ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Ο πρώτος πολεοδομικός χάρτης των Αθηνών εκπονήθηκε από τους αρχιτέκτονες Κλεάνθη και Schaubert. Δεν έχει νόημα να επεκταθούμε περισσότερο στην πρώτη πολεοδομική χάραξη της πόλης των Αθηνών. Πρέπει όμως να πούμε ότι τόσο οι συνεχόμενες απαλλοτριώσεις που αυτή συνεπάγεται και η ανάγκη στέγασης του πληθυσμού, που μοιραία μαζεύεται στην πρωτεύουσα, όσο και η αναγκαιότητα εξεύρεσης έδρας για τις διοικητικές υπηρεσίες του νεοσύστατου κράτους δημιουργούν μια έντονη οικοδομική δραστηριότητα. 1
Από αυτή την περίοδο λοιπόν αρχίζουν να κτίζονται τα πρώτα δημόσια κτήρια. Ενδεικτικά αναφέρονται: ΝΑΟΣ ΡΩΣΙΚΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΝΑΟΣ ΚΠΝΙΚΑΡΕΑΣ ΜΟΝΗ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ ΑΓΓΛΙΚΑΝΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΥΤΣΗ ΠΑΛΑΙΑ ΒΟΥΛΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΘΗΝΩΝΚΑΘΟΛΙΚΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΧΡΥΣΟΣΠΗΛΙΩΤΙΣΣΑΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 15/3/2012 2
ΝΑΟΣ ΡΩΣΙΚΟΣ ΑΘΗΝΩΝ 1031 Βρίσκεται στην οδό Φιλελλήνων και ανήκει στον οκταγωνικό τύπο του βυβαντινού ρυθμού. Στηρίζεται σε οκτώ πεσσούς. Πρόκειται για ένα βαρύ και επιβλητικό οικοδόμημα. Η εκκλησία φωτίζεται από αψιδωτά και μονόλοβα παράθυρα.χαρακτηριστική είναι η ζωφόρος με κουφικές διακοσμήσεις.στη βόρεια, τη δυτική και τη νότια πλευρά υπάρχει υπερώο. Κατά την παράδοση χτίστηκε στη θέση παλιότερης εκκλησίας. Στη διάρκεια επισκευής της αποκαλύφθηκε κάτω από το δάπεδο καλυμμένη δεξαμενή, ενταγμένη στο περίφημο αρχαίο Πεισιστράτειο υδραγωγείο 15/3/2012 3
ΝΑΟΣ ΚΑΠΝΙΚΑΡΕΑΣ 1049 Βυζαντινός ναός, το αρχικό κτίσμα του οποίου είναι σταυροειδής Ναός μετά τρούλου. Στηρίζεται σε τέσσερις κίονες με ρωμαϊκά κιονόκρανα. Κτίσθηκε τον 11 ο αιώνα προς τιμή της Θεοτόκου. Αργότερα προστέθηκε παρεκκλήσι με τρούλο και ακόμη αργότερα εξωνάρθηκας με αμφικλινείς στέγες. Στη νότια πλευρά υπάρχει μικρό προστώο, που στηρίζεται σε δύο κίονες. Υπάρχουν εντοιχισμένα γλυπτά και επιγραφές. Η δε εικόνα της Πλατυτέρας είναι έργο του φ. Κόντογλου. Ο ναός ανήκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1932 15/3/2012 4
Μονή Καισαριανής 11 ο αίώνα Η Μονή Καισαριανής βρίσκεται ανατολικά της Αθήνας, στους πρόποδες του Υμηττού.. Περικλείεται από ψηλό περίβολο με δύο πύλες. Το καθολικό οικοδομήθηκε στον ύστερο 11ο αιώνα και αφιερώθηκε στα Εισόδια της Θεοτόκου. Είναι σταυροειδής, εγγεγραμμένος, τετρακιόνιος ναός με τρούλλο και οι τοίχοι του είναι κτισμένοι με την πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία,. Το καμαροσκεπές παρεκκλήσιο που βρίσκεται στα βόρεια του ναού, είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αντώνιο και αποτελεί προσθήκη του 16ου αιώνα. Ο νάρθηκας, που στεγάζεται με τρούλλο, οικοδομήθηκε τον 17ο αιώνα, ενώ το κωδωνοστάσιο προστέθηκε πολύ αργότερα, τον 19ο αιώνα. Το εσωτερικό του ναού κοσμείται με τοιχογραφίες που χρονολογούνται πριν από το 1700. 15/3/2012 5
ΝΑΟΣ ΑΓΓΛΙΚΑΝΙΚΟΣ ΑΘΗΝΩΝ 1830-1843 Στην καρδιά της Αθήνας, στην Οδό Φιλελλήνων, βρίσκεται ο κομψός Αγγλικανικός Ναός του Αγ. Παύλου. Οικοδομήθηκε το1830. Ο νεογοτθικός αγγλικανικός ναός, οικοδομήθηκε από μάρμαρο του Υμηττού, ενώ τα κορνιζώματα κατασκευάστηκαν από πωρόλιθο του Ισθμού. Υπάρχει σύγχυση γύρω από την ταυτότητα του αρχιτέκτονα του ναού. Σήμερα εξυπηρετεί τις θρησκευτικές ανάγκες της αθηναϊκής παροικίας των Διαμαρτυρομένων (Προτεσταντών). 15/3/2012 6
Ναός Αγίου Γεωργίου Καρύτση 1845-1849 Βρίσκεται στην πλατεία Αγίου Γεωργίου Καρύτση. Έτος: 1845-1849 Ο μεσαιωνικός ναός του Αγίου Γεωργίου Καρύτση ήταν κτητορικός ), και είχε σε μεγάλο βαθμό ερειπωθεί μετά την επανάσταση.. Επιδιώκοντας την ανακατασκευή του οι πιστοί επέβαλαν την εφαρμογή ενός "βυζαντινού" ρυθμού, ενώ μια ενδιαφέρουσα φυγή από την ομοιογένεια της "τρουλωτής βασιλικής" συνίσταται στον διακριτό κεντρικό πυλώνα από γκρίζο μάρμαρο, που στέφεται με το λευκό καμπαναριό. Η μερική κατάρρευση του θόλου, το 1849, επέβαλε την προσθήκη αντηρίδων, για την αντιστήριξη των πλευρικών τοίχων. 15/3/2012 7
Μητροπολιτικός Ναός Αθηνών : 1842-1862 Ο Καθεδρικός Ναός της Αθήνας, που είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, βρίσκεται στην Πλατεία Μητροπόλεως. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1842 και ολοκληρώθηκε το 1862. Είναι βασιλική με τρούλο και τρείς διαδρόμους. Ο ναός χτίστηκε σε τέσσερις φάσεις. Υλικό από ερειπωμένες Βυζαντινές εκκλησίες χρησιμοποιήθηκε για το χτίσιμο του καθεδρικού ναού. Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό, που είναι έργα του Σπυρίδωνα Γιαλλινά και του Alexander Seitz, ακολουθούν τη Βυζαντινή παράδοση, ενώ η διακόσμηση ανήκει στον ζωγράφο Κωνσταντίνο Φανελλη από τη Σμύρνη. Μερικά χρόνια μετά την αποπεράτωσή του απετέλεσε το Μητροπολιτικό ναό της πρωτεύουσας του Ελληνικού κράτους. Στο εσωτερικό του ναού, σε μαρμάρινη λάρνακα, φυλάσσεται το σκήνωμα του εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγορίου Ε', καθώς και της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας. 15/3/2012 8
ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ Βρίσκεται στην οδό.αιόλου. Μεσαιωνικός ναός που είχε υποστεί φθορές κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Οι επίτροποι της Αγίας Ειρήνης ανέθεσαν στον Λύσανδρο Καυταντζόγλου να σχεδιάσει την ανοικοδόμησή της. Η μορφή της εκκλησίας είναι ένας συνδυασμός θρησκευτικής αρχιτεκτονικής και νεοκλασικού ρυθμού. Η ανέγερση ξεκίνησε το 1847 και εγκαινιάστηκε το 1850 15/3/2012 9
Καθολικός Καθεδρικός Ναός Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτη 1853-1865 Ο Καθολικός Καθεδρικός Ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη βρίσκεται στη συμβολή της λεωφόρου Πανεπιστημίου με την οδό Ομήρου στην Αθήνα. Αποτελεί έδρα του Καθολικού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Διονύσιο Αρεοπαγίτη. Ο ναός έχει στο εσωτερικό του μήκος 38 μέτρα, ύψος 15 και πλάτος 24 μέτρα. Το εσωτερικό του ναού διακοσμείται με θαυμάσιες τοιχογραφίες. («Αποθέωση του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη» (1890) έργο του Ιταλού ζωγράφου Μπιλαντσιόνι (Bilancioni). Ο ναός είναι σε ρυθμό τρίκλιτης νεοαναγενησιακής βασιλικής. 15/3/2012 10
Ναός Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας 1863-1812 Έτος: 1863-1892 Οδός Αιόλου 62 Στη θέση αυτή βρισκόταν άλλοτε μια παλαιά μετρίων διαστάσεων εκκλησία, ρυθμού βασιλικής με αντηρίδες στις πλάγιες όψεις.. Μετά την απελευθέρωση επισκευάστηκε προχείρως από τους ενορίτες της, επιδιώκοντας την ανέγερση στο ίδιο σημείο ενός μεγαλύτερου ναού. Τα σχέδια εκπονήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Δημήτριο Ζέζο, ρυθμολογίας και ο νέος ναός θεμελιώθηκε το 1863 και ολοκληρώθηκε μόλις το 1892, μετά από αλλεπάλληλους εράνους. 15/3/2012 11
ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ (ΑΘΗΝΑ) 1871-1905 Ο ιστορικός ναός του Αγίου Κωνσταντίνου των Αθηνών βρίσκεται απέναντι από το Εθνικό Θέατρο. Έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. Ο μνημειακός ναός τύπου τρίκλιτης βασιλικής (θεμελιώθηκε το 1871), ολοκληρώθηκε το 1905 και συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα έργα του Λύσσανδρου Καυταντζόγλου (1811 1885). 15/3/2012 12