Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΦΑΚΕΛΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΦΑΚΕΛΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Μασχαλίδου Παναγιώτα ΜΑΙΟΣ 2012 ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Φραγγίδης Λεωνίδας

Ευχαριστίες Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω όλα τα μέλη της οικογένειας μου για την πολύτιμη βοήθεια που μου προσέφεραν αλλά και για την κατανόηση που έδειχναν καθ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας της εν λόγω εργασίας. Θα ήθελα επίσης να αφιερώσω την εργασία μου αυτή στο γιό μου, ως αντάλλαγμα, για τις ώρες που του στέρησα την παρουσία και την προσοχή μου. Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή της πτυχιακής μου, κ. Φραγγίδη Λεωνίδα, για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε, το χρόνο που μου αφιέρωσε, αλλά κυρίως για τη δυνατότητα που μου έδωσε να ερευνήσω έναν τόσο ενδιαφέρον και εξελισσόμενο κλάδο, αυτόν της Ηλεκτρονικής Υγείας. Σελ. 1 από 117

Πρόλογος Τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία στο χώρο της υγείας εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών. Σε πολλές χώρες κυριαρχεί η εντύπωση ότι οι στρατηγικές επενδύσεις σε καινοτόμα κλινικά πληροφοριακά συστήματα μπορούν να αποφέρουν σημαντικές βελτιώσεις σε ολόκληρο το σύστημα υγείας, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός συστήματος, στο οποίο ο πολίτης θα είναι ο κύριος επωφελούμενος. Ένα από αυτά τα καινοτόμα ιατρικά πληροφοριακά συστήματα είναι και ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας, ο οποίος αποτελεί μια από τις βασικότερες υπηρεσίες της Ηλεκτρονικής Υγείας και η ανάπτυξη του υποστηρίζεται από πολλές χώρες. Παρά την πολυετή προσπάθεια όμως των χωρών για ένα ολοκληρωμένο Ηλεκτρονικό Ιατρικό Φάκελο, λίγες είναι αυτές που έχουν επιτύχει ουσιαστικά αποτελέσματα όσον αφορά την ανάπτυξη του. Η εργασία αυτή μετά από μια εκτενή έρευνα των υφιστάμενων εφαρμογών, περιέχει μια εναλλακτική προσέγγιση για την ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας στην Ελλάδα. Σελ. 2 από 117

Εισαγωγή Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας αποτελεί μια δομημένη συλλογή πληροφοριών και η ανάπτυξη του επιδιώκεται από όλο τον κόσμο σε μια προσπάθεια να βελτιωθεί η ποιότητα και η αποδοτικότητα της υγειονομικής περίθαλψης. Όσον αφορά την ανάπτυξη του στην Ευρώπη, έχουν γίνει πολλές προσπάθειες στα πλαίσια ερευνητικών-αναπτυξιακών έργων, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν κυρίως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην Ελλάδα ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας αποτελεί επιτακτική ανάγκη αλλά μέχρι και σήμερα η ανάπτυξη του σε εθνικό επίπεδο δεν έχει επιτευχθεί. Η εργασία αυτή περιλαμβάνει θέματα που αφορούν τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας καθώς και το σύνολο των υπηρεσιών της Ηλεκτρονικής Υγείας. Παρουσιάζονται οι προσεγγίσεις που ακολουθούνται για την ανάπτυξη του τόσο στη Ελλάδα όσο και σε παγκόσμια κλίμακα καθώς και τα προβλήματα που εμφανίζονται από τις διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις. Τέλος λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες των άλλων χωρών και τις υφιστάμενες εφαρμογές στην Ελλάδα, παρουσιάζεται ένα μοντέλο, ως η πιο αποδοτική λύση για την ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού φακέλου Υγείας στην Ελλάδα. Η διάρθρωση της εργασίας που ακολουθεί, αποτελείται από τα εξής κεφάλαια: Στο 1 ο κεφάλαιο, δίνεται ο ορισμός της Ηλεκτρονικής Υγείας, παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά της, καθώς και όλες οι υπηρεσίες που περιλαμβάνει. Σελ. 3 από 117

Στο 2 ο κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στον παραδοσιακό ιατρικό φάκελο υγείας(paper based),παρουσιάζεται η ιστορική αναδρομή του, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης του καθώς και η ανάγκη αντικατάστασης του από τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας. Στο 3 ο κεφάλαιο, προσδιορίζεται η έννοια του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας γίνεται μια σύντομη ιστορική αναδρομή και αναφέρονται οι διάφορες ονομασίες που μπορεί κανείς να τον συναντήσει. Τέλος παρουσιάζεται η αναγκαιότητα της εφαρμογής του καθώς και οι παράγοντες που επηρεάζουν την εφαρμογή αυτή. Στο 4 ο κεφάλαιο, αναφέρονται οι πιο σημαντικοί οργανισμοί τυποποίησης και αναλύονται τα είδη των προτύπων και κωδικοποιήσεων που έχουν αναπτύξει οι οργανισμοί αυτοί. Στο 5 ο κεφάλαιο, παρουσιάζεται η εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας αλλά και γενικότερα όλων των υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Υγείας στις χώρες της Αμερικής, Αυστραλίας καθώς και στο κράτος του Ισραήλ, σε μια προσπάθεια κατανόησης των διαφορετικών προσεγγίσεων που ακολουθούν. Στο 6 ο κεφαλαίο, παρουσιάζεται επίσης η εφαρμογή των υπηρεσιών της Ηλεκτρονικής Υγείας με επίκεντρο αυτή του Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο 7 ο κεφάλαιο, περιλαμβάνονται όλες οι δράσεις που έχουν λάβει χώρα στην Ελλάδα για την ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας καθώς και όλες οι προσπάθειες που έχουν γίνει με σκοπό την αναβάθμιση της υγειονομικής περίθαλψης από το 1990 μέχρι και σήμερα. Σελ. 4 από 117

Στο 8 ο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα πιθανά οφέλη της χρήσης του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας στην επιστήμη της Ομοιοπαθητικής, η συμβολή του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Επικοινωνιών στην ανάπτυξη του, καθώς και η υιοθέτηση του ΗΦΥ από διάφορους οργανισμούς στο εσωτερικό της Ελλάδας. Στο 9 ο κεφάλαιο περιέχονται τα συμπεράσματα της εργασίας αυτής καθώς και μια πρόταση ανάπτυξης Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας για την Ελλάδα. Σελ. 5 από 117

Πίνακας Περιεχομένων Ευχαριστίες......1 Πρόλογος.2 Εισαγωγή.3 Κεφάλαιο 1 ο : Η Ηλεκτρονική Υγεία.....10 Εισαγωγή..10 1.1 Χαρακτηριστικά Ηλεκτρονικής Υγείας...10 1.2 Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Υγείας.....11 1.2.1 Εφαρμογές Έξυπνων Καρτών.....12 1.2.2 Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση... 13 1.2.3 Ηλεκτρονική Αποπληρωμή Υπηρεσιών.....16 1.2.4 Ηλεκτρονικές Προμήθειες....16 1.2.5 Υπηρεσίες Τηλεϊατρικής.... 17 1.2.6 Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας...18 Κεφάλαιο 2 ο : Ιατρικός Φάκελος Υγείας...19 Εισαγωγή...........19 2.1 Ορισμός Ιατρικού Φακέλου( paper-based)..19 2.2 Ιστορική Αναδρομή Ιατρικού Φακέλου......20 2.3 Πλεονεκτήματα- Μειονεκτήματα Ιατρικού Φακέλου...22 Κεφάλαιο 3 ο : Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας...24 Εισαγωγή.........24 3.1 Ορισμός Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου(ΗΦΥ)......24 Σελ. 6 από 117

3.2 Ιστορική Αναδρομή Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου..26 3.3 Ο ρόλος και η σημασία της εφαρμογής του ΗΦΥ... 27 3.4 Παράγοντες που επηρεάζουν την εφαρμογή του-ανασταλτικοί παράγοντες...29 Κεφάλαιο 4 ο : Πρότυπα Ηλεκτρονικής Υγείας...31 Εισαγωγή...........31 4.1 Οργανισμοί Τυποποίησης Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας...32 4.1.1 Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης ISO...33 4.1.2 Η Διεθνής Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή IEC...34 4.1.3 Η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών ITU...34 4.1.4 Ο Διεθνής Οργανισμός HL7 (Health Level Seven)..35 4.1.5 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN...37 4.1.6 H Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης CELENEC 38 4.1.7 Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ETSI.39 4.1.8 Ο Εθνικός Οργανισμός Τυποποίησης της Ελλάδας ΕΛΟΤ...39 4.2 Πρότυπα Επικοινωνίας......40 4.2.1 Health Level 7(HL7)...40 4.2.2 Digital Imagine and Communication (DICOM)...44 4.2.3 EDI-EDIFACT...46 4.2.4 NCPDP....46 4.3 Πρότυπα Αναπαράστασης Κλινικών Δεδομένων... 46 4.3.1 Η Διεθνής Κωδικοποίηση Ασθενειών ICD..46 4.3.2 Η Κωδικοποίηση DRG s 47 4.3.3 LOINC.48 4.3.4 SNOMED 48 4.3.5 RCC.49 4.3.6 Ορολογία για βιβλιογραφική χρήση. 50 4.4 Πρότυπα Αναγνώρισης-Ταυτοποίησης... 50 Σελ. 7 από 117

4.4.1 Αναγνωριστικά Ασθενών 50 4.4.2 Αναγνωριστικά Παρόχων...50 4.4.3 Αναγνωριστικά Τόπου Περίθαλψης...51 4.5 Προτυπα Ασφάλειας και Εμπιστευτικότητας..51 Κεφάλαιο 5 ο : Η εξέλιξη του ΗΦΥ στην Αμερική, την Αυστραλία και το Ισραηλ...54 Εισαγωγή........54 5.1 Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας στις ΗΠΑ.... 54 5.2 Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας στον Καναδά.....56 5.3 Ο Ηλεκτρονικός Φακελος Υγειας στην Αυστραλία.....57 5.4 Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Υγείας στο κράτος του Ισραήλ...59 Κεφάλαιο 6 ο : Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας στις Χώρες της Ευρωπης....61 Εισαγωγή........ 61 6.1 Αγγλία......63 6.2 Γαλλία.....68 6.3 Γερμανία......68 6.4 Αυστρία....70 6.5 Ελβετία...71 6.6 Ολλανδία...73 6.7 Σκανδιναβικές Χώρες..75 6.7.1 Δανία...75 6.7.2 Σουηδία 77 Κεφάλαιο 7 ο : Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας στην Ελλάδα...79 Σελ. 8 από 117

Εισαγωγή...... 79 7.1 Η εισαγωγή των ΤΠΕ στον τομέα της Υγείας....80 7.2 Εφαρμογές- Δράσεις κατά το Γ ΚΠΣ.. 81 7.3 Αποτίμηση εργασιών Γ ΚΠΣ (2000-2006).....86 7.4 Νέα Εθνική Στρατηγική.89 7.5 Έρευνες που διενεργήθηκαν στα πλαίσια των ΚΠΣ.93 Κεφάλαιο 8 ο : Η εφαρμογή του ΗΦΥ στο εσωτερικό της Ελλάδας.96. Εισαγωγή.........96 8.1 Ο Ηλεκτρονικός Ιατρικός Φάκελος στην Ομοιοπαθητική Επιστήμη...96 7.2 Η συμβολη του ΙΤΕ στην Ηλεκτρονική Υγεία και στον ΗΦΥ.97 7.3 Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας στην Κρήτη.....98 7.4 Ο ΗΦΥ στο Γενικό Νοσοκομείο Νάουσας..100 7.5 Ο ΗΦΥ στο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά TZANEIO 101 7.6 Ο ΗΦΥ στο Παπαγεωργίου..101 7.7 Ο ΗΦΥ στα Στρατιωτικά Νοσοκομεία.102 7.8 Οι εξελιξεις στο Γενικο Νοσοκομείο Αεροπορίας (251 ΓΝΑ)...102 Συμπεράσματα- Προτάσεις..104 Βιβλιογραφικές Αναφορές...111 Σελ. 9 από 117

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΓΕΙΑ Οι υπηρεσίες της Ηλεκτρονικής Υγείας (ehealth) αποτελούν το τμήμα της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης που ασχολείται με τους ευαίσθητους τομείς της ποιότητας ζωής. (Αγγελίδης, 2011:5) Με τον όρο Ηλεκτρονική Υγεία (ehealth), καλύπτεται ένα ευρύ φάσμα εργαλείων βασισμένο στις Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών που στοχεύουν στην καλύτερη πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, καθώς και στη διαχείριση της υγείας και του τρόπου ζωής των ανθρώπων. (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, n.d) Περιλαμβάνει δηλαδή, το σύνολο των υπηρεσιών που επιτρέπουν τη διευκόλυνση της ιατρικής πράξης με ηλεκτρονικά μέσα (Αγγελίδης,2011:35) και έχει ως στόχο την συγκέντρωση, ανάλυση και αποθήκευση κλινικών και διοικητικών δεδομένων και την ανταλλαγή αυτών των δεδομένων μεταξύ των μονάδων παροχής υγείας, ασφαλιστικών φορέων και υγειονομικών αρχών.(μούρτου, 2006:3) Συνεπώς, οι τεχνολογίες της Ηλεκτρονικής Υγείας συμβάλλουν στην αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα του υγειονομικού συστήματος προσφέροντας σημαντικά οφέλη σε μια κοινωνία.(αγγελιδης,2011:36) 1.1 Χαρακτηριστικά Ηλεκτρονικής Υγείας (ehealth) Τα κύρια χαρακτηριστικά της Ηλεκτρονικής Υγείας είναι τα εξής:(υπουργείο Ανάπτυξης n.d: 6-7) Σελ. 10 από 117

Η Αποδοτικότητα : Βασικό όραμα της Ηλεκτρονικής Υγείας είναι η αύξηση της αποδοτικότητας της ιατρικής περίθαλψης με παράλληλη μείωση του κόστους των δαπανών. Η Βελτίωση της ποιότητας περίθαλψης: Η αύξηση της αποδοτικότητας της ιατρικής περίθαλψης δεν οδηγεί μόνο στη μείωση του κόστους αλλά και στη βελτίωση της ποιότητας. Η Ενδυνάμωση πολιτών και ασθενών: Μέσω του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου ανοίγονται νέοι ορίζοντες για ανθρωποκεντρικά συστήματα υγείας. Η Συνεχής Εκπαίδευση: Το ιατρικό προσωπικό έχει τη δυνατότητα συνεχούς εκπαίδευσης από online πηγές. Επιπλέον οι πολίτες εκμεταλλευόμενοι τις πηγές αυτές έχουν πρόσβαση σε σελίδες του διαδικτύου που περιέχουν πληροφορίες πρόληψης. Η Διευκόλυνση της ανταλλαγής της πληροφορίας: Δυνατότητα επικοινωνίας ανάμεσα στους διάφορους φορείς υγείας. Η Επέκταση της εμβέλειας της ιατρικής περίθαλψης: Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν online ιατρικές υπηρεσίες από διεθνής παρόχους. Η Ασφάλεια: Η διασφάλιση του ιατρικού απορρήτου αποτελεί πρόκληση για την Ηλεκτρονική Υγεία. Η Ισότητα: Η ισότητα απέναντι στην ιατρική περίθαλψη αποτελεί βασική υπόσχεση της ηλεκτρονικής υγείας. 1.1 Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Υγείας Στα πλαίσια της υπηρεσίες όπως: Ηλεκτρονικής Υγείας περιλαμβάνονται κάποιες Σελ. 11 από 117

1.2.1 Εφαρμογές έξυπνων καρτών Στην πραγματικότητα οι έξυπνες κάρτες χρησιμοποιούνται σε πολλούς τομείς όπως στον τομέα της υγείας, των τραπεζών, της κυβέρνησης κτλ. Όσον αφορά την εφαρμογή τους στην υγεία, παρέχουν πρόσβαση στον ιατρικό φάκελο, καταργούν τη γραφειοκρατία και μειώνουν τις χρονοβόρες διαδικασίες (Αγγελίδης n.d, Δρεττά,2011). (Αγγελιδης,σελ 420)Ένας από τους κυριότερους στόχους της εφαρμογής των έξυπνων καρτών είναι ο περιορισμός της απάτης μέσω της ταυτοποίησης των ασθενών. Το κόστος παροχής υπηρεσιών μειώνεται σημαντικά με την εξάλειψη της ανάγκης ταυτοποίησης των πολιτών. Η χρήση των έξυπνων καρτών, έχει επίσης αυξήσει τη συμμετοχή των πολιτών στην διαχείριση της προσωπικής τους πληροφορίας (Αγγελίδης, 2011:420). Στην Ευρώπη, οι περισσότερες χώρες παρέχουν στους πολίτες τους έξυπνες κάρτες με εφαρμογή στις ιατρικές υπηρεσίες αλλά και στις υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης.(αγγελιδης, 2011:420).Στην Ελλάδα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ηλεκτρονική Υγεία (ΕΣΠΑ), προβλέπεται η υλοποίηση έξυπνων καρτών χωρίς όμως να αποτελεί προτεραιότητα του Εθνικού συστήματος Υγείας.(Αγγελίδης, 2011: 427). Το Ιούνιο του 2004, ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης(ΕΚΑΑ) με σκοπό να αντικαταστήσει τα απαραίτητα έντυπα του Ευρωπαίου πολίτη, όταν αυτός ταξίδευε σε χώρες της ΕΕ. Μέχρι το 2006 η ΕΚΑΑ είχε ήδη αντικαταστήσει τα ακόλουθα ιατρικά έντυπα:(αγγελίδης, 2011:425) E110- Αφορούσε τους οδηγούς διεθνών δρομολογίων Ε111-Αφορούσε κυρίως τους Ευρωπαίους τουρίστες Ε119-Αφορούσε αυτούς που αναζητούσαν εργασία σε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα Ε128-Αφορούσε τους φοιτητές και τους εργαζόμενους που δραστηριοποιούνταν σε μια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα. Σελ. 12 από 117

Η έξυπνη κάρτα έχει το μέγεθος μιας πιστωτικής κάρτας, είναι εξοπλισμένη με μια κάρτα μνήμης ή σε κάποιες περιπτώσεις και με ένα μικροεπεξεργαστή. Τα δεδομένα που περιέχονται σε αυτή μπορεί να είναι είτε κρυπτογραφημένα είτε όχι. Επιπλέον, όπως οι περισσότερες τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών έτσι και η έξυπνη κάρτα θα πρέπει να είναι συμβατή με τα διεθνή πρότυπα (Pelletier et al.,2011:558). Σχήμα 1: Ελληνική όψη ΕΚΑΑ Πηγή: (http:// www.ggka.gr) 1.2.2 Ηλεκτρονική συνταγογράφηση Η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση επιτρέπει την άμεση εξυπηρέτηση του πολίτη. (Αγγελίδης, n.d) Διευκολύνει το ιατρικό προσωπικό και έχει τη δυνατότητα συνεχούς ελέγχου της διάθεσης επικινδύνων ουσιών. Με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση ουσιαστικά πραγματοποιείται άμεσος και καθολικός έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης.(αγγελιδης,2011:94-96) Η ολοκληρωμένη διαδικασία της ηλεκτρονικής συνταγογραφησης ξεκινά από την εισαγωγή των φαρμάκων σε μια βάση δεδομένων από τον γιατρό, την αυτόματη παραγγελία προς το φαρμακοποιό του ασθενή, και τέλος την αυτόματη ενημέρωση του ασφαλιστικού ταμείου. Μέχρι την ολοκλήρωση της η Σελ. 13 από 117

συταγογραφηση περνάει κάποια στάδια και σε κάθε ένα από αυτά λαμβάνει ένα συγκεκριμένο χαρακτηρισμό. Όταν για παράδειγμα ο γιατρός έχει περάσει την αγωγή στη βάση δεδομένων θεωρείται «συμπληρωμένη». Στο επόμενο στάδιο λαμβάνει τον χαρακτηρισμό «τοποθετημένη» δηλώνοντας έτσι ότι έχει μεταφερθεί στο υπολογιστικό σύστημα του φαρμακοποιού. Τέλος όταν ο ασθενής παραλαμβάνει τα φάρμακα η συνταγή θεωρείται πλέον «ολοκληρωμένη».στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάποιες συνταγές χαρακτηρίζονται ως «επαναλαμβανόμενες» εξαιτίας της χορήγηση τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Στην περίπτωση αυτή μια συνταγή χαρακτηρίζεται «εν μέρη ολοκληρωμένη». Ένα παράδειγμα μιας βάσης δεδομένων για την ηλεκτρονική συνταγογράφηση παρουσιάζεται παρακάτω. Σχήμα 2: Περιβάλλον ηλεκτρονικής συνταγογράφησης Σελ. 14 από 117

Τα προγράμματα αυτά προσφέρουν σημαντική βοήθεια στους γιατρούς, δίνοντας τους τη δυνατότητα να έχουν στη διάθεση τους πληροφορίες για τα φάρμακα που συνταγογραφούν όπως ενδείξεις και αντενδείξεις, ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά και στους φαρμακοποιούς όσον αφορά την ανάγνωση μιας συνταγής. Με τον τρόπο αυτό εξαλείφονται φαινόμενα στα οποία ο φαρμακοποιός χορηγεί στον ασθενή διαφορετική αγωγή από αυτή που έχει συνταγογραφήσει ο θεράπων ιατρός. Ένα παράδειγμα λανθασμένης ανάγνωσης περιγράφεται παρακάτω.(αγγελίδης,2011:94-95) Σχήμα 3: Παράδειγμα χειρόγραφης συνταγογράφησης. Η παραπάνω συνταγή δόθηκε σε δυο φαρμακοποιούς. Ο πρώτος έδωσε φάρμακο κατά του διαβήτη ενώ ο δεύτερος ένα αντιπηκτικό. Η πρώτη χώρα που εισήγαγε την ηλεκτρονική συνταγογράφηση ήταν η Σουηδία το 1983. Στην Ελλάδα η εφαρμογή της ξεκίνησε το 2010 από διάφορες υπηρεσίες. Το Σεπτέμβριο του 2010 στον Οργανισμό Περίθαλψης Ασφαλιζομένων Δημοσίου (ΟΠΑΔ) και τον Οκτώβριο του ιδίου χρόνου από τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών(ΟΑΕΕ), ξεκίνησε πιλοτική εφαρμογή του συστήματος συνταγογράφησης. (Θεμιστοκλεούς,2011) Σελ. 15 από 117

1.2.3 Ηλεκτρονική αποπληρωμή υπηρεσιών Η Υπηρεσία αυτή συμβάλει στην ουσιαστική εξυπηρέτηση του πολίτη και διευκολύνει το διοικητικό προσωπικό ενός οργανισμού. Εφαρμόζεται παράλληλα με τον ΗΦΥ και τις Έξυπνες Κάρτες. 1.2.4 Ηλεκτρονικές Προμήθειες Είναι γεγονός ότι το κόστος των προμηθειών στο χώρο της υγείας αποτελεί ένα μεγάλο μέρος των συνολικών δαπανών της υγειονομικής περίθαλψης. (Υπουργείο Ανάπτυξης, n.d) Οι ηλεκτρονικές προμήθειες συμβάλουν στη μείωση του λειτουργικού κόστους, στη βελτίωση της διαχείρισης των προμηθειών καθώς και στην ταχύτερη διεκπεραίωση των συναλλαγών. Σύμφωνα με την Ομάδα Εργασίας Θ1 «Ηλεκτρονικές Προμήθειες στον Τομέα της Υγείας» του ebussiness Forum, (Αγγελίδης,2011:90) ηλεκτρονική προμήθεια είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την χρήση ηλεκτρονικών μεθόδων για συναλλαγές που υλοποιούνται μεταξύ φορέων υγείας και προμηθευτών. Η χρήση των ΤΠΕ μπορεί να μειώσει το λειτουργικό κόστος, βρίσκοντας περισσότερους προμηθευτές, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό (π.χ με ηλεκτρονικές δημοπρασίες), και αυξάνοντας την διαφάνεια των απαραίτητων διαδικασιών. Στην Ευρώπη εφαρμόζονται διάφορες μορφές ηλεκτρονικών προμηθειών με κυριότερες τη Δημοσίευση διακηρύξεων μέσω Διαδικτύου, την Ηλεκτρονική Παροχή Εγγράφων, την Ηλεκτρονική Υποβολή Προσφορών, τις Ηλεκτρονικές Δημοπρασίες, τα Ηλεκτρονικά Marketplaces, τους Ηλεκτρονικούς Καταλόγους, τα Συστήματα Προεπιλογής κατάλληλων εταιρειών καθώς και τις Ηλεκτρονικές κάρτες αγορών-πληρωμών.(αγγελιδης) Στην Ελλάδα η 4 η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης εγκατέστησε το 2008 σύστημα Σελ. 16 από 117

ηλεκτρονικών προμηθειών για τα Νοσοκομεία της περιοχής τα οποία απαριθμούνται σε δεκατέσσερα.(αγγελίδης, n.d) Προκειμένου να λειτουργήσει η υπηρεσία αυτή σωστά δημιουργήθηκε μια πλατφόρμα ηλεκτρονικών προμηθειών, η οποία απευθύνεται στους υπεύθυνους προμηθειών των Νοσοκομείων και στους προμηθευτές ιατροτεχνολογικων προϊόντων. Μια από τις βασικότερες λειτουργίες της πλατφόρμας είναι η παρακολούθηση της εξέλιξης των διαγωνισμών για τις απαραίτητες προμήθειες των μονάδων υγείας.(4 η ΥΠΕ Μακεδονίας-Θράκης, n.d) 1.2.5 Υπηρεσίες Τηλεϊατρικής Επιτρέπουν την παροχή υπηρεσιών πέραν των γεωγραφικών περιορισμών.(αθηνά Δρεττά 2011)Με τον τρόπο αυτό ο ασθενής και η έμπειρη ιατρική γνώση δεν είναι απαραίτητο να βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Η τηλεϊατρική θα μπορούσε επίσης να ορισθεί ως η παροχή ιατρικής περίθαλψης χρησιμοποιώντας τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών για την ανταλλαγή έγκυρης πληροφορίας. Τα τελευταία χρόνια εκτός από τον όρο τηλεϊατρική ακούγεται και ο όρος «τηλευγεία»(telehealth), χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει κάποια σημαντική διαφορά μεταξύ τους. Με την Τηλεϊατρική επιδιώκεται η μεταφορά της πληροφορίας και όχι του πολίτη, η εύκολη πρόσβαση σε ιατρικά δεδομένα, η ανταλλαγή ιατρικών εικόνων, η εξοικονόμηση χρημάτων καθώς και η εξοικονόμηση ανθρώπινων πόρων.(δρεττά, 2011) Μια από τις πρώτες εφαρμογές της τηλεϊατρικής παρουσιάστηκε από τον W. Einthoven το 1906, σε ένα άρθρο όπου παρουσίασε την δυνατότητα μετάδοσης του καρδιογραφήματος μέσω τηλεφωνικών γραμμών. Η τεχνολογική υποδομή όμως της εποχής εκείνης δεν του επέτρεψε να μετατρέψει σε πράξη τις σκέψεις του. Αργότερα η NASA Σελ. 17 από 117

εξέλιξε τα τηλεϊατρικα της συστήματα και η τεχνολογία της χρησιμοποιήθηκε σε καθημερινές εφαρμογές (Αγγελίδης, 2011:296-298). Την δεκαετία του 1990 η ανάπτυξη των ΤΠΕ βοήθησε πολύ στην εφαρμογή της Τηλεϊατρικής η οποία σήμερα αποτελείται από πολλές εξειδικευμένες εφαρμογές. Κάποιες από αυτές είναι η τηλεδιάγνωση, τηλεκαρδιολογία, τηλεχειρουργική, τηλεκπαίδευση, τηλεπαθολογία κ.α (Αγγελίδης, 2011:299-306). 1.2.6 Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (ΗΦΥ) Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας περιέχει όλα τα ιατρικά δεδομένα του ασθενούς, είναι εύκολα και γρήγορα προσβάσιμος καθώς και εξαιρετικά χρήσιμος. (Ημερίδα 2011,Αθηνα Δρεττά) Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας επεκτείνει τον παραδοσιακό ιατρικό φάκελο σε δυνατότητες και λειτουργίες. Αποτελεί την εξέλιξη του, λόγω της αύξησης του όγκου των πληροφοριών που σχετίζονται με τη φροντίδα του ασθενούς. Η πρόοδος στην τεχνολογία των πληροφοριών κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών έχει αναπτύξει διάφορες μορφές ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων. (Αντωνακοπούλου, 2009) Η καταγραφή των ιατρικών δεδομένων σε αυτούς και στη συνέχεια η ανάλυση τους, βοηθούν στην περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών υγείας και περίθαλψης. Η χρήση του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες αποτελεί αντικείμενο της εργασίας αυτής και για το λόγο αυτό εξετάζεται ξεχωριστά στα επόμενα κεφάλαια. Σελ. 18 από 117

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Η ιατρική πληροφορία θεωρείται ένα βασικό εργαλείο και ένας από τους σημαντικότερους πόρους της ιατρικής επιστήμης. Όταν ένας γιατρός καλείτε να διαγνώσει μια ασθένεια και στη συνέχεια να επιλέξει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, θα πρέπει πρώτα να επεξεργαστεί κάποιες πληροφορίες σχετικές με την γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενή. Οι πληροφορίες αυτές εμπεριέχονται στον ιατρικό φάκελο, ο οποίος λειτουργεί και ως ιστορικός φάκελος, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον θεράποντα ιατρό να γνωρίζει στοιχεία από προηγούμενες θεραπευτικές αγωγές, νοσηλείες, τυχόν αλλεργικές αντιδράσεις σε κάποια φάρμακα κτλ. Η σωστή διαχείριση των πληροφοριών αυτών έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας των ιατρικών υπηρεσιών(μουρτου,2006). 2.1 Ορισμός Ιατρικού Φακέλου (paper-based) Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Προτυποποίησης (CEN) «Ο ιατρικός Φάκελος είναι η αποθήκη όλων των πληροφοριών στο ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Αποτελεί επομένως τη βάση της διάγνωσης και της θεραπευτικής αντιμετώπισης του ασθενούς αλλά και την βάση επιδημιολογικών ερευνών»(μούρτου, 2006). Το περιεχόμενο του ιατρικού φακέλου αποτελείται από παραπεμπτικά εξετάσεων, διαγνώσεις, αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων, πληροφορίες σχετικές με την προέλευση, την πρόοδο και την κατάληξη μιας ασθένειας. Ουσιαστικά πρόκειται για μια μέθοδο που χρησιμοποιεί ως βάση το χαρτί με το οποίο είναι εξοικειωμένοι οι περισσότεροι άνθρωποι.[μάτσης, 2006:52-53) Σελ. 19 από 117

Σύμφωνα με τον Coiera (1997), ο ιατρικός φάκελος εξυπηρετεί τους παρακάτω σκοπούς: Αποτελεί μέσο επικοινωνίας ανάμεσα στο ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό. Αποτελεί το σημείο αναφοράς στο οποίο ανατρέχει κάποιος για να έχει μια εικόνα της κατάστασης του ασθενή. Ανεπίσημα, χρησιμεύει και ως «χώρος εργασίας», στον οποίο καταγράφονται όλα τα στοιχεία του ασθενή που σχετίζονται με το εκάστοτε πρόβλημα και την αντιμετώπιση του. Μετά την ολοκλήρωση ενός επεισοδίου, αποτελεί το χώρο όπου φυλάσσονται όλες οι πληροφορίες οι οποίες μελλοντικά μπορεί να φανούν χρήσιμες. Συνεπώς, ο ιατρικός φάκελος προκειμένου να είναι αποτελεσματικός θα πρέπει να περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που μελλοντικά θα βοηθήσουν στην βελτίωση της φροντίδας των ασθενών. 2.2 Ιστορική αναδρομή Ιατρικού Φακέλου Τον 5 ο π.χ αιώνα οι ιατρικές εκθέσεις επηρεάστηκαν έντονα από τον Ιπποκράτη. Ο ίδιος θεωρούσε ότι οι ιατρικοί φάκελοι θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν με μεγάλη ακρίβεια την πορεία μιας ασθένειας. Μέσα από αυτούς θα πρέπει να γίνεται μια προσπάθεια αναγνώρισης και παρουσίασης όλων των πιθανών αιτιών που οδήγησαν στην εμφάνιση της ασθένειας αυτής. Ο Ιπποκράτης κατέγραφε τις παρατηρήσεις του με χρονολογική σειρά. (Μάτσης, 2006:52-53)Ένα τέτοιο ιστορικό ονομάζεται ιατρικό ιστορικό προσανατολισμένο στο χρόνο (timeoriented medical record) και παράδειγμα αυτού παρουσιάζεται παρακάτω: Σελ. 20 από 117

Ο Ιπποκράτης περιγράφει μια ασθένεια Η περιγραφή αρχίζει με την ιστορία του ασθενή να προηγείται της αναζήτησης της ιατρικής περίθαλψης: «Ο Απολλώνιος υπέφερε πολύ καιρό χωρίς να πέφτει στο κρεβάτι. Παρουσίαζε πρήξιμο στην κοιλιά, και έναν συνεχή πόνο στην περιοχή του ήπατος για μεγάλο χρονικό διάστημα επιπλέον, κατά την περίοδο αυτή νόσησε με ίκτερο και πρήστηκε: η επιδερμίδα του ήταν υπόλευκη.» Ο Ιπποκράτης συνεχίζει με τους λόγους που οδήγησαν τον ασθενή να ζητήσει ιατρική βοήθεια: Μια μέρα, ο Απολλώνιος αφού έφαγε και ήπιε υπερβολικά, «αρχικά άρχισε να ζεσταίνεται και ξάπλωσε στο κρεβάτι του. Από εκεί και πέρα, αφού ήπιε άφθονο γάλα, ωμό και βρασμένο, κατσικίσιο και προβατίσιο, και έχοντας υιοθετήσει μια εντελώς λανθασμένη δίαιτα, υπέφερε ανυπερθέτως.» Στη συνέχεια ακολουθούν εκθέσεις για την πρόοδο της ασθένειας. δεν παρέχονται καθημερινά, αλλά μόνο όταν παρουσιάζονται σημαντικές αλλαγές στα συμπτώματα. «Υπήρξαν βίαιες αυξήσεις του πυρετού από τα έντερα δεν περνούσε τίποτε από την τροφή που επροσλαμβάνετο, και τα ούρα ήταν αραιά και λιγοστά. Ύπνος καθόλου. διάταση της κακοστομαχιάς, έντονη δίψα, παραλήρημα. δεκατέσσερις περίπου μέρες αφότου έπεσε κλινήρης, μετά από μια ακαμψία, αισθάνθηκε ζέστη έπεσε σε άγριο παραλήρημα, με φωνές, εξάντληση, έντονο παραλογισμό που τον ακολουθούσε ηρεμία τότε περίπου επήλθε λήθαργος / κώμα. Την εικοστή- τέταρτη περίπου μέρα ένιωθε άνετα κατά τα άλλα στην ίδια κατάσταση, με φωτεινές όμως παύσεις. Την τριακοστή περίπου ημέρα παρουσίασε οξύ πυρετό άφθονα αραιά κόπρανα παραλογισμό, κρύωνε τρομερά, αφωνία. Τριακοστή- τέταρτη μέρα: θάνατος.» Σχήμα 4, Ο Ιπποκράτης περιγράφει μία ασθένεια Πηγή: (Σκαλκίδης, 2011) Λίγο μετά το 1880 ο Αμερικανός χειρούργος William Mayo δημιούργησε την πρώτη πολυκλινική, γνωστή ως κλινική Mayo στη Μινεσότα. Αρχικά κάθε γιατρός κρατούσε ιατρικές σημειώσεις σε ένα προσωπικό βιβλίο. Το βιβλίο αυτό περιείχε χρονολογική έκθεση όλων των συναντήσεων με τους ασθενείς αλλά οι σημειώσεις που σχετίζονταν με ένα ασθενή απείχαν σελίδες ανάλογα με την Σελ. 21 από 117

χρονολογική απόσταση των επισκέψεων. Επιπλέον κάποια άλλα στοιχεία των ασθενών μπορεί να βρίσκονταν στο βιβλίο κάποιου άλλου γιατρού. Αυτή η τακτική αποδείχτηκε μερικά χρόνια αργότερα ανεπαρκής, αφού η εύρεση των ασθενών ανάμεσα στις χιλιάδες καταχωρήσεις ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Το 1907 η κλινική υιοθέτησε ένα ξεχωριστό φάκελο για κάθε ασθενή εισάγοντας έτσι την έννοια της ασθενοκεντρικής ιατρικής καταγραφής (patient-oriented). Το 1960 ο Weed εισήγαγε τον ιατρικό φάκελο που ήταν προσανατολισμένος στο πρόβλημα (problem-oriented medical record), σε μια προσπάθεια του να βελτιώσει την οργάνωση του ιστορικού των ασθενών. Η μέθοδος της οργάνωσης αυτής βασίζονταν στα προβλήματα των ασθενών και τηρούνταν για κάθε πρόβλημα ξεχωριστά ακολουθώντας μια SOAP δομή. Παρόλο που μια τέτοια δομή, η οποία σχηματίζονταν με Subjective:υποκείμενο (τα παράπονα του ασθενή),objective:αντικείμενο (οι παρατηρήσεις του γιατρού), Assessment:αξιολόγηση (η διάγνωση) και Plan:θεραπευτική αγωγή, υποστηρίχθηκε από τον κόσμο της ιατρικής, αργότερα αποδείχτηκε ότι ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί λόγω της αυστηρής πειθαρχίας που απαιτούσε για να είναι αποτελεσματική. (Σκαλκίδης, 2011:82-85). 2.3 Πλεονεκτήματα- Μειονεκτήματα Ιατρικού Φακέλου Για πολλές δεκαετίες η λύση του paper-based ιατρικού φακέλου χρησιμοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία.(μαρίνης et al., 2012:32-35) Η εξοικείωση που διαθέτουν οι άνθρωποι με το χαρτί, η αυτονομία του ιατρικού φακέλου από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και την παροχή ρεύματος και η ευκολία της μεταφοράς του, συγκαταλέγονται στα περιορισμένα πλεονεκτήματα του. Το χαρτί ως υλικό όμως παρουσιάζει και κάποια μειονεκτήματα, τα πιο σημαντικά από τα οποία αναφέρονται παρακάτω: Σελ. 22 από 117

Μπορεί να καταστραφεί εύκολα εξαιτίας της υφής του, ενώ η διαδικασία των αντιγράφων απαιτεί πολύ χρόνο. Η συστηματική χρήση του δημιουργεί φθορές με αποτέλεσμα να έχει περιορισμένο χρόνο ζωής. Η διαθεσιμότητα του είναι επίσης περιορισμένη λόγω του ότι μπορεί να βρίσκεται μόνο σε ένα μέρος μια δεδομένη χρονική στιγμή. Η φύλαξη του απαιτεί την ύπαρξη του κατάλληλου χώρου και χρόνου. Ένα νοσοκομείο, για παράδειγμα, πεντακοσίων κλινών υποδέχεται ετησίως 100.000-140.000 ασθενείς. Δεδομένου ότι οι ιατρικοί φάκελοι θα πρέπει να φυλάσσονται τουλάχιστον για 5 χρόνια, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο μεγάλες εγκαταστάσεις φύλαξης θα πρέπει να υπάρχουν. Πέρα από αυτά τα μειονεκτήματα όμως, που έχει το χαρτί ως υλικό, η χρήση των ιατρικών φακέλων(paper-based) έχει παρουσιάσει αρκετά προβλήματα. Ένας πιθανός δυσδιάκριτος γραφικός χαρακτήρας σε μια ιατρική εντολή αποκατάστασης ή σε μια φαρμακευτική συνταγή, μπορεί να παρερμηνευθεί και να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στην υγεία ενός ασθενή. Σε μια γνωμάτευση επίσης ενός περιστατικού ενδέχεται να υπάρχουν παραλείψεις σημαντικών στοιχείων που πιθανόν να μην απασχολούν τον συντάκτη, αλλά να είναι πολύ σημαντικές για κάποιον άλλο. (Μάτσης,2006:54-55) Τα προαναφερθέντα μειονεκτήματα που εμφάνισε ο κλασσικός ιατρικός φάκελος καθώς και η ραγδαία εξέλιξη των πληροφοριακών και υπολογιστικών συστημάτων οδήγησαν στη φανέρωση των αδυναμιών του και στην ανάγκη αντικατάστασης του από τεχνολογικά μέσα. Σελ. 23 από 117

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Η σύγχρονη τεχνολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών, βοήθησε πολύ στη μηχανογράφηση του ιατρικού φακέλου, η οποία αποτέλεσε σημαντικό βήμα στον τρόπο άσκησης της ιατρικής επιστήμης και ως στόχο έχει να επιλύσει όλα τα πρακτικά προβλήματα που έχουν εμφανιστεί. 3.1 Ορισμός Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (ΗΦΥ) Παρά το γεγονός ότι η ιατρική κοινότητα ασχολείται πάνω από είκοσι χρόνια με τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας δεν υπάρχει ένας ακριβής ορισμός για την έννοια και το περιεχόμενο του. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών έχουν παρουσιαστεί πολλοί ακαδημαϊκοί ορισμοί από διάφορα ινστιτούτα. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ιατρικής (ΙΟΜ) των ΗΠΑ, ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας είναι ένα σύστημα ειδικά σχεδιασμένο για την υποστήριξη της απόλυτης διαθεσιμότητας και ακρίβειας των ιατρικών πληροφοριών με σκοπό τη βελτίωση της παροχής της υγειονομικής περίθαλψης. Οι μελλοντικοί ιατρικοί φάκελοι θα πρέπει να υποστηρίζουν τη φροντίδα των ασθενών, να αποδεικνύουν την ποιότητα, να αυξάνουν την παραγωγικότητα και να μειώνουν το διοικητικό κόστος. Θα πρέπει επίσης να υποστηρίζουν την έρευνα των κλινικών και υγειονομικών υπηρεσιών καθώς και να διασφαλίζουν την εμπιστευτικότητα των ασθενών (Fragidis and Chatzoglou, n.d). Σύμφωνα με το ISO TR 20514 (Deutsch et al.,2010:212) ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας ορίζεται ως μια αποθήκη πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση υγείας των πολιτών. Ορίζεται επίσης ως ένα Σελ. 24 από 117

σύστημα για την καταγραφή, την ανάκτηση και διαχείριση πληροφοριών που έχει ως στόχο να διευκολύνει την υγεία σε εθνικό επίπεδο. Οι πληροφορίες του είναι πάντα διαθέσιμες. Πρόκειται για ψηφιακά αποθηκευμένες πληροφορίες που έχουν ως στόχο την υποστήριξη της περίθαλψης, της εκπαίδευσης και της έρευνας καθώς και την εξασφάλιση της εμπιστευτικότητας. Ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας δεν αποτελεί ένα στόχο αλλά ένα εργαλείο για την βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης (Iakovidis,1998:105-106) Με άλλα λόγια η καλύτερη φροντίδα των ασθενών έγκειται στη διαθεσιμότητα των διοικητικών και κλινικών στοιχείων μέσω των ηλεκτρονικών αρχείων που είναι προσιτά, ασφαλή και ιδιαίτερα χρήσιμα. Οι ονομασίες του ηλεκτρονικού φακέλου κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών ποικίλουν (World Health Organization,2006:11-12): Automated Health Records (AHR): Ο όρος αυτός έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει μια συλλογή αποθηκευμένων εικόνων στη μνήμη του υπολογιστή. Τα έγγραφα αυτά σαρώνονται σε έναν υπολογιστή και οι εικόνες αποθηκεύονται σε οπτικούς δίσκους. Electronic Medical Record: Ο όρος αυτός όπως και ο AHR έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει αυτοματοποιημένα συστήματα βασισμένα στην απεικόνιση εγγράφων. Τα συστήματα αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες και περιλαμβάνουν συνήθως όλες τις ιατρικές πληροφορίες σχετικές με το ιστορικό ενός ασθενούς. Electronic Health Record -Electronic Patient Record: Οι ορολογίες αυτές χρησιμοποιήθηκαν σε πολλές χώρες και κυρίως σε χώρες της Ευρώπης. Αναφέρονται σε ένα αρχείο υγείας στο οποίο καταχωρούνται πληροφορίες ενός ασθενή Σελ. 25 από 117

από τη γέννηση μέχρι και τον θάνατο του. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει αρχίσει να ακούγεται στην Ευρώπη ο όρος Citizen Health Record. Γίνετε αντικατάσταση της λέξης electronic με τη λέξη citizen, η οποία έρχεται να διαφοροποιήσει το περιεχόμενο του ΗΦΥ. Ο φάκελος υγείας του πολίτη (CHR) περιέχει στοιχεία τα οποία παλαιότερα δεν είχαν θέση στον ΗΦΥ (εμβόλια, προγραμματισμένα ραντεβού). Σκοπός του πλέον είναι και η ενσωμάτωση μηχανισμου πρόληψης (Σπυροπούλου,2009:20) Computer Based Patient Record: Πρόκειται για ένα φάκελο ασθενούς ο οποίος απαιτεί πλήρη διαλειτουργικοτητα και περιέχει όλες τις σχετικές ιατρικές πληροφορίες ενός ανθρώπου. Ο όρος CPR χρησιμοποιείται κυρίως στις ΗΠΑ. Computerized Medical Record: Η ορολογία αυτή αφορά όλα τα συστήματα που βασίζονται στην απεικόνιση των εγγράφων. Patient Care Record: Οι πληροφορίες και τα δεδομένα του ασθενή καταγράφονται σε μια κάρτα την οποία έχει πάντα στη κατοχή του ο ίδιος ο ασθενής. Digital Medical Record: Πρόκειται επίσης για φάκελο ασθενούς ο οποίος όμως έχει ως βάση του το διαδίκτυο. 3.2 Ιστορική αναδρομή Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας Η ιδέα ενός Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου ξεκίνησε το 1969 από τον Dr.William Edward Hammond II. Αρχικά, πραγματοποιήθηκε στο Health Department at Duke University, με την κατασκευή μιας διασύνδεσης ανάμεσα σε ένα scanner και ένα προσωπικό υπολογιστή (τύπουpdp 12) με ένα πρόγραμμα σε γλώσσα assembly που εκτύπωνε το ιατρικό ιστορικό των ασθενών. Αργότερα μια ομάδα από 5 γιατρούς και φοιτητές κατασκεύασε το Gemisch, μια command line Σελ. 26 από 117

γλώσσα που έτρεχε στα λειτουργικά συστήματα εκείνης της εποχής.(rsx,vms operating systems)(μούρτου, 2006) Αυτή την περίοδο η πλειοψηφία των χωρών είναι σε μια πρόωρη φάση προγραμματισμού ενός ηλεκτρονικού φακέλου υγειάς. Κάποιοι έχουν αποκτήσει αρκετά έτη εμπειρίας και η εμπειρία αυτή καταδεικνύει την πολυπλοκότητα του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας ή αποκαλύπτει προβλήματα όπως:(deutsch et al.,2010:211-212) την αργή πρόοδο των προγραμμάτων την αντίσταση ή περιορισμένη αποδοχή από την ιατρική κοινότητα τις μεγάλες επενδύσεις 3.3 Ο ρόλος και η σημασία της εφαρμογής του ΗΦΥ Σύμφωνα με την Μαλαματένιου (2011), οι ηλεκτρονικοί ιατρικοί φάκελοι, δεν παρέχουν ακόμη ολοκληρωμένη, ουσιαστική πληροφόρηση όταν και όπου αυτή απαιτείται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση των ιατρικών λαθών και την αδικαιολόγητη αύξηση των δαπανών. Στις ΗΠΑ κάθε χρόνο πεθαίνουν από 44.000-98.000 ασθενείς λόγω ιατρικών λαθών και δαπανώνται περισσότερα από $300 δισ. σε μη αποδοτικές υπηρεσίες υγείας. Περίπου $8,2 δισ. δαπανώνται σε επαναλαμβανόμενες εξετάσεις λόγω μη έγκυρης πρόσβασης σε προηγούμενα αποτελέσματα εξετάσεων. Επίσης 23.000 ασθενείς πεθαίνουν κάθε χρόνο από βλάβες που συνδέονται με τη χρήση των φαρμάκων. Το 20% των ασθενών που νοσηλεύονται σε κάποιο νοσοκομείο θα υποστούν κάποιου είδους αντίδραση σε φάρμακα με αποτέλεσμα την επιμήκυνση του χρόνου και του κόστους νοσηλείας(μαλαματένιου,n.d) Σελ. 27 από 117

Όλα αυτά συμβαίνουν εξαιτίας του ότι τα δεδομένα των ασθενών αποθηκεύονται σε διαφορετικά συστήματα, ασύμβατων τεχνολογιών με αποτέλεσμα να μην είναι προσπελάσιμα, από εξουσιοδοτημένους χρήστες, τη στιγμή που αυτά είναι απαραίτητα. Επίσης το ιατρικό προσωπικό δεν διαθέτει πάντοτε την κατάλληλη πληροφόρηση για τους ασθενείς που καλείται να φροντίσει. Προκειμένου λοιπόν να αξιολογηθεί η κατάσταση τους και να επιλεγεί η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, τους υποβάλει σε διαδικασία μιας σειράς εξετάσεων. Δεν είναι δύσκολο λοιπόν, για οποιονδήποτε επαγγελματία στο χώρο της υγείας αλλά και για τους ασθενείς, να δουν τα άμεσα οφέλη της ανάπτυξης και εγκατάστασης ενός συστήματος ΗΦΥ, υπό την προϋπόθεση όμως της απόλυτης εφαρμογής του. Μερικά από τα οφέλη αυτά αναφέρονται παρακάτω (Tsiknakis et al.,2002:5) Σημαντικές πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα, ανεξάρτητα από πού αυτές αναζητούνται. Το ιατρικό προσωπικό θα έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικά με την γενικότερη κατάσταση της υγείας των ασθενών και κατ επεκταση οι ασθενείς θα αποκτούν ενεργό ρόλο στη φροντίδα της υγείας τους. Δεδομένου του ότι οι ιατρικές πληροφορίες δεν είναι δυνατό να αλλοιωθούν ή να καταστραφούν, παράγονται μακροχρόνια ιστορικά ασθενών. Το κράτος εκμεταλλευόμενο τα ιστορικά αυτά, έχει τη δυνατότητα να εξάγει στατιστικά στοιχεία για την υγεία του πληθυσμού και να εφαρμόσει πολιτικές πρόληψης.(νο14) Σελ. 28 από 117

Στον τομέα λοιπόν της προληπτικής ιατρικής, έχουμε την παροχή πληροφοριών μέσω των αυτοματοποιημένων υπενθυμίσεων ώστε να μειωθούν τα ιατρικά λάθη και οι παρενέργειες των φαρμάκων. Στον τομέα της διάγνωσης, οι εργαστηριακές δοκιμές ή οι εικόνες είναι γρήγορα διαθέσιμες όχι μόνο μέσα στα νοσοκομεία αλλά και σε άλλα ιατρικά κέντρα. Στον τομέα της επεξεργασίας, ο συνδυασμός μεταξύ ενός ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου και της γνώσης, οδηγεί σε καλύτερη αξιολόγηση και αποκατάσταση. Τα οφέλη είναι επίσης προφανή για όλες τις αρχές της υγειονομικής περίθαλψης. Καλύτερα στοιχεία για την διατήρηση των πόρων, την αυτοματοποίηση, την εξασφάλιση της ποιότητας και την οικονομική πρόβλεψη.(iakovidis,1998:106-107) 3.4 Παράγοντες που επηρεάζουν την εφαρμογή του Ανασταλτικοί παράγοντες Οι παράγοντες που επηρεάζουν την εφαρμογή του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου είναι κυρίως παράγοντες εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος. Στην κατηγορία των παραγόντων εσωτερικού περιβάλλοντος θα μπορούσαν να συγκαταλέγονται (Μούρτου,2006) Η νοοτροπία του ιατρικού προσωπικού Οι κοινωνικοί παράγοντες Η κατάρτιση του προσωπικού Τα συγκρουόμενα συμφέροντα των εμπλεκόμενων φορέων Ενώ στην κατηγορία των παραγόντων εξωτερικού περιβάλλοντος: Σελ. 29 από 117

Η έλλειψη ταυτοποίησης των ασθενών Η μη αποδοχή της χρήσης των διεθνών κωδικοποιήσεων και προτύπων Η απουσία συνεργασίας ανάμεσα σε νοσοκομεία Η έλλειψη ιατρικών και εργαστηριακών πληροφοριακών συστημάτων Η έλλειψη ποιότητας και ανταγωνισμού Η Ελλιπής χρηματοδότηση Η τεχνολογική πρόοδος Βασικό πρόβλημα εμφανίζει η ανταλλαγή των δεδομένων μεταξύ πληροφοριακών συστημάτων, τα οποία βρίσκονται σε διάφορες μονάδες υγείας (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας κτλ.), και αποτελεί έναν από τους κυριότερους ανασταλτικούς παράγοντες για την βελτίωση της αποτελεσματικότητας του τομέα της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο (Υπουργείο Ανάπτυξης, n.d). Σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποίησε το 2007 η παγκόσμια ομάδα (HIMSS-Healthcare Information and Management Systems Society) για την εφαρμογή του ΗΦΥ σε κάθε χώρα, τέσσερα είναι τα κοινά θέματα που εμποδίζουν την εφαρμογή του: Η επικοινωνία Η τυποποίηση Η χρηματοδότηση Η διαλειτουργικότητα Η ανάγκη να επιλυθούν τα θέματα αυτά είναι άμεσα εμφανής.(arnold et al.,2008:1-3) Σελ. 30 από 117

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΠΡΟΤΥΠΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Η δημιουργία ενός πληροφοριακού συστήματος υγείας δεν επαρκεί εάν δεν υπάρχει η δυνατότητα διαθεσιμότητας της πληροφορίας στο σωστό χώρο και χρόνο. Προκειμένου λοιπόν να αξιοποιηθούν σωστά οι νέες τεχνολογίες απαραίτητη θεωρείται η ύπαρξη προτύπων σύμφωνα με τα οποία θα διευκολύνεται η ανταλλαγή των πληροφοριών ανάμεσα σε πληροφοριακά συστήματα που έχουν κατασκευαστεί με διαφορετικούς κανόνες και μεθοδολογίες (Υπουργείο Αναπτυξης,n.d και Σπυροπούλου,2009). Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ISO), ως πρότυπο ορίζεται «μια διάταξη που έχει προκύψει ομόφωνα και έχει εγκριθεί από κάποιον αναγνωρισμένο φορέα με σκοπό την επιτυχία του βέλτιστου βαθμού ευταξίας σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον».(βαγγελάτος,2001) Πρόκειται λοιπόν για ένα έγγραφο, που έχει την έγκριση ενός αναγνωρισμένου οργανισμού, και παρέχει κανόνες και οδηγίες. Υπάρχουν τέσσερις τρόποι με τους οποίους μπορεί να παραχθεί ένα πρότυπο:(μπαμίδης,n.d) Ad-hoc: Απαρτίζεται μια ομάδα από ενδιαφερόμενους ανθρώπους και οργανισμούς, όπως προμηθευτές συστημάτων πληροφορικής, οι οποίοι συμφωνούν σε κάποιες πρότυπες προδιαγραφές που αρχικά είναι άτυπες, κάτι που αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. De facto: ένας μοναδικός παροχέας, ο οποίος κατέχει μεγάλο μερίδιο στην αγορά και καθιστά το προϊόν του ως πρότυπο της αγοράς (π.χ Ms-Windows). Government mandate:μια κυβερνητική αρχή υλοποιεί ένα πρότυπο και νομοθετεί την χρήση του. Σελ. 31 από 117

Consensus: απαρτίζεται από μια ομάδα εθελοντών που ανήκουν σε διάφoρους φορείς και συνεργάζονται για τη δημιουργία προτύπων (π.χ HL7). Είναι γεγονός ότι τα πρότυπα έχουν καθιερωθεί στη σύγχρονη ζωή και πολλές φορές χωρίς συγκεκριμένη θεσμοθέτηση. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι αυτό του φωτεινού σηματοδότη, όπου η σημασία των χρωμάτων θεωρείτε de facto πρότυπο. Στο χώρο της υγείας υπάρχει μεγάλη ανάγκη για τυποποίηση. Η ενοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων αποτελεί μια από τις πιο επείγουσες προτεραιότητες της υγειονομικής περίθαλψης. Τα πρότυπα που αφορούν πληροφοριακά συστήματα υγείας μπορούν να χωριστούν στις εξής κατηγορίες: Πρότυπα επικοινωνίας Πρότυπα αναπαράστασης κλινικών δεδομένων Πρότυπα αναγνώρισης/ταυτοποίησης Πρότυπα ασφάλειας δεδομένων και εξασφάλισης ιατρικού απορρήτου 4.1 Οργανισμοί Τυποποίησης Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των χωρών που αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα της τυποποίησης αυξάνεται συνεχώς. Η άποψη που επικρατεί στις περισσότερες χώρες είναι ότι η τυποποίηση ελαχιστοποιεί τους φραγμούς στην εμπορική δραστηριότητα, επιτρέπει τη διαλειτουργικοτητα και προωθεί την ασφάλεια των συστημάτων και των υπηρεσιών. (Βαγγέλατος,2001) Οι οργανισμοί Τυποποίησης, θεωρούνται ως τα κύρια όργανα της τυποποίησης σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι περισσότεροι από αυτούς ιδρύθηκαν στις αρχές του 20 ου Σελ. 32 από 117

αιώνα και παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες μεταξύ τους, ως προς τη νομική μορφή αλλά και ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους. Σε παγκόσμια κλίμακα, πολλοί είναι οι οργανισμοί που ασχολούνται με την τυποποίηση των Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας κυριότεροι από τους οποίους είναι οι εξής: (Τεχνικό επιμελητήριο, n.d) Ο Διεθνής οργανισμός τυποποίησης ISO (International Organization for Standardization) Η Διεθνής Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή IEC (International Electrotechnical Commission) Η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών ITU (International Telecommunication Union) Ο Διεθνής Οργανισμός HL7 (Health Level Seven) Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (European Committee for Standardization) H Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης CENELEC (European Committee for Electrotechnical Standard) Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ETSI (European Telecommunication Standard Institute) Ο Εθνικός οργανισμός τυποποίησης για την Ελλάδα ΕΛΟΤ 4.1.1 Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης ISO Ο ISO ιδρύθηκε το 1946 και είναι ο μεγαλύτερος οργανισμός που αναπτύσσει πρότυπα παγκοσμίως. Μέχρι και σήμερα έχει δημοσιεύσει περίπου 17000 διεθνή πρότυπα. (Αγγελιδης,2011:136) (Πάσχος,2005:137) Ο οργανισμός ISO αποτελείται περίπου από 180 τεχνικές επιτροπές η κάθε μια από τις οποίες είναι υπεύθυνη για ένα τομεα εξειδίκευσης. Σελ. 33 από 117

Το αντικείμενο του ISO είναι να προωθήσει την ανάπτυξη της τυποποίησης με σκοπό να διευκολυνθεί η ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών. (Αγγελιδης,2011:138) Όσον αφορά τον τομεα της ιατρικής πληροφορικής ο ISO έχει δημιουργήσει την τεχνική επιτροπή ISO 215(TC 215) στα τέλη του 1999. Σκοπός τις επιτροπής αυτής είναι η ανάπτυξη προτύπων για την διαχείριση της ιατρικής πληροφορίας με τελική επιδίωξη την ανάπτυξη ενός προτύπου ιατρικού φακέλου, σύμφωνα με το οποίο οι πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες την κατάλληλη στιγμή στο κατάλληλο μέρος. 4.1.2 Η Διεθνής Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή IEC Η επιτροπή αυτή ιδρύθηκε το 1906 με σκοπό την προετοιμασία και την δημοσίευση προτύπων σχετικά με τις τεχνολογίες του ηλεκτρισμού και των ηλεκτρονικών. (Αγγελιδης,2011:143-144) Στον τομέα των ΤΠΕ συνεργάζεται με μια τεχνική επιτροπή του ISO, γνωστή ως Κοινή Τεχνική Επιτροπή 1,ενώ στον τομέα της ηλεκτρονικής Υγείας δραστηριοποιείται η επιτροπή IEC TC 62 και οι υποεπιτροπές IEC SC 62A, IEC SC 62B, IEC SC 62C και η IEC SC 62D. 4.1.3 Η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών ITU Πρόκειται για μια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τις ΤΠΕ. Σκοπός της είναι η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και των δικτύων με άμεση ωφέλεια στην παγκόσμια οικονομία. Η ΙΤU συμμετείχε στο μεγαλύτερο επίτευγμα όλων των εποχών, τη διεθνή ανάπτυξη τηλεπικοινωνιακού δικτύου. (Αγγελιδης,2011:149) Σελ. 34 από 117

4.1.4 Ο Διεθνής Οργανισμός HL7 Ο οργανισμός Health Level Seven (HL7) ιδρύθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής τον Μάρτιο του 1987 με σκοπό να αναπτύξει πρότυπα για την ηλεκτρονική ανταλλαγή ιατρικών, οικονομικών και διαχειριστικών πληροφοριών μεταξύ ανεξάρτητων πληροφοριακών συστημάτων, όπως πληροφοριακά συστήματα νοσοκομείων, συστήματα κλινικών εργαστηρίων, συστήματα επιχειρήσεων και συστήματα φαρμακείων. Το επίκεντρο της οργάνωσης του HL7 ήταν ανέκαθεν οι απαιτήσεις διασύνδεσης, ενθαρρύνοντας τη δημιουργία ευέλικτων προτύπων, οδηγιών, μεθοδολογιών και πρωτόκολλων προκειμένου να καταστεί εφικτή η διαλειτουργικοτητα πληροφοριακών συστημάτων στην Υγεία- Πρόνοια και η ανταλλαγή στοιχείων του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενή. Ο οργανισμός HL7 δημιουργήθηκε προκειμένου να λειτουργεί ως αξιόπιστο μέσο επικοινωνίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων στον τομέα της ιατρικής περίθαλψης, γεγονός που αποτυπώνεται στη ποικιλία που παρουσιάζουν τα μέλη του όπως εταιρείες ιατρικής πληροφορικής, ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς υγείας-πρόνοιας, ειδικοί σύμβουλοι, εμπειρογνώμονες, εταιρείες ολοκλήρωσης πληροφοριακών συστημάτων, ασφαλιστικοί φορείς κ.α. (Σπυροπούλου, 2009) Το πρότυπο HL7 αποτελεί το πιο ώριμο πρότυπο ανταλλαγής πληροφοριών μέσω μηνυμάτων σε κλινικό περιβάλλον. Την κυριότητα του την κατέχει ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Health Level Seven ο οποίος θέλοντας να υποστηρίξει τις τοπικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στην προώθηση των προτύπων δημιουργεί τοπικά παραρτήματα. Μέχρι σήμερα έχουν δημιουργηθεί 30 τέτοια περίπου παραρτήματα μερικά εκ των οποίων βρίσκονται (Ηνωμένο βασίλειο, Καναδά, Νέα Ζηλανδία, Νότιο-Αφρική, Γερμανία, Ολλανδία, Ινδία, Φιλανδία Ιταλία, Ιαπωνία, Αργεντινή, Ελβετία, Δανία, Γαλλία, Ιρλανδία, κ.α.) Σελ. 35 από 117

Τα τοπικά αυτά παραρτήματα αποτελούν ανεξάρτητους οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ως στόχο έχουν την ανάπτυξη, υποστήριξη και τη χρήση των προτύπων του HL7 καθώς την μετάφραση αυτών στην εκάστοτε γλώσσα του παραρτήματος. Στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 2003 ιδρύθηκε το παράρτημα του HL7 με την επωνυμία «HL7 HELLAS». Η διάρκεια της εταιρείας ορίστηκε τριακονταετής αρχομένη την 30 Ιουνίου 2033. (Καταστατικό HL7 Hellas, n.d) Σύμφωνα με το άρθρο 4 του καταστατικού, σκοπός της δημιουργίας του HL7 HELLAS ήταν : Η λειτουργία ανεξάρτητου παραρτήματος, το οποίο θα έχει ως αποκλειστικό αντικείμενο την προώθηση των προτύπων επικοινωνίας Health Level Seven στα πλαίσια της Ελληνικής Επικράτειας, αλλά και στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Την υποστήριξη, την αποδοχή και την χρήση του προτύπου HL7 σε πανελληνία κλίμακα, με την μεταφορά του στην Ελληνική γλώσσα. Την διάδοση αξιόπιστων προτύπων ανταλλαγής, διαχείρισης και ολοκλήρωσης δεδομένων, που αφορούν την κλινική φροντίδα του ασθενή και την διαχείριση, οργάνωση και αξιολόγηση των υπηρεσιών ιατρικής περίθαλψης, όπως αυτά έχουν δημιουργηθεί από τον οργανισμό HL7. Την ενθάρρυνση δημιουργίας ευέλικτων προτύπων,οδηγιών, μεθοδολογιών, πρωτοκκόλων και άλλων συναφών υπηρεσιών και προϊόντων, τα οποία θα είναι βασισμένα στα αντίστοιχα του HL7,με μοναδικό στόχο να καταστεί δυνατή η διαλειτουργικοτητα των πληροφοριακών συστημάτων στην Υγεία. Σελ. 36 από 117

Την εκπόνηση μελετών και ερευνών για την ανταλλαγή στοιχείων του Ηλεκτρονικού φακέλου των ασθενών, που θα νοσηλεύονται στα ιδρύματα, που θα υιοθετήσουν τα ανωτέρω πρότυπα επικοινωνίας. Την εκπόνηση προγραμμάτων κατάρτισης και ειδίκευσης στελεχών με στόχο την χορήγηση πιστοποιητικού κατάρτισης, τα οποία θα τελούν σε πλήρη συμφωνία με τις κατευθύνσεις και την πολιτική του HL7. Τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού περιβάλλοντος, το οποίο θα λειτουργεί ως αξιόπιστο μέσο επικοινωνίας, μεταξύ των ενδιαφερομένων φορέων στον τομεα της ιατρικής περίθαλψης και συγκεκριμένα εταιριών ιατρικής πληροφορικής, ιδιωτικών και δημόσιων φορέων υγείας και πρόνοιας. Τη συνεχή έρευνα και παρακολούθηση των εξελίξεων που σχετίζονται με την βελτίωση του προτύπου. Τη συμμετοχή σε οργανισμούς και φορείς που θα ασχολούνται με την προώθηση του προτύπου HL7. Τα ιδρυτικά μέλη του είναι φορείς πανεπιστημιακού χώρου αλλά και από τον χώρο της Ιατρικής πληροφορικής και της τεχνολογίας. Το Φεβρουάριο του 2004 με μια τροποποίηση του καταστατικού εισέρχονται τέσσερα νέα μέλη στην εταιρεία τα οποία προέρχονται επίσης από τον χώρο της πληροφορικής. 4.1.5 Η Ευρωπαικη Επιτροπη Τυποποιησης CEN Πρόκειται για ένα μη κερδοσκοπικο οργανισμο ο οποίος ιδρύθηκε το 1961 υπό τον Βελγικό νόμο. Η επιτροπή CEN είναι ένας από τους τρεις ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης. Για πολλές δεκαετίες η CEN έχει αναπτύξει πολλά πρότυπα χάρη στην αφοσίωση και την Σελ. 37 από 117

υποστήριξη των μελών της. Η νέα στρατηγική της CEN 2011-2013, η οποία εγκρίθηκε από την Γενική Συνέλευση της CEN το Νοέμβριο του 2010 και βασίζεται στις αξίες και τα πλεονεκτήματα του σημερινού συστήματος, έχει ως στόχο την ανάπτυξη ενός δυνατότερου Ευρωπαϊκού Συστήματος τυποποίησης μέχρι το 2013. Η προθεσμία αυτή δόθηκε σκοπίμως προκειμένου να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και προσδοκίες για την Ευρώπη του 2020. H τεχνική επιτροπή CEN/TC 251 ασχολείται με την πληροφορική στον τομέα της υγείας με σκοπό την συμβατότητα και την διαλειτουργικότητα μεταξύ διαφορετικών συστημάτων. (European Commission, n.d) Η επιτροπή αυτή δημοσίευσε ένα PreStandard για την αρχιτεκτονική του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου, το οποίο ονομάστηκε ENV 13606. (Αγγελιδης,2011:135) Το πρότυπο αυτό είναι το μόνο ειδικό πρότυπο για τον ΗΦΥ αλλά δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη πουθενά. Η CEN μαζί με την CENELEC και την ETSI που αναλύονται παρακάτω, αποτελούν τον πυρήνα του ευρωπαϊκού συστήματος τυποποίησης με στόχο την ανταλλαγή των πληροφοριών μέσω της εξάλειψης των εμποδίων που εμφανίζονται. 4.1.6 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης CENELEC H επιτροπή αυτή ιδρύθηκε το 1973 ως αποτέλεσμα της συγχώνευσης δυο προηγούμενων οργανισμών, τον CELECOM και τον CENEL. (Cenelec, n.d) Είναι ένα μη κερδοσκοπικός οργανισμός ο οποίος έχει ως στόχο την προετοιμασία ηλεκτροτεχνικών προτύπων τα οποία θα διευκολύνουν το παγκόσμιο εμπόριο, την ανάπτυξη των αγορών καθώς και την ανάπτυξη μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Εκτός από τα Ευρωπαϊκά πρότυπα η CENELEC παράγει και έγγραφα αναφοράς,τα οποία μπορούν να αναπτυχθούν εύκολα και γρήγορα, Σελ. 38 από 117