Εργαστηριακές Ασκήσεις Φυσικής

Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστηµών Αγίων Αναργύρων Υπεύθυνος: Ευάγγελος Κουντούρης, Φυσικός Εργαστηριακές Ασκήσεις Φυσικής Β Λυκείου: Γνωριµία µε τον παλµογράφο Επιµέλεια-Παρουσίαση: Ιωάννης Θεοχαρόπουλος Φυσικός, Υπεύθυνος του Εργαστηριακού Κέντρου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α) ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ο καθοδικός παλµογράφος είναι ένα από τα πιο χρήσιµα ηλεκτρονικά όργανα µέτρησης και χρησιµοποιείται ευρύτατα σε πολλούς τοµείς της έρευνας και της τεχνολογίας. Το όργανο αυτό παρέχει οπτική απεικόνιση κυµατοµορφών και µπορεί να µετρήσει τάση, χρόνο και διαφορά φάσης µεταξύ δύο εναλλασσόµενων τάσεων. Τα περισσότερα όργανα που µετρούν τάσεις χρησιµοποιούν µηχανικά µέσα, έχουν µεγάλη αδράνεια και δεν µπορούν να παρακολουθήσουν γρήγορες µεταβολές και, για το λόγο αυτό, δε µετρούν στιγµιαίες τιµές τάσης αλλά µέσες ή ενεργές τιµές. Αντίθετα, στον καθοδικό παλµογράφο δεν υπάρχουν µηχανικά κινούµενα µέρη. Το «κινητό» µέρος είναι η δέσµη των ηλεκτρονίων, που έχει αµελητέα «αδράνεια» και γι' αυτό είναι σε θέση να απεικονίζει γρήγορες µεταβολές της τάσης. Το κυριότερο εξάρτηµα κάθε παλµογράφου είναι ο σωλήνας καθοδικών ακτινών ή καθοδικός σωλήνας, που ως προς την αρχή λειτουργίας του µοιάζει µε εκείνον της συσκευής τηλεόρασης (Σχ. 1). Αποτελείται από ένα γυάλινο σωλήνα κενού, ο οποίος στο ένα άκρο του έχει µία κάθοδο (Κ), ενώ κατά το άλλο άκρο του διευρύνεται, σχηµατίζοντας χοάνη και καταλήγει σε µία σχεδόν επίπεδη φθορίζουσα επιφάνεια, την οθόνη (Ο). Η παραγωγή των ηλεκτρονίων οφείλεται στη θερµιονική εκποµπή της καθόδου (Κ), που θερµαίνεται από το νήµα (Ν). Τα ηλεκτρόνια αυτά έλκονται από την άνοδο (Α) που έχει σχήµα κυλίνδρου ή δίσκου µε µια µικρή τρύπα στη µέση, και βρίσκεται σε δυναµικό θετικό κατά µερικές χιλιάδες Volt ως προς την κάθοδο. Αµέσως µετά την κάθοδο υπάρχει ένα µεταλλικό πλέγµα (G), σε µεταβλητό αρνητικό δυναµικό ως προς την κάθοδο, που αφ' ενός συγκεντρώνει τα ηλεκτρόνια προς το κέντρο της ανόδου και αφ' ετέρου, µε κατάλληλη ρύθµιση του αρνητικού δυναµικού, ελέγχει την ένταση της ηλεκτρονικής δέσµης. Μια βοηθητική άνοδος (Α 1 ) µεταξύ ανόδου και καθόδου βρίσκεται σε ενδιάµεσο θετικό µεταβλητό δυναµικό και µε τη ρύθµιση του δυναµικού αυτού επιτυγχάνεται η εστίαση της δέσµης πάνω στην οθόνη. 'Οσα ηλεκτρόνια περάσουν µέσα από την τρύπα της ανόδου σχηµατίζουν µία λεπτή δέσµη, η οποία, όταν συναντήσει την οθόνη, διεγείρει το φθορίζον υλικό της µε αποτέλεσµα το σχηµατισµό µιας φωτεινής κηλίδας. Μετά την άνοδο υπάρχει ένα ζευγάρι από οριζόντια πλακίδια (Υ) και ένα ζευγάρι κατακόρυφα πλακίδια (Χ), που είναι τοποθετηµένα έτσι, ώστε η δέσµη των ηλεκτρονίων να περνάει ανάµεσά τους όπως φαίνεται στο σχήµα 1. Αν µεταξύ των πλακιδίων Χ εφαρµοστεί µία συνεχής διαφορά δυναµικού, το ηλεκτρικό πεδίο που δηµιουργείται είναι οριζόντιο και προκαλεί µία αντίστοιχη οριζόντια απόκλιση της κηλίδας πάνω στην οθόνη, ανάλογη της τάσης που εφαρµόζεται στα πλακίδια Χ. Αντίστοιχα, εφαρµογή µιας συνεχούς διαφοράς δυναµικού µεταξύ των πλακιδίων Υ, προξενεί µία κατακόρυφη απόκλιση της ηλεκτρονικής δέσµης και συνεπώς και της φωτεινής κηλίδας και πάλι ανάλογη της εφαρµοζόµενης τάσης. Εποµένως, αν σχεδιάσουµε µία κατάλληλη κατακόρυφη (ή οριζόντια) κλίµακα πάνω στην οθόνη, θα µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε τα πλακίδια Υ ( ή Χ) του παλµογράφου για τη µέτρηση τάσεων (βολτόµετρο). Προφανές είναι τώρα ότι, αν στα πλακίδια Χ ( ή Υ) εφαρµοστεί µία εναλλασσόµενη τάση, η φωτεινή κηλίδα θα πηγαινοέρχεται δεξιά-αριστερά (πάνω-κάτω), ακολουθώντας πιστά τις αυξοµειώσεις της τάσης. Όταν η 1

συχνότητα της εναλλασσόµενης τάσης είναι µικρή, το µάτι µας προλαβαίνει να παρατηρήσει την ταλάντωση της κηλίδας. Όταν όµως η συχνότητα είναι µεγάλη (µεγαλύτερη των 34 Hz) δεν προφταίνουµε να δούµε τις διαδοχικές θέσεις της κηλίδας και το µόνο που θα βλέπουµε είναι µία οριζόντια (κατακόρυφη) γραµµή. Η κυµατοµορφή (τάση) που θέλουµε να µελετήσουµε εφαρµόζεται εν γένει στα πλακίδια Υ, ενώ αντίθετα, στα πλακίδια Χ εφαρµόζουµε συνήθως «σάρωση» (δηλαδή µια πριονωτή τάση), για να «αναπτύξουµε» στο χρόνο την κυµατοµορφή των πλακιδίων Υ. Β- ΚΥΚΛΩΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΙΟΝΩΤΗΣ ΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΣΚΑΝ ΑΛΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΑ Η πλήρης κατανόηση της λειτουργίας του παλµογράφου βασίζεται στην κατανόηση του µηχανισµού µε τον οποίο πραγµατοποιείται η απεικόνιση και η ακινητοποίηση της κυµατοµορφής του σήµατος στην οθόνη του παλµογράφου. Ο µηχανισµός αυτός συνίσταται από δυο υποσυστήµατα, αυτό της παραγωγής πριονωτής τάσης και αυτό του σκανδαλισµού ή συγχρονισµού. Σχηµατικά ο συνολικός µηχανισµός παριστάνεται στο σχήµα 2, όπου έχουµε συνδέσει το προς µελέτη σήµα στα πλακίδια κατακόρυφης απόκλισης. Στο σχήµα 3 παρουσιάζεται αντίστοιχο διάγραµµα για παλµογράφο διπλής δέσµης Σχήµα 2: Σχηµατική αναπαράσταση του µηχανισµού απεικόνισης σε παλµογράφο µονής δέσµης 1 2 Σχήµα 3: ιάγραµµα του µηχανισµού απεικόνισης σε παλµογράφο διπλής δέσµης 2

ΚΥΚΛΩΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΙΟΝΩΤΗΣ ΤΑΣΗΣ Όπως είδαµε παραπάνω στα πλακίδια κατακόρυφης απόκλισης εφαρµόζεται το σήµα που θα απεικονιστεί, ενώ στα πλακίδια οριζόντιας απόκλισης µια εσωτερικά παραγόµενη πριονωτή τάση. Σχήµα 4: Κυµατοµορφή πριονωτής τάσης Καθώς η τάση αυξάνει µε το χρόνο η κηλίδα αρχίζει να κινείται οµαλά προς τα δεξιά και µετά από χρόνο Τ, ο οποίος ονοµάζεται περίοδος σάρωσης, επιστρέφει στο αρχικό σηµείο. Η περίοδος της σάρωσης καθορίζει και τον αριθµό των αντίστοιχων περιόδων του σήµατος εισόδου, οι οποίες θα εµφανιστούν στην οθόνη του παλµογράφου. Για παράδειγµα, εάν η περίοδος Τ είναι τέσσερεις φορές µεγαλύτερη από την περίοδο του εφαρµοζόµενου σήµατος, τότε θα απεικονιστούν τέσσερεις κύκλοι του. Για να ρυθµίζουµε την περίοδο σάρωσης υπάρχει ο επιλογέας βάσης-χρόνου (time-base) στον παλµογράφο, µε τον οποίο ουσιαστικά ρυθµίζεται η ταχύτητα οριζόντιας σάρωσης της οθόνης. Ο επιλογέας είναι βαθµολογηµένος σε sec/cm, msec/cm και µsec/cm. Σχήµα 5: Οδήγηση της κηλίδας από την πριονωτή τάση και απεικόνιση της κυµατοµορφής ΚΥΚΛΩΜΑ ΣΚΑΝ ΑΛΙΣΜΟΥ Για να δούµε στην οθόνη του παλµογράφου σταθερή εικόνα κάποιου σήµατος, πρέπει η σάρωση να αρχίζει την ίδια χρονική στιγµή της περιόδου του σήµατος. Σε αντίθετη περίπτωση, η κυµατοµορφή θα φαίνεται σαν να κινείται στην οθόνη του παλµογράφου. Για την αποφυγή του παραπάνω προβλήµατος, απαιτείται ένα κύκλωµα το οποίο θα συγχρονίζει την εφαρµογή της πριονωτής τάσης και το σήµα εισόδου. Αυτό είναι το κύκλωµα σκανδαλισµού (TRIGGER) που λειτουργεί ως εξής: στην είσοδο του υπάρχει ένα κύκλωµα δειγµατοληψίας το οποίο συνδέεται είτε µε το προς απεικόνιση σήµα, είτε µε κάποιο άλλο εξωτερικό σήµα που αποτελεί την πηγή σκανδαλισµού. Στον παλµογράφο υπάρχει κατάλληλος επιλογέας (SOURCE) που επιλέγει την πηγή του σκανδαλισµού. Οταν η στάθµη εισόδου στο κύκλωµα σκανδαλισµού φτάσει σε κάποια καθορισµένη τιµή, τότε η έξοδος του δίνει έναν παλµό. Αυτός διεγείρει το κύκλωµα πριονωτής τάσης δίνοντας εντολή για την παραγωγή της και έτσι η κηλίδα αρχίζει να σαρώνει οριζόντια την οθόνη του παλµογράφου, ξεκινώντας την ίδια χρονική στιγµή της περιόδου του υπό παρατήρηση σήµατος. Στο σχήµα 6 φαίνεται η χρονική σχέση των κυµατοµορφών του σήµατος εισόδου, της εξόδου του κυκλώµατος σκανδαλισµού και της πριονωτής τάσης. 3

Γ.ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟ Α) Απεικόνιση µιας κυµατοµορφής Σχήµα 6: Συγχρονισµός του κυκλώµατος παραγωγής πριονωτής τάσης Έχουµε οπτική απεικόνιση µιας κυµατοµορφής στην οθόνη του παλµογράφου Β) Απεικόνιση δυο κυµατοµορφών Έχουµε ταυτόχρονη οπτική απεικόνιση δυο κυµατοµορφών στην οθόνη του παλµογράφου Γ) Μέτρηση συνεχών τάσεων Ο αριθµός των κατακόρυφων διαιρέσεων στην οθόνη του οργάνου, σε συνδυασµό µε την ένδειξη του Volts/Div δίνει τιµές τάσης )Μέτρηση ηµιτονικών τάσεων Κάθετη τάση = ( VOLTS / DIV ) απόσταση Ο αριθµός των κατακόρυφων διαιρέσεων στην οθόνη του οργάνου, σε συνδυασµό µε την ένδειξη του Volts/Div δίνει τιµές τάσης Κάθετη τάση = ( VOLTS / DIV ) απόσταση Ε) Μέτρηση µεταβαλλόµενων τάσεων Ο αριθµός των κατακόρυφων διαιρέσεων στην οθόνη του οργάνου, σε συνδυασµό µε την ένδειξη του Volts/Div δίνει τιµές τάσης 4

Κάθετη τάση = ( VOLTS / DIV ) απόσταση ΣΤ) Μέτρηση περιόδου ή συχνότητας O χρόνος που περνά µεταξύ δύο σηµείων µιας κυµατοµορφής δίνεται από την σχέση Οριζόντια χρόνος = ( SEC / DIV ) απόσταση Από την παραπάνω µέτρηση χρόνου, ίσου προς την περίοδο Τ της κυµατοµορφής, βρίσκεται και η συχνότητα: f = 1 / T Ζ) Μέτρηση διαφοράς φάσεως ηµιτονικών σηµάτων µε την ίδια συχνότητα Η διαφορά φάσης µπορεί να µετρηθεί µε έναν από τους παρακάτω τρόπους: ΜΕΘΟ ΟΣ 1: Τα δύο σήµατα απεικονίζονται ταυτόχρονα στην οθόνη του παλµογράφου, όπως φαίνεται στο σχήµα 7. Ως πηγή σκανδαλισµού λαµβάνεται το σήµα που προηγείται σε σχέση µε το άλλο. Η διαφορά φάσης δίνεται από τη σχέση: όπου d είναι η απόσταση µεταξύ των δύο κορυφών, και D η απόσταση που αντιστοιχεί σε µία περίοδο. ΜΕΘΟ ΟΣ 2: Απενεργοποιούµε την εσωτερική σάρωση Στην οθόνη του παλµογράφου θα πάρουµε το παρακάτω διάγραµµα: A vy x V ox y Στην κατακόρυφη απόκλιση συνδέουµε το σήµα: v = Vηµωt, X o 5

Στην οριζόντια απόκλιση συνδέουµε το σήµα που προηγείται v = Vηµ ( ωt+ θ ). Στο σηµείο Α όπου µηδενίζεται η οριζόντια απόκλιση, στην κάθετη απόκλιση το σήµα έχει τιµή: y o v = V sinθ Από την παρακάτω σχέση υπολογίζουµε τη διαφορά φάσης Η) Μέτρηση άγνωστης συχνότητας y o Kάθετη _ Τεταγµ ένη vy Voηµθ = = = ηµθ Μέγιστη _ Κάθετη _ Απόκλιση V V Ακολουθείται ή ίδια διαδικασία µε αυτή για τη µέτρηση της διαφοράς φάσης, µόνο που εδώ επειδή διαφέρουν οι συχνότητες θα εµφανιστούν σχήµατα Lissajous. Η άγνωστη συχνότητα (fy) υπολογίζεται από τη σχέση: όπου nx είναι ο αριθµός των λοβών στον οριζόντιο άξονα και ny ο αντίστοιχος αριθµός στον κατακόρυφο άξονα. Αν η µία συχνότητα είναι ακέραιο πολλαπλάσιο της άλλης, τότε στην οθόνη του παλµογράφου εµφανίζονται κλειστά σχήµατα. Μερικά παραδείγµατα δίνονται στο παρακάτω σχήµα. Aναφορές: 1) http://alex.eled.duth.gr/kekkeris/course/cont10.html 2) http://www.ee.teihal.gr/labs/electronics/web/exc1.htm 3) http://www.vlsi.ee.upatras.gr/~karagian/oscilator.pdf 4) https://www.cs.tcd.ie/courses/baict/bac/jf/labs/scope/oscilloscope.html 5) https://www.cs.tcd.ie/courses/baict/bac/jf/labs/scope/ 6) http://egnatia.ee.auth.gr/~achrono/fusikh/fusikh15.htm 7) ΟΕ Β: Εργαστηριακός οδηγός Β Λυκείου Θετικής Κατεύθυνσης o o 6

MΕΡΟΣ Α ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ ΙΠΛΟΥ ΙΧΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΒ43280 Περιοχή 1 Περιοχή 2 Κανάλι 1 Κανάλι 2 Περιοχή 1 Περιοχή 2 Περιοχή 3 Περιέχει βασικές ρυθµίσεις γενικής λειτουργίας όπως επίσης και τον διακόπτη ΟΝ/ΟFF INTENSITY : Ελέγχει την ένταση (φωτεινότητα) της δέσµης FOCUS: Ελέγχει την εστίαση της δέσµης TRACE ROTATION: Εσωτερική βίδα ρύθµισης της γωνιακής απόκλισης της δέσµης από τον οριζόντιο άξονα POWER: ιακόπτης λειτουργίας PROBE ADJUST: Ακροδέκτης αυτοελέγχου του παλµογράφου και ρύθµισης εξωτερικού σηµατολήπτη για έλεγχο της ακρίβειάς του. Η περιοχή 2 αφορά τις ρυθµίσεις της κάθετης απόκλισης της δέσµης. Περιέχει δυο υποπεριοχές οι οποίες αφορούν τις δύο δέσµες ή κανάλια του παλµογράφου. Για κάθε δέσµη υπάρχουν αυτόνοµες ρυθµίσεις εκτός από τις παρακάτω κοινές ρυθµίσεις DUAL CH1 CH2 ADD: Εµφανίζει και τα δύο κανάλια (DUAL), ή το καθένα ξεχωριστά (CH1 ή CH2), ή τα προσθέτει (ADD). CHOP/ALT: Συγχρονίζει τη δέσµη για την ταυτόχρονη παρατήρηση δύο καναλιών ΑLT : Eναλλάξ ( Για γρήγορα σήµατα µε σάρωση >0.5ms) CHOP:Τµηµατικά (Για αργά σήµατα µε σάρωση <0.5ms) Στο παρακάτω σχήµα έχουµε ταυτόχρονη και τµηµατική απεικόνιση δυο σηµάτων 7

Κανάλι 1 (X) Κανάλι 2 (Y) Περιοχή 3 CH2 INVERT/NORM : Αντιστρέφει ή όχι την κυµατοµορφή του δεύτερου καναλιού. Με ταυτόχρονη χρήση του πλήκτρου ADD, οι κυµατοµορφές των δύο καναλιών αφαιρούνται. Οι ρυθµίσεις αφορούν την δέσµη 1 (κανάλι 1) του παλµογράφου POSITION: Ρυθµίζει την κατακόρυφη θέση της ηλεκτρονικής δέσµης. X5MAG: Παρουσιάζει το πλάτος της δέσµης πολλαπλασιασµένο επί 5. VOLTS/DIV: Υπάρχουν δύο οµοαξονικά «κουµπιά» ( υποδοχές ) για τον έλεγχο αυτόν. Όταν θέλουµε να µετρήσουµε το πλάτος του σήµατος, το εσωτερικό κουµπί πρέπει να είναι κλειδωµένο τέρµα δεξιά. Το εξωτερικό κουµπί έχει την ένδειξη Volts/Div και ανάλογα µε τη θέση που θα τεθεί προσδιορίζει την τάση που θα αντιστοιχεί σε κάθε τετραγωνάκι της οθόνης του παλµογράφου. GND: Η θέση GND δείχνει τη στάθµη του µηδενός AC/DC: Η θέση AC είναι για να παρατηρούµε εναλλασσόµενα σήµατα. Η θέση DC είναι για να παρατηρούµε σήµατα που περιέχουν κάποια DC( συνεχή) συνιστώσα. Το σήµα του σχήµατος είναι εναλασσόµενο µε συνεχή συνιστώσα. Στη θέση DC παρατηρούµε το ήµα µε τη συνεχή συνιστώσα ενώ στη δεύτερη περίπτωση, στη θέση AC, παρατηρούµε µόνο την εναλλασσόµενη συνιστώσα. CH1(X): Οµοαξονική είσοδος του καναλιού 1. Οι ρυθµίσεις αφορούν την δέσµη 1(κανάλι 1) του παλµογράφου και είναι ίδιες µε αυτές του καναλιού 2 POSITION: Ρυθµίζει την κατακόρυφη θέση της ηλεκτρονικής δέσµης X5MAG: Παρουσιάζει το πλάτος της δέσµης πολλαπλασιασµένο επί 5. VOLTS/DIV: Υπάρχουν δύο οµοαξονικά «κουµπιά» ( υποδοχές ) για τον έλεγχο αυτόν. Όταν θέλουµε να µετρήσουµε το πλάτος του σήµατος, το εσωτερικό κουµπί πρέπει να είναι κλειδωµένο τέρµα δεξιά. Το εξωτερικό κουµπί έχει την ένδειξη Volts/Div και ανάλογα µε τη θέση που θα τεθεί προσδιορίζει την τάση που θα αντιστοιχεί σε κάθε τετραγωνάκι της οθόνης του παλµογράφου. GND: Η θέση GND δείχνει τη στάθµη του µηδενός AC/DC: Η θέση AC είναι για να παρατηρούµε εναλλασσόµενα σήµατα. Η θέση DC είναι για να παρατηρούµε σήµατα που περιέχουν κάποια DC συνιστώσα. CH2(Υ): Οµοαξονική είσοδος του καναλιού 2. Η περιοχή αυτή αφορά τις ρυθµίσεις οριζόντιας απόκλισης και σάρωσης της δέσµης, καθώς και τον έλεγχο του σκανδαλισµού(triggering), ώστε να σχηµατίζεται σταθερή εικόνα στην 8

οθόνη. OMA Α 1 BAΣΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ POSITION: Ρυθµίζει την οριζόντια θέση της ηλεκτρονικής δέσµης LEVEL: Σταθεροποιεί την εικονιζόµενη κυµατοµορφή, επιλέγοντας κατάλληλο σηµείο συγχρονισµού. Αυτό επιτυγχάνεται µε σύγκριση της στιγµιαίας τιµής της τάσης που απεικονίζεται, µε µια ρυθµιζόµενη τάση DC. SEC/DIV: Ανάλογα µε τη θέση που έχει τεθεί, προσδιορίζει τον χρόνο που χρειάζεται η δέσµη για να κινηθεί κατά µήκος ενός τετραγώνου της οθόνης. Oρίζει δηλαδλή την περίοδο της πριωνοτής τάσης που καθορίζει τη σάρωση Παράλληλα λειτουργεί και ως διακόπτης απενεργοποίησης της εσωτερικής σάρωσης όταν τεθεί στη θέση ΧΥ X10MAG: Πολλαπλασιάζει επί 10 την οριζόντια ταχύτητα σάρωσης. Έτσι, διαιρεί µε τον ίδιο αριθµό, την τιµή που έχει επιλεγεί στο SEC/DIV. TV-H/TV-V: Χρησιµοποιείται για την παρατήρηση σύνθετων σηµάτων έγχρωµης τηλεόρασης. ΟΜΑ Α 2 SWEEP MODE (ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΑΡΩΣΗΣ) SLOPE: Επιλέγει την τοποθέτηση του σηµείου συγχρονισµού της δέσµης στο µέτωπο ανόδου ή στο µέτωπο καθόδου του σήµατος που εικονίζεται. Στο σήµα του σχήµατος δεξιά είναι το µέτωπο ανόδου ενώ αριστερά το µέτωπο καθόδου Ανάλογα µε τη θέση του διακόπτη θα πάρουµε µια από τις δυο µορφές SWEEP MODE: Επιλέγει τον τρόπο που η οριζόντια κίνηση της δέσµης (Σάρωση) θα συγχρονιστεί µε την προς απεικόνιση κυµατοµορφή. LOCK/SINGLE: Αν πατηθούν και τα δύο πλήκτρα (LOCK ), το σηµείο συγχρονισµού της δέσµης «κλειδώνει» στη πρώτη θέση που θα ικανοποιήσει τα κριτήρια που έχουν επιλεγεί µε τους ελέγχους LEVEL και SLOPE. Αν τεθούν και τα δύο εκτός (SINGLE), τότε η δέσµη συγχρονίζεται µόνο την πρώτη φορά που θα ικανοποιηθούν τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν. Η θέση SINGLE είναι χρήσιµη για τη µελέτη µεταβατικών καταστάσεων και απαιτεί «αποθήκευση» της κυµατοµορφής, είτε σε ψηφιακό κύκλωµα µνήµης, αν ο παλµογράφος µας διαθέτει τέτοια δυνατότητα, είτε µε «φωτογράφηση». Με το πλήκτρο RESET ξεκλειδώνουµε το σηµείο συγχρονισµού. AUTO/NORM: Θέση AUTO: Στη θέση αυτή η σάρωση γίνεται αυτόµατα, είτε 9

υπάρχει είτε δεν υπάρχει σήµα σκανδαλισµού, µε αποτέλεσµα στην οθόνη του παλµογράφου να εµφανίζεται πάντα η γραµµή σάρωσης. Αυτή είναι η πιο συνηθισµένη θέση του διακόπτη. Θέση NORM: Η σάρωση γίνεται µόνο στην περίπτωση που υπάρχει σήµα σκανδαλισµού. Οταν δεν υπάρχει σήµα, τότε δεν θα εµφανιστεί η γραµµή σάρωσης στην οθόνη του παλµογράφου. Η θέση αυτή είναι χρήσιµη σε παρατηρήσεις σηµάτων χαµηλής συχνότητας (<25Hz). TRIG D: Το LED αυτό ανάβει όταν ικανοποιούνται τα κριτήρια συγχρονισµού. Εποµένως, για να έχουµε σταθερή εικόνα, θα πρέπει να ρυθµίζουµε τη σάρωση µε τέτοιο τρόπο, ώστε η ένδειξη αυτή να είναι πάντοτε αναµµένη. OMA Α 3 TRIGGER SOURCE (ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΗΓΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ) Με τα πλήκτρα αυτά, επιλέγουµε την πηγή του σήµατος που θα χρησιµοποιηθεί για το συγχρονισµό της δέσµης. CH1,CH2,ALT: Αν πιεστεί µόνο το πλήκτρο CH1, τότε η δέσµη συγχρονίζεται µε το σήµα που δέχεται ο παλµογράφος στο πρώτο κανάλι. Αντίστοιχα, αν πιεστεί το CH2, συγχρονίζεται µε το δεύτερο κανάλι. Αν τα δύο κανάλια δέχονται σήµατα των οποίων οι συχνότητες δεν έχουν αρµονική σχέση, τότε θα βλέπουµε καθαρά µόνο την κυµατοµορφή του καναλιού που έχουµε επιλέξει. Αν όµως πιέσουµε και τα δύο πλήκτρα (λειτουργία ALT), τότε η δέσµη συγχρονίζεται εναλλάξ µε τα δύο κανάλια, και φαίνονται οι κυµατοµορφές καθαρά, ακόµα και αν δεν έχουν αρµονική σχέση. LINE: Σαν πηγή συγχρονισµού επιλέγεται η τάση του ηλεκτρικού δικτύου (50 Hz). Χρησιµοποιείται για την µέτρηση της κυµάτωσης στα τροφοδοτικά κλπ. EXT: Με το πλήκτρο αυτό, επιλέγουµε για το συγχρονισµό µια εξωτερική τάση, η οποία εφαρµόζεται στον αντίστοιχο οµοαξονικό ακροδέκτη του παλµογράφου. Συνήθως συνδέεται µε ξεχωριστό καλώδιο σε αντίστοιχο βύσµα που διαθέτουν οι γεννήτριες κυµατοµορφών. Χρησιµοποιείται σε σύνθετα σήµατα, όπου ο εσωτερικός συγχρονισµός είναι δύσκολο να επιτευχθεί. OMA Α 4: COUPLING (ΣΥΖΕΥΞΗ) Το σήµα που θα επιλεγεί για το συγχρονισµό της δέσµης, µπορεί να υποστεί κάποιου είδους επεξεργασία πριν οδηγηθεί στα κυκλώµατα οριζόντιας σάρωσης. DC/AC: Στη θέση AC, το σήµα διέρχεται από συζευκτικό πυκνωτή, ο οποίος αποµακρύνει την DC συνιστώσα, αν υπάρχει. Στη θέση DC, ο πυκνωτής παρακάµπτεται. Χρησιµοποιείται στην αντίστοιχη θέση, εφόσον το σήµα που θέλουµε να απεικονιστεί περιέχει DC συνιστώσα. TV/NORM: Για την παρατήρηση των σύνθετων κυµατοµορφών που περιέχονται στο σήµα VIDEO, το σήµα φιλτράρεται (TV), και αναδεικνύονται οι παλµοί οριζόντιου και κατακόρυφου συγχρονισµού. Ο έλεγχος αυτός συνεργάζεται µε τον TV-H/TV-V, ώστε να επιλεγούν οι αντίστοιχες συχνότητες οριζόντιας TV-H, ή κατακόρυφης TV-V σάρωσης του τηλεοπτικού σήµατος. Πίσω πλευρά Στην πίσω πλευρά υπάρχουν τα εξής 1. Είσοδος τροφοδοσίας 2. TRIGER SIGNAL OUTPUT Έξοδος σήµατος σκανδαλισµού 3. Z AXIS INPUT Είσοδος διαµόρφωσης φωτεινότητας 10

ΜΕΡΟΣ Β ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ Οι παρακάτω οδηγίες αφορούν την προετοιµασία που πρέπει να γίνεται σε ένα παλµογράφο πρίν από την είσοδο άγνωστου σήµατος. 1 ΠΕΡΙΟΧΗ 1 2 ΠΕΡΙΟΧΗ 2 INTENSITY : ΣΤΟ ΜΕΣΟ FOCUS: ΣΤΟ ΜΕΣΟ TRACE ROTATION: - POWER: OFF PROBE ADJUST: - DUAL CH1 CH2 ADD: CH1 ΜΕΣΑ, CH2 ΕΞΩ CHOP/ALT: ΕΞΩ CH2 INVERT/NORM :ΕΞΩ 3 ΚΑΝΑΛΙ 1 POSITION: ΣΤΟ ΜΕΣΟ X5MAG: ΕΞΩ VOLTS/DIV: Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΙΑΚΟΠΤΗΣ ΤΕΡΜΑ ΕΞΙΑ- Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟ GND: ΕΞΩ AC/DC: DC (ΕΞΩ) CH1(X): Συνδέουµε το βύσµαbnc για την εισαγωγή του σήµατος. 4 ΚΑΝΑΛΙ 2 POSITION: ΣΤΟ ΜΕΣΟ X5MAG: ΕΞΩ VOLTS/DIV: - GND: ΕΞΩ AC/DC: DC (ΕΞΩ) CH2(Υ): - 5 ΠΕΡΙΟΧΗ 5 ΒΑΣΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ OMA Α 1 BAΣΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ POSITION: ΣΤΟ ΜΕΣΟ LEVEL:ΣΤΟ ΜΕΣΟ SEC/DIV:.Στη θέση 1 msec X10MAG: ΕΞΩ TV-H/TV-V: ΕΞΩ ΟΜΑ Α 2 SWEEP MODE SLOPE: ΕΞΩ SWEEP MODE: ΕΞΩ LOCK/SINGLE/AUTO/NORM: ΜΟΝΟ ΤΟ AUTO ΜΕΣΑ, ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΞΩ. TRIG D: ΑΝΑΒΕΙ ΟΤΑΝ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ OMA Α 3 TRIGGER SOURCE 11

ALT CH1 CH2: CH1 ΜΕΣΑ, ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΞΩ LINE: ΕΞΩ EXT: ΕΞΩ OMA Α 4: COUPLING DC/AC ΕΞΩ TV/NORM ΕΞΩ ΑΝΟΙΓΜΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ 1 ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΟΥ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ 2 ΑΥΤΟ ΕΛΕΓΧΟΣ 3 ΡΥΘΜΙΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΗΠΤΗ (PROBE) Όταν ανοίξουµε τον παλµογράφο θα πάρουµε την οριζόντια γραµµή σάρωσης Περιστρέφουµε τον διακόπτη POSITION έως έρθει το ίχνος στη µέση της οθόνης Συνδέουµε τον σηµατολήπτη του καναλιού 1 στο σηµείο PROBE ADJUST, ρυθµίζουµε το VOLTS/DIV του καναλιού 1 στο.2vκαι το SEC/DIV στο.2ms. Ρυθµίζουµε το Level µέχρι να επιτευχθεί συγχρονισµός και να ανάψει η αντίστοιχη λυχνία TRIG D. Αν όλα είναι εντάξει θα πρέπει να δούµε στην οθόνη τους τετραγωνικούς παλµούς του σχήµατος. Προσέχουµε ώστε ο διακόπτης στον σηµατολήπτη να είναι στη θέση Χ1 Αν οι τετραγωνικοί παλµοί είναι παραµορφωµένοι, ρυθµίζουµε το trimmer στο ΒΝC µε το κατσαβιδάκι των παρελκοµένων ώστε ο τετραγωνικός παλµός να είναι απόλυτα γεωµετρηµένος 4 ΡΥΘΜΙΣΗ ΕΣΜΗΣ Ρυθµίζουµε 1. Την απόκλιση της δέσµης, αν αυτό είναι απαραίτητο µε το ειδικό κατσαβίδι που βρίσκεται στα παρελκόµενα του παλµογράφου. Με το κατσαβίδι αυτό περιστρέφουµε την βίδα TRACE ROTATION που βρίσκεται στην περιοχή 1 2. Την ένταση της φωτεινής δέσµης µε το διακόπτη INTENSITY και την εστίαση µε το διακόπτη FOCUS 12

Συνοπτικές οδηγίες για την εκκίνηση και επαναφορά του παλµογράφου Μπορούµε να συνοψίσουµε τις παραπάνω αναλυτικές οδηγίες στις εξής συνοπτικές οδηγίες όταν πρέπει να επαναφέρουµε τον παλµογράφο σε κατάσταση εκκίνησης 1. Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουµπιά στο µέσον 2. Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση 1 µε τους εσωτερικούς τέρµα δεξιά 3. Όλα τα κουµπιά προς τα έξω 4. Πατάµε το κουµπί CH1 και το κουµπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Κάνοντας τα παραπάνω βήµατα θα έχουµε τον παλµογράφο σε κατάσταση µέτρησης. Τα παραπάνω είναι χρήσιµα ιδιαίτερα όταν έχουµε αποπροσανατολιστεί µετά από το πάτηµα πολλών κουµπιών. ΜΕΡΟΣ Γ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΒ16200 Ακολουθούν οδηγίες προσδιορισµού της κυµατοµορφής σήµατος προερχόµενο από τη γεννήτρια σηµάτων του εργαστηρίου ΦΕ 1 ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΑΜPLITUDE: ΣΤΟ ΜΕΣΟ DC OFFSET: ΤΕΡΜΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ 2 ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΥΜΑΤΟΜΟΡΦΗΣ 3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ 4 ΣΥΝ ΕΣΗ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ POWER OUT: ΕΞΩ KYMATΑΤΟΜΟΡΦΗ: ΗΜΙΤΟΝΟΕΙ ΗΣ CH2 INVERT/NORM :ΕΞΩ Α ΡΗ ΡΥΘΜΙΣΗ FREQUENCY RANGE ( ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ): X1K MΙΚΡΟΜΕΤΡΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ Με καλώδιο BNC συνδέουµε το SIGNAL OUT της γεννήτριας µε την είσοδο στο κανάλι 1 του παλµογράφου. Προσοχή: φροντίζουµε να συνδέουµε τις γειώσεις µεταξύ τους και τα σήµατα µεταξύ τους. Αν κάνουµε αντίθετη σύνδεση τα σήµατα θα γειωθούν 13

5 ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΣΗΜΑΤΟΣ Μετακινούµε τα position οριζόντιας και κατακόρυφης απόκλισης, µέχρι να δούµε στην οθόνη του παλµογράφου κάποια φωτεινή δέσµη. 6 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΗΜΑΤΟΣ 7 ΟΠΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΜΕΡΟΣ Ο ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ Χρησιµοποιώντας τους διακόπτες VOLTS/DIV και SEC/DIV διαµορφώνουµε την εικόνα του σήµατος, έτσι ώστε να εµφανίζονται 2 µε 5 περίοδοι στην οθόνη του παλµογράφου. Αν χρειαστεί ρυθµίζουµε την ένταση και την εστίαση της δέσµης µε τους περιστροφικούς διακόπτες INTENSITY και FOCUS O παλµογράφος έχει ένα ευρύ φάσµα εφαρµογών προκειµένου να καλύπτει τις ανάγκες µετρήσεων ενός εργαστηρίου ηλεκτρονικών. Για τις ανάγκες του εργαστηρίου φυσικών επιστηµών οι βασικές καταστάσεις του παλµογράφου και οι αντίστοιχες χρήσεις του φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. ΚΑΝΑΛΙ1 (Χ) ΚΑΝΑΛΙ2 (Υ) ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΑΡΩΣΗ ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Παρατήρηση και µετρήσεις συχνότητας και πλάτους σε σήµα από γεννήτρια συχνοτήτων ΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟ - ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ Μελέτη µεταβατικών σηµάτων σε χρονοκυκλώµατα ΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟ ΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ Ταυτόχρονη παρατήρηση δυο σηµάτων όπως ρεύµα και τάση σε ένα χρονοκύκλωµα 14

ΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟ - ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ - ΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟ ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝ Ο ΜΕΡΟΣ Ε ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝ Ο ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ Μελέτη φαινοµένων επαγωγής Μέτρηση σταθερών τάσεων Μέτρηση πλάτους εναλλασσόµενου σήµατος (Η µέτρηση γίνεται στον άξονα χ) Μελέτη φαινοµένων επαγωγής Μέτρηση σταθερών τάσεων Μέτρηση πλάτους εναλλασσόµενου σήµατος ( Η µέτρηση γίνεται στον άξονα Ψ) ηµιουργία διαγραµµάτων Lissajous 1. ΜΕΤΡΗΣΗ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΤΑΣΗΣ 1 Πραγµατοποιούµε τις εργασίες εκκίνησης του Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά 15

παλµογράφου κουµπιά στο µέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση 1 µε τους εσωτερικούς τέρµα δεξιά Όλα τα κουµπιά προς τα έξω Πατάµε το κουµπί CH2 και το κουµπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE 2 Απενεργοποιούµε την εσωτερική σάρωση Θέτουµε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση ΧΥ 3 Κεντράρουµε την κηλίδα της οθόνης Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical 4 Συνδέουµε την άγνωστη συνεχή τάση στο κανάλι 2 5 Ρυθµίζουµε την βαθµονόµηση του καναλιού Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο Volts/Div 6 Από την κατακόρυφη απόκλιση της κηλίδας υπολογίζουµε την άγνωστη τάση 2. ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΛΑΤΟΥΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗΣ ΤΑΣΗΣ 1 Πραγµατοποιούµε τις εργασίες εκκίνησης του παλµογράφου Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουµπιά στο µέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση 1 µε τους εσωτερικούς τέρµα δεξιά Όλα τα κουµπιά προς τα έξω Πατάµε το κουµπί CH2 και το κουµπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE 2 Απενεργοποιούµε την εσωτερική σάρωση Θέτουµε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση ΧΥ 3 Κεντράρουµε την κηλίδα της οθόνης Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical 4 Συνδέουµε την άγνωστη συνεχή τάση στο κανάλι 2 5 Ρυθµίζουµε την βαθµονόµηση του καναλιού Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο Volts/Div 6 Από την κατακόρυφη γραµµή υπολογίζουµε την άγνωστη τάση 3. ΜΕΛΕΤΗ ΚΥΜΑΤΟΜΟΡΦΗΣ 1 Πραγµατοποιούµε τις εργασίες εκκίνησης του παλµογράφου Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουµπιά στο µέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση 1 µε τους εσωτερικούς τέρµα δεξιά Όλα τα κουµπιά προς τα έξω Πατάµε το κουµπί CH1 και το κουµπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE 2 Ρυθµίζουµε την οριζόντια γραµµή Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical 3 Συνδέουµε την άγνωστη συνεχή τάση στο κανάλι 1 5 Ρυθµίζουµε τη σάρωση Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο SEC/Div σε 16

συνδυασµό µε το πλήκτρο µικροµετρικής ρύθµισης LEVEL έως ότου σταθεροποιηθεί η εικόνα στην οθόνη και ανάψει η ένδειξη TRIG D. Φροντίζουµε στην οθόνη να είναι διακριτές 2-3 περίοδοι. 4 Ρυθµίζουµε την βαθµονόµηση του καναλιού Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο Volts/Div έως ότου έχουµε ικανοποιητικό πλάτος 6 Υπολογίζουµε το πλάτος Χρησιµοποιούµε την ένδειξη του πλήκτρου Volts/Div και την πολλαπλασιάζουµε µε το πλήθος των υποδιαιρέσεων που µετράµε στην οθόνη στην κατακόρυφη διεύθυνση 6 Υπολογίζουµε την περίοδο Χρησιµοποιούµε την ένδειξη του πλήκτρου SEC/Div και την πολλαπλασιάζουµε µε το πλήθος των υποδιαιρέσεων που µετράµε στην οθόνη στην οριζόντια θέση για µια περίοδο του σήµατος 4. ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ LISSAJOUS 1 Πραγµατοποιούµε τις εργασίες εκκίνησης του παλµογράφου Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουµπιά στο µέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση 1 µε τους εσωτερικούς τέρµα δεξιά Όλα τα κουµπιά προς τα έξω Πατάµε το κουµπί CH1, CH2, και το κουµπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE 2 Απενεργοποιούµε την εσωτερική σάρωση Θέτουµε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση XY 3 Κεντράρουµε την κηλίδα της οθόνης Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical 4 Συνδέουµε τo ένα σήµα στο κανάλι 1 5 Συνδέουµε τo άλλο σήµα στο κανάλι 2 6 Κεντράρουµε ξανά την κηλίδα αν χρειαστεί Γειώνουµε τα σήµατα πατώντας τα πλήκτρα GND και των δυο καναλιών, ρυθµίζουµε και επαναφέρουµε. 6 Αναλύουµε το διάγραµµα της οθόνης 5. ΕΠΙ ΕΙΞΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΠΑΓΩΓΗΣ 1: ΜΕΛΕΤΗ ΚΥΜΑΤΟΜΟΡΦΗΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΙΝΗΤΗΡΑ 1 Πραγµατοποιούµε τις εργασίες εκκίνησης του παλµογράφου Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουµπιά στο µέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση 1 µε τους εσωτερικούς τέρµα δεξιά Όλα τα κουµπιά προς τα έξω 17

Πατάµε το κουµπί CH1, και το κουµπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE 2 Ρυθµίζουµε την οριζόντια γραµµή Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical 3 Συνδέουµε τον κινητήρα στο κανάλι 1 5 Ρυθµίζουµε τη σάρωση Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο SEC/Div. 4 Ρυθµίζουµε την βαθµονόµηση του καναλιού Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο Volts/Div έως ότου έχουµε ικανοποιητικό πλάτος 6. ΕΠΙ ΕΙΞΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΠΑΓΩΓΗΣ 2: ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΩΓΙΚΗΣ ΤΑΣΗΣ ΣΤΑ ΑΚΡΑ ΠΗΝΙΟΥ 1 Πραγµατοποιούµε τις εργασίες εκκίνησης του παλµογράφου Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουµπιά στο µέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση 1 µε τους εσωτερικούς τέρµα δεξιά Όλα τα κουµπιά προς τα έξω Πατάµε το κουµπί CH2, και το κουµπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE 2 Απενεργοποιούµε την εσωτερική σάρωση Θέτουµε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση ΧΥ 3 Κεντράρουµε την κηλίδα της οθόνης Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical 4 Συνδέουµε το πηνίο στο κανάλι 2 5 Πλησιάζουµε τον ευθύγραµµο µαγνήτη και παρατηρούµε την απόκλιση της κηλίδας 6 Ρυθµίζουµε την κατακόρυφη βαθµονόµηση ώστε Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο Volts/Div η µετακίνηση της κηλίδας να είναι ευδιάκριτη 7. ΕΠΙ ΕΙΞΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΠΑΓΩΓΗΣ 3: ΜΕΛΕΤΗ ΑΥΤΕΠΑΓΩΓΗΣ 1 Πραγµατοποιούµε τις εργασίες εκκίνησης του παλµογράφου Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουµπιά στο µέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση 1 µε τους εσωτερικούς τέρµα δεξιά Όλα τα κουµπιά προς τα έξω Πατάµε το κουµπί CH2, και το κουµπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE 2 Απενεργοποιούµε την εσωτερική σάρωση Θέτουµε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση ΧΥ 4 Συνδέουµε το δευτερεύον πηνίο στο κανάλι 2 5 Ανοιγοκλείνουµε το διακόπτη στο κύκλωµα του πρωτεύοντος και παρατηρούµε τις αποκλίσεις της κηλίδας 6 Ρυθµίζουµε την κατακόρυφη βαθµονόµηση ώστε η µετακίνηση της κηλίδας να είναι ευδιάκριτη Χρησιµοποιούµε το πλήκτρο Volts/Div 18