Υλοποίηση Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων Άλλο η θεωρία και άλλο η πράξη Σοφία Α. Παπαλεξίου Πρόεδρος Συνδέσµου Επενδυτών Φωτοβολταϊκών Ελλάδος Επισκέπτρια Καθηγήτρια Α.Π.Ε. ηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης
Αρχή της εποχής των ΦΒ στην Ελλάδα: Νόµος 3468/06 Έθετε στόχο διείσδυσης ΦΒ έως το 2020 700MW (που σύντοµα έγιναν 790MW..) Παρείχε ενισχύσεις στα ΦΒ, µε γενναία επιδότηση της τιµής πώλησης της kwh Εξασφάλιζε τη διάθεση της ενέργειας για 20 χρόνια Καθόριζε «απλουστευµένες» αδειοδοτικές διαδικασίες...πρόσθετο κίνητρο...και η προσδοκία για επιχορηγήσεις που θα έφθαναν το 60%!!
...γι αυτό και ο κόσµος ανταποκρίθηκε στο κάλεσµα 9000 χιλιάδες αιτήσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα νησιά Η αιτούµενη ισχύς περί τα 3,7 GW, δηλαδή υπερ-τετραπλάσια του περιθωρίου Πρώτη παρενέργεια: Έπαθε συµφόρηση το σύστηµα ήδηαπότο πρώτο βήµα: Την ΡΑΕ!...η οποία σύµφωνα µε το πρόγραµµά της αδειοδοτούσε 370+50ΜW τo 2007, 150MW το 2008 κ.ο.κ. Οι υπόλοιπες υπεράριθµες αιτήσεις, δηλ. το 85% θα παρέµεναν στο «ψυγείο».
..και τώρα τι γίνεται?? Πρώτη διόρθωση: η επιχορήγηση προσδιορίσθηκε τελικά στο πιο εκλογικευµένο 40%, ενιαία για όλη την Ελλάδα µε ΚΥΑτον 7/2007... το κακό όµως είχε ήδη γίνει... εύτερη διόρθωση: Αναστολή της υποβολής αιτήσεων στη ΡΑΕ για εξαίρεση από τον Οκτώβριο του 2007 και για άδεια από τον Απρίλιο του 2008. Τρίτη διόρθωση? Να µειωθούν τα κίνητρα, δηλ. η τιµή? εν αποτολµήθηκε σε πρώτη φάση... Ούτως ή άλλως ήταν αργά. Τελικά η γραφειοκρατία αποδείχτηκε και πάλι πανίσχυρη ως προς την ανάσχεση των επενδύσεων στα ΦΒ. Υλοποιήθηκαν «ψίχουλα» το 2007 και µόλις 8MW ( 1%) το 2008...
«Θεωρητική» Αδειοδοτική ιαδικασία < 20kW * Εξαίρεση από άδεια παραγωγής µόνο στα µη διασυνδ. νησιά ΕΠΟ για Natura 2000 Όροι σύνδεσης στο ίκτυο Σύµβαση σύνδεσης µε ΕΗ Σύµβαση αγοραπωλησίας µε ΕΣΜΗΕ >20kW και <150kW * Εξαίρεση από άδεια παραγωγής ΕΠΟ Όροι σύνδεσης στο ίκτυο Σύµβαση σύνδεσης µε ΕΗ Σύµβαση αγοραπωλησίας µε ΕΣΜΗΕ > 150kW * Άδεια παραγωγής ΕΠΟ Όροι σύνδεσης στο ίκτυο ή το Σύστηµα Άδεια εγκατάστασης Σύµβαση σύνδεσης µε ΕΗ Σύµβαση αγοραπωλησίας µε ΕΣΜΗΕ Άδεια λειτουργίας * Όλες οι εγκαταστάσεις ανεξαρτήτως µεγέθους απαιτούν και πολεοδοµική αδειοδότηση
Στην πράξη, οι υπηρεσίες που εµπλέκονται στην αδειοδοτική διαδικασία είναι: 1. Εφορία, 2. ΡΑΕ, 3. υποθηκοφυλακείο, 4. ΕΗ, 5. ΙΠΕΧΩ της Περιφέρειας, 6. εφορία κλασσικών αρχαιοτήτων, 7. εφορία βυζαντινών αρχαιοτήτων, 8. εφορία νεωτέρων µνηµείων, 9. δασαρχείο, 10. πολεοδοµία, 11. υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας, 12. ελληνικός οργανισµός τουρισµού, 13. ΓΕΕΘΑ (και τα τρία όπλα, ΓΕΣ, ΓΕΝ, ΓΕΑ), 14. /νση αγροτικής ανάπτυξης νοµαρχίας (ΝΕΧΩΠ), 15. τµήµα περιβάλλοντος Νοµαρχίας, 16. ΣΧΟΠ, 17. πολεοδοµία ξανά, 18. ΙΚΑ 19. ΕΗ ξανά, 20. ΕΣΜΗΕ, 21. πρωτοδικείο, 22. επιµελητήριο και 23. αναλόγως της θέσης, κτηµατολογικά γραφεία, Οργανισµοί Ρυθµιστικού Αθήνας ή Θεσ/νίκης, φορείς διαχείρισης κλπ κλπ...και δεν φθάσαµε ακόµη στην υποβολή φακέλου αίτησης ένταξης στον αναπτυξιακό νόµο
Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων Ουσιαστικά µια σειρά γνωµοδοτήσεων διαφόρων υπηρεσιών για θέµατα «αρµοδιοτήτων τους» τα οποία εντέλει, δεν σχετίζονται µε περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι υποχρεωτικές γνωµοδοτήσεις για τα µικρά έργα (δηλ. τις εξαιρέσεις) είναι: Πολεοδοµία ως προς χρήσεις γης π.χ. ΖΟΕ, αµιγούς κατοικίας κ.λ.π. (όχι ακόµα ως προς όρους δόµησης...). Μπορεί να µαταιώσει το έργο. ασαρχείο (σύµφωνα µε τον 3468/2006 δεν απαγορεύεται η εγκατάσταση ΑΠΕ σε δασικές περιοχές). Παρ όλ αυτά χρονοβόρο και αβέβαιο. Μπορεί να µαταιώσει την εγκατάσταση ή να περιορίσει το γήπεδο. Εφορίες αρχαιοτήτων (κλασσικών & βυζαντινών) και νεωτέρων µνηµείων. Μπορούν να καθυστερήσουν, να µαταιώσουν ή να επιβαρύνουν τον προϋπολογισµό ενός έργου (π.χ. Να υποχρεώσουν σε έργα που να το κρύβουν από αρχαιολογικό χώρο...)
...συνέχεια Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων... Οι µη υποχρεωτικές γνωµοδοτήσεις για τα µικρά έργα (δηλ. τις εξαιρέσεις) που όµως κάποιες Περιφέρειες τις απαιτούν (αποδεικνύοντας ότι οι νόµοι λένε αυτό που νοµίζει ο κάθε υπάλληλος ότι πρέπει να πουν) είναι: Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Απαντά πάντα ότι βάσει Υπουργικής Απόφασης του 2000 δεν απαιτείται γνωµάτευση από αυτήν... ΕΟΤ: Εάν κρίνει ότι βλάπτεται η τουριστικότητα κάποιας περιοχής, µπορεί να δηµιουργήσει δυσκολίες. ΝΕΧΩΠ! (Νοµαρχιακή Επιτροπή Χωροταξίας και Περιβάλλοντος) Πολλοί την φοβούνται και όχι άδικα! Ματαιώνει έργα εφόσον αυτά βρίσκονται σε περιοχές «υψηλής παραγωγικότητας». Όµως ποιές είναι αυτές?
Γη υψηλής παραγωγικότητας Εν γένει, δεν υπάρχουν χάρτες που να τις προσδιορίζουν. Πολύ συχνά αποφασίζουν οι υπάλληλοι µε όποιες παρενέργειες µπορεί αυτό να έχει... Εν γένει, όλες οι περιοχές αναδασµού θεωρούνται ως υψηλής παραγωγικότητας ακόµη κι αν οι εδαφολογικές µελέτες αποδεικνύουν το άγονο του εδάφους. Σύµφωνα µε το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ (άρθρο 3), «οι µη οχλούσες εγκαταστάσεις» (δηλ. οι ΦΒ < 500kW) δεν υπάγονται στους περιορισµούς χωροθέτησης µεταξύ των οποίων και οι γαίες υψηλής παραγωγικότητας. Αυτό όµως δεν λαµβάνεται υπόψη από πολλές ΝΕΧΩΠ (κυρίως στην Θεσσαλία και την Κρήτη)
Λήµνος: Επί του εδάφους της υπάρχει η µοναδική επί Ευρωπαϊκού εδάφους επίσηµα χαρακτηρισµένη «έρηµος»....παραδίπλα υπάρχουν εκτάσεις χαρακτηρισµένες ως «γη υψηλής παραγωγικότητας»!
...κι όµως, τα ΦΒ δεν είναι ασύµβατα µε αγροτικές χρήσεις γης!
...δεν τελειώσαµε ακόµα µε τους Περιβαλλοντικούς Όρους......Συνέχεια των µη υποχρεωτικών γνωµοδοτήσεων... Στρατός! ΚΑΙ τα τρία όπλα : ΓΕΣ, ΓΕΑ, ΓΕΝ. Στην καλύτερη περίπτωση εισάγει µεγάλη καθυστέρηση. Αλλά για ποιους λόγους µπορεί να σε σταµατήσει ο στρατός? Π.χ. Αν περνάει κάτω από το γήπεδο αγωγός καυσίµων (ακόµη και αν αυτό βρίσκεται εντός οικισµού!!) ή εάν το γήπεδο βρίσκεται µέσα ή πλησίον πεδίου βολής!...ή για άλλους λόγους (ναρκοπέδιο??) 1η Ερώτηση: Τι γίνεται εάν το γήπεδο όντως βρίσκεται εντός ή πλησίον πεδίου βολής και δεν ερωτηθεί ο στρατός ώστε να το σταµατήσει, όπως συνήθως γίνεται για τα µικρά έργα?? 2η Ερώτηση: Πως είναι δυνατόν να υπάρχουν εκτάσεις επικίνδυνες για τη δηµόσια ασφάλεια και να µισθώνονται στους ιδιώτες για χρήση από το δηµόσιο??...
ΕΗ ιατύπωση Όρων σύνδεσης Οι χρόνοι απόκρισης διαφέρουν δραµατικά από νοµό σε νοµό. Από µερικές ηµέρες έως πολλούς µήνες. Τα προκύπτοντα κόστη µπορεί επίσης να διαφέρουν σηµαντικά από νοµό σε νοµό για το ίδιο περίπου έργο. εν υπάρχει νόµος, υπουργική απόφαση ή οποιαδήποτε εγκύκλιος που να ρυθµίζει το ζήτηµα αυτό και η ΕΗ είναι µονοπώλιο! εν µπορείς να την αποφύγεις.
ΕΗ Έργα σύνδεσης Μετά την διατύπωση των όρων σύνδεσης ο υποψήφιος παραγωγός µπορεί να πληρώσει το προϋπολογιστικό κόστος και να υπογράψει τη σύµβαση σύνδεσης µε τη ΕΗ. Στη σύµβαση αυτή, η ΕΗ δίνει στον εαυτό της ΕΞΑΜΗΝΟ χρονικό περιθώριο για να υλοποιήσει το έργο της σύνδεσης. Ο Ν3468 ωστόσο ρητά λέει ότι οι σταθµοί ΑΠΕ εντάσσονται κατά προτεραιότητα στο Σύστηµα ή το ίκτυο... Η ΕΗ σε άλλους νοµούς υλοποιεί το έργο άµεσα ενώ σε άλλους εξαντλεί αναίτια το περιθώριο της σύµβασης.
Πολεοδοµική Αδειοδότηση Νόµος 2831/2000 τροποποιεί τον Γ.Ο.Κ. σε σχέση µε τις ΑΠΕ και ορίζει: Αρθρο 7 δεν προσµετρώνται στο συντ. δόµησης Αρθρο 8 δεν προσµετρώνται στο συντ. κάλυψης Αρθρο 9 τοποθέτηση χωρίς περιορισµούς στο γήπεδο Αυτό συνεπάγεται ότι για την εγκατάσταση ΦΒ δεν απαιτείται το γήπεδο να είναι άρτιο και οικοδοµήσιµο Nόµος 2941/2001 απλοποιεί τις διαδικασίες αδειοδότησης ΑΠΕ. Αρθρο 2 7 Οι ΦΒ εγκαταστάσεις όπως και οι ΑΓ µολονότι υπάγονται στις εν γένει βιοµηχανικές εγκαταστάσεις δεν απαιτούν οικοδοµική άδεια αλλά απλή θεώρηση. εν απαιτείται ΕΠΑΕ. Επίκειται (...εδώ και 3 χρόνια) υπουργική απόφαση, η οποία εδώ και πολύ καιρό γνωρίζουµε τι ΘΑ προβλέπει. Γιατί όµως δεν έχει ακόµη υπογραφεί? ΘΑ προβλέπει τα εξής: Αρτιότητα για τα γήπεδα εγκατάστασης Χαλαρότερους όρους ως προς τις αποστάσεις από τα όρια και την κάλυψη απ ότι οι βιοµηχανικές εγκαταστάσεις Άδεια εργασιών µικρής κλίµακας για όσα δεν υπερβαίνουν τα 2,5µ ύψος Κανονική άδεια για βιοµηχανική εγκατάσταση για τα υπόλοιπα
Πολεοδοµική Αδειοδότηση Όµως σήµερα πως χειρίζονται το θέµα οι πολεοδοµίες? 1. εν το χειρίζονται 2. Εκδίδουν απλή θεώρηση (µε αµοιβές µηχανικών, διαγράµµατα κάλυψης κλπ αλλά χωρίς στατικά, επίβλεψη, ένσηµα, ΕΠΑΕ, απαιτήσεις αποστάσεων από όρια, καλύψεων κλπ) 3. Εκδίδουν κανονική βιοµηχανική άδεια µε παραλλαγές από υπηρεσία σε υπηρεσία αναλόγως των διαθέσεων και του χαρακτήρα των υπαλλήλων π.χ. µε Η/Μ ή χωρίς, µε ΕΠΑΕ ή χωρίς, µε προσµέτρηση στην κάλυψη ή όχι, µε προσµέτρηση στη δόµηση ή όχι, µε ΣΧΟΠ ή όχι, µε τήρηση αποστάσεων από την άκρη του ΦΒ πάνελ ή από τη δοµική κατασκευή κ.α... Το ρεκόρ χρονικής καθυστέρησης για έκδοση πολεοδοµικής άδειας για ΦΒ είναι 17 µήνες! Τα συγκεκριµένα έργα µαταιώθηκαν.
Υπαγωγή στον Αναπτυξιακό Νόµο Εν γένει, µέχρι σήµερα, υπάγονται στο νόµο σχεδόν όλα τα έργα ΦΒ Με διαρκώς µειούµενους προϋπολογισµούς...µε διαρκώς αυξανόµενους χρόνους υπαγωγής (πλησιάζουν πλέον το έτος...)...και µε µεγάλες καθυστερήσεις (άνω του έτους) στις εκταµιεύσεις
Χρηµατοδότηση Όταν ξεπεραστούν όλα τα γραφειοκρατικά-αδειοδοτικά προβλήµατα, ο επενδυτής πρέπει να έρθει αντιµέτωπος µε τις ΤΡΑΠΕΖΕΣ (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων), που άλλα προβάλλουν στις διαφηµίσεις τους και άλλα κάνουν στην πράξη... Η εµπειρία µας τον τελευταίο χρόνο λέει ότι όλοι (ΟΛΟΙ) οι επενδυτές είχαν δυσκολίες µε τη στάση των τραπεζών, όπως: Αθέτηση υπογεγραµµένων συµβάσεων (µε αύξηση επιτοκίων, ύψος δανείου, ακύρωση δανείου κλπ) Απίστευτη γραφειοκρατία, ιδίως οι κρατικές τράπεζες Καθυστερήσεις µε κάθε είδους προφάσεις στις εκταµιεύσεις Προσπάθεια και µάλιστα χωρίς προσχήµατα να στρέψουν τους επενδυτές προς συγκεκριµένους κατασκευαστές (που πιθανόν και να µην είναι οι καλύτεροι)
Υλοποίηση Εν γένει, οι χρόνοι κατασκευής ενός ΦΒ σταθµού της τάξης των 100kW δεν υπερβαίνουν τους 1-2 µήνες, συχνά και λιγότερο. Ωστόσο, παρά το ότι οι εγκαταστάσεις δεν είναι ακόµη πολλές, έχουν ήδη παρατηρηθεί πολλών ειδών προβλήµατα: Σκιάσεις (σε σταθερή και κινητή στήριξη) Να «βγαίνουν εκτός» οι µετατροπείς τάσης Να καίγονται οι µετατροπείς τάσης Να παθαίνουν βλάβες οι βάσεις στήριξης (συνήθως οι κινούµενες)
Παρ όλ αυτά, κάποιοι τα κατάφεραν!
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!