Ενότητα 8: Σύγχρονα Προβλήματα στη Διεθνή Τραπεζική Μιχαλόπουλος Γεώργιος
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να περιγράψει και να αναλύσει τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη διεθνή τραπεζική 4
Δυο Κύρια Προβλήματα στην Διεθνή Τραπεζική Το πρόβλημα της υπερχρέωσης χωρών Αθέτηση πληρωμών Domino αντιδράσεις σε τράπεζες Κίνδυνος παγκόσμιας νομισματικής αναταραχής Νομισματικές, Πιστωτικές και Χρηματιστηριακές κρίσεις Διεθνοποίηση αγορών και αλληλεπίδραση Προβλήματα ρευστότητας Κίνδυνοι τραπεζικών πτωχεύσεων Κρίση εμπιστοσύνης 5
Το πρόβλημα του Χρέους των ΛΑΧ Αναγκαιότητα των Δανείων των Λιγότερο Αναπτυγμένων Χωρών (ΛΑΧ) Περιορισμένη εγχώρια αποταμίευση Ανάγκη για επενδύσεις σε βασικές υποδομές Ανάγκες για εισαγωγές βασικών αγαθών (α ύλες, βιομηχανικά αγαθά κλπ) Επενδύσεις στην εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πόρων Κοινωνικές ανάγκες 6
Η (δυναμική) διαδικασία της υπερχρέωσης Έστω ότι: Υ=ΑΕΠ, C=κατανάλωση I=επένδυση G=Δημόσια έξοδα Χ= εξαγωγές Μ =εισαγωγές Τ= φόροι δημοσίου, S=ιδιωτική αποταμίευση Τότε η βασική ταυτότητα ισορροπίας του ΑΕΠ απαιτεί Υ=C+I+G +X-M (1) Αρα Y-A = X-M οπου Α η εγχώρια Απορρόφηση και Α = C+I+G δηλαδή η εγχώρια δαπάνη Η ταυτότητα αυτή δηλώνει ότι το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου X-M ισούται με την εθνική αποταμίευση Υ-Α 7
Η Δυναμική του χρέους και οι επιπτώσεις στο εθνικό εισόδημα Εστω Y-A = X-M και Β=οι καθαρές εισροές κεφαλαίων ενώ Ν =οι πληρωμές τόκων προς την αλλοδαπή. Τότε από την ταυτότητα του ισοζυγίου πληρωμών απαιτείται: Β=(Μ-Χ) + Ν Αν υποθέσουμε ότι η οριακή ροπή για εισαγωγές είναι ένα ποσοστό μ<1 επί του ΑΕΠ τότε Μ=μΥ και Β=μΥ-Χ+Ν Υ=(1/μ)(Β+Χ-Ν) με το (1/μ)>1 Άρα όταν μεγαλώνει το χρέος και επομένως αυξάνει και το Ν, έστω κατά 1$, με σταθερή την εισροή κεφαλαίων Β, το εισόδημα Υ θα πρέπει να μειωθεί κατά (1/μ)$>1$. 8
Αίτια της υπερχρέωσης Μη ορθολογική χρήση της χρηματοδότησης Αποδοτικότητα επένδυσης Κακή Οικονομική Πολιτική Μείωση εξαγωγικής δραστηριότητας χρεωστών Μη ευνοϊκές κινήσεις στα επιτόκια και στις συναλλαγματικές ισοτιμίες Προβλήματα διεθνούς ρευστότητας, ή διεθνών κρίσεων (πχ πετρελαϊκή κρίση) Πολιτικοί λόγοι (πχ πόλεμος, κοινωνική αναταραχή) 9
Διαχείριση του προβλήματος του Επαναδιαπραγμάτευση χρέους (debt rescheduling) Επαναχρηματοδότηση χρέους (debt re-financing) Αθέτηση πληρωμής σαν μέσο πίεσης Διαχείριση κρίσης μέσα από λέσχες πιστωτών (creditors clubs, πχ Paris Club) για κρατικά δάνεια Ad hoc επιτροπές για τραπεζικά δάνεια Συντονιστικός ρόλος της ΠΤ και του ΔΝΤ και άλλων διεθνών φορέων Σχέδια αποφυγής κρίσεων Χρέους Τα σχέδια Baker (1985) & Brady (1989) 10
Πολιτικές αντιμετώπισης χρέους (Baker-1985) Πρόβλημα ρευστότητας όχι φερεγγυότητας Εκσυγχρονισμός και προσαρμογή οικονομιών Προγράμματα σταθεροποίησης της οικονομίας μείωση πληθωρισμού και ελλειμμάτων Μείωση της απορρόφησης και των εισαγωγών Υποστήριξη διεθνών οργανισμών τεχνικής ή χρηματοοικονομικής φύσης Αυξημένη χρηματοδότηση από εμπορικές τράπεζες 11
Σχέδιο Brady (1989) 3 επιλογές στις πιστώτριες τράπεζες Α. Μετατροπή των δανείων σε εμπορεύσιμες ομολογίες κατά 65% της αξίας Μετατροπή των δανείων σε εγγυημένα ομολόγα χαμηλού επιτοκίου 6.5% Διατήρηση των δανείων με υποχρέωση να αυξήσουν την χρηματοδότηση κατά 25% Έκδοση Brady bonds (25-30 ετίας) 12
Αποτελέσματα σχεδίου Πλεόνασμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλ. Μείωση της επένδυσης Μείωση της ζήτησης ΑΕΠ και απασχόλ. Πολιτικό κόστος δεν επέτρεψε ανάληψη δράσης για το απαραίτητο διάστημα Προτεινόμενη βοήθεια 40 δισ. δολ. δεν συγκεντρώθηκε από τράπεζες. 13
Ρόλος του ΔΝΤ - ΠΤ Συντονισμός διαπραγμάτευσης Πίεση για ανάληψη δράσης Παροχή εγγυήσεων Λύση συνεργασίας στο παίγνιο Επίβλεψη για την πρόοδο του σχεδίου δράσης 14
Τέλος Ενότητας