Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 11.11.2016 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη της Εθνοσυνέλευσης της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας επί της πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων (COM(2016)0378 C8-0213/2016 2016/0176(COD)) Βάσει του άρθρου 6 του Πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα εθνικά κοινοβούλια μπορούν, εντός προθεσμίας οκτώ εβδομάδων από την ημερομηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νομοθετικής πράξης, να απευθύνουν προς τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογημένη γνώμη στην οποία εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους εκτιμούν ότι το εν λόγω σχέδιο δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας. Η Εθνοσυνέλευση της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας απέστειλε τη συνημμένη αιτιολογική γνώμη επί της προαναφερθείσας πρότασης οδηγίας. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αρμόδια για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας είναι η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων. NP\1109083.docx PE593.929v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 43η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑ: Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων σημείο 8 του ετήσιου προγράμματος εργασίας της Εθνοσυνέλευσης όσον αφορά ζητήματα Ευρωπαϊκής Ένωσης (2016) και θέση-πλαίσιο της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας σχετικά με το θέμα αυτό, αριθ. 602-00-53, όπως εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 22 Αυγούστου 2016. I. Κατά τη συνεδρίασή της, στις 15 Σεπτεμβρίου 2016, η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Εποπτείας των Ευρωπαϊκών Πόρων (ΕΕΥΕΕΠ) συζήτησε την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων (СОМ/2016/0378), η οποία περιλαμβάνεται ως σημείο 8 στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας της Εθνοσυνέλευσης όσον αφορά ζητήματα Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2016. Στη συνεδρίαση της ΕΕΥΕΕΠ έλαβαν μέρος οι παρακάτω εκπρόσωποι του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής: η κα Ντενίτσα Σάτσεβα - Αναπληρώτρια Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής, ο κ. Χρίστο Σιμεόνοφ - προϊστάμενος της μονάδας για την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, τη μετανάστευση και την ένταξη, και η κα Τατιάνα Γκεοργκίεβα - επικεφαλής εμπειρογνώμων στη Διεύθυνση πολιτικής αγοράς εργασίας και εργασιακής κινητικότητας, καθώς και η κα Μαριάνα Βασίλεβα και η κα Βέσελα Κίροβα - εμπειρογνώμονες του δημοσίου στη Διεύθυνση συντονισμού σε ζητήματα Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Διοίκησης του Υπουργικού Συμβουλίου. II. Η παρούσα πρόταση οδηγίας αποτελεί μέρος των προσπαθειών της Ένωσης για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για τη διαχείριση της μετανάστευσης, σύμφωνα με το άρθρο 79 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Η νέα πράξη πρόκειται να αντικαταστήσει πλήρως την ισχύουσα οδηγία για την «μπλε κάρτα της ΕΕ» του 2009 1, η οποία, σύμφωνα με την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν έχει επιτύχει πλήρως το επιθυμητό αποτέλεσμα, κάτι που φαίνεται από τον περιορισμένο αριθμό των μπλε καρτών που έχουν χορηγηθεί (13.852 το 2014, εκ των οποίων το 90% στη Γερμανία). Στο πλαίσιο μιας διαρθρωτικής έλλειψης δεξιοτήτων και αναντιστοιχίας μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς εργατικού δυναμικού σε ορισμένους τομείς, η Επιτροπή θεωρεί ότι η προσέλκυση και διατήρηση εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης από τρίτες χώρες έχει ζωτική σημασία προκειμένου να δοθεί ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της Ένωσης στο σύνολό της. Εν προκειμένω, το προτεινόμενο σχέδιο πράξης έχει ως στόχο να απλουστεύσει τη διαδικασία εισδοχής ατόμων με υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα 1 Οδηγία 2009/50/ΕΚ του Συμβουλίου, της 25ης Μαΐου 2009, σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης. PE593.929v01-00 2/5 NP\1109083.docx
να υποβάλλουν αίτηση για «μπλε κάρτα» ακόμη και όταν διαμένουν εκτός της επικράτειας του κράτους μέλους, ενώ το διάστημα εντός του οποίου πρέπει να τους κοινοποιείται η απόφαση σε σχέση με την αίτησή τους μειώνεται από 90 σε 60 ημέρες. Προβλέπεται επίσης η τροποποίηση των προϋποθέσεων εισδοχής, προκειμένου να καλύπτεται ευρύτερη ομάδα εργαζομένων: η σχετική επαγγελματική εμπειρία θεωρείται ισοδύναμη με τον επίσημο τίτλο σπουδών η απαιτούμενη διάρκεια της σύμβασης εργασίας μειώνεται από 12 σε 6 μήνες μειώνεται το κατώτατο όριο μισθού που ορίζεται στη σύμβαση εργασίας, το οποίο πρέπει να αντιστοιχεί σε 1,0 έως 1,4 φορές το ύψος του μέσου ακαθάριστου ετήσιου μισθού στο οικείο κράτος μέλος, και σε ορισμένες περιπτώσεις (για επαγγέλματα για τα οποία υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού, καθώς και για τους νέους πτυχιούχους) 0,8 φορές. Ενισχύονται τα δικαιώματα που έχουν τόσο οι κάτοχοι «μπλε κάρτας» όσο και τα μέλη των οικογενειών τους, ενώ διευκολύνεται η κινητικότητά τους εντός της ΕΕ. Ταυτόχρονα, δεν θα επιτρέπονται πλέον τα παράλληλα εθνικά καθεστώτα για εργαζόμενους που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Στόχος της Επιτροπής είναι η «μπλε κάρτα» να μετατραπεί σε ένα πραγματικά πανευρωπαϊκό σύστημα ενιαίο, διαφανές, ευέλικτο και εξορθολογισμένο για την υπέρβαση του υφιστάμενου κατακερματισμού και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας. III. Σύμφωνα με τη θέση-πλαίσιο που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, η Δημοκρατία της Βουλγαρίας υποστηρίζει κατ αρχήν την πρωτοβουλία της Επιτροπής για αναθεώρηση της οδηγίας 2009/50/ΕΕ, με σκοπό τη βελτίωση της ικανότητας της ΕΕ να προσελκύει και να διατηρεί υπηκόους τρίτων χωρών με υψηλό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων. Η Δημοκρατία της Βουλγαρίας αναγνωρίζει ότι οι αυξανόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε ορισμένους τομείς και επαγγέλματα, καθώς και οι αρνητικές δημογραφικές προβολές για τη χώρα, συνιστούν σοβαρή απειλή για την ανταγωνιστικότητα των βουλγαρικών επιχειρήσεων και της βουλγαρικής οικονομίας στο σύνολό της. Ωστόσο, η Δημοκρατία της Βουλγαρίας εκφράζει την ανησυχία της για ορισμένες πτυχές της πρότασης. Σύμφωνα με τη θέση-πλαίσιο, η Δημοκρατία της Βουλγαρίας διατηρεί επιφυλάξεις όσον αφορά τον υποχρεωτικό χαρακτήρα των διατάξεων σχετικά με την εξίσωση των τίτλων σπουδών με τις «υψηλές επαγγελματικές δεξιότητες» (άρθρο 2 στοιχεία ζ) και θ)), στο μέτρο που μια τέτοια πρακτική δεν αποτελεί μέρος της εθνικής νομοθεσίας και θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Η Δημοκρατία της Βουλγαρίας θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να αποσαφηνιστεί η έννοια του όρου «αναγνωρισμένοι εργοδότες» (άρθρο 12), δεδομένου ότι υπάρχουν προϋποθέσεις για ευρείες και αποκλίνουσες ερμηνείες, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του διοικητικού φόρτου. Η Δημοκρατία της Βουλγαρίας διατηρεί, επίσης, επιφυλάξεις εξέτασης όσον αφορά την τυπική περίοδο ισχύος της «μπλε κάρτας», η οποία προβλέπεται να μειωθεί σε 24 μήνες (άρθρο 8 παράγραφος 2 και παράγραφος 4), καθώς και σε σχέση με το άρθρο 15 παράγραφος 1 στοιχείο δ) όσον αφορά την ίση μεταχείριση. Τέλος, πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η Δημοκρατία της Βουλγαρίας διατηρεί επιφυλάξεις και όσον αφορά τη μείωση του κατώτατου ορίου του ακαθάριστου ετήσιου μισθού (άρθρο 5 παράγραφος 2 και παράγραφος 4), λόγω της έλλειψης εγγυήσεων για την εγχώρια αγορά εργασίας καθώς και για την προστασία των ίδιων των υπηκόων τρίτων χωρών, οι οποίοι μπορεί να υποχρεωθούν να εργάζονται για χαμηλότερους μισθούς από ό,τι οι εργαζόμενοι από την ΕΕ, τον ΕΟΧ και την Ελβετική Συνομοσπονδία. IV. Η ανωτέρω πρόταση οδηγίας εξετάστηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2016 από την Επιτροπή εργασίας και κοινωνικής και δημογραφικής πολιτικής (ΕΕΚΔΠ). Στην έκθεσή της, η ΕΕΚΔΠ δηλώνει ότι στηρίζει τη θέση-πλαίσιο που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, NP\1109083.docx 3/5 PE593.929v01-00
αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι το σχέδιο πράξης δεν συνάδει με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. V. Η πρόταση οδηγίας συζητήθηκε επίσης στη συνεδρίαση της Επιτροπής εσωτερικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης (ΕΕΑΔΤ), η οποία πραγματοποιήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2016. Τα μέλη της ΕΕΑΔΤ εξέφρασαν την υποστήριξή τους σε σχέση με τη θέση-πλαίσιο και τις επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν από τη Δημοκρατία της Βουλγαρίας, σημειώνοντας από την πλευρά τους ότι το σχέδιο πράξης δεν συνάδει με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. VI. Η Επιτροπή οικονομικής πολιτικής και τουρισμού (ΕΟΠΤ) εξέτασε επίσης την εν λόγω πρόταση οδηγίας στη συνεδρίασή της, της 14ης Σεπτεμβρίου 2016. Η ΕΟΠΤ στηρίζει τη θέση-πλαίσιο της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι το σχέδιο πράξης δεν συνάδει με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. VII. Έπειτα από εξέταση της πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων, η Εθνοσυνέλευση της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας διατυπώνει, μέσω της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Εποπτείας των Ευρωπαϊκών Πόρων, την ακόλουθη ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ που θα πρέπει να διαβιβαστεί στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα: 1. Η ΕΕΥΕΕΠ εκφράζει κατ αρχήν τη στήριξή της προς τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για βελτίωση και ανάπτυξη της πολιτικής της ΕΕ για τη διαχείριση της μετανάστευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης. Ταυτόχρονα, εκφράζει την ανησυχία της για την έλλειψη σαφήνειας όσον αφορά τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν στη βουλγαρική αγορά εργασίας τα προτεινόμενα μέτρα, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι το επίπεδο μισθών στη Βουλγαρία είναι ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ. 2. Η ΕΕΥΕΕΠ θεωρεί ότι δεν τηρείται η αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), δεδομένης της έλλειψης επαρκών ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών βάσει των οποίων θα μπορούσε να διαπιστωθεί αν οι στόχοι που έχουν τεθεί μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, η πλήρης απαγόρευση των παράλληλων εθνικών καθεστώτων (άρθρο 3 παράγραφος 4 της πρότασης οδηγίας) θα περιόριζε τόσο τη δυνατότητα των υπηκόων τρίτων χωρών υψηλής ειδίκευσης να μεταναστεύουν νόμιμα, όσο και την ικανότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν τη δική τους ευέλικτη πολιτική στον τομέα της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού. 3. Η ΕΕΥΕΕΠ θεωρεί ότι δεν τηρείται η αρχή της επικουρικότητας και σε σχέση με τις διατάξεις του άρθρου 2 στοιχεία ζ) και θ) της πρότασης κανονισμού, οι οποίες προβλέπουν την εξίσωση των τίτλων σπουδών με την επαγγελματική εμπειρία ως κριτηρίων εισδοχής και πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Το σχέδιο πράξης δεν περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα αποδεικνύεται η εμπειρία αυτή, καθώς και σε σχέση με τη βάση και τα κριτήρια καθορισμού της ισοδυναμίας. Στην εθνική νομοθεσία της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας δεν προβλέπεται τέτοια πρακτική, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε άνιση μεταχείριση των υπηκόων τρίτων χωρών έναντι όσων προέρχονται από την ΕΕ, τον ΕΟΧ και την Ελβετική Συνομοσπονδία. PE593.929v01-00 4/5 NP\1109083.docx
4. Η ΕΕΥΕΕΠ θεωρεί ότι η πρόταση οδηγίας δεν συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 4 ΣΕΕ, δεδομένου ότι τα ανωτέρω μέτρα υπερβαίνουν τα απαιτούμενα για την επίτευξη του επιθυμητού στόχου και θα οδηγούσαν σε αύξηση του διοικητικού φόρτου και τροποποίηση της βουλγαρικής νομοθεσίας. 5. Τέλος, πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η ΕΕΥΕΕΠ φοβάται ότι οι διατάξεις του άρθρου 5 παράγραφος 2 και παράγραφος 4 σχετικά με τη μείωση του κατώτατου ορίου του ακαθάριστου ετήσιου μισθού δεν εξασφαλίζουν το απαιτούμενο επίπεδο προστασίας των εγχώριων αγορών εργασίας και θα οδηγούσαν σε παραβίαση της αρχής της «ίσης αμοιβής για ίση εργασία», που προβλέπεται στο άρθρο 157 ΣΛΕΕ. Με βάση τα ανωτέρω και έπειτα από συζήτηση που διεξήχθη στο πλαίσιο της ΕΕΥΕΕΠ, η έκθεση και η συνοδευτική ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ εγκρίθηκαν με 12 ψήφους υπέρ, 1 ψήφο κατά και 1 αποχή. ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΟΡΩΝ: ΣΒΕΤΛΙΝ ΤΑΝΤΣΕΦ NP\1109083.docx 5/5 PE593.929v01-00