Χαρακτηριστικά είδη πουλιών. της Σκύρου. Εθελοντική Ομάδα Διατήρησης της Βιοποικιλότητας Σκύρου

Χαρακτηριστικά είδη πουλιών της Σκύρου Εθελοντική Ομάδα Διατήρησης της Βιοποικιλότητας Σκύρου

Χαρακτηριστικά είδη πουλιών της Σκύρου Νησιώτικη Πέρδικα Αρτέμης Θαλασσοκόρακας Λευκοτσικνιάς Γερακίνα Σπιζαετός Βραχοκιρκίνεζο Μαυροπετρίτης Αιγαιόγλαρος Κουκουβάγια Μελισσοφάγος Κατσουλιέρης Σταβλοχελίδονο Λευκοσουσουράδα Μαυρολαίμης Κότσυφας Ψευταηδόνι Μαυροτσιροβάκος Καλόγερος Σταχτοκουρούνα Σπιτοσπουργίτης Σπίνος Φλώρος Καρδερίνα Σιρλοτσίχλονο Φρυγανοτσίχλονο Τσιφτάς Alectoris chukar Calonectris diomedea Phalacrocorax aristotelis Egretta garzetta Buteo buteo Aquila fasciata Falco tinnunculus Falco eleonorae Larus audouinii Athene noctua Merops apiaster Galerida cristata Hirundo rustica Motacilla alba Saxicola rubicola Turdus merula Cettia cetti Sylvia melanocephala Parus major Corvus corone cornix Passer domesticus Fringilla coelebs Carduelis chloris Carduelis carduelis Emberiza cirlus Emberiza caesia Emberiza calandra Επιμέλεια έκδοσης: Ρούλα Τρίγκου Εικονογράφηση πουλιών: Πασχάλης Δουγαλής Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία 2014

Νησιώτικη Πέρδικα Alectoris chukar Μέγεθος: Μ: 32 35 εκ. Περιγραφή: Παρόμοια με τη συγγενική της Πετροπέρδικα, αλλά με κρεμ χρώμα στο λαιμό. Εκτρέφεται σε αιχμαλωσία και λόγω των απελευθερώσεων έχει εξαπλωθεί σε όλη την Ελλάδα, αν και οι περισσότεροι φυσικοί πληθυσμοί του είδους έχουν μειωθεί. Βιότοπος: Απαντάται σε βραχώδεις πλαγιές με χαμηλά χόρτα και αραιούς θάμνους, καλλιέργειες και γυμνές εκτάσεις. Αρτέμης Calonectris diomedea Μέγεθος: Μ: 45 56 εκ., ΑΦ:112 126 εκ. Περιγραφή: Αν και μοιάζει με τους γλάρους, ο Αρτέμης ανήκει στην ίδια οικογένεια με τα Άλμπατρος. Έχει αεροδυναμικό σχήμα με μακριές στενές φτερούγες, καφέ χρωματισμό στο πάνω μέρος και λευκό από κάτω. Πετά χαλαρά, πολύ κοντά στην επιφάνεια του νερού. Βιότοπος: Συχνάζει στην ανοιχτή θάλασσα και μπορεί να διανύσει εκατοντάδες χιλιόμετρα σε μία μέρα για αναζήτηση τροφής. Φωλιάζει σε βαθιές στοές, στα βράχια των ακατοίκητων νησίδων. Εποχή: Καλοκαιρινός επισκέπτης. Τον Οκτώβριο μεταναστεύει για να ξεχειμωνιάσει στον νότιο Ατλαντικό απ όπου επιστρέφει τον Μάρτιο. Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο

Θαλασσοκόρακας Phalacrocorax aristotelis desmarestii Μέγεθος: Μ: 68 78 εκ., ΑΦ: 95 110 εκ. Περιγραφή: Χαρακτηριστική μαύρη φιγούρα, που συνήθως συναντάται μοναχική ή σε ομάδες να στέκεται σε παραθαλάσσια βράχια. Ο χαρακτηριστικός του μακρύς λαιμός, που προεξέχει όταν κολυμπά, κάνει εύκολη την αναγνώρισή του. Έχει χαρακτηριστικό πέταγμα με συνεχή φτεροκοπήματα, ολόισια στην επιφάνεια του νερού. Βιότοπος: Φωλιάζει πολύ νωρίς (μερικοί ήδη από Δεκέμβρη) σε βράχια ακτών και νησίδες. Τρέφεται με ψάρια του βυθού που βρίσκει κοντά στην ακτή σε βάθος συνήθως μέχρι είκοσι μέτρα. Εποχή: Ίσως το μόνο θαλασσοπούλι που μένει όλο τον χρόνο στην ίδια περιοχή χωρίς να μεταναστεύει. Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο Λευκοτσικνιάς Egretta garzetta Μέγεθος: Μ: 55 56 εκ., ΑΦ: 88 106 εκ. Περιγραφή: Πολύ κοινός ερωδιός. Λευκός, με σκούρο ράμφος. Ο μακρύς λαιμός του χρησιμεύει ως καμάκι για να πιάνει ψάρια, αμφίβια και άλλα μικρά ζώα. Με χαρακτηριστικό μακρύ λοφίο στο πίσω μέρος του κεφαλιού κατά την αναπαραγωγική περίοδο. Βιότοπος: Συχνάζει σε γλυκούς και υφάλμυρους υγρότοπους.

Γερακίνα Buteo buteo Μέγεθος: Μ: 46 58 εκ., ΑΦ: 110 132 εκ. Περιγραφή: Από τα πιο κοινά, μεσαίου μεγέθους αρπακτικά. Βιότοπος: Φωλιάζει σε δένδρα δασών κοντά σε ανοιχτές περιοχές. Τρέφεται με μικρά θηλαστικά, ερπετά, σκουλήκια, ακόμα και ψοφίμια. Εποχή: Μπορεί να παρατηρηθεί όλο τον χρόνο, με αυξημένα νούμερα κατά τον χειμώνα. Σπιζαετός Aquila fasciata Μέγεθος: Μ: 55 65 εκ., ΑΦ: 145 165 εκ. Περιγραφή: Tο μεγαλύτερο αρπακτικό που είναι μόνιμος κάτοικος της Σκύρου. Ισχυρός αετός με φαρδιές φτερούγες και ίσια τετραγωνισμένη ουρά. Το φτέρωμά του είναι σκούρο καφέ από πάνω (με ένα μικρό λευκό μπάλωμα στη ράχη) και λευκό στο κάτω μέρος. Βιότοπος: Είναι ο τυπικός αετός των μεσογειακών νησιών. Φτιάχνει τις φωλιές του συνήθως σε απόκρημνα βράχια. Η φωλιά του μπορεί να φτάσει τα 1,8 μ. σε ύψος και τα 2μ. σε διάμετρο! Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο

Βραχοκιρκίνεζο Falco tinnunculus Μέγεθος: Μ: 31 37 εκ., ΑΦ: 68 78 εκ. Περιγραφή: Πολύ κοινό και εξαπλωμένο είδος γερακιού. Πλάτη καστανή με μαύρες κηλίδες. Το αρσενικό με γκριζωπό κεφάλι. Βιότοπος: Το βλέπουμε πολύ συχνά να κυνηγά σε ανοιχτές περιοχές, όπως χωράφια και βραχώδεις λόφους, μεγάλα έντομα, μικρά θηλαστικά και πουλιά με το ιδιαίτερο στυλ του (συνεχή φτεροκοπήματα πάνω από ένα σημείο). Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο Μαυροπετρίτης Falco eleonorae Μέγεθος: Μ: 36 42 εκ., ΑΦ: 87 104 εκ. Περιγραφή: Το χαρακτηριστικό γεράκι των ελληνικών νησιών. Αναπαράγεται αργά το καλοκαίρι προκειμένου να συνδυάσει την ανατροφή των νεοσσών του με το πέρασμα των μεταναστευτικών μικρόπουλων πάνω από το Αιγαίο. Βιότοπος: Φωλιάζει σε αποικίες σε παραθαλάσσιους γκρεμούς και νησίδες. Εποχή: Καλοκαιρινός επισκέπτης (τέλος Απρ. Οκτ.) Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο

Αιγαιόγλαρος Larus audouinii Μέγεθος: Μ:44 52 εκ., ΑΦ: 117 128 εκ. Περιγραφή: Ο Αιγαιόγλαρος μοιάζει με τον πολύ κοινό Ασημόγλαρο, αλλά είναι λίγο μικρότερος και ξεχωρίζει από το έντονα κόκκινο ράμφος και τα σκουρόχρωμα πόδια του. Βιότοπος: Σε αντίθεση με τον Ασημόγλαρο, ζει αποκλειστικά στον θαλάσσιο χώρο και απαντάται σε ερημικές βραχώδεις ακτές. Φωλιάζει σε μικρές ακατοίκητες νησίδες, όπως αυτές της Σκύρου.. Καθεστώς διατήρησης: Σχεδόν Απειλούμενο. Είναι ο σπανιότερος γλάρος της Ελλάδας. Κουκουβάγια Athene noctua Μέγεθος: Μ: 23 27,5 εκ. Περιγραφή: Το πιο κοινό είδος νυχτόβιου, το οποίο μπορεί να παρατηρηθεί και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έχει πολύ χαρακτηριστικό κάλεσμα. Βιότοπος: Φωλιάζει κοντά στον άνθρωπο ή σε ανοιχτές εκτάσεις, αγροτικές περιοχές και αρχαιολογικούς χώρους. Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο

Μελισσοφάγος Merops apiaster Μέγεθος: Μ: 28 32εκ., ΑΦ: 35 39 εκ. Περιγραφή: Το πιο πολύχρωμο πουλί που συναντάμε στην Ελλάδα. Αναγνωρίζεται εύκολα από τα εξωτικά του χρώματα: λαμπερός κίτρινος λαιμός, καστανοκόκκινη πλάτη, γαλάζιο στήθος και άκρες φτερών. Συναντάται συχνά να κάθεται σε σύρματα μεταφοράς ρεύματος και να κυνηγά έντομα ψηλά στον αέρα σαν χελιδόνι. Βιότοπος: Φωλιάζει κατά αποικίες σε στοές που σκάβει σε όχθες ποταμών και σε πρανή δρόμων. Εποχή: Καλοκαιρινός επισκέπτης στη χώρα μας. Το φθινόπωρο θα τον δούμε συχνά στη Σκύρο να πετάει σε σμήνη. Κατσουλιέρης Galerida cristata Μέγεθος: Μ:14 16 εκ. Περιγραφή: Ο πιο κοινός κορυδαλλός στην Ελλάδα. Το χαρακτηριστικό λοφίο του είναι αυτό που του έδωσε και το όνομά του. Βιότοπος: Φωλιάζει σε ανοιχτές εκτάσεις με ελάχιστη ή καθόλου βλάστηση. Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο κατά το παρελθόν, χωρίς να έχει ανακάμψει πλήρως.

Σταβλοχελίδονο Hirundo rustica Μέγεθος: Μ: 17 21 εκ. (με προέκταση ουράς 3 6,5 εκ.) Περιγραφή: Ολόμαυρο στο πάνω μέρος και με μακριά, ψαλιδωτή ουρά. Καφέκόκκινος λαιμός και μέτωπο με μαύρο κολάρο. Χαρακτηριστικό κάλεσμα συνδεδεμένο με την άφιξη της άνοιξης. Βιότοπος: Συχνάζει κυρίως σε αγροτικές περιοχές κοντά σε χωριά, αλλά και σε πόλεις. Γνωστό για τη φωλιά του από λάσπη κάτω από σκεπές, που μοιάζει με ανοιχτή κούπα. Εποχή: Καλοκαιρινός επισκέπτης (Μαρτ. Οκτ.) Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο κατά το παρελθόν, χωρίς να έχει ανακάμψει πλήρως. Λευκοσουσουράδα Motacilla alba Μέγεθος: Μ: 16,5 19 εκ. Περιγραφή: Χαρακτηριστικό, γρήγορο περπάτημα με συνεχή κίνηση της ουράς πάνω κάτω, καθώς ψάχνει για έντομα. Βιότοπος: Πολυάριθμη και εξαπλωμένη τον χειμώνα, την βλέπουμε σε ανοιχτές εκτάσεις κοντά σε νερό, από τα ορεινά ρέματα έως τις βραχώδεις ακτές. Γεννά τόσο κοντά σε τρεχούμενα νερά, όσο και σε ακατοίκητες νησίδες.

Μαυρολαίμης Saxicola rubicola Μέγεθος: M:11,5 13 εκ. Περιγραφή: Μικροπούλι που ξεχωρίζει από το μαύρο χρώμα στο κεφάλι του αρσενικού, που σε συνδυασμό με το λευκό κολάρο στο λαιμό θυμίζει επίσημο βραδινό ένδυμα! Βιότοπος: Είναι τυπικό πουλί των ανοιχτών εκτάσεων με αραιούς θαμνώνες, όπου και φωλιάζει, ή ψηλά χόρτα. Συναντάται συχνά να στέκεται στην κορυφή τους, κάνοντας συνεχώς νευρικά τινάγματα των φτερών και της ουράς. Εποχή: Μόνιμος κάτοικος όλο τον χρόνο σε μεγάλα νησιά. Κότσυφας Turdus merula Μέγεθος: Μ: 23,5 29 εκ. Περιγραφή: Πολύ κοινό είδος, με πλούσιο ρεπερτόριο καλεσμάτων (συνήθως τραγουδά από τις κορυφές των δέντρων). Στο αρσενικό είναι χαρακτηριστικό το μαύρο χρώμα των φτερών και το έντονα κίτρινο ράμφος. Τρέφεται με γεωσκώληκες, έντομα και καρπούς. Βιότοπος: Σε δασώδεις εκτάσεις, ακόμα και σε πάρκα και κήπους. Φωλιάζει σε πυκνούς θάμνους.

Ψευταηδόνι Cettia cetti Μέγεθος: Μ: 13 14 εκ. Περιγραφή: Κοινό πουλί ακόμα και στα νησιά όπως η Σκύρος, όπου εντοπίζεται εύκολα χάρη στο χαρακτηριστικό και δυνατό του κελάηδημα. Βιότοπος: Δύσκολα το βλέπουμε, καθώς προτιμάει να κινείται ανάμεσα σε πυκνά φυλλώματα Αρμυρικιών και άλλων δέντρων και θάμνων. Μαυροτσιροβάκος Sylvia melanocephala Μέγεθος: Μ: 13 14 εκ. Περιγραφή: Πολύ κοινό πουλί, δεν θα μπορούσε να λείπει και από τη Σκύρο! Μαύρο κεφάλι και κόκκινος δακτύλιος γύρω από το μάτι. Με χαρακτηριστική «γρατζουνιστή» φωνή. Βιότοπος: Σε ψηλούς θαμνώνες, προτιμάει την κάλυψη των πυκνών θάμνων και δύσκολα βγαίνει σε ανοιχτή θέα.

Καλόγερος Parus major Μέγεθος: Μ: 13,5 15 εκ. Περιγραφή: Η μεγαλύτερη παπαδίτσα και η πιο κοινή. Αναγνωρίζεται εύκολα από το μαύρο σκουφί και τη μαύρη γραμμή στο στήθος και την κοιλιά που θυμίζει πετραχήλι. Βιότοπος: Πολυμήχανο πουλί που προσαρμόζεται σε όλους τους βιότοπους (δάση, θαμνώνες, πάρκα κ.λπ.). Φωλιάζει σε κοιλότητες δέντρων και γενικότερα σε θέσεις με στενή είσοδο. Κουρούνα Corvus corone cornix Μέγεθος: Μ:44 51 εκ., ΑΦ: 84 100 εκ. Περιγραφή: Τρέφεται κυριολεκτικά με ό,τι βρει: ψοφίμια, σκουπίδια, αβγά και νεοσσούς πουλιών, ακόμα και αχινούς και μύδια στις παραλίες! Βιότοπος: Απαντάται συχνά σε ανοιχτές δασωμένες και αγροτικές περιοχές, αλλά και σε προάστια και μεγάλα πάρκα πόλεων. Έχει επεκταθεί και σε νησιά, όπου άλλοτε απουσίαζε.

Σπιτοσπουργίτης Passer domesticus Μέγεθος: Μ:14 16 εκ. Περιγραφή: Ανθρωπόφιλο είδος, σπάνια θα το δούμε μακριά από ανθρωπογενές περιβάλλον. Ο αρσενικός Σπιτοσπουργίτης είναι ο μοναδικός με γκρι «στέμμα» (από τα 5 είδη σπουργιτιών της Ελλάδας). Βιότοπος: Απαντάται σε μεγάλη ποικιλία βιοτόπων. Μεγάλα σμήνη επισκέπτονται τις ανοιχτές εκτάσεις για να τραφούν με σπόρους. Σπίνος Fringilla coelebs Μέγεθος: Μ:14 16 εκ. Περιγραφή: Αναγνωρίζεται εύκολα από τη διπλή σειρά λευκών «γαλονιών» στις φτερούγες. Το αρσενικό έχει γκρι κεφάλι και καφετιά ράχη ενώ το θηλυκό είναι πιο ομοιόχρωμο. Την άνοιξη ξεχωρίζει το σύντομο αλλά πολύ μελωδικό κελάηδημα του αρσενικού. Βιότοπος: Ο «σπουργίτης του δάσους» χτίζει φωλιές στις διχάλες των δέντρων δασικές περιοχές, ενώ τον χειμώνα επισκέπτεται ακόμη και μικρούς κήπους.

Φλώρος Carduelis chloris Μέγεθος: Μ:14 16 εκ. Περιγραφή :Λαδοπράσινος με έντονα κίτρινα σημάδια στις φτερούγες και στα πάνω άκρα της ουράς. Ο αρσενικός έχει πιο λαμπρό χρωματισμό. Βιότοπος: Τον χειμώνα τον συναντάμε συχνά σε σμήνη με άλλες σπίζες. Είναι η πιο κοινή σπίζα στις κατοικημένες περιοχές και φωλιάζει συχνά σε κυπαρίσσια. Τρέφεται κυρίως με σπόρους. Καθεστώς διατήρησης: Αυξανόμενο Καρδερίνα Carduelis carduelis Μέγεθος: Μ: 12,5 13 εκ. Περιγραφή: Πολύχρωμη, με μελωδικό κελάηδημα. Κόκκινο στο πρόσωπο και κίτρινο χρώμα στις φτερούγες. Ανάλαφρο πέταγμα. Βιότοπος: Φωλιάζει σε δέντρα, συχνά κοντά σε όχθες ρεμάτων, ενώ το φθινόπωρο μεγάλα κοπάδια τρέφονται με σπόρους γαϊδουράγκαθων που βρίσκουν σε αφθονία σε όλους τους υγρότοπους.

Σιρλοτσίχλονο Emberiza cirlus Μέγεθος: Μ: 15 16,5 εκ. Περιγραφή: Το όμορφο αρσενικό δύσκολα περνάει απαρατήρητο, καθώς τραγουδάει σχεδόν πάντα σε εκτεθειμένη θέση. Βιότοπος: Προτιμάει περιοχές με αρκετούς θάμνους και δέντρα, στα όρια των υγροτόπων. Φρυγανοτσίχλονο Emberiza caesia Μέγεθος: Μ:14 15,5 εκ. Περιγραφή: Μικρόσωμο πουλί που ξεχωρίζει από το γαλαζοπράσινο κεφάλι και τα καστανά «μουστάκια». Βιότοπος: Όπως μαρτυρά και το όνομά του, θα το συναντήσουμε σε εκτάσεις με φρύγανα και αραιή βλάστηση. Εποχή: Είναι καλοκαιρινός επισκέπτης στη χώρα μας. Εμφανίζεται στα τέλη Μαρτίου και αναχωρεί τον Αύγουστο.

Τσιφτάς Miliaria calandra Μέγεθος: Μ:16 19 εκ. Περιγραφή: Έχει γκριζοκάστανο φτέρωμα με σκούρες ρίγες από πάνω και ανοιχτό μπεζ από κάτω. Χαρακτηριστικό είναι το πέταγμά του σε κοντινές αποστάσεις με τα πόδια κρεμασμένα. Βιότοπος: Είναι χαρακτηριστικό πουλί των αγροτικών περιοχών. Θα το δούμε συχνά να στέκεται και να κελαηδά σε φράχτες, θάμνους και σε σύρματα μεταφοράς ρεύματος. Καθεστώς διατήρησης: Μειούμενο Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Θεμιστοκλέους 80, 10681 Αθήνα Τηλ.-Φαξ: 210 8227937, 210 8228704 www.ornithologiki.gr