ΥΛΙΚΑ / ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ [ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ] 2.ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΑΣ _ ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΕΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ - ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΧΡΗΣΗΣ 01_2012 / ΑΘΗΝΑ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ /http://matereality.wordpress.com/ ΥΛΙΚΑ / ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ [ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ] 2.ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ 3. ΕΞΥΠΝΑ ΥΛΙΚΑ / ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ / ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ

Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

1. ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ / ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ 3

*κτίριο Το κτίριο είναι ένα πλήθος στοιχείων και οντοτήτων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους διαμορφώνοντας κάθε φορά και μια διαφορετική συναρμολόγηση, ανάλογα με το εκάστοτε σενάριο ή το σχεσιακό μοντέλο. Οντότητες >> οντότητα η [ondótita] Ο28 : η ιδιότητα του όντος ύπαρξη αισθητή ή νοητή: Σώμα και ψυχή αποτελούν μία ενιαία ~. Tο έργο τέχνης προϋπάρχει προτού αποχτήσει ~. Άνθρωπος χωρίς ~, χωρίς προσωπικότητα. το ον: Mία ξεχωριστή ~. [λόγ. < ελνστ. ὀντότης, αιτ. -ητα `πραγματικότητα σημδ. γαλλ. entité, essence] Συναρμολόγηση >> συναρμολόγηση η [sinarmolójisi] Ο33 : η ενέργεια του συναρμολογώ. 1. το σύνολο των ενεργειών με τις οποίες γίνεται η ένωση των απλών τμημάτων μιας σύνθετης κατασκευής μοντάρισμα: ~ κινητήρα / μηχανής / αυτοκινήτου. Εργοστάσιο συναρμολόγησης αεροπλάνων. 2. (μτφ., για αφηρ. ουσ.) σύνδεση απλών στοιχείων και δημιουργία ενός σύνθετου όλου. [λόγ. συναρμολογη- (συναρμολογώ) -σις > -ση] Σενάριο >> σενάριο το [senário] Ο40 : 1. η γραπτή μορφή ενός κινηματογραφικού ή τηλεοπτικού έργου, που εκτός από την υπόθεση και τους διαλόγους περιέχει και όλες τις οδηγίες για τους τεχνικούς και για τους ηθοποιούς. 2. (μτφ.) διαδικασία που εξελίσσεται σύμφωνα με ένα προκαθορισμένο σχέδιο: Kυκλοφορούν διάφορα σενάρια σχετικά με τον προσεχή κυβερνητικό ανασχηματισμό. [λόγ. < ιταλ. scenario] [Σχεσιακό] μοντέλο >> μοντέλο το [modélo] Ο39 : 1. κάθε πρόσωπο, πράγμα, ενέργεια κτλ. που χρησιμοποιείται ως δείγμα για να δημιουργηθεί κτ. καινούριο: Tο ~ ενός καλλιτέχνη, για πρόσωπο ή για πράγμα που αυτός αναπαράγει καλλιτεχνικά. Kοπέλα που ποζάρει για ~ σε γλύπτη / σε ζωγράφο. Γυμνό ~. πρότυπο: Οικογενειακό ~. Σύγχρονα μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης. Kομμουνιστικά κόμματα που δέχονται / αρνούνται το σοβιετικό ~. υπόδειγμα: Προβάλλω / παίρνω κπ. ως ~. 2. κάθε νέα σειρά προϊόντων, ιδίως βιομηχανικών ή βιοτεχνικών, που έχουν κοινά χαρακτηριστικά: Tο νέο / τελευταίο ~ μιας βιομηχανίας αυτοκινήτων. Tα νέα μοντέλα της καλοκαιρινής μόδας, για ρούχα. 3. γυναίκα ή άνδρας που έχει ως επάγγελμα να παρουσιάζει νέες δημιουργίες συνήθ. της ραπτικής σε επιδείξεις μόδας: H παρουσίαση της κολεξιόν έκλεισε με το διάσημο ~ ντυμένο νύφη. μοντελάκι το YΠΟKΟΡ 1. για ρούχο: Φορούσε ένα ωραίο ~. 2. για κομψό άνθρωπο: Σκέτο ~ είσαι σήμερα. [ιταλ. modello] Πηγή: Λεξικό Τριανταφυλλίδη http://www.greek-language.gr/ 4

Οντότητα >> Βικιπεδια >> Το μοντέλο οντοτήτων-συσχετίσεων (μοντέλο Ο/Σ - ER model) είναι ένα αφαιρετικό [1] ιδεατό [2] [3] μοντέλο δεδομένων, τα οποία έχουν καθορισμένη δομή. Στη μηχανική λογισμικού χρησιμοποιείται για να παρέχει ένα εννοιολογικό σχήμα κατά τη σχεδίαση βάσεων δεδομένων, ως μοντέλο δεδομένων ενός συστήματος και των απαιτήσεών του με top-down προσέγγιση. Ένα διάγραμμα που δημιουργείται με αυτή τη διαδικασία σχεδίασης καλείται διάγραμμα οντοτήτωνσυσχετίσεων, ή διάγραμμα Ο/Σ ή ΟΣΔ εν συντομία. Προτάθηκε αρχικά το 1976 από τον Peter Chen, ωστόσο στη συνέχεια επινοήθηκαν πολλές παραλλαγές της διαδικασίας. Χρησιμοποιείται στο πρώτο στάδιο σχεδίασης ενός συστήματος πληροφοριών, κατά την ανάλυση των απαιτήσεών του. Σκοπός του είναι να περιγράφει τις αναγκαίες πληροφορίες οι οποίες πρόκειται να αποθηκευτούν στη βάση δεδομένων ή τον τύπο τους. Η μοντελοποίηση δεδομένων γίνεται για την περιγραφή των χρησιμοποιούμενων όρων και των σχέσεών τους σε έναν ορισμένο τομέα ενδιαφέροντος. Στην περίπτωση σχεδιασμού ενός συστήματος πληροφοριών, που στηρίζεται σε μια βάση δεδομένων, το εννοιολογικό μοντέλο δεδομένων χαρτογραφείται σε προχωρημένο στάδιο σε ένα λογικό μοντέλο δεδομένων, όπως το σχεσιακό μοντέλο δεδομένων [4]. Το στάδιο αυτό ονομάζεται συνήθως στάδιο λογικού σχεδιασμού. Ύστερα, κατά τη διάρκεια του φυσικού σχεδιασμού το λογικό μοντέλο χαρτογραφείται σε κάποιο φυσικό μοντέλο. Ας σημειωθεί ότι ορισμένες φορές και οι δύο φάσεις αναφέρονται ως "φυσικός σχεδιασμός". Οντότητα (entity) είναι ένα αντικείμενο ενδιαφέροντος στον πραγματικό κόσμο το οποίο ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα [5]. Μια οντότητα λειτουργεί αφαιρετικά σε έναν πολύπλοκο τομέα. Οντότητες μπορεί να είναι άνθρωποι, μέρη, αντικείμενα, γεγονότα, έννοιες κλπ. Στιγμιότυπο (instance) μιας οντότητας είναι μια συγκεκριμένη περίπτωση ενός τύπου οντότητας. O τύπος της οντότητας είναι μια συλλογή χαρακτηριστικών που περιγράφουν την οντότητα Κάθε οντότητα έχει διάφορα στοιχεία που την προσδιορίζουν. Ένα τέτοιο στοιχείο ονομάζεται ιδιότητα (attribute), χαρακτηριστικό ή πεδίο της οντότητας [5] Συσχέτιση (relationship) είναι η σύνδεση δύο ή περισσότερων τύπων οντοτήτων [5] που παρουσιάζει ενδιαφέρον για σχεδιασμό. Με συσχετίσεις μπορούν να συνδέονται και χαρακτηριστικά οντοτήτων. Ο βαθμός ή η πολυπλοκότητα μιας συσχέτισης είναι ο αριθμός των τύπων οντοτήτων που παίρνουν μέρος στη συσχέτιση. 5

Πηγή: http://el.wikiversity.org/wiki Τα διαγράμματα οντοτήτων-σχέσεων, έχουν σαν βασικό στοιχείο τους την οντότητα. Η οντότητα, είναι μια αναπαράσταση κάποιας αυτόνομης ύπαρξης με υλική (στον πραγματικό κόσμο) ή θεωρητική υπόσταση (συμβατική ύπαρξη). Για παράδειγμα, οντότητα μπορεί να είναι ένας φοιτητής( ένας άνθρωπος με ονοματεπώνυμο, χαρακτηριστικά, κ.α) αλλά και ένα μάθημα σε μια σχολή (κάτι άυλο αλλά με συμβατική υπόσταση). Τα δεδομένα τα οποία θα αποθηκευτούν σε κάποια οντότητα του μοντέλου οντοτήτων-σχέσεων, αντιστοιχούν στις εγγραφές στο φυσικό επίπεδο μίας Βάσης Δεδομένων. Έτσι η οντότητα, θα πρέπει να έχει κάποιο όνομα, και κάποια στοιχεία που να καθορίζουν τα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης οντότητας. ΥΠΟΘΕΣΗ _01: Κτίριο >> Συναρμολόγηση οντοτήτων με υλική και άυλη υπόσταση Φυσικό αντικείμενο Πληροφορία για την κατασκευή Οντότητες: Εξωτερικό περίβλημα Κατώτερο πάτωμα Εξωτερικοί τοίχοι Στεγάσεις (επικαλύψεις) Πατώματα Εσωτερικά χωρίσματα Δάπεδα Οροφές Επενδύσεις Επικαλύψεις Κουφώματα Σκάλες Ξύλινες και μεταλλικές κατασκευές 6

1 η ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ_1 ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ_ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ Φέρων οργανισμός πλάκα υποστυλώματα δοκοί Σενάζ >>> Επίχρισμα Θερμομόνωση Εξωτερική τοιχοποιία τούβλα κονίαμα πρέκι ποδιά Εξωτερικό Περίβλημα τζαμιλίκια Εξωτερικά κουφώματα κάσα πατζούρια 7

2 η ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ_ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ _ΣΤΟΙΧΕΙΑ + ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ Φέρων οργανισμός πλάκα υποστυλώματα δοκοί Σενάζ >>> Θερμομόνωση Εξωτερική τοιχοποιία τούβλα κονίαμα πρέκι ποδιά Επίχρισμα Εξωτερικό Περίβλημα τζαμιλίκια Εξωτερικά κουφώματα κάσα πατζούρια Στοιχεία Οντότητες Συναρμολόγηση 8

3 η ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ_ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ _ΥΛΙΚΑ Φέρων οργανισμός πλάκα υποστυλώματα δοκοί Σενάζ >>> Επίχρισμα Θερμομόνωση Εξωτερική τοιχοποιία τούβλα κονίαμα πρέκι ποδιά Εξωτερικό Περίβλημα τζαμιλίκια Εξωτερικά κουφώματα κάσα πατζούρια σκυρόδεμα μόνωση τούβλα Ξύλο / αλουμίνιο / γυαλί Επικάλυψη 9

4 η ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ_2 ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ_ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΧΩΡΙΣΜΑΤΑ Ξηρή δόμηση γυψοσανίδα Σκελετός από αλουμίνιο Θερμομόνωση Υγρή δόμηση τούβλα κονίαμα πρέκι στόκος Επίχρισμα ποδιά Εσωτερικά χωρίσματα κάσα γυαλί φύλλο Ελαφρά χωρίσματα Τρόπος κατασκευής Ξηρή δόμηση Υγρή δόμηση Υλικά γυψοσανίδα αλουμίνιο Μέταλλο ή ξύλο γυαλί τούβλα σκυρόδεμα Συνδετικά υλικά Επικάλυψη 10

5 η ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ_ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ+ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΧΩΡΙΣΜΑΤΑ σκυρόδεμα μόνωση τούβλα Ξύλο / αλουμίνιο / γυαλί Επικάλυψη 11

6 η ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ_ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ + ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ Ψηφιακή πληροφορία αλληλεπίδραση Εσωτερικό Περιβάλλον άνθρωποι λειτουργίες Εξωτερικό Περιβάλλον Ψηφιακή πληροφορία ανάγκες 12

2. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ 13

2.1. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ «Μελετά τη βασική εσωτερική δομή των υλικών. Αποτελεί ένα συνθετικό σύστημα και περιγράφει τα υλικά μέσω της διαφοροποίησης τους με βάση τους δεσμούς των ατόμων (ετεροπολικός δεσμός, ομοιοπολικός δεσμός, μεταλλικός ). Είναι αυτός ο δεσμός δυνάμεων που θα προσδιορίσει πολλές από τις εσωτερικές ιδιότητες των υλικών και τη μεγαλύτερη διαφοροποίηση συμπεριφορών μεταξύ των υλικών. Το επόμενο επίπεδο περιγραφής αφορά στον τρόπο με τον οποίο αυτές οι δυνάμεις παράγουν διαφορετικούς τύπους μοτίβων συνόλου μεταξύ των ατόμων για να σχηματίσουν ποικίλες μοριακές και κρυσταλλικές δομές. Σε ένα υψηλότερο επίπεδο βρίσκονται οι ευρέως περιγραφικές κατηγορίες όπως τα κεραμικά, τα μέταλλα ή πολυμερή, τα οποία είναι οικεία σε εμάς στο βαθμό που τα όρια μεταξύ αυτών των κατηγοριών δεν είναι τόσο διακριτά όπως αυτά στα χαμηλότερα επίπεδα κατηγοριοποίησης οι σιλικόνες βρίσκονται ανάμεσα στα κεραμικά και στα πλαστικά, και πολλοί ημιαγωγοί μπορεί να είναι ή μέταλλα ή κεραμικό. Αυτός ο τρόπος κατηγοριοποίησης μας είναι πολύ χρήσιμος γιατί μας παρέχει έναν τρόπο περιγραφής των συγκεκριμένων ιδιοτήτων (σκληρότητα, αγωγιμότητα )Μας παρέχει ακόμα μια βάση για να αναπτυχθεί μια μέθοδος σχεδιασμού υλικών που κατέχουν διαφορετικές ποιότητες ή ιδιότητες.» Πηγή: Michelle Addington & Daniel Schodek, Smart materials and technologies, Architectural Press, 2005 14

2.2. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Υπάρχουν έως και 300 000 υλικά έτοιμα για εφαρμογή από τους μηχανικούς (μόνο ο σίδηρος έχει 2000 παραλλαγές). Αντίθετα από την ιεραρχική οργάνωση των επιστημόνων των υλικών, η ταξινόμηση της επιστήμης των μηχανικών είναι αυτή της χαρτογράφησης, που καθιστά ικανό τον μηχανικό να αναμιγνύει και να «παντρεύει» ιδιότητες και χαρακτηριστικά για την βέλτιστη επίλυση ενός προβλήματος ή μιας ανάγκης. Τα υλικά για τους μηχανικούς επιλέγονται βάσει του τι μπορούν να κάνουν, πως συμπεριφέρονται και τι μπορούν να αντέξουν. Τα φυσικά κριτήρια για την χρήση προηγούνται, και επιλέγεται ένα υλικό για να παρέχει την καλύτερη εφαρμογή, ή τουλάχιστον την πιο αποδεκτή συμβιβαστική λύση για ένα ειδικό πρόβλημα. Εάν η επιστήμη των υλικών περιγράφει την σύνθεση ενός υλικού, τότε η ταξινόμηση των μηχανικών εξηγείτι κάνει αυτό το υλικό. Έστω και εάν ο τελικός στόχος σε όλες τις μηχανικές εφαρμογές είναι η βελτιστοποίηση των ιδιοτήτων ενός υλικού για μια δεδομένη κατάσταση, ανεξάρτητα από τον τύπο του υλικού, τα πρόσθετα κριτήρια πολύ σύντομα θα περιορίσουν τις φαινομενικά άπειρες επιλογές. Δουλεύοντας περισσότερο προς μια βελτιστοποίηση των ιδιοτήτων και λιγότερο προς τα υλικά τα ίδια, αυτή η στόχευση προς τη συμπεριφορά είναι πιο κοντά στα νέα υλικά. Πηγή: Michelle Addington & Daniel Schodek, Smart materials and technologies, Architectural Press, 2005 15

2.3. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Έχουν αναπτυχθεί με τα χρόνια πολλές προσεγγίσεις ταξινόμησης που περιγράφουν τα υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται στην αρχιτεκτονική. Πολλές έχουν μια ανάμειξη διαφορετικών ειδών ταξινόμησης, και σπάνια βασίζονται σε καθαρές απαιτήσεις απόδοσης, όπως συμβαίνει με τους μηχανικούς. Οι αρχιτεκτονικοί κτιριακοί κώδικες και standards, για παράδειγμα, συχνά αντικαθιστούν τα κριτήρια απόδοσης σε μια προσπάθεια να απλοποιήσουν την διαδικασία επιλογής και να αποφύγουν την πιθανότητα αποτυχίας. Για πολλές χρήσεις, κώδικες και standards άμεσα και ανεπιφύλακτα συχνά προσδιορίζουν ποια είναι τα αποδεκτά υλικά, αφήνοντας τους αρχιτέκτονες να διαλέξουν μόνο ανάμεσα σε επώνυμες εταιρίες. Σαν αποτέλεσμα, οι αρχιτεκτονικές ταξινομήσεις τείνουν να είναι περισσότερο ονομαστικές, απλά καταγράφοντας σε λίστα τα υλικά και τις χρήσεις τους σύμφωνα με τα standards των οικοδομικών απαιτήσεων. Ουσιαστικά, εάν η ταξινόμηση της επιστήμης των υλικών εξηγεί «γιατί ένα υλικό είναι διαφορετικό από ένα άλλο», και η ταξινόμηση της επιστήμης των μηχανικών ορίζει «πως δρα ένα υλικό», τότε οι αρχιτεκτονικές ταξινομήσεις λειτουργούν στην αντίπερα όχθη, λέγοντας «τι είναι ένα υλικό και πού χρησιμοποιείται». Αυτό το σύστημα έχει αφαιρέσει την ευθύνη της απόφασης από τον αρχιτέκτονα, και έτσι, πρόκειται λιγότερο για μια ενημερωμένη επιλογή και βελτιστοποίηση και περισσότερο για προδιαγραφές και τυποποίηση. Το αποτέλεσμα είναι πληροφορία και όχι γνώση. Αυτή η γενική προσέγγιση είναι πολύ συχνά το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι εφαρμογές των νέων υλικών στην αρχιτεκτονική πιέζονται να χωρέσουν, και έχει αποδειχτεί πως είναι προβληματική. Οι ταξινομήσεις αυτές έχουν περισσότερο σαν στόχο να αποτελούν πρακτικές φόρμες για επικοινωνία ανάμεσα σε αρχιτέκτονες, εργολάβους, κατασκευαστές και προμηθευτές. Και ενώ η επικοινωνία και τα συμβόλαια έχουν μεγάλη σημασία, ειδικά σε ένα πεδίο που έχει άμεση ευθύνη για την ασφάλεια και την ευημερία του κόσμου, οι περιφερειακές συνέπειες ενός συστήματος προδιαγραφών έχει σαν αποτέλεσμα τον αποκλεισμό νέων και ασυνήθιστων υλικών και τεχνολογιών. Πηγή: Michelle Addington & Daniel Schodek, Smart materials and technologies, Architectural Press, 2005 16

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ CSI MASTER FORMAT To Master Format «είναι ένα πρότυπο για την οργάνωση προδιαγραφών και άλλων γραπτών πληροφοριών που αφορούν σε έργα εμπορικού και ιδρυματικού χαρακτήρα στις Η.Π.Α και στον Καναδά. Είναι προϊόν του Ινστιτούτου Προδιαγραφών Κατασκευής (CSI) και των Προδιαγραφών Κατασκευής του Καναδά. Τον Νοέμβριο του 2004 επεκτάθηκε από 16 διαχωρισμούς που αντιστοιχούν σε αντίστοιχους καταμερισμούς εργασίας σε 50, αντανακλώντας τις καινοτομίες στην βιομηχανία της κατασκευής, [ ] όπως επίσης και την ανάγκη για ενσωμάτωση της πληροφορίας του κύκλου ζωής των εγκαταστάσεων και της συντήρησής τους μέσα στη βάση γνώσεων του κτιρίου. Παρέχει έναν κύριο κατάλογο από τμήματα και αριθμημένα μέρη και τίτλους μέσα σε κάθε τμήμα, που μπορεί να ακολουθήσει κανείς για την οργάνωση της πληροφορίας σχετικά με τις απαιτήσεις υπηρεσιών κατασκευής και των συνδεδεμένων δραστηριοτήτων της. [ ] Με αυτό τον τρόπο το Master Format διευκολύνει τελικά την Μοντελοποίηση της Πληροφορίας του Κτιρίου (ΒΜΙ) έτσι ώστε να περιέχει τις προδιαγραφές έργου. Ωστόσο, η τρέχουσα τεχνολογία αδυνατεί να χειριστεί προδιαγραφές στο βαθμό που η σχεδιαστική πληροφορία μπορεί να αναφέρεται, να εκτίθεται και να ποσοτικοποιείται. Παραδείγματος χάρη ενσωματωμένα συστήματα, βιομηχανικά πρότυπα και μέθοδοι που μπορεί να μην εμφανίζονται στα σχέδια (επειδή τυπικά εξηγούνται στις τεχνικές προδιαγραφές) δεν φαίνεται καθαρά πως μπορεί να χωρέσουν στις τρέχουσες βιβλιοθήκες ΒΜΙ.» [1] «Το Master Format βοηθά τους αρχιτέκτονες, τους μηχανικούς, τους ιδιοκτήτες, τους κατασκευαστές και τους παραγωγούς να ταξινομήσουν ποικίλα προϊόντα που συνήθως χρησιμοποιούνται. Σχεδόν όλα τα μέρη που έχουν την έγκριση του CSI περιλαμβάνουν επίσης τις απαιτήσεις απόδοσης και ασφάλειας που παράγουν οργανισμοί όπως την Αμερικάνικη Κοινότητα Ελέγχου και Υλικών (ASTM), και πλήθος άλλων ομοσπονδιακών και επαγγελματικών οργανισμών.» [2] Πηγή: Michelle Addington & Daniel Schodek, Smart materials and technologies, Architectural Press, 2005 17

«Τον Νοέμβριο του 2009, το CSI παρουσίασε το GreenFormat, [3] μια διαδικτυακή βάση δεδομένων που οργανώνει τα χαρακτηριστικά βιώσιμων προϊόντων. Το ενιαίο σχεδιαστικό σύστημα CSI περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του Εθνικού CAD [4] Προτύπου (NCS), μαζί με τους οδηγούς CAD Layer του Αμερικάνικου Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων και τους οδηγούς της Tri-services Plotting. Με την επίβλεψη του Εθνικού Ινστιτούτου των Κτιριακών Επιστημών (ΝΙΒS), το NCS διευθύνει τις εκδόσεις που είναι σχετικές με το CAD έτσι ώστε να επιτρέπει την συνεχή και εκσυγχρονισμένη επικοινωνία μεταξύ των ιδιοκτητών και των ομάδων των σχεδιαστών/κατασκευαστών.» [5] «Η Μοντελοποίηση της Κτιριακής Πληροφορίας (ΒΜΙ) είναι η διαδικασία παραγωγής και διαχείρισης των δεδομένων του κτιρίου κατά τη διάρκεια ζωής του. Τυπικά χρησιμοποιεί τριώνδιαστάσεων, πραγματικού-χρόνου, δυναμικά λειτουργικά προγράμματα μοντελοποίησης του κτιρίου για να αυξήσει την παραγωγικότητα στο σχεδιασμό και την κατασκευή του κτιρίου. Η διαδικασία παράγει το (ψηφιακό) Μοντέλο Κτιριακής Πληροφορίας, το οποίο περιγράφει τη γεωμετρία του κτιρίου, χωρικές σχέσεις, γεωγραφικές πληροφορίες, και ποσότητες και ιδιότητες των στοιχείων του κτιρίου. 18

Οι επόμενοι πίνακες δείχνουν την κατασκευαστική κατάτμηση του αμερικάνικου προτύπου Master Format όπως ήταν διαμορφωμένη μέχρι και το 2004, και όπως εξελίχτηκε μετά το 2004. Στην αριστερή στήλη μπορούμε να διακρίνουμε καθαρά τον τρόπο οργάνωσης και τυποποίησης των εργασιών και προϊόντων που ισχύει ακόμα και σήμερα στην κατασκευή στην Ελλάδα. The CSI Master Format πριν το 2004 Εργασία 01 Γενικές Προδιαγραφές Εργασία 02 Εκσκαφές Εργασία 03 Σκυρόδεμα Εργασία 04 Τοιχοποιίες Εργασία 05 Μέταλλα Εργασία 06 Ξύλο και Πλαστικά Εργασία 07 Θερμομόνωση και Υγρομόνωση Εργασία 08 Πόρτες και Παράθυρα Εργασία 09 Τελειώματα Εργασία 10 Ειδικότητες Εργασία 11 Εξοπλισμός Εργασία 12 Επίπλωση Εργασία 13 Ειδικές κατασκευές Εργασία 14 Συστήματα μεταφοράς Εργασία 15 Μηχανολογικά Εργασία 16 Ηλεκτρικά Βιβλίο Οικοδομικής: Εξωτερικό περίβλημα Κατώτερο πάτωμα Εξωτερικοί τοίχοι Στεγάσεις (επικαλύψεις) Πατώματα Εσωτερικά χωρίσματα Δάπεδα Οροφές Επενδύσεις Επικαλύψεις Κουφώματα Σκάλες Ξύλινες και μεταλλικές κατασκευές Παράρτημα: Στατική λειτουργία Φέροντος Οργανισμού Κατασκευή Θεμελίων Πυροπροστασία Πηγή: http://www.csinet.org/masterformat, (τελευταία επίσκεψη 01-2010) 19

Πηγή: http://www.greenformat.com/numberstitles/list/2098, (τελευταία πρόσβαση 01-2010) The CSI Master Format μετά το 2004 με την προσθήκη του GreenFormat Εργασία 00 Απαιτήσεις προμηθειών και συμβολαίου Ομάδες Προδιαγραφών Υποενότητα Γενικών Απαιτήσεων Εργασία 01 Γενικές Απαιτήσεις Υποενότητα Εγκαταστάσεων Εργοταξίου Εργασία 02 - Εργοτάξιο Εργασία 03 Σκυρόδεμα Εργασία 04 Τοιχοποιίες Εργασία 05 Μέταλλα Εργασία 06 Ξύλο, Πλαστικά και Σύνθετα Εργασία 07 Θερμομόνωση και Υγρομόνωση Εργασία 08 Ανοίγματα Εργασία 09 Τελειώματα Εργασία 10 Ειδικότητες Εργασία 11 Εξοπλισμός Εργασία 12 Έπιπλα Εργασία 13 Ειδικές κατασκευές Εργασία 14 Μεταφορά εξοπλισμού Εργασία 15 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 16 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Υποενότητα Εγκαταστάσεων Υπηρεσιών Εργασία 20 - Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 21 Πυρόσβεση Εργασία 22 Υδραυλικά Εργασία 23 Θέρμανση και Κλιματισμός Εργασία 24 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 25 Ενσωματωμένοι Αυτοματισμοί Εργασία 26 Ηλεκτρικά Εργασία 27 Επικοινωνία Εργασία 28 Ηλεκτρονική Ασφάλεια και Προστασία (Συναγερμός?) Εργασία 29 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Υποενότητα εργοταξίου και υποδομής Εργασία 30 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 31 Επιχώσεις, Εκσκαφές, κτλ Εργασία 32 Βελτιώσεις Εξωτερικού χώρου (πεζοδρόμια, φύτευση, άρδευση, κ.α.) Εργασία 33 Παροχές Εργασία 34 Μεταφορές Εργασία 35 Κατασκευή Υδροτεχνικών και Υδάτινων έργων(?) Εργασία 36 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 37 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 38 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 39 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση 20

Υποενότητα Διαδικασιών εξοπλισμού Εργασία 40 Ενσωμάτωση διαδικασιών Εργασία41 Επεξεργασίαυλικού και χειρισμός εξοπλισμού Εργασία 42 Διαδικασία Εξοπλισμού Θέρμανσης, Ψύξης και Στεγάνωσης Εργασία 43 Διαδικασία Χειρισμού Αερίου και Ρευστών, Καθαρισμός και Αποθήκευση Εργασία 44 Εξοπλισμός Ελέγχου Μόλυνσης Εργασία 45 ΕξοπλισμόςΕιδικής Βιομηχανικής Παραγωγής Εργασία 46 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 47 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση Εργασία 48 Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας Εργασία 49 Εφεδρική για μελλοντική επέκταση 21

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ >> ΦΥΣΙΚΟ + ΨΗΦΙΑΚΟ πληροφορία αλληλεπίδραση Εσωτερικό Περιβάλλον άνθρωποι λειτουργίες Εξωτερικό Περιβάλλον πληροφορία ανάγκες 22

3. ΕΞΥΠΝΑ ΥΛΙΚΑ / ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ / ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ 23

Η σημερινή τεχνολογική επανάσταση γίνεται στο «πολύ μικρό». Η έρευνα αιχμής ασχολείται με τις μοριακές ιδιότητες των υλικών. Οι τομείς που περιλαμβάνει εκτείνονται από την διάγνωση της σεισμικής συμπεριφοράς, την αναχαίτιση υλικών καταστροφών, την βελτίωση των μηχανικών ιδιοτήτων παραδοσιακών υλικών έως την διάδραση με τον χρήστη για την δημιουργία μεταβαλλόμενων ευφυών περιβαλλόντων διαβίωσης με την χρήση έξυπνων υλικών. Μετά τα κτήρια high-tech, τους εικονικούς χώρους, και τα κτήρια- blobs της δεκαετίας του 90, όλα δείχνουν ότι επιστρέφουμε στην υλικότητα μέσα όμως από μία διαφορετική προσέγγιση. Η ψηφιακή διάσταση της αρχιτεκτονικής υποστηρίζει παρά καθορίζει την μορφή καθώς αυτή αποτελεί μια μόνη εκδοχή ανάμεσα σε πολλαπλούς μορφογενετικούς μετασχηματισμούς. Επεμβαίνει στη δομή μια και παραμετρικοποιεί τα αντικείμενά της, δημιουργώντας «πραγματικούς» χώρους που αλληλεπιδρούν με τον χρήστη. Τέλος με τη δυνατότητά της για διασύνδεση και δημιουργία ad hock καταστάσεων ωθεί στη διεπιστημονική συνεργασία. Υπολογιστές διασκορπισμένοι παντού και πουθενά δημιουργούν μικρομεταβολές, μεταφέρουν δεδομένα, επεξεργάζονται πληροφορία, θυμούνται για μελλοντική ανάγκη. Στόχος η δημιουργία κτηρίων-περιβαλλόντων με λειτουργίες και ιδιότητες που πλησιάζουν αυτές ενός ζωντανού οργανισμού ίσως ακόμα και εμπλουτισμένες με ανθρώπινη νοημοσύνη. Περιβάλλοντα που λειτουργούν με πολλαπλούς τρόπους και ταυτόχρονα διαντιδρούν με τις μεταβαλλόμενες συμπεριφορές και επιθυμίες των ανθρώπων. Η ευφυΐα τους είναι ροϊκή και ελεύθερη για αυτό και δεν αποτελούν ένα ιδανικό σύστημα αλλά «μια ρευστή διάδραση ανάμεσα στον άνθρωπο και στο περιβάλλον». 24

Τα υλικά, σήμερα, δεν περιορίζονται στις δύο διαστάσεις, δεν αποτελούν μόνο επιφάνειες που καλύπτουν το κτίριο. Είναι 3-διαστάσεων, καταλαμβάνουν χώρο. Είναι 4-διαστάσεων, εξελίσσονται στο χρόνο. Είναι ακόμα και 5- διαστάσεων καθώς μεταφέρουν ή μεταδίδουν πληροφορία.. «Ήδη εδώ και δεκαετίες», διαπιστώνει ο De Landa, «έχουν αρχίσει να κοιτάνε τα υλικά ως δυναμικά συστήματα και όχι με στατικούς όρους» [1]. Και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μια διαφορετική αντίληψη για τη σχέση υλικού και μορφής καθώς αυτή δεν επιβάλλεται απ έξω αλλά αναδύεται μέσα από ένα ενεργό υλικό. «Οποιοδήποτε υλικό, ανεξάρτητα από το πόσο απλή είναι η συμπεριφορά του, έχει ενδογενείς τάσεις και ικανότητες» [2] Μέσα από σημεία κρίσης, περνώντας από μία κατάσταση σε μία άλλη αυτό το οποιοδήποτε υλικό γίνεται ενεργό. Αναδύονται δηλαδή ιδιότητες που ανταποκρίνονται κάθε φορά σε μία πολύπλοκη δυναμική συμπεριφορά των συστατικών του. Η εξουδετέρωση ενός γενικού και εμπεδωμένου χώρου και η θεώρηση όλων των χώρων με καθαρά τοπικούς όρους είναι κρίσιμη. 25

http://www.arclighting.de/ 26

ΕΞΥΠΝΑ ΥΛΙΚΑ Τα έξυπνα υλικά «έχουν μεταβλητές ιδιότητες και ανταποκρίνονται σε εφήμερες ανάγκες. Έχουν την ικανότητα να αποκρίνονται σε πολλαπλές καταστάσεις αντί να βελτιστοποιούνται για μία μοναδική κατάσταση» [i]. Σε αντίθεση με τα καθιερωμένα στατικά υλικά που αντέχουν στις δυνάμεις, «τα έξυπνα υλικά είναι δυναμικά δηλαδή συμπεριφέρονται σε απόκριση των ενεργειακών πεδίων». Δεν είναι εύκολο να συλλάβει κανείς ένα τελικό αποτέλεσμα, καθώς αυτά τα υλικά υπόκεινται σε συνεχείς μετασχηματισμούς δράσης και αλληλεπίδρασης. Θα μπορούσε ενδεχομένως να πει κανείς πως μιλάμε περισσότερο για σειρές ενεργειών, για ένα σύνολο ή συναρμογή ιδιοτήτων παρά για υλικά αναγνωρίσιμα και ποσοτικοποιήσιμα από την μοριακή δομή τους. Είναι αρκετά δύσκολο να ορίσει κανείς τι είναι αυτό που κάνει ένα υλικό έξυπνο τη στιγμή που ό,τι μπορεί να κάνει ένα έξυπνο υλικό μπορεί να το κάνει και ένα συμβατικό. Πολλές φορές η εξυπνάδα ταυτίζεται με την αυτοματοποίηση και τα καθολικά έμμεσα κατασκευαστικά συστήματα που είχαμε έως τώρα για τη διαχείριση των μεταβολών θερμοκρασίας, φωτός, κ.τ.λ.π. Συστήματα που κάθε άλλο από ξεχωριστά και άμεσα δεν είναι. Τα έξυπνα υλικά μας αναγκάζουν να σκεφτούμε σε μικρή κλίμακα: τι χρειάζεται το σώμα και όχι τι χρειάζεται το κτήριο. Δίνουν τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε άμεσα και ξεχωριστά περιβάλλοντα για το σώμα, αλλά «δεν έχουμε οδηγό για την εφαρμογή τους σε αυτή την σημαντική αρένα» [ii]. 27

Για τους Michelle Addington & Daniel Schodek [iii] οι πιο σπουδαίες σκέψεις για τα έξυπνα υλικά είναι αυτές που σταχυολογούνται από την συμπεριφορά τους.«είτε πρόκειται για μόριο, για υλικό, για συνδυασμό ή για ένα σύστημα, τα «έξυπνα υλικά» θα παρουσιάσουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Αμεσότητα (immediacy) αποκρίνονται σε πραγματικό χρόνο Παροδικότητα (transiency) αποκρίνονται σε περισσότερες από μία περιβαλλοντικές καταστάσεις αυτο ενεργοποίηση (self-actuation) η ευφυΐα τους είναι εγγενής επιλεκτικότητα (selectivity) η απόκρισή τους είναι ξεχωριστή και προβλεπόμενη ευθύτητα (directness) η απόκρισή τους είναι τοπική σε ένα ενεργοποιημένο γεγονός Είναι μάλλον αυτό το τελευταίο χαρακτηριστικό, η ευθύτητα, που θέτει την μεγαλύτερη πρόκληση στους αρχιτέκτονες και οδηγεί στην σκέψη της χρήσης των έξυπνων υλικών, επιλεκτικά και στρατηγικά. Έτσι αντί να επιλέγονται αφού έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός, τα υλικά και οι ιδιότητές τους αποτελούν το σημείο εκκίνησης. Το κτήριο δεν αποτελεί πια ένα αυτόνομο αντικείμενο αλλά έναν τόπο μεταβαλλόμενο στον οποίο συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν πολλαπλά συστήματα, όχι απαραίτηταόλα αρχιτεκτονικά. Τα έξυπνα υλικά δεν φαίνονται και δεν σχεδιάζονται σαν να ήταν γνωστά αντικείμενα εγκαταστημένα σε ένα τόπο. Και αυτό επηρεάζει και τον ίδιο τον σχεδιασμό που πρέπει να εστιάζει περισσότερο στο τι θέλουμε να κάνουν αυτά τα υλικά και όχι στο πως φαίνονται τελικά. Έχοντας πια τη δυνατότητα να σχεδιάζουμε αρχίζοντας από το πολύ μικρό, από μια μόνη κίνηση και να δημιουργούμε τοπικά και διασυνδεδεμένα γεγονότα, το πρόβλημα της εμπειρίας, του τι αισθάνονται οι χρήστες και πώς θα μπορούσαν να διαντιδρούν με το περιβάλλον τους, επιστρέφει στο προσκήνιο της αρχιτεκτονικής. 28

SmartScreen nbots : Nanorobotic Environments v.3.17 Dynamic facade _Kiefer technic Interactive LED Panels: New version, white LEDs 29

Έως τώρα αντιλαμβανόμασταν το κτίριο σαν το όριο ανάμεσα σε ένα εσωτερικό και σε ένα εξωτερικό περιβάλλον, σύμφωνα με τους Addington και Schodek. [1] «Αυτό μας οδήγησε στο σχεδιασμό πολύπλοκων συστημάτων υψηλής τεχνολογίας κυρίως για τις όψεις, τα δάπεδα και τις οροφές που διαχειρίζονται περιφρουρούν με σταθερότητα κάθε είδους διαφορά την μεταβολή των συνθηκών ανάμεσα στο έξω και το μέσα, εξασφαλίζοντας ένα ενιαίο και ισότροπο εσωτερικό περιβάλλον.» «Για τους φυσικούς όμως το όριο δεν είναι πράγμα αλλά δράση. Τα περιβάλλοντα θεωρούνται ως ενεργειακά πεδία και τα όρια ανάμεσά τους ως ενεργές ζώνες μεσολάβησης, ως τόποι των αλλαγών και όχι απεικόνισης.» [2] Έτσι «η εικόνα του κτιριακού ορίου ως την οριοθέτηση ανάμεσα σε δύο διαφορετικά περιβάλλοντα ένα ομοιογενές εσωτερικό και ένα περιρρέον εξωτερικό μπορεί ενδεχομένως να αντικατασταθεί από την ιδέα των πολλαπλών ενεργειακών περιβαλλόντων ροϊκά αλληλεπιδρώντων με το κινούμενο σώμα» [3]. Αντί να προσπαθούμε να συλλάβουμε το τελικό αποτέλεσμα, πρέπει να φανταζόμαστε τις μετασχηματιζόμενες δράσεις και αλληλεπιδράσεις. Είναι σαφές πως δεν μπορούμε πια να δούμε ή να σχεδιάσουμε κτίρια σαν τα γνωστά αντικείμενα εγκαταστημένα σε ένα τόπο. Το ερώτημα του πως αναπαριστάς την κατάσταση που ένα σύστημα μπορεί να υιοθετήσει σε βάθος χρόνου, ή την τελική κατάσταση προς την οποία ελκύεται γίνεται τώρα ιδιαιτέρως κρίσιμο. 30

ΠΟΛΥΠΛΟΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ «Η διάδραση με τα πολλαπλά περιβάλλοντα μας πρέπει να είναι τοπική και ξεχωριστή, ενώ ταυτόχρονα να δίνει τη δυνατότητα να πηγαίνουμε από τον ένα στο άλλο. Είναι εύκολο να φανταστούμε περιβάλλοντα που εμπλουτίζουν το φυσικό περιβάλλον των χρηστών, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζουν τις διαδικασίες εργασίας. Ενδιαφέροντα προβλήματα παρουσιάζονται όταν αρχίσει κανείς να σκέφτεται διαδράσεις που μπορούν να συμβούν στο ενδιάμεσο των βελτιώσεων με κέντρο τον χρήστη και αυτών που έχουν να κάνουν με το γύρω περιβάλλον. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μπορούν να συμβούν άγνωστες διαδράσεις που δεν αντανακλώνται στο πλαίσιο που δόθηκε. Μπορούμε άραγε να έχουμε γνωστικές διαδικασίες βοηθούμενες από ιδιαίτερα είδη μικρο-περιβαλλόντων;» [1] 31

Arcus Animus is a kinetic mesh system designed by Waterloo Architecture/Philip Beesley Architect Inc., in collaboration with Ball State s Inconvenient Studio/i.M.A.D.E (Senagala/Vermilion) and Pratt Institute Epithelium Studio (Beesley/Sarrach/Wang). Fabricated and installed in four days, the hanging, layered meshwork composed of impact-resistant acrylic, bamboo, and mylar components reacts to human occupation interpreted by arrayed proximity sensors. These physical reactions consist of shaking and waving movements actuated pneumatically using solenoid valves and custom air muscles, and controlled by Arduino microcontollers with processing-based code development. http://www.i-m-a-d-e.org/ 32

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ 33

ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ «Πώς μπορούν να συνδυαστούν οι ιδιότητες, οι συμπεριφορές, τα υλικά και οι τεχνολογίες για να δημιουργήσουν νέες αποκρίσεις / απαντήσεις; [ ] Η αναγκαία πληροφορία για την εφαρμογή των νέων υλικών μπορεί να είναι τώρα διαθέσιμη, αλλά δεν υπάρχει καμία μέθοδος για την εφαρμογή τους στον τομέα του σχεδιασμού. Μένοντας στην τρέχουσα μέθοδο που μεταχειρίζεται τα νέα υλικά σαν τεχνήματα σε ένα σύστημα ταξινόμησης δημιουργεί πρόβλημα. Ακόμα και εάν ένα έξυπνο υλικό μπορεί να θεωρηθεί ως αντικαταστάτης ενός συμβατικού υλικού σε πολλά στοιχεία και εφαρμογές, η έμφυτη «ενεργή» συμπεριφορά του το κάνει πιθανά εφαρμόσιμο και ως τεχνολογία. Για παράδειγμα, ένα ηλεκτροχρωμικό γυαλί μπορεί ταυτόχρονα να είναι γυαλιστερό υλικό, ένα παράθυρο, ένα σύστημα πετάσματος, ένα σύστημα ελέγχου του φωτός ή και ένα αυτοματοποιημένο σύστημα σκίασης. Στην κανονιστική ταξινόμηση ένα προϊόν μπορεί να ανήκει σε αρκετές διαφορετικές κατηγορίες καθιστώντας ιδιαίτερα δύσκολη την επιλογή ενός υλικού με πολύ τροπικό χαρακτήρα και απόδοση για τον αρχιτέκτονα. Ακόμα περισσότερο, πολλές από τις νέες τεχνολογίες είναι καινοφανείς στην εφαρμογή, και για αυτό δεν έχουν βρει θέση στις συμβατικές περιγραφές. [ ] Ίσως για τα έξυπνα υλικά να είναι περισσότερο κατάλληλο ένα σύστημα ταξινόμησης με πολλαπλά επίπεδα, με το ένα επίπεδο να χαρακτηρίζει το υλικό σύμφωνα με τη φυσική του συμπεριφορά (τι κάνει) και σε ένα άλλο επίπεδο να χαρακτηρίζει το υλικό σύμφωνα με τη φαινομενολογική του συμπεριφορά (τα αποτελέσματα της φυσικής του συμπεριφοράς). Η φαινομενολογική συμπεριφορά σπάνια καταγράφεται, ακόμα λιγότερο λαμβάνεται υπόψη στο πεδίο της αρχιτεκτονικής. Μπορούμε να κατηγοριοποιήσουμε αυτά τα αποτελέσματα με όρους δράσης, αντίστοιχο ίσως της αρχιτεκτονικής πρόθεσης τι θέλουμε να κάνει ένα υλικό;» [1] Η ταξινόμηση των υλικών λοιπόν, σύμφωνα με τους Addington και Schodek, θα γίνει με βάση των δράσεων και των ενεργειακών ερεθισμάτων τους και όχι βάση των εφαρμογών και της εμφάνισής τους. Μήπως όμως είναι εφικτή μια ταξινόμηση που συνδυάζει και την κατασκευαστική και τη λειτουργική διάσταση; Δηλαδή και τις εφαρμογές και τις δράσεις; 34

Homeostatic Facade System 35

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ [ θεωρία της συναρμολόγησης / assemblage theory / Manuel DeLanda] Ένα κτίριο μπορεί να θεωρηθεί ως ένα πλήθος στοιχείων και οντοτήτων που διαντιδρούν μεταξύ τους διαμορφώνοντας κάθε φορά και μια διαφορετική συναρμολόγηση, ανάλογα με το εκάστοτε σενάριο ή το σχεσιακό μοντέλο, που μέσω της παραμετροποίησης των ιδιοτήτων κωδικοποιεί ή αποκωδικοποιεί τις σχέσεις μεταξύ τους. Έτσι μπορούμε να πούμε πως τα στοιχεία και οι οντότητες αυτές χαρακτηρίζονται από σχέσεις εξωτερικότητας μια και κάθε συναρμολόγηση αποτελείται από αυθύπαρκτα [1] στοιχεία ή οντότητες, που μπορούν να αποσπαστούν από τη μια συναρμολόγηση και συναρμολογηθούν σε μια άλλη, σε αντίθεση με την άποψη που θεωρεί κάθε σύνολο στοιχείων ως όλον όπου το άθροισμα των μερών του αποτελεί και την ταυτότητα του έχοντος σχέσεις εσωτερικότητας. Η ταυτότητα της κάθε συναρμολόγησης καθώς καθορίζεται πια από τις μεταβαλλόμενες ιδιότητες των στοιχείων της, μπορεί να είναι και η ίδια μεταβαλλόμενη, και σίγουρα διαφορετική από αυτήν των άλλων συναρμολογήσεων. Όπως άλλωστε αναφέρει ο Manuel DeLanda, «ένα δεδομένο αντικείμενο μπορεί να παίζει ένα συνδυασμό από ρόλους, υλικούς και εκφραστικούς, μια και μπορεί να εξασκεί διαφορετικές ομάδες ικανοτήτων. Όπως επίσης ένα ή πολλά στοιχεία μπορεί να συμμετέχουν και σε διαδικασίες σταθεροποίησης και σε διαδικασίες αποσταθεροποίησης χρησιμοποιώντας διαφορετικές ικανότητες κάθε φορά.» [2] Έχουμε λοιπόν ένα σχήμα με δύο διαστάσεις: Η μία διάσταση έχει να κάνει με τον ρόλο «που μπορεί να παίξουν τα διαφορετικά στοιχεία μιας συναρμολόγησης, έναν ρόλο που μπορεί να είναι είτε υλικός ή εκφραστικός» [3]. Ενώ η δεύτερη διάσταση δείχνει τις «διαδικασίες που σταθεροποιούν την αναδυόμενη ταυτότητα μιας συναρμολόγησης (με την όξυνση των ορίων τους, για παράδειγμα, ή την ομογενοποίηση της σύνθεσής τους, από τις διαδικασίες που τείνουν να αποσταθεροποιήσουν την ταυτότητά του, ως εκ τούτου να ανοίξουν τη συναρμολόγηση στην αλλαγή. Αυτές είναι διαδικασίες τοπικοποίησης και αποτοπικοποίησης, αντιστοίχως.» [4] 36

Στο παραπάνω σχήμα ο Manuel DeLanda προσθέτει μία ακόμα διάσταση, αυτήν της κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης. «Αυτή η τρίτη διάσταση ορίζει διαδικασίες στις οποίες επεμβαίνουν εξειδικευμένα εκφραστικά μέσα, διαδικασίες που είτε ενισχύουν και ακαμπτοποιούν την ταυτότητα της συναρμολόγησης, ή αντίθετα, επιτρέπουν στη συναρμολόγηση ένα ορισμένο εύρος για μια πιο ευέλικτη λειτουργία η οποία ωφελείται από γενετικά και γλωσσικά μέσα.» [1] Θα μπορούσαμε τώρα να σκεφτούμε ένα διάγραμμα όπου η πρώτη διάσταση υλικού και εκφραστικού να αντιστοιχεί στην κατασκευαστική κατάτμηση, ενώ η δεύτερη διάσταση των διαδικασιών να αντιστοιχεί στην λειτουργική κατάτμηση. Εάν κάνουμε ένα βήμα παραπάνω συσχετίζοντας την κατασκευαστική κατάτμηση με τον εκτατικό χώρο και τις εκτατικές ιδιότητες, και την λειτουργική κατάτμηση με τον εντατικό χώρο και τις εντατικές ιδιότητες, θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε ένα διάγραμμα συσχετισμένων ιδιοτήτων. Όπου εντατικός χώρος είναι ο χώρος των δραστηριοτήτων, των λειτουργιών και των συμβάντων, τα οποία με τη σειρά τους προκαλούν την ανάδυση νέων ιδιοτήτων με το να δημιουργούν διαφορές, να επιφέρουν κρίσεις στο σύστημα που τείνει να τις αναιρέσει. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να επιφέρουν αλλαγή συμπεριφοράς και στο ίδιο το σύστημα, δηλαδή το σύστημα να μάθει ή να δημιουργηθεί κάτι νέο. Τα υλικά κατ επέκταση επιλέγονται για τον ρόλο που θα παίξουν, και κυρίως για την διαδραστική ικανότητά τους. Αντίστοιχα ο εκτατικός χώρος είναι ο χώρος των υλικών, των οικοδομικών στοιχείων, των τεχνολογιών, των κατασκευαστικών ενοτήτων και του καταμερισμού εργασιών, όπου η χρήση των υλικών γίνεται κυρίως με βάση τις ιδιότητες αντοχής, εμφάνισης και συμβολισμού. 37

Δεν θα ήταν λοιπόν άστοχο να υποθέσουμε πως το ρόλο της τρίτης διάστασης αναλαμβάνει η αλγοριθμική λογική, τα σενάρια χρήσης, η αφήγηση πιθανών καταστάσεων, ο προγραμματισμός και η παραμετρικοποίηση των ιδιοτήτων. Είδαμε πως ο αλγόριθμος όντας μια νοητική κατασκευή στοχεύει στην επίλυση κάποιου προβλήματος. Έχοντας δομή, η οποία αναπτύσσεται σε διακριτές χρονικές ενότητες, παραμένει εντούτοις τόσο ασαφής ώστε να μπορεί να εντάξει διαφορετικές παραμέτρους ανάλογα με τις προθέσεις του χρήστη, έτσι ώστε να οδηγηθεί σε προβλεπόμενες ή απρόβλεπτες επιλύσεις. [Αλγόριθμος της πολυπλοκότητας: μετράει τη σχέση ανάμεσα στα δεδομένα και το μέγεθος του αλγόριθμου / βήματα/χρόνος] Οι τρεις αυτές διαστάσεις του διαγράμματος των συσχετισμένων ιδιοτήτων οφείλουν πλέον να συνυπάρχουν γιατί όπως έχουμε υποστηρίξει δεν μπορούμε να δούμε ή να σχεδιάσουμε κτίρια σαν τα γνωστά αντικείμενα εγκαταστημένα σε ένα τόπο μια και δεν μπορούμε να «δούμε» την φυσική συμπεριφορά τους, που μεταβάλλεται στον χρόνο, στην κλίμακα που αυτή συμβαίνει. 38

39

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 40

41

Rafael Lozano-Hemmer, Pulse Park, Relational Architecture 15, Madison Square Park, New York, 2008 left: This interactive installation features 200 spotlights controlled by a heart-rate sensor and consists of a matrix of light beams that glare over the oval lawn of Madison Square Park. The intensity of the light depends on the sum of the cardiac pulsations, as well as the visualisation of systolic and diastolic impulses. It is as if the installation represents the heart of the city s inhabitants at the urban scale. The Pulse Park project was inspired by the fi lm Macario (Mexico, 1960) by the Mexican director Roberto Gavaldón, and represents the conclusive phase of the research begun by Lozano-Hemmer at the 2007 Venice Biennale. 42

Jason Bruges Studio, Wind to Light, Southbank Centre, London, 2007 below: In response to the theme How green is our space?, Jason Bruges Studio devised an installation that focuses attention on the availability of alternative energy, even in the urban environment. Wind to Light visualised wind movement across the roof terraces of the Queen Elizabeth Hall using polemounted mini turbines that power blue and green LEDs. The installation was sensitive enough to the wind to allow viewers to see gusts and breezes passing through the turbines. The project was produced in collaboration with OneDotZeroand Light Lab for London Architecture Week 2007. 43

LAb[au] (Manuel Abendroth, Jérôme Decock, Alexandre Plennevaux and Els Vermang), flux, binary waves, Saint- Denis RER D station, Paris, 2008 The installation is composed of 32 rotating panels with integrated LED illumination driven by internal microprocessors that calculate signals captured by infrared sensors from infrastructural fl ows (the passage of vehicles, pedestrians and trains) and communication fl ows (electromagnetic fi elds produced by radios and cellular phones). The impulses are transmitted from one panel to another to produce luminous waves and rotation. The lights are in two colours: white or red depending upon whether they represent the frequencies of fl ows or the intensity of electromagnetic fi elds. The installation is thus a sort of kinetic wall that reveals human activity in a particular urban space, giving form to invisible matter. 44

Usman Haque, Josephine Pletts and Dr Luca Turin, Scents of Space, Bartlett School of Architecture, UCL, 2002 This interactive room allows for the transmission of olfactory stimuli across a three-dimensional grid. The objective is that of guiding the user through a narrative using the experience of smell. There are no physical confi nes in the environment, but rather olfactory zones. The installation is very simple: an empty 9-square-metre (97-square-foot) room that shines inside by day and outside by night. The production of aromas is orchestrated by software, diffused by a system of fans and realised by visual stimuli on the walls that indicate the point at which the odour is perceivable. The stimuli are transmitted at 20 centimetres (7.8 inches) per second so that users perceive only a change in smell, and not the movement of air. 45

http://www.i-m-a-d-e.org/ i-m-a-d-e / innovation in manufacturing + design :: the new site of the Institute for Digital Fabrication http://www.youtube.com/watch?v=v86b9nz_lvu&feature=related 46

http://www.pablovalbuena.com/ http://www.philipglass.com/music/glassengine.php# 47

Αναφορές Εικόνων Σελ. 42-45: Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα» του ΕΜΠ έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.