είπαν για το βιβλίο και τον συγγραφέα

1

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας είπαν για το βιβλίο και τον συγγραφέα «Είμαστε περήφανοι που έχουμε δεχθεί στην οικογένεια των βραβευμένων μας ερευνητών τον Νικόλαο Κουμαρτζή, δίνοντας του το βραβείο Robert R. Coly Prize για το 2010, αναγνωρίζοντας έτσι την αφοσίωση που επιδεικνύει και την ποιότητα της έρευνας του στο πεδίο. Οι Έλληνες αναγνώστες θα εκτιμήσουν σίγουρα το τελευταίο του έργο με τίτλο Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας.» Eileen και Lisette Coly, Parapsychology Foundation (Η.Π.Α.) «Ο Νικόλαος Κουμαρτζής μας χάρισε το πρώτο βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης για τα παραφυσικά φαινόμενα και τις ψυχικές εμπειρίες στην Ελλάδα, το οποίο επιτυχημένα τιτλοφορείται ως Βίβλος μιας και μπορεί να διαμορφώσει συνειδήσεις στη νέα γενιά Ελλήνων σπουδαστών, επιστημόνων και ακαδημαϊκών.» ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, Ελεύθερος Τύπος «Ευελπιστώ να βρεθούν οι κατάλληλοι ώστε να ακολουθήσουν το Νικόλαο Κουμαρτζή στην προσπάθειά του να αναβιώσει τις ψυχικές έρευνες στην Ελλάδα.» Δρ. Μάριος Βάρβογλης Πρόεδρος Institut Metapsychique International (Γαλλία) Αντιπρόεδρος Parapsychological Association (Η.Π.Α.) «Ήρθε ο καιρός να κατανοήσουμε στην Ελλάδα ότι το παράξενο, υπό τη μορφή των ψυχικών εμπειριών και των παραφυσικών φαινομένων, βρίσκεται εδώ και πάνω από ένα αιώνα μέσα σε πανεπιστημιακές αίθουσες και αποτελεί επίσημα αναγνωρισμένο επιστημονικό ερευνητικό πεδίο σε αρκετές χώρες παγκοσμίως. Αυτό ακριβώς αποδεικνύει το παρόν βιβλίο του Νικόλαου Κουμαρτζή, μέσα από έναν αναπάντεχα απλό και κατανοητό τρόπο.» περιοδικό mystery «Η Ελληνική Κοινότητα του Μεταφυσικού αισθάνεται ιδιαίτερα υπερήφανη για το νέο βιβλίο του μέλους της, Νικόλαου Κουμαρτζή, σχετικά με την επιστημονική μελέτη των παραφυσικών φαινομένων. Ευχόμαστε το πρωτότυπο αυτό έργο να βοηθήσει στην περαιτέρω ανάδειξη του πολύπαθου στη χώρα μας τομέα της παραψυχολογίας, η έρευνα του οποίου ελάχιστα πράγματα έχει να επιδείξει στην μετά Άγγελου Τανάγρα εποχή.» metafysiko.gr Ελληνική Κοινότητα του Μεταφυσικού 2

η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας σύγχρονες επιστημονικές έρευνες για τα οριακά φαινόμενα Νικόλαος Κουμαρτζής Με την ευγενική χορηγία των Εκδόσεων iwrite και των Πρότυπων Εκδόσεων Πηγή 3

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας Το όνομα του βιβλίου Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας είναι εμπνευσμένο από το Livre Blanc de la Parapsychologie, μία σημαντικότατη μελέτη του Institut Metapsychique International (Παρίσι) που δημοσιεύθηκε το 2008 και αποτέλεσε μία πρώτη προσπάθεια «χαρτογράφησης» της παραψυχολογικής έρευνας παγκοσμίως. Μέρος κάποιων κεφαλαίων που ακολουθούν πρωτοδημοσιεύθηκαν στο περιοδικό mystery και τη μηνιαία στήλη του συγγραφέα Άγνωστες Δυνάμεις, ενώ τα 9 από τα κεφάλαια των φαινομένων του βιβλίου δημοσιεύθηκαν αρχικά στο συλλογικό έργο Ανεξήγητα Φαινόμενα των εκδόσεων Αρχέτυπο (Ιούνιος, 2009). 4

«Ι. Όταν ένας διακεκριμένος αλλά ηλικιωμένος επιστήμονας δηλώνει ότι κάτι είναι πιθανό, τότε σχεδόν πάντα έχει δίκιο. Όταν όμως δηλώνει ότι κάτι είναι αδύνατο, τότε κατά πάσα πιθανότητα έχει λάθος. II. Ο μόνος τρόπος να ανακαλύψουμε τα όρια του δυνατού είναι να περάσουμε για λίγο στο πεδίο του αδυνάτου. ΙΙΙ. Κάθε αρκετά ανεπτυγμένη τεχνολογία δεν διαφέρει από αυτό που ονομάζουμε μαγεία.» Οι Τρεις Νόμου του Arthur C. Clarke (1917-2008) Βρετανός εφευρέτης, λογοτέχνης επιστημονικής φαντασίας. «Μία νέα επιστημονική αλήθεια δεν θριαμβεύει πείθοντας τους επικριτές της και αναγκάζοντας τους να δουν το φως, αλλά επειδή αυτοί τελικώς πεθαίνουν και η νέα γενιά μεγαλώνει έχοντας εξοικειωθεί μαζί της.» Max Planck (1858-1947) Γερμανός νομπελίστας φυσικός, πατέρας της κβαντικής θεωρίας. «Αν ένας άνθρωπος δεν πιστεύει σε όσα πιστεύουμε εμείς, τότε τον αποκαλούμε εκκεντρικό και το πρόβλημα λύνεται. Αυτό που εννοώ είναι ότι έως εκεί μπορούμε να φτάσουμε σήμερα, μιας και δεν μπορούμε πλέον να τον κάψουμε.» Mark Twain (1835-1910) Αμερικανός συγγραφέας. 5

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας τίτλος συγγράμματος Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας σύγχρονες επιστημονικές έρευνες για τα οριακά φαινόμενα συγγραφέας Νικόλαος Κουμαρτζής α έκδοση Ιούνιος 2011 isbn 978-960-99883-5-3 Εκδόσεις iwrite.gr Άνω Πόλη, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα Επικοινωνία: 2311 27 28 03 info@iwrite.gr επιμέλεια, σελιδοποίηση, μακέτα εξωφύλλου, συμβουλευτική iwrite Creative Team http://www.iwrite.gr An iwrite Publication Ano Poli, Thessaloniki, Greece Απαγορεύεται η δημοσίευση μέρους ή του συνόλου του βιβλίου αυτού, η αναπαραγωγή ή η μετάδοσή του με οποιοδήποτε οπτικοακουστικό μέσο, χωρίς την άδεια του συγγραφέα. Οι Εκδόσεις Πηγή και η δημιουργική εκδοτική ομάδα του iwrite δεν φέρουν καμία ευθύνη για το σύνολο του περιεχομένου του βιβλίου (κείμενο). Ο συγγραφέας έχει κάνει κάθε προσπάθεια ώστε το βιβλίο να χαρακτηρίζεται από ακρίβεια και οποιοδήποτε λάθος δεν έγινε εσκεμμένα. 6

Στην αυριανή γενιά των Ελλήνων επιστημόνων, με την ευχή να έχουν γαλουχηθεί με το παράξενο και το αδύνατο ως κομμάτι της επιστημονικής αναζήτησης τους... Νικόλαος Κουμαρτζής 7

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας σημείωμα Parapsychology Foundation Προσκαλούμε τον αναγνώστη να γευτεί τον καρπό της μελέτης του τελευταίου βιβλίου του συγγραφέα Νικόλαου Κουμαρτζή και επικροτούμε την προσπάθεια του να επαναεισάγει τη νέα γενιά Ελλήνων σπουδαστών και ακαδημαϊκών στις έρευνες του επιστημονικού κλάδου της παραψυχολογίας. Η Ελλάδα είναι ευπρόσδεκτη να λάβει ξανά τη θέση της μέσα στις ακαδημαϊκές αίθουσες των ψυχικών ερευνών, όπου κατείχε εξέχουσα θέση στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα προσφέροντας με έρευνες στη βαθύτερη κατανόηση των ψυχικών εμπειρίων και φαινομένων. Η ιδρυτής του Parapsychology Foundation, ψυχική διάμεσος και ερευνήτρια Eileen J. Garrett, είχε αναπτύξει μία παραγωγική και εξαιρετικά πολύτιμη επαγγελματική και προσωπική σχέση με τον Δρ. Άγγελο Τανάγρα, ιδρυτή και πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών. Ως υπεύθυνοι σήμερα του Parapsychology Foundation, αισθανόμαστε περήφανοι που έχουμε εκδόσει στα αγγλικά τη μελέτη του Δρ. Τανάγρα «Psychophysical Elements in Parapsychological Traditions» και φιλοξενούμε στη βιβλιοθήκη μας το προσωπικό του ημερολόγιο και ερευνητικά papers του ιδίου. Επιπλέον, είμαστε περήφανοι που έχουμε δεχθεί στην οικογένεια των βραβευμένων μας ερευνητών τον Νικόλαο Κουμαρτζή, δίνοντας του το βραβείο Robert R. Coly Prize για το 2010, αναγνωρίζοντας έτσι την αφοσίωση που επιδεικνύει και την ποιότητα της έρευνας του στο πεδίο. Οι Έλληνες αναγνώστες θα εκτιμήσουν σίγουρα το τελευταίο του έργο με τίτλο «Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας», το οποίο αποτελεί φυσική συνέχεια του συναρπαστικού του βιβλίου «Ψυχικές Έρευνες στην Ελλάδα» όπου παρουσιάζει μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίοδο ψυχικών ερευνών μέσα από διηγήσεις, μαρτυρίες, σπάνια ντοκουμέντα και φωτογραφίες εποχής. 8

Σημείωμα Parapsychology Foundation Ως μία παγκόσμιας εμβέλειας οργάνωση που στηρίζει (ηθικά και οικονομικά) την επιστημονική έρευνα πάνω στα ψυχικά φαινόμενα και που φέτος γιορτάζει τα 60 χρόνια συνεχούς δράσης της, είμαστε πεπεισμένοι ότι διαβάζοντας για τις μελέτες τόσων εξέχουσων ερευνητών στις σελίδες αυτού του βιβλίου, πλήθος αξιόλογων μυαλών θα μπουν στον πειρασμό να λάβουν μέρος στην αναζήτηση απαντήσεων σχετικά με τη ψυχική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Eileen και Lisette Coly Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος του Parapsychology Foundation, Inc. 9

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας περιεχόμενα βιβλίου 2 6 8 14 18 26 είπαν για το βιβλίο ταυτότητα σημείωμα Parapsychology Foundation ευχαριστίες προλεγόμενα Νοητική Επιστήμη και Παραψυχολογία: Η Επιστήμη της Ανθρώπινης Συνείδησης εισαγωγή (1889-2011) 122 Χρόνια Ερευνών: Τι Έχει Αποδειχθεί Τελικά; μέρος α τα φαινόμενα 40 44 58 64 72 76 82 86 92 Κεφάλαιο 1 Χρησιμοποιούμε το 10% του Εγκεφάλου μας; Μύθοι, Αλήθειες και το Πραγματικό Μυστήριο του Ανθρώπινου Εγκεφάλου Κεφάλαιο 2 Αύρα και Ηλεκτροφωτογράφηση Kirlian: Μύθος ή Πραγματικότητα; Κεφάλαιο 3 Deja Vu: Γιατί ο Χρόνος Επαναλαμβάνεται; Κεφάλαιο 4 Τηλεκίνηση: Υπάρχει Τελικά το Φαινόμενο; Κεφάλαιο 5 Αιώρηση: Μύθος ή Πραγματικότητα; Κεφάλαιο 6 Ψυχομετρία: Η Δύναμη να Διαβάζεις το Παρελθόν Κεφάλαιο 7 Πρόγνωση: Η Δύναμη να Διαβάζεις το Μέλλον Κεφάλαιο 8 Ενσυναισθησία: Η Δύναμη να Νιώθουμε τα Συναισθήματα των Άλλων Κεφάλαιο 9 Ξενογλωσσία: Η Δύναμη να Μιλάς Γλώσσες που Δεν Γνωρίζεις 10

Περιεχόμενα 100 104 108 112 124 128 132 140 150 154 158 166 170 180 184 188 192 Κεφάλαιο 10 Γλωσσολαλιά: Μιλώντας τη Γλώσσα των Θέων; Κεφάλαιο 11 Πυροβασία: Η Δύναμη να Περπατάς Πάνω στη Φωτιά Κεφάλαιο 12 Πυροκίνηση: Άνθρωποι που Ελέγχουν τη Φωτιά; Κεφάλαιο 13 Extra Sensory Perception, Τηλεπάθεια και Μεταφορά Σκέψης Κεφάλαιο 14 Thought Projection και Συνθετική Τηλεπάθεια προ των Πυλών! Κεφάλαιο 15 Συνειδητό Ονείρεμα: Εργαλείο Ενάντια στους Εφιάλτες; Κεφάλαιο 16 Αναδρομή σε Προηγούμενες Ζωές: Υπάρχουν Αποδείξεις; Κεφάλαιο 17 Επίφυση: Το Σημείο Σύνδεσης Φυσικού και Παραφυσικού στον Ανθρώπινο Εγκέφαλο Κεφάλαιο 18 DMT, Το Μόριο της Ψυχής: Αναζητώντας τον Θεό Μέσα στον Εγκέφαλο μας Κεφάλαιο 19 Η Αίσθηση ότι Κάποιος σε Κοιτάζει Κεφάλαιο 20 Εξωσωματικές Εμπειρίες: Η Αστρική Προβολή Υπό τον Φακό της Επιστήμης Κεφάλαιο 21 «Βλέπω το Θάνατο μου!» Προφητικά Όνειρα, Πρόγνωση και Οράματα Κεφάλαιο 22 Επιθανάτιες Εμπειρίες: Επιβιώνει η Συνείδηση Μετά το Θάνατο; Κεφάλαιο 23 Υπνωτισμός: Μία Επιτυχημένη Θεραπεία που Απέβαλλε η Επιστήμη Κεφάλαιο 24 Ομοιοπαθητική, Εναλλακτικές Θεραπείες και Παραψυχολογία (μας εξηγεί ο Dr. Harald Walach!) Κεφάλαιο 25 Δύναμη της Πρόθεσης και Αυτοΐαση: Το Φαινόμενο Placebo Αποδεικνύει πως το Πνεύμα Επηρεάζει την Ύλη! Κεφάλαιο 26 Channeling και Μέντιουμ: Η Δύναμη να Επικοινωνείς με την Άλλη Πλευρά 11

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας 198 202 206 212 216 226 236 240 244 250 254 260 Κεφάλαιο 27 Κατοικίδια Μέντιουμ: Ζώα και Ψυχικές Δυνάμεις Κεφάλαιο 28 Poltergeist: Μελετώντας Επιστημονικά τα Θορυβοποιά Πνεύματα! Κεφάλαιο 29 Στοιχειώματα: Υπόηχοι η Γενεσιουργός Αιτία; Κεφάλαιο 30 Ghost Hunting: Μία Επιστημονική Προσέγγιση Κεφάλαιο 31 Orbs σε Φωτογραφίες: Είναι οι Φωτεινές Σφαίρες Φαντάσματα; Κεφάλαιο 32 Electronic Voice Phenomena (EVP) και Πνεύματα: Αναζητώντας Νόημα στον Λευκό Θόρυβο Κεφάλαιο 33 Εξορκισμός: Μήπως Είναι Απλά μια Μορφή Ψυχοθεραπείας; Κεφάλαιο 34 Μαγνητικοί Άνθρωποι: Βιολογικοί Οργανισμοί που Έλκουν Αντικείμενα; Κεφάλαιο 35 Ψυχική Χειρουργική: Απάτη ή Ιατρική Υπέρβαση; Κεφάλαιο 36 Νεοαστρολογία: Η Αρχαία Τέχνη των Άστρων στον 21ο Αιώνα Κεφάλαιο 37 Μορφογενετικά Πεδία: Πρόσβαση στα Ακασικά Αρχεία (μας εξηγεί ο Dr. Rupert Seldrake!) Κεφάλαιο 38 Ραβδοσκοπία (Water Dowsing): Άνθρωποι που «Αισθάνονται» το Νερό μέρος β οι επιστήμονες 266 276 Συνέντευξη 1 Guy Lyon Playfair Ο Παλαιότερος Εν Ζωή Παραψυχολόγος, το Poltergeist του Enfield και η «Κρίση» της Παραψυχολογίας Συνέντευξη 2 Dr. Dean Radin Ο Σύγχρονος «Einstein» της Παραψυχολογίας 12

Περιεχόμενα 286 298 310 Συνέντευξη 3 Dr. Marios Varvoglis Η Ανάγκη Ύπαρξης Ερευνητικών Ινστιτούτων για τις Άγνωστες Δυνατότητες της Ανθρώπινης Συνείδησης Συνέντευξη 4 Alex Tsakiris Ένας Έλληνας Φέρνει Κοντά Παραψυχολόγους, Συμβατικούς Επιστήμονες και Σκεπτικιστές! Συνέντευξη 5 Dr. Amit Goswami Πως η Κβαντική Φυσική Εξηγεί τις Ψυχικές Εμπειρίες και πως Αποδεικνύει την Ύπαρξη του Θεού; μέρος γ το αύριο 324 336 340 350 360 372 386 Κείμενο 1 Σπουδάζοντας Παραψυχολογία (γράφει ο Renaud Evrard) Κείμενο 2 Η Παραψυχολογία Νο1 Επιστημονικό Πεδίο σε Εξέλιξη! Κείμενο 3 Παγκόσμιος Χάρτης Παραψυχολογίας/ Νοητικών Επιστημών Κείμενο 4 Ο Κόσμος της Παραψυχολογίας και ο Ρόλος της Ελλάδας (Συνέντευξη του Νικόλαου Κουμαρτζή στον Ελεύθερο Τύπο) επίλογος Η Επιστήμη του Αδυνάτου! (Η Επιστημονική Φαντασία του Χθες στην Επιστήμη του Σήμερα) Λεξικό / Γλωσσάρι Όρων Προτεινόμενη Βιβλιογραφία / Πηγές 13

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας ευχαριστίες του συγγραφέα Το περιεχόμενο του παρόντος βιβλίου προέρχεται από πολλά διαφορετικά, συμβατικά και καθ όλα αναγνωρισμένα επιστημονικά πεδία όπως η Φυσική, η Ψυχολογία, η Κοινωνιολογία, η Ανθρωπολογία, η Νευρολογία κ.ά. Τα όσα παρουσιάζονται βασίζονται σε έρευνες εξαιρετικών επιστημόνων από όλο τον κόσμο που τόλμησαν (άλλοι περισότερο άλλοι λιγότερο) να αντιταχθούν στο εκάστοτε επιστημονικό status quo καταφέρνοντας εν τέλει να το εξελίξουν έως ένα βαθμό. Θα ήθελα λοιπόν να ευχαριστήσω όλους αυτούς που δέχθηκαν να μου μιλήσουν, να μου εξηγήσουν την έρευνα τους και τις προεκτάσεις αυτής, να με βοηθήσουν να την κατανοήσω πλήρως ώστε να είμαι σε θέση να εξηγήσω με ορθό και απλό τρόπο τα θαυμαστά του κόσμου των ψυχικών ερευνών: Dr. Rupert Sheldrake (βιολόγος του Trinity College, Cambridge) Dr. Dean Radin (senior scientist, Institute of Noetic Sciences, Η.Π.Α.) Dr. John Poynton (πρόεδρος της British Society for Psychical Research) Alex Tsakiris (υπεύθυνος Skeptico.com και OpenSourceScience.net) Dr. Marylin M. Schlitz (διευθυντής του Institute of Noetic Sciences) Dr. Amit Goswami Dr. Harald Walach (Πανεπιστήμιο Northampton) Dr. Marios Varvoglis (πρόεδρος του Γαλλικού Institut Metapsychique International) Guy Lyon Playfair (μέλος συμβουλίου της British Society for Psychical Research) Renaud Evrard (κλινικός ψυχολόγος και υποψήφιος διδάκτορας) 14

Ευχαριστίες Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω τις παρακάτω συλλογικότητες-οργανισμούς για την πολύτιμη συμβολή τους για σωστή ενημέρωση ή για την πρόσβαση που μου παραχώρησαν στις πλούσιες βιβλιοθήκες τους: British Society for Psychical Research (Λονδίνο) Institut Metapsychique International (Παρίσι) Parapsychology Foundation (Νέα Υόρκη) Parapsychology Association (Η.Π.Α.) Επιπλέον, πολύτιμη ήταν η συμβολή πλήθος άλλων διεθνώς αναγνωρισμένων επιστημόνων που αν και δεν ανταλλάξαμε εκτενώς απόψεις, εντούτοις μέσα από το έργο τους επηρέασαν βαθύτατα το περιεχόμενο του παρόντος συγγράμματος: Dr. Brian Josephson (κάτοχος βραβείου Nobel Φυσικής 1973), Dr. Roger Nelson (Πανεπιστημίο Princeton), Dr. Kathy Dalton (Koestler Parapsychology Unit, τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου), Dr. Dick Bierman (τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ), Dr. Adrian Parker (Πανεπιστήμιο του Gothenburg, Σουηδία), Dr. Jessica Utts (στατιστικολόγος, Πανεπιστήμιο Davis της California), Dr. Ray Hyman (ψυχολόγος, Πανεπιστήμιο του Oregon), Dr. Beyerstein (Εργαστήριο Brain Behavior, Πανεπιστήμιο Simon Fraser, Η.Π.Α.), Dr. Joseph Rodes Buchanan (ιατρός, 1814-1899, Eclectic Medical Institute του Covington στο Kentucky, Η.Π.Α.), Dr D. Ryback (Αμερικανός ψυχολόγος), Dr. Ian Stevenson (καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Virginia), Dr. Erlendur Haraldsson (Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας), Dr. L. M. Danforth, Dr. David Willey (καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο Pittsburgh της Pennsylvania), Dr. Kevin Warwick (Πανεπιστήμιο του Reading, Αγγλία), Dr. Keith Hearne, Dr. Susan Blackmore, Dr S. LaBerge, Dr. Bruce Greyson, Dr. J. Β. Tucker, Dr. R. S. Rawat, Dr. R. Strassman (καθηγητής Ψυχιατρικής, Πανεπιστήμιο New Mexico), Dr. Julius Axelrod, Dr Daryl Bem (Πανεπιστήμιο Cornell, Η.Π.Α.), Dr. George Ritchie (διευθυντής τμήματος Ψυχιατρικής, Towers Hospital, Μεγάλη Βρετανία), Dr. Michael Sabom, Dr. Tomasz S. Troscianko (Πανεπιστήμιο του Bristol, Μεγάλη Βρετανία), Dr S. J. Van Pelt (Αυστραλός ιατρός, πρόεδρος του British Society of Medical Hypnotism), Dr. Ellen Langer (καθηγήτρια ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Harvard), Dr. G. Schwartz (τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο της Arizona), Dr D. Swanson (Πανεπιστήμιο Penn State), Dr. Mohamed Amin Alias (Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Μαλαισίας), Dr. 15

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας Friedbert Karger (Max Planck Institute, Γερμανία), Dr. Suitbert Ertel (Πανεπιστήμιο του Göttingen, Γερμανία) και Dr. Deepak Chopra (ακαδημαϊκός ιατρός, συγγραφέας). Ένα ειλικρινή ευχαριστώ οφείλω στους Αντώνη Αντωνιάδη (περιοδικό Μυστική Ελλάδα) και Γιώργο Ιωαννίδη (περιοδικό mystery), οι οποίοι ως αρχισυντάκτες μου έδωσαν την ευκαιρία να παρουσιάσω με σοβαρό τρόπο τον κλάδο της παραψυχολογίας στο ελληνικό κοινό. Επίσης, στον Παύλο Μανωλούδη για την πολύτιμη βοήθεια του σε πρακτικά ζητήματα στην έρευνα μου πάνω στην ηλεκτροφωτογράφηση Kirlian. Eιδική αναφορά πρέπει να κάνω στη Μαρία Σαρηγιαννίδου που πάντα συνεισφέρει με σημαντικό τρόπο στα έργα μου τα τελευταία 5 χρόνια. Αυτή τη φορά, η αρτιότητα του εξωφύλλου έως ένα μεγάλο σημείο οφείλεται στη δική της «ματιά». Πριν κλείσω, να αναφέρω για ακόμα μία φορά ότι το Α και το Ω στην πορεία μου ήταν πάντα η οικογένεια Κουμαρτζή, τόσο για το ήθος που μου δίδαξε όσο και για τις απίστευτες δυνατότητες που μου πρόσφερε εξαρχής. 16

σημείωμα Parapsychology Foundation 17

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας προλεγόμενα Νοητική Επιστήμη & Παραψυχολογία Η Επιστήμη της Ανθρώπινης Συνείδησης «Παρότι η Νοητική Επιστήμη χρησιμοποιούσε τεχνολογίες αιχμής, οι ίδιες οι ανακαλύψεις είχαν πολύ πιο μυστικιστικό χαραχτήρα από τα υπερσύγχρονα ψυχρά μηχανήματα που τις παρήγαν. Στοιχεία που ανήκαν στη σφαίρα της μαγείας και του μύθου εξελίσσονταν με γοργούς ρυθμούς σε πραγματικότητες, καθώς συγκλονιστικά νέα δεδομένα εισέρρεαν, δεδομένα τα οποία στο σύνολο τους στήριζαν τη βασική ιδέα της Νοητικής Επιστήμης περί αναξιοποίητης δυναμικής του ανθρώπινου εγκεφάλου.» Το Χαμένο Σύμβολο, Dan Brown Το παραπάνω χωρίο φυλάκισε εξ αρχής την περιέργεια μου, καθώς διάβαζα το πιο πολυσυζητημένο ίσως μυθιστόρημα της διετίας 2009-2010. «Νοητική Επιστήμη;» σκέφτηκα «Τι είναι πάλι αυτό;» Όπως αποδείχθηκε σύντομα, δεν ήμουν ο μόνος που αναρωτήθηκα κάτι τέτοιο... Το βιβλίο πριν ακόμα κυκλοφορήσει άρχισε να συζητιέται σε παγκόσμια κλίμακα. Ο λόγος απλός: θα κυκλοφορούσε αρχικά εντός του 2006 και τελικά βγήκε στα ράφια των βιβλιοπωλείων στις 15 Σεπτεμβρίου του 2009. Με αρχικό print-run που άγγιζε τα 6.5 εκατομμύρια αντίτυπα, το βιβλίο πούλησε από την πρώτη κιόλας ημέρα πάνω από 1 εκατομμύριο και μετατράπηκε στην κυριολεξία εν μία νυχτί σε best seller. Ο αρχικός στόχος των εκδόσεων Random House (και του συγγραφέα) είχε επιτευχθεί μέσα σε μόλις 24 ώρες: ο ντόρος που επιδίωκαν ήταν πραγματικότητα. Όσο όμως οι ημέρες περνούσαν και όσο περισσότεροι αναγνώστες ολοκλήρωναν το βιβλίο, το ενδιαφέρον του κοινού εστιαζόταν σταδιακά σε ένα «νέο» μυστηριώδες πεδίο επιστήμης που παρουσιαζόταν στις σελίδες του: τον κλάδο της Νοητικής Επιστήμης! 18

Νοητική Επιστήμη & Παραψυχολογία Το Ντόμινο των Εξελίξεων Το τεράστιο ντόμινο των εξελίξεων άρχισε δύο ημέρες πριν την κυκλοφορία του βιβλίου. Στο φύλλο της 13ης Σεπτεμβρίου των The New York Times η αρθογράφος Janet Maslin έδινε τη δική της προφητεία για τις αμέσως επόμενες ημέρες: «Η Dr. Katherine Solomon (σ.σ. φανταστικός ήρωας του D. Brown) εξειδικεύεται στη Νοητική Επιστήμη, εστιάζοντας στη σχέση σώματος-πνεύματος. [...] Όταν λοιπόν Το Χαμένο Σύμβολο κυκλοφορήσει, οι επιστήμονες της Nοητικής θα συγκεντρώσουν πάνω τους το ενδιαφέρον του κοινού που συγκέντρωσε και το Ιερό Δισκοπότηρο χάρη στον Κώδικα Ντα Βίντσι!» Η πρόβλεψη της J. Maslin αν μη τι άλλο εκπληρώθηκε, μιας και σωρεία διεθνών ΜΜΕ άρχισαν να αναζητούν πληροφορίες για αυτό το νέο και τόσο ελπιδοφόρο επιστημονικό πεδίο. Το περιοδικό Publishers Weekly δημοσίευσε άμεσα μία σχετική αναφορά, ενώ το τηλεοπτικό κανάλι NBC παρουσίασε στις 16 Οκτωβρίου στην εκπομπή Dateline τους επιστήμονες του Institute of Noetic Sciences (IONS) Dr. Marilyn Mandala Schlitz (διευθυντής του ινστιτούτου) και Dr. Dean Radin (senior scientist), καθώς και τις έρευνες τους. Ακόμα και το εκπαιδευτικό κανάλι Discovery Channel κινήθηκε άμεσα, προετοιμάζοντας σχετικό ντοκιμαντέρ! IONS: «Είμαστε Ευγνώμονες στον κ. Brown!» Αποτέλεσμα; Η ιστοσελίδα του IONS γνώρισε πρωτοφανή άνοδο επισκεψιμότητας κατά 300%, ωθώντας το ινστιτούτο να ανακοινώσει πρόσφατα πως ετοιμάζεται ήδη ένα νέο website! Επιπλέον, τα βιβλία των Dr. Schlitz και Dr. Radin τριπλασίασαν τις πωλήσεις τους, με αποτέλεσμα την επανέκδοση αρκετών εξ αυτών που ήταν out-of-print λόγω χαμηλής ζήτησης. Το ντόμινο των εξελίξεων όμως δεν σταμάτησε εκεί... το IONS κινήθηκε άμεσα διοργανώνοντας σειρά τηλε-σεμιναρίων (με αναμετάδοση μέσω web) για τα μέλη του από τις 7 Οκτωβρίου και έπειτα, στα οποία παρουσιαζόταν η επιστήμη πίσω από το βιβλίο του Dan Brown. Το αντίκτυπο; Πληθώρα ενδιαφερόντων έγιναν μέλη άμεσα ώστε να προλάβουν τα σεμινάρια! Μάλιστα, η επίσημη ανακοίνωση του ινστιτούτου δεν άργησε να έρθει: «Είμαστε ιδιαίτερα ευγνώμωνες στον κ. Brown που έδωσε τεράστια ώθηση στο σχετικά άγνωστο πεδίο της Νοητικής Επιστήμης, κάνοντας το πρώτο θέμα συζήτησης στα mainstream ΜΜΕ», δήλωσε η Dr. Schlitz, «Ξαφνικά, έχουμε γεμίσει με ερωτήσεις ανθρώπων που θέλουν να μάθουν τι ακριβώς είναι η πρωτοποριακή αυτή επιστήμη!» 19

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας Νοητική Επιστήμη: Πόσο Νέα Είναι; «Πειράματα σε εγκεταστάσεις όπως το Ινστιτούτο Νοητικών Επιστημών (ΙΝΕ) στην Καλιφόρνια και το Ερευνητικό Εργαστήριο Μηχανικών Ανωμαλιών του Πρίνστον (ΕΕΜΑΠ) είχαν αποδείξει με τρόπο κατηγορηματικό ότι η ανθρώπινη σκέψη, εφόσον εστιαζόταν κατάλληλα, είχε τη δυνατότητα να επηρεάσει και να μεταβάλει υλικές μάζες. [...] Οι σκέψεις μας πραγματικά αλληλεπιδρούν με τον υλικό κόσμο, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, προκαλώντας αλλαγές ακόμα και σε υποατομικό επίπεδο.» Το Χαμένο Σύμβολο, Dan Brown, σελ. 83-84 Πόσο νέο όμως είναι το πεδίο της Νοητικής Επιστήμης; Στο παραπάνω χωρίο του βιβλίου, o Dan Brown πραγματοποιεί τη μοναδική αναφορά που συσχετίζει τη Νοητική Επιστήμη του μυθιστορήματος με κάποιο υπαρκτό ερευνητικό κέντρο. Πιο συγκεκριμένα, κάνει λόγο για το Ινστιτούτο Νοητικών Επιστημών (ΙΝΕ) και το Ερευνητικό Εργαστήριο Μηχανικών Ανωμαλιών του Princeton (ΕΕΜΑΠ), δηλαδή τα Institute of Noetic Sciences και Princeton Engineering Anomalies Research (PEAR). Τι ακριβώς μελετάνε τα δύο παραπάνω κέντρα λοιπόν, πάνω στις έρευνες των οποίων ο D. Brown βάσισε τη μυθοστορηματική του αντίληψη περί Νοητικής Επιστήμης; PEAR: Ερευνώντας την Αλληλεπίδραση της Συνείδησης με την Ύλη Ξεκινώντας από το PEAR, ιδρύθηκε το 1979 από τον R. G. Jahn (κοσμήτωρα τότε του School of Engineering and Applied Science του Πανεπιστημίου του Princeton), έχοντας ένα και μοναδικό σκοπό: «να πραγματοποιεί αυστηρές επιστημονικές μελέτες πάνω στην αλληλεπίδραση μεταξύ της ανθρώπινης συνείδησης και των φυσικών (υλικών) συσκευών, συστημάτων και διαδικασιών που χρησιμοποιούνται συχνά από την εφαρμοσμένη μηχανική». (PEAR website, 2009) Αν και για πολλούς σύγχρονους επιστήμονες όπως περιγράφει ο Dr. Radin στο βιβλίο του The Noetic Universe τα πειράματα του PEAR έχουν αποδείξει την αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπινης συνείδησης και ύλης, εντούτοις το κέντρο έπαψε να χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο τον Φεβρουάριο του 2007 και έκτοτε η ερευνητική του ομάδα ίδρυσε το International Consciousness Research Laboratories όπου εργάζεται μέχρι σήμερα. 20

Νοητική Επιστήμη & Παραψυχολογία IONS: Πειράματα σε Όσα η Mainstream Επιστήμη Αγνοοεί Από την άλλη, το Institute of Noetic Sciences (IONS) ιδρύθηκε το 1973 από τον πρώην αστροναύτη Edgar Mitchell, με την οικονομική υποστήριξη του βιομήχανου Paul N. Temple. Ο στόχος του ήταν ένας εξ αρχής, μα διόλου συνηθισμένος: «να διεξάγει και να χρηματοδοτεί πρωτοποριακές έρευνες πάνω στις δυνατότητες και τις δυνάμεις της ανθρώπινης συνείδησης συμπεριελαμβανομένων της αντίληψης, των πεποιθήσεων, της προσοχής, της επιθυμίας και της διαίσθησης. Το Ινστιτούτο παραμένει προσκολημμένο στην επιστημονική αυστηρότητα, ενώ ταυτόχρονα εξερευνά φαινόμενα που έχουν αγνοηθεί μαζικά από τη συμβατική επιστήμη». Έχοντας ένα εντυπωσιακότατο campus ως έδρα στην Petaluma της California (έκτασης 800.000 τετραγωνικών μέτρων), οι έρευνες του σήμερα αφορούν μεταξύ άλλων τον διαλογισμό, τη φύση της ανθρώπινης συνείδησης, τις εναλλακτικές μορφές θεραπείας, την πνευματικότητα, τις ψυχικές δυνάμεις, την επιβίωση της συνείδησης μετά τον σωματικό θάνατο κ.ά. Το Παραψυχολογικό Παρελθόν των Ινστιτούτων Τι το κοινό έχουν λοιπόν τα δύο παραπάνω ερευνητικά κέντρα; Αν και στο βιβλίο του D. Brown παρουσιάζονται ως ινστιτούτα ερευνών Νοητικής Επιστήμης, εντούτοις στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα θεωρούνται εδώ και δεκαετίες δύο από τα γνωστότερα κέντρα παραψυχολογικών ερευνών στις ΗΠΑ! Για το PEAR δεν χρειάζεται να αναφέρουμε και πολλά, μιας και ανάμεσα στις γνωστότερες έρευνες του βρίσκονται πειράματα πάνω στα φαινόμενα ESP (remote viewing κ.ά.) και ψυχοκίνησης. Επιπλέον, πολλά papers ερευνητών του έχουν δημοσιευθεί σε παραδοσιακά journal παραψυχολογίας (όπως το Precognitive Remote Perception: Replication of Remote Viewing που δημοσιεύθηκε στο Journal of Scientific Exploration το 1996), ενώ το σύνολο σχεδόν των πειραματικών του δεδομένων λαμβάνονται σοβαρά υπόψη σε έρευνες σύγχρονων παραψυχολόγων. Από την άλλη, το IONS έφερε πάντα στο ερευνητικό του team μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της διεθνούς παραψυχολογικής κοινότητας, όπως για παράδειγμα τον Dr. Radin. Μάλιστα, πρόσφατα έμαθα σε κατ ιδίαν συζήτηση μου με σημαίνων πρόσωπο της διεθνούς παραψυχολογικής κοινότητας ότι οι περισσότεροι παραψυχολόγοι «πίνουν νερό στο όνομα του», χάρη στις συγκεντρωτικές αναλύσεις πειραματικών δεδομένων που πραγματοποίησε στο βιβλίο του The Noetic Universe και που κατά πολ- 21

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας λούς αποδεικνύουν αδιαμφισβήτητα («once and for all» όπως αναφέρουν στο εξωτερικό) την ύπαρξη ορισμένων παραφυσικών φαινομένων. Το ερώτημα που προκύπτει λοιπόν είναι το εξής: Γιατί «Νοητική Επιστήμη» και όχι «Παραψυχολογία»; Νοητική Επιστήμη: Ένα Νέο Όνομα για την Παραψυχολογία; Πέρα από την προτίμηση του Dan Brown στον νέο αυτό όρο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη διεθνή παραψυχολογική κοινότητα μία στροφή σε νέους όρους προς αντικατάσταση του ταλαιπωρημένου και τόσο αρνητικά φορτισμένου «Παραψυχολογία». Και ο πιο επικρατέστερος εξ αυτών είναι ο όρος «Νοητική Επιστήμη». Στην εισαγωγή του παρόντος βιβλίου σχετικά με τα 120 χρόνια Παραψυχολογίας αναφέρω σχετικά: «Η Παραψυχολογία και τα παραφυσικά φαινόμενα είναι τόσο κοντά όσο ποτέ στην αναγνώριση τους από τη συμβατική επιστήμη, μία αναγνώριση που πέρα από τα οφέλη που θα έχει για τον ίδιο τον κλάδο θα ωφελήσει το σύνολο των επιστημονικών πεδίων δίνοντας τους νέες και ορθότερες κατευθύνσεις». Μπορεί λοιπόν ένας νέος όρος για την παραψυχολογία να επιταχύνει τη διαδικασία αναγνώρισης του κλάδου; Αν κρίνουμε από την ιστορία, σαφώς και μπορεί! Πάρτε για παράδειγμα τον κλάδο της Ψυχολογίας, ο οποίος άργησε να γίνει αποδεκτός στην Αγγλία εξαιτίας του ότι έως τα μέσα του 19ου αιώνα αποκαλούνταν... Πνευματική Φιλοσοφία (αγγλ. Mental Philosophy), κάτι που άλλαξε χάρη στο έργο του William Hamilton (1788 1856) και αρκετών μεταγενέστερων του. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με άλλους επιστημονικούς κλάδους όπως αυτόν της Κοινωνιολογίας, η οποία έως τον 19ο αιώνα ονομαζόταν Κοινωνική Φυσική (αγγλ. Social Physics). Είναι επομένως αυτός ο νέος όρος που θα διώξει την προκατάληψη από τον τόσο ταλαιπωρημένο ακαδημαϊκό κλάδο της Παραψυχολογίας; Αν κρίνουμε από πρόσφατες κινήσεις ορισμένων παραψυχολόγων, τότε δεν μπορούμε παρά να είμαστε αισιόδοξοι. Τι εννοώ; Ο ίδιος ο Dr. Radin αποφάσισε να μετονομάσει το βιβλίο του The Conscious Universe, το πιο επιτυχημένο σύγχρονο ακαδημαϊκό βιβλίο παραψυχολογίας, σε The Noetic Universe! Οι Ανακαλύψεις της Νοητικής Επιστήμης του Dan Brown «Η ιδέα της κοσμικής συνείδησης δεν είναι απλώς ένα concept του New Age κινήματος. Είναι μία σκληροπυρηνική επιστημονική πραγματικότητα. Αν εμείς, ως άνθρωποι, καταφέρουμε να αποδεχτούμε αυτή τη μία απλή 22

Νοητική Επιστήμη & Παραψυχολογία αλήθεια... τότε ο κόσμος μας θα αλλάξει μέσα σε μία νύχτα!» Dr. K. Solomon, Το Χαμένο Σύμβολο, Dan Brown Σε τι ανακαλύψεις λοιπόν έχει φτάσει το πεδίο της Νοητικής Επιστήμης και πόσο κοντά βρίσκεται η πραγματικότητα στους εντυπωσιακούς ισχυρισμούς που γίνονται στο βιβλίο του Dan Brown; Η απάντηση δεν θα σας απογοητεύσει... Τα τελευταία 4 χρόνια που ασχολούμαι ενεργά με την ακαδημαϊκή παραψυχολογία έχω αναφερθεί ουκ ολίγες φορές (κυρίως μέσω της μηνιαίας στήλης που διατηρώ στο περιοδικό mystery σχετικά με την παραψυχολογία) σε πειραματικά δεδομένα υπέρ της ύπαρξης συγκεκριμένων ψυχικών φαινομένων και άγνωστων δυνατοτήτων της ανθρώπινης συνείδησης. Ανάμεσα σε αυτές είναι και η τηλεπαθητική επικοινωνία μεταξύ δύο εγκεφάλων, η ανθρώπινη αντίληψη έξω από τις 5 γνωστές αισθήσεις (remote viewing κ.λπ.), η επιρροή της ύλης μέσω της τηλεκινητικής δύναμης της ανθρώπινης συνείδησης και άλλα, τα οποία και αιτιολογούνται πλήρως στην εισαγωγή του παρόντος βιβλίου. Η Νοητική Επιστήμη του Dan Brown όμως προχωράει ένα βήμα παραπέρα, μιλώντας για την ύπαρξη μίας κοσμικής συνείδησης και της δυνατότητας της να επηρεάζει την ύλη. Σύμφωνα με το βιβλίο του: «Το 2001, στον απόηχο των φρικιαστικών γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου [...] ανακάλυψαν ότι, καθώς οι σκέψεις όλων των τρομοκρατημένων ανθρώπων συνέκλιναν και εστιάζονταν στο κοινό συναίσθημα οδύνης για τη συγκεκριμένη τραγωδία, οι καταγραφές τριάντα επτά διαφορετικών Γεννητριών Τυχαίων Αποτελεσμάτων ξαφνικά πήραν σημαντικά λιγότερο τυχαία μορφή. Με κάποιον τρόπο, η καθολικότητα αυτής της κοινής εμπειρίας, ο συντονισμός εκατομμυρίων εγκεφάλων, είχε επηρεάσει τη λειτουργία τυχαιοποίησης αυτών των μηχανημάτων, οργανώνοντας τα αποτελέσματα τους και δημιουργώντας τάξη μέσα από το χάος». Υπάρχει Όντως Παγκόσμια Συνείδηση; Ποια η πραγματικότητα λοιπόν στους παραπάνω ισχυρισμούς; Το χωρίο αυτό αναφέρεται στο υπαρκτό και περιώνυμο στους παραψυχολογικούς κύκλους Global Consciousness Project (GCP), ένα διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχουν 70 ακαδημαϊκοί από ολόκληρο τον κόσμο και για τις ανάγκες του οποίου έχουν τοποθετηθεί 50 μηχανές RNGs 23

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας (γεννήτριες τυχαίων αριθμών) σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Βασισμένο σε πλήθος παλαιότερων σχετικών πειραμάτων που παρουσίασαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα, το πρόγραμμα ξεκίνησε το 1998 με ένα και μόνο σκοπό: να μελετήσει τη πιθανή αλληλεπίδραση μεταξύ της ανθρώπινης συνείδησης και της ύλης σε μεγάλη κλίμακα. Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Dr. Roger Nelson του Πανεπιστημίου του Princeton και η χρηματοδότηση του γίνεται από το Institute of Noetic Sciences. Τι ακριβώς όμως μετράει; Οι μηχανές RNGs είναι σχεδιασμένες ώστε να παράγουν τυχαία αποτελέσματα. Το πρόγραμμα GCP μετράει την επίδραση της παγκόσμιας συνείδησης πάνω στην ύλη, μετρώντας την επιρροή της πάνω στις 50 αυτές μηχανές. Η αρχική υπόθεση αναφέρει πως όταν η παγκόσμια προσοχή εστιάζει σε ένα συγκεκριμένο γεγονός (όπως έγινε την 11η Σεπτεμβρίου), τότε οι εστιασμένες σκέψεις αποκτούν επαρκή δύναμη ώστε να επηρεάσουν τις γεννήτριες τυχαίων αριθμών να δώσουν μη τυχαία αποτελέσματα! Σύμφωνα με τον Dr. Nelson «Tο πρόγραμμα στα τέσσερα πρώτα χρόνια λειτουργίας του παρούσιασε δεδομένα που πρόβλεψαν αναμενόμενες ή μη αναμενόμενες καταστάσεις παγκοσμίως: εορτασμούς Πρωτοχρονιάς, την έναρξη των βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία, το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου, φυσικές καταστροφές όπως ο σεισμός στην Τουρκία και ο Τυφώνας στην Orissa καθώς και εκδηλώσεις μαζικού διαλογισμού ή προσευχής όπως το Kumbha Mela στην Ινδία». Τι πιθανότητα υπάρχει όμως όλες οι ανωμαλίες στη λειτουργία των μηχανών να οφείλεται στην τύχη; 1 στα 10.000.000 σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό του Princeton. Βέβαια, οι φωνές σκεπτικισμού δεν λείπουν, ορθά κατά την ταπεινή μου άποψη. Για παράδειγμα δύο ανεξάρτητοι επιστήμονες, οι Edwin May και James Spottiswoode, ανέλυσαν τα πειραματικά δεδομένα του GCP για τις ημέρες λίγο πριν και λίγο μετά την 11η Σεπτεμβρίου και συμπέραναν πως δεν υπάρχει καμία στατιστικά σημαντική ανωμαλία στην τυχαιότητα των μηχανών. Είναι θέμα αντίληψης λοιπόν του κάθε επιστήμονα; Όπως δήλωσε ο Dr. Nelson στην εφημερίδα The Age «Τα δεδομένα μέχρι στιγμής δεν είναι επαρκή ώστε να πούμε πως η παγκόσμια συνείδηση όντως υπάρχει. Δεν είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να μελετήσουμε τα δεδομένα και να προβλέψουμε με μικρή έστω ακρίβεια με τι ακριβώς οι μηχανές RNGs αλληλεπιδρούν (εφόσον το κάνουν)». 24

Νοητική Επιστήμη & Παραψυχολογία Το Αύριο της Νοητικής Επιστήμης Όπως ήταν λογικό, στο μυθιστόρημα του ο Dan Brown προχώρησε σε κάποιους υπερβολικούς ισχυρισμούς για χάρη της εξέλιξης της ιστορίας του. Και αυτό ακριβώς τράβηξε το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού προς το μυστηριώδες πεδίο της Νοητικής Επιστήμης. Η μέθοδος αυτή όμως είναι συνήθως δίκοπο μαχαίρι... Όπως είδαμε παραπάνω, ο επιστημονικός κλάδος της Παραψυχολογίας έχει προσφέρει πλήθος πειραματικών δεδομένων υπέρ της ύπαρξης ψυχικών φαινομένων, ενώ σήμερα πλέον υπάρχει μία ολοζώντανη και εξαιρετικά ενεργή επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Είναι λοιπόν η Νοητική Επιστήμη η νέα ονομασία, ο επόμενος κρίκος στην αλυσίδα εξέλιξης αν προτιμάτε, που περίμενε δεκαετίες τώρα η Παραψυχολογία ώστε να κάνει το μεγάλο βήμα προς την πλήρη αποδοχή του από την επιστημονική κοινότητα; Ο χρόνος θα δείξει... Ίσως πέρα από μία πιθανή μετονομασία του κλάδου, να είναι απαραίτητη η αποδοχή μίας διαφορετικής προσέγγισης. Κάτι τέτοιο μου ανέφερε και ο Dr. Radin, σε προσωπική επικοινωνία που είχαμε προς τα τέλη του 2009: «Τα πεδία της Νοητικής Επιστήμης και της Παραψυχολογίας είναι παρόμοια. Απλά ο όρος Παραψυχολογία χρησιμοποιείται παραδοσιακά για έρευνες που εστιάζουν στα ψυχικά φαινόμενα, ενώ ο όρος Νοητική Επιστήμη για έρευνες που εστιάζουν σε όλο το φάσμα των άγνωστων ανθρώπινων δυνατοτήτων και εμπειριών». 25

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας εισαγωγή (1889-2011) 120+ Χρόνια Ερευνών Τι Έχει Αποδειχθεί Τελικά; «Αν μία (επιστημονική) ιδέα δεν ακούγεται εξ αρχής παράλογη, τότε δεν έχει καμία απολύτως τύχη.» Albert Einstein «Τι ωραία που συναντηθήκαμε με το παράδοξο. Τώρα πλέον έχουμε ελπίδες να σημειώσουμε πρόοδο!» Niels Bohr (νομπελίστας φυσικός) «Μιλάς σοβαρά τώρα Νίκο;» με ρώτησε ένας κατά τ άλλα μορφωμένος συνομιλητής μου, καθώς προσπαθούσα να του εξηγήσω τι ακριβώς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ως προς τα παραφυσικά φαινόμενα και τι πλέον θεωρείται αντικειμενική πραγματικότητα. «Η πραγματικότητα διαφέρει πολύ από τις χολιγουντιανές ταινίες» του ανέφερα μεταξύ άλλων, «παραμένει όμως άκρως συναρπαστική και ανατρεπτική ως προς τη συμβατική επιστήμη». Ακόμα όμως και η παραμικρή αποδοχή της ύπαρξης τέτοιων φαινόμενων έμοιαζε αδύνατη μέσα στο μυαλό του. Μιλάω Σοβαρά Λοιπόν; Φέτος, ο κλάδος της Παραψυχολογίας κλείνει 120 χρόνια ζωής, στη διάρκεια των οποίων έχει καταφέρει να παράγει έναν τεράστιο και άκρως πειστικό όγκο επιστημονικών δεδομένων που δεν αφήνουν κανένα χώρο για αμφιβολίες. «Εκτός βέβαια και αν υπάρχει μία γιγαντιαία συνομωσία στην οποία συμμετέχουν τουλάχιστον τριάντα πανεπιστήμια σε ολόκληρο τον κόσμο και 26

120+ Χρόνια Ερευνών: Τι Έχει Αποδειχθεί Τελικά; αρκετές εκατοντάδες εξαιρετικά αξιόλογοι ερευνητές σε πλήθος επιστημονικών πεδίων, οι περισσότεροι εκ των οποίων μάλιστα σκεπτικιστές» όπως αναφέρει ο καθηγητής J. K. Eysenck, πρόεδρος του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Όταν δηλώσεις σαν την παραπάνω γίνονται εν έτη 1957, είναι δυνατόν σήμερα να με ρωτούν αν μιλάω σοβαρά; Ποιος ξέρει, ίσως είχα συνηθίσει σε μία πιο υπεύθυνη και ενημερωμένη πρώτη αντίδραση ένα χρόνο τώρα στη Μεγάλη Βρετανία. Μιλάω σοβαρά λοιπόν; Σαφώς και ναι, έχοντας επίγνωση όλη την ανοησία και τη γελοιότητα που υπάρχει γύρω μας και διάφοροι συνδέουν με παραφυσικά φαινόμενα, ή την τυχοδιωκτική χρήση του όρου παραψυχολογία από αυτοαποκαλούμενους παραφυσικούς ερευνητές, μελλοντολόγους κ.ά. Τα παραφυσικά φαινόμενα όχι απλά υπάρχουν, αλλά πλέον δεν είναι θέμα προσωπικής πίστης. Αποτελούν αντικειμενική πραγματικότητα σε σημαντικό βαθμό, μιας και έχουν καταγραφεί σε εκατοντάδες πειράματα, κάτι που δεν αμφισβητείται πλέον από ενημερωμένους επιστήμονες. Συγκεκριμένη εξήγηση του πως λειτουργούν ακόμα δεν υπάρχει, αν και προτάθηκαν πολλές θεωρίες, γι αυτό άλλωστε και η συμβατική επιστήμη δυσκολεύεται να τα αποδεχτεί στο σύνολο τους. Όσοι όμως επιστήμονες, ακόμα και ακραίοι σκεπτικιστές, έχουν μελετήσει τον όγκο των επιστημονικών δεδομένων συμφωνούν πλέον πως όντως κάτι πολύ ενδιαφέρον υπάρχει στην όλη υπόθεση, το οποίο χρίζει σοβαρής επιστημονικής έρευνας. Από «Δεισιδαιμονίες» Έγιναν Επιστήμη Τα παραφυσικά φαινόμενα απασχολούσαν το ανθρώπινο μυαλό από αρχαιοτάτων χρόνων, δίχως όμως να αποτελέσουν ποτέ σοβαρά αντικείμενο επιστημονικής μελέτης. Κάπως έτσι, σταδιακά πέρασαν στην αντίληψη του μέσου ανθρώπου ως κάτι συνδεδεμένο με τη λαϊκή δεισιδαιμονία. Αυτό όμως άλλαξε το 1880 (και κάποιες δεκαετίες πιο πριν, μεμονωμένα όμως), όταν δημιουργήθηκαν οι πρώτες εταιρίες ψυχικών ερευνών παγκοσμίως και άρχισε να παίρνει μορφή ο κλάδος της Παραψυχολογίας. Τότε ήταν που άρχισαν για πρώτη φορά να μελετούνται τέτοια φαινόμενα μέσα σε αυστηρά επιστημονικά πλαίσια και να συγκεντρώνονται σταδιακά αξιόπιστα δεδομένα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία αντικειμενική αλήθεια. Τι έχει καταφέρει λοιπόν η Παραψυχολογία μετά από 120 χρόνια έρευνας; Έχει προσφέρει αποδείξεις και αν ναι για ποια από τα φαινόμενα; Και το κυριότερο, έχει καταφέρει να γίνει αποδεκτή ως επιστήμη; 27

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας Η Πρώτη Πατέντα Ευρεσιτεχνίας για Ψυχικά Φαινόμενα! Στις 3 Νοεμβρίου του 1998 έγινε δεκτή η πρώτη πατέντα ευρεσιτεχνίας στην Παραψυχολογία! Ο λόγος για την πατέντα US 5830064 με τίτλο Apparatus and method for distinguishing events which collectively exceed chance expectations and thereby controlling an output, η οποία δόθηκε σε ερευνητές του Πανεπιστημίου του Princeton και πρόκειται για μία μέθοδο πνευματικού ελέγχου από απόσταση ηλεκτρικών γεννητριών τυχαίων αριθμών (ESP). Πως Γεννιέται η Επιστήμη; Για να απαντήσουμε στα παραπάνω πρέπει να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η επιστήμη και τι διαδικασία ακολουθεί ώστε να κάνει αποδεκτές νέες ιδέες, μία διαδικασία λίγο έως πολύ αναμενόμενη που χωρίζεται σε τέσσερα στάδια: Στάδιο 1) Στην αρχή εμφανίζονται πλήθος σκεπτικιστών που πολεμάνε την ιδέα, δηλώνοντας δημόσια πως είναι φύσει αδύνατο να ισχύει μιας και παραβιάζει βασικούς νόμους της επιστήμης. Το πρώτο στάδιο μπορεί να διαρκέσει χρόνια ή αιώνες, κάτι που εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο αντιτίθεται η νέα ιδέα σε θεμελιώδεις αρχές της συμβατικής επιστήμης. Στάδιο 2) Σε δεύτερη φάση, οι σκεπτικιστές αναγκάζονται να αποδεχθούν την ιδέα ως κάτι πιθανό, που όμως τα παράγωγα της είναι πολύ πιο αδύναμα από ότι οι θιασώτες της υποστηρίζουν και άρα η όποια μελέτη δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον. Στάδιο 3) Στο τρίτο στάδιο οι επιστήμονες των συμβατικών επιστημονικών πεδίων συνειδητοποιούν πως η ιδέα δεν είναι απλά σημαντική, αλλά ότι τα παράγωγα της είναι πολύ πιο ισχυρά και άρα άξια εκμετάλλευσης από ότι πιστευόταν. Στάδιο 4) Στο τελευταίο στάδιο παρατηρείται το εξής παράδοξο: όσοι από τους επικριτές δήλωναν πως δεν τους ενδιέφερε καθόλου το θέμα, αρχίζουν σιγά-σιγά να υποστηρίζουν πως πρώτοι αυτοί σκέφτηκαν την ιδέα. Παράλληλα, σταδιακά ξεχνιέται πως η ιδέα θεωρούνταν αρχικά επικίνδυνη και αιρετική. Πόσο Επιστημονική Είναι η Παραψυχολογία; Που βρίσκεται λοιπόν η Παραψυχολογία και η ιδέα ύπαρξης παραφυσικών φαινομένων; Σύμφωνα με τον Dean Radin, διευθυντή του Consciousness Research Laboratory του Πανεπιστημίου της Νεβάδα στο Las Vegas, η Παραψυχολογία βρίσκεται κάπου μεταξύ 1ου και 2ου σταδίου. 28

120+ Χρόνια Ερευνών: Τι Έχει Αποδειχθεί Τελικά; Πιο συγκεκριμένα αναφέρει πως: «Αν και ως ιδέα υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων, μόλις τα τελευταία 120 χρόνια κατάφεραν επιστήμονες να συγκεντρώσουν επιστημονικά δεδομένα υπέρ της ύπαρξης των φαινομένων με αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η διαδικασία και ήδη να βλέπουμε μπροστά μας τα πρώτα σημάδια του σταδίου 3.» Έχουν όμως την ίδια άποψη και οι υπόλοιποι επιστήμονες, όσοι δηλαδή βρίσκονται εκτός του κλάδου της παραψυχολογίας; Η απάντηση είναι καταφατική, αν αναλογιστούμε πως η εξαιρετικά αρνητική στάση που υπήρχε πριν κάποιες δεκαετίες πλέον έχει μεταλλαχθεί σε μία διάθεση για συζήτηση επί του τεράστιου όγκου των δεδομένων. Που στηρίζω έναν τέτοιο ισχυρισμό; Απλά ανατρέξτε στον μακρύ πλέον κατάλογο με τα επιστημονικά journals που έχουν δημοσιεύσει papers και έρευνες υπέρ της ύπαρξης παραφυσικών φαινόμενων: Foundaions of Physics, American Psychologist, Statistical Science, Proceedings of the IEEE (της γνωστής στο χώρο της πληροφορικής IEEE), Psychological Bulletin (ένα από τα top ranking journals για δημοσίευση paper), Physical Review κ.ά. Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι επιστήμονες να ενδιαφερθούν για την έρευνα πάνω στα παραφυσικά φαινόμενα. Έτσι, από το 1990 και έπειτα τα σεμινάρια πάνω σε τέτοιου είδους έρευνες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των προγραμμάτων μεγάλων ετήσιων συνεδρίων, όπως των American Association for the Advancement of Science και American Statistical Association. Και δεν είναι μόνο αυτό, μιας και η Παραψυχολογία μοιάζει πλέον να αποκτάει ευρεία αποδοχή, αν κρίνει κανείς από τις εκατοντάδες ομιλίες που έχουν δοθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε διπλωμάτες των Ηνωμένων Εθνών, σε ακαδημαϊκούς του Πανεπιστημίου του Harvard, σε επιστήμονες εταιριών (Bell Laboratories, ομιλία του Rupert Sheldrake το 2008 στη Google κ.ά.) κ.λπ. Τι Έχει Αποδειχθεί Λοιπόν; Πως κατάφερε όμως ένα τόσο αμφιλεγόμενο πεδίο έρευνας να κερδίσει τέτοια αποδοχή; Όπως κάθε άλλο αντίστοιχο πεδίο στο παρελθόν φυσικά, μέσω δηλαδή σοβαρών ερευνών μέσα σε αυστηρά επιστημονικά πλαίσια που οδήγησαν σε ανακαλύψεις και αντικειμενικές αλήθειες. 120 χρόνια ερευνών λοιπόν θα περίμενε κανείς πως θα είχαν οδηγήσει στην πραγματοποίηση χιλιάδων πειραμάτων και τη συλλογή ενός τεράστιου όγκου επιστημονικών δεδομένων. Έτσι ακριβώς είναι, σε τέτοιο βαθμό 29

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας Guy L. Playfair: «Το Μεγαλύτερο Επίτευγμα των Παραψυχολόγων!» «Οι επιθανάτιες και οι εξωσωματικές εμπειρίες είναι σήμερα γενικά αποδεκτές, όπως επίσης και το φαινόμενο όπου μικρά παιδιά εμφανίζουν αναμνήσεις από παλαιότερες ζωές είναι πλέον πολύ πιο αποδεκτό από ότι ήταν πριν από 120 χρόνια (λόγω κυρίως της δουλειάς του Ian Stevenson). Για εμένα προσωπικά, το μεγαλύτερο επίτευγμα των παραψυχολόγων είναι ότι κατάφεραν να προσφέρουν στατιστικά σημαντικές αποδείξεις για την ύπαρξη των πιο γνωστών ψυχικών φαινομένων.» μάλιστα που σήμερα οι απανταχού παραψυχολόγοι δεν εστιάζουν σε πειράματα συλλογής αποδείξεων (υπάρχουν ήδη υπεραρκετές), αλλά σε έρευνες για την κατανόηση της λειτουργίας των φαινόμενων. Σας φαίνονται όλοι οι παραπάνω ισχυρισμοί πρωτοφανείς και απίστευτοι; Ας δούμε λοιπόν μέσα στις επόμενες σελίδες τι κατάφερε να αποδείξει η Παραψυχολογία στα 120 χρόνια της ύπαρξης της, αναφέροντας τις εξελίξεις σε μερικά από τα γνωστότερα φαινόμενα. Τηλεπάθεια: Υπάρχει, Αλλά σε τι Βαθμό; Ένα από τα παραφυσικά φαινόμενα που έχουν μελετηθεί εις βάθος και επί δεκαετίες ολόκληρες είναι αυτό της τηλεπάθειας, ή καλύτερα της επικοινωνίας μεταξύ δύο εγκεφάλων δίχως τη χρήση καμίας από τις 5 γνωστές ανθρώπινες αισθήσεις. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο, για την όσο το δυνατόν πιο επιστημονική μελέτη του φαινόμενου, αναπτύχθηκε το πείραμα ganzfeld. Πριν την έναρξη του, ο δέκτης (ένας άνθρωπος που προσπαθεί να «δεχθεί» μηνύματα) εισέρχεται σε μία κατάσταση όπου τα αισθητήρια όργανα του «κλειδώνουν». Για παράδειγμα, τα μάτια του καλύπτονται για να μην δέχεται ερεθίσματα, η ακοή του μπαίνει σε μία σταθερή κατάσταση με το να παίζεται διαρκώς στα αυτιά του δέκτη λευκός θόρυβος μέσω ακουστικών κ.ά. Όταν ο δέκτης ετοιμαστεί, ο πομπός (ένας άλλος άνθρωπος που προσπαθεί να «προβάλει» μηνύματα στον δέκτη) διαλέγει κάθε φορά (σε κάθε συνεδρία) ένα από τα 4 προκαθορισμένα σύμβολα (ή χρώματα ή νούμερα κ.ά.). Με βάση την τύχη λοιπόν, ο δέκτης αναμένεται να βρει το σωστό σύμβολο μία φορά ανά 4 συνεδρίες, ποσοστό επιτυχίας δηλαδή 25%. Από το 1974 έως το 1997 πραγματοποιήθηκαν 2.549 σχετικά πειράματα, σύμφωνα με 40 papers που δημοσιεύθηκαν σε όλο τον κόσμο και τα οποία συγκέντρωσε και ανέλυσε ο παραψυχολόγος Dean Radin λίγα χρόνια αργότερα. Οι ερευνητές που ευθύνονταν για αυτά ήταν 30

120+ Χρόνια Ερευνών: Τι Έχει Αποδειχθεί Τελικά; αξιόλογοι και επιτυχημένοι ακαδημαϊκοί όπως η ψυχολόγος Kathy Dalton του Koestler Parapsychology Unit (τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου), ο καθηγητής Dick Bierman (τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ), η καθηγήτρια Adrian Parker (Πανεπιστήμιο του Gothenburg, Σουηδία) κ.ά. Τι ποσοστό επιτυχίας εμφανίστηκε λοιπόν στο σύνολο των πειραμάτων; 33.2% σε αντίθεση με το 25% που αναμενόταν. Αν και στα μάτια του μη επιστήμονα καθημερινού ανθρώπου η διαφορά μοιάζει μικρή, εντούτοις ερευνητικά είναι τεράστια και αποτελεί μία πρώτης τάξεως απόδειξη για την πραγματικότητα του φαινόμενου. Αρκεί να σας αναφέρω πως στατιστικά υπήρχε μία πιθανότητα στο ένα εκατομμύριο δισεκατομμύρια (1 προς 1015) να οφείλεται κάτι τέτοιο στην τύχη, οπότε μία τέτοια (βολική είναι η αλήθεια) ερμηνεία αποκλείστηκε εξ αρχής. Τι συμβαίνει λοιπόν; Μπορούν όντως άνθρωποι να διαβάζουν τις σκέψεις μας; Σαφώς και όχι, μιας και η ζωή διαφέρει από το Χόλιγουντ όπως ανέφερα και στην αρχή του κειμένου. Αυτό όμως που αποδείχθηκε πέρα πάσης αμφιβολίας είναι ότι: «Βάση του τεράστιου όγκου αξιόπιστων πειραματικών δεδομένων που μελέτησα, αποδείχθηκε πως οι άνθρωποι κάποιες φορές λαμβάνουν μικρές ποσότητες συγκεκριμένης πληροφορίας από απόσταση δίχως τη χρήση των γνωστών μας αισθήσεων. Με λίγα λόγια, μέσω των πειραμάτων ganzfeld αποδείχθηκε πως υπάρχει τηλεπάθεια!» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο D. Radin. «Σίγουρα θα προτιμούσατε να σας απαντούσα με σιγουριά [ ] πως δεν υπάρχει το οτιδήποτε απόκρυφο. Δεν αναζητώ όμως τη συμπάθεια σας. Η πιθανότητα να υπάρχει αντικειμενικά μεταφορά σκέψεων μεταξύ δύο ανθρώπων και κατ επέκταση τηλεπάθεια είναι κάτι που σας προτρέπω να σκεφτείτε προσεκτικά!» Sigmund Freud Αντίληψη Έξω από τις 5 Αισθήσεις! Το φαινόμενο ESP διαφέρει από την τηλεπάθεια στο ότι δεν απαιτείται να υπάρχει κάποιος πομπός ώστε ο δέκτης να μπορέσει να αποκτήσει μία πληροφορία. Έτσι, ένας άνθρωπος εφόσον το φαινόμενο υπάρχει μπορεί να συλλέξει πληροφορίες μέσω κάποιας εξωαισθητήριας αντίληψης (αγγλ. Extra Sensory Perception) από ένα απομακρυσμένο περιβάλλον, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στο φαινόμενο remote viewing, δίχως να είναι 31

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας απαραίτητο να υπάρχει κάποιος παρατηρητής σε αυτό ώστε να του στείλει την πληροφορία. Το γνωστότερο πείραμα για έλεγχο της ύπαρξης ή μη του εν λόγω φαινόμενου κάνει χρήση ESP καρτών, ένα συγκεκριμένο είδος δηλαδή καρτών οι οποίες είναι 5 στον αριθμό και φέρουν πάνω τους απλά γεωμετρικά σύμβολα (κύκλο, τρίγωνο κ.λπ.). Μάλιστα, ο πρώτος ερευνητής που χρησιμοποίησε τέτοιου είδους κάρτες ήταν ο Γάλλος Νομπελίστας φυσιολόγος Charles Richet, εν έτη 1889. Η μεθοδολογία είναι απλή: σε κάθε συνεδρία επιλέγεται τυχαία μία κάρτα (είτε υπάρχει πομπός είτε όχι) και ο δέκτης προσπαθεί να «δει» το σύμβολο που αυτή φέρει. Με βάση την τύχη, από τη στιγμή που υπάρχουν 5 διαφορετικά σύμβολα ο δέκτης αναμένεται να επιλέξει σωστά μία φορά ανά 5 συνεδρίες (20% ποσοστό επιτυχίας). Περιττό να πω πως έχουν γίνει άπειρα πειράματα με κάρτες ESP, τόσο σε ελεγχόμενες όσο και σε ανεξέλεγκτες συνθήκες. Η ανάλυση που ακολουθεί στηρίζεται αποκλειστικά σε έρευνες που δημοσιεύθηκαν σε επιστημονικά journals μεταξύ 1882 και 1939. Σύμφωνα με τους J. G. Pratt, J. B. Rhine και τους συνεργάτες τους, δημοσιεύθηκαν 142 σχετικά papers που περιγράφανε 3.6 εκατομμύρια συνεδρίες σε 185 διαφορετικά πειράματα και με 4.600 συμμετέχοντες. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον παρακάτω πίνακα, όπου τα πειράματα είναι χωρισμένα σε 4 κατηγορίες. Πηγή: Πίνακας 6.1, σελ. 96, The Conscious Universe, Dean Radin (Ph.D) Αν και τα ποσοστά είναι ελαφρώς μεγαλύτερα από το αναμενόμενο 20%, ερευνητικά αποτελούν σημαντικότατη απόδειξη της ύπαρξης του φαινόμενου. 32

120+ Χρόνια Ερευνών: Τι Έχει Αποδειχθεί Τελικά; Πως είναι δυνατόν κάτι τέτοιο; Εξαιτίας του ότι υπάρχουν 3.6 εκατομμύρια συνεδρίες, η πιθανότητα τα παραπάνω ποσοστά να οφείλονται στην τύχη είναι ένα προς ένα δισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια (1 προς 1021)! Χάρη σε αυτόν τον όγκο δεδομένων έκτοτε πολλοί σκεπτικιστές άλλαξαν θέση, όπως για παράδειγμα ο καθηγητής J. K. Eysenck, πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, που δήλωσε δύο δεκαετίες αργότερα πως: «Το μόνο συμπέρασμα που μπορεί να βγάλει ένας μην προκατειλημμένος παρατηρητής είναι πως όντως υπάρχει ένας μικρός αριθμός ανθρώπων που μπορούν να αποκτήσουν γνώση από το μυαλό ανθρώπων ή από το εξωτερικό περιβάλλον με μέσα που δεν γνωρίζει ακόμα η επιστήμη»! Μπορούμε να Προβλέψουμε το Μέλλον; Στο φαινόμενο της πρόγνωσης οι αποδείξεις είναι ακόμα πιο εντυπωσιακές, σύμφωνα με αξιολόγηση που πραγματοποίησαν ο Charles Honorton και η φυσιολόγος Diane Ferrari πάνω στα επιστημονικά δεδομένα που συλλέχθησαν μεταξύ 1935 και 1987 μέσω πειραμάτων forced-choice. Τι ακριβώς είναι αυτά; Η τυπική εκδοχή τους έχει ως εξής: ένας συμμετέχοντας καλείται να επιλέξει ένα σύμβολο από κάποιες προκαθορισμένες επιλογές, το οποίο πιστεύει ότι θα εμφανιστεί στη συνέχεια. Κατόπιν γίνεται επιλογή με τυχαίο τρόπο από τον πειραματιστή και ελέγχονται αν ταυτίζονται μεταξύ τους οι δύο επιλογές. Βασιζόμενοι σε 113 αγγλόφωνα papers που περιγράφανε 309 πειράματα με σύνολο δύο εκατομμύρια συνεδρίες, στις οποίες συμμετείχαν 50.000 άνθρωποι και πραγματοποιήθηκαν από 62 διαφορετικούς ερευνητές, οι Honorton και Ferrari υπολόγισαν ποσοστά που έδειχναν πέρα πάσης αμφιβολίας την ύπαρξη του φαινόμενου της πρόγνωσης. Μάλιστα, η πιθανότητα τα αποτελέσματα αυτά να βασίζονταν στην τύχη ήταν ένα προς 1025! Αλλάζουν Στάση οι Σκεπτικιστές; Το 1995, ο Carl Sagan (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Cornell και γνωστός σκεπτικιστής) εξέδωσε το βιβλίο του The Demon haunted world από τις εκδόσεις Random House, όπου βάλθηκε να απομυθοποιήσει μαζικές υστερίες όπως απαγωγές εξωγήινων, ψυχικές θεραπείες και οτιδήποτε άλλο μπορεί να βρει κάποιος στον τομέα New Age των σύγχρονων βιβλιοπωλείων. Ανάμεσα στα άλλα όμως υπήρχε και μία εκπληκτική παραδοχή: «Τη στιγμή της συγγραφής του βιβλίου υπάρχουν τρεις ισχυρισμοί σχετικά με τα φαινόμενα ESP (τηλεπάθεια κ.λπ.) οι οποίοι κατά την άποψη» συνεχίζεται στη σελ. 34 33

Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας» συνεχίζεται από σελ. 33 Τηλεκίνηση: Επηρεάζει το Πνεύμα την Ύλη; Μεταξύ 1935 και 1987 πραγματοποιήθηκαν 148 πειράματα από 52 ερευνητές πάνω στην πιθανότητα ύπαρξης επιρροής του πνεύματος πάνω στην ύλη, όπου 2.549 άνθρωποι συμμετείχαν σε 2.6 εκατομμύρια συνεδρίες. Τι είδους πειράματα ήταν αυτά; Κάθε συμμετέχοντας καλούνταν να ρίξει ένα κέρμα και να προσπαθήσει με τη δύναμη της θέλησης του να το «αναγκάσει» να δείξει κορώνα αντί γράμματα ή το αντίθετο. Εν έτη 1989, ο Dean Radin με την Diane Ferrari αξιολόγησαν τα αποτελέσματα όλων αυτών των πειραμάτων στα πλαίσια του Πανεπιστημίου του Princeton. Στις «συνεδρίες ελέγχου», όπου οι συμμετέχοντες απλά έριχναν το κέρμα δίχως να προσπαθούν να το «αναγκάσουν» πνευματικά να δείξει οποιαδήποτε πλευρά, είχαν ποσοστό επιτυχίας 50.02% (πολύ κοντά δηλαδή στο 50% που ήταν το ποσοστό της τύχης). Αντιθέτως, στις υπόλοιπες συνεδρίες όπου οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να «αναγκάσουν» να εμφανιστεί περισσότερες φορές η μία από τις δύο πλευρές, το ποσοστό επιτυχίας έφτασε στο 51.2%. Για ακόμα μία φορά το αποτέλεσμα δεν μοιάζει σημαντικό στον μη επιστήμονα, ερευνητικά όμως είναι μιας και η πιθανότητα κάτι τέτοιο να συμβαίνει λόγω τύχης είναι μόλις ένα προς ένα δισεκατομμύριο (1 προς 109)! Είναι αυτό αρκετό όμως; Ο παραψυχολόγος Dean Radin είναι για ακόμα μία φορά ξεκάθαρος: «Μετά από 60 χρόνια πειραματισμών με κέρματα και σύγχρομου αξίζουν σοβαρής έρευνας: 1) με τη σκέψη και μόνο άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν τυχαίες γεννήτριες αριθμών σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, 2) άνθρωποι σε κατάσταση ελαφριάς χαλάρωσης των αισθητήριων οργάνων τους μπορούν να δεχθούν σκέψεις ή εικόνες που προβάλλονται (πνευματικά) σε αυτούς και 3) μικρά παιδιά κάποιες φορές αναφέρουν λεπτομέρειες από μία παλαιότερη ζωή τους, οι οποίες μετά από έλεγχο αποδεικνύονται ακριβείς και δεν είναι δυνατόν να τις έχουν λάβει τα παιδιά μέσω κάποιου άλλου τρόπου πέρα της μετενσάρκωσης!» «Άνθρωποι όπως εμείς, που πιστεύουν στη φυσική, γνωρίζουν πως ο διαχωρισμός μεταξύ παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος είναι απλά μία εγωιστικά επίμονη ψευδαίσθηση.» Albert Einstein 34