Το Ελληνικό Τραπεζικό Σύστημα Δρ. Β. Μπαμπαλός ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ & ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Τρέχουσα κατάσταση και προοπτικές του εγχώριου τραπεζικού συστήματος Νέο τραπεζικό σύστημα με λιγότερες σε αριθμό αλλά ισχυρότερες ρ τράπεζες. Σύμφωνα με την ΤτΕ οι τέσσερις συστημικές τράπεζες (Alpha, Πειραιώς, Εθνική και Eurobank) ελέγχουν πάνω από το 90% του ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2008 ήταν 63%!
Τρέχουσα κατάσταση και προοπτικές του εγχώριου τραπεζικού συστήματος Αποτέλεσμα των εξαγορών και συγχωνεύσεων ήταν να εμφανίσουν οι εισηγμένες εμπορικές τράπεζες κέρδη. Τα λειτουργικά έσοδα υπερέβησαν τις λειτουργικές δαπάνες λόγω μείωσης του κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών και του λετουργικού κόστους. Επιδείνωση στην ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων. Η κεφαλαιακή βάση του τραπεζικού συστήματος αποκαταστάθηκε.
A. Πιστωτικά Ιδρύματα με έδρα στην Ελλάδα Κωδικός Αριθμός 1. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Α.Ε., ΑΙΟΛΟΥ 86, 102 32 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2103341000, FAX: (+30) 2103346510 011 URL: http://www.nbg.gr, 2. ΑΛΦΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε., ΣΤΑ ΙΟΥ 40, 102 52 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2103260000, FAX: (+30) 2103265438 URL: http://www.alpha.gr, 3. ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Α.Ε., ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 109-111, 115 26 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2106975457, FAX: (+30) 2106975233 & 6975932 URL: http://www.geniki.gr, 4. ATTICA BANK, ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ΟΜΗΡΟΥ 23, 106 72 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2103669000, FAX: (+30) 2103646115 URL: http://www.bankofattica.gr, 5. ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Α.Ε., ΑΜΕΡΙΚΗΣ 4, ΤΚ 105 64, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2103335000, FAX: (+30) 2103335080 URL: http://www.piraeusbank.gr 6. ΤΡΑΠΕΖΑ EUROBANK ERGASIAS Α.Ε., ΟΘΩΝΟΣ 8, 105 57 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2103337000, FAX: (+30) 2103233866 URL: http://www.eurobank.gr 7. ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑ ΟΣ Α.Ε., ΚΗΦΙΣΙΑΣ 24Β, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ ΤΗΛ: (+30) 2108171800, FAX: (+30) 2106851472 8. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε., ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 290, 155 62 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2106596206, FAX: (+30) 2106561922 URL: http://www.panelliniabank.grpanelliniabank 9. AEGEAN BALTIC BANK Α.Τ.Ε., Λ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 217 Α, 151 24 ΜΑΡΟΥΣΙ ΤΗΛ.: (+30) 210 6234110, FAX: (+30) 210 6234192-3, e-mail: aegean.baltic@ab-bank.com 10. CREDICOM CONSUMER FINANCE ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε., Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 187, 171 21 Ν. ΣΜΥΡΝΗ ΤΗΛ.: (+30) 210 9396905-6, FAX: (+30) 210 9396909 URL:http://www.credicom.gr 014 015 016 017 026 034 049 056 057 Πηγή:ΤτΕ
Πηγή:ΤτΕ 11. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΥΝ.ΠΕ., ΑΒΕΡΩΦ 12, 452 21 ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΤΗΛ: (+30 26510) 30520, 29921, FAX: (+30 26510) 29921 URL: http://www.epirusbank.com 12. ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΥΝ.ΠΕ., Λ. ΙΚΑΡΟΥ & ΕΦΕΣΟΥ, 71 306 ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΚΡΗΤΗ ΤΗΛ: (+30 2810) 338800, FAX: (+30 2810) 341318 URL:http://www.pancretabank.gr 13. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΑΝΙΩΝ ΣΥΝ.Π.Ε., ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 28-32, 731 32 ΧΑΝΙΑ ΤΗΛ: (+30 28210) 25500, FAX: (+30 28210) 59584 URL: http://www.chaniabank.gr 14. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ν. ΕΒΡΟΥ ΣΥΝ.Π.Ε., Λ. ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 158, 681 00 ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥΠΟΛΗ ΤΗΛ: (+30 25510) 80290-91 URL: http://www.evrosbank.gr 15. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΥΝ.Π.Ε., ΜΙΑΟΥΛΗ 3, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ ΤΗΛ: (+30 24310) 76100 & 76234, FAX: (+30 24310) 76101 URL:http://www.bankofthessaly.gr 16. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ ΣΥΝ.Π.Ε., TΑΛΙΑ ΟΥΡΟΥ & ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ, 43 100 ΚΑΡ ΙΤΣΑ ΤΗΛ: (+30 24410) 40099, FAX: (+30 24410) 80883 URL: http://www.bankofkarditsa.gr 17. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΥΝ.Π.Ε., ΕΡΜΟΥ 3, 20 100 ΚΟΡΙΝΘΟΣ ΤΗΛ: (+30 27410) 84477, 81980, 8190, FAX: (+3027410) 84410 'URL: http://www.cbp.gr 18. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΙΕΡΙΑΣ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΙΣΤΗ ΣΥΝ.Π.Ε., ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 5, 60 100 ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΗΛ: (+30 23510) 30996, 30997, FAX: (+30 23510) 75710 URL:http://www.pieriabank.gr 19. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΡΑΜΑΣ ΣΥΝ.Π.Ε., Λ. ΛΑΜΠΡΙΑΝΙ Η 40, 66 100 ΡΑΜΑ ΤΗΛ: (+30 25210) 20650 & 27818, FAX: (+30 25210) 27819 URL:http://www.dramabank.gr 20. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΥΝ.Π.Ε., ΒΑΣ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ & ΝΙΚ. ΠΛΑΣΤΗΡΑ, 621 22 ΣΕΡΡΕΣ ΤΗΛ: (+30 23210) 98050-8, 98066, FAX: (+30 23210) 980691 URL: http://www.syntraser.gr 075 087 069 088 091 089 092 094 095 099
B. Υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων με έδρα σε χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης Κωδικός Αριθμός 1. HSBC BANK plc, Λ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 109-111, 115 26 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (+30) 2106960000, FAX: (+30) 2106928000 071 URL: http://www.hsbc.gr 2. THE ROYAL BANK OF SCOTLAND PLC, ΑΚΤΗ ΜΙΑΟΥΛΗ 45, 185 10 ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΗΛ: (+30) 2104596500, FAX: (+30) 2104596600 3. UNICREDIT BANK A.G., ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ 7, 106 73 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (+30) 2103640940, FAX: (+30) 2103640063 4. FCE BANK. plc, ΑΚΑΚΙΩΝ 39 & ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ 25, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ ΤΗΛ: (+30) 2105709900, FAX: (+30) 2105709866 5. GMAC BANK GmbH, ΚΟΝΙΤΣΗΣ 3-5, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ ΤΗΛ: (+30) 2108098300, FAX: (+30) 2106147793 6. BNP PARIBAS SECURITIES SERVICES, Λ. ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 94 & ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΟΣ 1,115 28 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (+30) 2107468500, FAX: (+30) 2107468579 7. FGA BANK GmbH, Λ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 580A, 164 52 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ ΤΗΛ: (+30) 2109988777, FAX: (+30) 2109961118 064 072 061 059 039 040 8. CITIBANK International plc, ΟΘΩΝΟΣ 8, 105 57 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2108186000, FAX: (+30) 2106203394 084 URL: http://www.citibank.gr/ 9. UNION DE CREDITOS INMOBILIARIOS S.A., ΑΓΓΕΛΟΥ ΠΥΡΡΗ 5 & ΕΥΗΝΟΥ, 115 27 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 210 7491820, FAX: (+30) 210 7759154 URL: http:/www.uci.com 10. VOLKSWAGEN BANK GmbH,Λ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 409Α, 16346ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (+30) 2108925900 & 2108925970, FAX: (+30) 2108925959 11. BMW AUSTRIA BANK GmbH, ZEΠΠΟΥ 33, 166 57 ΓΛΥΦΑ Α, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (+30) 2109118500, FAX: (+30) 2109118505 12. MERCEDES-BENZ BANK POLSKA SPOLKA AKCYJNA, ΘΗΒΑΪ ΟΣ 20, 145 64 ΝΕΑ ΚΗΦΙΣΙΑ ΤΗΛ: (+30) 2108188800, FAX: (+30) 2108188840 13. DEUTSCHE BANK AG, ΛΕΩΦ. ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 23Α, 106 74 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (+30) 2107208700, FAX: (+30) 2107232451 14. CREDIT SUISSE (LUXEMBOURG) S.A., ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΙΩΑΚΕΙΜ 38, 106 75 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2107298110, FAX: (+30) 2107298109 058 102 105 106 111 113 Πηγή:ΤτΕ 15.ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤ, ΛΕΩΦ. ΑΛΕΞΑΝ ΡΑΣ 195, 115 21 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2106412580, FAX: (+30) 2106436464 *Παροχή της δραστηριότητας 6, μόνο για το υφιστάμενο στις 26.3.2013 χαρτοφυλάκιο του πρώην υποκαταστήματος της Τ ράπεζας Κύπρου, το οποίο δεν μεταβιβάσθηκε στην Τράπεζα Πειραιώς 073
Β. Πιστωτικά ιδρύματα που έχουν εξαιρεθεί από την εφαρμογή του Ν. 3601/2007 1. ΤΑΜΕΙΟ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΕΙΩΝ, ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ 40, 101 74 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+30) 2103694100, FAX : (+30) 2103609545 Κωδικός Αριθμός 097 Πηγή:ΤτΕ
Πηγή:ΕΕΤ
Πηγή:ΕΕΤ
Ιστορική αναδρομή Η ανάγκη δημιουργίας ενός τραπεζικού συστήματος πρωτοεμφανίστηκε την εποχή του Καποδίστρια. Στόχος του τραπεζικού συστήματος θα ήταν η ικανοποίηση των αναγκών της οικονομίας, η μείωση της τοκογλυφίας και η παροχή βοήθειας στο τομέα της γεωργίας. Το 1828 λοιπόν συστήθηκε η Εθνική Χρηματοδοτική Τράπεζα.
Ιστορική αναδρομή Ωστόσο, η τύχη της συγκεκριμένης τράπεζας δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Μια σειρά από πολιτικοοικονομικές συγκυρίες σε συνδυασμό με την αδυναμία της τράπεζας να αποκτήσει την εμπιστοσύνη του κοινού και οι λίγες αποταμιεύσεις που συγκέντρωσε οδήγησαν τελικά στην διάλυση της τράπεζας το 1834.
Εθνική Τράπεζα Στις 30 Μαρτίου του 1841 ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας που αποτέλεσε την βάση για την ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας. Πρόκειται για την μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της Ελλάδας με περισσότερα από 528 καταστήματα και πάνω από 1383 ΑΤΜ. Το πρώτο υποκατάστημα της τράπεζας ιδρύθηκε στη Σύρο το 1843 και το δεύτερο στη Πάτρα το 1846. Ο πρώτος διευθυντής της τράπεζας ήταν ο Γ. Σταύρου.
Εθνική Τράπεζα Από τους ιδρυτικούς μετόχους της Εθνικής Τράπεζας το 1841, ήταν το ελληνικό κράτος με 1.000 μετοχές, ο Νικόλαος Ζωσιμάς με 500 μετοχές, ο Ιωάννης Γαβριήλ Εϋνάρδος με 300, ο βασιλιάς Λουδοβίκος Β της Βαυαρίας με 200, κ.ά. Το κεφάλαιο της Εθνικής Τράπεζας ορίστηκε με νόμο σε 500.000 δρχ. και της παραχωρήθηκε το δικαίωμα έκδοσης χαρτονομισμάτων μέχρι το 1928. Το 1952 η τράπεζα εξαγόρασε την Τράπεζα της Αθήνας
Εθνική Τράπεζα Από τον Οκτώβριο του 1999, η μετοχή της Τράπεζας διαπραγματεύεται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Στα τέλη του 2002, ηεθνικήτράπεζα προχώρησε στη συγχώνευση δι' απορροφήσεως της θυγατρικής της «Εθνική θ ή Τράπεζα Επενδύσεων Βιομηχανικής Αναπτύξεως ΑΕ» (ETEBA).
Εμπορική Τράπεζα Ιδρύθηκε το 1886 από τον Γρηγόριο Εμπεδοκλή. Αρχικά λειτούργησε ως τραπεζικό γραφείο και το 1896 μετατράπηκε σε "Τράπεζα Γρ. Εμπεδοκλέους". Το 1907 μετατράπηκε σε Ανώνυμη εταιρεία με επωνυμία «Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε.» και εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών.
Εμπορική Τράπεζα Το 1975 η τράπεζα περιήλθε στον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου. Το 2000 η Γαλλική τράπεζα Credit Agricole εισήλθε στο μετοχικό κεφάλαιο της Εμπορικής με ποσοστό 6,7% που αυξήθηκε σε 8,74% το 2002. Τον Αύγουστο του 2006 ολοκληρώθηκε η πώληση της τράπεζας.
Εμπορική Τράπεζα Συγκεκριμένα, η CreditAgricole i απέκτησε τελικά το 71,97% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας, η οποία περιήλθε στον έλεγχό της. Θα ακολουθήσουν, το 2008 και 2010, δυο ακόμα αυξήσεις στο % συμμετοχής της Γαλλικής τράπεζας στο μετοχικό κεφάλαιο της Εμπορικής. Έτσι, το 2010 η Crédit Agricole S.A. αυξάνει το ποσοστό συμμετοχής της στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας σε 91,00%. Τον Ιούνιο του 2013 η τράπεζα απορροφήθηκε από την Alpha Bank.
Αγροτική Τράπεζα Η ATEbank (πρώην Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος) είναι ο κατ εξοχήν χρηματοπιστωτικός φορέας που ασκεί αποκλειστικά την αγροτική πίστη στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1929, με έδρα την Αθήνα, ως "αυτόνομος τραπεζικός οργανισμός κοινωφελούς χαρακτήρος". Τον Ιούλιο του 2012, το υγιές τμήμα της απορροφήθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς.
Αγροτική Τράπεζα Για την επιτυχία των σκοπών της η Αγροτική Τράπεζα διέθεσε στους αγρότες όσο το δυνατόν μικρότερο επιτόκιο. Η δραστηριότητα της ΑΤΕ βρίσκεται σε άμεση σχέση με την γεωργική πολιτική του κράτους. Η παρεχόμενη χρηματοδότηση είναι σύμφωνη με τους αναπτυξιακούς στόχους των κρατικών προγραμμάτων ανάπτυξης και αποσκοπούν:
Αγροτική Τράπεζα Στην κάλυψη των αναγκών των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε κεφάλαια κίνησης ης και επένδυσης Στην βελτίωση της ποιότητας των συντελεστών παραγωγής και Στην πραγματοποίηση των απαραίτητων διαρθρωτικών αλλαγών στην αγροτική παραγωγή.
Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο Ιδρύθηκε το 1900 στην Κρήτη ενώ οι επίσημες εργασίες του ξεκίνησαν 2 χρόνια αργότερα, το 1902. Το 1909 ξεκίνησε την επέκταση των εργασιών του και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Λίγο μετά την ένωση της Κρητικής Πολιτείας με την υπόλοιπη Ελλάδα, μεταφέρεται η έδρα του στην Αθήνα το 1914 1915. Έχει διατελέσει σημαντικό ρόλο στην εμπέδωση της έννοιας της αποταμίευσης στην ελληνική επικράτεια.
Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο Μόλις το 2002, μετατρέπεται με τον νόμο 3082/2002 σε Ανώνυμη Εταιρεία Το 2006 λαμβάνει άδεια λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος αφού έως τότε και για χρόνια λειτουργούσε ως κρατικός οργανισμός ελεγχόμενος από το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών. Το 2006 επίσης εισάγονται προς διαπραγμάτευση οι μετοχές του στο χρηματιστήριο αξιών Αθηνών.
Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων Είναι αυτόνομος χρηματοπιστωτικός οργανισμός (Ν.Π.Δ.Δ.) ο οποίος ιδρύθηκε το 1839 και βρίσκεται υπό την εποπτεία του Υπουργείου Οικονομικών. Το ταμείο αυτό αποτελεί οργανισμό αποδοχών καταθέσεων, παρακαταθηκών και Τράπεζα του Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων Διαχρονικά και παράλληλα λ με την εξέλιξη ξ της λειτουργίας του Κράτους και της Εθνικής Οικονομίας, το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων ανέπτυξε και άλλες δραστηριότητες και κυρίως στον τομέα διαχείρισης κεφαλαίων διαφόρων φορέων του Δημοσίου. Από το σύνολο των δραστηριοτήτων του δημιουργήθηκαν τα περιθώρια διάθεσης κεφαλαίων υπό μορφή δανείων και θεσμοθετήθηκαν οι κατηγορίες δανειζομένων.
Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων Χορηγεί δάνεια μέσης και μακράς διάρκειας κυρίως προς τους ΟΤΑ. Επίσης, χορηγεί στεγαστικά δάνεια στους δημόσιους υπαλλήλους και στους υπαλλήλους Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου. Τέλος, χορηγεί δάνεια σε ιδιώτες για την δημιουργία τουριστικών μονάδων.
Πηγές Ξένη Booth, L., Cleary, W.S., (2010), Introduction to Corporate Finance, Wiley Howells, P., Bain, K., (2009), ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Τόμος Α, Εκδόσεις Κριτική Howells, P., Bain, K., (2009), ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Τόμος Β, Εκδόσεις Κριτική Mishkin, F., (2004), The Economics of Money, Banking & Financial Markets, 7th Edition, The Addison Wesley series in economics Ελληνική Κιόχος, Π., Παπανικολάου, Γ., (2011), ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Εκδόσεις Ελένη Κιόχου Κουρέτας, Γ., Τσούμας, Χ.,(2008), Διαλέξεις στο Μάθημα Αγορές Χρήματος και Αξιόγραφα Σταθερού Εισοδήματος, Τµήµα Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σπύρου, Σ., (2003), Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου,Εκδόσεις Γ. Μπένου Τράπεζα της Ελλάδος, Ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής, Δεκέμβριος2013 Διαδίκτυο www.ecb.europa.eu www.bankofgreece.gr www.hba.gr