Πρακτικά από τη συνάντηση εργασίας για την αποδοτικότητα των επιλεγμένων μέτρων στήριξης

Πρακτικά από τη συνάντηση εργασίας για την αποδοτικότητα των επιλεγμένων μέτρων στήριξης Παραδοτέο D14 του έργου RESH Policy Η παρούσα έκθεση συντάχθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού έργου: "Policy development for improving RES H/C penetration in European Member States (RESH Policy)" υπό το πρόγραμμα Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη (ΙΕΕ) Φεβρουάριος 2011 Αργυρώ Γιακουμή, ΚΑΠΕ, Ελλάδα Μηνάς Ιατρίδης, ΚΑΠΕ, Ελλάδα Supported by 1

Το έργο "Policy development for improving RESH/C penetration in European Member States (RESH Policy)" υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του προγράμματος Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη (Intelligent Energy for Europe IEE) (Αριθμός συμβολαίου του έργου IEE/07/692/SI2.499579). Η ευθύνη των πληροφοριών της παρούσας έκθεσης βαρύνει αποκλειστικά τους συγγραφείς. Οι πληροφορίες που εμπεριέχονται σε αυτή δεν αντιπροσωπεύουν τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δε φέρει ευθύνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών αυτών. Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ΚΑΠΕ, Φεβρουάριος 2011 2

Συνάντηση εργασίας Παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ Προτεινόμενα μέτρα Στήριξης έργο RESH Policy υπό το πρόγραμμα IEE Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011 Τόπος διεξαγωγής: Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών & Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19 ο χλμ. Λ. Μαραθώνος, Πικέρμι, Αττική. Πρόγραμμα συνάντησης 10:00 Εγγραφές Υποδοχή Καφές 10:15 10:30 Έναρξη συνάντησης Συστάσεις 10:30 10:45 Σύντομη παρουσίαση του έργου RESH Policy 10:45 11:00 Προτεινόμενοι στόχοι για το ποσοστό συμμετοχής της παραγόμενης θερμότητας από ΑΠΕ στην επίτευξη του εθνικού στόχου για το 2020 (καθορισμός στόχων ανά τεχνολογία: θερμικά ηλιακά, βιομάζα, γεωθερμία) 11:00 12:00 Μέτρα στήριξης για την παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ Ανάλυση και αξιολόγηση της εφαρμογής δύο επιλεγμένων μέτρων στήριξης 12:00 12:15 Ανασκόπηση του Ελληνικού νομοθετικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, με έμφαση στην παραγωγή θερμότητας από ΑΠΕ 12:15 13:00 Ανοιχτή συζήτηση 13:00 Ελαφρύ Γεύμα 3

Πρακτικά συνάντησης Παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ Προτεινόμενα μέτρα Στήριξης έργο RESH Policy υπό το πρόγραμμα IEE Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011 Τόπος διεξαγωγής: Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών & Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19 ο χλμ. Λ. Μαραθώνος, Πικέρμι, Αττική. Λίστα συμμετεχόντων: 1 ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΝΕΡ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε 2 ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΠΕ 3 ΓΙΑΚΟΥΜΗ ΑΡΓΥΡΩ ΚΑΠΕ 4 ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΕΣΣΗΘ 5 ΙΑΤΡΙΔΗΣ ΜΗΝΑΣ ΚΑΠΕ 6 ΚΑΛΙΑΚΑΤΣΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΕ 7 ΚΗΠΟΥΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Κ. ΚΗΠΟΥΡΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΕ 8 ΛΑΜΑΡΗΣ ΠΑΝΟΣ ΣΟΛΕ ΑΒΕΕ 9 ΛΥΧΝΑΡΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΕΠΕ 10 ΙΑΤΡΙΔΗΣ ΜΗΝΑΣ ΚΑΠΕ 11 ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΟΣ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΒΗΕ 12 ΝΙΚΟΛΙΝΑΚΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΤΕΕ)/ Μόνιμη Επιτροπή Ενέργειας 13 ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΚΑΠΕ 14 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ SK ENTERPRISES 15 ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΠΕ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΑΖΑΣ 16 ΠΑΠΠΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ GREEN EVOLUTION A.E. 17 ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΑΜ ΕΠΕ 18 ΠΕΤΣΑΝΑΣ ΗΛΙΑΣ ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ 19 ΤΑΣΙΟΥ ΡΕΑ ΜΕΛΟΣ Δ.Σ ΕΛΕΤΑΕΝ (Επιστ. Ένωση Αιολικής Ενέργειας) 20 ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝ.ΑΘΗΝΩΝ, ΜΕΛΟΣ ΕΛΛΕΒΙΟΜ 4

10:00 Εγγραφές Υποδοχή Καφές 10:15 10:30 Έναρξη συνάντησης Συστάσεις 10:30 10:45 Σύντομη παρουσίαση του έργου RESH Policy Έγινε μία σύντομη περιγραφή του έργου RESH Policy παρουσιάζοντας το σκοπό, τους αντικειμενικούς στόχους του έργου και δίνοντας μία συνοπτική εικόνα της μέχρι τώρα πορείας του έργου. 10:45 11:00 Παρουσίαση των εθνικών ενδεικτικών στόχων ανά τεχνολογία όπως προσδιορίστηκαν από το έργο Ακολούθησε μία σύντομη παρουσίαση των εθνικών ενδεικτικών στόχων ανά τεχνολογία, όπως αυτοί προσδιορίστηκαν σε προηγούμενο στάδιο του έργου (WP3). Επίσης δόθηκε ένα εποπτικό διάγραμμα το οποίο παρουσιάζει τον καταμερισμό του στόχου για τις ΑΠΕ ανάμεσα στις τρεις κατηγορίας (ηλεκτρισμό, θέρμανσηψύξη, μεταφορές). Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο ότι προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για τις ΑΠΕ για το 2020, η συνεισφορά της θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ είναι πολύ σημαντική και μάλιστα σε απόλυτα μεγέθη απαιτείται σχεδόν ο διπλασιασμός της. Οι συμμετέχοντες έθεσαν αρκετές ερωτήσεις για τα μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν, τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και τις παραδοχές που ελήφθησαν υπόψη. 11:00 12:00 Μέτρα στήριξης για την παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ Ανάλυση και αξιολόγηση της εφαρμογής δύο επιλεγμένων μέτρων στήριξης Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν αναλυτικά τα δύο επιλεγμένα μέτρα στήριξης για την Ελλάδα, δηλαδή η φορολογική ελάφρυνση και η υποχρέωση χρήσης. Δόθηκαν τα αποτελέσματα της ποσοτικής ανάλυσης που έχει γίνει με τη βοήθεια του υπολογιστικού εργαλείου INVERT καθώς και μερικές λεπτομέρειες για τις παραδοχές και τα δεδομένα εισαγωγής που χρησιμοποιήθηκαν. Υπήρξε συμφωνία ότι η υποχρέωση χρήσης είναι ένα σημαντικό μέτρο στήριξης που θα μπορούσε να βοηθήσει στη διείσδυση των ΑΠΕ. Απευθύνεται βέβαια μόνο στα νέα κτίρια και στα υφιστάμενα που υφίστανται ολική ανακαίνιση. Για να μπορέσουν να διεισδύσουν οι ΑΠΕ και στα υφιστάμενα κτίρια, τα οποία αποτελούν και το μεγαλύτερο πλήθος, θα είναι απαραίτητο να συνδυαστεί με οικονομικά κίνητρα όπως π.χ. η φορολογική ελάφρυνση. Τέθηκε βέβαια το θέμα από τους συμμετέχοντες κατά πόσο θεωρείται ρεαλιστικό το να δοθεί οποιοδήποτε οικονομικό μέτρο στήριξης δεδομένης της οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα. Παρουσιάστηκαν επίσης τα αποτελέσματα για τη βιομηχανία για δύο διαφορετικά μέτρα στήριξης (δύο σενάρια επιδοτήσεων) καθώς και για την κατάσταση χωρίς να ληφθεί υπόψη κανένα μέτρο (Business as usual). Οι συμμετέχοντες βρήκαν πολύ ενδιαφέροντα τα αποτελέσματα και εξέφρασαν την άποψη ότι τέτοιου είδους αναλύσεις αποτελούν σημαντικό εργαλείο αξιολόγησης. 12:00 12:15 Ανασκόπηση του Ελληνικού νομοθετικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, με έμφαση στην παραγωγή θερμότητας από ΑΠΕ Παρουσιάστηκε το νομοθετικό πλαίσιο το σχετικό με την παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ στην Ελλάδα. Έγινε ιδιαίτερη αναφορά στο νόμο 3851/2010 όπου προσδιορίζονται οι υποχρεώσεις για τα νέα κτίρια. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι όλα τα νέα κτίρια από το 2011 και μετά οφείλουν να καλύπτουν το 60% των αναγκών τους για ζεστό νερό χρήσης από ΑΠΕ. Επίσης ότι το αργότερο μέχρι τις 31/12/2019 όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο της πρωτογενούς ενεργειακής 5

κατανάλωσης τους με συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες ή σε συμπαραγωγή. Η ίδια υποχρέωση θα αρχίσει να ισχύει για τα κτίρια του δημόσιου τομέα από τις 31/12/2014. Στο σημείο αυτό συζητήθηκε το θέμα της υποχρεωτικής μελέτης και εγκατάστασης συστημάτων φυσικού αερίου στα νέα κτίρια (αφορά τις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας) και κατά πόσο αυτό επιτρέπει τις ΑΠΕ να αναπτυχθούν. Η υποχρέωση αυτή κάνει τους περισσότερους καταναλωτές να χρησιμοποιήσουν τελικά φυσικό αέριο ή κάποιο συμβατικό καύσιμο όπως πετρέλαιο παρά να σκεφτούν την εναλλακτική λύση της χρήσης κάποιου συστήματος ΑΠΕ. 12:30 13:30 Ανοιχτή συζήτηση Ο κ. Μιχαλόπουλος μέλος της Ένωσης Βιομηχανιών Ηλιακών Θερμικών (ΕΒΗΕ) υποστήριξε ότι θα πρέπει να γίνουν μία σειρά από ενέργειες προκειμένου να αναπτυχθεί περισσότερο ο κλάδος των θερμικών ηλιακών. Τέτοιες ενέργειες είναι: Να δοθούν οικονομικά κίνητρα για τη στήριξη των θερμικών ηλιακών (π.χ. δάνεια με χαμηλό επιτόκιο ή ακόμη και μηδενικό για συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών) Να γίνουν επιδεικτικά έργα που να αφορούν καινοτόμες τεχνολογίες Να υπάρξει ένα σύστημα πιστοποίησης των εγκαταστατών Να δοθούν χρήματα για Έρευνα & Ανάπτυξη για νέες τεχνολογίες Να υπάρξει υποχρεωτική χρήση ΑΠΕ Επίσης διατυπώθηκε η άποψη ότι είναι σημαντικό να προωθηθούν τα κεντρικά ηλιακά συστήματα. Ο κ. Πετσάνας από τη ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ και ως μέλος της Ένωσης Εγκαταστατών Γεωθερμικών Αντλιών Θερμότητας ανέφερε ως εναλλακτικό μέτρο στήριξης για τις αντλίες θερμότητας (αυτές που προσμετρούν για την επίτευξη του στόχου) τη διαφορετική τιμολογιακή πολιτική στην ηλεκτρική ενέργεια. Δηλαδή οι καταναλωτές που επιλέγουν αποδοτικές αντλίες θερμότητας για τη θέρμανση/ ψύξη της κατοικίας τους, σήμερα επιβαρύνονται με αυξημένο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, διότι λόγω αυξημένης κατανάλωσης τιμολογούνται με ακριβότερη τιμή κιλοβατώρας. Θα μπορούσε να υπάρχει μία πρόβλεψη για αυτό και η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται από την αντλία θερμότητας να τιμολογείται με χαμηλότερη τιμή. Επίσης συζητήθηκαν θέματα σχετικά με τη φορολόγηση του πετρελαίου και το γεγονός ότι θα γίνει εξίσωση της τιμής μεταξύ πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης που θα οδηγήσει στην αύξηση της τιμής του δεύτερου. Διατυπώθηκε η άποψη από τους περισσότερους συμμετέχοντες ότι η πραγματικότητα φαίνεται να προσεγγίζει το σενάριο με τις υψηλές τιμές πετρελαίου. Τέλος συζητήθηκε το θέμα της συλλογής αξιόπιστων δεδομένων προκειμένου να μπορεί να παρακολουθείτε η διείσδυση της κάθε τεχνολογίας. 13:30 Ελαφρύ Γεύμα 6

Παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ Προτεινόμενα μέτρα Στήριξης Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011 Συνάντηση εργασίας στο πλαίσιο του έργου RESH Policy Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακής Πολιτικής Μηνάς Ιατρίδης, Αργυρώ Γιακουμή www.reshpolicy.eu

Σύντομη Παρουσίαση του έργου RESH Policy www.reshpolicy.eu

Γενικά στοιχεία Έργο: Policy development for improving RESHeating/Cooling penetration in European Member States RESH Policy Χρηματοδότηση: Intelligent Energy for Europe Διάρκεια έργου: 30 μήνες (1/10/2008 13/4/2011) Συμμετέχοντες: Αυστρία, Ελλάδα, Λιθουανία, Ολλανδία, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Σουηδία Σκοπός του έργου: Να βοηθήσει τις συμμετέχουσες χώρες στην προετοιμασία για την εφαρμογή της οδηγίας 2009/28/EC, σε ό,τι αφορά θέματα θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ. Το έργο εστιάζει: στο να τεθούν ενδεικτικοί εθνικοί στόχοι για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ ανά τομέα και ανά τεχνολογία να προταθούν συγκεκριμένα μέτρα στήριξης ώστε να επιτευχθεί η διείσδυση των τεχνολογιών θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ www.reshpolicy.eu

Πρώτο στάδιο του έργου: 1. Αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης ως προς το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει στις συμμετέχουσες χώρες πάνω σε θέματα θέρμανσης/ ψύξη από ΑΠΕ. 2. Ενδεικτικοί στόχοι ανά τεχνολογία στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ για τα έτη 2020/2030, όπως απαιτεί η 2009/28/EC. Ο προσδιορισμός των στόχων έγινε με τη βοήθεια συγκεκριμένων μεθοδολογιών και υπολογιστικών μοντέλων: Προσέγγιση top down με τη βοήθεια του μοντέλου GreenX (συνεργασία με το ίδρυμα Fraunhofer ISI της Γερμανίας). Προσέγγιση bottom up για τον κτιριακό τομέα (οικιακό και τριτογενή) με τη βοήθεια του INVERT tool (συνεργασία με το Energy Economics Group Vienna University of Technology). Προσέγγιση bottom up για τη βιομηχανία με τη βοήθεια υπολογιστικού εργαλείου (RESolveH/C) που έχει αναπτύξει το ECN Energy Research Centre of the Netherlands. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από υπάρχοντα μοντέλα που έχουν τρέξει για τη χώρα μας, όπως είναι το MARKAL, το οποίο χρησιμοποιείται από το ΚΑΠΕ καθώς και το PRIMES. www.reshpolicy.eu

Δεύτερο στάδιο έργου 3. Καταγραφή και Ανάλυση των διαθέσιμων μέτρων στήριξης (περιγραφή του κάθε μέτρου, εντοπισμός υπέρ και κατά) 4. Επιλογή τουλάχιστον 2 συγκεκριμένων μέτρων στήριξης προκειμένου τα κράτη μέλη να βοηθηθούν στο να υιοθετήσουν ολοκληρωμένες πολιτικές προτάσεις που θα οδηγήσουν στη διείσδυση των τεχνολογιών θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ στις εθνικές αγορές τους. 5. Ποιοτική και Ποσοτική ανάλυση των επιλεγμένων μέτρων. Τρίτο στάδιο έργου 6. Δυνατότητες συντονισμού ή ακόμη και εναρμόνιση μεταξύ των εθνικών πολιτικών προσεγγίσεων στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ. 7. Δράσεις Διάδοσης/ Ενημέρωσης www.reshpolicy.eu

Εύρος στόχων ανά τεχνολογικό τομέα PJ 2007 2020 2030 Solar thermal Space heating and hot water 6,7 18 23 29 34,1 Industrial appliances 0 2 3,0 4 4,6 Total solar thermal energy 6,7 20 26 33 39 Biomass Space heating and hot water Pellets 0,2 [1] 2,4 4 7,1 9 Wood chips 0,2 4 2,1 4 4,6 9 Wood log 32 4 29 34 27 34 District heating 0,0 1,1 3 4,2 5 Total space heating and hot water 32 35 45 42 57 Industrial appliances 9,9 16 23 15 19 Total biomass energy for heating 42 51 68 57 76 Geothermal energy Heat pumps 0,2 1,9 6,7 5,4 17,2 Geothermal grid 0,0 0,8 0,8 Geothermal in industrial processes 0,0 0,2 0,4 Agriculture 0,4 7,3 [2] 7,3 10 [3] 10 Total 0,6 9,4 14 16 27 Total RESH Space heating and hot water 39 55 75 77 109 industrial appliances + agriculture Total 9,9 49 18 73 34 109 19 96 34 143 [1] Based on es [2] European G [3] CRES, Geot

Καταμερισμός του στόχου για τις ΑΠΕ Σύμφωνα με εκτιμήσεις που έγιναν στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας (μοντέλο GreenX): Το μερίδιο της παραγωγής θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ για το 2020 αντιστοιχεί στο 48% του συνολικού στόχου Σε απόλυτα ποσά ενέργειας απαιτείται σχεδόν ο διπλασιασμός της θερμικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ σε σχέση με τα επίπεδα του 2007. www.reshpolicy.eu

Μέτρα στήριξης για την παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ Ανάλυση και αξιολόγηση της εφαρμογής δύο επιλεγμένων μέτρων στήριξης Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011 Συνάντηση εργασίας στο πλαίσιο του έργου RESH Policy Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακής Πολιτικής Μηνάς Ιατρίδης, Αργυρώ Γιακουμή www.reshpolicy.eu

Βασικές Παραδοχές και δεδομένα εισαγωγής Μοντέλο Invert/EELab Το μοντέλο Invert/EELab είναι ένα εργαλείο προσομοίωσης που χρησιμοποιεί την bottomup προσέγγιση προκειμένου να εκτιμήσει τον αντίκτυπο διαφορετικών μέτρων στήριξης (οικονομικά ή θεσμικά) στο ενεργειακό μείγμα μίας χώρας, στο κόστος των προτεινόμενων μέτρων και στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον το μοντέλο Invert/EELab δύναται να κάνει προσομοιώσεις για διαφορετικά σενάρια π.χ. διαφορετικές τιμές καυσίμου, διαφορετικές συμπεριφορές καταναλωτών, διαφορετικού τύπου κτιριακό απόθεμα κτλ. Το μοντέλο Invert έχει αναπτυχθεί από το: Vienna University of Technology/Energy Economics Group για το έργο Invert (Investing in RES&RUE technologies: models for saving public money) υπό το πρόγραμμα ALTENER. Στο πλαίσιο επόμενων έργων το μοντέλο αυτό επεκτάθηκε και ανανεώθηκε και στην παρούσα φάση βασίζεται σε ένα νέο πυρήνα υπολογισμών (που καλείται EELab) και οδηγεί στην τρέχουσα έκδοση του μοντέλου που είναι η: Invert/EELab506, η οποία και χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα εργασία. Τιμές ενέργειας: Χρησιμοποιούνται οι τιμές της Eurostat για τα έτη 20072009 ενώ λαμβάνονται υπόψη δύο διαφορετικά σενάρια τιμών σύμφωνα με τη μελέτη του Κάπρου (2009). Κόστος για την κάθε τεχνολογία: Το κόστος για την κάθε τεχνολογία προέκυψε από συλλογή δεδομένων από παραγωγούς και εγκαταστάτες συστημάτων ΑΠΕ. www.reshpolicy.eu

Προτεινόμενα μέτρα στήριξης Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Τεχνολογία Λέβητας για καυσόξυλα Λέβητας για πριονίδι Λέβητας για pellets Φορολογική Ελάφρυνση 15% 30% 30% Ένα ποσοστό x% του κόστους αγοράς και εγκατάστασης εξοπλισμού ΑΠΕ για παραγωγή θερμότητας στον κτιριακό τομέα, δίνεται σαν επιστροφή φόρου. Αντλία θερμότητας αέρα/ νερού Γεωθερμική Αντλία θερμότητας Τηλεθέρμανση με βιομάζα Θερμικάηλιακάγια ΖΝΧ ΘερμικάΗλιακάγια θέρμανση χώρων 10% 30% 30% 25% 25% www.reshpolicy.eu

Προτεινόμενα μέτρα στήριξης Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση 2011 2013 2014 2030 πρόστιμο 60% μερίδιο ΑΠΕ για την κάλυψη των αναγκών για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) στα νέα κτίρια 50% μερίδιο ΑΠΕ για την κάλυψη του συνόλου των θερμικών αναγκών ενός νέου κτιρίου (ΖΝΧ + θέρμανση χώρων) 50 ανά m² για 0% μερίδιο ΑΠΕ Συγκεκριμένα σε όλα τα νέα κτίρια καθώς και σε αυτά που υφίστανται ολική ανακαίνιση, ορίζεται ένα ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής τεχνολογιών ΑΠΕ για την κάλυψη των θερμικών αναγκών του κτιρίου. Αν το ποσοστό αυτό δεν καλύπτεται τότε θα επιβάλλεται πρόστιμο ανάλογα με τα τετραγωνικά του κτιρίου/ διαμερίσματος και το ποσοστό κατά το οποίο δεν επετεύχθη ο στόχος. www.reshpolicy.eu

Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Διείσδυση ΑΠΕ Διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ στον κτιριακό τομέα και αντίστοιχα ποσοστά θέρμανσης στη συνολική ζήτηση θερμότητας για τα έτη 2010, 2020 και 2030. www.reshpolicy.eu

Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Κρατικός Προϋπολογισμός Απαιτούμενος κρατικός προϋπολογισμός για την εφαρμογή του 1ου μέτρου στήριξης στον κτιριακό τομέα, γιαδύοσενάριατιμώνπετρελαίου. www.reshpolicy.eu

Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση Διείσδυση ΑΠΕ Διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ στον κτιριακό τομέα και αντίστοιχα ποσοστά θέρμανσης στη συνολική ζήτηση θερμότητας για τα έτη 2010, 2020 και 2030. www.reshpolicy.eu

Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση Έσοδα από επιβολή προστίμου Έσοδα προς το δημόσιο από την εφαρμογή προστίμου για μη συμμόρφωση με την υποχρέωση χρήσης, για δυο σενάρια τιμών πετρελαίου. www.reshpolicy.eu

Διαχειριστικό κόστος για την εφαρμογή των δύο διαφορετικών μέτρων στήριξης Ως διαχειριστικό κόστος νοείται ο απαιτούμενος προϋπολογισμός προκειμένου να εφαρμοστεί το επιλεγμένο μέτρο στήριξης (π.χ. κόστος απαιτούμενου προσωπικού). www.reshpolicy.eu

Ποσοστό θέρμανσης από ΑΠΕ στη συνολική ζήτηση θερμότητας Μεγαλύτερο ποσοστό διείσδυσης όταν έχουμε συνδυασμό των δύο μέτρων στήριξης Στο σενάριο Υψηλών τιμών πετρελαίου φαίνεται να επιτυγχάνονται σχεδόν τα ίδια ποσοστά διείσδυσης ΑΠΕ από τη μεμονωμένη εφαρμογή του μέτρου της Υποχρεωτικής Χρήσης και της Φορολογικής Ελάφρυνσης www.reshpolicy.eu

Δείκτες Απασχόλησης www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης 60 50 Θερμικά Ηλιακά Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Ενέργεια (PJ) 40 30 20 10 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου ελάχιστο εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης Βιομάζα Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Ενέργεια (PJ) 70 60 50 40 30 20 Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ 10 εύρος στόχου ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης Αντλίες θερμότητας Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Ενέργεια (PJ) 25 20 15 10 Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ 5 εύρος στόχου ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης 140 120 Θερμότητα από ΑΠΕ Κτιριακός τομέας Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Ενέργεια (PJ) 100 80 60 40 Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ 20 εύρος στόχου ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης 12% 10% 8% 6% 4% 2% Ποσοστό θερμότητας από ΑΠΕ στην τελική ζήτηση ενέργειας Κτιριακός τομέας Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου ελάχιστο 0% 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο www.reshpolicy.eu

Βιομηχανία Business as usual 40 35 30 25 20 15 10 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) 5 0 2010 2015 2020 2025 2030 Solarthermal Direct solar thermal heat use Geothermal Direct geothermal heat use 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 www.reshpolicy.eu

Βιομηχανία 25% επιδότηση για όλες τις τεχνολογίες Penetration (PJ) 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 www.reshpolicy.eu

Βιομηχανία 25% επιδότηση μόνο για θερμικά ηλιακά και γεωθερμία Penetration (PJ) 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 www.reshpolicy.eu

Νομοθετικό πλαίσιο Υπάρχον Νομοθετικό Πλαίσιο για θέρμανση από ΑΠΕ Νόμος 3522/2006: φορολογικό κίνητρο, όπου το 20% του κόστους για εφαρμογές όπως τηλεθέρμανση, ηλιακά θερμικά και κεντρικό ηλιακό κλιματισμό εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα. Ο νόμος προβλέπει την ίδια ελάφρυνση και για άλλες εφαρμογές όπως είναι το φυσικό αέριο, η θερμομόνωση των κτιρίων και γενικότερα η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ. Σε κάθε περίπτωση όμως το ποσό της φοροελάφρυνσης δεν μπορεί να υπερβεί τα 700. Νόμος 3175/2003 για τη γεωθερμία Σύμφωνα με αυτό το νόμο αν η θερμοκρασία του εδάφους είναι κάτω των 25 o C, τότε το πεδίο δεν χαρακτηρίζεται ως γεωθερμικό και η διαδικασία εκμετάλλευσης της θερμότητας του εδάφους απλοποιείται. Νόμος 3734/2009, για τη συμπαραγωγή Ν.3661/2008 εναρμόνιση στο ελληνικό δίκαιο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2002/91/ΕΚ για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα των κτιρίων Δ6/Β/οικ. 5825 ΚΕΝΑΚ www.reshpolicy.eu

Νομοθετικό πλαίσιο Ν.3851/2010 Άρθρο 10 Εφαρμογή ΑΠΕ στα κτίρια Πριν από την έναρξη ανέγερσης όλων των νέων κτιρίων, ανεξαρτήτως επιφάνειας, πρέπει να εκπονείται και να υποβάλλεται στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία μελέτη, που συνοδεύει τη μελέτη της παραγράφου 1 του άρθρου 3 και η οποία περιλαμβάνει την τεχνική, περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιμότητα εγκατάστασης τουλάχιστον ενός από τα εναλλακτικά συστήματα παροχής ενέργειας, όπως αποκεντρωμένα συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, συστήματα θέρμανσης ή ψύξης σε κλίμακα περιοχής ή οικοδομικού τετραγώνου, καθώς και αντλίες θερμότητας των οποίων ο εποχιακός βαθμός απόδοσης (SPF) είναι μεγαλύτερος από 1,15x1/η, όπου η ο λόγος της συνολικής ακαθάριστης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας προς την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 2009/28/ΕΚ. Μέχρι να καθορισθεί νομοθετικά η τιμή του η, ο SPF πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 3,3.» Στα κτίρια για τα οποία κατατίθεται στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία αίτηση χορήγησης οικοδομικής άδειας μετά την 1.1.2011 είναι υποχρεωτική η κάλυψη μέρους των αναγκών σε ζεστό νερό χρήσης από ηλιοθερμικά συστήματα. Το ελάχιστο ποσοστό του ηλιακού μεριδίου σε ετήσια βάση καθορίζεται σε 60%. Η υποχρέωση αυτή δεν ισχύει για τις εξαιρέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 11, καθώς και όταν οι ανάγκες σε ζεστό νερό χρήσης καλύπτονται από άλλα συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, συστήματα τηλεθέρμανσης σε κλίμακα περιοχής ή οικοδομικού τετραγώνου, καθώς και σε αντλίες θερμότητας με εποχιακό βαθμό απόδοσης (SPF) σύμφωνο με ταοριζόμενα στην παράγραφο 2. Το αργότερο έως τις 31.12.2019, όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσής τους με συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, συστήματα τηλεθέρμανσης σε κλίμακα περιοχής ή οικοδομικού τετραγώνου, καθώς και σε αντλίες θερμότητας με εποχιακό βαθμό απόδοσης (SPF) σύμφωνο με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου. Γιατανέακτίριαπουστεγάζουνυπηρεσίες του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, η υποχρέωσηαυτή θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ το αργότερο έως τις 31.12.2014.» www.reshpolicy.eu

Αντλίες θερμότητας Συνεισφορά στο στόχο για το 2020 2009/28/EC Άρθρο 5 Η αεροθερμική, η γεωθερμική και η υδροθερμική ενέργεια που καταναλώνεται από αντλίες θερμότητας λαμβάνεται υπόψη για τους σκοπούς της παραγράφου 1 στοιχείο β), υπό την προϋπόθεση ότι η τελική χρήσιμη ενέργεια υπερβαίνει κατά πολύ την ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία των αντλιών θερμότητας. Η ποσότητα της θερμικής ενέργειας που θα θεωρηθεί ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας υπολογίζεται σύμφωνα με τη μέθοδο που καθορίζεται στο παράρτημα VIΙ. www.reshpolicy.eu

www.reshpolicy.eu

www.reshpolicy.eu

Θέματα προς συζήτηση Είναι υποχρεωτική η μελέτη και κατασκευή εγκαταστάσεων φυσικού αερίου σε όλες τις οικοδομές που κατασκευάζονται από το 2004 και μετά, σε συγκεκριμένους νομούς της χώρας στους οποίους υπάρχει δίκτυο φυσικού αερίου (οι περιοχές αυτές καθορίζονται στο Π.Δ 420/87 και συμπληρωματικά στο άρθρο 30 του νόμου 3175/2003). Θερμικά Ηλιακά Αντλίες θερμότητας Βιομαζα www.reshpolicy.eu

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ! www.reshpolicy.eu