνες καύσωνα στο τέλος του αιώνα», λέει ο κύριος Ευάγγελος Γερασόπουλος, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και ένας εκ των βασικών συμμετεχόντων της παραπάνω έρευνας. Οι αραιές βροχοπτώσεις, σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες αναμένεται να μειώσουν την περιεκτικότητα της βιομάζας των δασών σε υγρασία, μετατρέποντάς τη σε εύφλεκτη καύσιμη ύλη, εξηγεί ο κύριος Καλαμποκίδης. Η συμπεριφορά της πυρκαγιάς εξαρτάται από τη θερμοκρασία, την τοπογραφία του εδάφους, την ένταση και διεύθυνση του ανέμου και από τη συσσωρευμένη καύσιμη ύλη. Αν δε ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό των άμεσων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, όπως η αύξηση της θερμοκρασίας, «η μόνη επιλογή για να προστατεύσουμε τις κοινωνίες από τις πυρκαγιές είναι να μεταβάλουμε τη βλάστηση και να μειώσουμε την καύσιμη ύλη, ειδικά στα περιαστικά δάση και γύρω από μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες», καταλήγει ο κύριος Καλαμποκίδης. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΠΑΛΟΥ ΣΤΟ ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ Στη φύλαξη της προστατευόμενης περιοχής του Μπάλου προχωρεί ο δήμος Κισάμου στα Χανιά, σε μια προσπάθεια να προστατευθεί το περιβάλλον, αλλά και οι υποδομές που έχουν δημιουργηθεί για την εξυπηρέτηση των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, προχωρεί στη διενέργεια μειοδοτικού διαγωνισμού 9
που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 23 Ιουλίου στο δημαρχείο Κισάμου. Ο ανάδοχος που θα αναλάβει το έργο έχει την υποχρέωση να πραγματοποιεί περιπολίες σε τρεις βάρδιες από την είσοδο της περιοχής που έχει οριστεί προστατευόμενη μέχρι και την παραλία, σε όλη τη διάρκεια του 24ώρου, όλη την εβδομάδα, ακόμα και κατά τη διάρκεια της νύκτας, με στόχο να προστατευθούν από τυχόν δολιοφθορές πάγια περιουσιακά στοιχεία, όπως ομπρέλες και ξαπλώστρες. Στην ίδια περιοχή έχουν αποφασιστεί και μέτρα που αφορούν στην οδική πρόσβαση σε αυτή. Τα μέτρα στοχεύουν στον περιορισμό της κίνησης οχημάτων, η πρόσβαση των οποίων θα επιτρέπεται πλέον μέχρι ένα σημείο όπου και θα σταθμεύουν τα οχήματα οι επιβάτες και στη συνέχεια με λεωφορεία θα φθάνουν μέχρι και το τέλος του δρόμου που οδηγεί στο μονοπάτι προς την παραλία. Ήδη γίνεται διαμόρφωση του χώρου στάθμευσης και εξελίσσονται όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για την εφαρμογή και αυτού του μέτρου. ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΟΙ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ Με εξαφάνιση απειλούνται οι μέλισσες στα Χανιά, λόγω των ασθενειών που έχουν εξοντώσει, μέχρι σήμερα, το 70-80% του μελισσοκομικού πληθυσμού στο νομό. Αυτό επισημαίνει ο πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συλλόγου Χανίων Ηλίας Χαλακατεβάκης, στο 10
περιθώριο του τριήμερου σεμιναρίου για τους μελισσοκόμους και τους φίλους της μελισσοκομίας, που τελείωσε την Παρασκευή 17 Ιουλίου στο Πνευματικό κέντρο. Σχετικά με τις ασθένειες στα μελίσσια ο κύριος Χαλακεταβάκης εξηγεί ότι αποτελούσαν ένα χρόνιο πρόβλημα, το οποίο σήμερα έχει ενταθεί δραματικά. «Οι μέλισσες εδώ και πολλά χρόνια είχαν θέματα με τις αρρώστιες. Μέχρι και πριν λίγο καιρό παλεύαμε το πρόβλημα με κάποια σκευάσματα, όμως δυστυχώς κάποια έχουν απαγορευτεί σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έτσι οι αρρώστιες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν δραστικά. Με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή οι μέλισσες να χάνονται χωρίς να υπάρχει αντιμετώπιση από πουθενά». Οι κυριότερες ασθένειες που πλήττουν το μελισσοκομικό πληθυσμό στα Χανιά και στην υπόλοιπη Κρήτη, όπως αναφέρει ο κύριος Χαλακατεβάκης, είναι η νοζεμίαση, μια καταστρεπτική ασθένεια των ενήλικων μελισσών που προκαλείται από το μικροσπορίδιο Apis nozema. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, από την ασθένεια αυτή έχει «γεννηθεί» ένα ακόμη είδος: η «φονική» Nozema Serana που προέρχεται από τις Ασιατικές χώρες και επελαύνει στην Κρήτη, εξοντώνοντας τα μελίσσια. «Η ασθένεια αυτή δεν καταπολεμείται εύκολα, δε φαίνεται σε αντίθεση με την νοζεμίαση και όταν πια ο μελισσοκόμος τη δει, είναι ήδη αργά. Δεν καταπολεμείται γιατί έχει γίνει πιο ανθεκτική», σημειώνει ο κύριος Χαλακατεβάκης και προσθέτει: «Ειδικά στα Χανιά από το 2009 και μετά έχουμε τρομακτικά προβλήματα. Δηλαδή τα ποσοστά θνησιμότητας των μελισσών ξεπερνούν το 70-80%. Οι μέλισσες είναι υπό απειλή. Για παράδειγμα μελισσοκόμος που είχε 100 κυψέλες, πλέον έχει μείνει με 20-30 κυψέλες». Ο κύριος Χαλακατεβάκης κάνει έκκληση στην Πολιτεία να ενσκήψει 11
στο πρόβλημα και να επιτρέψει τη χρήση φαρμάκων για την καταπολέμηση των ασθενειών της μέλισσας που έχουν μεν απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά επιτρέπονται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, στον Καναδά, στην Αυστραλία και στην Ιαπωνία. Σε ερώτηση σχετικά με κλοπές κυψελών στο νομό Χανίων ο ίδιος απαντά ότι φέτος δεν έχουν καταγγελθεί περιστατικά. Να σημειωθεί πως ο Μελισσοκομικός Σύλλογος Χανίων αριθμεί περισσότερα από 800 άτομα, από τα οποία οι 550 μελισσοκόμοι έχουν ενεργή συμμετοχή. Ο νομός Χανίων μέχρι σήμερα ήταν η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή σε μέλισσες, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Η ΥΠΕΡΑΛΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Κάθε ψάρι έχει την εποχή του και αυτό πρέπει ο καταναλωτής να το μάθει και να το σέβεται. Ως υπεύθυνοι καταναλωτές μπορούμε να στηρίξουμε τη βιώσιμη αλιεία, αποφεύγοντας να καταναλώνουμε νεαρά ψάρια και γενικότερα αλιεύματα, κάτω από το επιτρεπόμενο μέγεθος. Η αλίευση ψαριών θα πρέπει να αποφεύγεται κατά την περίοδο αναπαραγωγής τους και ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η αλίευση παράνομων (και άρα προστατευόμενων) και απειλούμενων ειδών θαλάσσιων οργανισμών. Όλοι μας, ως καταναλωτές, μπορούμε να συμβάλουμε στην προστασία των ιχθυαποθεμάτων και άρα στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Το 82% των ιχθυαποθεμάτων της Μεσογείου είναι υπεραλιευμένα, επισημαίνει το WWF Eλλάς. 12
Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα της υπεραλίευσης είναι ότι ψαρεύουμε νεαρά ψάρια που δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν ούτε μια φορά. Ανάλογα με το ρυθμό αναπαραγωγής, αλλά και το γεγονός ότι κάποια ψάρια αλλάζουν φύλο στη διάρκεια της ζωής τους, όπως η γόπα, η υπεραλίευση μπορεί να οδηγήσει και σε απόλυτη εξαφάνιση κάποιων ειδών. Στην Ελλάδα απαγορεύεται ρητά η αλιεία πίνας, μαύρου χτενιού, πετροσωλήνα, λευκού καρχαρία, καρχαρία προσκυνητή. Είδη των οποίων τα αποθέματα απειλούνται στη Μεσόγειο και δεν πρέπει να καταναλώνουμε είναι ο ξιφίας, ο γαλέος, οι καρχαρίες. Γενικότερα δε θα πρέπει να καταναλώνουμε καρχαρίες, ο γαλάζιος καρχαρίας πωλείται στα σούπερ μάρκετ με την ένδειξη «Γλαυκός». Όσον αφορά τον ερυθρό τόνο ο πληθυσμός του έχει ανακάμψει. «Τον Αύγουστο επειδή το ψάρι βρίσκεται στη φάση που αναπαράγεται είναι πιο λιπαρό και γι αυτό είναι και πιο νόστιμο. Για το λόγο αυτό υπάρχει η ρήση και ο κολιός τον Αύγουστο. Είναι μεν πιο νόστιμος, αλλά αυτό όπως είπα συμβαίνει επειδή βρίσκεται στη φάση της αναπαραγωγής του», λέει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Γιώργος Παξιμάδης, υπεύθυνος θαλάσσιων προγραμμάτων του WWF Ελλάς. Αφήνουμε τον Αύγουστο τον κολιό να γίνει γονιός και ενδεικτικά επιλέγουμε φαγκρί, τσιπούρα, σαρδέλα, μπαρμπούνι, λιθρίνι, αλλά και λαβράκι. Όσο για τον Ιούλιο μπορούμε να καταναλώσουμε γαύρο, γλώσσα ή λαβράκι. «Τα αβγομένα ψάρια και ο γόνος θεωρούνται λιχουδιά», λέει ο κύριος Παξιμάδης «και στα εστιατόρια εξακολουθούμε να τα παραγγέλνουμε». Μία άλλη παράμετρος είναι το μέγεθος των ψαριών. «Πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνουμε υπόψη το μήκος» εξηγεί ο ίδιος «αυτό σχετίζεται και με το γεγονός ότι κάποια ψάρια είναι ερμαφρόδιτα. Η τσιπούρα γεννιέται αρσενική και μετά από κάποιο μήκος γίνεται θηλυκή. Το θέμα της αλλαγής του φύλου και της 13
αναπαραγωγής είναι πολύ σημαντικό». προβλήματα. Θα έπρεπε όσον αφορά την αλιεία προς την κατεύθυνση της βιώσιμης διαχείρισης να υπάρχουν χρονικοί και χωρικοί περιορισμοί (περιοχές που δε θα έπρεπε να ψαρεύονται), αλλά και περιορισμοί σε σχέση με τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται». Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει το 50% των ψαριών από αναπτυσσόμενος χώρες. Τόσο ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1967/2006 για την αλιεία στη Μεσόγειο, αλλά και η εθνική νομοθεσία ορίζουν το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος των αλιευμάτων που επιτρέπεται να καταναλώνουμε. Η εποχικότητα ωστόσο δεν είναι κατοχυρωμένη θεσμικά ή νομικά. Ο κύριος Παξιμάδης τονίζει ότι η υπεραλίευση είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, την ώρα που το εθνικό πρόγραμμα συλλογής δεδομένων έχει σταματήσει. «Τα δεδομένα προέρχονται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση» λέει ο κύριος Παξιμάδης και υπενθυμίζει ένα άλλο ζήτημα «Το θέμα της εφαρμογής της νομοθεσίας για την παράνομη αλιεία. Αν εφαρμοζόταν δε θα είχαμε τόσα Στο πλαίσιο της νέας ευρωπαϊκής εκστρατείας Fish forward, ο πολίτης καταναλωτής θα έχει την ευκαιρία να μάθει ότι, επιλέγοντας σωστά ψάρια και θαλασσινά, υποστηρίζει τους ανθρώπους που εξαρτώνται από τη θάλασσα για να επιβιώσουν και τους πληθυσμούς ψαριών να ανακάμψουν, στις αναπτυσσόμενες χώρες και σε όλο τον κόσμο. Το WWF στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους για την Ανάπτυξη 2015 συμμετέχει σε αυτή την εκστρατεία ενημέρωσης που προωθεί βιώσιμες λύσεις για τον άνθρωπο και τη θαλάσσια ζωή και απαντά και σε ερωτήματα όπως «Ποια ψάρια και θαλασσινά μπορείς να καταναλώνεις και πότε;». 14
Στόχος της εκστρατείας Fish forward είναι οι πολίτες Ευρώπης να δουν τη «μεγάλη εικόνα» και να μάθουν περισσότερα για τον αντίκτυπο των καταναλωτικών τους επιλογών στον άνθρωπο και τη θάλασσα. ΤΑ ΝΕΚΡΑ ΦΥΤΑ ΣΤΟ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ ΔΕΝ ΑΠΟΣΥΝΤΙΘΕΝΤΑΙ Επιστήμονες που εξετάζουν τα δάση γύρω από το Τσερνόμπιλ ανακάλυψαν ότι η ραδιενεργός μόλυνση έχει μειώσει το ρυθμό αποσύνθεσης της νεκρής φυτικής μάζας. Τα νεκρά φύλλα στο δάσος, μαζί με τα νεκρά πεύκα από το γνωστό Κόκκινο Δάσος, δε φαίνεται να αποσυντίθενται κανονικά, ακόμα και μετά από αρκετά χρόνια. Σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά την καταστροφή του Τσερνόμπιλ έχουν καταγραφεί πολλές συνέπειες στον πληθυσμό και τη μορφολογία της πανίδας της περιοχής, όπως πτηνά με μικρότερους εγκεφάλους, αύξηση του αριθμού των αραχνών και μείωση του αριθμού των πεταλούδων. τα μικρόβια και τους μύκητες που τρέφονται, καταναλώνοντας τα απομεινάρια νεκρών οργανισμών. Χωρίς αυτούς τους οργανισμούς «ανακύκλωσης υλικών», ο άνθρακας, το άζωτο και άλλα στοιχεία απαραίτητα για τη ζωή παραμένουν εγκλωβισμένα στους νεκρούς φυτικούς οργανισμούς. «Εκτός από την παρουσία λίγων μυρμηγκιών, οι νεκροί κορμοί των δέντρων ήταν σε μεγάλο βαθμό άθικτοι όταν τους εξετάσαμε», δηλώνει ο ερευνητής Τίμοθι Μουσώ του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας. Ωστόσο, μικρή σημασία έχει δοθεί στους μικροοργανισμούς, τα έντομα, 15
Ο Μουσώ και η διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Άντερς Πάπε Μέλλερ του Πανεπιστημίου του Νοτίου Παρισίου, ανακάλυψαν πως η συσσώρευση των οργανικών αποβλήτων ήταν δύο με τρεις φορές υψηλότερη στις περιοχές όπου η μόλυνση από την ακτινοβολία ήταν εντονότερη. Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι το ποσοστό της αποσύνθεσης έχει μειωθεί στις πιο μολυσμένες τοποθεσίες, λόγω της απουσίας ή μειωμένης παρουσίας των ασπόνδυλων οργανισμών του εδάφους και των μικροοργανισμών. Η ομάδα γέμισε 572 μικρές σακούλες με ξερά φύλλα από τέσσερα είδη δέντρων που συλλέχθηκαν από αμόλυντες περιοχές και τις τοποθέτησε σε 20 δασικές περιοχές γύρω από το Τσερνόμπιλ το Σεπτέμβριο του 2007. Οι τοποθεσίες είχαν εκτεθεί σε διαφορετικά επίπεδα ακτινοβολίας, με διαφορά συντελεστή έως και 2.600. Όλες οι σακούλες ανακτήθηκαν περίπου ένα χρόνο αργότερα, αποξηράθηκαν και ζυγίστηκαν για να εκτιμηθεί η απώλεια μάζας τους. Τα ευρήματα έδειξαν ότι η απώλεια μάζας ήταν 40 τοις εκατό χαμηλότερη στις πιο μολυσμένες τοποθεσίες. Στις περιοχές όπου δεν υπάρχει μόλυνση, 70 με 90 τοις εκατό των απορριμμάτων στις τσάντες είχαν χαθεί. «Η ουσία των αποτελεσμάτων μας ήταν ότι η ακτινοβολία αναστέλλει τη μικροβιακή αποσύνθεση των φύλλων και φυτικών απορριμμάτων στο ανώτερο στρώμα του εδάφους», εξηγεί ο Μουσώ. Η συσσώρευση των απορριμμάτων σημαίνει ότι οι θρεπτικές ουσίες δεν απελευθερώνονται στο χώμα, προσθέτει και αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί τα δέντρα αναπτύσσονται με βραδύτερο ρυθμό γύρω από το Τσερνόμπιλ. ΠΗΓΕΣ: Καθημερινή www.econews.gr http://www.haniotika-nea.gr Ναυτεμπορική www.agronews.gr 16
17