ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΥΠΕΡ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡ ΑΝΘΡΩΠΟ Μυθστόρημα ΠΡΟΛΟΓΟΣ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΡΓΥΡΟΥ ΕΚΔΟΣΕΣ ΚΑΣΤΑΝΩΤΗ

ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΝ ΕΖΩΝΑΝ ΟΛΟΤΡΟΓΥΡ Α Α ΨΗΛΑ ΚΑΣΤΡΑ με μεγάλες σδεροδεμένες Πόρτες στς τέσσερς μερές της πολτεας. Ο τρες έβγαζαν στψ εξoχ. Η τέταρτη ητανε η Πορτα του λ ψανloυ απ οπου εφευγες με τα καράβα. Τς άναγαν με τψ ανατoλ του λoυ κα τς κλεούσαν με τη δύση του. Ο αργοπορημένο ξωμάχα όσα δεν προφτάνανε τψ Πόρτα αναχτ το βράδυ ξενυχτούσαν σε χάνα. Γα να βγες να μπες στψ πολτεr.α. περνουσες απο β ουερες θ ο λ ωτες στοες. Μο λ ς εμπα- νες αν ε ξ ω εκανε ζ εστη κ εκαγε ο η λ ος σ επαναν συ- γκρυα κ αν ητανε χεψωνας ενω θ ες ζ εστασα. Μλ η- σαμε γα τεσσερς Πορτες α λλ α ητανε οκτω αν λ ογαρασες πως η κα θ ε στοα εχε απο ουο Π Μ α στο εμπα κα μα στο ε β γα. Α ν η στοα ητανε χτσμενη σε ευθ εα γραμμη α ουο αντκρστες Πορτες τψ φωτ ζ ανε κα- πως αν ομως εκανε στροφη λ.χ. σαν τψ Πορτα του Λ α- ζαρέτου όσο να βγες περπατούσες σε βαθύ σκοτάδ. 0- λ ες τουτες α στοες μυρ ζ αν κα β α λ να ενεκα τα αμετρητα ζώα που περνοδάβαναν ολημερς κα τα πόδα βού λαζαν στς κοπρές σαν σε ζυμάρ ως τον αστράγαλο. Τ ο κ λ ψα του τοπου ητανε υγρο κα β ροχερο. Τ ο χε- ορτες. Digitized by 10uk1s Jan. 2010 19

r ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ μωνα ε β ρεχε ασταματ-ητα. Ά κοuες τα νερα να κοuτσοuναp ζ ouv μερονuχτς απο τ ς στεγες στα κα λ ντεpψ α. Κ αν φuσομανοuσαν κ o αφηοες ακοuες μα ζ κα το pu θ - μ κo αγκομαχητο Η)ς φοuρτοuν ασμενυ)ς α ασσας. αχτες στα εμε α τοu XXcrτpou Υ)τανε αγp oτατες. Πελώp α βpάx α όλο σπy)λ ές με λ γoστές αμμού- σες ποu κα ποu. Ότ αν ξ εσποuσε Υ) τρ κuμ α τα κuματα στο ξέφρενο πy)γα νέλα τοuς καβαλούσαν το κάστρο. Κύματα βοuνά ποu το οέρναν με λuσσα λες κα βάλθ Υ)καν να το γκρεμ σοuν. Ε uτuς με το φ νoπωpo ο ε ξ οχες γ oμ ζαν κάθε λoγ ς λοuλούο α. ΚΤΡ νοuς κρόκοuς άγp ες τοuλπες τρ νταφuλλ ά σαλέπ μέλ σσες παγων ές νεραγκούλες κα πoλuxpωμες ανεμώνες. Αuτές π α πλυ)μ τοuς οχτοuς των μoνoπατ ων ενα γονατο Ψ Υ) λ ες. μuροuσαν Δασ Υ) απο ε λ ες ως εκε ποu φτανε το ματ κα περα Υ) θάλασσα. Η πάντα Xv cruxy) θάλασσα τοu NY)σ oύ κα μπopε Υ) π o ωpα α στον κοσμο. θ λ Ο θ λ θ Τ ο σπ τ τοu Μ xαy) λ ο Α ρτακυ) σε ΤΟUΤΥ) τψ πο λ τε α ε λ o χτσμενο πp ν απο πο λλ α xpoν α. Μ πopε κ να πα εκατο. Σ roupx αpx κα θ α το φτ α ξ ε Τ οuρκος VOLxOXU- ΡΥ)ς. Χωp α απο τψ καμωσ α τοu το μαρτuρα κ ο ΤΟUΡλ ας οποu β p σκετα με τα στενοσοκακα κα τα κομαχα γερτα κα λ ντεpψ α να φεuγοuν τα νερα ΤΥ)ς β ΡΟΧΥ)ς. Τω- ρα οεν uπάρχοuν τοuρκομαχαλάοες. o Τούρκο οεν ενα π α ο αφεντες στον τοπο. Μενοuν μονο τα σπ τ α τοuς κρuμμενα π σω απο α Ψ Υ) λ α τε x α οπως μενοuν κα τα β ενετσανκα καστρα. Α πο τψ ο ξωπορτα μπα νε ς στψ XU λ Υ) καμωμενυ) αποκ λ ε στ κα γ α να μψ ανογοuνε τα Digitized by 10uk1s Jan. 2010 20

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ παpαθύp α στο Ορ6μο. Το μάκρος της ουο opασκελ ές ενα οεν ε να κα το φαροος Τf)ς οσο f) φατσα του σπ - Σ / f τοτοπου. το σoγε o ε να το πορτεγο κα πανω ο οντας / κ ενα-ουο καμαpακ α. Η αυ λ :η εχε κα κ λ :ηματαp α κ ενα στενό στενό περ β ο λ ακ συνταχα με α Ψ f) λ ο γυροτρα- φο να πεp παoυντα τα λ ου λ oυo α τους α νακοκυρες ακο- Ε πα. χε κ ενα Πf)γαο στψ αp στεpύ) γων α με σ γα κα τον κου β α απ θ ωμενο στο μαpγ ε λ. κα του χουν οεμένύ) κα μ α βαp ά πέτρα τρυπ ψή να τον βoυλ άζε να γεμζε εύκολα. Το π6ρτεγο που θα μπε ς αμέσως έχε ουο π6ρτες. Η μ α Τf)ς αυλής κα f) άλλύ) τής μέσα μεp άς του σπ τ oυ. Α πο ΤΎ) οευτερύ) β p σκεσα σε μ α μεγα υ- τερύ) καμαρα οπου βλ επε ς αpαo ασμενα στον ενα ταχο κoυπ α μεγα λ α o α με του Μ νωα περα στ f)ν Κ νωσο κα στον άλλο ΤΎ) σκάλα κ ένα ντoυλάπ. Yπάpχε κα μ α σ oεpέν α παλα κή ΧΡf)ματ6κασα βαμμένύ) λαo ά με Υ μεγα α καpφ α στρογγυ α μπpoυντ.. να οπως στς καστροπορτες. Α υτύ) β p σκετα στο β α θ ος αναμεσα στο πα- ρα υp Τf)ς π σω αυ :ης κα Τf)ς πορτας του μαγεφε oυ. Τ ο πορτεγο ε να συγυp σμενo. Ε χε χτστο καναπε περα ως πέρα με στρώμα μαξ λάpες κα κλαοωτά φαρλ αοωτα μακατ α. Ε χε κα σκp νo. Ε κε ακουμπαν μπα ο καθρέφτ f)ς ουο λάμπες του λούσου κα ουο πoυλoυo έρες. ΣΤΎ) μέσύ) το στρογγυλ6 καρυοένο τpαπέζ με πλε- Υ χτο ασπρο τpαπεφμαντ λ ο το καπνoo oχε o κα τα τασακ α / γ α τα απoτσ γαpα από ανεκα θ εν αχρf)στα μ α κα οεν επατ f)σε ποτ ες αpσεν κoς μουσαφφf)ς να καμε τσ γαρο. Τλ ε ος στον ταχο πανω από τον καναπε κpεμετα Υ Υ κopν..ωμενo σε τ..αμ κα καπαο / κop τσ στ κo κεντf)μα. Σε βυσσ ν ατλάζ ουο άσπρα πεp στεpάκ α κρατούν στ ς λ λ β θ λ / / / λ Digitized by 10uk1s Jan. 2010 21

Γ ΑΛΛ ΤΕΛ ΚΛΛΝΤΛΚΗ μπψπκες τοuς μα ouptxvltx κοροε λ α ποu λ εε με XPUaO τφτφ κα με ποu λ ες το οο χρuσες: «Κ α τοuτο θ α περάσεω. Εοώ κάθετα ο Μχα-ήλος Αρτάκης ο εμπορομανάβί)ς. Το μαγαζ τοu θα το βρες στο έμπα ΤΊ)ς πολτεας. Να παραλαβανε εuτύς τα τζερτζεβατκά κα τα πωρκα από τοuς παραγωγοuς τα ξ ημερωματα μο λ ς φτα- vouv. Μ εγα λ ο μαγα ζ οκο τοu οπως ενα οκο τοu κα το σπτ κ ενα μετοχ. Ψ Ί) λ ος πρωτο μπol μαuροκτρνος σαν Τ οuρκογuφτος ξ ερακανος πετσ κα κοκκα λ ο με μκρα ματα χωμενα βαθά στς κοuφάλες τοuς με οασά μπεροεμένα φρύοα μεγα λ α μοuστακα κα χοντροτρχα ψ αρα μα λλ α οπως ενα ψαρά κα τα φρύοα τοu κα τα μοuστάκα τοu. Ο Μ χαί) λ ος Α ρτακί)ς ενα από κενοuς ποu αν το πρω καθ ως ανolγες τψ πορτα aou να πας στ Ί) oou λ εα aou τον αντκρσες παε ypouaou ζ εuτί)κε Ί) με ρα aou. Β txpuσκωτος. ΑνθΡωποΟώΧΤΊ)ς. ΣκοuντούφλΊ)ς. Δε μλε οε γε λ α οε σμγε με κανενα. Κ ατ λ γες xou β εντες οσες χρεα ζ οντα στα παρε οωσε τοu με τοuς χωρατες. O Loος κα με το σπτ τοu. Χ ρονος οεν εχε κ λ εσε από τψ Ί)μέρα τοu γάμοu ΤΊ)ς Αρετ-ής ΧΡΊ)στάΚΊ) με τον Μχα-ήλο ΑρτάΚΊ) κα Ί) ν6παντρί) κάλεσε το μεγάλο ΤΊ)ς αοερφ6 το Δ :ημί)τρο να τοu πε. Μ α γρα auyyevlaatx ΤΊ)ς με το ε λ EU θ φο να ρχετα κα θ ε Κ UΡαΚΊ) από λ ετοuργα να πνε τον καφε γνί)κε ο μαντατοφορος ΤΊ)ς Α ρετί)ς. - Αλλά το vou aou θεα. Στο Θε6 κα στα χέρα aou. Μψ το μάθε ο Μχα-ήλος γατ χάθί)κα. - ΈγνOLα aou. Ξέρω. Ήρθε ο αοερφ6ς ΤΊ)ς. Καλ6ς κα άξloς νolκοκύρί)ς. - Ίντα με θες κα μοu μ-ήνuσες; Digitized by 10uk1s Jan. 2010 22

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ Η Apετ αρχίνυρε να κλαίε. Με σκυμμένο κεφάλ I αφψε τα οακρυα ΤΎJς να τρεχουν χωp ς αναφ λ :ητα ενω με τpεμoυλ ασμένα όάχτυλα καθάp ζε φασoλάκ α γ α το μεσύjμεp ανo φαyύjτo. - Σου παpάγγε λα ΔΎJμΎJτp6 να pθε ς γ α να σου πω πως όεν μπορώ να ζω με τον άντρα που μου όωκες. Oχ όεν το μπορώ. Ο ΔΎJμΎJτp6ς τα χασε. K ετσά ως καθώς όεν είχε α- / κoμύj συνύjφεpε απ OτL ΎJκoυσε τψε pωτύj ξ ε: - ντα πες; - Nα όεν μπορώ. Α όε με βγάλε ς απ6 παέ μέσα I κατεχε το θ α πεσω στο ΠΎJ γαo. Δ εν ε να αν θ ρωπος ΔΎJμΎJτp6 ο ApτάΚΎJς. - Γάντα όεν είνα άνθρωπος; Ίντα σου κάνε ; Γα πε μου ν ακουσω. - I ντα κανε ενα αγp o θ ερο; -..:.εκα θ αp σε μου... Δ εpνε σε; Α εε σου ασχύjμα λ6γ α; - Oχ. Μούόε με όέpνε μούόε άσχύjμα λ6γ α μου λέε μα να βαρύς κα ασίμωτος. Το γέλ o του όεν το όα ούτε τψ εμ λ άν του κoυσα. Βουβ6ς μπαίνε βουβ6ς βγαίνε. Kα μ6νο ό άτες όίόε. Δεν μoυνα μαθύjμένα ετσά κα όε βαστώ. - Ο σο σ ακουω το σο παω να π στε ψ ω πως εσαλεψε ο νους σου... Aλλ ώς όεν θάν εξεστ6μ ζες τέθαες κου ζουλές κουβέντες... Δεν ντpέπεσα να μ λείς ετσά λο- YΎJς; Δ εν εκατεχα κ εγω ντα τpεχε. - Β γα λ ε με απο τα χεp α του. Γ ρακας ντα σου λ εω; Βγάλε με γ ατί θα κακοθανατίσω κα θα πέσε το κρί- Digitized by 10uk1s Jan. 2010

Γ ΑΛΑ ΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ μα στο λαμό σου... φώναξε άγρα οα παραλοcσμένύ) Ύ) Αρετή. Ε να ουνατο χαστουκ Ύ)τανε Ύ) αποκρσύ). Η Α ρετύ) β λ Ύ) γα ε φωνύ) κα σκεπασε με τα χερα το προσωπο ΤΎ)ς. - Κα με φοβερζες κόλας ε; Έτσ μου ρχετα να σου οώσω μα να σε ξεβγάλω. Γα οες κουβέντες... Εσύ σα μωρή Ύ) Αρετή Ύ) μοναχαοερφή των ΧΡΎ)στάΚΎ)οων Ύ) καμα των σοκακω; Γ ρακας εσυ να σκοτω θ ε. Ο τ- - μύ)μενες γυνακες οε σκοτωνουντα μουοε χωρ ζουνε τσ αντρες τους. Κ α θ ουντα στα σπτα ντως κ οσα β ασανα κ ανε σερνουνε τα <-;ερουνε μοναχες τως. Κ α συ μου μύ)νας χωστα απο το νακοκυρύ) σου κα μου ες να σε χω- Τθ Ε αναθρέψαμε; να κα ο ογο οεν Ύ)κουσα απο το στομα του οσο καφό εμαστε παντρεμένα. ΚλεοομανταλωμένΎ) με κρα- - - Μ τε... ουοε με τς γετονσσες οε μ αφψε να σμγω. Ώ. : ρες ωρες παε να σα λψ ε ε ο νους μου απο ΤΎ) μονα<-;α. Ο ΔΎ)μψρός εκαθούντονε συλλοίσμένος. Κ Ύ) Αρετή γατ θ αρρε Ψ ε πως τψε ψ υχοπονεσε απ λ ωσε τα χερα ΤΎ)ς στα γονατα του. - Εσένα χω μόνο ΔΎ)μψρό στον κόσμο. Α οε με λυθ θ Π ΠΎ) ες κα συ που α γεφω; αος σου πε πως Ύ)τανε - κα λ ος κα μ εοωκες; Δ εν εγνωρσα αρφανα κα Ύ)τανε λ K αφορμύ) Ύ) γ υκα σου γνωμύ)... εοα... κ αρχσε να λ κ αε πκραμενα. Η καρδα του Ύ)μΎ)τρου ερασε. - Γροκα; μου Αρετή. Ο Μχαήλος μπορε να. να ως λ Μ Ψ 1- - τονε ες. α. οεν εχε τα εγαοα που κανουνε τ αντρουνα κα χωρζουνε. Το πως ενα βαρύς κ άτσαλος το ξέρω. Θ - : αρρες πως οεν το <-;ερω; Μ Ε σα νεα ακο- : ρσω. ε αες ορμψεες σου οοε Ύ) μανα μας;... τσα σ - Ε λ λ λ Δ α εχε υπoμo. Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ μυ) XXL όεν ξέρεlς. Με τον κχφ6 θχ όεlς πως 6λχ θχ σάσουνε. Νχ χωρίσεlς; Ο Θε6ς φυλάξεl. Παος είν εκείνος που οε θ χ πεl πως εlχες χγχπ Υ)ΤLΚΟ ΠΡLχου τονε πχρεlς XXL πως όεν τ6νε ξέχχσες; Πες μου θες νχ βγεl ένχς τέλ ογος; Tο OEXEcrXL νχ πεσεlς στχ στομχτχ των χν- ταος θρώπω; Εσυ εστάθ Υ)κες το κχλ6 πχράόεlγμχ των XOPL- τσlων. Οτ χν σε ζ : ΨΥ) ξ ε ο Α ΡΤΧΚΥ)ς χυτο μου πε Υ) προξεν τpχ. «ΘέλεL μου πε τψ χόεpφ σου ΔΥ)μΥ)τΡ6 YLX οεν χκουστ Υ)κε τ ονομχ τσ Υ)). ΤL Η Apετ όεν βγχλε μlλlά. Ήξερε πως χπ6 όώ XL 0- LXXY)- λο ΑρτάΚΥ). υγε ο Υ)μΥ)τρος XL EXELVy) Υ)ΠLχσε ν χποκχ XPLλ XXLX. K L Υ)τονε LoLX πως ELXE oel στ ονεφο crel τχ φχσο ΤΥ)ς του Δ Υ)μΥ)τρου τον ερχομο XXL σχν νχ μψ ELXE ξ χγρυ- λ πνυ)σεl ο λ :η ΤΥ) νυχτχ χχτχρωντχς τψ χυ γυ) νχ του πεl τον πονο ΤΥ)ς νχ πχρουνε τε λ ος τχ β χσ χν χ ΤΥ)ς... Π ως το λ ΠLσε ενχ τετοω πρχμχ; Π ως το β PLcrXE ευκο λ ο νχ YEVEL; Α υτο τονε β ουνο... Δ ε χωρlφυνε τ χντρουνχ XL α ΤΨΥ)μένες γυνχίκες όε όίνουνε τέλος στ Υ) ζω ντως... KXL θ χ λ εγχνε πως ΠΡLχου πχντρευτεl ELXE χγχπ Υ)ηΚο... Κ L οπως Υ)τονε σκυμμενυ) XXL τρχ β ουσε ΤLς Lνες χπο κχ θ ε φχσολάκl XL άλλχ ξεκοuκκlζε XL άλλχ ΤΧ κοβε στυ) μέσυ) XXL τχ βχζε στυ) γχβάθχ νχ τχ πλuνεl συλλογl6τχν: Γ LX νχ συ)κωσεl XεpL χπχνω ΤΥ)ς ο Δ :ημυ)τρος θ χ πεl πως ELXE θ ο λ ωσεl ο νους του. Α υτος που ο λ χ τχ XPOVLX μπχlν6βγχlνε στο σπίτl ντως με το γέλlο XXL τσυ) κουβάλlε του που λ LOU το γχ λ χ ν XVOLYEL Υ) ορε.υ) 1: ΤΥ)ς γlχη τονε λ LYO- φχγυ) XXL οεν Υ)ΠLχνε κρεχς που οεν τψε στενοχωρεσε ψ ποτες που οε ΤΥ)ς εlπε ποτε υχρο λ ογο που ΤΥ)ς EXXPLcrE μπρος σ ο:η λ ΤΥ)ς ΤΥ) ζ : ησυ) θ χ τονε Υ) YUVXLXX του Μ Εφ Δ θ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ το μεpo κo τους ocπο τψ κ λ :ηpoνoμ oc του κυρου ντως γ oc νoc τψε κoc λ οπocντρε ψ ε κ ο λ α οσα τσύ) γνωp ζ ocνε ε λ ε- γocνε: «Αοερφο σoc το ΔΎ)μΎ)τρό το ΧΡΎ)στάΚΎ) ενoc λγα στον κοσμο...». Α πο το σπ τ τσ ocοερφύ)ς του ο Δ Ύ)μΎ)τρος Ύ)φυγε πο λ υ στενοχωρύ)μενος. Ε κε νoc τoc oγ oc ΤΎ)ς τoc οocκρυoc κoc το πocρocπονο ΤΎ)ς οεν εφευγocνε ocπο το νου του. Β ε β oc oc γ ocτpε ά οεν ύπocρχε. M oc κoc ΤΎ)ς τον ήοωκε τον ΑρτάΚΎ) ετελεωσε. Αλλά οεν εμπόp ε όμως κoc νoc μψ το χε βάρος πως ήτονε κενος Ύ) ocφορμή ΤΎ)ς ουστυχocς ΤΎ)ς. Κ ενω πρωτoc ΠΎ)γoc νε ocpoc oc κoc που νoc τψ oε τωρoc οεν επέρνoc εβοομάοoc νoc μύ) χτυπήσε τψ πόρτoc τζύ). - Κocλώς τ ocoέpφ μου του λεγε Ύ) Αρετή μόλ ς τον ε βλ επε. Κ oc του κocνε ευτυς κocφε κ εoε χνε ΤΎ) χocρoc τ ζ :η με κoc θ ε τροπο. Τ πoτoc τποτoc οεν εφocνερωνε πως τψ Ύ)ΤΡωγε Ύ) π χpoc ΤΎ)ς ΚOCΚΟΠεΡocσΎ)ς. Αλλ oc ocυτο ocντ ς νoc Ύ)συχάζε το ΔΎ)μΎ)τρό πεp σσότεpo τον ελάβωνε. «Χocρετoc γ ocτ με θ ωpε κ ocναγε Ύ) κocpo oc ΤΎ)ς μoc σocν μ σευω....» λ ν 1 πocρχουνε κocκες ocρρωστες ocγ ocτpευτες που μονο νoc τς λ oγ ocσε ς σocν ε σoc γερος κoc πως μπopε νoc σου χε Ύ) μοφoc σου γρocμμενο τεταο κocκο σε πocφνε φο β ος κoc χoc λ oc Ύ) κocpo oc σου. Κ oc νoc που pχετoc μ oc ωρoc κ οτ φοβόσουνoc γνύ)κε. Koc συ υπoμoνεύε ς κ ελπζε ς κ ε σoc σocν κoc τοτε που σουνoc γερος κoc ε που σου περνούνε λ γάκ α πόνα. Απocράλλocχτoc κoc Ύ) Apτάκoc νoc. θ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ εχτηκε τψ καταo xη να χε αντρα τον χαη ο σαν τον αρρωστο που λ εμε η σαν τον σo β τη καταo κo. Τ ς χαρες της οσο / μ κpες κ αν ητονε τ ς β p σκε εκε που να κ λ ε σμενη στο στενοσοκακο της πα λ ας τoυpκoγε τoν ας. νας σπορος που φυτε ε κα γα νε απο το χωμα μ α γαpoυφαλ ά που μπoυμπ oυκ άζε μ α όμορφη όαντε α που π εκε. α αφνκα ψαωσε πως ητανε γκαστρωμένη. Δεν το πε στον άντρα της. Το κατάλαβε μοναχος του ενα πρω κα θ ως ηρ θ ε αφν κα t: κω τη β ρηκε να κανε εμετο. Δ εν τψε ρωτησε η εχε. Μ ονο το απoγ oμα -ήρθε η θε α της. - Ο M χα-ήλoς μου πεψε τον παpαγ ό να ρθω λέε γ ατί όεν μπορείς. Aλ-ήθε α κ όλας; ντά χε ς; - Φαίνετα θε α πως εμα βαρεμένη. Εκόπηκε η όρεξ-ή μου. Δεν θέλω να βάλω τίποτα στο στόμα μου κα κάθε πρωί έχω ζαλάόες κα ξερνώ. Δε θωρώ κα τα ροόχα μου... - Η ωρα η κα λ Ύ)... Μ ονο κο ταc.ε t: μψ κανε ς β αp ες όoυλε ές. Μη σηκώνε ς βάρητα κα μψ αφ-ήνε ς άόε o το στoμαχ σου. εγε του να σου παφνε ο η σεpνε η ορεt: ΟΘ λλ t: εος εχε ν α αc.ε η γνωμη του σαν του καμες παo. Μ α λ στα να να κ αpσεν xo. - Εγώ θε α τον -ήμαθα μπλω. Δεν με γναάζε αλλάξε όεν αλλάξε. Το μόνο που όεν το θέλω είνα ο όπνος μα ζ του. α ε πε κ αυτο χαρα σε μενα. Δ Μ λ Ε ψ β λ λ Κ t: η σου... Α Ν λ Τ ο πα o ητονε αγop. Ε να αχαμνο μαυροερο oως ο Α ρ- ταχης. Η καμε οεν ηκαμε χαρα ο κυρης του εκε νoς μονο το ξερε. Στο σπίτ τώρα μπα νoβγανανε όυo-τpε ς ηλ - Digitized by 10uk1s Jan. 2010

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ κωμενες συγγενσσες κα.να.νε τς σου 1- λ εες του σπτου κα. συντροφευα.νε κα. τψ Α ρετη. Μλ ο ς ομως εχρονα.σε ο Aλέξα.ν poς έτσ βγάλα.νε το πω ί ο Αρτάκης έ εξε πως το α.με κ ε λ α. των εσκω 1- ητονε κα.φος να. στα.μα.τησε. Μ ονο που ηφερε α.πο το χωρο ενα. κορα.σοπου λ κα.μα. σωσεκα.ρα. χρονω να. κρα.τε το μωρο. ο ημητρος εχε πα.ντρευτε. α. του χε κα.νε κα. κενου πα.σ η γυνα.κα. του. Η εγνοα. της Α ρετης του φυγε ολότελα.. Δε βα.ρέσα.. Από ποον λείπουνε ο πίκρες σε τουτη τη ωη. α. ενα.ς εχε τα. σχα. του. Κ Δ Κ ζ Κ θ Π ως κυ λ α. ο κα.φος... Η Α ρτα.κα.να. εχε τω ρα. τρα. πα.- ά. Τον Aλέξα.ν ρo κα. υo κορίτσα.. Τψ Κα.τίνα. κα. τψ Ελένη. Με τψ α.πόχτηση των θηλυκώ χεφοτέρεψε ο Α ρτα.κης. Ο υτε να. τα. σε στα. μα.ηα. του κα. το χε ρξε στο ποτό. Μόνο γα. τον Aλέξα.ν po γνοάζετα.. Να. του κα.με ρουχα. κα. θ ε Λ α.μπρη κα. Χ ρστουγεννα. να. του πα.ρε πα.πουτσα. σα.ν κα.τα. λ υσε τα. πα. λ α. κ οτ χρεα.ζετω στο σχολεό. Όμως να. του μλήσε να. τονέ χχi έ ψε να. του γελάσε ποτέ. Αλλά κα. η Αρτάκα.να. εν ενα. α.πο ης μα.νες που μεγα. ωνουνε τα. πα.οα. ντως με κα.να.κα. κα. γ λ υκο λ ογα.. Ετ σ να. τα. πα.ρε στψ α.γκα.λ α. της να. τα. φ Ύ)σε με κενη τη λ α.χτα.ρα. που χουν / ο μα.νες οχ. Χ ωρς να. να. κα.κη ενα. στεγνη. Χ ωρς ρoσεpά α. στα. φυλλoκάp α. της. Ανα.θρέφε τα. πα. ά τση σα.ν που γνοα. ζ ετα. το νοκοκυρο της τς ορν θ ες το γα.τ το σκυ λ ο τποτα. πα.ρα.πα.νω. Γ α. θ η λ υκα. εχουνε βγάλε το Δημοτκό κα. τώρα. τη βοηθούνε σ όλες τς σου λ εες α.πο το π λ υσψο ως το σφουγγα.ρσμα.. Γ α. του- λ λ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ το πε ψ ανε στο χωp o του κα το κop τσ που χανε υπε- Τ ουτα τα πεντε προσωπα οεν ν ω θ ουνε μεταςυ ζ ντως κανενα οεσμο. Α γαπύ) τρυφεραοα στοργύ) που ανταμα με τα λ oγ α κα τ ς πpαςε ς ζ ΤΎ)ς κα θ ε στ γμύ)ς γ λ υκα νoυνε ΤΎ) ζω μας τους είνα ολ6τελα αόοκίμαστα. Το κυp 6- τερο γνωp σμα του σπ τ oυ ε να Ύ) β ου β αμαρα. π οτε πο- τε κατ λ γoστα λ oγ α μανας κα θ υγατερω παpακ νύ)με- να κα τουτα απο την κα θ Ύ)μεp νύ) λατρα το π λ υσψο το ρα ψ ψο το συγυp σμα. Κ Ύ)Ρ θ ε ο παραγως μ α Κ υp ακύ) κα ε πε πως το αφεντχο οε θ α Ρ θ ε το μεσύ)μερ γ αη παε στο μετoχ κα θ α γυp σε αυp o. Τ ο απoγ oμα τα ουο κop τσ α αφου συγυp στύ)κανε γύ)κανε κα στα Ύ)κανε στην πορτα του ορομου να πεpασε Ύ) ωρα τους. Α υτο γ νετα μονο κα θ ε που ο Α ρτακύ)ς ΠΎ)γα νε στο μετoχ. Τ ς α λλ ες μερες αου- νατο. Ε pχετα απο νωp ς στο σπ τ. Κ α κε που στεκουνταν κ Ύ) μάνα τους στην αυλ κα επ6τ ζε τα πεp βoλ - κα να τον Α ρτακύ). Δ εν ε πε λζ εςύ). Π ροχωρύ)σε μεσα κα τα κop τσ α εuτυς ανε β Ύ)κανε απανω οπως παντα σαν ερχετα ο ΚUΡΎ)ς τους. Η Apτάκα να τον ακoλouθύ)σε να όε μύ) θέλε τίποτα. Τον εβp κε να πλuνετα στο νεροχuτύ). - Ε πα να ζ ςωμε νω στο μετoχ μα μεταν ωσα. M λ ά Ύ) Apτάκα να. Kα σε λίγο πάλ ο ΑρτάΚΎ)ς: - Kα όε μου λες ποες τoνε ο κoπελ ές που στέκανε στην πορτα μας; r ε τoν σσες ε να ; K Ύ) Αρτάκανα με θυμ6: - Όσκες όεν είνα γε τ6ν σσες. o θυγατέρες σου ε να κα β γύ)κε απ ΤΎ)ν κου ζ να. Ο ΑρτάΚΎ)ς όεν εγνώp ζε τα όυο θύ)λυκά του πα ό ά ρετρα. β θ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΑΝΤΑΚΗ γlα.τ όεν εζ τ-ηξε να. τα. όεl ποτές. ΚOCθε που εγέννα. η yuvαolxαo του xαol μα. θ α.lνε πως ητονε ΚΟΡLτσL εφευγε στο μετοχl xαol οεν εγυρl ζ ε πα.ρα. υστερα. α.πο πο λλ ες μερες. Μα. ο θυμ6ς όεν του περνούσε. Το μ6νο κα.λ6 τoνε πως η Ρτα.κα.Lνα. εlχε πα. εl τωρα. XpOVLαo να. ε ετα. εl πως η- τονε μα. ες π α.σμενος ετουτος ο α.ν θ Ρωπος xαol γlα.τl της τον εlχε γρα.μμενο το μα.υρο τ :η pl LXO. ουτα. τα. Ρωτη τοτε που φα.γε το χα.στουκl οεν τηνε τυρα.ν- μα.τα. α.πο νούσα.νε ΠLα.. Το LaLO xαol τα. ΚΟΡτσLα. όεν πα.ρα.πονέθηκα.ν ποτε YLαo ΤLΠΟΤα.. Τ ον κυρη τους τονε θ ωρουσα.νε σα.ν ξ ε- νο. Μ ονο σα.ν α.κουα.ν το κ λεlοl της ο ξ ωπορτα.ς εκα.να.νε σα.ν τα. ποντlκlα. που νlω θ ουνε το γα.το. Π α.ρα.lτουσα.νε ΟΤL κρα.τουσα.νε στα. χερlα. τους xαol γlνοντα.ν κα.πνος. / Κ L α.υτο επα.να.λα.βα.νουντα.ν πολλές φορές την ημέρα.. Ο ΑρτOCκης κα. θ ε λ LYO xαol λ LyαoXL ερχοτα.νε XL επlνε ενα. κρα.σοποτη- ρο τσlπουρο. Ά ναγε το ντου λ α.πl το γloμl ζ ε α.πο τη ντα.μlτζocνα. το κα.τέβα.ζε μονορούφl xαol μσευε. Δεν θελε να. ερεl ο ενα.ς XL ο α. λλ ος ΤL κα.νεl. & crl μ ο λ ο που OLκα xαol ξ ενα γνωρl ζ α.νε το πα. θ ος του στο ΠLΟΤΟ κα.νενα.ς ποτε οεν τον εlοε να. ΠLνεL. Α ψ ξ ζ ξ θ λ ζ ζ Τ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΟΝΑΧΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΡΤΑΚΗ ΗΤΑΝΕ ενα πα o λ γoσαpχo με μα.χp χαν α σα λελεχ ομορφoύτσ χo στψ όψη μα άγαρμπο. Η ζωηράοα η σβελτοσύ- λ xνo α του λε παν ολότελα. o χ νήσε ς του οεν οεχνανε περσσεμα ζωτκότητας αλλά απoχλε στ χά τη μηxαν χη ενεpγε α τη xpε α ζ ουμενη στο σωμα. Δ ε φανερωναν το ξεxελ σμα της ασύνε oης χαράς όταν ΠΡωτοξυ- πνανε τα ν ατα α λλ α τψ απαpα τητη χρησμοτητα της χάθε μ ας χνησης. Θα λεγες πως ο χλεοωσες ο o χές του xpε α ζ ουνταν χαπου χαπου λ αοωμα σαν τ ς μηχανες. Στη γυμναστ χή οε φελούσε χα τη σ xα νόταν. Στψ ωo χη ητανε παραφωνος χα μονο στα γραμματα ητανε ΠΡωτος χα χα λ υτερος. Ε να μ χpo χoυσoυpαχ ητανε χα τα ματ του: μ χρα. μ χpα. χα ο λ οστρογγυ λ α σαν των πουλ ων χ λ ηρονομημενα απο τον χυρη του. Α πο τη στ γμη που ορασχε λ σε το χατωφ λ του σχο λ ε oυ παντα επαφνε Κατω απο I οεχα οεν επαφνε. Π Ρωτος στα μα θ η- I ματα μα ΠΡωτος χα στη φρονμαοα. «Τ υπος χα υπογραμμός» σαν που έλεγε ο Οάσχαλος του Δημοτκού. Τψ υπooε γματ χη ωστοσο o αγωγη του τη σμπαρα. λ ασε στο νη η αχρατητη πα o χη αναγχη γ α τρεχα ες χα πα - αp στα. Digitized by 10uk1s Jan. 2010 31

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 1:. β π κα φ μα φο ερη πρα..;η που εκαμε στη οευτερα του Δημοτκοu 6ταν έκλεψε το βώλο εν6ς συμμαθητή του. Καθώς 6λα τα παοά έπαζαν στο οάλεμμα ο βώλος xuλησε προς το μέρος του Αλέξανορου κα κείνος έσκυψε Η. λ λ κα τον πηρε με τροπο. τανε μεγαλος γυα ενος πο υ- χρωμος κα τον λμπίστηκε. Όταν το παοί τον εγuρεψε κα οεν τον βρήκε κα αφοu έψαξε ολο6θε πήγε στο Μ σκαλο. - Καλά θα οοuμε είπε ο Μσκαλος. Οτ αν εφευγαν γα τα σπτα τους τα παοα ο οασκαλ ος τα σταματησε τα β α λ ε στη γραμμη κα αρχνησε να τα Ψ αχνε ενα ενα να οε ποο τον εχε. Μ ο λ ς ο μα θ ητης ψαχν6ταν απ6 το Μσκαλο έφευγε. Ο Αλέξανορος περί- μενε να Ρ θ ε η σεφα του. Οπ ου κα θ ως εφτανε η στγμη να αχτε πηρε σγα σγα απο τη οκη του τσεπη το Ψ / / \: βώλο κα τον έβαλε στην τσέπη του πλα.cνοu του. Όταν τέλος ο Μσκαλος έψαξε κα τον Αλέξανορο είπε: - Ε συ το ξ ερα οεν θ α μπορουσε ποτε να εσα κ λ ε- φτης. Εuγε! κ ο Αλέξανορος σαν τους άλλους μαθητές εφυγε αμεσως. ο παο στο μετα ξ υ περμενε τη σεφα του. Χωρίς άλλο σα θα βλεπε ο Μσκαλος πως οuτε αυτ6ς οεν ήτανε κλέφτης θα του λεγε 6πως στον Αλέξανορο εuγε. Όταν 6μως ο Μσκαλος έβαλε στην τσέπη του παοου το χερ του κα ε β γα λ ε απο μεσα το β ω λ ο το παοί κέρωσε. Στην 6ψη του χ6θηκε η κτρνάοα του θα- ζ λ νατου κα ΚOLτα ε το οασκα ο με ματα γεματα Υ τρομο Γ κα απογνωση. υρω του ο μκρο μα θ ητες οργααν. Μ ε την ανελέητη σκληρ6τητα της ηλκίας τους τον γουχάζαν ουρλάζοντας με πήοους. - ί\_.j.ajτε εσυ εσα ο κ λ εφτης; Π ως ετο λ μησες να εγ- T Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ γσες το ξενο πραγμα; Δ εν εντραπύ)κες να καμες αυτή τψ ελεενή πράξύ); φώναξε ο όάσκαλος. Το παο ξακολουθούσε να τον κοτάζε ώσπου το σπαραχτκο κ λαμα του αοκύ)μενου : κ ανυπερασπστου ορμψκο του κο ψ ε τψ ανασα. Β γύ)κε απο ΤΎ) γραμμύ) κα / εφυγε τρεχοντας να καταφυγε στο σπτ του. Π ρν λ γύ) ωρα Ύ)τανε σγουρο πως θ α ΠΎ)γανε πασ- χα ρο να πε στον πατερα του τ συνε β Ύ)κε στο σχο λ εlo. Κ α τωρα;... κα τωρα;... Ότ αν εφτασε ο γονο του τον περμένανε να καθσουν να φάνε. Άλλο παο οεν εχαν. Τ Ο παlo : μπύ)κε κα κ λ αοντας σπαραχτκα επεσε στψ αγκα α ΤΎ)ς μύ)τερας του. - Π αο : μου φωνα ξ ε Ύ) μανα τρομαγμενύ). Τ εχες αγορ μου; Τ σου καναν; - Τ εχες;... τ εχες;... του λ εγε κα ο πατερας του ο μπαλωματής που μπάλωνε το φτωχολ6 ΤΎ)ς γετονας. Τ εχες;... - Ελ α αγορ μου πες νερακ κα πες μας. Τ Ο παlo Ύ)πε ουο-τρες : γου λ ες νερο κα αρχνύ)σε να λέε... - Κ ο όάσκαλος με φώναξε «κλέφτύ»> μπροστά σ 6λα τα παοά... Οχ οεν τον επήρα εγώ το βώλο. 0- χ... οεν τον επύ)ρα πατερα οχ οεν : τον επύ)ρα. - Τ 1 Ο ξ ερω παlo μου... οχ οεν : τον επύ)ρες... σωπα... λ το ξέρω. Τ Ο απραγο ακομα λ ογκο του μκρου οεν : Ύ)τανε κανο να συλλογστε πως κάποος θα του βαλε το βώλο στψ Τ ο μονο που Ύ) ξ ερε Ύ)τανε πως οεν : τον εχε κ λ ε- ψε. σως αν ήταν άλλος ο φτωχ6ς μπαλωματής να βρσκ6τανε ο κλέφτύ)ς. Κ αυτ6ς θα τανε ο Αλέξανορος Αρ- τσεπύ). Digitized by 10uk1s Jan. 2010 33

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ / τακης ο τυπος κα υπογραμμος «το καυχημα του σχολεου»! Το πωο οεν ξαναπάτησε στην τάξη. Ο κυρης του υστερα απο λ γo καφο το ε β α λ ε να μα θ ε μ α τεχνη κα στο μετα u να κανε ε ηματα του αφενηκου του. ξ θ λ Ύστερα απ6 χp6ν α άντρας π α ο Αλέξανορος o ηγήθ!:- ηκε καποτε το επε σooω του σχο λ ε oυ στο κop τσ που ερωτευοτανε. Π στευε παος ξ εpε πως η πρα<.η ζ του ητα- νε κ αυτη ενα απο τα γνωp σματα που εχωp ουν τους υπεραν ρωπους απο τους κανους νητους. ο κop τσ 0- μως που οεν!:- ε χε ωεα!:- γ αυτες τ ς o αφopες τον καταξε κατάπληχτο κα μ α κρυάοα άγγ ξε την καpo ά του. ξ ζ θ θ Τ Digitized by 10uk1s Jan. 2010 34

π ΣΤΕΡΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΓΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ Η Nησ oύ βρ κε τον Αλέξανόρο όεκατεσσάρω χρονώ. Μ ο λ ς α xρ στ ανα οσα κατακουσαν στ ς πο λ ε ς μαθ α ναν πως ταοε που αρx νησε το τoυφεκ o εκατα ζ αν να φυγουν. Δ υο ορομα υπαρχαν. Η τα oρε να xωρ α οπου οεν εφταναν α Τ ουρκα η να. μπουνε στα β απoρ α στα λ μενα από τψ Ελλάόα με άόε α του Σουλτάνου να παίρνουν τα γυνα κόπα όα. Ο M xα λoς Αρτάκης μαζί με άλλους π γανε στη Νάξο. o Nαξ ώτες τους όεxτ κανε με α ναχτές αγκάλες. Kα π o πολύ α Aπεφαθ ώτες συμπα- τρ ωτες τους εγκατεστημενα απο πα λ oτεpoυς.εσηκωμούς στη Νάξο. Μα κα α καθολκοί όεν στάθηκαν πί- σω. Ο φραγκοπαπαοες μα λ στα επανε οσα γονα θ λανε μπορούσανε να στέλνουν τα παό ά τους να σπουμζουνε στα σχολεία τους. Ο Αλέξανόρος π γε από τους πρωτους. Θ Ν α μενε μεσα. α τρωε να κoματα ο λ α. Δ α μας ετσ του φανηκε ενας κα νoυργ oς πρωτογνω αναγε τ ς πορτες του να τον οεχτε ενω ρ στoς κοσμος συγχρονως επαυε να υπαρχε οτ απομενε π σω του. Ο τοπος του το σπτ του α γονα > του α αοερφες του. Σ αν να άνo ξε μ α καταπακτ κα βούλαξαν. Στη σxoλ όεν αργησε πα λ να γενε ο πρωτος μα θ ητης. Φ ανομενο ε- ε- Digitized by 10uk1s Jan. 2010 35

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ πμέλε ας κα όίψας γ α μάθυ)συ). Όλες τ ς ώρες 6ταν όεν τανε στύjv τάξυ) τ ς περνούσε στυ) β βλ oθ κy). Σ ένα χρ6νο έμαθε όυο γλώσσες ΤΎjV ταλ κ κα ΤΥ) γαλλ κ. Κ λ α μεσα στους ουο χρονους οε μ ουσε παρα μονο αυτες με τους οασκα λ ους του. Ετ σ οταν τε λ ε ωσαν γ α παντα τα πάθυ) κα τα βάσανα ΤΥ)ς πατρίόας του κα α φαμελ ές πασίχαρες κατεβαίνανε στα σπίτ α τους ο Αλέξανόρος όεν π γε με τους ό κoύς του. Έμε νε μ α κα τα σχο λ ε α κε κατω θ αργουσαν ακομα ;: ν αναφυν. Δ εν κα- β λ τε Υ)κε παρα οταν συμπ ηρωσε τα τεσσερα xpoν α ΤΥ)ς φoίτy)σ ς του στ ς σχολές ΤΥ)ς Νάξου. o φραγκοπαπάόες ε xαν να το καμουν. Ο μαο του μα θ Υ)ΤΥ) οεν ε xανε ωωμένο... M α μέρα καθώς ο Αλέξανόρος περπατούσε μ έναν απ6 τους πο πoλυό αβασμένoυς όασκάλους του ανάμεσα στα λεμον6όενόρα ΤΥ)ς σxoλ ς όεκαοχτάχρονο π α παλλy)κάp είπε πως πολύ θα του κoστίσε να φύγε. Ο φραγκοπαπας σταματυ)σε κα ακουμπωντας το xεp του στον ωμο του απαντυ)σε: - Αν νομίζετε πως θα τανε όυνατ6 να μείνετε μαζί μας το μέλλον σας θα τανε είμα βέβα oς λαμπρ6. - Να μείνω; ρώτυ)σε ο Αλέξανόρος. (\ v Λ. γ ατ θ α μπορουσε να γ νε τετοο πραμα α λλ α γ α να μα θ ε παο να τανε αραγε αυτο το λ αμπρο με λλ ον. - Όx βέβα α τώρα π α εόώ αλλά στη ΡώμΥ). Αν επy)γα νατε στυ) Ρ ωμυ) xωp ς α λλ ο καπαα με ρα θ α σας βλέπαμε καpό νάλ o... Kα πρ6σθεσε με το φίνο πονυ)ρ6 χαμ6γελο του Ευρω- πα oυ: - Παος ξέpε μ πως ο πάπας Αλέξανόρος όεν - I τανε κα κε νoς απο ΤΎjV πατρωα σας; Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ Ο Αλέξαν3ρος 3εν απάντησε. Σ κωσε μ6νο με γρ γoρύj κνύjσύj το κεφα του κα ζ αρωνοντας τα φρυοα κοταξε μακρά... Να χωρς άλλο τανε 3υνατ6ν. Όλα τανε 3υνατά στψ απερ6ρστύj φλο30ξα του. Aυτ 3α τψ φανερωσαν / ε. t: αρχύjς τα σχετκα ΡΎJτα / πανω στα τετραοα κα τα α του..χ. «αεν αρστευεν κα υπεροχον εμμενα α.λλων...» «Aut Cezar Aut Nihi!» κτλ. Π6σο χτυπούσε ΎJ καρ3ά του. Aυτ ΎJ α3άφoρύj ΎJ α3αταραχτύj καροα που τποτα οεν τψ αγγ ζ ε. Ν α γνε καρ3νάλος... κα ποος ξέρε πoντφύjκας. - Τ καταπ λ ηχτκο οραμα επε αμεσως κατοπν. - Μενετε μαζ μας. - Ν α... να... να μενω... Π ρεπε να μενω. ραγματκα γατ οχ αφου α μπορουσε ν ανε ε στψ κoρφύj αυτύjς ΤΎJς θ εoρατύjς σκα λ ας; Σ αν αστραπύj περασαν απο τα ματα του τα χρονα ΤΎJς σπoυoύjς εκε στψ αωνα Π ο λ τεα ο επτυχες του ο θ αυμασμος γα το πνευμα του ΎJ υπερoχύj του αναμεσα σε ο λ ους... Γ ατ; Χ μ... γατ υπύjρχε ο Μ χαύj λ ος Α ρτακύjς. Α υτο το φο ερο ταμπου το ακατανκύjτo το γε οο στο α ος κ 6μως αξεπέραστο. Ω αν ξαφνκά μάθανε πως πέθανε πως έπαψε να τον καβαλά στψ πλάτύj σαν το τελώνο του Σεβάχ Θαλασσνού! Τ τανε λοπ6ν αυτ ΎJ Ψυχχ ανκανoτύjτα ομοα με του αντρος που οεν ΎJμπoρε ν απο λ α- Ψ ε ΤΎJ γυνακα; Ν α χε τοσο αχoρταγύj ο Ψ α να φτασε εκε που ενας αναμεσα σε χ αοες φτανε κα να να αου- νατο να παε εναντα στύj θ ε λ ησύj του αγραμματου ασύjλ γομυα λ ου κα χοντροκομμενου χωρατύj οπως μαντου ΎJτανε ο πατερας του. Κ α τoυτύj ΎJ υπoταγύj του χωρς ν ακουσε ποτες το Μ χαύj λ ο Α ρτακύj να του β ανε κα- λ β βλ Π Π θ β β λ β θ λ Digitized by 10uk1s Jan. 2010 37

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ νονα γ α oτ op ζ ε να γ νετα. Π οτες. Η τανε ομως τοσο φο β ερη η σχoτε νη σ ωπη λ 1) παpoυσ α του που οεν του Ρ θ ε ποτε ο περασμος να χαμε χατ α λλ ωτ χo oχ απο χενο που θελε ο ουνάστης του αφού οεν το ξεpε μ ας χα οεν του το op σε ποτες α α γ ατ φο οτανε χα τον εχο β ε χρυος opως μηπως τυχον θ αντ χp ζ ε με χε νo το χατ σχoτε νoτεpη την ο ψ η του. Κ α μονο η σχε ψ η να σταθε μπροστά του χα να του πε ποο ορόμο o άλεξε χ oτ επρεπε να φυγε γ α παντα χ αχομα ν α λλ αφπ -πως θ α γ νoταν χαpo να λ oς αν οεν γ νoταν πρω- ζ στησε τύτερα χαθoλ χός;- τον παραλυούσε. Ετ σ εφτασε ενα πρω νo στο λ ψαναχ του τοπου του χα αμεσως γραφτηχε στο Γ υμνασ o. Α π ο λ ους τους φ λόσοφους θαύμαζε το Ντσε. Λάτρευε τον τύπο του υπε- ραν ρωπου π στευoντας αχ λ ονητα πως τον αν θ pωπ νo oαναό τύπο που συνέλαβε η έξαλλη φαντασα του Γερ φ λ οσοφου ε χε oτ χpε α ζ οτανε γ α να τον ενσαρ- μανου χωσε. Χ ωp α απο τον Ν τσε o α β α ζ ε χ ο λ ους τους μεγαλους ποητές χα συγγραφες. Εχε λοπόν πληροφορηθε πως ο λ ο τουτο η του λ αχ στoν o πεp σσoτεpo γνωp σαν στη ζω τους ένα μεγάλο έρωτα. Ο Ντάντε τη Βεατρχη ο Πετράρχης τη Λάουρα χτλ. Το o o έπρεπε να χάμε χ ο ΑλέξανΟρος. Α ναμεσα στα χop τσoπoυ λ α του τοπου ζ ->εχωp σε ενα. Ζ ωηρο με λ αχp νo π λ ασμα το π o σπουοαγμενο χα ε- τσ του φα νόταν το π o έξυπνο. Ήξερε χα τα γαλλ χά. Την οεχαεφτάχρονη Δανάη Φpαντζ. Όταν το χopτσ πηρε το πρωτο ερωτ χo γραμμα απο τον Αλ ε->ανορο ζ αμε πως ε χε πονοχεφα λ ο χα χ λ ε στηχε στην χα- σως ε πε μαρά του. Να της γpάψε ο Αλέξανορος Αρτάχης τανε θ λλ β Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ τοσο σπουααο που η θ ε λ ε να να ωρες ο λ ομοναχη να μην υπαpχε τ πoτε γυρω της να της εμπoo ζ ε το β υ θ σμα σε κε νη την πpωτoγνωp στη μα κα απpoσα Op στη / χαρα που την π λ ημμυρουσε. Τ ο χαpτ ηταν κρεμ ααρυ κα στη γων ά ψηλά ένα τoσo30ύλ ζωγpαφ σμένo μενεξεmκ με το φυλλαpάκ του. Της το φερε ο Σoφoκλ ς συμμαθητ ς του Αλέξαν3ρου κω φίλος των α3εpφ ών της. Το γραμμα γoμ ζ ε κα τ ς τεσσεp ς σε λ σες κα τε λ ε ωνε με τη ε η παντα κα ενα α φα αποκατω. ερωτας τους ητανε από καφο στα σκαp α. ης αανε ζε τα β βλία του του Mνε ζε τα 3 κά της βλεπ6ντουσαν στον πεp πατo της π λ ατε ας κα θ ε Κ υp ακη κα περνουσε τα αε λ να από την πορτα της με τη Δ αναη να τον πεpμενε να την κα λ ησπεp σε. Π ερα από αυτο τ πoτα άλλο. Τέλε ωνε το Γυμνάσ o 6ταν της πρωτ6γραψε. Του χρ6νου τον ί3 o καφ6 (βp σκ6μαστε στο μεσοχείμωνο) θα τανε μακp α της να σπουαα ζ ε. Όλ α τουτα της τα γραφε γ α να της πε παρακατω πως η ε κoνα της θ α τον ακολουθεί κ 6τ τα βλέμματά τους θα συναντoύντα στο φεγγαp οταν θ α το κατα ζ ουνε μ α op σμενη στγμη. Κ ακομα της εγραφε εκε νo του Β κτωpα Ο υγκω πως «η αγαπη ε να η συστο η του παντος / ε ς ενα κα μονον ον κα η α αστo λ η αυτου σ ο λ ο το συμπαν». Τ ης εγραφε ακομα πως το βλ εμμα της «του αε χνε τον ουρανο». Η απάντηση παί3εψε τη Δανάη πολύ. Ώρες έγραφε κ εσκ ζ ε α λλ α να πετυχε κατ αντα. O 1; της α κης του επ στoλ ς αμνατο. Στο τέλος του έγραψε πως αν της τανε αυνατο να του πε την αγαπη της οπως εκε νoς η.ερε να την λέε θα τανε ευτυχ ς. Τώρα φοβ6ταν πως 3εν του α νε να κατα λ α β ε τα α σ θ ηματα της ετσ απ λ α οπως του λξ λ Ο Τ λ 1; Digitized by 10uk1s Jan. 2010 39

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ τα φανερωνε. Μ ηνας οεν ε xε πεpασε κα τα γραμματα του Αλέξανδρου γ 6μ σαν ένα σεντoυκάκ δ κ6 Τ1)ς παλ α κo. Ω ς τοτε εκε μεσα ε β α ζ ε ο λ α τα μ κpoπpαγματα που αγαπουσε κα που τωρα π α οεν τους εo νε καμ α σ1)- μασία. Τα βγαλε λαπ6ν κα φύλαγε τα γράμματα του Α λέξανδρου με το κλε όά:κ φυλαγμένο σε μέρος κρυφ6. nα την ακoγένε ά του δεν ήξερε τίποτα. Αν κα ο τοπος τους 1)ταν μ κpoς εφτανε ουο ακoγενε ες να κα 8 ουντα σε γε τoν ες μακp α 1) μ α απο την α λλ 1) γ α να μ1) γνωp ζ oντα. Η αφορμ1) που 1) Δ αν(1) οεν ε xε ακoυσε ποτε το ονομα Α ρτακ1) ουτε στο οκο Τ1)ς σπ τ ουτε στα Χ λλ 8 1: συγγεν κα. ωp ς α ο α κατακουσαν παος εpε που. Τ Οτ ωρα ε xε κα μ α κα νoυpγ α συγκ ν1)σ1). αν Τ1)ς ε- στελνε κανένα β βλίo Τ1)ς υπoγpάμμ ζε τ ς φpάσε ς που τους ταφ α ζ αν 1) εγραφε κατ σχετκο στα πεp 8 ωp α. Ένα τέταο β βλίo ήταν κα 1) Κυρία με τας καμελίας του Δουμά. Ολάκερες σελίδες ήτανε σ1)με ωμένες με αστε- 1: Δ 1: p σκoυς με ΤΟα ωστε 1) αν(1) να ερε σε παες φρασες του ββλίου ανταποκρίνουνταν τα δκά του λ6γ α στο πεp 8ώp 0. Τ1)ς το χε κάμε δώρο τα Xp στoύγεννα. O σ1)μεώσε ς ήτανε γραμμένες γαλλκά. ΠολυτελέσταΤ1) έκδοσ1). Ένα ακ6μα απ6 τα β βλία που Τ1)ς έδωσε να δαβάσε ήταν Η νέα Ελοζα του Ζαν Ζακ Ρουσσώ. Πολυσέλδο β βλίo ψλοτυπωμένο κα ολ6τελα βαρετ6 γα Δ Όπ Τ1) αν(1). ως εν ας γατος που οεν καταφεpνε το με- λ λ βλ γα ο κοκκα ο παρα τονε επε ς κα πα oευετα απο I f οω το π ανε απο κε τ αφηνε γ α να φαε το απομεναρ το κpεατακ ετσ συνε β 1)κε με Τ1) Δ αν(1) κα Τ1) Ν εα Ελοζα. Αδύνατο να την καταφέpε... Κα να στενοχωp ετα τ 8 α του γρα ψ ε πανω σ αυτ1) οταν 8 α του το γυ- Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ Η λ Ε ρσε. ΎJPωoα εγοταν ρεττα κ οπως κουτσοκαταλαβε ΎJ ΔανάΎJ καθώς 3άβαζε στα πεταχτά ε3ώ κα κεί αγαπουσε καπαον με πο λ υ β ασανσμενο ερωτα. Τ οσες τανε α ΎJθκές 3υσκολίες που τψ εμπ63ζαν να πέσε στψ αγκαλά του αγαπύjμένoυ ΤΎJς. Όμως 3εν τανε κα σγoυpύj εκατο τα εκατο πως ετσ εχαν τα πραγματα. «Η Νέα Ελοζα» του γραψε «με συγκίνύjσε πολύ. Το θ Ε πα ος ΤΎJς ρεττας μ εκαμε να οακρυσω πο λλ ες φορες. Τ θλβερ6ς έρωτας». Κα κάτ τέταα. Η αλλύjλoγpαφία τους είχε τούτο το ασυν θστo. Μλούσαν στον πλύjθυντκ6. Παραξενευ6τανε ΎJ ΔανάΎJ μα τ να καμε. & σ του απαντουσε κα κεvύj στον π λ 1) θ υντκο. Ποτέ ούτε μα φορά ο Αλέξαν3ρος 3εν εζ ΤΎJσε απ6 ΤΎJ Δ αναύj να ωω θ ουνε απο κοντα. ί\. v Α πως θ α τανε μπορετο να γνε τεταο πραμα α λλ α ετσ σαν επ θ υμα σαν ο- νεφο οπως κανε κανες τοσα κα τοσα τρε λ α κα απραγματoπoύjτα. Π οτε. Ί Σ αν να τανε το απαντο ΤΎJς αγαπύjς ο επστολές κα τα μυθστop ματα που αντάλλαζαν καθύjμεpνώς. Αλλά μ πως κα στα γράμματα ΤΎJς έγραφε τποτα που να οεχνε τον καύjμo κα ΤΎJ λ αχταρα του; Α υ- τ6ς ο καύjμ6ς κα ΎJ λαχτάρα βρίσκουνταν στα ββλία που ΤΎJς λ Ε λ Κ εστε νε. κε μα στα. ατ σπουοαα λ ογα οταν ο εραστες σμγανε κα τα λ εγανε. Μ οναχα ΎJ ξ ερε να ΤΎJς τα υπογραμμίζε με μολύβ. «Γατί πρέπε να μου λέε τψ α- γαπύj του με ξ ενα Λογα; r ατ να τα οανε ζ ετα απο τους α λ Λους αντς να β ρσκε οκα του;» Α υτο το σκεφτύjκε ΎJ Δ αναύj πο λ U πο υστερα οταν πα κoυpαστύjκε να οα β α- ζ ε στα γραμματα του τα E οα κα τα οα. «σα το α- θ λ Ε στρο που α αμπε ωωνα γα μενα» «σα ΎJ πκρα μου κα ΎJ χαρα μου». Κ ψ αποτε ΤΎJς εγρα ε ετουτο το σηχο: Digitized by 10uk1s Jan. 2010

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ «Oh tes maigreurs mes plus profondes nostalgies». Αυτ6 π α τψ ζάλ σε ΤΎJ ΔανάΎJ. Bέβα α ήτανε αουνατούλα αλλά τα παρακάτω; ΔΎJλαoή απ6 6λΎJ ΤΎJ ΔανάΎJ μο λ ο α «σα λ εpες» ΤΎJς του αρεσαν; Ότ αν ομως ΤΎJς οανε σε κα τα Άνθη του κακσύ του Μπωντλαρ κα βρήκε αυτο το στ χo εκατα λ α β ε. Δ εν επpoκε τo γ αυτψ α λ - λά γ α ΤΎJ αν το μαύρο βάσανο του Μπωντλαρ. Εκε μα λ στα ΎJτανε στύj θ εσύj τους τα λ oγ α κα oε χναν το μεγα λ ο πα θ ος του ΠO ΎJΤΎJ. Η ΔανάΎJ εχε κα ΤΎJ Μαρνα τψ ξαoέpφύj ΤΎJς να ΤΎJς μπoυμπoυνζε το κεφάλ : - Ε Ρωτας ε να αυτος μπρε παlo μου ΎJ νερο β ραστα σπανακ α;.::.εpε ς τ μου γρα Ψ ε εμενα προχ θ ες ο r ωpγος; «Θέλω να σε οω απ6 κοντά θέλω να κρατώ το χε- pακ σου κα να σου μ λ ω να ν ω ω ΤΎJν ανασα σου στο μαγου λ ο μου θ ε λ ω ν αγγ ξ ω τα μα λλ ακ α σου να καταζω τα πα χν o άp κα ματάκ α σου». Κατάλαβες; Αυτ6 ε- / να αγαπύj oχ ΎJ O ΚΎJ σου. Η ΔανάΎJ θύμωσε. Ο Αλέξανορος οεν ήτανε σαν το Γώργο. T σχέσύj εχε ο Αλέξανορος με το Γώργο έναν υπάλλύjλo στψ Τράπεζα; Τον άλλο χρ6νο το Πάσχα ήρθε ο Αλέξανορος απ6 τψ Αθ Σ ψα να πεpασε με τψ ακoγενε α του τς γ opτες. το μεταξύ ΎJ ΔανάΎJ πλύjpoφopήθύjκε πολλά κα O άφopα. Πως ε χε ουο αοερφες λ γo μ κpoτεpες πως το σπ η του β p / σκοτανε σε μακp νύj γε τoν α πως ο πατερας του ΎJτανε τοσο αυστύjpoς που απαγορευε στα χop τσ α να χουνε φ λενάοες. T ς ήθελε χλε σμένες στο σπτ χα πως τον έ τρεμε ο ΑλέξανΟρος... Ήρθε λαπ6ν γ α το Πάσχα χα ΤΎJ νύχτα ΤΎJς Μεγά- θ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ λης Π εμπτης α.ντα.μωσα.ν γα. πρωτη φορα.. Ν α. πως εγ- νε. Η Δ α.να.η με τη Μ α.ρνα. κα. τ α.οερφα. τους πηγα.ν στα. Δώόεκα. Ευα.γγέλα.. Τα. όυο κορίτσα. α.νέβηκα.ν στο γυνωκωντη. ως α. το σκα.γα.ν οα.φορετκα. α.πο την λ Ότ α.ν λ απον α.ρχνησε το κα.τα. ωα.ννην Ε υα.γγε λ ο εκενο το α.τε λ εωτο κα.τε β ηκα.ν κα. β γηκα.ν ε ω t: 6που βp κα.ν να. τς περμένουνε ο Αλέξα.νόρος με το Σοφολ 1). Ο ορομα σκοτενα γεμα.τα κοσμο που πηγωνε κ στς εκκλησές. Κα.νείς φ6βος να. τους γνωρίσουν. Τράβηξα.ν προς τα. έξω. Ο Αλέξα.νόρος κα. η Δα.νάη μπροστά η Μα.ρίνα. με το Σoφoκλ πο πίσω. Ποτέ όεν εξέχα.σε η α.να.η α.υτη τους τη συνα.ντηση. ε οπαοοηποτε κορτσ η α.γορ να. β γα.νε περπα.το η πα.ρεα. τους θ α. χε κα.παο ενόα.φέρον. Άκουε το Σoφoκλ κα. τη Μα.ρίνα. με τ κεφ μ λ ουσα.ν κα. γε λ ουσα.ν. Ε κενα πηγα.να.ν βου β α. Κ α.τ λ γοστες φρα.σες εκα.pφωτες. t: «Τ ωρα.α. η α.να η t:. πως α.μπουν τ α.στερα.» κα. πως της εφερε πο λ υ ω- ρα.ία. ββλία.. - Έχετε όα.βάσε Δα.νάη το Κόκκνο κα το μαύρο του Στα.ντάλ; - Όχ. - Α ωρα.ία. να. σα.ς το στείλω. Ούτε τη Μανόν Λεσκώ του Πρεβώ; - Ούτε α.υτ6. - Να. σα.ς το στείλω λαπ6ν. - Πολύ θα. ευχα.ρστηθώ. Την ημέρα. του ερχομού του της έστελε με το Σοφολ 1) ενα. πα.νερα.κ μενε εoες t: χα.φετσμο. Η τα.νε α. λλ ωτ- κ κα α.πο τους συνη θ σμενους. Τ ου μ λ 1)σε γ α.υτους. - Τ θα.ύμα. του είπε. Ποτέ όεν έχω όε τέταους με- εκκ 1)σα.; Π θ Δ M λ Digitized by 10uk1s Jan. 2010 43

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ νεξέοες έτσ οπλούς κα σχεοόν γαλάζους. Το άρωμά τους γεμ ζ ε ακομα την καμαρα μου. Β ρσκοντα εκε στο πανερακ οπως τους ε λ α β α. - Να είνα αλλώτκα. Τους λένε βολέν ντε Παρμ. Δεν ξέρετε π6σα είoύj μενεξέοες καλλεργούντα στην αν- οκομα. 1 παρχουνε κατασπρα υπαρχουνε με στγματα. ο κα ε εοος εχε κα οκο του ονομα. να εοος εγετα Μαρί Λουίζ. Ένα άλλο Τσάρος κ άλλα πολλά που μου Οαφεύγουν. - Ν α σας πω λ απον κα γω κατ που οχως <: α λλ ο οεν το c..ερετε ζ κυρε Α pτακύj ακoυστύjκε απο πσω Ύj γελ αστύj φωνύj ΤΎjς Μ αρνας. Ο Αλέξανορος γύρσε σ αυτ ν χωρίς να μλ σε. - Λ απον; εκαμε Ύj Δ αναύj λ γακ στενoxωpύjμενύj απ6 ΤΎj σoβαp6τύjτα του ΑλέξανΟρου. Φαίνετα Ύj επέμβασύj ΤΎjς Μαρίνας οεν του άρεσε. - Λαπ6ν α μενεξέοες τρώγοντα. Μάλστα. Τα λλ α τους γ νοντα με αρνακ κα αυγο εμονο σαν τς μολ6χες. Το ξέρετε; Όχ... Μλά ο ΑλέξανΟρος. Μονάχα πpoxώpύjσε με ΤΎj ΔαναΎj οπ <: λ α του κατσουφασμενος. αφνoυ τον ακουσε να ψθυρίζε: - Τ λέτε; τον pώτύjσε. - Κάποο γαλλκ6 στίχο. Κα ΤΎjς τον επανέλαβε φωναχτά αυτ ΤΎj φορά. «Le monde est tήste hέlas et j ai υ tous les livres». Η ΔανάΎj τον επανέλαβε αμέσως: «ο κ6σμος είνα θλβερ6ς κ έχω 6λα τα ββλία Οαβασμένα». - Δεν σας αρέσε; ΤΎj pώτύjσε ο ΑλέξανΟρος. θ Ύ Τ θ <: <: Ε <: λ φυ λ Digitized by 10uk1s Jan. 2010 44

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ - Δεν ξέρω... Μπορε να μψ κατάλαβα. Δηλαόή τη θλψη του κ6σμου όεν υπάρχε πα ελπόα να του τψ γατρέψουν τα ββλα αφού τα χε όαβάσε 6λα; Αυτ6; - Να κάτ τέτοο. - Μα αν αλήθεα ο κ6σμος ενα θλβερ6ς πώς θ άλλαζε σε χαρούμενο με τα όαβάσματα; - Τ Ψ ποηση οεν τψ περναμε απο το κοσκνο της λογκης ε.ηγησης. ;: Α υτο θ α το κανε η οεσπονς Μ αρνα που μαγερεύε τους μενεξέόες με αρνάκ αυγολέμονο αλλά εσες... Ε κε ακουστηκαν ο καμπανες κα πηρανε το ορομο του γυρσμου. ΗΔ αναη ηταν ουστυχσμενη. Π αε επεσε απ6 τψ εχτμηση του Αλέξανόρου. Ίσως να παψε κα να τψ αγαπα. Π ω πω πως τψ ντροπασε. Δ εν ανογε η γης να τψ καταπεί καλύτερα;... Ήθελε βλέπες να κάνε τψ ε ξ υπνη. Γ ατ γατ να γνε αυτος ο περπατος; Α χ ας μπορουσε να τον κανε να ξ εχασε τψ κουταμα- Κ Μ αυτη η αρνα... Α χ ας μψ εχε γνε ο περπατος. ο κανστρακ με τς ο ετες να να ακομα στην κάμαρά της να μοσχοβολά τον αγέρα κ ο Αλέξανόρος να μην τψ αγαπά πα. «Δεν ξέρω αν θα μου συγχωρέσετε την ανοησα μου. Ε χετε οκο. τανε απο μερους μου μεγα λ η το λ μη να καμω κρτκη στο στχο που απαγγε- ατε. το μη μου αυτη ενα απομεναρ απο τς κα ο- γρες. υτες μας οατα αν ετσ... α οα ασετε αυτους τους στχους του Ρ ακνα μας ε λ εγαν κα θ α τους κρνε- τε μονες σας. Μ ην εχετε στο νου σας οτ ο Ρ ακνας ενα μεγα λ ος κα τα εργα του α θ ανατα. Ε σες θ α τα κρνετε με το οκο σας μυα λ ο. Κ α μες τ να κανουμε λ εγαμε 6τ φτάναμε σαν καληώρα εγώ χθες βράόυ. Σας παρα- ρα της... Τ β λ λ Η λ IJ λ Α ζ Θ β Digitized by 10uk1s Jan. 2010 45

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ κα λ ω να λ :ησμoνίjσετε οτ συνε β ΊJκε κα να μου γρα ψ ετε σαν να μψ εχε γνε ποτε. Αλλ α κα ο λ ακερο τον περπατο να λίjσμoνήσετε καλύτερα θα να. Να να ας ξε χαστούνε όλα. Στείλτε μου τψ Μανόν Λεσκώ κα το Κόκκνο κα μαύρο. Έχω κ εγώ να σας στε[λω τον βανση του Ο υω λ τερ Σ κωτ. Ε να ενα πο λ υ ωραο εργο» του γραψε το ίaο βράaυ ΊJ ΔανάΊJ. Τ Ψ άλλίj μέρα στάλθίjκαν τα ββλία κα αποκαταστα θ ΊJκαν τα πραματα. Η Αρτάκανα με τς κόρες ΤΊJς ζυμώνουνε τα πασχαλνά τσουρεκα στίj μεσα καμαρα. Σ ε μα στγμίj ΊJ Α ρτακα- να στίjνε τ αυτ κα λ εε σαν κα θ ε μερα απο τοτε που ρθε ο γος ΤΊJς. - EλένΊJ ακούω ζάλα στον οντά. Ο Αλέξανaρος εξύπνίjσε. Πήγανε να του ετομάσες το alcrxo του. Κα συ Κατίνα άναψε κάρβουνα να τα βάλες στο σίaερο. Το πανταλόν του θα θέλε σaέρωμα... MΊJ ξεχάσες EλένΊJ να το παρες σαν θ α κατε β ες. Π αρε κα τα παπουτσα του να τα λουστρίσες. Τ 1α κορτσα υπακουνε χωρς να ΤΊJς οωσουν απoκρσίj. Ο aίσκος του Αλέξανaρου είχε πολλά πράματα. Ένα τσαγερο τσα το κουτ με ΤΊJ ζ αxαρίj χα λβ α πα<.μαοα- 1: κα μαρμε αοα κα σπασμενα καρυοα. Ο σίj ωρα τρωε aαβάζε. Ποτέ aεν σταματάε να φάε πρώτα κα να ξαναρχίσε. Μπορεί να μασουλάε oλόκλίjρες ώρες. Με τψ αaελφή του aεν αλλάζουνε καμά κουβέντα. Σαν να μψ εχουνε τποτα να πουνε. Ο υτε μα κα λ :ημερα. Μ ο λ ς ακουμπα το οσκο φευγε οπως θ α το κανε κα κα θ ε υπίjρε- λ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ τp α στον αφεντύ) ΤΎ)ς. Κ οπως εκε νύ) χωp ς χνoς αγα- Α ν Ύ) Α pτακα να οεν υποφερνε π α απο ΤΎ) μαpτυp ΚΎ) ΤΎ)ς σuμβίωσύ) με τον M χα-ήλo ΑρτάΚΎ) Κ αν τα κopίτσ α ΤΎ)ς οεν τον παραοεχτύ)καν ποτε γ α πατερα αφου ο ερχομ6ς τους μ6νο θυμούς ξύπνύ)σε μέσα του ο Αλέξανορος το εναντ oν εν ω θ ε γ α ΤΎ) σκoτε νύ) φυσύ) του ΤΎjV πρωτογονύ) κα απαν θ ρωπύ) οεος κα θ αυμασμο. Δ εν Ύ)τανε κανος κα συνύ) θ σμενoς ο Μ χαύ)λoς.. Α ρτακύ)ς. Γ αυτο κα οεν κατα λ α β ε ποτε ποσο τυpανν κα μεγα λ ωσαν α αοερφες του. υτε αγαναχτύ)σε γ α ΤΎ) ωύ) ΤΎ)ς μανας του. Παος ξέpε συλλoγ έτα κάτ παρ6μαο σαν αυτ6ν οεν θα να κ ο υπεράνθρωπος; Ο Αλέξανορος οεν -ήτανε φτ αγμενος να αγαπα. Α ν ομως μπορουσε να του συμ β ε αυτο το θάμα σίγουρα ΤΎjV αγάπύ) του θα ΤΎjV κέpo ζε ο M χα-ήλος ΑρτάΚΎ)ς. ΠΎ)ς κα στοργύ)ς. Ο ζ Digitized by 10uk1s Jan. 2010 47

ν Η ΔΑΝΑΗ ΜΕΓ ΑΛΩΣΕ ΧΩΡΣ ΝΑ ΣΤΑΘΕ ΠΟΤΕ ΤΗΣ ΠΑ o. Δεν ε χε κανε να απο τα χαpακτηp στ κα που ξε- χωp ουν τους μ κpoυς απο τους μεγα λ ους κα που το κυp oτερo απ ο λ α ε να η.εναασ α. 1; Σ αυτο ουο πραματα στα θ ηκαν αφορμη. Ο ατε λ ε ωτες γκp ν ες αναμεσα στους γονείς της κα τα λογής o αβάσματα που ξάναψαν τη φαντασ α της μο λ ς εμα θ ε αναγνωση. Οχ ομως το o αβ ασμα γ α μα θ ηση κα που χpε α ζ ετα μοχ θ ος οσο ν απο- χτηθε Όχ όχ. Το o άβασμα που σου oείχνε τψ καθ ημερ νη ζ ωη κα θ ε καφου κα τοπου σ ο λ α της τα φανε- ρωματα. Η Δ αναη οεν θ α χε ποτες τψ υπομονη να γ νε σοφή κα σπουοαγμένη. Γ αυτό κα οεν έμαθε β oλί οπως το πε θ υμουσε ο πατερας της. Ν α το γpατσoυναε χpoν α κα χpoν α σουρνοντας το OO.αp 1; στ ς χοροες να μα θ ε να β α ζ ε τα οαχτυ λ α της ακp β ως εκε που πpεπε ουτε τp χα π o οω η π o κε να.εpε 1; να το κoυpντ ζ ε στp β οντας τα κ λ ε o α κα πανω απ ο λ α να μετρα το χρονο... αουνατο. Ο υτε κα.ενες 1; γ λ ωσσες εμα θ ε. Χ ω- p α απο τη μ α κα μοναχη γ ατ τη β α λ ανε στ ς φραγκολ oγp ες απο πεντε χρονω: κα ζ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ «Ainsi font font les petites rnarionettes Ainsi font font trois petits tours et puis s en νont» Γ α να γενε ωστοσο κ αυτο ν αγαπύjσε παναπε το άβασμα χρεάστύjκε να υπάρχε στο σπίτ μα ββλωθ ΚΎJ γωμάτύj ββλία. Ρώσο Άγγλα Γερμανοί Γάλλα σπανοί ταλοί Iν oί (ο Νάλλας κα ΎJ NταμαγάνΤΎJ που τψ τρε ανε στα οεκαπεντε ΤΎJς χρονα ενα επεσοοω απ6 το ν κ6 έπος Μαχαβαράτα) 6λα βρίσκονταν στα ράφα. Κ άσε πα τα περo κά. Π.χ. ΎJ Κλεώ. Όταν ΎJ Δα / / ναύj τψ επαφνε στα χερα ΤΎ)ς κ αρχνουσε να γυρναε τα φυ λλ α χαφοταν οπως μονο τα παοα μπορουν να χαφοντα 6ταν χαίροντα. Σε oλoσέλ ες εκ6νες φωτοτυπύ) μένες έβλεπες... κα τ εν έβλεπες. Τοπία θάλασσες ΟάσΎ) κ ακ6μα φγούρες απ6 μεγάλους ζωγράφους. Τψ φγενεα εν Γ αυρας να κα θ ετα να καταε λ υπύ)τερα το πέλαγο τον O ίπo α στον Κολων6 με τψ Αντγ6νΎ) να τον τρα αε απο το χερ ΤΎ) Ύ)οεα το Γωμαω κα ΤΎ)ν ουλέτα ΤΎ) Φραντζέσκα ντα Ρίμν με το Μαλατέστα περασμενους περα ως περα με το σπα θ του. Όλ ες α φγούρες είχανε κα ΤΎ) λεζάντα τους σε γλώσσα καθαρευουσανκύ) κα υφος ΡΎ)ΤΟΡΚΟ γραμμενύj απο το Β ε λλ αντύ): «Ο ερως τας καροας ψωσε το 1:..φος κα ο ανατος τους εραστάς». O Ύ)γΎ)Τ τ να αβάζε είχε τον πατέρα ΤΎ)ς. «Δάβασε τους Αθλίους του Ουγκώ άβασε τα έργα του Ντίκενς άβασε τψ Παναγία των Παρσίω». Μονάχα η μύ)τερα ΤΎ)ς εχε αντlμαχo στο πα θ ος ΤΎ)ς. Μ ο λ ς εκανε έτσ κα εν τψ έβλεπε ζερε το κατατ6π ΤΎ)ς κα ΠΎJγανε ευ υς να τψ κατσαοασε. - Πάλ με το ββλίο που να μψ έσωνα. Παος θα κε- λ β M n θ θ Digitized by 10uk1s Jan. 2010 49

Γ ΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ξλ Α ντησε το μα αp που αpx νησες εοω κ ενα μηνα; ναστατωσες το σπ τ να το β α λ ε ς μπροστα. f α σουρτα- p α ε να γεματα μ σoτε λ ε ωμενα εργοχεφα. Χ α λ ας τον κοσμο να σου παpε ο πατερας σου τα υ λ κα κα υστερα τα βαp έσα. & σ ητανε οπως τα λ εγε η μητερα της. Μ ο λ ς η Δανάη έβλεπε ένα σχέόω που θα κεντ 6ταν σε ατλάζ με χρωματστα μετα ξ α αμεσως να το κανε. Κ αpx νoυσαν o γoν oί της τη λογομαχία. Δεν θελαν κα πoλu.. λ Ν λ - \J Λ ε εγε η μητερα της. α τε ε ωσε πρωτα τα ξεκ νημένα. Ο πατερα της εναντ oς. - Αφού θέλε να το φτ άξε ας το φτάξε. Δεν είνα κακο οτ Υ.ητα. - Ε συ την κακομα θ α νες. Ε συ φτας κω ε να ακατάστατη. Μ6νο στα β βλία είνα ο νους της. Δεκατp ώ χρονώ κα όεν ξέρε να π άσε το ξεσκον6πανο. Ο /. στ γμη. Ν α πε με φωνες υστεp κες κα κ λ αματα η μητερα της πως θ α παε στου πατερα της... να χωρσουν. Κ α πετωταν επανω. Τ α μ κpoτεpα παr.o. κ λ αγανε κα π νoυ- νταν απο τα φoυσταν της. Ε κενη θ ε λ ε ν απα λλ αχτε αυτα α.ουνατο _. να ξ εκο λλ :ησουν ο πατερας να τpεxε πανω χατω χρατωντας το κεφα λ του κ η Δ αναη ασπρη σαν παν να κατοο ζ ε τη σκηνη με ματ γωματα απογνωση. Η μητέρα της όεν εχτελούσε την απε λ της τα πα o ά με βουβά αναφ λητά σφίγγουν ταν στην αγκαλ ά της κ επεφτε σωπη. Ο πατερας σε λ γo εφευγε α λλ α η κατ φε α όεν ό αλυ6ταν. Πολλές μέρες ύστερα τύλ γε σαν αpαxν α το σπ τ. Ο πατερας ετρωγε μεσημεp β ραου ε- τσακωμος συνεx φτανε ωσπου εφτανε η τρομερη Digitized by 10uk1s Jan. 2010 50

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ ξω η μητέρα σερν6ταν Χ λoμ χ αρρωστημένη ά:φταχτη χ απερποητη χ αναρωτοταν η Δ αναη παντα γατ μα λωνουν με το παραμχρο γατ λ ενε τοσα πο λλ α που τα βρίσχουν χα τα λένε; Κα γατί οεν σταματούν στην α- φορμη του τσαχωμου τους παρα θ υμουντα στορες παλές χα τς αναθυβά:νουν. Κα λένε χα λένε χα λένε χ β I αν ενα ραου c.ημερωνουντα χ η Δ αναη πεταγετα απ την χαμαρα της χα παε στο χρε β ατ της μητερας της ζ χα μα ευετα χου β αρ στην χατω μερα γατ ο λ ο φο β α- τα πως θ α πε πα λ η μητερα της σε χαποα στγμη πως θα φύγε. Κα οεν ξέρε ποος έχε το ά:οχο αφού τους α- γαπα χα τους ουο χ αφου χατα λ α β ανε ας ενα χα μ χρη πως χ ο ουο ενα ομοα ουστυχσμενο. Α χ να μπο χανεμου να τους πε να μη χαταρουντα τη στγμη ρουσε της γνωρμά:ς τους. Η Δανά:η οεν το υπ6φερνε αυτ6. Φα- ντασου να μη τους εχε γονους. α χε χαποους α ους. Κα συλλογ6ταν πως αν το ίοο χ αυτοί οε θα θελαν να λλ I χουν α α παοα απ τη Δ αναη χα τ αοερφαχα της ποτέ οεν θα λεγαν χα θα ξανά:λεγαν ανά:θεμα την ώρα που σμc.αμε... α να να χ ο ουο τους νεο χα ομορφο χα χα λ ο ω ποσο χα λ ο. Κ α τ ευτυχα οταν β ασ λ ευε η ο- Τ μονοα. 1 ο γε λ ο το τραγουο ο χου εντες χα τα νοστ οεν επαυαν χα θ ε που η φαμε λ α μα μα χωρατα ζ ευοτανε ζ ζ γυρω στο τραπε της τραπε αρας η τα χα λ οχαρατχα βρά:οα στη λουλουοσμένη αυλ χά:τω απ6 τα γασεμά: χα I πο χε το σχοτενο περ β ο λ με τα οεντρα. Κ α μονο η Δ α- νά:η οε χαρ6ταν πλέρα αυτές τς 6μορφες ώρες. Άραγε θα λ Κ απο που θ α μα ζ ευτουν c.xvx τα μαύρα σύννεφα χα θα ξεσπά:σε ο Ορ6λαπας;... Μ λ ονο σαν μεγα ωσε χ αρχνησε να φπναε η σχε ψ η Ν λλ I Κ χρατησε πο u η χαρα; β Digitized by 10uk1s Jan. 2010

Γ ΑΛΛ ΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ της x η νοηση της ε..ηγησε χαπως το οραμα των γο- ζ ν ω της. Ο πατερας της γ α να παντpευτε τη μητερα της παράτησε τ ς σπουοές του στο Πανεπ στήμ o. Με τον χαφο ε oε τ εχαμε. Α παρνη θ ηχε τα ονεφα του τα μεγάλα του σχέo α. Εόε με πόση επ πoλα ότητα χάλασε τη ζωή του. Έχασε τον αληθ νό εαυτό τoυ.t ήταν τωρα; Τ πoτα. Τ πoτα αυτος ο Φ ραντ ζ :ης που εφυγε χρυφα μ α μερα μ εναν ντορ β α β βλ α εντεχα χρονω πα ο να παε στην.t\: Λ θ ηνα να μα θ ε γραμματα. Η τανε φυσ χο η εpωτ xη παραφορα που τον εσπρω ξ ε να τ αφησε όλα συξυλα xα να ζευτε στο μαγγανοπήγαοο μ ας άχαρης επ χεpησης να xαταλαγ άσε. Αλλά πώς να χαταλ αγ ασε ο χαημος γ α το λ αμπερο χοσμο που ξ εx νησε να φτασε χαποτε x εχασε το ορομο; I σως αν η γυνα - χα του αναγνωp ζ ε τη θ υσ α του... αν ε χε χαπαα μ xpη χατανοηση... αν μπορουσε να μπε στο νοημα αν παραβλεπε τ ς ό oτpoπες του... Κάποτε πάνω στον χαβγά η I μητερα του φερε παpαoε γμα το γαμπρο της. - Ο Στέφανος ο άγ oς άνθρωπος μπα νoβγανε στο σπ τ του με το γε λ ω x ε να παντα σαν την χα λ ην ημε- Μονο εγω ημουν ατυχη. / Ά / - τυχη γ αη σε πηρα εγω x oχ χανενας σαν τον γαμπρο σου xα τον πατερα σου. - Ο πατερας μου στα θ ηχε ενας α ξ ως ναχοχυρης με τψη xα υπο η η x η μανα μου ητανε η χυρα του οσα χpoν α ζ :ησανε. Κ τ μου χpε α ζ oντα εμενα τα γραμματα που εpε ς x α σπουοαγμενα που συναναστpεφεσα οταν περνω χαχη ζ ωη χοντα σου; Μ πopε να μην ε σα παρα ξ ε- νος xα να μη α ε ς το σπ τ ανω χατω με το μονο μονο; ρα. λ Ψ ξ β ζ Digitized by 10uk1s Jan. 2010

ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑ ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ Τ / / / / Ο πρωνο ητανε ενα πανηγυρ απο φως μυρουοες χρωματα χελοονίσματα φτερουγίσματα περστερών. Η μη- Δ Υ τερα της αναης τργυρε στ ο λ αν θ στο περ β ο λ κα καπου κάπου έσκυβε σε κανένα λουλούο. Έκοβε τα ξερά φυ λλ α σκα λε Υ το χωμα να γνετα αφρατο γυρω στη ρίζα. Είχε ξυπν σε μόλς έφεξε κ ακόμα οεν έλεγε να χορτασε. - Ήρθανε πάλ τα χελόόνα στς περσνές τους φωλές. Από το πρωί οεν σταματάν το πηγανέλα. Όλο κα κατ φταχνουν. Μ. α ουο - τρες τεσσερες πεντε. Π εντε φω λ ες ο λ ακερη γετονα ε λ εγε η μητερα στη Δ αναη. Το κορίτσ στο σκεπαστό με τς χελοονοφωλές κεντουσε κα χαφοταν το απρ λ ατκο πρωνο σαν τη μητερα της. - Τ ο σο τα αγαπα κ ο πατερας. Κ α θ ε που φευγε η ερχετα στεκε κα τα βλ επε. - Κ α τα περστερα τ σου λ ενε; επε πα λ η μητερα κα σηκωσε το κεφα λ Ψ η λ α γατ ενα σμαρ απο οαυ τα εχαν αφησε τον περστερωνα κ εφευγαν. Η καροα μου χαφετα απο την ημερα που νοκασε ο πατερας τουτο το σπτ. Ο Θ εος να κο β ε τς μερες μου κα να του τς γράφε χρόνα. Πολλά σπίτα αλλάξαμε αλλά σαν ε- α επετα σε γο επε: - Η χθεσνoβpαoν βροχούλα έφτασε όλη τούτη την εμορφα. Εφ υγε η σκονη κα τωρα τα φυ λλ α ο λ α λ α- μποκοπουνε... E οες τους κρνους; Α υρο με θ αυρο θ ανοξουν. Φύτεψα με την Ψυχ μου εφέτος κρίνους κ όλο βγ καν. - Ε ξ ερες μαμα κα περποεσα τα λ ου- / τουτο... Κ λ να που Digitized by 10uk1s Jan. 2010 53

ΓΑΛΑΤΕΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ λ ουοα. Ο τ φυτε Ψ ες γνετα. τ ο χε το χερ σου. & σ οεν ενε πως το χε το χερ; - Δ εν 1:.ερω μπορε. Ε γω ομως πστευω πως γνο- ντα γατ τα αγαπω. Ο τ καταπανομαστε με ορε.η 1: πετυχανε. Α κομα κα ενα μπα λ ωμα οταν το β α ζ ω κα- που με κεφ ενα ομορφο. Ε κε επανω εφερε ο παραγος το Ψ ωνο. Θ α ταν οεν θ α ταν οκτω η ωρα. Π εμπτη της Λ αμπρης κ ο κοσμος γορτα ζ ε ακομα το Π ασχα. - Τ εφερες; ρωτησε η μητερα. - Εφ φα κρεας κ αμπε λ οφυ λλ α να καμετε επε το αφεντκό ντολμαόά:κα με αυγολέμονο. - Πες του να μψ ξεχάσε να σε στείλε γα γα06ρτ. Θ α σου οωσω να κρατας ΤΎ) σουπερα. Τ α ουο αγορα με το κορτσακ εχαν 1:.UπνΎ)σε κ ετομα ζ ονταν μεσα με φωνες... Ο μεγα λ ος θ α ΠΎ)γανε στο τυπογραφείο με τον Πα6λο κ Ύ) ΛίλΎ) θα πήγανε στύ) θεία Μαρία να παίξε με ΤΎ) Βαγγελίτσα. Νά τψε κόλας. - Μ αμα να β α λ ω το κανουργο μου φορεμα; - Να το βάλες βέβαα. Πλίσου πες το γάλα σου κ έλα να σε χτενίσε Ύ) ΔανάΎ) μας. Πες στψ ΑγάΠΎ) να βάλε επάνω το νερό να ζεματστ06ν τα φ6λλα. Τ Δ κα το κορτσ. Η μύ)τερα με ΤΎ) Δ αναη τυ λ γουνε εχε στο σκεπαστο τα ντο λμαοακα κ Ύ) Α γαπη επανω συγυρναε τς καμαρες. Π οτε Ύ) μα ποτε Ύ) α λλ :η τα β α ζ ουν με τα.ύ) 1: στψ κατσαρο λ α... Κ α κε Ύ) μύ)τερα 1:.αφνου σταματα κα λ εε σγα σκεπα ζ οντας το οε. 1: ΤΎ)ς αυτ: - Π ως β ου ζ ε τ αυτ μου πω πω πω κα μα α- λη μα ζάλύ)... λ 1 ωρα στο σπτ οεν ενα παρα Ύ) αναύ) η μύ)τερα ΤΎ)ς ζ Digitized by 10uk1s Jan. 2010 54