Οδηγός επαγγέλµατος Φυσικοθεραπευτή

Οδηγός επαγγέλµατος Φυσικοθεραπευτή Γραφείο ιασύνδεσης Τ.Ε.Ι. Λαµίας 2008

Σύνταξη οδηγού: ρ. Νικόλαος Στριµπάκος, Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ, Τµήµα Φυσικοθεραπείας 2

Συντονισµός αξιολόγησης και έκδοσης οδηγών επαγγελµάτων: Θεόδωρος Γκανέτσος Αν. Καθηγητής ΤΕΙ Λαµίας - επιστηµονικός υπεύθυνος έργων Γραφείου ιασύνδεσης Copyright 2008 Γραφείο ιασύνδεσης ΤΕΙ-Λ 3 o χλµ. Π.Ε.Ο. Λαµίας - Αθηνών Τ.Κ. 35100, Λαµία Τηλ: 22310-60196 FAX: 22310-60196 email: career@teilam.gr URL: http://www.career.teilam.gr 3

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 8 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 9 2. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ Ο ΗΓΟΥ... 12 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥ ΩΝ... 13 3.1 Πρόγραµµα Σπουδών ΤΕΙ Λαµίας... 14 3.1.1 Αντικείµενο Σπουδών... 14 3.1.2 Σκοπός του Προγράµµατος Σπουδών... 14 3.1.3 οµή Σπουδών... 15 3.2 Πρόγραµµα σπουδών τµήµατος Φυσικοθεραπείας Αθηνών... 19 3.2.1 οµή Σπουδών... 19 3.3 Πρόγραµµα σπουδών τµήµατος Φυσικοθεραπείας ΤΕΙ Θεσσαλονίκης... 23 3.3.1 οµή Σπουδών... 23 3.4 Πρόγραµµα σπουδών τµήµατος Φυσικοθεραπείας ΤΕΙ Πατρών (Παράρτηµα Αιγίου)... 27 3.5. Ποσοτικά Στοιχεία... 30 4. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥ ΕΣ... 31 4.1. Μεταπτυχιακές Σπουδές στην Ελλάδα... 33 4.2. Μεταπτυχιακές Σπουδές στο Εξωτερικό... 36 4.2.1 Αιτήσεις για Μεταπτυχιακές Σπουδές... 37 4.2.1.1 Μεταπτυχιακές Σπουδές στη Βρετανία... 38 4.2.1.1.1 Κόστος διαβίωσης... 39 4.2.1.1.2 Στέγαση... 39 4.2.1.1.3 Πληροφορίες για σπουδές στην Μ. Βρετανία - Πληροφορίες για υποτροφίες... 40 4.2.1.2 ιδακτορικό ίπλωµα στη Φυσικοθεραπεία µε συνεργασία του ΤΕΙ Λαµίας και του University of Manchester... 40 4.2.1.2.2 Προϋποθέσεις - Κριτήρια Επιλογής... 41 4.2.1.2.3 ίδακτρα... 41 4.2.1.3 Μεταπτυχιακές Σπουδές στη Γαλλία... 41 4.2.1.3.1 Στέγαση... 43 4.2.1.4 Μεταπτυχιακές Σπουδές στη Γερµανία... 44 4.2.1.4.1 Κόστος σπουδών και διαβίωσης... 45 4.2.1.4.2 Ιατρική ασφάλιση... 45 4.2.1.4.3 Στέγαση... 45 4.2.1.5 Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Η.Π.Α.... 46 4.2.1.5.1 ίδακτρα... 47 4.2.1.5.2 Στέγαση... 47 4.2.1.5.3 Ιατρική ασφάλιση... 47 4.2.1.5.4 Έκδοση βίζας... 47 4.2.1.6 Μεταπτυχιακές Σπουδές στον Καναδά... 48 4.2.1.6.1 Κόστος σπουδών & διαβίωσης... 48 4.2.1.6.2 Στέγαση... 49 4.2.1.6.3 Ιατρική ασφάλιση... 49 4.2.1.6.4 Έκδοση φοιτητικής έγκρισης... 49 4

4.2.2 Χρήσιµες ιστοσελίδες για µεταπτυχιακές σπουδές... 50 5. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ... 52 5.1. Ίδρυµα Κρατικών Υποτροφιών - ΥΠΕΠΘ... 52 5.2 Υποτροφία µεταπτυχιακών σπουδών της Ε.Ε.Ε.Φ. «Πάνος Σκούτας»... 53 5.2.1 Προϋποθέσεις επιλογής υποτρόφου... 53 5.2.2 Υποχρεώσεις υποτρόφου... 53 5.2.3 Υποβολή δικαιολογητικών... 54 5.3. ιεύθυνση Κληροδοτηµάτων Υπουργείου Οικονοµικών... 54 5.4. Υποτροφίες Ιδρυµάτων και Κληροδοτηµάτων... 55 5.5. Υποτροφίες Εξωτερικού... 56 5.5.1. Βρετανία... 56 5.5.2. Γαλλία... 57 5.5.3. Γερµανία... 57 5.5.4. Η.Π.Α... 57 5.5.5. Καναδάς... 57 6. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ... 59 7. ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ... 61 7.1 Κώδικας εοντολογίας των Φυσικοθεραπευτών - Μελών του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών... 62 8. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΩΝ... 69 9. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΠΕ ΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ... 70 9.1 Άδεια ασκήσεως επαγγέλµατος... 70 9.2 Εργασία στο ηµόσιο Τοµέα... 70 9.2.1 Προσοντολόγιο... 71 9.2.2 Ασφαλιστικό... 72 9.3 Εργασία στον Ιδιωτικό Τοµέα... 74 9.3.1 Εργασία µε εξαρτηµένη σχέση εργασίας... 74 9.3.2 Επιχειρηµατικότητα και Αυτοαπασχόληση... 74 9.4 Έναρξη επαγγέλµατος στην εφορία... 75 9.4.1 Επιλογή ασφαλιστικού φορέα... 76 9.4.2 Κοστολόγιο φυσικοθεραπευτικών πράξεων και συµβάσεις µε ασφαλιστικά ταµεία... 76 9.4.2.1 Σύναψη σύµβασης των εργ/χων φυσ/τών µε τον ΟΠΑ... 77 9.4.2.2 Σύναψη σύµβασης των εργ/χων φυσ/τών µε το ΙΚΑ... 77 9.4.2.3 Σύναψη σύµβασης των εργ/χων φυσ/τών µε τον Οίκο Ναύτου... 78 9.4.2.4 Σύναψη σύµβασης των εργ/χων φυσ/τών µε το ΤΣΜΕ Ε... 78 9.4.2.5 Σύναψη σύµβασης των εργ/χων φυσ/τών µε το Ταµείο Ασφαλίσεως Ξενοδοχοϋπαλλήλων... 78 9.4.2.6 Σύναψη σύµβασης των εργ/χων φυσ/τών µε το ΤΑΙΣΥΤ... 78 9.4.2.7 Σύναψη σύµβασης των εργ/χων φυσ/τών µε άλλα ταµεία... 78 9.4.3 ικαιολογητικά για τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας εργαστηρίου Φυσικοθεραπείας... 79 9.4.4 Προϋποθέσεις Άδειας Λειτουργίας Εργαστηρίου Φυσικοθεραπείας... 79 9.4.5 Κόστος εξοπλισµού ενός εργαστηρίου φυσικοθεραπείας... 81 9.4.6 Πληροφορίες για το επιδοτούµενο πρόγραµµα από το Γ ΚΠΣ στους εργ/χους φυσ/τές... 82 5

9.5 Εργασία στην Εκπαίδευση... 83 9.5.1 Τριτοβάθµια εκπαίδευση [τακτικό εκπαιδευτικό προσωπικό]:... 83 9.5.2 Τριτοβάθµια εκπαίδευση [έκτακτο εκπαιδευτικό προσωπικό]:... 85 9.5.3 ευτεροβάθµια εκπαίδευση [τακτικό ή έκτακτο προσωπικό] και µεταδευτεροβάθµια εκπαίδευση:... 86 9.6 ΑΜΟΙΒΕΣ... 87 9.6.1 Αµοιβές στο ηµόσιο Τοµέα... 87 9.6.2 Αµοιβές στον Ιδιωτικό Τοµέα... 89 10. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ... 90 10.1. Πανελλήνιος Σύλλογος Φυσικοθεραπευτών (Π.Σ.Φ.) Ν.Π..... 90 10.1.1 Σκοποί του ΠΣΦ... 90 10.1.2 Μέλη... 91 10.1.3 Εγγραφή στον ΠΣΦ... 91 10.1.4 ικαιολογητικά για τους αποφοίτους Τ.Ε.Ι. (ισχύον καταστατικό πριν την εφαρµογή του Ν. 3599)... 92 10.1.5 ικαιολογητικά για τους αποφοίτους ισότιµων σχολών του εξωτερικού (ισχύον καταστατικό πριν την εφαρµογή του Ν. 3599)... 92 10.2. Άλλοι Σύλλογοι... 93 10.2.1 Ελληνική Επιστηµονική Εταιρεία Φυσικοθεραπείας (ΕΕΕΦ)... 93 10.2.1.1 Προϋποθέσεις εγγραφής... 94 10.2.2 Πανελλήνια Ένωση Εργαστηριούχων Φυσικοθεραπευτών (ΠΕΕΦ)... 95 10.2.3 Ελληνική Εταιρεία Ιατρικής & Επιστηµών για το Χορό & τις Παραστατικές Τέχνες... 95 10.2.4 Παγκόσµια Συνοµοσπονδία Φυσικοθεραπευτών (World Confederation for Physical Therapy, WCPT)... 96 11. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ.. 97 11.1 Ιστοσελίδες ιευθύνσεις Εταιρειών Εµπορίας Ιατρικών και Φυσικοθεραπευτικών Ειδών... 97 11.2 Ιστοσελίδες ιευθύνσεις Εταιρειών ιεξαγωγής Σεµιναρίων και Επιµόρφωσης... 97 11.3 Ιστοσελίδες ιευθύνσεις Ιατρικών Βιβλιοπωλείων... 97 11.4 Ιστοσελίδες ιευθύνσεις Κέντρων Αποθεραπείας και Αποκατάστασης... 98 12. ΙΑΤΑΓΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ... 99 13. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ... 102 13.1 Ελληνική... 102 13.2 Ξένη... 102 13.3 Πηγές διαδικτύου... 103 6

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1: Τµήµατα Φυσικοθεραπείας ανά Τ.Ε.Ι... 13 Πίνακας 2: Πρόγραµµα σπουδών τµήµατος Φυσικοθεραπείας, TEI Λαµίας... 16 Πίνακας 3: Πρόγραµµα Σπουδών ΤΕΙ Αθήνας... 20 Πίνακας 4: Πρόγραµµα Σπουδών ΤΕΙ Θεσσαλονίκης... 24 Πίνακας 5: Πρόγραµµα Σπουδών ΤΕΙ Πατρών (Παράρτηµα Αιγίου)... 27 Πίνακας 6: Αριθµός εγγεγραµµένων σπουδαστών στο τµήµα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Λαµίας ανά έτος... 30 Πίνακας 7: Αριθµός πτυχιούχων τµήµατος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Λαµίας ανά έτος.. 30 Πίνακας 8: Γραφεία διασύνδεσης Τ.Ε.Ι... 32 Πίνακας 9: Μεταπτυχιακά προγράµµατα σπουδών που µπορούν να έχουν πρόσβαση οι Φυσικοθεραπευτές στην Ελλάδα... 34 Πίνακας 10: Τίτλοι και διάρκεια µεταπτυχιακών προγραµµάτων σπουδών... 37 Πίνακας 11: Μισθολόγιο των δηµοσίων υπαλλήλων Τ.Ε. ανά µισθολογικό κλιµάκιο σύµφωνα µε την Εισοδηµατική Πολιτική του 2007 (αρ. πρωτ. 2/12540/0022)... 88 Πίνακας 12: Αµοιβές των Φυσικοθεραπευτών Τ.Ε. στον ιδιωτικό τοµέα... 89 7

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο κύριος στόχος της σύνταξης του οδηγού επαγγέλµατος πτυχιούχων των τµηµάτων Φυσικοθεραπείας των τεσσάρων ΤΕΙ της χώρας είναι να αποτελέσει ένα ενηµερωµένο και σύγχρονο εργαλείο πληροφόρησης των Πτυχιούχων Τ.Ε.Ι. σε σηµαντικά θέµατα που αφορούν την επαγγελµατική τους σταδιοδροµία όπως είναι τα επαγγελµατικά πεδία απασχόλησης αλλά και δικαιώµατα, οι συνθήκες εργασίας που επικρατούν σήµερα στον επαγγελµατικό τους χώρο, καθώς και τις δυνατότητες µεταπτυχιακών σπουδών. Η εκπαίδευση της φυσικοθεραπείας στην Ελλάδα σε επίπεδο ανώτατων σπουδών παρέχεται µόνο από τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (ΤΕΙ) της χώρας και η ποιοτική αναβάθµιση των Ιδρυµάτων αυτών τα τελευταία χρόνια έχει άµεσο αντίκτυπο και στην ποιότητα των παρεχόµενων σπουδών στους υποψήφιους φυσικοθεραπευτές. Η µετατροπή επίσης του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπείας (ΠΣΦ) σε Νοµικό Πρόσωπο ηµοσίου ικαίου (ΝΠ ) κατοχυρώνει το επάγγελµα της Φυσικοθεραπείας και ανοίγει νέους δρόµους για την περαιτέρω αναβάθµιση του κλάδου. Σήµερα ο Έλληνας πτυχιούχος φυσικοθεραπευτής δεν υπολείπεται σε ποιότητα και γνώσεις σε σχέση µε τους φυσικοθεραπευτές των υπολοίπων κρατών της Ε.Ε. γεγονός που αποδεικνύεται από την λαµπρή σταδιοδροµία που έχουν πολλοί Έλληνες φυσικοθεραπευτές στο εξωτερικό τόσο στον ερευνητικό όσο και στον επαγγελµατικό τοµέα. Στην Ελλάδα το επάγγελµα της φυσικοθεραπείας δεν έχει ακόµα κορεστεί και ο πτυχιούχος φυσικοθεραπευτής έχει τη δυνατότητα επιλογής ανάµεσα σε πολλές προσφορές εργασίας τόσο στο δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό τοµέα. Ο «Οδηγός» αυτός αφιερώνεται στους αποφοίτους του τµήµατος Φυσικοθεραπείας τους οποίους έχει στόχο να βοηθήσει στην κατεύθυνση αναζήτησης κατάλληλης επαγγελµατικής δραστηριότητας που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους. Αν και έχει καταβληθεί προσπάθεια να συµπεριληφθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες και πεδία επαγγελµατικής απασχόλησης, είναι σίγουρο ότι υπάρχουν εξειδικευµένες πληροφορίες, οι οποίες δεν περιέχονται στον παρόντα «Οδηγό». Επίσης εξαιτίας των µεγάλων αλλαγών στο χώρο της Φυσικοθεραπείας τόσο επαγγελµατικά όσο και στην εκπαίδευση και έρευνα, ο «Οδηγός» είναι απαραίτητο να ανανεώνεται και να εµπλουτίζεται διαρκώς. Ως εκ τούτου θα είναι ευπρόσδεκτη κάθε ιδέα, παρατήρηση, διόρθωση και πρόταση µε στόχο την συνεχή βελτίωση του «Οδηγού». 8

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Φυσικοθεραπεία, χρησιµοποιεί φυσικά µέσα και µεθόδους µε σκοπό να προωθήσει, να διατηρήσει και να αποκαταστήσει την φυσική, ψυχολογική και κοινωνική υπόσταση του ατόµου, όπου η φθορά, ο τραυµατισµός ή η νόσος έχουν διαφοροποιήσει τις καθηµερινές του δυνατότητες. Η θεραπεία µε φυσικά µέσα και µεθόδους βρίσκει τις ρίζες της στα αρχαία χρόνια. Η φυσικοθεραπεία είναι µια θεραπευτική προσέγγιση που έχει τις ρίζες της στην αρχαία Κίνα (πριν από 5.000 χρόνια), ενώ έχουν βρεθεί τοιχογραφίες στην Αίγυπτο που απoδεικνύουν τη χρήση της από τους αρχαίους Αιγυπτίους. Στην αρχαία Ελλάδα, ο Ιπποκράτης έθεσε τα θεµέλια της µάλαξης, της γυµναστικής και της υδροθεραπείας. Μέσα στο πέρασµα των χρόνων το επάγγελµα του φυσικοθεραπευτή προσαρµόστηκε, τροποποιήθηκε και ανανεώθηκε για να φτάσει στην σηµερινή του µορφή όπως αυτό διδάσκεται στα Τµήµατα Φυσικοθεραπείας των ΤΕΙ της χώρας. Στον αιώνα µας, µετά τον Α Παγκόσµιο πόλεµο, εξαιτίας του µεγάλου αριθµού αναπήρων, που χρειάζονταν αποκατάσταση, ιδρύονται σχολές φυσικοθεραπείας στην Γαλλία, την Αγγλία και την Αµερική. Από το 1920 έως το 1940 στην Αµερική, οι φυσικοθεραπευτές αποτελούσαν µικρή πληθυσµιακή οµάδα και ο υπολογισµός τους δεν ήταν δύσκολος (Gwyer J., 1995). Τη δεκαετία του 80 υπήρξε µια αξιοσηµείωτη πρόοδος στο επάγγελµα της φυσικοθεραπείας. Στην Αµερική, το 1990 ο αριθµός των ασκούµενων φυσικοθεραπευτών ήταν 66.270, σχεδόν διπλάσιος από το 1980 που ήταν 30.600 (Chevan J., Chevan A., 1998). Στην Ελλάδα, αν και µε µεγαλύτερη καθυστέρηση, υπήρξε µια ανάλογη αύξηση. Σήµερα (Μάρτιος, 2008), οι εγγεγραµένοι Φυσικοθεραπευτές στον Πανελλήνιο Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών είναι 5500 ενώ στο τέλος του 1995 ήταν 2200. Παγκοσµίως, η πιο άµεση µέθοδος για να αυξηθεί ο αριθµός των φυσικοθεραπευτών, ήταν η αύξηση του αριθµού των προγραµµάτων εκπαίδευσης. Στην Αµερική. η αύξηση του αριθµού των εκπαιδευτικών προγραµµάτων (175% αύξηση από το 1970 µέχρι το 1993) και η αύξηση του αριθµού των συµµετεχόντων στα εκπαιδευτικά προγράµµατα (ο αριθµός των εκπαιδευόµενων σε µια τάξη αυξήθηκε από 27 άτοµα το 1980 σε 39 το 1992 και για τους βοηθούς φυσικοθεραπευτές από 12 µαθητές το 1980 σε 22 το 1992 ανά τάξη) είχε σαν αποτέλεσµα την αύξηση κατά 8% των αποφοίτων ανά χρόνο (Χατζηχριστοδούλου και Τσάµης, 2003). Στη χώρα µας η αύξηση των τµηµάτων Φυσικοθεραπείας στη Τριτοβάθµια εκπαίδευση καθώς και η πολιτική του Υπουργείου Παιδείας να αυξήσει τους εισακτέους στην Τριτοβάθµια εκπαίδευση αποτέλεσε βασικό λόγο για την αύξηση των πτυχιούχων Φυσικοθεραπευτών. Ένας άλλος σηµαντικός λόγος είναι η αναβάθµιση του κλάδου και η διαπίστωση της ελληνικής κοινωνίας όσον αφορά την αναγκαιότητα και την καθιέρωση της φυσικοθεραπείας ως έναν από τους σηµαντικούς κλάδους παροχής υπηρεσιών υγείας. Σύµφωνα µε διεθνή δεδοµένα, οι φυσικοθεραπευτές τη δεκαετία του ογδόντα ήταν κυρίως νέοι, λιγότεροι από 10% ήταν µεγαλύτεροι από 50 ετών και ο µέσος όρος ηλικίας κυµαινόταν µεταξύ 30.2 µε 33.5 έτη (Chevan J., Chevan A., 1998). Η φυσικοθεραπεία στις Ηνωµένες Πολιτείες της Αµερικής ήταν αρχικά ένα επάγγελµα που το εξασκούσαν αποκλειστικά γυναίκες. Το 1990 η αναλογία γυναικών / ανδρών στο επάγγελµα ήταν 3/1 (Chevan J., Chevan A., 1998). Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ακόµα επίσηµα στοιχεία σχετικά µε το πιο φύλο υπερισχύει αριθµητικά στο επάγγελµα του Φυσικοθεραπευτή. Ωστόσο, λαµβάνοντας υπόψιν ότι µόνο στο ΤΕΙ Λαµίας από το 1995 έως το Μάρτιο 2008 οι εγγεγραµένοι σπουδαστές είναι 1063 άνδρες και 1171 γυναίκες µπορεί να συµπεράνει κανείς ότι η προαναφερθείσα αναλογία των ΗΠΑ δεν ισχύει στη χώρα µας παρά το γεγονός ότι και εδώ οι γυναίκες φυσικοθεραπεύτριες υπερτερούν σε αριθµό των ανδρών. 9

Όσον αφορά την απασχόληση, στοιχεία από τον Αµερικανικό Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών (ΑΡΤΑ) έδειξαν ότι το 1993 υπήρχαν περίπου 80.000 διπλωµατούχοι φυσικοθεραπευτές στις Ηνωµένες Πολιτείες, από τους οποίους το 80% είχε πλήρες ωράριο, το 17% µερική απασχόληση και το 3% ήταν συνταξιούχοι ή άνεργοι (Αmerican Physical Therapy Association, 1993). Η ελληνική αγορά εργασίας από την άλλη µεριά, χαρακτηρίζεται από έντονες ανισορροπίες στην προσφορά και ζήτηση εργασίας κατά επάγγελµα και κατά περιοχή. Το πρόβληµα της ανεργίας έχει και αυτό διαρθρωτική µορφή. Υπολογίζεται ότι το µισό περίπου του συνόλου της ανεργίας στη χώρα µας αφορά σε διαρθρωτική ανεργία η οποία έχει γεωγραφική αλλά και εκπαιδευτική διάσταση. Η θεώρηση ενός επαγγέλµατος ως κορεσµένου ή ως επαγγέλµατος µε προοπτική δεν µπορεί οπωσδήποτε να θεωρηθεί ως ένα τελεσίδικο γεγονός. Η οικονοµική ρευστότητα και η τεχνολογική µεταβλητότητα της εποχής µας έχει σαν αποτέλεσµα πολλοί εργαζόµενοι να αναγκάζονται να αλλάξουν επάγγελµα δύο και τρεις φορές στη διάρκεια της σταδιοδροµίας τους. Στον επαγγελµατικό κόσµο και στην αγορά εργασίας ισχύει ένα είδος "φυσικής επιλογής". Αυτό σηµαίνει ότι επιβιώνουν τα άτοµα που είναι προετοιµασµένα να προβαίνουν σε άµεση αναπροσαρµογή των στόχων τους και σε διαρκή ανανέωση των γνώσεών τους. Ένας εργαζόµενος πρέπει πλέον να είναι διαρκώς προετοιµασµένος να µεταπηδήσει από ένα κορεσµένο επάγγελµα (ή ειδίκευση επαγγέλµατος) σε ένα άλλο που ίσως είναι συναφές µε το προηγούµενο αλλά µε καλύτερες προοπτικές. Λαµβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω, η ανεργία στον ελλαδικό χώρο όσον αφορά τους φυσικοθεραπευτές είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Η έλλειψη οργάνωσης, το νοµικό καθεστώς που υπήρχε στο χώρο της Φυσικοθεραπείας αλλά και η φύση του επαγγέλµατος κυρίως η άσκηση φυσικοθεραπείας µε τη µορφή ελευθέριου επαγγέλµατος και οι κατ οίκον θεραπείες - αποτελούν τροχοπέδη για την έγκυρη καταγραφή της. Γενικά, το επάγγελµα της Φυσικοθεραπείας στην Ελλάδα δεν έχει κορεστεί ακόµα και πολλοί πτυχιούχοι ασκούν το επάγγελµα άµεσα µετά τη λήψη του πτυχίου τους είτε µε εξαρτηµένη σχέση εργασίας είτε ως ελεύθεροι επαγγελµατίες, είτε στον δηµόσιο τοµέα µέσω προκηρύξεων του ΑΣΕΠ. Συνολικά στην χώρα µας, σε σύνολο 5500 φυσικοθεραπευτών αυτοί που απασχολούνται στα Νοσηλευτικά Ιδρύµατα είναι περίπου 600, στα ΚΑΠΗ περίπου 200, οι εργαστηριούχοι φυσικοθεραπευτές είναι 2500, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι και οι φυσικοθεραπευτές που ασκούν το επάγγελµα µε κατ οίκον θεραπείες περίπου 500, οι εργαζόµενοι σε ασφαλιστικούς οργανισµούς κλπ είναι περίπου 100 ενώ οι υπόλοιποι είναι είτε άνεργοι είτε ετεροαπασχολούµενοι είτε δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία (δεδοµένα του 2008 από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Φυσικοθεραπείας). Τα στοιχεία αυτά ωστόσο, δίδονται µε κάθε επιφύλαξη καθώς όπως προαναφέρθηκε η εργασία και κατ επέκταση η ανεργία έχει διαρθρωτικό χαρακτήρα. Ένα άλλο πρόβληµα σχετικό µε την αγορά εργασίας είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στοιχεία ούτε για τις οργανικές θέσεις Φυσικοθεραπευτών που υπάρχουν στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα, ούτε πόσες από αυτές έχουν ήδη καλυφθεί ώστε να γνωρίζει ο πτυχιούχος Φυσικοθεραπευτής σε ποιους τοµείς υπάρχει ελπίδα στο άµεσο µέλλον να βρει εργασία. Ενδεικτικά µόνο αναφέρουµε ότι σε σύνολο 6 νοσοκοµείων και κέντρων Υγείας της χώρας από τις 71 οργανικές θέσεις φυσικοθεραπευτών µόνο 55 έχουν καλυφθεί. Η ανάγκη βέβαια για πρόσληψη φυσικοθεραπευτών στα δηµόσια νοσηλευτικά ιδρύµατα είναι όχι µόνο υπαρκτή αλλά και επιβεβληµένη. Στοιχεία από µια σχετικά πρόσφατη µελέτη των Μαρµαρά και συνεργατών του (2000), δείχνουν ότι στην Αττική υπάρχουν 26 δηµόσια νοσοκοµεία µε 11600 κλίνες και απασχολούν 236 φυσικοθεραπευτές (αναλογία 1 φυσικοθεραπευτής ανά 49 κλίνες). Σε 16 από τα νοσοκοµεία αυτά η αναλογία είναι ακόµα χειρότερη (1 προς 91). Συγκριτικά, στην Μεγάλη Βρετανία, ένα µικρό Νοσοκοµείο (περίπου όπως το Νοσοκοµείο της Ν. Ιωνίας «Αγία Όλγα» απασχολεί περίπου 40 φυσικοθεραπευτές ενώ στην Ελλάδα το συγκεκριµένο νοσοκοµείο έχει 4 φυσικοθεραπευτές). Ελπίζουµε ότι στο άµεσο µέλλον µετά την µετατροπή του Πανελλήνιου Συλλόγου 10

Φυσικοθεραπείας σε Ν.Π... θα είναι εφικτή και έγκυρη η συλλογή στοιχείων τόσο όσον αφορά την ανεργία των φυσικοθεραπευτών στην χώρα µας όσο και για τις επιλογές που έχει ο πτυχιούχος φυσικοθεραπευτής για εύρεση εργασίας στον ευρύτερο δηµόσιο και ιδιωτικό τοµέα. 11

2. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ Ο ΗΓΟΥ Σκοπός του παρόντος Οδηγού Επαγγελµάτων Πτυχιούχων Τ.Ε.Ι. είναι να αποτελέσει ένα ενηµερωµένο και σύγχρονο εργαλείο πληροφόρησης των Πτυχιούχων Φυσικοθεραπείας Τ.Ε.Ι. σε σηµαντικά θέµατα που αφορούν την επαγγελµατική τους σταδιοδροµία. Ο Οδηγός απευθύνεται στους πτυχιούχους Φυσικοθεραπείας Τ.Ε.Ι. οι οποίοι επιθυµούν να ενηµερωθούν σχετικά µε τις εξελίξεις των τελευταίων ετών στο επάγγελµά τους. Παρέχει τα βασικά στοιχεία, αλλά και εκτενή κατάλογο περαιτέρω πηγών πληροφόρησης και ενηµέρωσης, όπου ο ενδιαφερόµενος θα µπορεί να ανατρέξει και να εντοπίσει πιο εξειδικευµένα θέµατα. Τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (Τ.Ε.Ι.) ανήκουν στην Ανώτατη Εκπαίδευση µε το νόµο 2916/01. Πιο πρόσφατα µε το νέο νόµο υπ αριθµ. 3549 (ΦΕΚ Α 69/20-3-07) που αφορά τη µεταρρύθµιση του θεσµικού πλαισίου για τη δοµή και λειτουργία των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων ορίζεται ότι: «Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (Α.Ε.Ι.), κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 5 του Συντάγµατος, είναι τα ιδρύµατα της ανώτατης εκπαίδευσης, η οποία αποτελείται από δύο παράλληλους τοµείς: αα) τον πανεπιστηµιακό τοµέα, ο οποίος περιλαµβάνει τα Πανεπιστήµια, τα Πολυτεχνεία και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ββ) τον τεχνολογικό τοµέα, ο οποίος περιλαµβάνει τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (Τ.Ε.Ι.) και την Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης». Τα Τ.Ε.Ι. είναι Ν.Π... και αυτοδιοικούνται στα πλαίσια του ιδρυτικού τους νόµου. Αποστολή των ιδρυµάτων αυτών είναι: α) Να παράγουν και να µεταδίδουν τη γνώση µε την έρευνα και τη διδασκαλία και να καλλιεργούν τις τέχνες και τον πολιτισµό. β) Να συµβάλλουν στη διαµόρφωση υπεύθυνων πολιτών, ικανών να αντιµετωπίζουν τις ανάγκες όλων των πεδίων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων µε επιστηµονική, επαγγελµατική και πολιτιστική επάρκεια και µε σεβασµό στις πανανθρώπινες αξίες της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της δηµοκρατίας και της αλληλεγγύης. γ) Να ανταποκρίνονται στην αντιµετώπιση των κοινωνικών, πολιτιστικών, µορφωτικών και αναπτυξιακών αναγκών της κοινωνίας µε προσήλωση στις αρχές της βιώσιµης ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. δ) Να διαµορφώνουν τις απαραίτητες συνθήκες για την αναζήτηση και διάδοση νέας γνώσης και ανάδειξη νέων ερευνητών, επιδιώκοντας συνεργασίες µε άλλα Α.Ε.Ι. και ερευνητικούς φορείς του εσωτερικού ή του εξωτερικού, και να συµµετέχουν στην αξιοποίηση της γνώσης και του ανθρώπινου δυναµικού για την ευηµερία της χώρας και της διεθνούς κοινότητας. ε) Να συµβάλλουν στην εµπέδωση της ισότητας των φύλων και της ισοπολιτείας µεταξύ ανδρών και γυναικών. Για την εκπλήρωση της αποστολής τους τα Α.Ε.Ι. οφείλουν να διασφαλίζουν και να βελτιώνουν µε κάθε πρόσφορο τρόπο την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν και να δηµοσιοποιούν στο κοινωνικό σύνολο µε κάθε δυνατή διαφάνεια όλες τις δραστηριότητές τους.» Η αξιόπιστη ενηµέρωση σχετικά µε τις υπάρχουσες δυνατότητες της αγοράς εργασίας και τα χαρακτηριστικά του επαγγέλµατος πτυχιούχων Φυσικοθεραπείας µπορεί να συντελέσει ουσιαστικά στη σωστή επιλογή και το σωστό εξαρχής προσανατολισµό των πτυχιούχων και στην ανεύρεση εργασίας και τη χάραξη επαγγελµατικής σταδιοδροµίας. Πιο συγκεκριµένα, στις ενότητες που ακολουθούν, παρουσιάζονται συνοπτικά περιγραφικά στοιχεία από τα προγράµµατα σπουδών όλων των τµηµάτων Φυσικοθεραπείας της χώρας και γίνεται αναφορά σε θέµατα µεταπτυχιακών σπουδών, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, καθώς και στις υποτροφίες. Στη συνέχεια αναφέρονται τα επαγγελµατικά πεδία απασχόλησης και οι επί µέρους ειδικότητες. Ακολουθούν τα επαγγελµατικά δικαιώµατα και οι διάφορες θέσεις εργασίας και αυτοαπασχόλησης. Ο οδηγός κλείνει µε σύντοµη ενηµέρωση για συλλογικούς φορείς στους οποίους µπορούν να ενταχθούν οι πτυχιούχοι Φυσικοθεραπευτές Τ.Ε.Ι. καθώς και άλλες χρήσιµες πληροφορίες για την επαγγελµατική σταδιοδροµία του αποφοίτου. 12

3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥ ΩΝ Στην Ελλάδα το 1943, ιδρύθηκε στην Αθήνα το Αµερικανικό Ίδρυµα Εγγύς Ανατολής, το οποίο λειτουργούσε µε µια µόνο σειρά εκπαίδευσης στη Φυσικοθεραπεία, διάρκειας 18 µηνών. Επίσηµα, η πρώτη Σχολή Φυσικοθεραπείας λειτούργησε στο Γενικό Νοσοκοµείο "Βασιλεύς Παύλος" στην Αθήνα το 1958. Το Φεβρουάριο του 1974 λειτούργησαν Tµήµατα Φυσικοθεραπείας στα Κέντρα Ανωτέρας Τεχνικής Εκπαιδεύσεως (Κ.Α.Τ.Ε.) Θεσσαλονίκης και Αθήνας, τα οποία το 1975 µετονοµάστηκαν σε Κέντρα Ανωτέρας Τεχνικής και Επαγγελµατικής Εκπαιδεύσεως (Κ.Α.Τ.Ε.Ε.). Από το 1983 έως και σήµερα, τα Τµήµατα Φυσικοθεραπείας λειτουργούν στο πλαίσιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (Τ.Ε.Ι.) της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης της Λαµίας και της Πάτρας (Παράρτηµα Αιγίου), βάσει των Ν.1404/83, Ν. 2916/01 και Ν. 3549/07, αναβαθµισµένα και µε προοπτική για ακόµη µεγαλύτερη, χρόνο µε το χρόνο, βελτίωση. Το 1989 καθιερώνεται µε τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν.1865/1989 η αυτόµατη ισοτιµία των πτυχίων ΚΑΤΕΕ της Σχολής του Υπουργείου Υγείας µε τους αποφοίτους των τµηµάτων Φυσικοθεραπείας των Τ.Ε.Ι. Το 2001 ψηφίζεται ο Ν 2916/2001 για την διάρθρωση της «Ανώτατης Εκπαίδευσης» στην οποία εντάσσονται τα τµήµατα Φυσικοθεραπείας και ταυτόχρονα διαµορφώνουν το πρόγραµµα σπουδών τους, σε τετραετές, επτά εξάµηνα και ένα εξάµηνο πρακτικής άσκησης. Το νέο πρόγραµµα σπουδών συνδυάζει την ανάπτυξη κατάλληλου θεωρητικού υποβάθρου µε υψηλού επιπέδου εργαστηριακές και πρακτικές εφαρµογές ενώ παράλληλα διευκολύνει την διεξαγωγή έρευνας και τεχνογνωσίας στο συγκεκριµένο επαγγελµατικό του πεδίο. Τα προγράµµατα σπουδών διαµορφώνονται έτσι ώστε να συµβάλουν, κατά το µεγαλύτερο δυνατό βαθµό, στην εκπλήρωση της αποστολής των τµηµάτων Φυσικοθεραπείας που είναι δεµένη µε την επαγγελµατική πορεία των αποφοίτων. Η απαραίτητη συνεχής αναµόρφωση του προγράµµατος σπουδών είναι ιδιαίτερα σηµαντική για την ποιότητα σπουδών που παρέχεται. Σήµερα λειτουργούν τέσσερα (4) τµήµατα Φυσικοθεραπείας στα Ελληνικά Τ.Ε.Ι. όπως φαίνεται στον Πίνακα 1. Πίνακας 1: Τµήµατα Φυσικοθεραπείας ανά Τ.Ε.Ι. Α/Α Τ.Ε.Ι. ΠΟΛΗ ΤΙΤΛΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ 1 ΑΘΗΝΩΝ Αθήνα Φυσικοθεραπείας 2 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Θεσσαλονίκη Φυσικοθεραπείας 3 ΛΑΜΙΑΣ Λαµία Φυσικοθεραπείας 4 ΠΑΤΡΩΝ Αίγιο Φυσικοθεραπείας Το πρόγραµµα σπουδών ωστόσο, διαφοροποιείται από ΤΕΙ σε ΤΕΙ. Στις παρακάτω ενότητες παρατίθονται στοιχεία για τις σπουδές και τα τρέχοντα προγράµµατα σπουδών των τµηµάτων Φυσικοθεραπείας των ΤΕΙ της χώρας.

3.1 Πρόγραµµα Σπουδών ΤΕΙ Λαµίας Το τµήµα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Λαµίας έχει ήδη αναµορφώσει µια φορά το πρόγραµµα σπουδών του στα 12 χρόνια λειτουργίας του. Η αναµόρφωση του τρέχοντος προγράµµατος σπουδών του τµήµατος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Λαµίας, ολοκληρώθηκε και υποβλήθηκε στο Ι.Τ.Ε. το καλοκαίρι 2001 και εφαρµόστηκε εξ ολοκλήρου µετά από µια µεταβατική περίοδο το Χειµερινό Εξάµηνο του έτους 2002-03. Το περιεχόµενο σπουδών του τµήµατος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Λαµίας καθορίζεται από την ΥΑ 65146/Ε5/29-6-2006 (ΦΕΚ 915/14-7-2006). Σήµερα γίνεται επεξεργασία για ανανέωση εκ νέου του προγράµµατος σπουδών του Τµήµατος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Λαµίας ως απόρροια της διαδικασίας αξιολόγησης που έχει ήδη ξεκινήσει σύµφωνα µε τις επιταγές της Αρχής ιασφάλισης της Ποιότητας (Α ΙΠ) των Ανωτάτων Ιδρυµάτων της χώρας. Επίσης το τµήµα είναι µέλος του ENPHE (European Network of Physiotherapy in Higher Education), το Ευρωπαϊκό δηλαδή δίκτυο για την Φυσικοθεραπεία στην Τριτοβάθµια Εκπαίδευση, που δηµιουργήθηκε το 2003 στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Η ENPHE έχει ως κύριο σκοπό τη συνεργασία µεταξύ των τµηµάτων Φυσικοθεραπείας τριτοβάθµιας εκπαίδευσης ώστε να προωθηθεί η εκπαίδευση των σπουδαστών Φυσικοθεραπείας σε ένα κοινό ευρωπαϊκό επίπεδο. Το δίκτυο αυτό υποστηρίζεται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση προωθώντας την ελεύθερη µετακίνηση σπουδαστών, την ανταλλαγή καθηγητών, την αµοιβαία αναγνώριση των τίτλων σπουδών µε το σύστηµα ECTS- European Credit Transfer Scheme κ.ά. Ειδικότερα το ECTS ( European Credit Transfer Scheme) µέσω των διδακτικών µονάδων (credits) δίνει τη δυνατότητα στους σπουδαστές να αναγνωρίζουν τις σπουδές που πραγµατοποιούν σε ιδρύµατα του εξωτερικού. 3.1.1 Αντικείµενο Σπουδών Το περιεχόµενο σπουδών του τµήµατος καλύπτει το γνωστικό αντικείµενο της επιστήµης της Φυσικοθεραπείας, µε σκοπό την πρόληψη, βελτίωση και αποκατάσταση παθολογικών καταστάσεων, συγγενών και επίκτητων καθώς και τραυµατικών βλαβών που προκαλούν διαταραχές στο ερειστικό, µυϊκό, νευρικό αναπνευστικό και καρδιοαγγειακό σύστηµα. Η Φυσικοθεραπεία ανήκει στα επαγγέλµατα Υγείας και εµφανίζει πολύπλοκη επιστηµονική δραστηριότητα. Παρέχει τις υπηρεσίες της στον άνθρωπο για την ανάπτυξη, διατήρηση και αποκατάσταση της µέγιστης λειτουργικής του ικανότητας. Ως συνεχώς εξελισσόµενη επιστήµη, αξιολογεί, οργανώνει, εφαρµόζει, προάγει, και αναθεωρεί τα ευρήµατα που θεµελιώνουν την πρακτική της. Η Φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση είναι ο βασικός πυρήνας της. Η Φυσικοθεραπεία, χρησιµοποιεί φυσικά µέσα και µεθόδους µε σκοπό να προωθήσει, διατηρήσει και να αποκαταστήσει την φυσική, ψυχολογική και κοινωνική υπόσταση του ατόµου, όπου η φθορά, ο τραυµατισµός ή η νόσος έχουν διαφοροποιήσει τις καθηµερινές του δυνατότητες. 3.1.2 Σκοπός του Προγράµµατος Σπουδών Το πρόγραµµα σπουδών έχει σαν σκοπό: 1. την διδασκαλία των αρχών λειτουργίας του ανθρωπίνου σώµατος, 2. την αξιολόγηση- ανάλυση της παρέκκλισης από το φυσιολογικό, 3. την διδασκαλία του τρόπου επιλογής των φυσικοθεραπευτικών µέσων-µεθόδων και 14

4. την σωστή εφαρµογή των φυσικοθεραπευτικών µέσων-µεθόδων. Η µεθοδολογία της φυσικοθεραπευτικής αξιολόγησης αποτελεί θεµέλιο λίθο ενός ορθού προγράµµατος σπουδών και περιλαµβάνει την καταγραφή των υποκειµενικών ευρηµάτων του ασθενή, των αντικειµενικών του προβληµάτων, τη συνεκτίµηση όλων των δεδοµένων - πληροφοριών που συλλέγονται και την οργάνωση του προγράµµατος αποκατάστασης. Η φυσικοθεραπεία παρεµβαίνει στην αποκατάσταση ασθενών µε καρδιοαναπνευστικά προβλήµατα νευρολογικά προβλήµατα παθολογικά προβλήµατα µετεγχειρητικά προβλήµατα ρευµατολογικά προβλήµατα ορθοπεδικά προβλήµατα αθλητικές κακώσεις προβλήµατα ατόµων µε ειδικές ανάγκες εργονοµική εκπαίδευση προληπτική φυσικοθεραπεία Ο φυσικοθεραπευτής χρησιµοποιεί τα ακόλουθα µέσα και µεθόδους µέσα αύξησης και µείωσης της θερµοκρασίας µέσα νευροµυϊκού ερεθισµού κίνηση-άσκηση ειδικές τεχνικές µεθόδους και µέσα αναστολής του πόνου. 3.1.3 οµή Σπουδών Η διάρκεια σπουδών είναι οκτώ (8) εξάµηνα. Κατά τη διάρκεια των επτά (7) πρώτων εξαµήνων οι σπουδές περιλαµβάνουν θεωρητική διδασκαλία, ασκήσεις πράξης, εργαστηριακές ασκήσεις, σεµινάρια και επισκέψεις σε Νοσοκοµεία, Νοσηλευτικά Ιδρύµατα, Κέντρα αποκατάστασης, κτλ. Γενικά, τα µαθήµατα χωρίζονται σε µαθήµατα Γενικής Υποδοµής, ΟΝΑ (Μαθήµατα ιοίκησης, Οικονοµίας, Νοµοθεσίας και Ανθρωπιστικών σπουδών), Μαθήµατα Ειδικότητας και Μαθήµατα Ειδικής Υποδοµής. Στα γνωστικά αντικείµενα του Τµήµατος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Λαµίας περιλαµβάνονται µαθήµατα όπως: Γενικής υποδοµής: Περιλαµβάνει βασικά γνωστικά αντικείµενα θετικών και βιολογικών επιστηµών όπως είναι η Ανατοµία, η Φυσιολογία, η Ορθοπαιδική, η Παθολογία, η Χειρουργική, η Νευρολογία, Νευροφυσιολογία, Πρώτες βοήθειες, ιαγνωστική απεικόνιση, και άλλα. Τα Ιατρικά µαθήµατα έχουν ειδική διάρθρωση και περιεχόµενο και αποτελούν τα θεµέλια πάνω στα οποία θα αναπτυχθούν οι εξειδικευµένες γνώσεις των µαθηµάτων ειδικότητας. Ειδικής Υποδοµής: Περιλαµβάνει βασικές κατηγορίες του γνωστικού αντικειµένου της Φυσικοθεραπείας όπως είναι η Βιολογική Μηχανική-Εργονοµία, η Εργοφυσιολογία, οι Μέθοδοι και Τεχνικές Νευροµυϊκής Επανεκπαίδευσης, η εοντολογία, η Φυσικοθεραπεία στο Αναπνευστικό Σύστηµα, οι Ειδικές Τεχνικές Κινητοποίησης, η Φυσικοθεραπεία στο Μυοσκελετικό Σύστηµα Ι, η Μεθοδολογία έρευνας, η Φυσικοθεραπεία Νευρολογικών Παθήσεων ΙΙ, και άλλα. 15

Ειδικότητας: Περιλαµβάνει βασικές κατηγορίες του γνωστικού αντικειµένου της Φυσικοθεραπείας όπως είναι η Κινησιολογία, η Κλινική άσκηση, η Κινησιοθεραπεία, οι τεχνικές µάλαξης, η Φυσικοθεραπευτική Αξιολόγηση, τα Φυσικά Μέσα- Ηλεκτροθεραπεία, η Φυσικοθεραπεία στο Κυκλοφορικό, η Φυσικοθεραπεία Νευρολογικών Παθήσεων Ι, Φυσικοθεραπεία στο Μυοσκελετικό ΙΙ, η Φυσικοθεραπεία στον Αθλητισµό, η Φυσικοθεραπεία κατά ηλικίες, και άλλα. Τα µαθήµατα ειδικής υποδοµής και ειδικότητας συνδέονται στενά µε τα ιατρικά µαθήµατα και παρέχουν σύγχρονη και εξειδικευµένη γνώση καθιστώντας τον φυσικοθεραπευτή ικανό να συµµετέχει στη λήψη αποφάσεων που αφορούν την υγεία των ασθενών. Στην κατηγορία των γνωστικών αντικειµένων ΟΝΑ εντάσσονται τα αντικείµενα της πληροφορικής της υγείας και ψυχολογίας της υγείας, η εµπορία και διαφήµιση, η οικονοµία υγείας-βιοστατιστική και αποτελούν το πεδίο των γενικών γνώσεων που πρέπει να διαθέτει ο φυσικοθεραπευτής. Κατά την διάρκεια του 5ου, 6ου και 7ου εξαµήνου οι φοιτητές ασκούνται σε νοσοκοµεία, Ιδρύµατα και ΚΑΠΗ (κλινική άσκηση) όπου έρχονται σε επαφή για πρώτη φορά µε ασθενείς. Εκεί εκπαιδεύονται στην αξιολόγηση και την αντιµετώπιση των δυσλειτουργιών για τις οποίες νοσηλεύονται οι ασθενείς µε την επίβλεψη εκπαιδευτικών του τµήµατος και τη συνεργασία φυσικοθεραπευτών και ιατρών του νοσοκοµείου. Το τελευταίο εξάµηνο περιλαµβάνει την άσκηση στο επάγγελµα (Πρακτική άσκηση) και την εκπόνηση της πτυχιακής εργασίας. Η πρακτική άσκηση είναι καθοδηγούµενη, αξιολογούµενη, αµειβόµενη και διεξάγεται σε νοσοκοµεία που πληρούν τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις που έχει θέσει το Τµήµα. Η άσκηση αυτή γίνεται στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, σε Νοσοκοµεία µε τα οποία συνεργάζεται το Τµήµα φυσικοθεραπείας. Η πτυχιακή εργασία µπορεί να είναι βιβλιογραφική ανασκόπηση ή ερευνητική εργασία σε θέµατα σχετικά µε τις κατευθύνσεις που δίνονται από την οµάδα µαθηµάτων του τµήµατος και τα ειδικά ενδιαφέροντα του φοιτητή. Το ωρολόγιο πρόγραµµα και τα περιγράµµατα των µαθηµάτων αφορούν τα υποχρεωτικά και επιλογής υποχρεωτικά µαθήµατα. Στο πρόγραµµα µαθηµάτων περιλαµβάνονται επίσης, πέραν των αναφεροµένων, τουλάχιστον δυο ώρες προαιρετικών µαθηµάτων κατά εξάµηνο που καθορίζονται µε απόφαση του τµήµατος και σύµφωνα µε τις διαδικασίες που ορίζονται από τον κανονισµό σπουδών. Πίνακας 2: Πρόγραµµα σπουδών τµήµατος Φυσικοθεραπείας, TEI Λαµίας Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩ ΙΚΟΣ - ΜΑΘΗΜΑ Κ* Θ ΑΠ Ε Σύνολο ΦΕ Μ (ECTS) Α1 Ανατοµία Ι ΜΓΥ 2 2 2 6 14 8 Α2 Πληροφορική της Υγείας ΟΝΑ 1 1-2 6 3 Α3 Ψυχολογία της Υγείας ΟΝΑ 2 - - 2 6 3 Α4 Τεχνικές Μάλαξης ΜΕ 1 1 2 4 8 5 Α5 εοντολογία Εισαγωγή στη Φ/θ ΜΕΥ 2 - - 2 6 3 Α6 Κινησιολογία Ι ΜΕ 2 1 2 5 11 8 ΣΥΝΟΛΟ 10 5 6 21 51 30 16

Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩ ΙΚΟΣ - ΜΑΘΗΜΑ Κ* Θ ΑΠ Ε Σύνολο ΦΕ Μ (ECTS) Β1 Ανατοµία ΙΙ ΜΓΥ 2 2 2 6 14 8 Β2 Φυσιολογία ΜΓΥ 2 2 2 6 14 8 Β3 Παθολογία ΜΓΥ 2 2-4 12 6 Β4 Νευροφυσιολογία ΜΓΥ 1 1-2 6 3 Β5 Κινησιολογία ΙΙ ΜΕ 1 1 2 4 8 5 ΣΥΝΟΛΟ 8 8 6 22 54 30 Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩ ΙΚΟΣ - ΜΑΘΗΜΑ Κ* Θ ΑΠ Ε Σύνολο ΦΕ Μ (ECTS) Γ1 Ορθοπαιδική ΜΓΥ 2 2-4 12 6 Γ2 Νευρολογία ΜΓΥ 2 2-4 12 6 Γ3 Χειρουργική ΜΓΥ 2 - - 2 6 3 Γ4 Βιολογική Μηχανική-Εργονοµία ΜΕΥ 1 1 2 4 8 5 Γ5 Φυσικά Μέσα-Ηλεκτροθεραπεία Ι ΜΕ 1 1 2 4 8 5 Γ6 Κινησιοθεραπεία ΜΕ 1 1 2 4 8 5 ΣΥΝΟΛΟ 9 7 6 22 54 30 ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩ ΙΚΟΣ - ΜΑΘΗΜΑ Κ* Θ ΑΠ Ε Σύνολο ΦΕ Μ (ECTS) 1 Ειδική Φυσική Αγωγή ΜΕ 1 1 2 4 8 5 2 Μέθοδοι & Τεχνικές Νευροµυϊκής Επανεκπαίδευσης ΜΕΥ 1 1 2 4 8 5 3 Φυσικοθεραπεία στο ΜΕΥ 1 1 2 4 8 5 Αναπνευστικό Σύστηµα 4 Ειδικές Τεχνικές Κινητοποίησης ΜΕΥ 1 1 2 4 8 5 5 Εργοφυσιολογία ΜΕΥ 2 1-3 9 5 6 Φυσικά Μέσα-Ηλεκτροθεραπεία ΙΙ ΜΕ 1 1 2 4 8 5 ΣΥΝΟΛΟ 7 6 10 23 49 30 Ε ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩ ΙΚΟΣ - ΜΑΘΗΜΑ Κ* Θ ΑΠ Ε Σύνολο ΦΕ Μ (ECTS) Ε1 Ξένη Γλώσσα Ορολογία ΜΕΥ 1 1-2 6 3 Ε2 Φυσικοθεραπεία στο Κυκλοφορικό ΜΕ 1 1 2 4 8 5 17

Ε3 Φυσικοθεραπεία στο Μυοσκελετικό Σύστηµα Ι Ε4 Φυσικοθεραπεία Νευρολογικών Παθήσεων Ι ΜΕΥ 1 1 2 4 8 5 ΜΕ 1 1 2 4 8 5 Ε5 Εµπορία & ιαφήµιση (Marketing) ΟΝΑ 2 - - 2 6 3 Ε6 Κλινική Άσκηση Ι ΜΕ 1 1 8 10 14 9 ΣΥΝΟΛΟ 7 5 14 26 50 30 ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩ ΙΚΟΣ - ΜΑΘΗΜΑ Κ* Θ ΑΠ Ε Σύνολο ΦΕ Μ (ECTS) ΣΤ1 Α Βοήθειες - Υγιεινή ΜΓΥ 1-2 3 4 4 ΣΤ2 ιαγνωστική Απεικόνιση ΜΓΥ 1 1-2 6 3 ΣΤ3 Φυσικοθεραπεία στο ΜΕ 1 1 2 4 8 5 Μυοσκελετικό Σύστηµα ΙΙ ΣΤ4 Φυσικοθεραπεία Νευρολογικών Παθήσεων ΙΙ ΜΕΥ 1 1 2 4 8 5 ΣΤ5 Οικονοµία Υγείας- Βιοστατιστική ΟΝΑ 2 - - 2 6 3 ΣΤ6 Κλινική Άσκηση ΙΙ ΜΕ 1 1 12 14 18 10 ΣΥΝΟΛΟ 7 4 18 29 50 30 Ζ ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩ ΙΚΟΣ - ΜΑΘΗΜΑ Κ* Θ ΑΠ Ε Σύνολο ΦΕ Μ (ECTS) Ζ1 Φυσικοθεραπευτική Αξιολόγηση ΜΕ 1 1 2 4 8 5 Ζ2 Μεθοδολογία Έρευνας στη ΜΕΥ 1 1 2 4 8 5 Φυσικοθεραπεία Ζ3 Φυσικοθεραπεία στον Αθλητισµό ΜΕ 1 1 2 4 8 5 Ζ4 Κλινική Άσκηση ΙΙΙ ΜΕ 1 1 12 14 18 10 Ζ5 Φυσικοθεραπεία κατά Ηλικίες ΜΕ 1 1 2 4 8 5 ΣΥΝΟΛΟ 5 5 20 30 50 30 Η ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΩ ΙΚΟΣ - ΜΑΘΗΜΑ Κ* Θ ΑΠ Ε Σύνολο ΦΕ Μ (ECTS) Η1 Πτυχιακή Εργασία - 4 - - 4-20 Η2 Πρακτική Άσκηση - - - - - - 10 ΣΥΝΟΛΟ 4-4 - 30 * Κωδικός µαθηµάτων: ΜΓΥ (Μαθήµατα Γενικής Υποδοµής), ΟΝΑ (Μαθήµατα ιοίκησης, Οικονοµίας, Νοµοθεσίας και Ανθρωπιστικών σπουδών), ΜΕ (Μαθήµατα Ειδικότητας) και ΜΕΥ (Μαθήµατα Ειδικής Υποδοµής). 18

3.2 Πρόγραµµα σπουδών τµήµατος Φυσικοθεραπείας Αθηνών Η αποστολή του Τµήµατος είναι: Η παροχή κατάλληλης και επαρκούς θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους φοιτητές για τον ορθό τρόπο επιλογής και εφαρµογής επιστηµονικών µέσων και µεθόδων. Η δηµιουργία υπεύθυνων στελεχών, ικανών να εφαρµόσουν τις συγκεκριµένες επιστηµονικές κατευθύνσεις τους στον τοµέα της Υγείας. Η συνεργασία µε νοσοκοµειακά ιδρύµατα εσωτερικού και εξωτερικού για ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών. Η περαιτέρω διερεύνηση και µελέτη, µέσω διεξαγωγής ερευνητικών προγραµµάτων. Το πρόγραµµα σπουδών του τµήµατος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας βρίσκονται σε διαδικασία ανανέωσης. Το περιεχόµενο σπουδών του τµήµατος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας καθορίζεται από την ΥΑ 60664/Ε5/16-06-2006 (ΦΕΚ 838/06-07-2006). Το γνωστικό αντικείµενο του Τµήµατος Φυσικοθεραπείας καλύπτει την φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση, και θεραπευτική αντιµετώπιση δυσλειτουργιών και κακώσεων, συγγενών και επίκτητων, καθώς και τραυµατικών βλαβών που προκαλούν διαταραχές στο ερειστικό, µυϊκό, νευρικό, αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστηµα. Το πρόγραµµα σπουδών καλύπτει την εκπαίδευση βασικών λειτουργιών του ανθρώπινου σώµατος, την αξιολόγηση παρεκκλίσεων από το φυσιολογικό, την επιλογή φυσικοθεραπευτικών µεθόδων και τεχνικών και τη σωστή εφαρµογή αυτών. Οι κακώσεις και γενικότερα οι παθολογικές καταστάσεις στις οποίες παρεµβαίνει κυρίως η Φυσικοθεραπεία είναι οι: ορθοπεδικές, ρευµατολογικές, αθλητικές, νευρολογικές, καρδιοαγγειακές και αναπνευστικές. 3.2.1 οµή Σπουδών Η διάρκεια των σπουδών στο τµήµα φυσικοθεραπείας είναι οκτώ (8) εξάµηνα. Κατά την διάρκεια των επτά (7) πρώτων εξαµήνων οι σπουδές περιλαµβάνουν θεωρητική διδασκαλία,ασκήσεις πράξεις,εργαστηριακές και κλινικές ασκήσεις, εκπόνηση εργασιών και σεµινάρια. Το όγδοο εξάµηνο περιλαµβάνει εκπόνηση πτυχιακής εργασίας κατά την διάρκεια του οποίου πραγµατοποιείται και η άσκηση στο επάγγελµα. Οι ασκήσεις πράξεις ως εφαρµογές της θεωρίας δηλώνονται στο θεωρητικό µέρος του µαθήµατος και από την φύση τους προϋποθέτουν την ενεργό συµµετοχή των σπουδαστών καθ' όλη την διάρκεια του εξαµήνου. Περιλαµβάνουν φροντιστηριακές ασκήσεις, µελέτες περιπτώσεων, ατοµικές και οµαδικές εργασίες,βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις,εργασίες µε χρήση πολυµέσων κλπ. Ειδική βαρύτητα δίνεται στην ανάπτυξη των προσωπικών ικανοτήτων του φοιτητή περιλαµβανοµένης της ανάπτυξης πρωτοβουλιών της κριτικής σκέψης και της ικανότητας επίλυσης προβληµάτων πραγµατικών περιστατικών. Το πρόγραµµα σπουδών δοµείται µε βάση το φόρτο εργασίας του φοιτητή ενώ εισάγονται και οι διδακτικές µονάδες ECTS σε όλα τα εξάµηνα. 19

Στα βασικά γνωστικά αντικείµενα του τµήµατος περιλαµβάνονται µαθήµατα γενικής υποδοµής όπως Ανατοµία, Φυσιολογία, Α Βοήθειες, Παθολογία, Βιοφυσική, Ορθοπεδική, Νευρολογία κ.α. Στα αντικείµενα ειδικότητας µεταξύ άλλων περιλαµβάνονται Κινησιολογία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, Κινησιοθεραπεία, Φυσικά Μέσα-Ηλεκτροθεραπεία Ι, ΙΙ, Φ/Θ στο αναπνευστικό, Φ/θ στο Μυοσκελετικό Ι, ΙΙ, Φ/Θ Νευρολογικών παθήσεων Ι, ΙΙ, Κλινική Άσκηση Ι, ΙΙ, ΙΙΙ κ.α Επίσης περιλαµβάνονται τα γνωστικά αντικείµενα ανθρωπιστικών σπουδών όπως η εοντολογία, Ψυχολογία κ.α. Η εκπόνηση της πτυχιακής εργασίας εξασφαλίζει την εµβάθυνση του τελειόφοιτου του τµήµατος σε ένα επίκαιρο θέµα εφαρµοσµένης έρευνας ή σε αντικείµενο που έχει σχέση µε την ειδικότητα των σπουδών. Η πρακτική άσκηση στο επάγγελµα διαρκεί έξι (6) ηµερολογιακούς µήνες. Είναι καθοδηγούµενη και πραγµατοποιείται σε ηµόσια Νοσηλευτικά Ιδρύµατα. Πίνακας 3: Πρόγραµµα Σπουδών ΤΕΙ Αθήνας Θεωρία + Φόρτος ιδακτικές Μαθήµατα Α' εξαµήνου Κατηγορία Εργαστήριο Άσκηση Πράξης Εργασίας Μονάδες Ανατοµία ΜΓΥ 2+2 2 14 7 Α' Βοήθειες ΜΓΥ 1 2 6 5 Υγιεινή-Επιδηµιολογία ΟΝΑ 2 6 4 εοντολογία-εισαγωγή στη Φ/Θ ΜΕΥ 2 6 4 Ψυχολογία ΟΝΑ 2 6 5 Κινησιολογία Ι ΜΕ 1+1 2 10 5 ΣΥΝΟΛΟ 13(9+4) 6 48 30 Φ/Θ = Φυσικοθεραπεία, ΜΓΥ = Μάθηµα Γενικής Υποδοµής, ΜΕΥ = Μάθηµα Ειδικής Υποδοµής, ΜΕ = Μάθηµα Ειδικότητας Θεωρία + Φόρτος ιδακτικές Μαθήµατα Β' εξαµήνου Κατηγορία Εργαστήριο Άσκηση Πράξης Εργασίας Μονάδες Φυσιολογία ΜΓΥ 2+2 2 12 6 Παθολογία ΜΓΥ 2+2 12 6 Χειρουργική ΜΓΥ 2 6 4 Βιοφυσική ΜΓΥ 1+1 6 4 Τεχνικές Μάλαξης ΜΕΥ 1+1 2 8 5 Κινησιολογία ΙΙ ΜΕ 1+1 2 8 5 ΣΥΝΟΛΟ 16(9+7) 6 52 30 ΜΓΥ = Μάθηµα Γενικής Υποδοµής, ΜΕΥ = Μάθηµα Ειδικής Υποδοµής, ΜΕ = Μάθηµα Ειδικότητας 20