Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012. Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από την S&P σε Β- με σταθερές προοπτικές αποτελεί την καλύτερη και σαφέστερη ένδειξη ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την ανάκαμψη της Ελληνικής οικονομίας, και τον μετασχηματισμό της σε οικονομία ΑΑΑ μέχρι το 2020. Οι παράγοντες που οδήγησαν στο αποτέλεσμα αυτό είναι αφενός η αποφασιστικότητα που επέδειξε τους τελευταίους μήνες η ελληνική κυβέρνηση να εφαρμόσει το πρόγραμμα προσαρμογής υπερβαίνοντας τις οικονομικές και πολιτικές αντιξοότητες που το συνοδεύουν, και αφετέρου η αναμφισβήτητη έκφραση της κοινοτικής αλληλεγγύης να στηριχθεί η Ελλάδα εντός του Ευρώ από τους εταίρους της στην Ευρωζώνη. Μέχρι τέλους του 2014, η Ελλάδα θα έχει λάβει 236,8 δισ. χρηματοδοτικής βοήθειας, εκ των οποίων τα 197.6 δισ. από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν και μετά την δόση των 52,4 δισ., τα χρήματα που απομένουν να εισπραχθούν το 2013-2014 είναι μόλις 35,8 δισ., η προσήλωση στην εφαρμογή του προγράμματος είναι η μόνη διέξοδος που εξασφαλίζει την περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας και την πρόσβαση στις αγορές από το 2015 εφόσον έχει αποκατασταθεί πλήρως μέχρι τότε η αξιοπιστία των αποφάσεων οικονομικής πολιτικής στην Ελλάδα. Σημειώνεται, επίσης, ότι για την επαναφορά της χώρας μας στις τάξεις των ευνομούμενων οικονομιών θα πρέπει το επόμενο διάστημα να δοθεί προτεραιότητα στην αποκατάσταση ομαλών συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία. Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών είναι το πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, που θα ενισχυθεί περαιτέρω με την επιστροφή των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα. Οιαδήποτε προσπάθεια, λοιπόν, άντλησης χρηματοδότησης για την κάλυψη των ελλειμμάτων του δημοσίου με την έκδοση εντόκων γραμματίων και την απορρόφηση τους από τις ελληνικές τράπεζες, είναι αντιπαραγωγική. Εάν τηρείται απαρέγκλιτα το πρόγραμμα προσαρμογής, όλες οι χρηματοδοτικές ανάγκες του δημοσίου καλύπτονται πλήρως από την χρηματοδοτική βοήθεια. Ως εκ τούτου, οιαδήποτε χρήση έντοκων γραμματίων του δημοσίου, pari passu, θα στερεί πόρους από την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών και, σε τελική ανάλυση, από την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Παραμένει, επίσης, γεγονός, ότι ο δίκαιος καταμερισμός του κόστους προσαρμογής τα επόμενα δύο δύσκολα χρόνια θα είναι κομβικής σημασίας για την επιτυχία της ανόρθωσης της ελληνικής οικονομίας. Η μετατόπιση του κόστους σε όσους φοροδιαφεύγουν και μακριά από τις πλάτες των μισθωτών, των συνταξιούχων, των ανέργων και των νέων θα δράσει καταλυτικά για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας δεν θα πρέπει να θεωρείται ως δεδομένη εάν δεν διασφαλίζεται ταυτόχρονα και η κοινωνική συνοχή. Στο πλαίσιο αυτό, το νέο Φορολογικό Νομοσχέδιο περιέχει στοιχεία που μπορεί να το χαρακτηρίσουν ως το πρώτο σωστό βήμα προς μια πραγματική φορολογική μεταρρύθμιση: α) Εκλογικεύει το σύστημα φορολογίας των χαμηλόμισθων μισθωτών, ιδιαίτερα εκείνων που αποκτούν εισόδημα από μισθούς ή συντάξεις έως 20.000 ετησίως που ανέρχονταν το 2011 σε 3,2 εκατ. β) Καταργεί μια μεγάλη σειρά φορολογικών απαλλαγών και εκπτώσεων φόρου που περέχονταν αδιαφανώς και ανεξαρτήτως ύψους εισοδήματος και ενισχύει τις οικογένειες με εξαρτημένα παιδιά με ικανοποιητικά επιδόματα. γ) Επιχειρεί την αύξηση των φορολογικών εσόδων από τους μη-μισθωτούς που έως τώρα συνέβαλαν ελάχιστα στα έσοδα του κράτους. δ) Επιχειρεί την εκλογίκευση της φορολογίας εισοδήματος κεφαλαίου. ε) Επιδιώκει την καθαρή αύξηση των εσόδων του κράτους κατά 1,0 δις περίπου στα επόμενα δύο έτη, όπως προβλέπεται από τις υποχρεώσεις της χώρας για περαιτέρω προώθηση της απολύτως αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής. 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Διάγραμμα 1. Μέση φορολογική επιβάρυνση των ατομικών επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών με την νέα και με την νέα φορολογική κλίμακα και με την κλίμακα του 2011 9.000 10.000 15.000 18.000 21.000 22.000 Ειδικότερα, πρώτον, γίνεται η διάκριση του εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες από το εισόδημα που αποκτάται από ατομικές επιχειρήσεις και ελεύθερα επαγγέλματα (από μημισθωτούς), καθώς και του εισοδήματος από ακίνητα. Με αυτό τον τρόπο γίνεται μια νέα 30.000 Νέα φορολογική κλίμακα Φορολογική κλίμακα 2011 Πίνακας 2. Μέση φορολογική επιβάρυνση μισθωτών και συνταξιούχων με την νέα φορολογική κλίμμακα σε σύγκριση με την ισχύουσα κλίμακα 9.000 Νέα φορολογική κλίμακα Φορολογική κλίμακα 2011 10.000 15.000 18.000 21.000 22.000 30.000 40.000 40.000 45.000 45.000 60.000 60.000 80.000 80.000 100.000 100.000 120.000 120.000

προσπάθεια για τον περιορισμό της τεράστιας ανισότητας που παρατηρείται έως σήμερα με δυσανάλογα μεγάλη φορολογική επιβάρυνση των μισθωτών και με ελάχιστη επιβάρυνση των πραγματικών εισοδημάτων (όχι αυτών που δηλώνονται στην εφορία) που αποκτώνται από μημισθωτούς. Στις τάξεις των τελευταίων επικρατεί εκτεταμένη «νόμιμη» και παράνομη φοροαποφυγή και φοροδιαφυγή με απώλειες όχι μόνο στον φόρο εισοδήματος, αλλά και στον ΦΠΑ. Για την αντιμετώπιση, σε κάποιο βαθμό, αυτών των προβλημάτων, το νέο νομοσχέδιο προβλέπει αυξημένη φορολογική επιβάρυνση για τα εισοδήματα των μη μισθωτών που πράγματι δηλώνονται, όταν αυτά δεν υπερβαίνουν τα 50.000, και επίσης μικρή αύξηση του φόρου επιτηδεύματος (Διάγραμμα 1). Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ουσιαστική ελάφρυνση για δηλωθέντα τα εισοδήματα άνω των 60.000, προφανώς με στόχο την ενθάρρυνση της ακριβούς δήλωσης των εισοδημάτων από τους μετόχους ατομικών επιχειρήσεων και από τους ελεύθερους επαγγελματίες. Οι ανωτέρω ρυθμίσεις ενέχουν ασφαλώς τον κίνδυνο της υπέρμετρης φορολογικής επιβάρυνσης κάποιων ειλικρινών φορολογουμένων για εισοδήματα από ατομικές επιχειρήσεις και ελεύθερα επαγγέλματα. Ωστόσο, αυτό είναι το αποτέλεσμα της αντικειμενικής αδυναμίας του κράτους να ελέγξει τις 660.000 εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που δήλωσαν το 2011 φορολογητέο εισόδημα έως 20.000. Δεύτερον, απλοποιείται η φορολογική κλίμακα μισθωτών και συνταξιούχων. Περιορίζονται σε τρείς οι φορολογικές κλίμακες (22%, 32% και 42%), καθιερώνεται έκπτωση φόρου ( 2.100 για εισοδήματα έως 21.000 και μειούμενη έκπτωση για υψηλότερα εισοδήματα έως 42.000) που ουσιαστικά απαλλάσσει από την φορολογία εισοδήματος άνω των 4,5 εκατ. φορολογουμένων και περιορίζει την φορολογική επιβάρυνση σε επιπλέον 2,5 εκατ. φορολογούμενους με φορολογητέο εισόδημα κάτω των 20.000. Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 2., με τη νέα κλίμακα αυξάνεται η φορολογική επιβάρυνση των φορολογουμένων με εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις άνω των 22.000. Περισσότερο αυξάνει ασφαλώς η φορολογική επιβάρυνση των φορολογουμένων μισθωτών και συνταξιούχων με φορολογητέο εισόδημα άνω των 20.000 που έως τώρα επωφελούνταν περισσότερο από το αυξημένο αφορολόγητο όριο εισοδήματος που ίσχυε για τα εξαρτημένα τέκνα και από τις άλλες φορολογικές απαλλαγές που καταργήθηκαν. Ωστόσο, οι απώλειες των οικογενειών με εξαρτημένα τέκνα και με φορολογητέο εισόδημα έως 45.000 περιορίζονται αισθητά με την θέσπιση του επιδόματος τέκνων ( 40 ανά τέκνο ανά μήνα) και, επιπλέον, με την θέσπιση του ειδικού επιδόματος 500 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο άνω των δύο. Τρίτον, επιδιώκεται η διεύρυνση της φορολογικής βάσης: i) μέσω του περιορισμού των διάχυτων, και αδιαφανών έως σήμερα, φορολογικών απαλλαγών και εκπτώσεων, ii) μέσω του εξορθολογισμού της διαδικασίας προσδιορισμού των εισοδημάτων από μισθωτές υπηρεσίες που περέχονταν έως σήμερα από θεωρούμενους μη-μισθωτούς, iii) μέσω της θέσπισης της υποχρέωση των φορολογουμένων να δηλώνουν όλα τα εισοδήματά τους τόσο αυτά που έχουν φορολογηθεί αυτοτελώς όσο και αυτά που πρόκειται να φορολογηθούν, έτσι ώστε επί του συνόλου να επιβάλλεται η έκτακτη εισφορά του 1% έως 4,0%, κ.ά. Τέταρτον, επιχειρείται η εκλογίκευση του φόρου εισοδήματος κεφαλαίου και μειώνονται οι συντελεστές απόσβεσης πάγιων περιουσιακών στοιχείων. Ειδικότερα, αυξάνεται ο συντελεστής φορολογίας των κερδών από 20% σε 26% και μειώνεται ο συντελεστής επί των διανεμομένων κερδών από 25% σε 10%. Ο τελικός φορολογικός συντελεστής στα κέρδη αν και μειώνεται σε 33,4% από περίπου 40% που ήταν στο σύστημα που ίσχυε έως το 2012, παραμένει συγκριτικά με άλλες γειτονικές χώρες σε υψηλό επίπεδο και συμβάλλει ελάχιστα στην τόνωση της αναπτυξιακής διαδικασίας που τόσο έχει ανάγκη η χώρα τα επόμενα χρόνια. Σημειώνεται ότι το ανωτέρω νομοσχέδιο αποτελεί συνέχεια των μέτρων μεταρρύθμισης του φορολογικού συστήματος και αναδιοργάνωσης του φορολογικού, ελεγκτικού και εισπρακτικού μηχανισμού που έχουν ήδη θεσπιστεί και εφαρμόζονται. Μεταξύ άλλων, έχει καταργηθεί ο Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων και έχει αντικατασταθεί από τον σημαντικό απλούστερο Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών. Επίσης, έχει θεσπιστεί θέση Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων πενταετούς θητείας, με στόχο την επίτευξη πιο εμφανών (από ότι έως σήμερα) αποτελεσμάτων στον τομέα της είσπραξης της φορολογητέας ύλης. Επιπλέον, η Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι γίνονται σημαντικά βήματα για την ενίσχυση του ελεγκτικού μηχανισμού. Τέλος, για την ολοκλήρωση της φορολογικής μεταρρύθμισης το Υπ. Οικονομικών σχεδιάζει εντός του 1 ου 6μήνου του 2013 τη συνολική επανεξέταση του ισχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, για την περαιτέρω προσαρμογή του σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, όπως επίσης τη θέσπιση ενός αυτοτελούς Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, κατά το πρότυπο άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Παγκόσμια Οικονομία Αισιόδοξος ότι η δημιουργία του μηχανισμού εποπτείας των ευρωπαϊκών τραπεζών υπό την ομπρέλα της ΕΚΤ θα συμβάλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης για τον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο και θα αρχίσει να ενισχύει σταδιακά τον διατραπεζικό δανεισμό, εμφανίσθηκε ο πρόεδρος της ΕΚΤ σε ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ προσπάθησε να απομακρύνει εμμέσως τις ανησυχίες της ΤτΓερμανίας ότι η εμπλοκή της στην εποπτεία θα την απομακρύνει από την επίτευξη του βασικού της ρόλου δηλαδή της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών και κατά 2

συνέπεια θα υπονομεύσει την άσκηση της νομισματικής της πολιτικής. Πάντως, ο διοικητής της ΤτΓερμανίας εμφανίζεται αρκετά προβληματισμένος για το εάν η ΕΚΤ θα είναι η πλέον αρμόδια αρχή για να αποφασίσει την οριστική διακοπή ή τη μη διακοπή της λειτουργίας μιας τράπεζας. Ο οίκος αξιολόγησης S&P υποβάθμισε την προοπτική του αξιόχρεου του Ηνωμένου Βασιλείου σε αρνητική, διατηρώντας την πιστοληπτική αξιολόγηση σε ΑΑΑ. Όπως τονίζει στην έκθεση του ο οίκος αξιολόγησης η χώρα κινδυνεύει να απολέσει μέσα στα επόμενα 1-2 έτη την άριστη βαθμολόγηση, εάν συνεχισθεί η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης. Η S&P εξέφρασε επίσης, την ανησυχία της για την πορεία του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, το οποίο εμφανίζει αντί σταθεροποίησης, αυξητικές τάσεις. Υπενθυμίζεται, στην υποβάθμιση της προοπτικής του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν προβεί ήδη και άλλοι δύο οίκοι αξιολόγησης (Moody s, Fitch). Ωστόσο, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch διατήρησε το αξιόχρεο της Γαλλίας στο άριστο επίπεδο ΑΑΑ με αρνητική προοπτική. Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης έχει αρχίσει να καταγράφεται μια καθυστέρηση στην υιοθέτηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για την οικονομία όπως ειδικότερα η προωθούμενη μεταρρύθμιση στην αγορά εργασίας. Η τελευταία επηρεάζει άμεσα το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος της χώρας, με αποτέλεσμα να τίθεται σε άμεσο κίνδυνο η πιστοληπτική της διαβάθμιση. Υπενθυμίζεται ότι οι Moody s και η S&Ρ έχουν προβεί ήδη σε υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής διαβάθμισης της Γαλλίας. Ειδικότερα, η Moody s έχει κατατάξει τη Γαλλία στη διαβάθμιση Aa1 με αρνητική προοπτική και η S&P s στο αντίστοιχο επίπεδο AA+ με επίσης αρνητική προοπτική. Στην ΕΚΤ συνεχίζεται η μείωση των καταθέσεων από τα ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει την άποψη περί σταδιακής βελτίωσης του κλίματος στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο αφού οι συγκεκριμένες καταθέσεις προσφέρουν μόνο ασφάλεια στα πιστωτικά ιδρύματα με μηδενικό επιτόκιο. Συγκεκριμένα, οι καταθέσεις των τραπεζών στην ΕΚΤ διαμορφώθηκαν τη 16.12.2012 στα 225,1 δισ. από 229,0 δισ. την 10.12.2012 (ιστορικά υψηλό 823,3 δισ. 8.5.2012). Στις ΗΠΑ, οι μέχρι σήμερα ενδείξεις μας οδηγούν στην εκτίμηση ότι τελικά θα υπάρξει συμβιβαστική λύση στο πολιτικό αδιέξοδο προκειμένου η αμερικανική οικονομία να μην οδηγηθεί στον αποκαλούμενο δημοσιονομικό γκρεμό. Ήδη την περασμένη εβδομάδα ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος της Βουλής των Αντιπρόσωπων πρότεινε την αύξηση των φορολογικών συντελεστών στα υψηλά εισοδήματα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων με εισοδήματα άνω του $ 1,0 εκατ. το χρόνο, με αντάλλαγμα περικοπές σε συνταξιοδοτικά προγράμματα. Στην πρόταση αυτή ο αμερικανός πρόεδρος αντιπρότεινε υψηλότερη φορολογία για όσους κερδίζουν πάνω από $ 400.000 το χρόνο προκειμένου να εξοικονομηθούν $ 1,2 τρισ. και είναι διατεθειμένος να συμφωνήσει για μειώσεις δαπανών $1,2 τρισ. οι οποίες μπορούν να αφορούν και κοινωνικά προγράμματα. Οι φορολογικοί συντελεστές επί των υψηλών εισοδημάτων, αποτελούν είναι ένα από τα σημεία τριβής στις διαπραγματεύσεις μεταξύ δημοκρατικών και ρεπουμπλικάνων αλλά το σίγουρο είναι ότι αμφότερες οι πλευρές επιδιώκουν να οδηγηθούν σε συμφωνία όσον αφορά το μακροπρόθεσμο περιορισμό του ελλείμματος εντός του 2012. Στην πραγματική οικονομία, ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ υποχώρησε στο 1,8% τον Νοέμ. 12 από 2,2% τον Οκτ. 12 και 2,0% τον Σεπτ. 12. Παράλληλη πορεία ακολούθησε και ο δομικός πληθωρισμός ο οποίος υποχώρησε στο 1,9% τον Νοέμ. 12 από 2,0% τον Οκτ. 12 και τον Σεπτ. 12. Σημαντικός παράγοντας της υποχώρησης των τιμών αποτελεί η αποκλιμάκωση της τιμής της βενζίνης. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η τιμή της βενζίνης μειώθηκε κατά -7,4% σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12. Όσον αφορά, τον πληθωρισμό με βάση το δείκτη τιμών παραγωγού αυτός κινήθηκε χαμηλότερα στο 1,5% το Νοέμ. 12 από 2,3% τον Οκτ. 12. Στον τομέα της παραγωγής, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 1,1% σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12 από μείωση -0,7% τον Οκτ. 12 και οριακή άνοδο 0,2% τον Σεπτ. 12. Επίσης, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν οριακά κατά 0,3% σε μηνιαία βάση το Νοέμ. 12 έναντι μείωσής τους κατά -0,3% τον Οκτ. 12 και αύξησης 1,2% τον Σεπτ. 12. Τέλος, οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά 29 χιλ. την εβδομάδα έως 8.12.2012 και διαμορφώθηκαν σε 343 χιλ. με αποτέλεσμα ο μέσος όρος 4 εβδομάδων να διαμορφωθεί στις 381,5 χιλ. για πρώτη φορά από την 24.11.2012. Στη ΖτΕ, η κατάσταση ύφεσης που επικρατεί σε αρκετές οικονομίες έχει οδηγήσει την ανεργία σε νέο ιστορικά υψηλό επίπεδο (11,7% Οκτ. 12). Η απασχόληση μειώθηκε κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο. 12, έναντι μηδενικής μεταβολής το 2 ο 3μηνο. 12, ενώ σε ετήσια βάση η μείωση διατηρήθηκε στο -0,7% το 3 ο 3μηνο. 12 για 2ο συνεχή 3μηνο. Έντονη μείωση της απασχόλησης καταγράφεται κυρίως στους κλάδους κατασκευών και μεταποίησης. Όσον αφορά τις επιμέρους οικονομίες, η Γερμανία αποτελεί εξαίρεση αφού η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,9% σε ετήσια βάση στο 3 ο 3μηνο. 12. Στη Γαλλία η απασχόληση σημείωσε οριακή υποχώρηση κατά -0,1% σε ετήσια βάση, ενώ στην Ιταλία παρέμεινε αμετάβλητη. Ωστόσο, τα κράτη-μέλη που εφαρμόζουν προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής, έχουν καταγράψει τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης της απασχόλησης. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η Ισπανία (-4,1%), η Πορτογαλία (-4,1%) και η Ελλάδα (-8,9%). Η Ε. Επιτροπή προβλέπει πτώση της απασχόλησης στη ΖτΕ κατά -0,8% το 2012 και -0,5% το 2013, προτού αυξηθεί κατά 0,4% το 2014. Ο ρυθμός ανόδου του ονομαστικού κόστους εργασίας ανά ώρα εργασίας στην Ευρωζώνη αυξήθηκε εκ νέου στο 2,0% σε ετήσια βάση το 3 ο 3μηνο. 12 από 1,9% 3

το 2 ο 3μηνο. 12. Ειδικότερα, το κόστος εργασίας αυξήθηκε σημαντικά στη βιομηχανία και τον κατασκευαστικό κλάδο ενώ υποχώρησε στον τομέα των υπηρεσιών. Στις επιμέρους οικονομίες, το ωριαίο κόστος εργασίας σε ονομαστικούς όρους συνεχίζει να αυξάνεται στην Ιταλία και την Πορτογαλία ενώ στην Ελλάδα μειώνεται με σχετικά υψηλούς ρυθμούς επιτείνοντας την ήδη σημειωθείσα εντυπωσιακή εσωτερική υποτίμηση. Ο πληθωρισμός με βάση τον εναρμονισμένο ΔΤΚ της ΖτΕ μειώθηκε στο 2,2% τον Νοέμ. 12, από 2,5% τον Οκτ. 12, λόγω κυρίως της υποχώρησης της τιμής της ενέργειας κατά 5,7% τον Νοέμ. 12. Η Ε. Επιτροπή προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 2,5% το 2012 για να υποχωρήσει στη συνέχεια στο 1,8% το 2013 και στο 1,6% το 2014. Όσον αφορά τον εξωτερικό τομέα, το εμπορικό ισοζύγιο της ΖτΕ συνεχίζει να εμφανίζεται πλεονασματικό και συγκεκριμένα στα 10,2 δισ. τον Οκτ. 12 από 9,5 δισ. τον Σεπ. 12, εξέλιξη που αποδίδεται στη σημαντική βελτίωση του πλεονάσματος της Γερμανίας και της Ολλανδίας. Η αύξηση του πλεονάσματος στη ΖτΕ τον Νοέμ. 12 αποδίδεται στην αύξηση των εξαγωγών κατά 10,1% σε μηνιαία βάση και των εισαγωγών κατά 10,5%.Στο 10μηνο Ιαν.-Οκτ. 12 το εμπορικό ισοζύγιο ήταν πλεονασματικό στα 64,1 δισ., έναντι ελλείμματος 28,5 δισ. την αντίστοιχη περίοδο του 2011, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 9% ενώ οι εισαγωγές κατά 2%. Τέλος, στην αγορά συναλλάγματος, το ευρώ εμφανίζει τάσεις σταθεροποίησης στην περιοχή των 1,3158 USD/EUR (18.12.2012) χωρίς να αποκλείεται μια ανοδική του κίνηση μέχρι το επίπεδο των 1,3250 USD/EUR. Θετικά επιδρά στο ευρώ η εξασθένιση του γιεν η οποία έχει προκληθεί από το εκλογικό αποτέλεσμα της 16 ης Δεκεμβρίου στην Ιαπωνία. Ο νέος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας είναι υπέρμαχος μιας περαιτέρω νομισματικής χαλάρωσης από την ΤτΙαπωνίας και στοχοθέτησης του πληθωρισμού από την κεντρική τράπεζα σε υψηλότερα επίπεδα, προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Τα Γιέν διαμορφωνόταν την 19.12.2012 στα 84,41 JPY/USD και στα 112,03 JPY/EUR. Γενικά, η ανατίμηση του Ευρώ, ιδιαίτερα έναντι του Γιέν, δεν αποτελεί θετική είδηση για την Ευρώπη. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Αγορά Εργασίας στοιχεία ΕΕΔ: Σύμφωνα με την 3μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των απασχολουμένων (15 ετών και άνω) διαμορφώθηκε σε 3.739,0 χιλ. το 3 ο 3μηνο 12, από 4.079,3 χιλ. το 3 ο 3μηνο 11 παρουσιάζοντας μεγάλη μείωση κατά -8,3% σε ετήσια βάση, έναντι -7,3% στο 3 ο 3μηνο 11. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. η απασχόληση μειώθηκε κατά -340,3 χιλ. άτομα στο 3 ο 3μηνο. 12 έναντι του 3 ου 3μήνου. 11. Αυτή η μείωση της απασχόλησης καταγράφεται σχεδόν εξ ολοκλήρου ως αύξηση της ανεργίας κατά 352,6 χιλ. άτομα, δηλαδή ως αύξηση των ατόμων ηλικίας 15-74 ετών που αναζητούσαν ενεργά εργασία τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες ή είχαν ήδη βρει εργασία την οποία θα αναλάμβαναν στους επόμενους τρεις μήνες. Η επιτάχυνση της πτώσης της απασχόλησης στο 3 ο 3μηνο 12 σε ετήσια βάση, προήλθε από την πτώση της απασχόλησης στον Πρωτογενή τομέα κατά -12,6 χιλ. άτομα (-2,5% σε ετήσια βάση) και από τη μεγάλη πτώση της απασχόλησης κατά 110,5 χιλ. άτομα, ή κατά -13,9% στον Δευτερογενή τομέα και κατά 227,1 χιλ. ή κατά -8,0% στον Τριτογενή τομέα. Επισημαίνεται η μεγάλη πτώση της απασχόλησης στις Κατασκευές κατά -37,0 χιλ. άτομα, στη Μεταποίηση κατά -62,1 χιλ., στο Λιανικό και το Χονδρικό Εμπόριο και στην Επισκευή Οχημάτων κατά -80,2 χιλ. άτομα, στον τομέα των Μεταφορών και της Αποθήκευσης κατά -11,6 χιλ. άτομα και ακόμη και στην παροχή υπηρεσιών Καταλύματος Εστίασης κατά -21,4 χιλ. άτομα. ΚΛΑΔΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ Γεωργία, Δασοκομία και Αλιεία Ορυχεία και λατομεία Μεταποίηση Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού Παροχή νερού, επεξ. λυμάτων, διαχ. αποβλήτων Κατασκευές Χονδρικό & λιανικό εμπόριο, επισκευή οχημάτων Μεταφορά και αποθήκευση Δραστ. υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης Ενημέρωση και επικοινωνία Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες Διαχείριση ακίνητης περιουσίας Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές Διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες Δημόσια διοίκηση και άμυνα. Κοινωνική ασφάλιση Εκπαίδευση Δραστ. ανθρώπινης υγείας και κοινωνικής μέριμνας Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών Δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών & φορέων ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. Γ' ΤΡΙΜΗΝΟ 2012 Γ' ΤΡΙΜΗΝΟ 2011 % Αριθμητική μεταβολή διαφορά 3.739,0 4.079,3-8,3% -340,3 491,5 504,1-2,5% -12,6 12,7 12,6 0,8% 0,1 356,9 419,0-14,8% -62,1 27,3 25,4 7,5% 1,9 22,9 26,3-12,9% -3,4 204,8 241,8-15,3% -37,0 664,6 744,8-10,8% -80,2 185,2 196,8-5,9% -11,6 296,0 317,4-6,7% -21,4 68,0 70,8-4,0% -2,8 106,1 115,2-7,9% -9,1 6,3 6,3 0,0% 0,0 223,4 213,0 4,9% 10,4 64,8 74,4-12,9% -9,6 327,3 359,0-8,8% -31,7 287,6 304,3-5,5% -16,7 219,9 241,3-8,9% -21,4 40,6 49,7-18,3% -9,1 77,6 86,4-10,2% -8,8 54,1 68,2-20,7% -14,1 1,6 2,6-38,5% -1,0 491,5 504,1-2,5% -12,6 624,6 725,1-13,9% -100,5 2.623,1 2.850,2-8,0% -227,1 Σημαντικό εύρημα της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού (ΕΕΔ) είναι η ραγδαία πτώση του αριθμού των απασχολούμενων (μόνιμων και προσωρινών) στην 3ετία 2009-2012 στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (δημόσια διοίκηση και άλλες νομικές μορφές του δημοσίου). Ειδικότερα στο 3 ο 3μηνο 12 ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων υποχώρησε στις 834,8 χιλ. έναντι 904,6 χιλ. στο 3 ο 3μηνο 11 και 995,8 χιλ. στο 3 ο 3μηνο 09. Η πτωτική τάση της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί καθώς πραγματοποιείται η πολιτική περαιτέρω μείωσης της απασχόλησης στο δημόσιο κατά 150.000 άτομα από τις αρχές του 2011 έως το τέλος του 2015. Επισημαίνεται ότι παρά την περιστολή του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, το δημόσιο εξακολουθεί να εμπλέκεται κατά σημαντικό ποσοστό στην οικονομική δραστηριότητα. Πιο συγκεκριμένα, στο 3 ο 3μηνο 12, το 23% του συνόλου των απασχολουμένων εργαζόταν στον δημόσιο τομέα, ενώ ο στενότερος δημόσιος τομέας (δημόσια διοίκηση) αντιστοιχούσε στο 38% του συνόλου των εργαζομένων στο δημόσιο. Αυτό σημαίνει ότι το 61% των υπαλλήλων του ευρύτερου 4

δημόσιου τομέα απασχολείται σε δραστηριότητες που θα μπορούσαν να ιδιωτικοποιηθούν. Η μείωση του αριθμού των απασχολουμένων οδήγησε στην προαναφερθείσα άνοδο της ανεργίας. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ ο αριθμός των ανέργων ανήλθε σε 1.230,9 χιλ. το 3 ο 3μηνο 12, έναντι 878,3 χιλ. το 3 ο 3μηνο 11 και το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 24,8% του εργατικού δυναμικού από 17,7% στο 3 ο 3μηνο 11 και συνολικά 17,7% το 2011. Στο 2 ο 3μηνο του 2009 το ποσοστό ανεργίας είχε υποχωρήσει στο 8,9% του εργατικού δυναμικού. Το ποσοστό ανεργίας των νέων μεταξύ των ετών 25-29 αυξήθηκε σημαντικά σε 38,0% το 3 ο 3μηνο 12 από 30,2% στο 3 ο 3μηνο 11, ενώ στο κρίσιμο ηλικιακό κλιμάκιο 30-44 έτη το ποσοστό ανεργίας εκτοξεύθηκε στο 23,4%, από 16,2% το 3 ο 3μηνο 11. Από πλευράς επιπέδου εκπαίδευσης, η ανεργία τροφοδοτήθηκε από τους έχοντες πτυχίο ανώτερης τεχνολογικής επαγγελματικής εκπαίδευσης (3 ο 3μηνο 12: 28,0%, 3 ο 3μηνο 11: 20,1%), τους έχοντες απολυτήριο μέσης εκπαίδευσης (3 ο 3μηνο 12: 27,1%, 3 ο 3μηνο 11: 19,5%) και τους έχοντες απολυτήριο τριτάξιας εκπαίδευσης (3 ο 3μηνο 12: 27,6%, 3 ο 3μηνο 11: 18,5%). Επίσης, συνεχίζεται η αύξηση του ποσοστού ανεργίας των εχόντων απολυτήριο δημοτικού (3 ο 3μηνο 12: 24,5%, 3 ο 3μηνο 11: 15,9%), τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (3 ο 3μηνο 12: 17,2%, 3 ο 3μηνο 11: 13,9%) και διδακτορικού ή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών (3 ο 3μηνο 12: 12,6%, 3 ο 3μηνο 11: 9,5%). Μεταβολές στην αγορά εργασίας Πληθυσμός ηλικίας άνω των 15 ετών Εργατικό Δυναμικό Άνεργοι Απασχόληση Μη Ενεργός Πληθυσμός 3 ο 3μηνο'10 9.311,0 5.024,9 621,9 4.402,9 4.286,1 3 ο 3μηνο'11 9.346,0 4.957,6 878,3 4.079,3 4.388,4 3 ο 3μηνο'12 9.377,2 4.969,9 1.230,9 3.739,0 4.407,3 Διαφορά 2011/10 35,0 67,3 256,4 323,6 102,3 Διαφορά 2012/11 31,2 12,3 352,6 340,3 18,9 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Έρευνα Εργατικού Δυναμικού Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ., μεταξύ του 3 ου 3μηνου 12 και 3 ου 3μηνου. 10 παρατηρείται μείωση της απασχόλησης κατά 633,9 χιλ. άτομα και αύξηση της ανεργίας κατά 609 χιλ. με το εργατικό δυναμικό να μειώνεται κατά 55 χιλ. Ταυτόχρονα, ο μη ενεργός πληθυσμός αυξήθηκε κατά 121,2 χιλ. άτομα, σε μια περίοδο που ο πληθυσμός ηλικίας άνω των 15 ετών εμφανίζει αύξηση 66,2 χιλ. ατόμων. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι πτώση της απασχόλησης στο 3 ο 3μηνο του 2012 σε σχέση με το 3 ο 3μηνο του 2011 αποτυπώνεται από την ΕΛΣΤΑΤ κυρίως ως αύξηση της ανεργίας και ελάχιστα ως μείωση του εργατικού δυναμικού. Αγορά εργασίας στοιχεία του ΟΑΕΔ: Από τα στοιχεία της αγοράς εργασίας, προκύπτει ότι οι εγγεγραμμένοι άνεργοι που αναζητούσαν εργασία αυξήθηκαν ελαφρά τον Νοέμ. 12 στις 786.3 χιλ. έναντι των 777,7 χιλ. του Οκτ. 12, ενώ τον Δεκ. 11 αριθμούσαν 730,6 χιλ. και τον Νοέμ. 11 715,7 χιλ. Επιπλέον, 186,5 χιλ. άνεργοι ήταν μεν εγγεγραμμένοι τον Νοέμ. 12 στον ΟΑΕΔ αλλά, κατά δήλωσή τους, δεν αναζητούσαν πλέον εργασία (Οκτ. 12: 155,7 χιλ. Νοέμ. 11: 169,1 χιλ.). Σημειώνεται ότι οι άνεργοι αυτής της κατηγορίας ανέρχονταν τον Δεκ. 11 στις 177,3 χιλ. Αυτό σημαίνει ότι από τον Δεκ. 11 παρατηρείται αυξημένη αποχώρηση ατόμων από το εργατικό δυναμικό, το οποίο, ωστόσο, παραμένει σχετικά σταθερό σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΔ της ΕΛΣΤΑΤ. Εκ του συνόλου των ανέργων που ζητούσαν απασχόληση τον Νοέμ. 12, το 42,8% (Νοέμ. 12: 336,2 χιλ., Οκτ. 12: 338,1 χιλ., Νοέμ. 11: 287,8 χιλ.) ήταν άνεργοι για διάστημα μεγαλύτερο του έτους και το υπόλοιπο για διάστημα μικρότερο του έτους. Από το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων τον Νοέμ. 12, οι 214,6 χιλ. ήταν επιδοτούμενοι και εξ αυτών οι 47,6 χιλ. ήταν εποχικοί άνεργοι στα τουριστικά επαγγέλματα. Σημειώνεται επίσης η μείωση των νέων αιτήσεων ανέργων για επιδότηση, οι οποίες ήταν στις 62 χιλ. τον Νοέμ. 12, από 73,0 χιλ. τον Οκτ. 12 και από 81,0 χιλ. τον Νοέμ. 11. Αναφορικά με το φύλο, το 42,0% των εγγεγραμμένων ανέργων τον Νοέμ. 12 ήταν άνδρες (Νοέμ. 11: 42,2%) και το υπόλοιπο γυναίκες. Σημειώνεται ότι ο αριθμός των άνεργων ανδρών αυξήθηκε τον Νοέμ. 12 κατά +9,4% (Νοέμ. 12: 329,9 χιλ., Νοέμ. 11: 301,7 χιλ.) σε ετήσια βάση και κατά +10,2% στις γυναίκες (Νοέμ. 12: 456,3 χιλ, Νοέμ. 11: 414,0 χιλ). Ως προς την ηλικία, 203,2 χιλ. άνεργοι ήταν κάτω των 30 ετών (25,8%), 503,3 χιλ.-στην πιο παραγωγική ηλικία-μεταξύ 30-54 ετών (64,0%) και 79,7 χιλ. από 55 ετών και άνω (10,1%). Σχετικά με την υπηκοότητα, το 92,1% των ανέργων ήταν Έλληνες υπήκοοι, το 1,8% χωρών της ΕΕ-27 και το 6,0% υπήκοοι τρίτων χωρών. (σε χιλ.) Πίνακας: Ροές Απασχόλησης Ιαν. 12 - Νοέμ. 12 Ιαν. 11 - Νοέμ. 11 Ιαν. 10 - Νοέμ. 10 11μηνο.'12 / 11μηνο. 11 Αναγγελίες προσλήψεων 799,64 794,42 896,24 0,7% Απολύσεις 617,36 649,29 674,99-4,9% Παραιτήσεις 232,89 245,26 283,95-5,0% Απολύσεις + Παραιτήσεις 850,25 894,56 958,93-5,0% Καθαρή Μεταβολή της απασχόλησης -50,61-100,14-62,69-49,5% Πηγή: OAEΔ Ωστόσο, το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της ανωτέρω ανακοίνωσης του ΟΑΕΔ είναι το γεγονός ότι οι αναγγελίες προσλήψεων αυξήθηκαν εντυπωσιακά για 5 ο συνεχόμενο μήνα στις 67,7 χιλ. τον Νοέμ. 12, από τις 59,19 χιλ. τον Νοεμ. 11. Η εξέλιξη αυτή συνέβαλε στην αύξηση των αναγγελιών προσλήψεων στο 11μηνο. 12 στις 799,6 χιλ., από 794,4 χιλ. στο 11μηνο 11 (σημειώνοντας μικρή αύξηση κατά +0,7%). Ωστόσο, στο 5μηνο Ιουλ.-Νοέμ. 12 οι αναγγελίες προσλήψεων ήταν αυξημένες στις 395,0 χιλ., έναντι 350,8 χιλ. στο αντίστοιχο 5μηνο του 2011, σημειώνοντας αύξηση κατά +12,6% σε ετήσια βάση (βλέπε σχετικό Διάγραμμα). 5

130,00 110,00 90,00 70,00 50,00 30,00 Επίσης, οι καταγγελίες συμβάσεων εργασίας ήταν μειωμένες στις 81,19 χιλ. τον Νοέμ. 12, από 94,02 χιλ. τον Νοέμ. 11, ενώ στο 11μηνο. 12 ήταν μειωμένες στις 617,36 χιλ., έναντι 649,29 χιλ. στο 11μηνο. 11. Τέλος, και οι οικειοθελείς αποχωρήσεις ήταν μειωμένες στις 232,89 χιλ. στο 11μηνο. 12, από 245,28 χιλ. στο 11μηνο. 11. Αποτέλεσμα των ανωτέρω εξελίξεων ήταν η μείωση των καθαρών θέσεων εργασίας κατά -50,6 χιλ. στο 11μηνο 12, έναντι μείωσης τους κατά -100,1 χιλ. στο 11μηνο 11. Γενικά, για έναν ακόμη μήνα παρουσιάζονται ενδείξεις σταθεροποίησης και βελτίωσης της κατάστασης στην αγορά εργασίας έναντι των εξαιρετικά αρνητικών εξελίξεων σε αυτή την αγορά έως τον Μάιο του 2012. 20,00 10,00 0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 Αύξηση των προσλήψεων σε ετήσια βάση σημειώνεται στο 4μηνο Ιουλ. Οκτ.'2012 2011 2012 Ιαν Φεβ Μαρτ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπτ Οκτ Νοε Η καθαρή ροή απασχόλησης είναι σαφώς βελτιωμένη σε ετήσια βάση στο 5μηνο Ιουν. Οκτ.'2012 (ΟΑΕΔ) 2011 2012 Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπτ Οκτ Νοε Συνολικά, το 2012 η καθαρή μείωση των θέσεων εργασίας στην οικονομία αναμένεται τώρα να διαμορφωθεί περί τις -73 χιλ, έναντι καθαρής μείωσής τους κατά -125,9 χιλ. το 2011, κατά -96,2 χιλ το 2010, -86,2 χιλ. το 2009 και -10,1 χιλ. το 2008. Από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), στο 1 ο 6μηνο 12 υπογράφηκαν 12,8% λιγότερες συμβάσεις εργασίας οποιασδήποτε μορφής σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2011 (Τα στοιχεία αυτά είναι συμβατά με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, σύμφωνα με τα οποία οι αναγγελίες προσλήψεων ήταν μειωμένες στο 1 ο 6μηνο του 2012 κατά -8,8%. Ωστόσο, στο επόμενο 5μηνο σημειώθηκε αύξηση των αναγγελιών προσλήψεων κατά +12,6%). Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΠΕ, οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης μειώθηκαν στο 1 ο 6μηνο. 12 κατά -16,2% και οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης κατά -2,9%. Από τις νέες συμβάσεις οι σχεδόν οι μισές (43,8%) αφορούσαν σε μερική και εκ περιτροπής απασχόληση. Επιπλέον καταγράφεται σταθερή μείωση των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης, από 66,9% του συνόλου το 2010 σε 56,1% το 1 ο 6μηνο 12, ενώ τόσο οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης όσο και οι εκ περιτροπής ακολουθούν αντίστροφη πορεία (μερική: 2010: 26,5%, 1 ο 6μηνο 12: 34,9%, εκ περιτροπής: 2010: 6,6%, 1 ο 6μηνο12: 9,0%). Τέλος επισημαίνεται ότι στο 1 ο 6μηνο 12 οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης που μετατράπηκαν: α) σε μερική, β) εκ περιτροπής, γ) με ή χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων, αυξήθηκαν κατά 50,0%, 14,7% και 117,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Κατά συνέπεια η κατάσταση βαθειάς ύφεσης στην οικονομία, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες νομοθετικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας συμβάλλουν αφενός στην αύξηση των απολύσεων και αφετέρου στην αύξηση των προσλήψεων, ενδεχομένως με τη χρήση περισσότερο ελαστικών μορφών απασχόλησης. Τιμές Εισροών και Εκροών και Παραγωγή και Εμπορία Αγροτικών Προϊόντων: Επιδείνωση των όρων εμπορίου σημειώθηκε στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας στο 10μηνο 12. Ειδικότερα, ο ρυθμός μεταβολής των τιμών των αγροτικών προϊόντων ήταν αρνητικός κατά -3,8% στο 10μηνο 12, έναντι αύξησης κατά +1,0% στο 10μηνο 11, ενώ οι τιμές που καταβάλλουν οι παραγωγοί για τις εισροές αυξήθηκαν κατά +2,5% σε ετήσια βάση στο 10μηνο 12, έναντι +9,3% στο 10μηνο 11. Ειδικά τον Οκτ. 12 οι όροι εμπορίου χειροτέρευσαν κατά πολύ, καθώς οι τιμές των αγροτικών προϊόντων που απολαμβάνουν οι παραγωγοί μειώθηκαν σημαντικά, κατά -9,9% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά -4,7% τον Οκτ. 11, ενώ παράλληλα τον Οκτ. 12 αυξήθηκαν οι καταβαλλόμενες τιμές κατά +3,5% (Οκτ. 11: +7,7%). Παράλληλα, σημειώθηκε μείωση της προστιθέμενης αξίας (σε σταθερές τιμές) στον πρωτογενή τομέα κατά -3,2% στο 9μηνο 12 σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -5,4% συνολικά το 2012. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη στις τιμές και στην παραγωγή των αγροτικών προϊόντων φαίνεται ότι θα οδηγήσει σε νέα μείωση το κατά κεφαλήν αγροτικού εισοδήματος και κατά το 2012. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, το πραγματικό κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα στην Ελλάδα εκτιμάται ότι μειώθηκε κατά -2,0% το 2012, έναντι μείωσής του κατά -5,3% και -4,3 το 2011 και 2010. Στην αρνητική αυτή εξέλιξη συνέτεινε και η μείωση των επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα, που δεν αντισταθμίστηκε με την επιδιωκόμενη εξάλειψη των διαρθρωτικών στρεβλώσεων που επιβαρύνουν την ελληνική αγροτική παραγωγή. Επίσης σύμφωνα με τις εθνικολογιστικές εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, η προστιθέμενη αξία του πρωτογενούς τομέα υποχώρησε στο 9μηνο 12 στο 3,3% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της οικονομίας από 3,4% συνολικά το 2011, 4,9% το 2005, έναντι 6,6% που αντιπροσώπευε το 2000. 6

Αναφορικά με το εμπόριο των αγροτικών προϊόντων (ΕΛΣΤΑΤ), σημειώνεται ότι οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων αυξήθηκαν στο 9μηνο 12 και διαμορφώθηκαν στα 3.614,4 εκατ. από 3.230,3 εκατ. στο 10μηνο 11, παρουσιάζοντας έτσι σημαντική αύξηση κατά +11,9% σε ετήσια βάση, έναντι μικρής αύξησης κατά +1,1% που παρατηρήθηκε συνολικά το 2011. Κατά συνέπεια, η αύξηση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων στο 9μηνο 12 ήταν υψηλότερη (+11,9%), έναντι της αύξησης του συνόλου των εξαγωγών αγαθών που σημειώθηκε στο 9μηνο 12 (+5,2%). Κατά συνέπεια, η συμμετοχή των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων στις συνολικές εξαγωγές της χώρας (χωρίς καύσιμα και πλοία) ανήλθε στο 29,2% στο 9μηνο 12, έναντι 27,4% στο 9μηνο 11. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι ο αγροτικός τομέας παρά τα σοβαρά διαρθρωτικά του προβλήματα συμβάλλει θετικά στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, ενώ έχει την παραγωγική δυνατότητα, λόγω των ευμενών εδαφο-κλιματικών συνθηκών να σημειώσει περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών και υποκατάσταση εισαγωγών με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας στην ελληνική οικονομία και ειδικότερα στον αγροτικό τομέα τα προσεχή έτη. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 9μηνο 2011 9μηνο 2012 % μεταβολή σε εκατ. 12/11 ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 3.230,3 3.614,4 11,9% Φρούτα & Λαχανικά 1.115,8 1.241,7 11,3% Ψάρια & Παρασκευάσματα ψαριών 451,7 445,9-1,3% Καπνός & Προϊόντα καπνού 267,3 334,1 25,0% Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών 255,2 289,3 13,3% Δημητριακά & Παρασκευάσματα δημητριακώ 240,1 247,9 3,3% Έλαια & λίπη 222,3 229,9 3,4% Φυσικές υφαντικές ίνες 78,0 213,3 173,3% Ποτά 143,4 145,0 1,1% Προϊόντα διατροφής & Παρασκευάσματα 140,7 136,2-3,1% Ζάχαρες & Παρασκευάσματα, Μέλι 80,6 82,1 1,9% Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργασ 43,2 53,2 23,2% Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 44,1 53,0 20,0% Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ. 30,2 35,1 16,2% Κρέατα & Παρασκευάσματα κρέατος 40,9 34,1-16,6% Ζωοτροφές 30,7 32,9 7,0% Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 15,9 20,5 28,7% Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) 20,9 13,8-34,1% Ξυλεία & Φελλός 6,8 5,9-13,5% Καουτσούκ φυσικό 2,3 0,5-76,3% Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 0,2 0,1-31,1% Πηγή ΕΛΣΤΑΤ. Όπως προκύπτει από τον σχετικό Πίνακα, σημαντική αύξηση σημείωσαν στο 9μηνο 12 κυρίως οι εξαγωγές: των φυσικών υφαντικών ινών (+173,3%) και ακατέργαστων ζωικών & φυτικών υλών(+28,7%), γεγονός που υποδηλώνει τις δυνατότητες που ακόμη κατέχει η ελληνική υφαντουργίας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα (+13,3%), τα φρούτα και λαχανικά (+11,3%), τα έλαια & λίπη και ελαιούχοι καρποί (+3,4% και +20,0%), ο καπνός και προϊόντα του (+25,0%), τα δέρματα & γούνες (+23,2%), τα δημητριακά και παρασκευάσματα (+3,3%), τα ποτά (+1,1%), η ζάχαρη & μέλι (+1,9%), οι ζωοτροφές (+7,0%), ενώ σε σημαντικό επίπεδο διατηρούνται οι εξαγωγές ψαριών & παρασκευασμάτων και προϊόντων διατροφής & παρασκευασμάτων τους. Επισημαίνεται ο σημαντικός ρόλος των εξαγωγών φρούτων και λαχανικών που συνιστούν το 34,4% του συνόλου των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων. Από τον Πίνακα των γεωργικών εισαγωγών, φαίνεται η σημαντική πτώση των εισαγωγών κατά -6,5% στο 9μηνο 12, που προέκυψε από όλες σχεδόν τις κατηγορίες γεωργικών προϊόντων (εκτός από τις ζάχαρες και παρασκευάσματα, έλαια και λίπη και ελαιούχοι σπόροι και καρποί) και αφετέρου η σημαντική επίπτωση της ύφεσης στις εισαγωγές το 2012, κάτι που δεν είχε διαφανεί στην έκταση αυτή το 2011, αφού σημειώθηκε αύξηση των εισαγωγών των γεωργικών προϊόντων κατά +2,1%. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 9μηνο 2011 9μηνο 2012 % μεταβολή σε εκατ. 12/11 ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 4.902,3 4.584,0-6,5% Κρέατα & Παρασκευάσματα κρέατος 834,1 812,1-2,6% Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών 626,2 564,8-9,8% Φρούτα & Λαχανικά 541,7 464,6-14,2% Δημητριακά & Παρασκευάσματα δημητριακ 510,6 410,5-19,6% Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ. 301,7 293,8-2,6% Ψάρια & Παρασκευάσματα ψαριών 328,4 281,4-14,3% Ζωοτροφές 256,4 250,3-2,4% Προϊόντα διατροφής & Παρασκευάσματα 254,6 241,7-5,0% Ζάχαρες & Παρασκευάσματα, Μέλι 171,0 218,3 27,7% Έλαια & λίπη 190,8 209,6 9,9% Ποτά 232,1 202,4-12,8% Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 135,9 149,6 10,1% Καπνός & Προϊόντα καπνού 185,2 148,9-19,6% Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργα 85,8 115,9 35,1% Ξυλεία & Φελλός 89,5 87,6-2,1% Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 84,2 74,9-11,1% Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) 44,9 36,7-18,3% Φυσικές υφαντικές ίνες 13,9 8,0-42,3% Καουτσούκ φυσικό 9,6 6,5-32,5% Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 5,6 6,1 9,2% Πηγή ΕΛΣΤΑΤ. εκατ. 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0-500 -1.000-1.500-2.000 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (9μηνο 2011-2012) 9μηνο 2011 9μηνο 2012 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑ Επισημαίνεται το σημαντικό ύψος στο 9μηνο. 12 των εισαγωγών κρεάτων και παρασκευασμάτων ( 812,1 εκατ.), που αποτελούν το 17,7% του συνόλου των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων, όπως και το ύψος των εισαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών ( 564,8 εκατ., αλλά με πτώση -9,8% το 9μηνο 12), φρούτων και λαχανικών ( 464,6 δις, με πτώση -14,2% το 9μηνο 12) ψαριών και παρασκευασμάτων ( 281,4 εκατ., αλλά με πτώση -14,3% στο 9μηνο. 12), δημητριακών και παρασκευασμάτων ( 410,5 εκατ., με πτώση κατά -19,6% στο 9μηνο. 12), δερμάτων ( 115,9 εκατ.), ζάχαρης & μέλι ( 218,3 εκατ.), καφέ-κακάο-τσάι ( 293,8 εκατ., με μικρή πτώση κατά -2,6% στο 9μηνο. 12), ζωοτροφές ( 250 εκατ., ε μικρή πτώση κατά -2,1% 7

το 9μηνο 12) έλαια & λίπη ( 209,6 εκατ., με αύξηση 9,9% το 2012). Είναι εμφανές ότι ένα σημαντικό μέρος των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων ήδη υποκαθίσταται από ανταγωνιστική εγχώρια παραγωγή, τάση που αναμένεται να λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις στους επόμενους μήνες. Δεδομένων και των εκτιμήσεων για συνέχιση της αυξητικής πορείας των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων δεν θα ήταν υπερβολή να αναμένεται πλεονασματικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων ήδη από το 2013. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ υποχώρησε στο 1,8% τον Νοέμ. 12 από 2,2% τον Οκτ. 12 και 2,0% τον Σεπτ. 12. Επίσης, ο δομικός πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ υποχώρησε στο 1,9% από 2,0% τους δύο προηγούμενους μήνες. Η τιμή της ενέργειας μειώθηκε κατά -4,1% σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12, από -0,2% τον Οκτ. 12, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 0,3%. Επίσης, η τιμή των τροφίμων αυξήθηκε κατά 0,2% σε μηνιαία βάση το Νοέμ. 12, όπως και τον Οκτ. 12 από 0,1% τον Σεπτ. 12, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 1,8%. Μείωση τιμών σε μηνιαία βάση σημειώθηκε στον κλάδο της ένδυσης (-0,6%), στον τομέα των μεταφορών (-2,6%), στα νέα/μεταχειρισμένα οχήματα (-0,1%), στα φάρμακα (-0,5%), στα εμπορεύματα (-1,1%). Επίσης, η τιμή της βενζίνης υποχώρησε κατά -7,4%. Αντίθετα, αυξήσεις σημειώθηκαν σε αρκετούς βασικούς κλάδους όπως η στέγαση (0,2%), τα ενοίκια (0,2%), τα φάρμακα (0,2%), τα νέα οχήματα (0,2%), τα αεροπορικά εισιτήρια (1.4%), οι υπηρεσίες (0,2%), η εκπαίδευση (0.2%) και ο οικιακός εφοδιασμός (0,7%). Ο πληθωρισμός με βάση το δείκτη τιμών παραγωγού διαμορφώθηκε χαμηλότερα στο 1,5% το Νοέμ. 12 (δομικός: 2,2%), έναντι 2,3% τον Οκτ. 12 (δομικός: 2,1%). Στον τομέα της παραγωγής, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 1,1% σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12 από μείωση κατά -0,7% τον Οκτ. 12 και οριακή αύξηση κατά 0,2% τον Σεπτ. 12, ενώ σε ετήσια βάση η αύξηση ήταν 2,5%. Επίσης, η παραγωγή στη μεταποιητική βιομηχανία αυξήθηκε κατά 1,1% τον Νοέμ. 12. Στην κατανάλωση, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν οριακά κατά 0,3% σε μηνιαία βάση το Νοέμ. 12 έναντι μείωσης κατά -0,3% τον Οκτ. 12 και 1,2% τον Σεπτ. 12, ενώ σε ετήσια βάση σημείωσαν αύξηση κατά 3,7%. Όσον αφορά το λογαριασμό κεφαλαίου, οι καθαρές εκροές κεφαλαίων διαμορφώθηκαν στα $ 56,7 δισ. τον Οκτ. 12, έναντι καθαρής εισροής ύψους $ 4,3 δισ. τον Σεπτ. 12 και επίσης καθαρής εισροής $ 63,7 δισ. τον Αύγ 12. Από τις συνολικές εκροές τον Οκτ. 12, οι εκροές του ιδιωτικού τομέα ήταν $ 56,4 δισ. έναντι εκροών $ 9,8 δισ. τον Σεπτ. 12 και εισροών $ 22,8 δισ. τον Αύγ. 12. Οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά 29 χιλ. την εβδομάδα που έκλεισε την 8.12.2012, στις 343 χιλ. O μέσος όρος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 381,5 χιλ., κάτω από το κρίσιμο όριο των 400 χιλ., που σηματοδοτεί σταθερή ανάπτυξη στην οικονομία. ΖτΕ: Η πτώση του ΑΕΠ κατά -0,1% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο. 12 επιβεβαιώνει την είσοδο της οικονομίας στην ύφεση, ενώ και νέα μείωση του ΑΕΠ αναμένεται το τελευταίο 3μηνο του έτους. Ειδικότερα, σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας ανάκαμψης της οικονομίας, παραμένει η αγορά εργασίας. Μετά την άνοδο του ποσοστού ανεργίας σε νέο ιστορικά υψηλό επίπεδο, στο 11,7% τον Οκτ. 12, η απασχόληση στη ΖτΕ μειώθηκε κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο. 12, έναντι μηδενικής μεταβολής το 2 ο 3μηνο. 12, ενώ σε ετήσια βάση σημειώθηκε επίσης μείωση κατά -0,7%, από -0,7% στο 2 ο 3μηνο. 12. Ειδικότερα, συνεχίζεται η μείωση της απασχόλησης σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, και κυρίως στις κατασκευές, κατά -5,2% σε ετήσια βάση στο 3 ο 3μηνο. 12, από -4,9% το 2 ο 3μηνο. 12, ενώ στον κλάδο της μεταποίησης η απασχόληση συνεχίζει να μειώνεται κατά -1,4%, από -1,3% το 2 ο 3μηνο. 12. Σχετικά μικρή, κατά -0,8% σε ετήσια βάση, είναι η πτώση της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα, από -0,4% το 1 ο 3μηνο. 12. Όσον αφορά στις επιμέρους οικονομίες, στη Γερμανία η απασχόληση συνεχίζει να αυξάνεται κατά 0,9% σε ετήσια βάση στο 3 ο 3μηνο. 12, αν και η αγορά εργασίας το 4 ο 3μηνο. 12 δείχνει ότι δεν υπάρχει άμεσα περιθώριο νέας βελτίωσης. Ωστόσο, η κρίση στη ΖτΕ δεν άφησε ανεπηρέαστη την οικονομία της Γερμανίας. Όπως αναφέρει η Bundesbank, η κρίση χρέους στη ΖτΕ εμποδίζει τις αναπτυξιακές προοπτικές της Γερμανίας και προβλέπει μείωση του ΑΕΠ της Γερμανίας το 4 ο 3μηνο. 12 και 1 ο 3μηνο. 13. Στη Γαλλία η απασχόληση μειώθηκε ελαφρά, κατά -0,1% σε ετήσια βάση, ενώ στην Ιταλία η απασχόληση έμεινε αμετάβλητη, παρά την άνοδο του ποσοστού ανεργίας στο 11,1% τον Νοέμ. 12, από 10,8% τον Οκτ. 12. Αντίθετα, μεγάλη μείωση της απασχόλησης σε ετήσια βάση σημειώθηκε σε χώρες που εφαρμόζουν έντονη δημοσιονομική προσαρμογή, όπως την Ισπανία (-4,1%) και τη Πορτογαλία (- 4,1%), όπως φαίνεται στον κατωτέρω Πίνακα. Τέλος, αξιοσημείωτη είναι η πολύ μεγάλη πτώση της απασχόλησης στην Ελλάδα κατά -8,9% το 3 ο 3μηνο. 12, από -9,1% το 2 ο 3μηνο. 12. Η ΕΕπιτροπή προβλέπει πτώση της απασχόλησης στη ΖτΕ κατά - 0,8% το 2012 και -0,5% το 2013, προτού αυξηθεί κατά 0,4% το 2014. Απασχόληση στην ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες % 3μηνιαία μεταβολή % ετήσια μεταβολή 3ο 2ο 1ο 3ο 2ο 1ο 3μηνο. 12 3μηνο. 12 3μηνο. 12 3μηνο. 12 3μηνο. 12 3μηνο. 12 ΖτΕ -0,2 0,0-0,3-0,7-0,7-0,5 Γερμανία 0,1 0,1 0,4 0,9 1,1 1,4 Γαλλία -0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 0,2 Ιταλία -0,1 0,6-0,7 0,0-0,5-0,9 Ισπανία -0,8-0,6-1,6-4,1-4,2-3,5 Ελλάδα -8,9-9,1-8,8 Πορτογαλία -0,4-0,2-1,2-4,1-4,2-4,2 Ην Βασίλειο 0,3 0,7 0,4 1,8 0,9 0,1 Πηγή:Eurostat 8

Από την άλλη πλευρά, ο ρυθμός ανόδου του ονομαστικού κόστους εργασίας ανά ώρα εργασίας στη Ζώνη του Ευρώ αυξήθηκε περαιτέρω στο 2,0% σε ετήσια βάση το 3 ο 3μηνο. 12, από 1,9% το 2 ο 3μηνο. 12, 1,6% στο 4 ο 3μηνο. 11 και 2,2% στο 3 ο 3μηνο. 11. Ειδικότερα, το κόστος εργασίας αυξήθηκε σημαντικά στη βιομηχανία, κατά 3,2% σε ετήσια βάση το 3 ο 3μηνο. 12, από 2,7% το 2 ο 3μηνο. 12, στον κατασκευαστικό κλάδο (3 ο 3μηνο. 12: 2,5%, 2 ο 3μηνο. 12: 2,6%) ενώ υποχώρησε στον τομέα των υπηρεσιών (3 ο 3μηνο. 12: 2,0%, 2 ο 3μηνο. 12: 2,5%). Ωριαίο Κόστος Εργασίας σε ονομαστικούς όρους στην ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες 3ο 3μηνο. 12 2ο 3μηνο. 12 1ο 3μηνο. 12 4ο 3μηνο. 11 ΖτΕ 2,0 1,9 1,6 2,2 Γερμανία 3,3 2,7 1,9 3,1 Γαλλία 2,2 2,0 2,0 3,0 Ιταλία 0,8 1,2 0,2 0,9 Ελλάδα -8,7-11,5-8,1 Ισπανία 0,7 0,5 1,9 2,2 Ιρλανδία 2,1 0,9 0,9-0,8 Πορτογαλία 1,1-4,0-0,8-4,0 Ην Βασίλειο 0,9 1,1 0,4 1,9 Πηγή:Eurostat Όσον αφορά τις επιμέρους οικονομίες της ΖτΕ, είναι αξιοσημείωτο ότι το ωριαίο κόστος εργασίας σε ονομαστικούς όρους συνεχίζει να αυξάνεται στην Ιταλία, ενώ αυξήθηκε και στην Πορτογαλία, παρά την πτώση του ΑΕΠ και τη μεγάλη αύξηση της ανεργίας στις χώρες αυτές. Συγκεκριμένα, στην Ιταλία το κόστος εργασίας ανήλθε κατά 0,8% το 3 ο 3μηνο. 12, ενώ στην Πορτογαλία κατά 1,1%, από πτώση -4,0% το 2 ο 3μηνο. 12. Αντίθετα, στην Ελλάδα το κόστος εργασίας ανά ώρα εργασίας μειώνεται με ταχείς ρυθμούς (-8,7% στο 3 ο 3μηνο. 12), επιβεβαιώνοντας την σημαντική εσωτερική υποτίμηση, η οποία σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ε.Επιτροπής θα ανέλθει στο -27,5% την περίοδο 4 ο 3μηνο. 09-4 ο 3μηνο. 13, εξέλιξη που ήταν αναγκαία για να βοηθήσει στην ανάκαμψη και στην έξοδο της οικονομίας από την κρίση. Από την άλλη πλευρά, το ανά ώρα κόστος εργασίας στη Γερμανία αυξήθηκε κατά 3,3% το 3 ο 3μηνο. 12, από 2,7% το 2 ο 3μηνο. 12, επίπεδο υψηλό αν συνυπολογισθεί η επιβράδυνση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 2,1% το 2012, από 3,9% το 2011. 120,00 (% ετήσια μεταβολή) Ωριαίο εργατικό κόστος σε ονομαστικούς όρους σε επιλεγμένες οικονομίες Ο πληθωρισμός με βάση τον εναρμονισμένο ΔΤΚ της ΖτΕ υποχώρησε, όπως αναμενόταν, στο 2,2% τον Νοέμ. 12, από 2,5% τον Οκτ. 12, λόγω της υποχώρησης της τιμής της ενέργειας κατά 5,7% τον Νοέμ. 12, από 8,0% τον Οκτ. 12 και 12,3% τον Νοέμ. 11. Ο δομικός πληθωρισμός επίσης υποχώρησε στο 1,4% τον Νοέμ. 12, από 1,5% τον Οκτ. 12 και 1,6% τον Νοέμ. 11. Σημειώνεται ότι η Ε.Επιτροπή προβλέπει υποχώρηση του πληθωρισμού στο 1,8% το 2013 και στο 1,6% το 2014, από 2,5% το 2012. Στη Γερμανία ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 1,9% τον Νοέμ. 12, από 2,1% τον Οκτ. 12, στην Ιρλανδία ο πληθωρισμός επίσης μειώθηκε ραγδαία στο 1,6%, από 2,1% τον Οκτ. 12, ενώ στην Ελλάδα ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο στη ΖτΕ, στο 0,4% τον Νοέμ. 12, από 0,8% τον Οκτ. 12. Στην Ισπανία, ο πληθωρισμός διατηρείται σε υψηλό επίπεδο, στο 3,0% τον Νοέμ. 12, από 3,5% τον Οκτ. 12, ενώ τέλος, στην Ιταλία, ο πληθωρισμός υποχώρησε ελαφρά στο 2,6%, από 2,8% τον Οκτ. 12. Στον εξωτερικό τομέα, το εμπορικό ισοζύγιο της ΖτΕ συνεχίζει να είναι σημαντικά πλεονασματικό στα 10,2 δις τον Οκτ. 12, από 9,5 δις τον Σεπ. 12, και έναντι ελλείμματος 0,7 δισ. τον Οκτ. 11. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται και στην σημαντική βελτίωση στο πλεόνασμα της Γερμανίας στα 15,5 δις τον Ιούλ. 12, αλλά και της Ολλανδίας, καθώς χωρίς αυτά τα δύο πλεονάσματα, το εμπορικό ισοζύγιο στην ΖτΕ θα ήταν ελλειμματικό στα 8,8 δις. Η αύξηση του πλεονάσματος στη ΖτΕ τον Νοέμ. 12 αποδίδεται στην πολύ μεγάλη αύξηση των εξαγωγών κατά 10,1% σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12, αλλά και των εισαγωγών κατά 10,5%. Σε ετήσια βάση, οι εξαγωγές αυξήθηκαν πολύ ικανοποιητικά κατά 14% και οι εισαγωγές κατά 7%. Το 9μηνο Ιαν.-Σεπ. 12 οι εξαγωγές της ΖτΕ προς την Κίνα αυξήθηκαν κατά 7%, προς την Ρωσία κατά 15%, ενώ οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 14% και προς την Τουρκία αυξήθηκαν κατά 2%. Το 10μηνο Ιαν.-Οκτ. 12 το εμπορικό ισοζύγιο ήταν πλεονασματικό στα 64,1 δις, έναντι ελλείμματος 28,5 δις στο 10μηνο 2011, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν πολύ ικανοποιητικά κατά 9%, ενώ οι εισαγωγές μόνο κατά 2%. Ο εξωτερικός τομέας στηρίζει την ανάπτυξη στη ΖτΕ και το 3 ο 3μηνο. 12, καθώς συνέβαλε θετικά στο ΑΕΠ κατά 2,0 π.μ. σε ετήσια βάση (+0,7 π.μ. σε 3μηνιαία βάση). Σύμφωνα με την Ε. Επιτροπή το 2012 ως σύνολο ο εξωτερικός τομέας είχε θετική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,3 π.μ., εξέλιξη που θα συνεχισθεί το 2013 (κατά 0.6 π.μ.). 110,00 100,00 90,00 2008Q1 2008Q2 2008Q3 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 2010Q1 Italy Greece Spain Euro area (17 countries) 2010Q2 2010Q3 2010Q4 2011Q1 2011Q2 2011Q3 2011Q4 2012Q1 2012Q2 2012Q3 ΝΑ Ευρώπη Σερβία: Η ΤτΣερβίας προέβη στις 14.12.2012 σε αύξηση του βασικού της επιτοκίου (2w repo-rate) κατά 30 πμβ στο 11,25%. H απόφαση της ΤτΣερβίας στηρίζεται στην ανοδική πορεία του πληθωρισμού. Συγκεκριμένα ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 11,9% τον Νοεμ. 12 από 12,9% τον Οκτ. 12 και 9

10,3% τον Σεπτ. 12. Αν και ο πληθωρισμός επιβραδύνθηκε προσωρινά τον Νοέμ. 12, παραμένει πάνω από το ανώτερο όριο του αποδεκτού εύρους διακύμανσης που έχει θέσει ως στόχο (4,5% ± 1,5%) η ΤτΣερβίας. Ο πληθωρισμός καταγράφει ανοδικές τάσεις, κυρίως λόγω των αυξήσεων των τιμών των τροφίμων ως απόρροια μιας κακής γεωργικής περιόδου, την αύξηση του ΦΠΑ σε 20% από 18% και την αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Ωστόσο, η πορεία του πληθωρισμού εκτιμάται ότι θα είναι πτωτική τους επόμενους μήνες λόγω των αλλαγών στη μεθοδολογία μέτρησης για την κατηγορία φρούτα-λαχανικά, την επιβολή μέγιστου επιτρεπτού ποσοστού κέρδους σε βασικά είδη διατροφής και των υψηλών μετρήσεων του περασμένου έτους. Ένας επιπλέον λόγος για την αύξηση του βασικού επιτοκίου από την ΤτΣερβίας αποτέλεσε η διαπίστωση αυξημένης ρευστότητας σε τοπικό νόμισμα. Η ΤτΣερβίας αποφάσισε μέσω των κύριων πράξεων αναχρηματοδότησης την απόσυρση της πλεονάζουσας ρευστότητας, προκειμένου να αποθαρρύνει τη συνολική ζήτηση, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει τον πληθωρισμό και την πορεία του τοπικού νομίσματος. Σύμφωνα με την ΤτΣερβίας, ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εντός της αποδεκτής ζώνης διακύμανσης μέχρι το τέλος του 2013. Η επόμενη συνεδρίαση της Νομισματικής Επιτροπής της ΤτΣερβίας έχει παραγραμματισθεί για τις 17 Ιανουαρίου 2012. 10

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012Ε ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) 5,5 3,0-0,2-3,2-3,5-6,9-6,0 Ιδιωτική Κατανάλωση 4,3 3,7 4,0-1,3-3,6-7,1-7,9 Δημόσια Κατανάλωση 2,3 7,6-2,1 4,8-7,2-9,1-5,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις 20,4 5,4-6,7-15,2-15,0-20,7-17,7 - Κατοικίες 31,4-9,0-28,2-23,5-18,0-23,6-22,5 - Εξοπλισμός 15,6 37,0 1,3-24,0-20,0-22,1-18,0 Μεταποίηση 2,0 2,2-4,7-11,2-5,1-9,5-3,5 Ανεργία (%) 8,9 8,3 7,6 9,5 12,5 17,7 23,6 Συνολική Απασχόληση 1,9 1,2 1,1-1,0-2,8-6,6-7,9 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 3,2 3,0 4,2 1,3 4,7 3,3 1,5 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (1995=100) 2,2 5,0 8,7 6,6-1,7-3,0-8,1 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 21,1 21,5 15,9 4,1 0,0-3,1-3,0 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -5,7-6,5-9,8-15,6-10,7-9,4-6,5 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -9,6-12,4-13,3-10,3-9,2-8,8-3,5 Πηγή: ΔΟΜ Alpha Bank, ΕΛ ΣΤΑΤ, European Comission, Spring 2012 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας 2010 2011 2011 2012 έτος I II III IV έτος διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικ ών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων) -6,9-14,0-11,7-8,7-8,7-8,7-11,2 (9μην) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -37,2-55,9-42,2-34,4-29,8-29,8-40,7 (11μην) Οικοδομική Δραστηριότητα -23,7-54,2-44,6-35,5-36,0-37,7-26,3 (9μην) Μεταποίηση -5,1-7,1-9,6-8,0-9,5-9,5-5,3 (10μην) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 43,8 43,7 45,6 43,9 41,1 43,6 41,8 (Νοέμ) Δείκ της Οικονομικού Κλίματος 79,3 82,2 77,5 76,5 74,2 77,6 76,1 (11μην) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 75,8 79,2 77,6 78,3 72,5 76,9 76,6 (11μην) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -63-69 -71-74 -83-74 -75,0 (11μην) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 0,0-0,4-1,2-2,2-3,1-3,1-4,8 (Οκτ) Επιχειρήσεις 1,1 1,1 0,2-0,9-2,0-2,0-5,6 (Οκτ) - Βιομηχανία -2,0-1,2-2,2 0,5 0,1 0,1-4,3 (Οκτ) - Κατασκευές 1,9-0,4-0,3-2,1-7,4-7,4-5,5 (Οκτ) - Τουρισμός 2,9 0,2 0,5-0,8-2,3-2,3-0,8 (Οκτ) Νοικοκυριά -1,2-1,9-2,5-3,1-3,9-3,9-4,1 (Οκτ) - Καταναλωτική Πίστη -4,2-4,6-5,8-6,5-6,4-6,4-5,2 (Οκτ) - Στεγαστικά Δάνεια -0,3-1,3-1,7-2,1-2,9-2,9-3,7 (Οκτ) Τιμές Δείκ της Τιμών Καταναλωτή 4,7 4,7 3,5 2,4 2,8 3,3 1,0 (Νοεμ) Δομικός Πληθωρισμός 3,0 2,5 1,7 0,7 1,3 1,5-0,5 (Νοεμ) Δείκ της Τιμών Διαμερισμάτων -4,7-5,4-4,9-4,3-5,9-5,1-11,7 (3o 3μην) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,38 0,39 0,40 0,40 0,41 0,40 0,42 (Οκτ) Δάνεια προς επιχειρήσεις 6,14 6,88 7,35 7,73 7,88 7,46 7,45 (Οκτ) Καταναλωτικ ών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,64 12,25 12,51 12,68 12,04 12,37 10,64 (Οκτ) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 3,84 4,48 4,77 4,94 4,66 4,71 3,11 (Οκτ) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 8,95 11,92 14,76 18,23 28,95 18,69 26,01 (Οκτ) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -3,5-8,0-7,3-5,0-7,5-6,9-6,7 (3ο 3μην) Κατανάλωση Νοικοκυριών -3,9-8,6-7,4-5,2-7,0-7,1-8,0 (2ο 3μην) Επενδύσεις -18,0-24,2-19,6-16,4-22,2-20,7-19,4 (2ο 3μην) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 3,8-2,4 0,8 4,5-6,1-0,3-4,1 (2ο 3μην) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -4,8-9,8-4,5-3,8-14,2-8,1-12,3 (2ο 3μην) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δις Εξαγωγές Αγαθών 17,1 4,3 9,5 15,1 20,2 20,2 16,1 (9μην) Εισαγωγές Αγαθών 45,4 11,9 23,7 36,0 47,5 47,5 31,7 (9μην) Εμπορικό Ισοζύγιο -28,3-7,6-14,2-21,0-27,2-27,2-15,7 (9μην) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 6,3 0,6 1,2 7,1 8,8 8,8 13,7 (9μην) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 22,3 7,5 8,6 34,0 32,4 32,4 88,0 (9μην) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -22,0-7,0-13,0-13,9-18,4-18,4-1,9 (9μην) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 0,7-0,3-0,7-1,6 0,03 0,03 2,0 (9μην) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) -20,9-6,1-9,7-14,6-17,3-17,3-76,0 (9μην) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 1.413,9 1.535,2 1.279,1 798,4 680,4 680,4 809,14 (Νοέμ) (% μεταβολή ΓΔ) -35,6-25,8-10,8-45,7-51,9-51,9 18,6 Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 23,3 25,7 21,4 13,8 11,8 11,8 15,6 Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ.