ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

Transcript

1 ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 06/06/2014 ΤΑΞΗ: Α ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΡΟΝΟΣ: 2.30 ΩΡΕΣ ΩΡΑ: 7:45 π.μ. 10:15 π.μ. Το δοκίμιο αποτελείται από τρία (3) Μέρη, Α, Β, Γ και τέσσερις (.) σελίδες. Να απαντήσετε σε όλα τα Μέρη στα Φύλλα Εξέτασης που δίνονται. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. ΜΕΡΟΣ Α (20 ΜΟΝΑΔΕΣ) Να απαντήσετε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και στις δύο (2) ερωτήσεις. Α1. Κάθε στοιχείο της στήλης Α αντιστοιχεί με ένα στοιχείο της στήλης Β. Να γράψετε στα φύλλα εξέτασής σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα από το καθένα τον αριθμό της στήλης Β, που αντιστοιχεί με τη σωστή απάντηση. Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύει ένα σημείο. ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. Φίλιππος 1. Κύπρια έπη β. Στασίνος 2. βασιλιάς Μακεδονίας γ. Ισοκράτης 3. Σόλοι δ. Ευέλθοντας 4. Κερύνεια ε. Ακάμας 5. βασιλιάς της Σαλαμίνας 6. πανελλήνια ιδέα (5χ2 μον. = 10 μονάδες) Α2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι ορθό ή λάθος, γράφοντας στα φύλλα εξέτασής σας τη λέξη «ορθό» ή «λάθος», δίπλα από το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση: α. Η περίοδος από το δεύτερο μισό του 8ου αι. ως το πρώτο μισό του 5ου αι. π.χ. (Κυπροαρχαϊκή Εποχή ), είναι περίοδος πολιτικής αστάθειας, γιατί οι Ασσύριοι, οι Αιγύπτιοι και οι Πέρσες υποτάσσουν την Κύπρο. β. Τα σανιδόσχημα ειδώλια χρησιμοποιούνταν για λατρευτικούς σκοπούς. 1

2 γ. Ο θεσμός της οπλιτικής φάλαγγας οδήγησε σε μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. δ. Ο Κίμων απέφυγε να συγκρουστεί με τους Πέρσες, για να ισχυροποιήσει την Α Αθηναϊκή συμμαχία. ε. Ο δίσκος της Φαιστού αποκρυπτογραφήθηκε πρόσφατα. ( Στη μνωκή Κρήτη δεν υπήρχε καμίά γραφή ) (5χ2 μον. = 10 μονάδες) ΜΕΡΟΣ Β (45 ΜΟΝΑΔΕΣ) Να απαντήσετε ΜΟΝΟ σε τρεις (3) από τις τέσσερις (4) ερωτήσεις. 1. Στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά την Ύστερη Εποχή του χαλκού ( π.χ.) διαμορφώθηκε και εξελίχθηκε ο πρώτος μεγάλος ελληνικός πολιτισμός που έχει ονομαστεί Μυκηναϊκός. α. Για ποιους λόγους εγκαταστάθηκαν οι Μυκηναίοι στην Κύπρο την Ύστερη Εποχή του Χαλκού και ποιες συνέπειες είχε η εγκατάσταση τους στη γλώσσα και το πολίτευμα; β. Ποιες αιτίες οδήγησαν στην παρακμή του μυκηναϊκού πολιτισμού; Ποια από τις αιτίες θεωρείται ως η πιο πιθανή και γιατί; (15 μονάδες) 2. «Με την καθιέρωση του θεσμού των λειτουργιών ο Περικλής ενίσχυσε το δημοκρατικό πολιτεύματα». α. Να εξηγήσετε με ποιο τρόπο οι λειτουργίες ενίσχυσαν τη δημοκρατία. β. Να αναφέρετε ονομαστικά τρεις από αυτές και να τις εξηγήσετε. (15 μονάδες) 3. α. Να αναφέρετε και να εξηγήσετε τις τρεις (3) προϋποθέσεις, οι οποίες ήταν απαραίτητες για την επιβίωση και την ανάπτυξη της πόλης-κράτους. β. Ποιες αρνητικές συνέπειες είχαν αυτές οι επιδιώξεις για την ίδια την πόλη- κράτος αλλά και για ολόκληρο τον Ελληνισμό; (15 μονάδες) 4. Να γράψετε κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω: α. Κούροι Κόρες(χρονική τοποθέτηση, περιγραφή) (7 μονάδες) 2

3 β. Ελεύθερος ζωγραφικός ρυθμός ( τοπική και χρονική τοποθέτηση, σε ποια μορφή τέχνης τον συναντούμε, μοτίβα, ) (8 μονάδες) ΜΕΡΟΣ Γ (35 ΜΟΝΑΔΕΣ) Να απαντήσετε σε ΕΝΑ (1) ΜΟΝΟ από τα πιο κάτω ζητήματα. ΠΡΟΣΟΧΗ: 1. Ορθή είναι κάθε απάντηση που τεκμηριώνεται επαρκώς με βάση στοιχεία από τις πηγές που παρατίθενται, καθώς και με άλλα ιστορικά γεγονότα / στοιχεία. 2. Η αντιγραφή αυτούσιων χωρίων από τις πηγές, χωρίς περαιτέρω επεξεργασία τους, αξιολογείται με μηδέν μονάδες. Ζήτημα Πρώτο Γ1. Οι Ίωνες πάλι, που νίκησαν σε ναυμαχία στην Κύπρο, μόλις έμαθαν πως η υπόθεση του Ονήσιλου ήταν χαμένη κι ότι οι άλλες πόλεις των Κυπρίων επολιορκούνταν εκτός της Σαλαμίνας, γιατί αυτήν οι Σαλαμίνιοι την παρέδωσαν στο Γόργο, τον προηγούμενο βασιλιά τους, αμέσως μόλις τα μαθαν οι Ίωνες τράβηξαν με το στόλο τους στην Ιωνία. Από τις πόλεις της Κύπρου πάλι, άντεξαν περισσότερο χρόνο στην πολιορκία οι Σόλοι, που οι Πέρσες τους πήραν στον πέμπτο μήνα [ ] Οι Κύπριοι, λοιπόν, αφού έμειναν ελεύθεροι ένα χρόνο, υποδουλώθηκαν ξανά πάλι. Κ. Χατζηιωάννου, Η Αρχαία Κύπρος εις τας Ελληνικάς Πηγάς, τομ. Α, σ.101 Κάτια Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου, σ. 47 (α) Nα αναφέρετε δύο αίτια που οδήγησαν στην επανάσταση των Κυπρίων εναντίον των Περσών. (μονάδες 4) (β) Να παρουσιάσετε δύο λόγους για τους οποίους η επανάσταση αυτή απέτυχε. (μονάδες 4) 3

4 (γ) Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι δύο σημαντικότερες συνέπειες της επανάστασης. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας. (μονάδες 4) Γ2. Ο Δημάρατος ο Κορίνθιος, ένας φιλοξενούμενος και φίλος του Φιλίππου, όταν συνάντησε τον Αλέξανδρο στα Σούσα, περιχαρής και δακρυσμένος είπε ότι στερήθηκαν μεγάλη χαρά οι Έλληνες που πέθαναν πρωτύτερα, επειδή δεν είδαν τον Αλέξανδρο να κάθεται στο θρόνο του Δαρείου. Από πλευράς μου δε ζηλεύω καθόλου αυτούς που αντίκρισαν το θέαμα τούτο [ ] Θεωρώ όμως ότι με μεγάλη χαρά θα γινόμουν θεατής εκείνης της γαμήλιας τελετής, όταν παρέλαβε σε μια χρυσοσκέπαστη σκηνή εκατό περσίδες νύφες και εκατό γαμβρούς Μακεδόνες και Έλληνες, και ο ίδιος στεφανωμένος έψαλλε πρώτος τον υμέναιο, σα να έψαλλε τον ύμνο της αληθινής φιλίας στην ένωση των μεγαλύτερων και ισχυρότερων γενών, όντας εκείνος γαμβρός μιας νύφης και προξενητής όλων των υπολοίπων και συνάμα πατέρας και προστάτης τους, συνδέοντάς τους με τα δεσμά του γάμου. Στην περίσταση εκείνη μ ευχαρίστηση θ αναφωνούσα: «Βάρβαρε και ανόητε Ξέρξη, εσύ που μάταια έκανες τόσο κόπο να ζεύξεις τον Ελλήσποντο με γέφυρα, έτσι ενώνουν την Ασία με την Ευρώπη οι εχέφρονες βασιλιάδες». Πλούταρχος, Ηθικά, 329 D-E (μετ. Φιλολογική ομάδα εκδόσεων «Κάκτος») (α) Με ποια τρία (3) μέτρα ο Μ. Αλέξανδρος πέτυχε την ενότητα και τη συνοχή του απέραντου κράτους του; (6 μονάδες) (β) Να εξηγήσετε γιατί η εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου χαρακτηρίζεται και ως ένοπλη εξερεύνηση. (6 μονάδες) Γ3. 4

5 (α) Ποια θεότητα λάτρεψε ο άνθρωπος της Νεολιθικής εποχής και γιατί ; (5 μονάδες) (β) Να περιγράψετε τα εικονιζόμενα ειδώλια (υλικό κατασκευής, σχήμα) και να αναφέρετε σε τι χρησίμευαν το καθένα από αυτά. (6 μονάδες) Ζήτημα Δεύτερο Γ1. [ ] «Ο Ευαγόρας ήταν μεγάλος βασιλιάς. Οι επιτυχίες και οι αποτυχίες της βασιλείας του έγιναν η τύχη ολόκληρου του νησιού. Κυβέρνησε με φρόνηση την πατρίδα του και την έκανε μεγάλη και δυνατή. Πολέμησε εναντίον μεγάλης αυτοκρατορίας και νικήθηκε από δυνάμεις πολύ μεγαλύτερες από τις δικές του. Τέλειωσε τον πόλεμο «ως βασιλιάς προς βασιλιά», λίγα χρόνια αφού οι Σπαρτιάτες έκλεισαν με τον ίδιο ηγεμόνα ειρήνη ταπεινωτική για όλους τους Έλληνες. Σταμάτησε την προσπάθεια των Φοινίκων και Περσών να αφελληνίσουν τους Κυπρίους. Ωστόσο, ο Ευαγόρας είχε την ατυχία να βασιλεύει σε εποχή καταστρεπτικών συγκρούσεων ανάμεσα στους Έλληνες και εξευτελισμού τους απέναντι στους Πέρσες. Έτσι η ανάμιξή του στις ελληνικές υποθέσεις επέτεινε τα θλιβερά επακόλουθα των εμφύλιων πολέμων και τις επεμβάσεις των Περσών. [ ] Ο Ευαγόρας έκοψε νομίσματα χρυσά με την προτομή του Ηρακλή και με επιγραφή σε ελληνικό αλφάβητο. Το χρυσάφι αντικατέστησε το ασήμι στα νομίσματα, που χρησιμοποιούσαν ως τότε οι Κύπριοι βασιλιάδες». Κάτιας Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου, Λευκωσία, 1999, σελ.54 α. Να αναφέρεις τον πολιτικό και πολιτιστικό στόχο του Ευαγόρα και να αξιολογήσεις τα αποτελέσματα του έργου του στους πιο πάνω τομείς. (μον. 7) 5

6 β. Με ποια συνθήκη ειρήνης «τέλειωσε ο πόλεμος» στον οποίο αναφέρεται το παράθεμα που προηγείται; (μον. 2) γ. Μεταξύ ποιων υπογράφτηκε η πιο πάνω συνθήκη, ποιοι ήταν οι όροι της, πώς χαρακτηρίστηκε και γιατί; (μον. 5) Γ2. [ ] Ήταν εύκολο να λέει κανείς πως η Τύρος έπρεπε να κυριευθεί αλλά δεν ήταν εύκολο να πει πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί η άλωσή της χωρίς την ύπαρξη ισχυρού στόλου. Ίσως αυτός να ήταν ο πιο δύσκολος στρατηγικός στόχος που αντιμετώπισε ποτέ η ιδιοφυία του Αλεξάνδρου. Η πόλη ήταν ζωσμένη ολόγυρα από πολύ ψηλά και γερά χτισμένα τείχη. Χτισμένη πάνω σ ένα νησί, χωριζόταν από τη στεριά μ ένα πορθμό πάνω από μισό μίλι πλατύ. Στην πλευρά που το νησί αντίκρυζε τη στεριά βρίσκονταν τα δύο λιμάνια της: το βόρειο ή Σιδώνειο λιμάνι, που είχε πολύ στενό στόμιο και το νότιο ή Αιγύπτιο. Θα φαινόταν εντελώς μάταιο σ έναν εχθρό, που ήταν απελπιστικά κατώτερος στη θάλασσα, να προσπαθήσει να πολιορκήσει το νησιωτικό βράχο. [ ] J. B. Bury & Russwell Meiggs, Ιστορία της αρχαίας Ελλάδας, Εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 1998 (σ. 720) (α) Ποιοι λόγοι καθιστούν σημαντική την πολιορκία της Τύρου για την επικράτηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου. (μονάδες 3) (β) Πώς βοήθησαν οι Κύπριοι βασιλιάδες στην πολιορκία της Τύρου και ποια σημασία είχε η προσφορά τους για το αποτέλεσμα της πολιορκίας; (μονάδες 3) (γ) Με ποιους τρόπους ο Αλέξανδρος αντάμειψε τους βασιλιάδες της Κύπρου για τη βοήθειά τους. (μονάδες 3) Γ3. «Στις κοινωνίες της Νεολιθικής και Χαλκολιθικής εποχής, όπου όλα τα μέλη της κοινότητας είχαν ενεργή συμμετοχή και η κοινή προσπάθεια ήταν απαραίτητη, οι γυναίκες, με τη δική τους εργασία, γίνονται οι κύριοι παράγοντες της οικονομίας και σ αυτές στηριζόταν η επιβίωση της κοινότητας. Δεν γεννούσαν και μεγάλωναν μόνο τα παιδιά, αλλά καλλιεργούσαν τη γη, εξημέρωναν και ανέτρεφαν τα ζώα, κατασκεύαζαν τ αγγεία για οικιακή χρήση και αποθήκευση προϊόντων.» Κ. Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου, σ.13 6

7 (α) Να εξηγήσετε ποια θέση κατέχει η γυναίκα τόσο στη Νεολιθική- Χαλκολιθική κοινωνία της Κύπρου όσο και στη Μινωική. (4 μονάδες) (β) Να αποδείξετε την ορθότητα της απάντησής σας με αναφορά σε αρχαιολογικά ευρήματα και ενδείξεις (δύο τεκμήρια για τη Νεολιθική- Χαλκολιθική εποχή και δύο για το Μινωικό πολιτισμό. (8 μονάδες) Η Διευθυντής Ιωάννης Ορφανίδης 7