ΠΡΟΦΙΛ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Γεώργιος Αναγνωστόπουλος Διευθύνων Σύμβουλος ΕΕΣΣΤΥ 1
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΟΧΑΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Ο ΟΣΕ προμηθεύτηκε τροχαίο υλικό αξίας κτήσης 1.3 δις ευρώ περίπου κατά την περίοδο 2003-2007. Από το 2007 ο ΟΣΕ έπαψε να λειτουργεί ως ενιαίος οργανισμός αποσχίσθηκαν σταδιακά η ΤΡΑΙΝΟΣΕ και η ΕΕΣΣΤΥ - ενώ το τροχαίο υλικό πέρασε στην ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου. 2
Στο στόλο του ΟΣΕ ανήκαν επίσης οι παρακάτω μονάδες: 28 εμπορικές δηζεληλεκτραμαξες μεγάλης ισχύος οι οποίες ανακατασκευάστηκαν τα έτη 2004-2007. 26 δηζεληλεκτράμαξες πορείας υψηλών ταχυτήτων τύπου ADtranz (παραλαβής 1995) 20 συρμοί τεσσάρων και πέντε οχημάτων υψηλών ανέσεων και ταχυτήτων τύπου intercity (παραλαβής 1989-1995) 4 πολυτελείς νέοι συρμοί οδοντωτού σιδηρόδρομου (παραλαβής 2007) αξίας 6,5 εκατ. ευρώ έκαστος 6 επιπλέον ηλεκτράμαξες πορείας 12,5 αυτοκινητάμαξες MAN κατηγορίας 2, παραλαβής 1989. 10 τριπλές αυτοκινητάμαξες υψηλών ανέσεων μετρικής γραμμής, (ΜΑΝ κατηγ.4) 10 διπλές αυτοκινητάμαξες μετρικής γραμμής, προαστιακού τύπου (MAN κατηγ.1) Εκατοντάδες επιβατικά και εμπορικά οχήματα και κινητήριες μονάδες διαφόρων τύπων 3
Τα τελευταία δέκα έτη ακολουθείται μια πολιτική μη εκτέλεσης όλων των επισκευών και συντηρήσεων. Σαν αποτέλεσμα, έχει παραμείνει επιχειρησιακά εκμεταλλεύσιμο ένα ποσοστό της τάξεως του 40%, ενώ το υπόλοιπο είναι αποτεθειμένο σε διάφορες εγκαταστάσεις του ΟΣΕ και της ΕΕΣΣΤΥ έχοντας σοβαρές ελλείψεις μεγάλων και ακριβών μηχανισμών, ανταλλακτικών και λόγω υστερημένων συντηρήσεων που το έχουν καταστήσει μη διαθέσιμο για χρήση. Η πρακτική αυτή αποτελεί απαράδεκτο γεγονός για τα παγκόσμια δεδομένα αφού σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική ο κύκλος ζωής των σιδηροδρομικών οχημάτων δύναται να υπερβαίνει τα 50 έτη. 4
Εξέλιξη Της Εταιρίας Η ΕΕΣΣΤΥ παρουσιάστηκε από την τότε κυβέρνηση, το 2013 σαν μια εταιρεία με μικρό κύκλο εργασιών. Από την δημιουργία της έως σήμερα, βρίσκεται σε φάση αποκρατικοποίησης και με αφορμή αυτό, αδρανεί στην εκτέλεση των εταιρικών σκοπών της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην εξελίσσονται ενέργειες και δράσεις που θα αναδεικνύουν την σημασία της εταιρείας στην Ελληνική οικονομία. Η δεινή της θέση οφείλεται κυρίως στην αναβολή όλων των δράσεων που θα βοηθούσαν στην εκτέλεση των εταιρικών της σκοπών, αλλά και στην έλλειψη προσωπικού, εφεδρικών μεγάλων μηχανισμών και ανταλλακτικών. Στη σημερινή λοιπόν κατάσταση υπάρχει ασυντήρητο τροχαίο υλικό, έλλειψη προσωπικού καθώς και οικονομικές εκκρεμότητες, από μη έγκαιρες πληρωμές της και αθέτηση συμβατικών όρων από τον βασικό της πελάτη που είναι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ. 5
Τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν μια παραπλανητική εικόνα για την ΕΕΣΣΤΥ, παρουσιάζοντάς την ως μια μικρή εταιρεία, με μοναδικό πελάτη την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και κύκλο εργασιών περίπου 20 εκ. ευρώ, δικαιολογώντας έτσι την πώλησή της έναντι ευτελούς τιμήματος. Παράλληλα, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ εμφανίζεται με θετικούς ισολογισμούς και κέρδη, αφού με διάφορους τρόπους αποκρύπτονται διαχρονικές οφειλές της, τουλάχιστον για την συντήρηση και αποκατάσταση του τροχαίου υλικού. Είναι σαφές λοιπόν ότι από το 2013 γίνεται μια προσπάθεια να κρατηθεί σε χαμηλά επίπεδα η αξία της ΕΕΣΣΤΥ, ως μοναδικού συντηρητή σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού στην Ελλάδα, με άδεια νόμιμης άσκησης της παραπάνω δραστηριότητας και με κατοχή της χρήσης των απαραίτητων τεράστιας αξίας υποδομών για την άσκηση αυτής της δραστηριότητας. 6
Η σημερινή κατάσταση της εταιρείας Μείωση του προσωπικού της από τα 1500 στα 430 άτομα πανελλαδικά μέσω, άκριτων, μαζικών μετατάξεων και συνταξιοδοτήσεων, χωρίς μείωση του μεταφορικού έργου, αλλά αντιθέτως με αύξηση και αναβάθμισή του, (που αναμένεται να γίνει με ταχύτερους ρυθμούς όσο εξελίσσονται τα έργα αναβάθμιση και ηλεκτροκίνησης της σιδηροδρομικής υποδομής). Μείωση της δυνατότητας συντήρησης του τροχαίου υλικού κατά 50-60%, τα τελευταία 3 έτη. Δεινή κατάσταση του επιβατικού τροχαίου υλικού, λόγω έλλειψης συντηρήσεως. Αυτό συνεπάγεται με έλλειψη στη διάθεση οχημάτων προς την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. 7
Εξαιτίας της παραπάνω κατάστασης, παρατηρείται μείωση στις μονάδες τροχαίου υλικού που χρησιμοποιεί η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ( από 1850 προ διετίας, σε 1160 σήμερα). Αναγκάζεται έτσι να χρησιμοποιεί Φ/Α ξένων δικτύων πληρώνοντας υψηλά τέλη RIV. Τα τελευταία 3 έτη, η εταιρία αδράνησε και δε συνεργάσθηκε με άλλους φορείς που θα μπορούσαν να αναλάβουν, εξ ονόματός της, τμήμα του ανεκτέλεστου έργου συντήρησης π.χ. η ΕΛΒΟ Έλλειψη σε ζωτικά ανταλλακτικά από τις αρχές του 2013 (τροχοί, λιπαντικά, ανταλλακτικά μεγάλων μηχανισμών κλπ.), ως συνέπεια της συστηματικής μη προμήθειας των. Το κόστος του εκ της ανωτέρου πρακτικής ανεκτέλεστου έργου συντηρήσεως έχει ύψους περίπου 100 εκατ. ευρώ. 8
Η συνεχιζόμενη και σήμερα πρακτική της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, 1. να μην μισθώνει συγκεκριμένες ταυτοποιημένες μονάδες, αλλά να δεσμεύει όλο το τροχαίο υλικό του Ελληνικού σιδηρόδρομου και 2. να χρησιμοποιεί μέρος αυτού του συνόλου, με δυνατότητα να το αντικαθιστά σύμφωνα με τις ανάγκες της, αφήνοντας ασυντήρητο εκείνο που συγκεντρώνει εργασίες υψηλού κόστους, δημιούργησε την σημερινή κατάσταση για την οποία και δεν έχει πληρώσει, καθώς εκμεταλλεύτηκε την αδράνεια της ΕΕΣΣΤΥ, η οποία δεν εκτέλεσε το έργο αυτό, αφενός λόγω έλλειψης προσωπικού και αφετέρου επειδή δεν αναζήτησε συνεργασίες ώστε να το εκτελέσει έγκαιρα στην Ελλάδα. 9
Η ΕΕΣΣΤΥ δεν έχει στην αρμοδιότητα της ζωτικές εγκαταστάσεις, (π.χ. Εργοστάσιο Βόλου, Μηχ/σιο Λιανοκλαδίου), ενώ αρνητικές επιπτώσεις στην πορεία των εργασιών της είχε η υφαρπαγή με μετάταξη προσωπικού συντήρησης τροχαίου υλικού, το οποίο παρέμεινε στον ΟΣΕ για να ικανοποιεί άλλες ανάγκες. Η ΕΕΣΣΤΥ είναι επίσης αντιμέτωπη με την παράνομη παράλληλη λειτουργία από τον ΟΣΕ μονάδων συντήρησης τροχαίου υλικού (Βόλος, Μηχ/σιο Λιανοκλαδίου), που αντιβαίνει στο πνεύμα του ν.4111 περί απόσχισης του κλάδου συντήρησης τροχαίου υλικού. Η εταιρεία αυτή τη στιγμή δεν είναι σε θέση να διαθέσει 750 φορτάμαξες του ελληνικού δημοσίου προς ενοικίαση στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, με αποτέλεσμα, όπως προαναφέρθηκε, η δεύτερη να νοικιάζει φορτάμαξες από το εξωτερικό για μεταφορές εντός της χώρας. 10
Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ένα κόστος για το ελληνικό κράτος της τάξεως των 2 εκατ. ευρώ για την πληρωμή τελών RIV στα εξωτερικά σιδηροδρομικά δίκτυα. ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ Αν ήταν διαθέσιμες τουλάχιστον 750 ελληνικές φορτάμαξες, το ελληνικό δημόσιο θα εισέπραττε (αντί να πληρώνει), από τα ξένα δίκτυα. 11
Στο Άρθρο 44, 8 του Ν. 4313/2014, αναφέρεται ότι : «Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα αναλάβει την πραγματοποίηση των εργασιών εκτεταμένης συντήρησης του τροχαίου υλικού που μισθώνει κατά την έναρξη ισχύος της, για την επαναφορά του στη δέουσα λειτουργική κατάσταση, σύμφωνα με τα πορίσματα της τεχνικής και οικονομικής αποτίμησης του τροχαίου υλικού που διενεργήθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ και οι δαπάνες αυτές θα συμψηφίζονται με οφειλόμενα μισθώματα» Το έργο αυτό, όπως και η εκτέλεση των ιδίων εργασιών στο υπόλοιπο τροχαίο υλικό των 1900 οχημάτων που δεν μισθώνει η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, θα πρέπει να ανατεθεί στην ΕΕΣΣΤΥ, (εφόσον αυτή δεν ιδιωτικοποιηθεί;), αφού αυτό προβλέπεται σαφώς στα άρθρα 44 και 45 του Ν. 4313/14 που τροποποιούν τις διατάξεις των άρθρων 8 και 10 του Ν 389/10. 12
Κατάσταση της Εταιρίας τον Μάιο του 2017 Η ΕΕΣΣΤΥ απασχολεί σήμερα: 411 υπαλλήλους με Σύμβαση Αορίστου Χρόνου. 94 συνεργάτες με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών και, συμμετέχει στην εκπαίδευση 84 μαθητών ΕΠΑΣ και 50 μαθητών ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης, που είναι κατανεμημένοι στα συγκροτήματα της χώρας. Η μισθοδοτική δαπάνη του Α τριμήνου του 2017 έχει αυξηθεί κατά 3,53%, έναντι του Α τριμήνου του 2016. Ο κύκλος εργασιών της εταιρίας το Α τρίμηνο του 2017 αυξήθηκε κατά 13,58%, έναντι του Α τριμήνου του 2016. Το ισοζύγιο του Α τριμήνου του 2017 είναι +785.954, έναντι των -763.145 του Α τριμήνου του 2016. Τα έξοδα έχουν μειωθεί το 2017 κατά 10,63% σε σύγκριση με το 2016. η μεγαλύτερη εξοικονόμηση προκύπτει από τις μειωμένες αγορές ανταλλακτικών. Η αύξηση των εσόδων κατά 13,57% προέρχεται από τις αυξημένες πωλήσεις, δηλαδή αύξηση παροχής υπηρεσιών συντήρησης. 13
Η επόμενη μέρα της ιδιωτικοποίησης Το σχέδιο της σύμβασης μεταξύ της ΕΕΣΣΤΥ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, αναμένεται να οδηγήσει σε μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις για τον Ελληνικό Σιδηρόδρομο. Με τη Σύμβαση που θα ισχύσει, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ: 1. Θα έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί την επισκευή βλαβών, (συμπληρωματική και προαιρετική συντήρηση), με ανάθεση των κατόπιν διαγωνισμών. 2. Έχει την δυνατότητα να διαχειριστεί τουλάχιστον 20 εκ. ευρώ του κόστους εκτεταμένης συντήρησης του τροχ. υλικού (1160οχ τουλάχιστον), από αυτό που έως πέρυσι ενοικίαζε αλλα κυρίως, 3. τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει ενοικιασμένο και συντηρημένο από ξένα δίκτυα τροχαίο υλικό, αφαιρώντας έτσι από την κυκλοφορία το μη πλήρως συντηρημένο τροχαίο υλικό του Ελληνικού δημοσίου. 14
Ο ιδιοκτήτης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, μετά από την υπογραφή μιας τέτοιας σύμβασης, θα είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού όσον αφορά το τροχαίο υλικό του Ελληνικού Δημοσίου. Ως εκ τούτου θα επιβάλλει μείωση του κόστους της προληπτικής συντήρησης αφού θα μπορεί να την εκτελεί στις όμορες χώρες φθηνότερα, ενώ μακροπρόθεσμα είναι πιθανό να στραφεί σε λύσεις ενοικίασης συντηρημένου τροχαίου υλικού εξ ολοκλήρου από την ευρωπαϊκή αγορά. Η ζημιά για το Ελληνικό Δημόσιο θα είναι μεγάλη αν αναλογιστούμε ότι το Ελληνικό τροχαίο υλικό αξίας περίπου 1,8 δις ευρώ αχρηστεύεται σταδιακά και οδηγείται σε καταστροφή ή πώληση ως σκραπ με αξία υποπολλαπλάσια της πραγματικής. 15
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΕΣΣΤΥ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Σήμερα η ΕΕΣΣΤΥ πρέπει να μείνει υπό κρατικό έλεγχο και να αρχίζει να επαναφέρει το τροχαίο υλικό σε κατάσταση κυκλοφορίας με χρήματα που προέρχονται από τα ενοίκια τα οποία πληρώνει η ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην ΓΑΙΑΟΣΕ. Το τροχαίο υλικό που επανέρχεται στην κυκλοφορία προσφέρει έσοδα στην ΓΑΙΑΟΣΕ από την ενοικίασή του, και από την αύξηση του κόστους χρήσεως των υποδομών, (αφού θα αυξηθεί το κυκλοφορούν τροχαίο υλικό) 16
Επιπλέον.. θα μειωθεί η ετήσια οφειλή της ΤΡΑΙΝΟΣΕ από τα τέλη RIV που πληρώνει σήμερα λόγω χρησιμοποιήσεως Φορταμαξών και βυτίων αλλοδαπών δικτύων στα ξένα δίκτυα (για το 2015 τα τέλη RTV ήταν περισσότερα από 1,8 εκ. ευρώ). Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα αυξήσει τα έσοδά της, διαθέτοντας περισσότερο τροχαίο υλικό και ο ελληνικός Σιδηρόδρομος θα αυξήσει τη συμμετοχή του στις Εθνικές μεταφορές αυξάνοντας και την αξία των εταιρειών που τον απαρτίζουν. Τα χρήματα που θα ξοδεύονται για την συντήρηση των εκτός κυκλοφορίας οχημάτων θα επιστρέφουν στο Ελληνικό Δημόσιο σε τρία -τέσσερα χρόνια. 17
Θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Θα διατηρηθεί η υπάρχουσα σιδηροδρομική τεχνογνωσία. Τέλος, θα αναπτυχθεί η τεχνογνωσία των Ελληνικών Εταιρειών που μπορεί να αναλάβουν έργο συντήρησης τροχαίου υλικού μετέχοντας σε σχετικούς μειοδοτικούς διαγωνισμούς στο εξωτερικό, αφού το ανωτέρω συσσωρευμένο έργο επαναφοράς του τροχαίου υλικού στην κυκλοφορία, πρέπει να ανατεθεί στην ΕΕΣΣΤΥ. Η διοίκηση της ΕΕΣΣΤΥ θα δραστηριοποιηθεί σε αυτή την κατεύθυνση προς όφελος της ανάπτυξης της εταιρείας κατά πρώτον, και ως ευρύτερη συνέπεια της Ελληνικής Οικονομίας. 18
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΕΣΣΤΥ Αξία ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων Λογιστική αξία 7.493.491,77 (Σύμφωνα με τις Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις για τη χρήση 2015) Πραγματική αξία 14.188.069,30. (Σύμφωνα με τη σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων την 31.12.2015 με βάση τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ)) Αξία Αποθεμάτων Λογιστική αξία 29.098.014,56 (Σύμφωνα με τις Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις για τη χρήση 2015) Πραγματική αξία 35.799.691,19 (Σύμφωνα με τη σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων την 31.12.2015 με βάση τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ)) 19