ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015 2016 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:13/06/2016 ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη και πέντε (5) σελίδες. Να απαντήσετε στις ερωτήσεις πάνω στα φύλλα εξέτασης που σας έχουν δοθεί χρησιμοποιώντας μπλε μελάνι. Να σημειώσετε σε κάθε φύλλο εξέτασης τα στοιχεία σας: ονοματεπώνυμο, τμήμα, αριθμό. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. ΜΕΡΟΣ Α ΜΟΝΑΔΕΣ 4 Να απαντήσετε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και στις δύο (2) ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 1. Να αντιστοιχίσετε σωστά τα ονόματα της Στήλης Α με τους όρους της Στήλης Β, γράφοντας δίπλα από το κάθε γράμμα τον αντίστοιχο ορθό αριθμό στα φύλλα εξέτασής σας. Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύει ένα στοιχείο. (4 Χ 0,5 = μον. 2) ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β Α. Ερρίκος Σλήμαν 1. Δημοκρατία Β. Αριστόκυπρος 2. Βασιλιάς των Σόλων Γ. Κλεισθένης 3. Παλαίπαφος Δ. Πεισίστρατος 4. Μυκήνες 5. Τύραννος 2. Να προσδιορίσετε αν είναι «σωστό» ή «λάθος» το περιεχόμενο καθεμιάς από τις ακόλουθες προτάσεις γράφοντας στο φύλλο εξέτασης τη λέξη σωστό ή λάθος δίπλα από το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση. (4 Χ 0,5 = μον. 2) Α. Η «Κυρία Πότνια» ήταν η κυρίαρχη θεότητα της μινωικής θρησκείας. Β. Η Γραμμική γραφή Β είναι ελληνική γραφή που δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί. Γ. Οι Σπαρτιάτες είχαν συνεχώς την αγωνία μήπως ξεσηκωθούν οι είλωτες και διεκδικήσουν δικαιώματα. Δ. Η επικράτηση της ελληνικής γλώσσας στην Κύπρο αποτελεί απόδειξη του εξελληνισμού της από τους Μυκηναίους. 1
ΜΕΡΟΣ Β ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Να απαντήσετε σε δύο (2) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. Να εξηγήσετε τους πιο κάτω ιστορικούς όρους: Λακωνισμός (τι ήταν, ποιοι τον εφάρμοσαν) (μον. 1) Οστρακισμός (τι ήταν, ποιος τον εισηγήθηκε και γιατί) (μον. 1) (γ) Θολωτοί τάφοι (με ποιο λαό συνδέονται, αρχιτεκτονικά μέρη) (μον. 1) 2. Να εξηγήσετε τι σημαίνει πόλη-κράτος και να αναφέρετε δύο χαρακτηριστικά του πολίτη που ζούσε σε αυτήν. Το 594 π.χ. οι Αθηναίοι επέλεξαν τον Σόλωνα, έναν από τους επτά σοφούς, να δώσει λύση στα δύσκολα προβλήματα της Αθήνας. Να αναφέρετε τέσσερα (4) από τα μέτρα που πήρε, για να δώσει λύση στα προβλήματα αυτά. (μον.2) 3. Τι γνωρίζετε για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας; Να αναφερθείτε συγκεκριμένα στα εξής: αντίπαλοι, αρχηγοί, αποτέλεσμα της μάχης. (μον.1,5) Να δώσετε ένα (1) χαρακτηρισμό για τον Έλληνα στρατηγό-αρχηγό της ναυμαχίας της Σαλαμίνας με βάση τη συμβολή του σε αυτή και να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας. (μον. 1,5) ΜΕΡΟΣ Γ ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Να απαντήσετε σε δύο (2) ΜΟΝΟ από τις ακόλουθες ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. Προσοχή: Η αυτούσια αντιγραφή φράσεων από τις πηγές βαθμολογείται με μηδέν (0) μονάδες. 1. Αφού παρατηρήσετε τις εικόνες που ακολουθούν και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφέρετε: Τέσσερα (4) χαρακτηριστικά της ζωής των ανθρώπων της παλαιολιθικής εποχής και τέσσερις (4) αλλαγές που παρατηρήθηκαν στη ζωή του νεολιθικού ανθρώπου. (μον. 2) Τι είναι οι σπηλαιογραφίες και ποια ήταν η σημασία τους για τον προϊστορικό άνθρωπο; (μον. 1) 2
2. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να Να αναφέρετε τέσσερα (4) χαρακτηριστικά των μινωικών ανακτόρων ως προς την αρχιτεκτονική τους. (μον. 1) Να εξηγήσετε τον ρόλο των μινωικών ανακτόρων ως οικονομικών και θρησκευτικών κέντρων της περιοχής στην οποία βρίσκονταν. (μον. 1) (γ) Να αναφέρετε δύο (2) τομείς στους οποίους επέδρασε ο μινωικός πολιτισμός στον μυκηναϊκό. (μον. 1) [ ] Οι Μυκηναίοι δελεάστηκαν από τη λάμψη του κρητικού πολιτισμού. Το αποτέλεσμα ήταν μια γενικευμένη αφομοίωση του μινωικού πολιτισμού από τους Μυκηναίους, ένας εκμινωισμός που περιλαμβάνει τόσο πτυχές υλικές και εξωτερικές, με μινωικά αντικείμενα και διακοσμητικές τεχνικές που δημιουργήθηκαν σε μυκηναϊκό έδαφος, όσο και οργανωτικές, μεταξύ των οποίων πρέπει να συγκαταλεχθεί η υιοθέτηση της μινωικής γραφής για τα ελληνικά. Martin S. Ruiperez José L. Melena, Οι Μυκηναίοι Έλληνες, Μετ. Μελ. Παναγιωτίδου (Καρδαμίτσα), σ. 17 3. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να Να αναφέρετε δύο (2) μέτρα με τα οποία ο Περικλής προχώρησε στον εκδημοκρατισμό του αθηναϊκού πολιτεύματος. (μον. 2) Να γράψετε δύο (2) λόγους για τους οποίους ο Περικλής θεωρείται μεγάλος ηγέτης. (μον. 1) Ο Περικλής είχε μεγάλο κύρος και μεγάλες ικανότητες, και αποδείχτηκε φανερότατα ανώτερος χρημάτων. Ήταν γι αυτό σε θέση να συγκρατεί τον λαό, χωρίς να περιορίζει την ελευθερία του. Δεν παρασυρόταν από τον λαό, αλλά εκείνος τον καθοδηγούσε. Δεν προσπαθούσε να αποκτήσει επιρροή με παράνομα μέσα και δεν κολάκευε το πλήθος με ρητορείες και είχε τόσο μεγάλο κύρος, ώστε μπορούσε να τους εναντιωθεί και να προκαλέσει την οργή τους. Θουκυδίδης, Ιστορία, Α, 96 (μετ. Άγγ. Βλάχου) 3
ΜΕΡΟΣ Δ ΜΟΝΑΔΕΣ 4 Να απαντήσετε σε δύο (2) μόνο από τις πιο κάτω ερωτήσεις. βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. Κάθε ερώτηση 1. Να διαβάσετε προσεκτικά την πιο κάτω πηγή και με βάση αυτήν: Να αναφέρετε δύο (2) διαφορές του οικισμού της Χοιροκοιτίας με τον οικισμό της Σωτήρας. Να περιγράψετε ένα ταφικό έθιμο των ανθρώπων της Νεολιθικής εποχής στην Κύπρο. Σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε για τις αντιλήψεις τους για τον θάνατο; Σ όλη τη διάρκεια της νεολιθικής εποχής, οι κάτοικοι του νησιού διατήρησαν τα ίδια έθιμα, με μικρές διαφοροποιήσεις σ ορισμένους οικισμούς της κεραμικής περιόδου. Σαφέστερα, σε οικισμούς της ακεραμικής περιόδου, όπως της Χοιροκοιτίας[...], οι νεκροί θάβονταν είτε κάτω από το δάπεδο της οικίας είτε πλησίον της, σε συνεσταλμένη στάση, με τα πόδια δηλαδή λυγισμένα στο στήθος. Στους συγκεκριμένους τάφους, έχουν ανεβρεθεί ποικίλα λίθινα κτερίσματα, λόγου χάριν αγγεία, όπλα, εργαλεία, κοσμήματα, αλλά και μια πέτρα πάνω από το σώμα του νεκρού. Πρέπει να σημειωθεί πως, σε μερικούς οικισμούς της κεραμικής περιόδου, όπως της Σωτήρας,[...] επικρατεί η συνήθεια οι νεκροί να θάβονται σε νεκροταφεία με την απουσία μάλιστα κτερισμάτων. Ιστορία της Κύπρου, Από τη Νεολιθική μέχρι και τη Ρωμαϊκή Εποχή, ΥΑΠ, Λευκωσία 2001 2. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να Ποια χαρακτηριστική φράση λέχθηκε για τον Κίμωνα και γιατί; Ποια ειρήνη υπογράφτηκε μετά τον θάνατο του Κίμωνα, μεταξύ ποιων υπογράφτηκε και ποια σημασία είχε για την Κύπρο; Και πέθανε ο Κίμων πολιορκώντας το Κίτιο, όπως λεν οι περισσότεροι, από αρρώστια. Μερικοί λεν από τραύμα που δέκτηκε στη μάχη κατά των βαρβάρων. Πεθαίνοντας, διέταξε τους συντρόφους του να φύγουν αμέσως και να κρύψουν το θάνατό του και συνέβη, χωρίς ν αντιληφθούν μήτε οι εχθροί μήτε οι σύμμαχοι τίποτα, να γυρίσουν πίσω στην πατρίδα τους ασφαλείς κάτω από τη στρατηγία του Κίμωνος που ήταν πεθαμένος πριν από 30 μέρες, όπως λέει ο Φανόδημος. (ΑΚΕΠ, τομ. Α, σσ. 115,119) 4
3. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να Να αναφέρετε ποιο ήταν το πολιτικό ιδεώδες (στόχος) του Ευαγόρα Α για την Κύπρο. Να αναφέρετε και να αιτιολογήσετε δύο (2) στοιχεία της εσωτερικής πολιτικής του Ευαγόρα για την Κύπρο. Γιατί αφού πήρε την πόλη βυθισμένη στη βαρβαρότητα κι εξ αιτίας της Φοινικικής διακυβέρνησης αφιλόξενη στους Έλληνες και άγνωρη των τεχνών, χωρίς εμπορική αγορά και χωρίς λιμάνι, όλα αυτά τα διόρθωσε, κι εκτός αυτών κατέκτησε και πολλή ύπαιθρο, και περιτείχισε την πόλη με πρόσθετα τείχη, κι έκαμε τριήρεις, και με τις άλλες οικοδομές τόσο μεγάλωσε την πόλη, ώστε να μη μένη πίσω από καμμιά ελληνική, και τόση πολλή δύναμη της έβαλε, ώστε πολλοί από κείνους που πρωτύτερα την περιφρονούσαν, τώρα να τη φοβούνται. [...] Πριν πάρει το θρόνο ο Ευαγόρας, οι κάτοικοι ήταν τόσο ακοινώνητοι και δύσκολοι, ενώ τώρα συναγωνίζονται ποιοι απ αυτούς θα φανούν πιο φιλέλληνες και βρίσκουν περισσότερη ευχαρίστηση και στα πράγματα και στα έθιμα τα ελληνικά παρά τα δικά τους. (ΑΚΕΠ, τόμ. Α, σ. 133) (διασκευή) ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ/-ΟΥΣΕΣ Γιάννης Πολεμίτης Παύλος Παπανεάρχου Τατιάνα Σιακαλλή Η Διευθύντρια Αθηνά Κλεάνθους 5