Πέμπτη, 29 Οκτωβρίου 2015 Πασχαλία Τραυλού, Τα Ρόδα Της Σιωπής Τα Ρόδα Της Σιωπής, Πασχαλία Τραυλού Είδος: Ιστορικό/Κοινωνικό Μυθιστόρημα Βαθμολογία: 10/10 Εκδόσεις Ψυχογιός Σελίδες 568 Ημερομηνία Έκδοσης 22/09/2011 Τιμή στην Αγορά 18,80-13,10 ευρώ Ίσως το κορυφαίο βιβλίο της συγγραφέως Πασχαλίας Τραυλού και σίγουρα ένα από τα πιο ιδιαίτερα μυθιστορήματα για την περίοδο του Β
Παγκοσμίου Πολέμου, "Τα Ρόδα της Σιωπής" ευωδιάζουν μια ιστορία για τον πόλεμο και τον έρωτα! Πρόταγμα ο Άνθρωπος που δεν αφομοιώθηκε από το πνεύμα του πολέμου και του μίσους, όσο επίμονα κι αν θέλησαν να του το επιβάλλουν οι εξουσίες! ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τέλη δεκαετίας του 60, ο Γερμανός γλύπτης Καρλ Λούντβιχ ζει στο Βερολίνο με φαντάσματα κι ως άλλος "Πυγμαλίωνας" προσκυνά ολημερίς ένα γυναικείο γλυπτό, παραδίδοντάς του όλη του τη λατρεία... Τούτο το γυναικείο γλυπτό συμπυκνώνει την ψυχή του άλλοτε Καρλ Σβάιτς, που την απέθεσε, νεαρός στρατιώτης, στα πόδια της Ελληνοεβραίας Άννας, όταν από την κόλαση του Άουσβιτς μετατέθηκε στη Μακεδονία... Την ίδια ώρα, στη Θεσσαλονίκη του '60, υπό το άγρυπνο βλέμμα του καλοσυνάτου γερο-θύμιου, ένα παλικάρι, ο Σπύρος, βρίσκεται κατηγορούμενος για τον φόνο του ίδιου του του πατέρα, του παλιού Αντάρτη, Λουκά... Η νεαρή δικηγόρος,εύα, προσπαθώντας να σώσει τον μελαγχολικό Σπύρο, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα συγκλονιστικό μυστικό, ενώ μια αδιανόητη θυσία θα της διδάξει το μεγαλείο του ανθρώπου, που κυοφορείται "υπομονετικά" στους Μικρούς του κόσμου τούτου... ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
"Τα Ρόδα της Σιωπής" αποτελούν το πιο γοητευτικό μυθιστόρημα της Πασχαλίας Τραυλού, καθώς στηρίζονται στον άξονα ενός απαγορευμένου έρωτα -από τους πλέον τραγικούς- αλλά κατορθώνουν να συμπεριλάβουν προβληματισμούς γύρω από το ιδεώδες της ειρήνης, την αυταπάρνηση, αλλά και την Τέχνη... Το μυθιστόρημα αυτό ξεκίνησε ως ένα απλό διήγημα της συγγραφέως για κάποιο τοπικό διαγωνισμό, κατόπιν όμως η αρχική ιδέα επεκτάθηκε κι εξακτινώθηκε σε πολυποίκιλες ψυχογραφικές παραμέτρους,συνθέτοντας το υπέροχο πολυσέλιδο μυθιστόρημα που έφτασε στο κοινό... Μέσα από μια Δικογραφία για έναν νεαρό πατροκτόνο, λοιπόν, ξετυλίγεται το κουβάρι του μεγάλου οικογενειακού μυστικού, που διαπέρασε τόσες ζωές! Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, έχουμε εναλλαγές χρονικών επιπέδων, ενώ η συγγραφέας στο δεύτερο, πολύ ορθά επιλέγει να παρουσιάσει ως ενιαία ενότητα την ιστορία του χθες,"αφήνοντας τους πρωταγωνιστές του δράματος, Καρλ και Άννα, να "δράσουν" σε "ζωντανό χρόνο" κι όχι από αποσπασματικές αφηγήσεις... Έτσι το δράμα καθίσταται βίωμα και αποκτά ένταση, ώσπου να βρει τη λύση του στο "σήμερα"...
Επίκεντρο του έργου είναι ο Καρλ, ένα νεαρό παλικάρι που η "πατρίδα- Γερμανία" το πρόσταξε να υποτάξει τη μοναδικότητά του στη μάζα ενός φονικού στρατού!!! Ο εύθραυστος Καρλ, με την αγάπη της μάνας και της αδελφούλας του Μπριγκίτε στην αγνή καρδιά του, παρακολουθεί με οδύνη τη φρίκη που σκορπά η Βέρμαχτ, όντας ακούσιο γρανάζι της... Η προσωπική κατάθεση του Καρλ Σβάιτς για τη θητεία του στο Άουσβιτς, ένα μοναδικής ευαισθησίας κείμενο, συνιστά μια από τις σπαρακτικότερες μυθοπλαστικές αναφορές για το Ολοκαύτωμα και μέσα σε λίγες σελίδες περικλείει την ανυπολόγιστη κτηνωδία που υπέστησαν οι όμηροι των στρατοπέδων... Παρουσιάζει μοναδικό ενδιαφέρον,λοιπόν, ότι η Πασχαλία Τραυλού θέτει το ζήτημα Άουσβιτς από την πλευρά του ανώνυμου φρουρού. Ο αναγνώστης, συμπάσχει με τον τρυφερό ήρωά της και κατανοεί την αμηχανία εκείνου σε όλα τα εγκλήματα που συντελέσθηκαν μπρος στα έκπληκτα μάτια του, τραυματίζοντας την αγαθή ψυχή του... Έτσι η συγγραφέας αναιρεί την έννοια της συλλογικής ευθύνης, καταδεικνύοντας πως "δεν ήταν όλοι οι Γερμανοί εξορισμού εκούσιοι δολοφόνοι"... Ο νεαρός Γερμανός της Τραυλού, αντιπροσωπεύει ιδανικά τον "Μικρό Στρατιώτη" που τραγούδησε ο ποιητής Δημήτρης Χριστοδούλου δια στόματος Νίκου Ξυλούρη! Τα νέα παιδιά, δηλαδή, που αλέθονται σε οράματα
ψυχοπαθών και ζουν τη μοναξιά "μιας ζωής πουτους- έντυσε- στρατιώτες" όπως τραγουδούσε ο Αλκίνοος Ιωαννίδης στη "Ζήνωνος"... Ο έρωτας που ακολουθεί, ανάμεσα στον Καρλ και την Άννα, είναι γεμάτος στιγμιότυπα που συγκινούν και στοιχειοθετούν ένα φλογερό αίσθημα, σε αντιδιαστολή προς το σιδερένιο πρόσωπο του πολέμου. Η σκηνή της "Γνωριμίας" είναι από τις πιο παραστατικές και διαπνέεται από τον ευγενέστερο ερωτισμόαναμεμειγμένο με μια αφοπλιστική αρρενωπότητα. Η συγγραφέας, με έξοχους διαλόγους και υπέροχους χαρακτήρες κατάφερε να σκηνοθετήσει τη συναισθηματική κλιμάκωση των σκηνών αυτών αριστοτεχνικά σε στιγμές γεμάτες αβίαστο ρομαντισμό και αθωότητα... Ένας έρωτας που ανθίζει στην τοξική σκιά ενός από τα μεγαλύτερα ναζιστικά εγκλήματα στην Ελλάδα: Πρόκειται για την εκρίζωση της εβραϊκής κοινότητας στη Θεσσαλονίκη και την υφαρπαγή του εβραϊκού πλούτου από τον "δήμιο" Μέρτεν... Ύστερα από σπουδή η συγγραφέας,αναπαριστώντας και τη μεταπολεμική ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης, ανέδειξε μεταξύ άλλων το πολιτικό σκάνδαλο της αμνήστευσης του ναζί Μέρτεν, ο οποίος πλούτισε χυδαία από το αίμα τόσων αθώων... Παράλληλα, στα Ρόδα Της Σιωπής προβάλλει μια
έντιμη χωρίς εξιδανικεύσεις αποτίμηση των πολιτικών παθών που ταλάνισαν τη χώρα μας στον Εμφύλιο. Στο πρόσωπο του Λουκά, αποδομείται το ψυχαναγκαστικό φωτοστέφανο του "Αγωνιστή", καθώς έρχονται στο προσκήνιο οι ψυχολογικές διακυμάνσεις,κίνητρα όχι πάντα τόσο... ανιδιοτελή, κι ο τρομακτικός ενίοτε αντίκτυπος της κομματικής προσήλωσης στην οικογενειακή ζωή. Αυτήν την ρεαλιστική αποπολιτικοποιημένη οπτική και το δράμα στα μετόπισθεν του Εμφυλίου, τα συναντάμε στο ΔΙΚΙΟ του Νίκου Αραπάκη, αλλά και στο μεταγενέστερο Στεφάνι Από Ασπάλαθο της Σ Θεοδωρίδου. Ένα ακόμη ζήτημα που δε συναντάμε σε ελληνόφωνη βιβλιογραφία είναι η εστίαση στο δράμα που βίωσαν οι Γερμανοί πολίτες με την ήττα του Άξονα το 1945, ειδικότερα με την είσοδο του Κόκκινου Στρατού στα γερμανικά εδάφη... Σύγγραμματα που εστίασαν σε αυτό ήταν η Δρέσδη του αμφιλεγόμενου D. Irving, καθώς και η εργασία του Beevor "Βερολίνο 1945"! Είναι τόλμημα που η Ελληνίδα Πασχαλία Τραυλού αναδεικνύει βάρβαρες πράξεις που διεπράχθησαν εις βάρος και αθώων Γερμανών, μέσα από το οικογενειακό δράμα του ήρωά της, Καρλ. Ο ανθρώπινος πόνος και τα δεινά του πολέμου είναι ίδια για όλα τα έθνη!
Πέρα από την ιστορική πλευρά όμως, στο προσκήνιο έρχονται ηθικά ζητήματα με τους ήρωες να παλεύουν στα μαρμαρένια αλώνια της Συνείδησης... Μια πάλη που ανέδειξε ηττημένους, αθόρυβους δημίους, απροσδόκητους ήρωες. Πάνω απ'όλα μια "οικειοθελής 'σταύρωση' ", που σηματοδοτεί την επιστροφή στον "θείο προορισμό" του ανθρώπου κι εξαγνίζει! Η Πασχαλία Τραυλού αποδεικνύεται ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, διεισδύοντας με ανάγλυφα ψυχογραφήματα στις αδυναμίες και το μεγαλείο των ηρώων της. Μια ακόμη σημαντική παράμετρος του έργου είναι η μέθεξη του ανθρώπου με την Τέχνη, εκείνη την "κόρη της αιωνιότητας" που τολμάει να δαμάζει τον χρόνο... Έτσι ο Καρλ Λούντβιχ βιώνει την Τέχνη εκείνη που κυοφορεί σύμπαντα με τη ζωοδότρια πνοή της κι αναμετράται με το απόλυτο! Η συγγραφική σμίλη της Πασχαλίας Τραυλού σφυρηλατεί τον κοσμογονικό δεσμό ανάμεσα στον Δημιουργό και τη μυσταγωγία της Τέχνης, προσδίδοντάς της την ατμόσφαιρα "άχραντου μυστηρίου"... Η πένα της φιλοτεχνεί εξαίσια αριστουργήματα γλυπτικής, με το μάρμαρο να αποκτά φλόγα και ψυχική υπόσταση μέσα από την αγάπη του Καλλιτέχνη! Η οπτική αυτή θυμίζει κάτι από τη σχέση του αθώου ζωγράφου Μπαζίλε με την Τέχνη του στο Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρει,ενώ αναβιώνει ξανά στη βραβευμένη Καρδερίνα της Ταρττ (2014).
Από τεχνικής απόψεως, κυρίαρχο στοιχείο στα "Ρόδα Της Σιωπής", όπως και σε όλα τα βιβλία της Τραυλού είναι η "δεσποτεία" της γλώσσας... Μια γλώσσα κεντημένη βελονιά-βελονιά σε σπάνιας ομορφιάς λεκτικό υφαντό, προσεγμένη στη λεπτομέρεια σαν την πιο ακριβή δαντέλα... Ένα αντιπολεμικό βιβλίο που, πραγματικά, θα το απολαύσετε από κάθε άποψη -αισθηματική, ιστορική και υπαρξιακή ακόμη! Γι αυτό μην... "τρομάξετε" από τη μεγάλη του έκταση και τη διεξοδικά αναλυτική διάθεση του κειμένου! Ετοιμαστείτε για ένα σεργιάνι στους κήπους της ανθρώπινης ψυχής όπου ανθίζουν τα πιο απροσδόκητα ρόδατης αγάπης! Τα Ρόδα Της Σιωπής αποτελούν ένα από τα βαθιά βιβλία που θα αγγίξουν την καρδιά κάθε αναγνώστη και θα χαραχθούν ανεξίτηλα στην ψυχή του, σκορπώντας το άρωμα των ευγενέστερων ιδανικών του Ανθρώπου!