ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΥΠΟΘΕΜΑ: ΒΥΡΣΟΔΕΨΕΙΑ-ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΑ-ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙ ΟΜΑ Α: ΣΤΡΑΤΗΣ Σ ΝΕΙΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΟΥΚΑΣ ΣΤΡΑΤΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΤΖΟΥΡΙ ΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ: i. Πότε και µε ποιόν τρόπο χτιστήκαν; ii. Ποιο σκοπό εξυπηρετούσε η κατασκευή τους; iii. Πως λειτουργούσαν τα µηχανήµατα; iv. Με ποιον τρόπο γίνονταν το εµπόριο και που εµπορεύονταν; v. Πως συντηρούνται µέχρι σήµερα και πόσα έχουν διασωθεί; Αρχιτεκτονική Ελαιοτριβείων Απέναντι από την κεντρική είσοδο τοποθετούνταν το κεντρικό κτήριο επεξεργασίας της ελιάς µε την δεσπόζουσα καµινάδα του. Η στέγη ήταν συνήθως δίκλινη και οι δυο µικρότερες πλευρές σχηµατιζόταν µε ένα συµπαγή τοίχο. Σ αυτό το κτίριο τοποθετούσαν τα µηχανήµατα όπως τα πιεστήρια και τους µύλους. 1
Ελαιοτριβείο Ευανθίας Φράγκου Το ένα τµήµα του συγκροτήµατος περιλαµβάνει : 1. Το κτίριο αποθήκευσης του ελαιολάδου και το µηχανοστάσιο όπου υπήρχαν οι συνθλιπτήρες. 2. Τα γραφεία στο ισόγειο και τα δωµάτια του προσωπικού. 3. Μπάτες ισόγεια κεραµοσκεπή κτίρια σε παράλληλη διάταξη προς την αποθήκη και το µηχανοστάσιο. Το άλλο τµήµα το όποιο είναι από την πλευρά της θάλασσας διαθέτει έναν προαύλιο χώρο µε ισόγεια κτίσµατα. Τα κτίσµατα αυτά είχαν τη χρήση των µπατών και άλλων αποθηκευτικών χώρων. 2
Τρόπος χτισίµατος βυρσοδεψείων Συνήθως τα βυρσοδεψεία ήταν διώροφα κτίρια. Ήταν πυκνόκτιστα και στα θεµέλια τους τοποθετούνταν πορσελάνη, η οποία τα προστάτευε από την υγρασία. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΒΥΡΣΟ ΕΨΕΙΩΝ Στον πρώτο όροφο υπήρχαν τα µηχανήµατα για την κοπή και επεξεργασία των δερµάτων. Επίσης υπήρχαν τα γραφεία του εργοστάσιου και οι αποθήκες. Στο δεύτερο όροφο γινόταν το τελικό στάδιο επεξεργασίας των δερµάτων τα οποία θα ήταν έτοιµα προς πώληση. ΒΥΡΣΟ ΕΨΕΙΟ ΣΟΥΡΛΑΓΚΑ Το µεγαλύτερο βυρσοδεψείο της Λέσβου, στον κόλπο της Γέρας. Ιδρύθηκε από τον Ευστράτιο Σουρλάγκα στα τέλη του 19ου αικαι έγινε το πρώτο βυρσοδεψείο, που ήταν ξύλινο τριώροφο κτίσµα. Μερικά κτίρια είναι διώροφα και ύψους 7,5 µ. Οι δίριχτες σκεπές τους έχουν βυζαντινά κεραµίδια. Οι ακµές των προσόψεων είναι χτισµένες µε ηµιλαξευτές πέτρες. Οι σκεπές στηρίζονται µε ξύλινα υποστυλώµατα,ενώ ξύλινες είναι και οι σκάλες. Μηχανισµός Βαρέλες επεξεργασίας δερµάτων 3
Αρχιτεκτονική σαπωνοποιείων Τα σαπωνοποιεία είναι λιθόκτιστα, επίσης χρησιµοποιούσαν τούβλα για την κατασκευή της καµινάδας, του φούρνου και για τα ανώφλια των θυρών και των παραθύρων. Τα σαπωνοποιεία αναπτύσσονται συνήθως σε 2 ή 3 ορόφους. Στον πρώτο όροφο τοποθετούνταν τα καζάνια, η βάση του φούρνου, η αντλία του ασβεστόνερου, το ατµοκάζανο και τελος το πηγάδι και οι υπόλοιποι αποθηκευτικοί χώροι. Στον δεύτερο όροφο συναντάµε τις αντλίες των καζανιών απ όπου γίνεται και λήψη του σαπουνιού. Ακόµα εκεί γίνεται η επεξεργασία και το κόψιµο του σαπουνιού. Ο τελευταίος όροφος είχε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και αυτό δεν άλλο από τα µεγάλα παράθυρα τα οποία βοηθούσαν στο στέγνωµα των σαπουνιών. ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΟ ΣΟΥΓΛΑΓΚΑ Το Σαπωνοποιείο του Σουρλάγκα, βρίσκεται στην προκυµαία του Περάµατος. Το σαπωνοποιείο παρήγαγε σαπούνια τα όποια εξάγονταν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Συγκρότηµα Ελαιουργικής Σαπωνουγρικής Εταιρίας Μυτιλήνης. (Ε.Σ.Ε.Μ) Είναι ένα διώροφο λιθόστρωτο κτίριο, κτισµένο το 1870. η λιθοδοµή του είναι επίχριστη µε επιµεληµένους πωρόλιθους στις γωνίες. Έχει παρά πολλά παράθυρα τα οποία είναι στον επάνω όροφο. 4
Ευχαριστούµε που παρακολουθήσατε την εργασία µας! 5
27/2/2017 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ-ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣΓΕΡΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Α ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΡΑΣ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 20162016-2017 ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ : ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΝΤΡΡΙ ΣΤΡΑΤΟΥΛΑ ΚΟΚΩΝΗ ΖΑΝΑ ΑΤΖΙΑ ΜΙΧΑΕΛΑ ΜΑΝΤΡΡΙ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΓΕΡΑΣ Πρόλογος: Η Γέρα είναι μια πανέμορφη περιοχή της ακριτικής Λέσβου με τα πέντε χωριά της να αντικρίζουν αμφιθεατρικά κόλπο των ελαιώνων. Και το έκτο χωριό το Πέραμα, λιμάνι των άλλων στον καταπράσινο κάμπο. Άγιος Ερμόλαος Παλαιοκήπου Είναι τρίκλιτη βασιλική και υπάρχει κτητορική επιγραφή πάνω από την κεντρική πύλη, στο εσωτερικό της εκκλησίας, που αναγράφει ότι ο ναός χτίστηκε το 1795. 1
27/2/2017 Άγιος Βλάσης Πλακάδου Ο ναός του Αγίου Βλασίου ίσως άρχισε να χτίζεται, περίπου το 1840. Μάστορας στο κτίσιμο αναφέρεται ο Παναγιώτης Τσακυρέλλης. Ο ναός είναι ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής, όπως διαμορφώθηκε στη Λέσβο. Ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής Μεσαγρού Χτίσθηκε το 1907. Αρκετές πέτρες και πλάκες κουβαλήθηκαν από την Μάννα, τον γνωστό αρχαιολογικό χώρο της Γέρας, στον Πλακάδο.Ο νάρθηκας υπήρχε το νεκροταφείο και κοντά σ αυτό, μικρός ναός των Αγίων Αποστόλων. Ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Παπάδου Είναι τρίκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική, Λεσβιακού τύπου και φτιάχτηκε από τον γνωστό μάστορα Στρατήγη Καρέκο από την Ανεμώτια. Αυτό αναγράφεται στο πέτρινο περβάζι του φωταγωγού. Ο ναός κτίστηκε το 1838 όπως αναγράφεται. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου Σκοπέλου Χτίστηκε το 1746.Είναι τρίκλιτη βασιλική σταυροειδούς τύπου. Το δάπεδο είναι στρωμένο με λευκές μαρμάρινες πλάκες. Η στέγη είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος αμφικλινήςκεραμοσκεπή. 2
27/2/2017 Ο Ναού του Αγίου Παντελεήμονα Περάματος Το 1953 τελέστηκαν τα εγκαίνιά του. Ο ναός έχει ρυθμό βυζαντινό και η στέγη του είναι σταυροειδής. Η οροφή αποτελείται από δυο καμάρες. Στο μέσο όπου αυτές συναντιούνται, σχηματίζεται ο τρούλος που στηρίζεται σε τέσσερις κολώνες. Μερικά παρεκκλήσια της Γέρας Ταξιαρχών στην Ευρειακή. Παναγία Σπηλιώτισσα Παλαιοκήπου. Αγίας Μαρίνας Παπάδου. Αγίας Κυριακής Πλακάδου. Άγιος Δημήτριος Περάματος. Παναγιούδα Σκοπέλου. Άγιος Κωνσταντίνος Μεσσαγρού. 1.Αρχιτεχτονική τρίκλιτης βασιλικής 2.Βασιλική με τρούλο Ιστοσελίδες (οι πηγές μας): http://users.sch.gr//pchaloul/proto xr-texni/architecture.htm http://www.immyt.net/diocese/na oi_geras2.htm http://lyk-geras.les.school.gr 3
Ερωτήσεις; Ερωτήσεις; 4
Βρύσες και Γεφύρια στη Γέρα Λέσβου Η βρύση της πλατείας Παπάδου Πρόκειται για τη βρύση που στολίζει και δένει ως σύνολο την όμορφη πλατεία του Παπάδο. Οι δύο κίονες πατάνε πάνω στα άκρα της γούρνας, ενώ τα πλαϊνά τους έχουν πλαίσιο. Στα επίκρανά τους είναι τοποθετημένη μονοκόμματη μαρμαρόπετρα η οποία σχηματίζει διπλοκάμπυλο τόξο. Στα δεξιά και αριστερά φέρει σιγματοειδή τοξύλλια, λουλούδια και άνω και κάτω ρόδακες. Στο μέσον του τόξου φέρει σταυρό και δεξιά και αριστερά αναγράφεται το έτος κατασκευής «1795». Η βρύση της πλατείας Παπάδου Μεσαγρός: Οθωμανική βρύση Μια Οθωμανική βρύση 200 ετών.έχει διπλά κυπαρίσσια, τόσο στους πεσσούς όσο και στο στηθαίο, ενδιάμεσα ένας κρίνος και δεξιά και αριστερά ροζέτες. 1
Η επιγραφή αναφέρει: "Την χάρισε ο Χατζή Αλή Εφέντης Ζάντα το 1814 (1230)". Γράφει ότι "Πίνουν θεσπέσιο νερό από τη πηγή Σαλσαμπίλα Η βρυσομάνα του Σκοπέλου Η αίσθηση και μόνο να μπαίνεις στο χωριό αυτό, να βλέπεις και να ακούς το γάργαρο νερό να τρέχει απ' τους κρουνούς της βρύσης, αποτελεί μια αναζωογόνηση, μια ένδειξη συνέχισης της ζωής. Κάποτε το νερό έτρεχε και από τους έξη κρουνούς το οποίο παλαιότερα εξυπηρετούσε τις ταυτόχρονες ανάγκες για λήψη. νερού. Το γκριζωπό του μάρμαρο όπως αναφέρει ο Μάκης Αξιώτηςστο βιβλίο του δεν είναι από το ντόπιο λατομείο του Τασλίκ. Η επιγραφή αναγράφει: 1843 ΠΛΙ Α Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΠΗΓΗ ΚΑ- ΤΑΣΚΕΥΑΣΘΕΙΣΑ ΔΙ- Α ΔΑΠΑΝΗΣ ΤΗΣ ΕΝ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Εδώ βλέπουμε στους δύο πεσσούς δεξιά και αριστερά τα κυπαρίσσια και στο μεσαίο ένα ανθοδοχείο. 2
Σκόπελος Μια βρύση μέσα στο περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στο Σκόπελο. Δεν έχει καμία κτητορική επιγραφή. Από λευκό μάρμαρο. Μεσαγρός Οθωμανική βρύση που βρίσκεται πίσω από το Τζαμί του Μεσαγρού. Σε κακή κατάσταση, πλην όμως ακόμη διακρίνεται η όμορφη τοξωτή μορφή της. Η επιγραφή της είναι δυσδιάκριτη. Βρύση που βρίσκεται έξω από τοβυρσοδεψείο Σουρλάγκα με γκρι πέτρα από το λατομείο Τασλίκ του Σκοπέλου Πέραμα Βρύση στο Σκόπελο ανεβαίνοντας για το Τασλίκ (νταμάρι με γκρίζο μάρμαρο) ΔΑΠΑΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ Ι.ΚΟΥΠΑΡΑΝΗ ΚΑΙ ΣΥΖΥΓΟΥ ΜΑΙΟΥ 1 1912 Σκόπελος 3
Τα Γεφύρια Της Λέσβου Γενικά Τα γεφύρια στην Λέσβο χρησιμοποιήθηκα ν κυρίως για την διευκόλυνση των μεταφορών, πχ. στη διάβασηποταμώνοι οποίοι φουσκώνουν κατά τη διάρκεια τουχειμώνα, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί υδατογέφυρεςγια την μετακίνηση νερού, πχ. σε ρωμαϊκά υδραγωγεία Το Γεφύρι Στο Μονέρι Το γεφύρι στο Μονέρι είναι μονότοξο. Η κατασκευή του αποτελείται κυρίως από κουρασάνι ( Το ισχυρό ασβεστοκονίαμα από ασβέστη, άμμο,τριμμένο κεραμίδι και μερικές φορές ελαφρόπετρα ) αλλά και από σχιστόλιθο και λιθόστρωτο Το ποτάμι περνάει δίπλα από τον Παλαιόκηπο και διασταυρώνεται με τον αμαξιτό. Εκεί λοιπόν που συμβάλλουν οι δύο δρόμοι στέκεται και το μονότοξο γεφύρι Το γεφύρι της Ψας Κατασκευάζεται από πέτρα λαξευτή που έδενε αρμονικά ως την κορυφή του τώρα έχει ενισχυθεί από το τσιμέντο, γιατί το κτίσμα χρησιμοποιείται ακόμα. Σώζεται το λιθόστρωτο από τον παλιό δρόμο, που διατηρείται μόνο εκεί. 4
Το γεφύρι της Πατρικούς βρίσκεται μεταξύ Παπάδου και Σκοπέλου και έχει μήκος 5 μέτρα. Η μοναδική παρέμβαση που έγινε είναι τα κάγκελα που τοποθετήθηκαν δεξιά και αριστερά. Το γεφύρι της Πατρικούς Ευχαριστούμε για την προσοχή σας Μέλη ομάδας: Καραμπέκιου Βασιλική Αφαλωνιάτου Ειρήνη Χατζηκλειδαράς Απόστολος Ψωμάς Παναγιώτης 5
Αρχοντικά και Πύργοι της Μυτιλήνης Μελή ομάδας : Αγγελική Κωνσταντάρα Ραφαέλα Γούναρη Κατερίνα καραμβακάλη Ιφιγένεια Τυρέλλη Αρχοντικά Αυτό που κάνει τηνμυτιλήνηνα ξεχωρίζει από οποιαδήποτε άλλη πόλη της Ελλάδας είναι τααρχοντικάτης. Με διαφορετικόαρχιτεκτονικό στυλτο κάθε αρχοντικό -τα περισσότερα μέσα σε όμορφους κήπους αποκαλύπτουν με τον καλύτερο τρόπο τη Μυτιλήνη του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, τημυτιλήνη της βιομηχανικής επανάστασης. Second empire Σε μια πρώτη φάση επηρεάζονται από τονβαυαρικό νεοκλασικισμό και τον μπαρόκ ρυθμό, ή του Second Empire, και χαρακτηρίζονται από συμμετρία και μια αυστηρότητα που πρόσδιδαν μια μεγαλοπρέπεια στα σπίτια, έτσι ώστε να χαρακτηριστούν δικαιολογημένα «αστικά μέγαρα». Picturesque Ο επόμενος τύπος αποκτά ελεύθερα σχήματα αλληλοδιείσδυση των όγκων, έντονη κλίση στη στέγη, και μια ασυμμετρία που έκφραζε το στιλ picturesque(γραφικό). 1
Χαρακτηριστικά ενός αρχοντικού Οι γυναικωνίτες ήταν τα δωμάτια δεξιά κι αριστερά με τα οποία επικοινωνούσαν με εσωτερικά καφασωτά παράθυρα..το χαγιάτι είναι ένας μικρός χώρος που οδηγεί στο μπαλκόνι. Εκεί ήταν η θέση των μουσικών.υπήρχε το σουφρά στο οποίο σε μια επίσημη συγκέντρωση κάθονταν οι άνδρες μαζί με τους καλεσμένους τους. το ξύλο δουλεύεται Υλικά κατασκευής περίτεχνα ενός αρχοντικού στα ταβάνια Στα αρχοντικά σαν διακοσμητικά μεσα χρησιμοποιού νται το ξύλο και ο γύψος. στις πόρτες και στις ντουλάπες. Ο γύψοςστο σχηματισμό φατνωμάτων στα κοσμήματα που στεφανώνουν το θρόνο του οικοδεσπότη και στο πλαίσιο του τζακιού. Αρχιτέκτονες Επίσης υπήρξε ο Μυτιληναίος Ιγνάτιος Βαφειάδης είναι ο αρχιτέκτονας τεσσάρων μέχρι σήμερα γνωστών κατοικιών στην Μυτιλήνη. Υπήρξε ο Μυτιληναίος Αργύρης Αδάλης με σπουδές στην Αθήνα. Ένα από τα αρχοντικά που δημιούργησε ο Ιγνάτιος Βαφειάδης. 2
ΠΥΡΓΟΙΠύργοι Είναι συνήθως τριώροφοι με λιθοδομές μεγάλου πάχους στους εξωτερικούς τοίχους του πρώτου καιδευτέρου ορόφου, και με προεξοχές τμημάτων του τρίτου ορόφου που στηρίζονται σε πέτρινα ή ξύλινα φουρούσια με το σύστημα της επεξοχής. Πύργος στην Θερμή της Λέσβου Στο ισόγειο των πύργων δεν υπάρχουν παράθυρα και η πόρτα είναι μονόφυλλη και με χοντρές σανίδες, έτσι που το σπάσιμο της να είναι δύσκολο. Στους παλαιότερους πύργους πάνω από την είσοδο είχαν τον καταρράκτη ή φονιά από όπου μπορούσαν να ρίξουν καυτό λάδι ή νερό στα κεφάλια των εισβολέων Πύργος στην Θερμή της Λέσβου Στην πρώιμη περίοδο τα πυργόσπιτα είναι εσωστρεφή και αρκούνται στον οχυρωματικό τους χαρακτήρα, με την πάροδο του χρόνου όμως, όταν και οι κίνδυνοι περιορίζονται, αποκτούν και ένα και δύο τρία σαχνισιά στον πάνω όροφο με μεγάλα ανοίγματα παραθύρων. 3
Οι ντόπιοι ονόμαζαν «πύργους» τα υψηλά, με ισόγειο και δύο ορόφους κτίσματα, ενώ αυτά με έναν όροφο τα ονόμαζαν «πυργέλια». Τα «πυργόσπιτα», όπως το λέει και η λέξη, ήταν πύργοι που παραπέμπουν σύμφωνα με αρκετούς μελετητές, στους μεσαιωνικούς αμυντικούς πύργους που προϋπήρξαν στον ελλαδικό χώρο. Ο πύργος της Μυτιλήνης τώρα Μες τα υπόγειατων πύργων (τα λεγόμενα μπουντρούμια) υπήρχαν και Χαβούζες, (μεγάλα βαρέλια) μέσα στα οποία μάζευαν βρόχινο νερό για τις δουλείες τους και για τις εργασίες των υφαντών σε καιρούς ξηρασίας. 4
Χωριά,παραδοσιάκακαφενεία,κάστρα Άννα Μπούφη ΒάσιαΠαντελή περιεχόµενα: Μυτιλήνη Το µεζεδοπωλείο «Ο Ερµής» είναι ένα από τα παλαιότερα καφενείαστη Λέσβο. Λειτουργεί αδιάκοπα από το 1800! Ο Γεώργιος Σπανουδάκης το λειτούργησε, αρχικά, ως καφενείο-λέσχη. Είχε µαρµάρινα τραπέζια, ξύλινοι καναπέδες, και ναργιλέδες. Οι κουρτίνες ήταν σκαλιστά κουρτινόξυλα. Στους τοίχους, µεγάλοι καθρέπτες, µε βαριές χρυσές κορνίζες και πίνακες. 1
1)Για ποιο λόγο και πότε χτίστηκαν τα κάστρα; Ποια είναι τα υλικά που είναι φτιαγµένα; Ποια είναι η ιστορία τους; Είναι ένα από τα µεγαλύτερα κάστρα της Μεσογείου καλύπτοντας µια έκταση 200 στρεµµάτων.χτίστηκεστις αρχεςτου 14ου αι. ο τύπος του κάστρου ήταν καστροπολιτεία. Στο Κάστρο υπάρχει µια πρώτη βυζαντινή φάση οχύρωσης: Το Κάστρο χωρίζεται σε 3 µέρη Στο Άνω κάστρο Μεσαίο Κάστρο Κάτω Κάστρο 2
27/2/2017 Το µεσαιωνικό φρούριο του Μολύβου βρίσκεται στην κορυφή βραχώδους λόφου.η ακριβής χρονολογία ίδρυσής του δεν είναι γνωστή. Πιθανόν κτίστηκε µετά τα µέσα του 13ου αιώνα ως οχυρ από τους Λεσβίους για την αντιµετώπιση των Τούρκων και Φράγκων επιδροµέων. Παλαιόκηπος Η προέλευση του ονόµατος προήλθε από την ύπαρξη κήπων σε παλιότερες εποχές. Τα στενά δροµάκια του Παλαιοκήπου ήταν ντουσιµέδες (πλακόστρωτα).είναι χτίσµα του 1925. Σκόπελος Ο Σκόπελος έχει υψόµετρο 145 µέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά της περιοχής. Το όνοµα του µνηµονεύεται από πολύ παλιά. Σε µια επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή, σκαλισµένη επάνω σ' ένα κυανότεφρο µάρµαρο. 3
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!! 4