ΤΕΥΧΟΣ 1ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο Π Α Τ Μ Ο Υ ΤΕΥΧΟΣ 1ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

2 Αντί προλόγου Είναι ένα ζεστό καλοκαιρινό απόγευμα. Τρεις εργάτες δουλεύουν στην κατασκευή ενός τοίχου για τη θεμελίωση μιας Εκκλησίας. Ρωτάω τον πρώτο να μου πει τι ακριβώς κάνει. Εκείνος με μια γκριμάτσα δυσφορίας και με σφιγμένα τα δόντια μου απαντά: «Σαν τι σου φαίνεται ότι κάνω. Κόβω το γρανίτη» Ρωτάω το δεύτερο. Με κοιτά με γρήγορη ματιά και ψιθυρίζει: «Εργάζομαι σκληρά για να βγάλω τα έξοδά μου» Ρωτάω τον τρίτο. Αυτός σκουπίζει τον ιδρώτα του από το μέτωπο, χαμογελά και μου απαντά: «Χτίζω ένα μνημείο για το Θεό» (Ιστορία) Περιεχόμενα Εικόνες από το σχολείο μας... 3 Για θυμήσου!... 3 Οι φετινές δραστηριότητές μας... 5 Νέα από τη βιβλιοθήκη μας Βιβλιογωνία... 7 Το μάθημα που μου αρέσει περισσότερο... 8 Πολιτισμός - Εικόνες της Πάτμου... 11 Παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Πάτμου...11 Πώς ήταν τα σπίτια παλιά και ιδιαίτερα ο χώρος της κουζίνας...12 Τα παιχνίδια που έπαιζαν παλιά...12 Πατμιακή Διάλεκτος- Για να θυμόμαστε τις ρίζες μας!...13 Σύγκριση Πάτμου Αθήνας...14 Η ιδανική Πάτμος...15 Η ωραία εικόνα του νησιού μας!...15 Τεχνολογία... 16 Τα υποβρύχια...16 Οικολογία... 17 Υπερθέρμανση του πλανήτη μας...17 Εορταστικά...18 Χριστουγεννιάτικο τραγούδι...18 Έθιμα των Χριστουγέννων στην Πάτμο...18 Υγεία... 20 Τι κάνουν τα χρώματα στη ζωή μας...20 Τα χρώματα θεραπεύουν...20 Άκου να μαθαίνεις... 21 Απίστευτα Ρεκόρ...21 Ψυχαγωγία... 23 Σκίτσο...23 Η Χαζούπολη...23 Αμερικάνικο σταυρόλεξο...32

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ Για θυμήσου! Τι να πρωτοθυμηθώ! Εκδρομές, γιορτές, παρελάσεις, εκδηλώσεις περάσαμε τόσο ωραία! Μάθαμε πολλά, όχι μόνο γνώση στην τάξη αλλά και έξω από αυτήν, οι δραστηριότητες μάς έκαναν να αποκομίσουμε πολλά! Από την αρχή της χρονιάς υπήρχε δραστηριοποίηση και ευχάριστη διάθεση από όλους! Το έναυσμα δινόταν από το σχολείο μας, και έπειτα: Εκδρομές στα πλαίσια του προγράμματος: στο Μελόι, στο Γροίκο και στο τέλος της χρονιάς πήγαμε στους Λειψούς. Εκεί κάναμε παράκληση στην Παναγιά του Χάρου, είδαμε τα κρίνα της, χαρήκαμε την ηλιόλουστη μέρα, τους δρόμους της, επισκεφθήκαμε το σχολείο του νησιού, τον παραδοσιακό φούρνο και απολαύσαμε μεζέδες και πριν το καταλάβουμε είχαμε μπει στο πλοίο της επιστροφής! Οι γιορτές μας, στολισμένες με το μεράκι όλων, βασικό συστατικό της επιτυχίας, έπειτα λίγο οι πρόβες, λίγο η τεχνολογία και είχε μπει στο πνεύμα όλων το νόημα που κάθε γιορτή ήθελε να μεταδώσει. Γιορτή της 28ης Οκτωβρίου με υπεύθυνη καθηγήτρια την κα Πανταζοπούλου, 17η Νοεμβρίου με υπεύθυνο καθηγητή τον κο Γατσέλη, Χριστούγεννα, ο παπα- Γιώργης με την κα Νικόλ και την κα Καραλή. Των Τριών Ιεραρχών ο παπα- Γιώργης που μετέφερε στις καρδιές μας τόσα λόγια των τριών μεγάλων Διδασκάλων και μας τα επισφράγισε με τις εικόνες που μας μοίρασε. Την 7η Μαρτίου με την κα Χαριτωνίδου και την κα Καραλή και τέλος την 25η Μαρτίου με την κα Ανδριανού. 3

4 Στο τέλος της χρονιάς έγινε και εκδήλωση με την επιτυχημένη συμμετοχή όλων μας. Αφού απολαύσαμε τα πεπραγμένα μας μέσα από φωτογραφίες, βίντεο, τραγούδια, κολλάζ, χειροτεχνία και χορό, ξεκινήσαμε έπειτα με όρεξη τις εξετάσεις. Στις αναμνήσεις όμως δεσπόζει η εκδρομή στο Παρίσι, αφού ήταν το κατόρθωμά μας χάρη στις προσπάθειες της Διευθύντριάς μας κυρίας Δελημάρου. Ανεβήκαμε στον Πύργο του Άιφελ, περπατήσαμε στη Μονμάρτη, επισκεφθήκαμε το Λούβρο και άλλα μεγάλα μουσεία του Παρισιού, κάναμε βόλτα στο Σηκουάνα, είδαμε τον τάφο του Ναπολέοντα, πήραμε μια γεύση από την αίγλη των Βερσαλλιών, ήρθαμε «αντιμέτωποι» με δεινόσαυρο στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας κ.α. Περάσαμε συναρπαστικά, αφού παραλίγο να μάθουμε απ έξω το μετρό του Παρισιού. Κάναμε βόλτες σαν γνήσιοι Παριζιάνοι με Ελληνική διάθεση! Το ξενοδοχείο μας βρισκόταν στη σύγχρονη πλευρά του Παρισιού και απολαύσαμε και αυτή την ευκαιρία. Κυριακή πρωί εκκλησιαστήκαμε! Ναι και μάλιστα μαζί με Έλληνες μόνιμους κατοίκους του Παρισιού! Είχαμε όμως και επίσκεψη φίλων από τα παλιά! Ήρθε στην Πάτμο μουσικό σχολείο από τις Βρυξέλες (όπου είχαμε ταξιδέψει πρόπερσι) και έδωσε δυο υπέροχες συναυλίες στο σχολείο και στο Πάτμιον, τις οποίες απολαύσαμε όλοι δείχνοντας περισσό ενδιαφέρον. Από τη δική μας πλευρά έπαιξαν και τραγούδησαν ο Λευτέρης Μιχελής (μαθητής της Γ Λυκείου φέτος), ο Βασίλης Γραμματικός (μαθητής της Β Λυκείου) και ο Μανώλης Κάβουρας (της Β Γυμνασίου). Αισθανθήκαμε υπερήφανοι για τη βράβευση των μαθητριών Σοφίας Μισκόβα και Μαρίας Παπαδέλια από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Μάλιστα με συνοδό καθηγήτρια την κα Διασώζουσα Καραλή οι μαθήτριες επισκέφθηκαν την Αράχωβα. Στο τέλος της χρονιάς διοργανώσαμε αγώνες πινγκπονγκ, για κατηγορίες αγοριών και κοριτσιών από το Γυμνάσιο, το Λύκειο, το ΕΠΑΛ και την Πατμιάδα, από τους οποίους αναδείχθηκαν ταλέντα! Νικητές της αναμέτρησης ήταν η Άννα Πούλου η οποία νίκησε με σκορ 11-7 και ο Ιάκωβος Στράτας ο οποίος νίκησε με 11-4. Όλοι οι συμμετέχοντες έλαβαν έπαινο συμμετοχής και οι δύο νικητές μετάλλιο. Δώσαμε το παρόν στην εκδήλωση τη Δευτέρα της Διακαινησίμου στη Σκάλα και την 25 Μαρτίου χορεύοντας παραδοσιακούς χορούς! Και βέβαια η εκδρομή της ομάδας περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο ΚΠΕ Πεταλούδων, όπου σύσσωμη η ομάδα της Γ Γυμνασίου έδωσε δυ-

ναμικό παρόν στις περιβαλλοντικές δραστηριότητες του ΚΠΕ. Το θέμα της εργασίας τους ήταν «Το δάσος του Κουμαρώ» και πρακολούθησαν περιβαλλοντικό πρόγραμμα με τίτλο «Το δάσος». Στα πλαίσια λοιπόν του προγράμματος επισκέφθηκαν το περίφημο δάσος των πεταλούδων, έκαναν ποδηλασία, επισκέφθηκαν τη «Φάρμα των ζώων» και γνώρισαν αρκετές περιοχές της Ρόδου, μεταξύ αυτών τη Λίνδο και τη Φιλέρημο. Αφού τελείωσαν και οι εξετάσεις του Ιουνίου, διοργανώθηκε έκθεση φωτογραφίας από το Γυμνάσιο, το Λύκειο, το ΕΠΑΛ Πάτμου και την Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, στα πλαίσια του διαγωνισμού φωτογραφίας με θέμα «Τι μου αρέσει στο νησί μου και θέλω να διατηρηθεί, τι δε μου αρέσει και θέλω να αλλάξει» Οι νικητές του διαγωνισμού ήταν: από το Γυμνάσιο ο Νικήτας Ευγενικός, από το Λύκειο η Διασώζουσα Κωνσταντά και από το ΕΠΑΛ ο Μιχάλης Πούλος. Οι νικητές του διαγωνισμού κέρδισαν από μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή ενώ όλοι οι συμμετέχοντες από μια φωτογραφική μηχανή μιας χρήσης. Ενώ όλοι ανεξαιρέτως έλαβαν έπαινο συμμετοχής. Στη διάρκεια της έκθεσης είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τις φωτογραφίες των συμμαθητών μας, ντόπιοι αλλά και τουρίστες. Οι φετινές δραστηριότητές μας! Μπορεί να βρισκόμαστε στη μέση του σχολικού έτους αλλά μπορούμε να απαριθμήσουμε αρκετά! Αρχίσαμε τη νέα χρονιά με αγιασμό που τελέστηκε στις 11 Σεπτεμβρίου, κοινό για τα τρία σχολεία! Ο Σεπτέμβρης κύλησε ήσυχα αφού ξεκίνησε έγκαιρα το καθημερινό μας πρόγραμμα χωρίς ελλείψεις καθηγητών. Στη συνέχεια ο Οκτώβρης μας βρήκε έχοντας στο τσεπάκι του μια ωραία εκδρομή στο Μελόι, αλλά και μια κατάληψη που διήρκησε περίπου μια εβδομάδα. Μετά τα συμβάντα έφθασε η 28η Οκτωβρίου στην οποία συμμετείχαμε όλοι σε μια κοινή γιορτή με βίντεο που προβλήθηκε στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων αλλά και με την κατάθεση στεφάνων στο μνη- 5

6 μείο του Δημήτριου Θέμελη την 27η Οκτωβρίου. Την επόμενη μέρα ήμασταν όλοι στη δοξολογία που τελέστηκε στο Μοναστήρι του Ιωάννου του Θεολόγου και στη συνέχεια κάναμε παρέλαση στο Μνημείο του Εμμανουήλ Ξάνθου όπου παρακολουθήσαμε το Τρισάγιο. Τον επόμενο μήνα στην επέτειο του Πολυτεχνείου πραγματοποιήθηκε μια εξαίσια γιορτή με υπεύθυνη καθηγήτρια από το Γυμνάσιο την κα Σουζάνα Λισγάρα. Ο Δεκέμβρης έμελλε να είναι ήσυχος μήνας με βαθμολογία τριμήνου και διακοπές. Όμως ένα δυσάρεστο συμβάν τον έκανε αρκετά εποικοδομητικό. Το δεκαπενταμελές μας επειδή είχε επιβληθεί ως τιμωρία σε όλο το Γυμνάσιο η ακύρωση μιας εκδρομής, αποφάσισε να διοργανώσει μια «αντιεκδρομή», δίνοντας την ευκαιρία στους μαθητές να δείξουν αγάπη προς το συνάνθρωπο και το περιβάλλον. Έτσι συγκεντρώθηκαν είδη προσωπικής υγιεινής και στάλθηκαν στους φυλακισμένους της Κω, σχολικό υλικό σε συμμαθητές μας στην Αλβανία και τρόφιμα σε άπορες οικογένειες της Πάτμου. Όσο γινόταν η συσκευασία αυτών, μεγάλη ομάδα μαθητών καθάρισε όλους τους χώρους του σχολείου από σκουπίδια και μάλιστα με πρωτοβουλία των μαθητών έγινε καθαρισμός και στα μονοπάτια που ακολουθούν οι μαθητές καθημερινά προς τη Σκάλα. Μια εμπειρία αξέχαστη για όλους μας! Τέλος, πριν φύγουμε για τις γιορτές, όλοι είπαμε τα κάλαντα έξω από το γραφείο της Διευθύντριας κας Δελημάρου και έγινε η κλήρωση της Βιβλιοθήκης με νικήτρια αναγνώστρια τη Σοφία Γαμπιεράκη από το Β1.

Νέα από τη βιβλιοθήκη μας! Βιβλιο-Γωνία 2009-2010 Υπεύθυνες καθηγήτριες: κ. Νικόλ και κ. Τσώτα Bravissimo! Κέρδισαν στη λαχειοφόρο της βιβλιοθήκης που έγινε την τελευταία μέρα του σχολείου, η Σοφία Γαμπιεράκη ένα κλειδί USB και η Ειρήνη Κεφαλά ένα DVD player με USB. Με το χρηματικό ποσό που μάζεψαν τα παιδιά για αυτό το σκοπό, η δανειστική βιβλιοθήκη μας θα εμπλουτιστεί πάλι φέτος με καινούρια βιβλία προσιτά και ευχάριστα... για να βλέπουν οι μαθητές τα βιβλία σαν φίλους και συνοδούς στη ζωή τους! Η διπλά τυχερή Σοφία Γαμπιεράκη κέρδισε ένα MP3 στην κλήρωση που έγινε με τις περιλήψεις βιβλίων Λογοτεχνίας που έγραψαν τα παιδιά, αφού ήταν νικήτρια της κλήρωσης ανάμεσα σε 20 γενναίους μαθητές που είχαν πάρει μέρος. Η επόμενη κλήρωση θα γίνει στο τέλος της σχολικής χρονιάς και... περιμένουμε πολλές συμμετοχές και πολλούς τυχερούς! Ευχαριστούμε όσους βοηθούν να εμπλουτιστεί η βιβλιοθήκη μας! Παρακάτω παρατίθενται μερικά από τα ωραία βιβλία που μας χάρισε η Εμπορική Τράπεζα και που αποτελούν τα πιο φρέσκα της συλλογής μας! Ελάτε να τα δανειστείτε! Y Ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ου αιώνα Y Ιταλική Ζωγραφική της Αναγέννησης Y Ζωγραφική 19 ου αιώνα Y Ελ Γκρέκο Y Γιαννούλης Χαλεπάς Y Η Ελληνική Ζωγραφική στη δημοτική πινακοθήκη Ρόδου Y Ο κόσμος χάθηκε στα σύννεφα Φωτογραφία Y Τάσσος Ζωγράφος Y Έλληνες θεοί και Ήρωες στην Αρχαία Κύπρο Y Νεοκλασική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα Y Vassiliki Σκουλάκις Y Η κίνηση των ιδεών στη Γαλλία και η απήχηση στους Έλληνες καλλιτέχνες Y Νίκος Σκαλκώτας ως συνθέτης μουσικής Y Τα έκα νέα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης Y Ελληνικοί Υγρότοποι Y Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα Y 10.000 years of Greek shipping 1 Y 10.000 years of Greek shipping 2 Y Ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αι. 7

Το μάθημα που μου αρέσει περισσότερο 8 Ποια είναι η γνώμη των μαθητών της Α Γυμνασίου; Όλγα Βοργιά: Το αγαπημένο μου μάθημα είναι τα αγγλικά γιατί είναι μια άλλη γλώσσα από τα ελληνικά και είναι και χρήσιμη. Ελπίζω όταν μεγαλώσω να θυμάμαι τα αγγλικά και να τα χρησιμοποιώ συνέχεια. Ανδριάννα Μιχαηλίδου Τα μαθήματα που μου αρέσουν είναι τα Μαθηματικά και η Γεωγραφία. Τα Μαθηματικά είναι πιο εύκολα από άλλα μαθήματα και είναι ωραίο να αλλάζεις τους αριθμούς από φυσικό σε δεκαδικό και το αντίθετο. Η Γεωγραφία μου αρέσει επειδή μαθαίνεις για τη φύση, για τις κλιματικές αλλαγές και για το πώς μπορείς να προστατεύσεις τον πλανήτη στον οποίο ζεις. Σιντορέλλα Γκεγκάι: Το αγαπημένο μου μάθημα είναι τα Μαθηματικά επειδή μπορούμε να κάνουμε γρήγορες πράξεις και γενικά τα Μαθηματικά κάνουν το μυαλό μας γρήγορο, σαν κομπιουτεράκι. Κάθε φορά που βλέπω ένα βιβλίο Μαθηματικών έχω πολλή αγωνία να δω τι περιέχει μέσα. Ουρανία Ανέμη: Μου αρέσει η Τεχνολογία, γιατί έχουμε μια εργασία πολύ δημιουργική που μας βάζει σε κόπο να ψάχνουμε πληροφορίες ώστε να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας και το λεξιλόγιό μας. Επίσης μαθαίνουμε πράγματα για την τεχνολογική εξέλιξη και γενικά για την τεχνολογία. Ειρηάννα Ανέμη: Η Γυμναστική είναι ένα πολύ δημιουργικό και ευχάριστο μάθημα με το οποίο αθλούμαστε, μαθαίνουμε για την ευγενή άμιλλα και, το σημαντικότερο, τη συνεργασία. Τα Θρησκευτικά είναι ένα εξίσου ωραίο μάθημα στο οποίο μαθαίνουμε για τη ζωή του Χριστού, για πράγματα που μπορού- με να ακολουθήσουμε στη ζωή μας αλλά και για λάθη που πρέπει να αποφεύγουμε. Φυσικά και η Οδύσσεια είναι ένα πολύ ενδιαφέρον μάθημα, διότι μαθαίνουμε για τις περιπέτειες του Οδυσσέα, τις δυσκολίες του Τηλέμαχου και στοιχεία από την παλαιά εποχή. Νικόλας Γιαμαίος: Με τα Μαθηματικά δε λογαριάζουμε μόνο, αλλά εξισορροπούμε τον εαυτό μας και μπορούμε να βάλουμε ένα μέτρο στη ζωή μας. Ειρηναίος Γρύλλης: Το μάθημα που μου αρέσει είναι η Οδύσσεια γιατί μαθαίνουμε μύθους και ιστορίες του Οδυσσέα και ό,τι του συνέβη στο γυρισμό του. Είναι πολύ ωραίο, όποτε έχουμε το διαβάζω με ευχαρίστηση. Χρυσή- Καλλιόπη Κάνδρου: Στα Μαθηματικά θέλω να προβληματίζομαι. Να «ζορίζω» το μυαλό μου, να το βάζω να σκεφτεί, να επεξεργαστεί, να διαβάσει και να βρει τη λύση. Περισσότερο μου αρέσουν τα προβλήματα, τα κλάσματα και οι πολλαπλασιασμοί. Ραφαηλία Γρύλλη: Μου αρέσει η Γυμναστική επειδή κάνουμε πολλές δραστηριότητες όπως τρέξιμο, μπάσκετ, βόλεϊ και πολλά άλλα. Επίσης μου αρέσει επειδή ξεκουράζουμε το μυαλό από άλλα μαθήματα. Το άλλο μάθημα που μου αρέσει είναι η Οδύσσεια επειδή μαθαίνουμε τις περιπέτειες του Οδυσσέα. Σοφία Αντωνοπούλου: Η Γλώσσα είναι διασκεδαστική επειδή κάνουμε αστεία κείμενα, μαθαίνουμε γραμματική και μαθαίνουμε να μιλάμε αλλά και να γράφουμε σωστά. Τα Κείμενα μας διδάσκουν κάποιες στιγμές από τη ζωή μας, μέσα από τα κείμενα μαθαίνουμε να συμπεριφερόμαστε καλά και ευγενικά. Στην Τεχνολογία φτιάχνουμε διάφορες όμορφες κατασκευές.

Έτσι διδασκόμαστε να είμαστε υπεύθυνοι και να κατασκευάζουμε με άχρηστα πράγματα κάτι μεγάλο που έχει αξία. Τασούλα Παλαιού: Μου αρέσει η Γεωγραφία επειδή μαθαίνουμε για τη Γη, για τους πλανήτες και άλλα διάφορα. Η Ιστορία μου αρέσει επειδή μιλάμε για το τι γινόταν στα παλαιά χρόνια. Κλενάρντα Χότζα: Μου αρέσει περισσότερο το μάθημα των αρχαίων επειδή είναι ένα σημαντικό μάθημα όπου μαθαίνεις για τα παλαιότερα χρόνια, για τους παλιότερους ανθρώπους, για τα ρήματα και τους τόνους. Σπυρομήλιου Ροδάνθη: Υπάρχουν πολλά μαθήματα που μου αρέσουν αλλά υπάρχει ένα μάθημα που μου αρέσει περισσότερο. Και αυτό είναι τα Αγγλικά, γιατί έχουμε μια καλή δασκάλα, που μας λέει όλο αστεία και μας διδάσκει με το δικό της τρόπο, για να αποφεύγουμε το άγχος της εξέτασης. ε θυμώνει ποτέ και όταν κάνουμε μια άσκηση που λέει να ακούσουμε την κασέτα, αυτή παριστάνει με χιούμορ την κασέτα. Ο λόγος που μου αρέσουν τα Αγγλικά είναι ότι όταν μαθαίνεις Αγγλικά μπορείς να ταξιδέψεις παντού. Ουρανία Κανιαρού: Το αγαπημένο μου μάθημα είναι η Βιολογία γιατί μέσα από αυτήν μαθαίνεις τη σημασία και τη λειτουργία των όντων και των άβιων. Γαμπιεράκη Άννα: Το αγαπημένο μου μάθημα είναι η Οδύσσεια γιατί μέσα από αυτήν μαθαίνουμε για τις περιπέτειες του Οδυσσέα. Αλέξανδρος Αλεξανδρής: Μου αρέσει περισσότερο η Οδύσσεια γιατί είναι ένα διασκεδαστικό μάθημα, επειδή μου αρέσουν οι ιστορίες περιπέτειας και επειδή είναι ένα πολύ εύκολο μάθημα. Λούπος Θωμάς: Το μάθημα που μου αρέσει είναι ένα, η Γλώσσα και συγκεκριμένα η Νεοελληνική. Είναι ένα μάθημα ξεχωριστό, εμπλουτισμένο με κείμενα, εικόνες αλλά και αναπτύξεις κειμένων που τόσο μου αρέσουν. Είναι υπέροχο μάθημα και το λατρεύω. Όταν περάσει η ώρα του μαθήματος, βλέπω το πρόγραμμα για να δω πότε θα έχουμε πάλι γλώσσα. Επίσης είναι πολύ ενδιαφέρον μάθημα γιατί διαβάζεις πολύ ωραία αποσπάσματα από λογοτεχνικά βιβλία. Ακόμα διαβάζεις απόψεις παιδιών από άλλα σχολεία και το πιο ωραίο είναι οι ομαδικές εργασίες για πολλά ενδιαφέροντα θέματα. Αυτό το μάθημα δεν μου αρέσει απλώς, αλλά το έχω αγαπήσει μέσα από την καρδιά μου. Βασίλης Σημαντήρης: Τα Αρχαία μου αρέσουν γιατί μαθαίνουμε την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και μαθαίνοντάς τη μπορούμε να διαβάζουμε αρχαία κείμενα. Επίσης τα Κείμενα Λογοτεχνίας μου αρέσουν, γιατί διαβάζουμε ωραία κείμενα, όπως κείμενα των Χριστουγέννων, κείμενα από βιβλία αποσπάσματα και κείμενα που λένε για άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως νανουρίσματα και παραδόσεις γι αυτά τα μέρη. Μαρία Σκεμπέ: Τα Αρχαία μου αρέσουν γιατί είναι κάτι διαφορετικό για μένα. Η Γυμναστική μου αρέσει γιατί γυμναζόμαστε και ταυτόχρονα ξεκουραζόμαστε από το διάβασμα και το γράψιμο. Η Πληροφορική είναι ωραίο μάθημα, είναι κάτι το διαφορετικό πώς να χρησιμοποιούμε τους υπολογιστές, μαθαίνουμε καινούργια πράγματα και έχουμε μια μεγάλη αίθουσα υπολογιστών. Μιχάλης Πέντες: Η Γυμναστική μου αρέσει γιατί δεν γράφουμε, ούτε διαβάζουμε. Η Ιστορία μου αρέσει γιατί μιλάμε για την Παλαιολιθική και τη Νεολιθική εποχή και η Γεωγραφία μου αρέσει γιατί μιλάμε για τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και για τη γη που περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο. 9

10 Βασίλης Γρύλλης: Μου αρέσει η Οδύσσεια γιατί μαθαίνουμε για τα ταξίδια του Οδυσσέα και για όλες τις δυσκολίες που είχε πριν φτάσει στην Ιθάκη. Ακόμη μας προϊδεάζει για όλα τα ταξίδια του και μας μιλάει για τους συντρόφους του. Επίσης επειδή ήθελε να γυρίσει στη γυναίκα του με πολύ μεγάλο πόθο. Γρύλλης Λουκάς: Μου αρέσουν τα Θρησκευτικά διότι μαθαίνεις για τη γέννηση του Χριστού, το λόγο του, τα θαύματα του μέχρι και το θάνατο. Η Οδύσσεια μου αρέσει επειδή μαθαίνεις για το νόστο του Οδυσσέα και τους συντρόφους του, ακόμα μαθαίνεις για τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Σταύρος Θεοδοσίου: Η Γυμναστική μου αρέσει γιατί έτσι αθλούμαστε, γινόμαστε πιο δυνατοί σωματικά αλλά και πνευματικά. Μαθαίνουμε τι πάει να πει ομαδικό πνεύμα γιατί πηγαίνουμε ζευγάρια ή με ομάδες εναντίον άλλων και είναι ωραίο και μου αρέσει. Θα ήθελα να έχουμε γυμναστική σε όλες τις τάξεις, ακόμα και στο Πανεπιστήμιο. Η Γεωγραφία μου αρέσει γιατί μαθαίνουμε μέσα από αυτήν διάφορα καιρικά φαινόμενα, για τα ηφαίστεια και τους σεισμούς και για πολλά άλλα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας. Το μάθημα που μου άρεσε περισσότερο στην αρχή της χρονιάς ήταν τα Αρχαία αλλά είδα ότι είναι δύσκολο επειδή έχει τόνους, οξείες και βαρείες. Στη συνέχεια άρχισε να με συγκινεί η Οδύσσεια επειδή μαθαίνουμε για τον Οδυσσέα και τους συντρόφους του. Τελικά με το πέρασμα του 1ου σχολικού τριμήνου είδα ότι μου άρεσε η Οδύσσεια. Μαρία Πούλου: Τα Μαθηματικά θα μας χρειαστούν στο μέλλον. Αν δεν ξέρουμε Μαθηματικά τότε δεν μπορούμε να σπουδάσουμε τη δουλειά που θέλει μαθηματικά. Τα Αγγλικά μου αρέσουν και αυτά, διότι εκεί μαθαίνουμε πολλές λέξεις, κάνουμε ασκήσεις και βλέπουμε DVD στα Αγγλικά. Επίσης τα Αγγλικά θα χρησιμεύσουν στο εξωτερικό ή σε μια άλλη περιοχή. Το αγαπημένο μου μάθημα είναι η Γυμναστική. Μου αρέσει επειδή κάνουμε διάφορα πράγματα με την κα Λιάπα. Τα πράγματα που κάνουμε με την κα Λιάπα είναι να τρέχουμε 8 και 15 λεπτά τρέξιμο και μετά από το τρέξιμο πιάνουμε σφυγμούς και μας ρωτάει όλους, παίζουμε μπάσκετ και η κυρία μας είπε ότι στο δεύτερο τρίμηνο θα παίξουμε και βόλεϊ. Βασίλης Μουτζουρίδης: Το μάθημα Ομήρου Οδύσσεια μου αρέσει περισσότερο διότι σου μαθαίνει πώς ακριβώς ο Οδυσσέας κατάφερε να φθάσει στην πατρίδα του, σου δείχνει τις περιπέτειες που πέρασε για το μεγάλο πόθο της επιστροφής και της γυναίκας του Πηνελόπης.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙ Παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Πάτµου Της Αναστασίας Περούλη Β2 Στην Πάτμο, και ιδιαίτερα στη Χώρα, υπήρχε ένας ιδιαίτερος τρόπος κατασκευής σπιτιών. Το κύριο κτίσμα για την κατασκευή σπιτιών ήταν το οσπίτιον, το οποίο ήταν χωρισμένο σε δύο τμήματα. Το πρώτο τμήμα προοριζόταν για καθημερινές εργασίες και το δεύτερο για ύπνο. Επίσης, συνηθισμένη μορφή οικισμού είναι το ανωκάτωγο, όπου δύο οσπίτια χτίζονταν το ένα πάνω στο άλλο. Χτιζόταν πρώτο το κάτω οσπίτιον, μετά η αυλή και μετά το πάνω οσπίτιον. Ακόμα, αν ήθελαν να το επεκτείνουν κι άλλο, επειδή τα σπίτια στη Χώρα είναι δίπλα δίπλα και τα χωρίζουν δρόμοι, έχτιζαν ένα οσπίτιον στον επάνω όροφο δίπλα από το άλλο. Από κάτω άφηναν ένα καμαράκι, στο οποίο στηριζόταν το οσπίτιον. Το δώμα ήταν κατασκευασμένο σε στρώσεις. Στο πρώτο στρώμα βρίσκονταν οι φίδες, μικρές και μεγάλες, που ήταν τοποθετημένες οριζόντια. Έπειτα υπήρχαν καλάμια τοποθετημένα κάθετα, μετά αστιβή και φύκια και τέλος χώμα. Επίσης το δώμα του κάτω σπιτιού χρησιμοποιόταν ως αυλή για το πάνω. Σε αυτές τις οικίες συναντώνται κάποιες διαβαθμίσεις. Οι οποίες είναι οι εξής: Ελεύθερος υπαίθριος χώρος - ο δρόμος ή το κοινόχρηστο πλάτωμα. Ιδιόκτητος υπαίθριος χώρος - το αυλιδάκι όπου υπήρχε η σκάλα για επικοινωνία με το ανώι. Στεγασμένος υπαίθριος χώρος (κάτω) το υπόστεγο για τις διάφορες δουλειές. Η βεράντα πάνω η έξοδος στο ύπαιθρο του καλόσπιτου. Κλειστός χώρος για τις δουλειές (κάτω) η κάμαρη. Επίσημος χώρος εορτών (πάνω) το καλόσπιτο. Η φύλαξη των αγαθών (κάτω) - η αποθήκη. Ο χώρος του ύπνου (πάνω) ο κράββατος με την απόληξή του: καταρραχιά. Η σάλα αποτελούσε βιτρίνα για όλους τους επισκέπτες. Οι τοίχοι ήταν στολισμένοι με κάδρα των προγόνων, με τα χειροτεχνήματα των εικόνων και με εικόνες από ταξίδια σε ξένες χώρες. Υπήρχαν επίσης και έπιπλα για τα οποία υπερηφανεύονταν οι ιδιοκτήτες. Ακόμα υπήρχαν κεντητές κουρτίνες, πτυσσόμενο τραπέζι με διάφορα ασημικά και φορητές φωτογραφίες και αρκετές βιεννέζικες (συνήθως) καρέκλες που παρατάσσονταν παράλληλα με τους τοίχους, όταν δεν χρησιμοποιούνταν. Στα πλούσια σπίτια τα διαχωριστικά πετάματα ονομάζονταν αμπάταρος και χώριζαν το μέρος του ύπνου από τη σάλα. Το σχέδιο ήταν ίδιο όπως και στα άλλα σπίτια με τη διαφορά όμως ότι από την πλευρά της σάλας είχε βαριά διακόσμηση. Επίσης είχε δύο ανοίγματα, ένα το οποίο ήταν δίφυλλο και εξυπηρετούσε το χώρο του ύπνου και ένα άλλο που εξυπηρετούσε το βοηθητικό χώρο, στον οποίο υπήρχαν τα προικιά και τα άλλα αντικείμενα αξίας του σπιτιού. 11

12 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ Πώς ήταν τα σπίτια παλιά και ιδιαίτερα ο χώρος της κουζίνας Της Μαρίας Πούλου Α Στα παλιά τα χρόνια οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν πολύ φτωχοί. Τα σπίτια τα χτίζανε με άχυρο και λάσπη. Η στέγη ήταν πότε με σανίδια και πότε με καλάμια μέσα. Το δώμα δεν είχε τσιμέντο και γινόταν με ασπρόχωμα και πατελιά. Στο σαλόνι όσοι είχαν λεφτά έβαζαν σανίδια, ενώ οι φτωχοί έβαζαν κεραμίδια που τα έφτιαχναν στα καμίνια. Η κουζίνα είχε παλιό τζάκι, η παλιά πιατόγουρνα ήταν πέτρινη ή ήταν φτιαγμένη από κεραμίδια. Τα πιάτα τα έβαζαν σε ραφάκια που τα έλεγαν πιατοθήκες. Το ψυγείο τότε δεν υπήρχε. Υπήρχε μόνο ένα ντουλάπι το οποίο έμοιαζε με φανάρι. Το φανάρι ήταν φτιαγμένο από σύρμα. Η τουαλέτα δεν ήταν όπως είναι σήμερα. Η λεκάνη τους ήταν σαν ένα σκαμνάκι. Τα παιχνίδια που έπαιζαν παλιά Της Μαρίας Πούλου Α Τ α παιχνίδια που έπαιζαν τα παλιά τα χρόνια ήταν: κούκλες από πανί γεμάτες από πίτουρο και τα μάτια τους ήταν από κάρβουνο ή μολύβι. Επιπλέον έπαιζαν σβούρες, μπίλιες που ήταν στρογγυλές και στα κορίτσια οι γιαγιάδες τους αγόραζαν φιγουδάκια που ήταν πήλινα και τσουκαλάκια μικρά. Κάποιες φορές μαζεύονταν όλες οι φίλες μαζί και μαγειρεύανε. Τη φωτιά την ανάβανε με ξύλα ή μικρά κλαδιά. Ακόμα τα κορίτσια γυρνούσανε στα χωράφια και βρίσκανε σπασμένα πιάτα, φλιτζάνια, ποτήρια και τα στολίζανε σαν να ήταν κουζινικά ή τα στολίδια τους. Και τέλος όσες ήταν αγαπημένες έπαιζαν και έκαναν αληθινούς γάμους.

Πατµιακή διάλεκτος Για να θυµόµαστε τις ρίζες µας! Της Ζωής Τσαμπαλάκη Γ1 Μάτια = μάθια, Πυτιά = πυθιά, Σπίτια = σπίθια, Δροσιά = δροσά, Φορεσιά = φορεσά, Αναστενάζω = ανεστενάζω, Αναποδιά = ανεποδιά Επίσης συνηθισμένοι είναι στο Πατμιακό ιδίωμα οι παρεκτεταμένοι τύποι: ημουτόνε, ήτονε, ημαστάνε, ηφερένε, ηκλαιγένε. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ Πατινιώτης = συνώνυμο του Πάτμιος Κακόμητσος = κακομοίρης Νταλαβέρι = παζάρεμα Κατσιαδιάζω = μαλώνω Μπαρμπέρης = κουρέας Χαρανί = κουβάς Μπαΐρντησε = κουράστηκε Ταρσανάς = ναυπηγείο Σουλουπώθηκε = έφτιαξε Νετάρω = τελειώνω Εμπάστηκε = σπιτώθηκε Μπούζασε = έδεσε σφιχτά Κανωθιέρα = εσώρουχο Μάνικα = λάστιχο ποτίσματος Αξάς = ξάδερφος Του Σπύρου Κεφαλά Γ1 Μπαχάρισε = φύσηξε Πουνεντές = δυτικός άνεμος Φρέσκαρε = ταράχτηκε Ξεστρωματίζω = σκάβω Μαϊζέβελο = εύχρηστο Σουρώνω = παίρνω το σουρωτήρι Σορόκος = ανατολικός άνεμος Κυλιμούντρα = κατηφόρα Λίβας = νότιος ζεστός άνεμος Μπουρδουκλώθηκε = μπερδεύτηκε Έμπλασε = έπεσε κάτω Κα κάκο κακόμα = Πατμιακό επιφώνημα Της Ευδοκίας-Ραφαηλίας Γρύλλη Α Μπατανία = κουβέρτα Πορτομονές = πορτοφόλι Τσουκάλι = πύλινη κατσαρόλα Σουρέλο = παντελόνι Αρμάρι = ντουλάπι Ροτσέλα = χτένα Πορταλαμίδι = η θήκη του μπαούλου Κοντεμίρι = εξάρτημα της πόρτας Μαστραπάς = κούπα Κλιντένι = σκεύος κουζίνας 13

14 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ Σύγκριση Πάτμου Αθήνας Της Αναστασίας Περούλη Β2 Η Πάτμος και η Αθήνα έχουν πάρα πολλές διαφορές. Στην Πάτμο υπάρχουν και πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα σε σχέση με την Αθήνα. Στην Αθήνα υπάρχουν πάρα πολλές δραστηριότητες ψυχαγωγίας των πολιτών, όπως θέατρο, κινηματογράφος, εστιατόρια, καφετέριες και πολλά άλλα. Αντιθέτως στην Πάτμο και ιδίως το χειμώνα δεν υπάρχουν τρόποι ψυχαγωγίας, με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους ευχάριστα. Εκτός από το κομμάτι της ψυχαγωγίας, ένα σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι της Πάτμου είναι η έλλειψη γιατρών αλλά και νοσοκομείων. Ακόμα υπάρχει έλλειψη καθηγητών στα σχολεία και έλλειψη υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των πολιτών, όπως η εφορία κ.α. Αντίθετα, στην Αθήνα υπάρχουν πάρα πολλά νοσοκομεία και γιατροί όλων των ειδικοτήτων. Επίσης, στα σχολεία δεν υπάρχει έλλειψη καθηγητών και οι υπηρεσίες εξυπηρέτησης των πολιτών είναι πάρα πολλές. Η κατανάλωση είναι και αυτή ανάγκη των πολιτών. Στην Αθήνα όπου και να κοιτάξεις βλέπεις μαγαζιά, τα οποία περιέχουν όλα τα είδη προϊόντων που χρειάζονται οι πολίτες για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Ενώ στην Πάτμο έχουμε πολύ λίγα μαγαζιά και δεν υπάρχουν πολλά είδη προϊόντων, μόνο τα σημαντικότερα. Γι αυτό και οι πολίτες της Πάτμου αναγκάζονται να ταξιδεύουν σε άλλα μέρη για να ψωνίσουν προϊόντα που στην Πάτμο δεν υπάρχουν.

Η ιδανική Πάτμος! Της Μαρίας Καμίτση Β2 Ηιδανική Πάτμος έτσι όπως τη φαντάζομαι είναι διαφορετική από ότι είναι σήμερα μπορεί να είναι ένα πανέμορφο νησί όμως έχει και τα ελαττώματά του. Η ιδανική Πάτμος θα ήταν για μένα ένα νησί που σέβεται το περιβάλλον και το προστατεύει. Θα παρείχε στους ανθρώπους που ζουν σ αυτό ένα ασφαλή τρόπο ζωής. Η δική μου Πάτμος, θα είχε ένα οργανωμένο νοσοκομείο, επιλογές για τα παιδιά και τους εφήβους, όπως ομάδες μπάσκετ, βόλεϊ, μαθήματα ξένων γλωσσών εκτός από Αγγλικά και κυρίως συνειδητοποιημένους πολίτες. Θα ήθελα το κράτος να παίρνει περισσότερο στα σοβαρά το νησί μας, δηλαδή να έχουμε την ίδια προτεραιότητα με τα άλλα μέρη της χώρας, όπως π.χ. στο θέμα του διορισμού των εκπαιδευτικών στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο, το Λύκειο και το ΕΠΑΛ. Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι τα καράβια της γραμμής. Μέσα στην εβδομάδα θα έπρεπε να περνάνε περισσότερα πλοία για την εξυπηρέτησή μας. Εύχομαι όλα αυτά να γίνουν κάποτε συνειδητά από το κράτος και να διορθωθούν οι ελλείψεις μας. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ Η ωραία εικόνα του νησιού μας! Της Σούλας Πουλιέζου Β2 Πάτμος είναι διαφορετική από ό,τι Η ήταν παλιά. Διότι θα ήθελα, όχι μόνο εγώ αλλά και ο κόσμος που κατοικεί στην Πάτμο, καλύτερες συνθήκες ζωής π.χ. να σταματήσουμε να μολύνουμε θάλασσες και ακτές, να μην καταστρέφουμε άλλες περιοχές για να κτιστούν μαγαζιά, σπίτια και δρόμοι, όλα αυτά μπορούμε να τα σταματήσουμε μόνο αν έχουμε την προθυμία και την ευχαρίστηση να σώσουμε και τη δικιά μας ζωή αλλά και το περιβάλλον. Το νησί της Πάτμου είναι το ιδανικό νησί για διακοπές και ηρεμία, έχουμε τόσα αξιοθέατα που μπορείτε να απολαύσετε και να δείτε, π.χ. το Μοναστήρι και το Σπήλαιο της Αποκάλυψης. Η κοινωνία μας είναι πρόθυμη να σας φιλοξενήσει και να σας βοηθήσει να καταλάβετε ότι δεν κάνατε λάθος γι αυτό που διαλέξατε. Η Πάτμος έχει υπέροχες παραλίες, μερικές από τις οποίες έχουν και ταβερνάκια για να κάτσετε και να απολαύσετε νέες γεύσεις και νέα φαγητά. Οι γιορτές και τα φεστιβάλ θα σας μείνουν αξέχαστα. 15

ÔÅ ÍÏËÏÃÉÁ ÔÅ ÍÏËÏÃÉÁ ÔÅ ÍÏËÏÃÉÁ ÔÅ ÍÏËÏÃÉÁ ÔÅ ÍÏËÏÃÉÁ ÔÅ ÍÏËÏÃÉÁ 16 Τα υποβρύχια Του Μπλουδάνη Θεόφιλου µαθητή της Α Γυµνασίου σχ. έτος 2008-2009 Τα υποβρύχια χρησιµοποιήθηκαν για πρώτη φορά τον Α Παγκόσµιο Πόλεµο (1914-1918). Χειρόγραφα, όµως, που γράφτηκαν το 1190, αποδεικνύουν ότι είχε φτιαχτεί ένα όπλο που πήγαινε κάτω από τη θάλασσα. Το 1775 ο Γάλλος µηχανικός Ντυ Περίν έδειξε στο Λουδοβίκο 16ο ένα άλλο όπλο που µε στρόφαλο µπορούσε να ρίξει 14 σφαίρες. Όµως δεν µπορούσε να αξιοποιηθεί. Το 1802, ένας µηχανικός παρουσίασε στο Ναπολέοντα ένα όπλο που µπορούσε να πάει κάτω από το νερό. Ήταν ο Ναύπλος και δούλευε µε ατµό. Όµως δε χρησιµοποιήθηκε, γιατί µε το βάρος του, βούλιαξε. Μετά τον Α Παγκόσµιο Πόλεµο, ο Χίτλερ, που είχε πάρει την εξουσία, ήθελε να φτιάξουν υποβρύχια που θα βούλιαζαν τις Νηοποµπές. Πρώτα εµφανίστηκετο πιο δηµοφιλές υποβρύχιο στη Γερµανία. Στο τέλος του πολέµου, εµφανίστηκαν τα νέα πυρηνικά υποβρύχια όπως τα Typhoon των Ρώσων. Η πυρηνική δύναµη αντικατέστησε το Diesel που χρησιµοποιούσαν τότε. Υποβρύχια όπως το Γαλλικό Redoutable έχουν τη δύναµη να καταστρέψουν, µε τους πυραύλους, το µισό πλανήτη. Τα σύγχρονα όπλα έχουν πυρηνικές κεφαλές. Οι ΗΠΑ έχουν 100 υποβρύχια που περιπλανιούνται στον κόσµο, ενώ η Ρωσία έχει τουλάχιστον 72 υποβρύχια Typhoon και άλλου είδους. Βέβαια, υπάρχουν και τα σηµερινά γερµανικά µη πυρηνοκίνητα υποβρύχια. Τέτοια έχει η Ελλάδα, όπως τα Παπανικολής, Πιπίνος κ.λπ. Τέτοια υποβρύχια είναι αρκετά ικανά και δουλεύουν µε Diesel. Το πρώτο πυρηνοκίνητο υποβρύχιο εµφανίστηκε το 1949. Ήταν το Triton των Αµερικανών. Κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσµίου Πολέµου, οι Γερµανοί είχαν σχέδιο να φτιάξουν υποβρύχια µε πυρηνικούς πυραύλους, αλλά δεν το εφάρµοσαν. Τα υποβρύχια των Γερµανών κόστισαν στους Άγγλους 12.900 τόνους πυροµαχικών και πλοίων που είναι θαµµένα στο βυθό της θάλασσας. Οι Άγγλοι σήµερα έχουν 3 πυρηνοκίνητα υποβρύχια. Εάν γίνει και Γ Παγκόσµιος Πόλεµος, είµαστε εντελώς απροστάτευτοι από τα πυρηνικά όπλα.

ÏÉÊÏËÏÃÉÁ Υπερθέρμανση του πλανήτη μας Της Σοφίας Γαμπιεράκη Β1 Οπλανήτης μας βρίσκεται σε κίνδυνο!!! Συχνά ακούμε για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που στην κυριολεξία είναι περιβαλλοντικές βεβηλώσεις που προκαλούνται, κατά κύριο λόγο, από τον άνθρωπο. Τι σημαίνει όμως αυτό; Ποιες είναι οι ανθρώπινες ενέργειες που προκαλούν αλλοιώσεις στο περιβάλλον; Περιβαλλοντική βεβήλωση γίνεται όταν μια δραστηριότητα ή οι υπάρχουσες συνθήκες δεν είναι σύμφωνες με κάποιον περιβαλλοντικό νόμο ή με κάποια περιβαλλοντική ρύθμιση. Σ αυτές τις συνθήκες συμπεριλαμβάνονται: αιθάλη (καπνός) ή άλλη εκπομπή από βιομηχανικές δραστηριότητες -εκπομπές αερίων από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων -ακατάλληλος χειρισμός του ζητήματος των αποβλήτων, αποθήκευση ή διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων -μεγάλη ποσότητα μολυσμένων νερών για το πότισμα φυτών -κάθε βιομηχανική δραστηριότητα χωρίς άδεια από αρμόδιο φορέα. Υπάρχει διαφορά μεταξύ της περιβαλλοντικής βεβήλωσης και της κρίσιμης κατάστασης (κατάσταση εκτάκτου ανάγκης / όριο συναγερμού). Η περιβαλλοντική κατάσταση εκτάκτου ανάγκης είναι μια απειλή που προκύπτει αιφνίδια και αφορά τη δημόσια υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος όπως: επικίνδυνες χημικές ουσίες στον αέρα, τη γη ή τους υδάτινους πόρους, απελευθέρωση πετρελαιοειδών ή ραδιενεργά υλικά. Όλα αυτά μπορεί να προέλθουν από κάποιο ατύχημα εξαιτίας του οποίου απελευθερώθηκε κάποια ρυπογόνος ουσία, από ραδιολογικές ή βιολογικές εκφορτώσεις και πετρελαιοειδή ή χημικά που χύνονται τυχαία ή εκ προθέσεως σε κάποια περιοχή. Μια μέριμνα που οφείλει ο καθένας να λάβει για να βοηθήσει τις αρχές και τους αρμόδιους, είναι να έρχεται σε επαφή με τις τοπικές αρχές οποτεδήποτε αντιλαμβάνεται κάτι ασυνήθιστο όπως οποιονδήποτε χώρο απορριμμάτων ή οποιαδήποτε περιοχή που μυρίζει παράξενα ή στην οποία υπάρχουν χημικά εκτεθειμένα. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι υπόθεση όλων μας. Δεν είναι κοινότυπο να πούμε πως το περιβάλλον θα μας συμπεριφερθεί και έχει ήδη αρχίσει να μας συμπεριφέρεται όπως εμείς του συμπεριφερόμαστε... το περιβάλλον είναι δίκαιο: μας ανταποδίδει τα ίσα... 17

ÅÏÑÔÁÓÔÉÊÁ 18 Χριστουγεννιάτικο τραγούδι Του Λέντιο Αλιμουτσάι Β1 Ja na erdi viri sa jam i gzuar por si un e xhdo fmij pres per ta festuar bora zbardhi tej pen tej ne fush e ne male vitin e ri do ta festojm me keng e me vadhe. GZUAR VITIN E RI Ήρθαν τα Χριστούγεννα πόσο χαρούμενος είμαι όπως εγώ και κάθε παιδί περιμένουμε να το γιορτάσουμε. Το χιόνι πέφτει παντού σε βουνά και δρόμους. Τα Χριστούγεννα θα τα γιορτάσουμε με τραγούδια και χορούς. Έθιμα των Χριστουγέννων στην Πάτμο Της Ουρανίας Κανιαρού Α Την παραµονή των Χριστουγέννων οι κάτοικοι της Πάτµου ασχολούνται µε τις τελευταίες λεπτοµέρειες για την υποδοχή του µεγάλου γεγονότος. Από το πρωί το «κουζινί» άνω κάτω. Η «παραστιά» και οι φούρνοι σε έξαψη. Τα κουλούρια αυγολουσµένα για να λάµπουνε, τα φοινίκια, τα µοσχοµύρι-

στα ξεροτή(γ)ανα σταυρωτά, στρωµένα µε καρυδόψυχα ή αµυγδαλόψυχα, περιχυµένα µε αγνό θtυµαρίσιο µέλι και µε βρασµένα κοµµάτια κανέλας, οι κουραµπιέδες, οι δίπλες και τα µελοµακάρονα προκαλούν καθώς στοιβάζονται πυραµιδωτά στα µεγάλα πιάτα που καλούνται «αρχοντοπιατέλες». Η οµορφιά τούτης της εικόνας συµπληρώνεται µε τα πουγκιά, καθαρά πατινιώτικα γλυκά που καλούνται έτσι χάριν του σχήµατος τους. Έχουν γέµιση καρύδι και αµυγδαλωτό, τριµµένα µε µέλι. Το ζυµάρι µε το οποίο είναι καλυµµένα, αφού ψηθεί, λούζεται µε µέλι και ζάχαρη άχνη. Από τα γλυκά αυτά άλλα θα τοποθετηθούν στο γιορτινό τραπέζι και άλλα θα σταλούν στους στενούς συγγενείς ή φίλους που γιορτάζουν. Και στην Πάτµο την επόµενη των Χριστουγέννων γιορτάζουν οι Μαρίες, και όπως παντού αργότερα οι Βασίληδες και οι Γιάννηδες. Επίσης την παραµονή των Χριστουγέννων ψήνουµε ψωµί µε το σησάµι όπου πάνω του θα σχη- µατιστεί ένας Σταυρός για να τοποθετηθεί ένα καρύδι. Το βράδυ των Χριστουγέννων θα είναι όλοι στην εκκλησία. Ακόµη και η λεχώνα η οποία, αν χρειάζεται µια βδοµάδα το πολύ για να «σαραντήσει», πηγαίνει νωρίτερα στον παπά της ενορίας µε το µωρό για να της περάσει την ευχή. Έτσι είναι ελεύθερη να κυκλοφορεί τούτες τις άγιες µέρες. 19

ΥΓΕΙΑ 20 Τι κάνουν τα χρώματα στη ζωή μας; Της Μαρίας Γρύλλη Γ1 Τα χρώματα όπως ισχυρίζονται οι επιστήμονες είναι μια πολύ δυνατή πηγή ενέργειας. Παράλληλα, όμως το κάθε χρώμα συμβολίζει και κάτι διαφορετικό. Το λευκό συμβολίζει την αγνότητα, την ηρεμία, την έμπνευση και την ψυχική καθαρότητα. Το μαύρο συμβολίζει τη στεναχώρια, την ταλαιπωρία, την αρρώστια, τη σοβαρότητα ή και το πένθος Το κόκκινο συμβολίζει την αγάπη, την υγεία, τα νεύρα και την ψυχική ένταση. Το κίτρινο συμβολίζει την έμπνευση, τη χαρά, την ισορροπία και τη νεανική αναγέννηση. Το πράσινο συμβολίζει την ελπίδα, την ηρεμία, τη γαλήνη, την αισιοδοξία, την υγεία και την τύχη. Το μπλε συμβολίζει τη σοφία, την πίστη, τη διαίσθηση και την τηλεπάθεια. Το χρυσό συμβολίζει την ευτυχία και την καλοτυχία. Το ροζ συμβολίζει την αγάπη,τη ζεστασιά, τη γαλήνη και τους δεσμούς της οικογένειας. Το πορτοκαλί συμβολίζει τη χαρά, την ευεξία,την αναπαραγωγή,τη δύναμη και την επιθυμία για φαγητό. Το μοβ-μελιζανί συμβολίζει το μυστικισμό, την πειθαρχεία και τις τελετές. Το σομόν συμβολίζει την καλή ψυχική διάθεση,τη νεανικότητα και την εφευρετικότητα. Τα χρώµατα θεραπεύουν! Της Μαρίας Γρύλλη Γ1 Το κάθε χρώμα σύμφωνα με τους γιατρούς- χρωματοθεραπευτές έχει τις δικές του θεραπευτικές ιδιότητες: Το πράσινο που είναι ηρεμιστικό και κατευναστικό ανακουφίζει από την ένταση, χαμηλώνει την πίεση του αίματος, ενεργεί σαν υπνωτικό και δημιουργεί αίσθημα ζεστασιάς. Δεν είναι τυχαίο που τοίχοι νοσοκομείων, θερσπευτηρίων και ιατρείων είναι βαμμένοι πράσινοι. Ακόμα και τα γήπεδα έχουν το πράσινο χρώμα του γκαζόν για να αντιμετωπίζεται η οξυθυμία μερικών φιλάθλων. Το κόκκινο ενεργοποιεί την κυκλοφορία του αίματος και παράγει θερμότητα, που τονώνει το συκώτι και το μυϊκό σύστημα. Άτομα με ευερέθιστη προσωπικότητα, με υπέρταση, νευρώσεις και συναισθηματικές διαταραχές θα νιώθουν άσχημα αν δεχτούν

μεγάλη «δόση» από κόκκινο χρώμα. Ας θυμηθούμε πόσο ερεθίζει τον ταύρο το κόκκινο πανί του ταυρομάχου. Το πορτοκαλί διεγείρει τον θυρεοειδή αδένα, βοηθά στο μεταβολισμό και αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς. Οι μητέρες που φοράνε πορτοκαλί ρούχα, επειδή διεγείρεται η παραγωγή γάλακτος στο στήθος, έχουν άφθονο γάλα. Επειδή το πορτοκαλί ανοίγει και την όρεξη, τοίχοι εστιατορίων, ψητοπολείων και φαστ φουντ είναι βαμμένοι σε αυτό το χρώμα. Το κίτρινο ενεργοποιεί τα κινητικά νεύρα και παράγει ενέργεια για τους μυς. Καθαρίζει το αίμα,το συκώτι, τα έντερα, το δέρμα και τονώνει το πεπτικό μας σύστημα, Διώχνει την κατάθλιψη και την απογοήτευση καθώς φέρνει χαρά και ικανότητα αντίληψης. Το γαλάζιο αυξάνει το μεταβολισμό, δίνει ζωτικότητα και βοηθά τον εσωστρεφή να βγει από το «καβούκι» του. Με γαλάζιο χρώμα αντιμετωπίζονται οι αϋπνίες, οι ψυχικές εντάσεις, η φλεγμονή των ματιών, η αμυγδαλίτιδα και οι δερματοπάθειες. Το βιολετί (ιώδες) διεγείρει τη σπλήνα, περιορίζει την εριστικότητα, ελαττώνει την πείνα και κατευνάζει την ένταση στις ψυχικές εντάσεις. Το βιολετί (κυανό) είναι χρώμα ηρεμιστικό. Καθαρίζει το αίμα, τονώνει την αναπνοή, σταματά την αιμορραγία και καλμάρει κάθε πόνο. Με το λουλακί αντιμετωπίζονται το άσθμα, οι ρινικές αιμορραγίες, οι ωτίτιδες, οι ψυχικές διαταραχές, η κώφωση και ο καταρράκτης του ματιού. ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΡΕΚΟΡ Της Σοφίας Γαμπιεράκη Β1 Ο πιο χοντρός άνθρωπος στον κόσµο ζυγίζει 560 κιλά!!! Τα πιο µακριά µαλλιά είναι 5,627 µέτρα!!! Ο πιο ψηλός ανήλικος στην Ινδία (15 χρονών) είναι 1.98µέτρα!!!! Η πιο κοντή γυναίκα είναι 64.77 εκατοστά!!! Ο γρηγορότερος χρόνος τρέξιµου 100 µέτρων πάνω σε πάγο µε γυµνά πόδια πραγµατοποιήθηκε από έναν Ολλανδό σε 17.35 δευτερόλεπτα!!! Τον ταχύτερο χρόνο για να φάει κάποιος 12 κοµµάτια πίτσας τον έθεσε ένας Νεοζηλανδός σε 1 λεπτό και 45.37 δευτερόλεπτα!!! Ο ταχύτερος χρόνος δηµιουργίας ενός προσώπου µέσα σε κολοκύθα είναι 24.03 δευτερόλεπτα!!! Ένας ηλικιωµένος άνθρωπος κάνει την πιο παράξενη δίαιτα που έχει γίνει ποτέ: από το 1959 τρώει µέταλλο και γυαλί!!! Γαστρεντερολόγοι ισχυρίζονται ότι τρώει 900 γραµµάρια µέταλλο την ηµέρα!!!! 21

Ο Κεν Έντουαρντς έφαγε 36 κατσαρίδες για πρωινό στο Λονδίνο!!! Με τη βοήθεια ενός υπολογιστή και τεσσάρων άσπρων πληκτρολογίων (χωρίς να έχουνε πάνω γράµ- µατα), και χωρίς να κοιτάζει την οθόνη, ένας Ιταλός µετέφρασε στα Ιταλικά 64 βιβλία (από το τέλος προς την αρχή!!!) συµπεριλαµβανοµένης της Οδύσσειας και της Αγίας Γραφής!! Μια οµάδα έθεσε νέο ρεκόρ για την οδήγηση αυτοκινήτου µέσα από το στενότερο κενό: οδήγησαν µε δύο ρόδες µέσα από 68 εκατοστά!!!!!!! Το µεγαλύτερο ύψος που πήδησε ποτέ γουρούνι είναι 70 εκατοστά. Το ρεκόρ κατέχει το γουρούνι Κοτέτσου!!!! Ο µικρότερος σκύλος σε µήκος είναι ένα τσιγουάουα που από την άκρη της µύτης του µέχρι την άκρη της ουράς του είναι 15.2 εκατοστά!!!! Τα µακρύτερα κέρατα τράγου είναι 132 εκατοστά!!! Τα µεγαλύτερα αυτιά σκύλου είναι 34.9 εκατοστά!!!! Τα µεγαλύτερα αυτιά λαγού είναι 79 εκατοστά!!!!!!!!! Το µεγαλύτερο σε ηλικία κινκαγιού είναι ο Χάγκυ Μπίαρ που είναι 27 χρονών και 6 µηνών!!!! Ο ψηλότερος άνθρωπος στον κόσµο είναι ο Ροµπέρτος Πέρσιν Γουάντλοου, ο οποίος έφτασε στο ύψος των 2.72 µέτρων!!! Ο Στέφανος Τέιλορ έχει την µακρύτερη γλώσσα. Το µάκρος της φτάνει τα 9.5 εκατοστά!!!!!!!!!! Η γυναίκα µε τα περισσότερα σκουλαρίκια είναι η Ελεονόρα Ντάβιντσον, µε 720 σκουλαρίκια!!!!

23

ÅÏÑÔÁÓÔÉÊÁ 18 Χριστουγεννιάτικο τραγούδι Του Λέντιο Αλιμουτσάι Β1 Ja na erdi viri sa jam i gzuar por si un e xhdo fmij pres per ta festuar bora zbardhi tej pen tej ne fush e ne male vitin e ri do ta festojm me keng e me vadhe. GZUAR VITIN E RI Ήρθαν τα Χριστούγεννα πόσο χαρούμενος είμαι όπως εγώ και κάθε παιδί περιμένουμε να το γιορτάσουμε. Το χιόνι πέφτει παντού σε βουνά και δρόμους. Τα Χριστούγεννα θα τα γιορτάσουμε με τραγούδια και χορούς. Έθιμα των Χριστουγέννων στην Πάτμο Της Ουρανίας Κανιαρού Α Την παραµονή των Χριστουγέννων οι κάτοικοι της Πάτµου ασχολούνται µε τις τελευταίες λεπτοµέρειες για την υποδοχή του µεγάλου γεγονότος. Από το πρωί το «κουζινί» άνω κάτω. Η «παραστιά» και οι φούρνοι σε έξαψη. Τα κουλούρια αυγολουσµένα για να λάµπουνε, τα φοινίκια, τα µοσχοµύρι-

στα ξεροτή(γ)ανα σταυρωτά, στρωµένα µε καρυδόψυχα ή αµυγδαλόψυχα, περιχυµένα µε αγνό θtυµαρίσιο µέλι και µε βρασµένα κοµµάτια κανέλας, οι κουραµπιέδες, οι δίπλες και τα µελοµακάρονα προκαλούν καθώς στοιβάζονται πυραµιδωτά στα µεγάλα πιάτα που καλούνται «αρχοντοπιατέλες». Η οµορφιά τούτης της εικόνας συµπληρώνεται µε τα πουγκιά, καθαρά πατινιώτικα γλυκά που καλούνται έτσι χάριν του σχήµατος τους. Έχουν γέµιση καρύδι και αµυγδαλωτό, τριµµένα µε µέλι. Το ζυµάρι µε το οποίο είναι καλυµµένα, αφού ψηθεί, λούζεται µε µέλι και ζάχαρη άχνη. Από τα γλυκά αυτά άλλα θα τοποθετηθούν στο γιορτινό τραπέζι και άλλα θα σταλούν στους στενούς συγγενείς ή φίλους που γιορτάζουν. Και στην Πάτµο την επόµενη των Χριστουγέννων γιορτάζουν οι Μαρίες, και όπως παντού αργότερα οι Βασίληδες και οι Γιάννηδες. Επίσης την παραµονή των Χριστουγέννων ψήνουµε ψωµί µε το σησάµι όπου πάνω του θα σχη- µατιστεί ένας Σταυρός για να τοποθετηθεί ένα καρύδι. Το βράδυ των Χριστουγέννων θα είναι όλοι στην εκκλησία. Ακόµη και η λεχώνα η οποία, αν χρειάζεται µια βδοµάδα το πολύ για να «σαραντήσει», πηγαίνει νωρίτερα στον παπά της ενορίας µε το µωρό για να της περάσει την ευχή. Έτσι είναι ελεύθερη να κυκλοφορεί τούτες τις άγιες µέρες. 19

ΥΓΕΙΑ 20 Τι κάνουν τα χρώματα στη ζωή μας; Της Μαρίας Γρύλλη Γ1 Τα χρώματα όπως ισχυρίζονται οι επιστήμονες είναι μια πολύ δυνατή πηγή ενέργειας. Παράλληλα, όμως το κάθε χρώμα συμβολίζει και κάτι διαφορετικό. Το λευκό συμβολίζει την αγνότητα, την ηρεμία, την έμπνευση και την ψυχική καθαρότητα. Το μαύρο συμβολίζει τη στεναχώρια, την ταλαιπωρία, την αρρώστια, τη σοβαρότητα ή και το πένθος Το κόκκινο συμβολίζει την αγάπη, την υγεία, τα νεύρα και την ψυχική ένταση. Το κίτρινο συμβολίζει την έμπνευση, τη χαρά, την ισορροπία και τη νεανική αναγέννηση. Το πράσινο συμβολίζει την ελπίδα, την ηρεμία, τη γαλήνη, την αισιοδοξία, την υγεία και την τύχη. Το μπλε συμβολίζει τη σοφία, την πίστη, τη διαίσθηση και την τηλεπάθεια. Το χρυσό συμβολίζει την ευτυχία και την καλοτυχία. Το ροζ συμβολίζει την αγάπη,τη ζεστασιά, τη γαλήνη και τους δεσμούς της οικογένειας. Το πορτοκαλί συμβολίζει τη χαρά, την ευεξία,την αναπαραγωγή,τη δύναμη και την επιθυμία για φαγητό. Το μοβ-μελιζανί συμβολίζει το μυστικισμό, την πειθαρχεία και τις τελετές. Το σομόν συμβολίζει την καλή ψυχική διάθεση,τη νεανικότητα και την εφευρετικότητα. Τα χρώµατα θεραπεύουν! Της Μαρίας Γρύλλη Γ1 Το κάθε χρώμα σύμφωνα με τους γιατρούς- χρωματοθεραπευτές έχει τις δικές του θεραπευτικές ιδιότητες: Το πράσινο που είναι ηρεμιστικό και κατευναστικό ανακουφίζει από την ένταση, χαμηλώνει την πίεση του αίματος, ενεργεί σαν υπνωτικό και δημιουργεί αίσθημα ζεστασιάς. Δεν είναι τυχαίο που τοίχοι νοσοκομείων, θερσπευτηρίων και ιατρείων είναι βαμμένοι πράσινοι. Ακόμα και τα γήπεδα έχουν το πράσινο χρώμα του γκαζόν για να αντιμετωπίζεται η οξυθυμία μερικών φιλάθλων. Το κόκκινο ενεργοποιεί την κυκλοφορία του αίματος και παράγει θερμότητα, που τονώνει το συκώτι και το μυϊκό σύστημα. Άτομα με ευερέθιστη προσωπικότητα, με υπέρταση, νευρώσεις και συναισθηματικές διαταραχές θα νιώθουν άσχημα αν δεχτούν

μεγάλη «δόση» από κόκκινο χρώμα. Ας θυμηθούμε πόσο ερεθίζει τον ταύρο το κόκκινο πανί του ταυρομάχου. Το πορτοκαλί διεγείρει τον θυρεοειδή αδένα, βοηθά στο μεταβολισμό και αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς. Οι μητέρες που φοράνε πορτοκαλί ρούχα, επειδή διεγείρεται η παραγωγή γάλακτος στο στήθος, έχουν άφθονο γάλα. Επειδή το πορτοκαλί ανοίγει και την όρεξη, τοίχοι εστιατορίων, ψητοπολείων και φαστ φουντ είναι βαμμένοι σε αυτό το χρώμα. Το κίτρινο ενεργοποιεί τα κινητικά νεύρα και παράγει ενέργεια για τους μυς. Καθαρίζει το αίμα,το συκώτι, τα έντερα, το δέρμα και τονώνει το πεπτικό μας σύστημα, Διώχνει την κατάθλιψη και την απογοήτευση καθώς φέρνει χαρά και ικανότητα αντίληψης. Το γαλάζιο αυξάνει το μεταβολισμό, δίνει ζωτικότητα και βοηθά τον εσωστρεφή να βγει από το «καβούκι» του. Με γαλάζιο χρώμα αντιμετωπίζονται οι αϋπνίες, οι ψυχικές εντάσεις, η φλεγμονή των ματιών, η αμυγδαλίτιδα και οι δερματοπάθειες. Το βιολετί (ιώδες) διεγείρει τη σπλήνα, περιορίζει την εριστικότητα, ελαττώνει την πείνα και κατευνάζει την ένταση στις ψυχικές εντάσεις. Το βιολετί (κυανό) είναι χρώμα ηρεμιστικό. Καθαρίζει το αίμα, τονώνει την αναπνοή, σταματά την αιμορραγία και καλμάρει κάθε πόνο. Με το λουλακί αντιμετωπίζονται το άσθμα, οι ρινικές αιμορραγίες, οι ωτίτιδες, οι ψυχικές διαταραχές, η κώφωση και ο καταρράκτης του ματιού. ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΡΕΚΟΡ Της Σοφίας Γαμπιεράκη Β1 Ο πιο χοντρός άνθρωπος στον κόσµο ζυγίζει 560 κιλά!!! Τα πιο µακριά µαλλιά είναι 5,627 µέτρα!!! Ο πιο ψηλός ανήλικος στην Ινδία (15 χρονών) είναι 1.98µέτρα!!!! Η πιο κοντή γυναίκα είναι 64.77 εκατοστά!!! Ο γρηγορότερος χρόνος τρέξιµου 100 µέτρων πάνω σε πάγο µε γυµνά πόδια πραγµατοποιήθηκε από έναν Ολλανδό σε 17.35 δευτερόλεπτα!!! Τον ταχύτερο χρόνο για να φάει κάποιος 12 κοµµάτια πίτσας τον έθεσε ένας Νεοζηλανδός σε 1 λεπτό και 45.37 δευτερόλεπτα!!! Ο ταχύτερος χρόνος δηµιουργίας ενός προσώπου µέσα σε κολοκύθα είναι 24.03 δευτερόλεπτα!!! Ένας ηλικιωµένος άνθρωπος κάνει την πιο παράξενη δίαιτα που έχει γίνει ποτέ: από το 1959 τρώει µέταλλο και γυαλί!!! Γαστρεντερολόγοι ισχυρίζονται ότι τρώει 900 γραµµάρια µέταλλο την ηµέρα!!!! 21

Ο Κεν Έντουαρντς έφαγε 36 κατσαρίδες για πρωινό στο Λονδίνο!!! Με τη βοήθεια ενός υπολογιστή και τεσσάρων άσπρων πληκτρολογίων (χωρίς να έχουνε πάνω γράµ- µατα), και χωρίς να κοιτάζει την οθόνη, ένας Ιταλός µετέφρασε στα Ιταλικά 64 βιβλία (από το τέλος προς την αρχή!!!) συµπεριλαµβανοµένης της Οδύσσειας και της Αγίας Γραφής!! Μια οµάδα έθεσε νέο ρεκόρ για την οδήγηση αυτοκινήτου µέσα από το στενότερο κενό: οδήγησαν µε δύο ρόδες µέσα από 68 εκατοστά!!!!!!! Το µεγαλύτερο ύψος που πήδησε ποτέ γουρούνι είναι 70 εκατοστά. Το ρεκόρ κατέχει το γουρούνι Κοτέτσου!!!! Ο µικρότερος σκύλος σε µήκος είναι ένα τσιγουάουα που από την άκρη της µύτης του µέχρι την άκρη της ουράς του είναι 15.2 εκατοστά!!!! Τα µακρύτερα κέρατα τράγου είναι 132 εκατοστά!!! Τα µεγαλύτερα αυτιά σκύλου είναι 34.9 εκατοστά!!!! Τα µεγαλύτερα αυτιά λαγού είναι 79 εκατοστά!!!!!!!!! Το µεγαλύτερο σε ηλικία κινκαγιού είναι ο Χάγκυ Μπίαρ που είναι 27 χρονών και 6 µηνών!!!! Ο ψηλότερος άνθρωπος στον κόσµο είναι ο Ροµπέρτος Πέρσιν Γουάντλοου, ο οποίος έφτασε στο ύψος των 2.72 µέτρων!!! Ο Στέφανος Τέιλορ έχει την µακρύτερη γλώσσα. Το µάκρος της φτάνει τα 9.5 εκατοστά!!!!!!!!!! Η γυναίκα µε τα περισσότερα σκουλαρίκια είναι η Ελεονόρα Ντάβιντσον, µε 720 σκουλαρίκια!!!!

23

25

26

27

28

29

30

31

Ν I Α Σ Υ Ρ Ι Γ Γ 2 ΑΝ ΑΡ ΑΤ ΒΒ ΒΟ ΓΙ ΗΚ ΙΡ ΙΣ ΚΗ ΚΦ ΚΩ ΜΑ ΜΕ ΜΣ ΝΙ ΟΕ ΡΧ ΣΛ ΣΥ ΤΑ ΩΦ 3 ΑΕΚ ΑΡΜ ΒΑΟ ΗΛΙ ΗΩΣ ΛΑΜ ΛΟΚ ΝΑΤ ΝΙΚ NII ΟΙΑ ΟΛΑ ΟΡΑ ΠΙΟ ΠΙΣ ΣΕΠ ΣΙΣ ΦΑΞ ΦΙΞ ΦΙΣ 4 ΑΪΣΕ ΑΛΕΚ ΑΜΙΝ ΑΝΑΜ ΒΟΥΣ ΓΑΛΗ ΕΛΕΝ ΕΜΙΝ ΕΥΡΩ ΚΕΡΚ ΚΙΛΑ ΚΟΝΤ ΚΟΡΗ ΜΑΝΗ ΜΕΣΟ ΜΙΣΑ ΝΟΡΑ ΞΙΝΟ ΟΒΕΤ ΟΚΙΑ ΠΑΣΟ ΠΣΑΠ ΡΑΜΙ ΣΑΡΙ ΤΟΛΟ ΦΑΙΑ ΦΟΛΑ 5 ΑΚΟΠΑ ΑΛΑΤΙ ΒΡΟΜΗ ΘΑΣΟΣ ΚΟΡΝΟ ΛΟΥΚΙ ΝΟΗΣΗ ΟΤΑΒΑ ΠΑΝΑΣ ΣΑΛΜΙ 6 ΑΓΚΥΡΑ ΚΑΡΜΕΝ ΚΙΣΜΕΤ ΚΟΝΤΑΚ ΜΟΛΥΒΙ ΝΕΚΤΑΡ ΝΙΣΑΦΙ ΝΙΤΙΚΟ ΣΑΒΑΝΑ ΣΕΛΙΝΙ ΣΙΟΥΤΑ ΤΣΙΚΡKΟ 7 ΑΕΤΙΣΙΟ ΑΛΑΝΤΙΝ ΒΙΣΜΑΡΚ ΚΑΜΙΟΝΙ ΚΑΣΚΕΤΟ ΚΑΤΟΠΙΝ ΚΥΛΙΚΑΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΜΟΤΣΑΡΤ ΞΗΡΑΝΣΗ ΠΟΥΘΕΝΑ ΣΑΒΑΡΕΝ ΣΙΣΑΝΕΣ ΣΚΑΣΙΛΑ ΣΥΡΙΓΓΑ ΧΑΛΕΠΟΣ 8 ΓΚΟΜΠΛΕΝ 32