ετήσιος απολογισμός έργου 2013

Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας ετήσιος απολογισμός έργου 2013 ενημέρωση ευαισθητοποίηση εκπαίδευση διαδικτύωση δημοσιεύσεις ανακοινώσεις εκδηλώσεις εκπαιδευτικά σεμινάρια ερευνητικές δράσεις παρέμβαση προγράμματα

πρόλογος Πρόλογος Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.) είναι Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία, ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 2006 (αρ. Πρωτοδικείου: 16315/31-10-2006) και είναι φορέας εγγεγραμμένος στο Εθνικό Μητρώο Φορέων Ιδιωτικού Τομέα Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα που παρέχει Υπηρεσίες Κοινωνικής Φροντίδας (Αρ. Μητρώου: 09110 ΑΕΕ11096Ο27Ν 0893) και στο Ειδικό Μητρώο Εθελοντικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων του Υπουργείοu Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Αρ. Μητρώου: 09110 ΑΕΕ11096Ο27Ν 0814). Επίσης, το Ε.Δ.κ.Β. έχει αναγνωριστεί από το 2009 ως Εθνικό Σημείο Επαφής (focal point) του Δικτύου WAVE (Women Against Violence Europe). Στις δράσεις του Δικτύου εμπίπτουν ο σχεδιασμός και η υλοποίηση κάθε ερευνητικής, εκπαιδευτικής ή άλλης επιστημονικής δράσης με στόχο την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών. Συγκεκριμένα, το Δίκτυο υλοποιεί δράσεις όπως: Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού και υλικού ευαισθητοποίησης (ενημερωτικά φυλλάδια, βιβλία, κ.ά.) Σχεδιασμός, υλοποίηση και αξιολόγηση: δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού παρεμβάσεων πρόληψης σε εφήβους/-ες (π.χ. στο εκπαιδευτικό πλαίσιο) δράσεων επιμόρφωσης που απευθύνονται σε επαγγελματίες υγείας-πρόνοιας, δικηγόρους, εκπαιδευτικούς, κ.ά. Παροχή ενημέρωσης/πληροφόρησης σε θύματα ενδοοικογενειακής βίας και διασύνδεση των θυμάτων κακοποίησης με δομές παροχής υπηρεσιών (ξενώνες, συμβουλευτικά κέντρα, κλπ.) Σχεδιασμός και διεξαγωγή ερευνών Διαδικτύωση των φορέων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας Διακρατικές συνεργασίες με φορείς που λειτουργούν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για την υλοποίηση προγραμμάτων που περιλαμβάνουν εκπαιδευτικές, ερευνητικές και άλλες δράσεις Το 2013 συνεχίσαμε και επεκτείναμε τις δράσεις μας στον τομέα της πρόληψης της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών, μέσω α) της δημιουργίας εκπαιδευτικών υλικών για επαγγελματίες, β) της πιλοτικής εφαρμογής της μεθόδου της «αυτοβιογραφικής γραφής» με στόχο τη στήριξη κακοποιημένων γυναικών, γ) της διεξαγωγής σεμιναρίων επιμόρφωσης επαγγελματιών, αλλά και δ) ενημερωτικών δράσεων για το κοινό. Επίσης, τέλη του 2013 πραγματοποιήθηκε η έκδοση του Οδηγού «Απόδρασης» από μια βίαιη σχέση, ένα βιβλίο που αποτελεί πολύτιμο εργαλείο πληροφόρησης, τόσο για τις ίδιες τις κακοποιημένες γυναίκες και για άτομα που ενδιαφέρονται για εκείνες, όσο και για τους/τις επαγγελματίες. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ε.Δ.κ.Β. Κική Πετρουλάκη, Ph.D., Πρόεδρος Δ.Σ. Αθανάσιος Ντιναπόγιας, Αντιπρόεδρος Αντωνία Τσιριγώτη, M.Sc., Ταμίας 3

περιεχόμενα Περιεχόμενα Πρόλογος 3 Δράσεις Ενημέρωσης, Ευαισθητοποίησης & Εκπαίδευσης 6 Επιστημονικές Συνεργασίες 13 Συμμετοχή σε Εκδηλώσεις -Ημερίδες - Συνέδρια 13 Ανακοινώσεις σε Συνέδρια - Ομιλίες - Δημοσιεύσεις - Εκθέσεις Πεπραγμένων 14 Προγράμματα 16 5

Δράσεις Ενημέρωσης, Ευαισθητοποίησης & Εκπαίδευσης Αθήνα, 3.1.2013 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΕΡΩΤΙΚΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ Επειδή η κακοποίηση γυναικών μας αφορά όλους και όλες! Διοργάνωση: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας στο πλαίσιο των χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων «Η ΑΘΗΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ». Σύντομη Περιγραφή Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας παρευρέθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2013 στην πλατεία Συντάγματος (10.00-21.00) με στόχο την παροχή ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ). Η δράση αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων «Η ΑΘΗΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ». Κατά τη διάρκεια της ημέρας, το Ε.Δ.κ.Β. λειτούργησε Κέντρο Πληροφόρησης όπου το κοινό ενημερώθηκε για ζητήματα σχετικά με τη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων αλλά και για τον Οδηγό «Απόδρασης» από μια βίαιη σχέση. Επίσης, διανεμήθηκε δωρεάν: ενημερωτικό υλικό για τις δράσεις του Προγράμματος Αντι-δράσεις κατά της ΒΕΣ - Δράσεις υπέρ γυναικών-θυμάτων για εκπαιδευτικές δράσεις που υλοποιεί το Ε.Δ.κ.Β. υλικό ευαισθητοποίησης για εφήβους και έφηβες που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Youth4Youth (με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος DAPHNE III της Ευρωπαϊκής Ένωσης) εκπαιδευτικό υλικό (σε μορφή CD-ROM), για την υλοποίηση προγραμμάτων ευαισθητοποίησης εφήβων το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσ ιο του Προγράμματος «Ευαισθητοποίηση για την Ισότητα των Φύλων ενάντια στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων» (GEAR against IPV, με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος DAPHNE III της Ευρωπαϊκής Ένωσης). 6

Αθήνα, 11.06.2013 Ανοιχτή Συζήτηση με θέμα: "Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων. Γυναικείο Ζήτημα;" Διοργάνωση: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας Σύντομη Περιγραφή Την Τρίτη, 11 Ιουνίου 2013 πραγματοποιήθηκε η 2η Ανοιχτή Συζήτηση με θέμα: "Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων. Γυναικείο Ζήτημα;" που διοργανώθηκε με την ευκαιρία των γυρισμάτων της ταινίας "Μητριαρχία", του Ν. Κορνήλιου. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης ο σκηνοθέτης μίλησε για την ταινία ενώ προβλήθηκαν και αποσπάσματα από τα γυρίσματα. Τη συζήτηση συντόνισε το Ε.Δ.κ.Β. στα παρακάτω θέματα: Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (Σάκης Ντιναπόγιας, Ψυχολόγος) Αν(ισότητα) των δύο φύλων και Παρα-μύθοι (Αντωνία Τσιριγώτη, Ψυχολόγος, M.Sc.) Νομικά ζητήματα από μη νομική σκοπιά (Κική Πετρουλάκη, Ψυχολόγος, Ph.D.) Διευκολύνοντας τη δι-έξοδο... (Πηνελόπη Σωτηρίου, Ψυχολόγος, M.Sc.) Περισσότερες πληροφορίες και ένα πρώτο τρέιλερ για την ταινία μπορείτε να βρείτε στο: www.indiegogo.com/projects/matriarchy ενώ το περιεχόμενο της ιστοσελίδας στα Ελληνικά μπορείτε να το κατεβάσετε από το: www.dropbox.com/s/14kat7ri71elz5b/ MatriarchyTheFilm_GR.pdf 7

Αθήνα, 27.6.2013 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΕΡΩΤΙΚΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ Επειδή η κακοποίηση γυναικών μας αφορά όλους και όλες! Διοργάνωση: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας Στο πλαίσιο του 3 ου Ετήσιου Συνεδρίου Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης με θέμα: "Ο Άνθρωπος για τον Άνθρωπο" Σύντομη Περιγραφή Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας συμμετείχε στο 3ο Ετήσιο Συνέδριο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης με θέμα: "Ο Άνθρωπος για τον Άνθρωπο" με τη συμμετοχή 100 ΜΚΟ, που διοργανώθηκε από την Capital Link. Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 27 Ιουνίου 2013, στην Αίγλη Ζαππείου (14:00-20:00). Το Ε.Δ.κ.Β παρείχε ενημέρωση για τη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων και για τις δράσεις πρόληψης της ΒΕΣ που υλοποιεί το Ε.Δ.κ.Β. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, το κοινό που επισκέφθηκε το περίπτερο του Ε.Δ.κ.Β., ενημερώθηκε για ζητήματα σχετικά με τη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων, για τον Οδηγό «Απόδρασης» από μια βίαιη σχέση αλλά και για τις εκπαιδεύσεις επαγγελματιών και παρέλαβε ενημερωτικό υλικό. 8

Αθήνα, 25.11.2013 ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Διοργάνωση: Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.) Σύντομη Περιγραφή Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας συμμετείχε στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Τομέας Ισότητας της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, τη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2013 στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας. Στην εκδήλωση συμμετείχαν με τις εισηγήσεις τους, κατά σειρά ομιλίας, οι κυρίες: Μαρία Στρατηγάκη (Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου) με τίτλο εισήγησης «Έμφυλη βία: Ένα έγκλημα με παγκόσμιες διαστάσεις» Κική Πετρουλάκη (Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας) με τίτλο εισήγησης «Κακοποίηση στη συντροφική σχέση: Για να μην φεύγει» Φωτεινή Μηλιώνη (Ειδική Επιστήμων της Νομικής Σχολής Αθηνών), με τίτλο εισήγησης: «Το νομικό μας πλαίσιο για την προστασία των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας». Την εκδήλωση συντόνισε η κα. Αικατερίνη Αναγνώστου, Υπεύθυνη Τομέα Ισότητας της ΕΝ.Π.Ε. και Περιφερειακή Σύμβουλος Αττικής, ενώ την εκδήλωση χαιρέτισαν οι: κ. Ιωάννης Σγουρός, Πρόεδρος της ΕΝ.Π.Ε. και Περιφερειάρχης Αττικής κα. Βάσω Κόλλια, Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων κ. Κώστας Ασκούνης, Δήμαρχος Καλλιθέας και Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε. κα. Βάσω Μαργαρίτη, Αντιδήμαρχος Καλλιθέας και Πρόεδρος της Ένωσης για την Οικογένεια και τη Νεότητα Στην εισήγησή της η Κ. Πετρουλάκη, περιέγραψε τον κύκλο της βίας «μέσα από τα μάτια» της γυναίκας που κακοποιείται από τον πιο κοντινό της άνθρωπο, δηλαδή από τον σύντροφο ή τον σύζυγό της, και έθιξε το ερώτημα που σχεδόν όλοι και όλες μας έχουμε κάποτε διατυπώσει: «Μα γιατί, λοιπόν, δεν φεύγει;» Επίσης, άνοιξε προς συζήτηση ζητήματα όπως: «ποιος έχει την ευθύνη;» και «τι μπορούμε εμείς να κάνουμε;» Ποιος έχει την ευθύνη που οι γυναίκες εξακολουθούν να κακοποιούνται, που δεν φεύγουν πριν κακοποιηθούν ή αμέσως μόλις τους συμβεί κάτι τέτοιο, που τα κορίτσια θα κακοποιηθούν κι αυτά όταν μεγαλώσουν, που κάποιοι άνδρες αισθάνονται ότι είναι δικαίωμά τους να κακοποιούν τις συντρόφους τους; Στην ιστοσελίδα της ΕΝ.Π.Ε. αλλά και στο σύνδεσμο www.youtube.com/watch?v=xgkxb6lj5hc#t=870 είναι διαθέσιμο, μεταξύ άλλων, και το video από την μαγνητοσκόπηση της εκδήλωσης. 9

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΈΜΦΥΛΗΣ ΒΙΑΣ Σύντομη Περιγραφή Στις 22 Φεβρουαρίου 2013, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας διοργάνωσε και υλοποίησε στην Αθήνα Σεμινάριο Κατάρτισης και Εργαστήριο 50 Εκπαιδευτικών Β βάθμιας εκπαίδευσης, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος DAPHNE ΙΙΙ Youth4Youth: Ενδυνάμωση Νέων Ατόμων στην Πρόληψη της Έμφυλης Βίας μέσω Αλληλοδιδακτικής Εκπαίδευσης. Στο πρώτο μέρος του Σεμιναρίου, πέρα από τις δράσεις του Προγράμματος Youth4Youth, παρουσιάστηκαν: α) τα αποτελέσματα της έρευνας για τις στάσεις των μαθητών/-ριών απέναντι στην έμφυλη βία, European Commission Justice Με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος DAPHNE III της Ευρωπαϊκής Ένωσης την οποία διεξήγαγε το Ε.Δ.κ.Β. σε 699 μαθητές/-ριες τεσσάρων δημόσιων Λυκείων του Νομού Αττικής και β) τα αποτελέσματα από την εφαρμογή των Εργαστηρίων Ευαισθητοποίησης μαθητών/-ριών που πραγματοποιήθηκαν σε 3 Λύκεια της Αττικής, ο τρόπος υλοποίησής τους καθώς και το διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό. Στο πλαίσιο του προγράμματος, υλοποιήθηκαν από το Ε.Δ.κ.Β. 4 βιωματικά εργαστήρια, συνολικής διάρκειας 34 διδακτικών ωρών, με 87 μαθητές/-ριες. Από τους/τις 87 μαθητές/-ριες που ευαισθητοποιήθηκαν στο θέμα της έμφυλης βίας και εκπαιδεύτηκαν στις αρχές της αλληλοδιδακτικής μεθόδου, οι 61 ανέλαβαν το ρόλο του/της εκπαιδευτή/-ριας συνομηλίκων και -με τη σειρά τους- πραγματοποίησαν (υπό το συντονισμό και την εποπτεία των εκπαιδευτών/-ριών τους από το Ε.Δ.κ.Β.) 28 Εργαστήρια, συνολικής διάρκειας 33 διδακτικών, ευαισθητοποιώντας συνολικά 435 μαθητές/-ριες στα 3 Λύκεια. Στο δεύτερο μέρος του Σεμιναρίου, πραγματοποιήθηκε ένα προσομοιωμένο βιωματικό εργαστήριο με ενδεικτικές δραστηριότητες- με την ενεργή συμμετοχή των εκπαιδευτικών, προκειμένου να μπορούν και οι ίδιοι/-ες να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία ευαισθητοποίησης των μαθητών/-ριών τους, εφόσον το επιθυμούν. Τέλος, διεξήχθη συζήτηση με τους/τις εκπαιδευτικούς για τις προοπτικές χρησιμοποίησης του υλικού σε αντίστοιχες μελλοντικές παρεμβάσεις, στους παράγοντες που διευκολύνουν και εμποδίζουν την εφαρμογή ενός τέτοιου Προγράμματος στην τάξη, καθώς και στις προτάσεις των εκπαιδευτικών για την ανάληψη δράσης όσον αφορά την πρωτογενή πρόληψη της έμφυλης βίας. 10

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΕΙΑΣ-ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΟΥ ΚΑΚΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ Σύντομη Περιγραφή Το 2013, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας, στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης «Αντι-Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων Δράσεις υπέρ γυναικών-θυμάτων, ξεκίνησε τη διεξαγωγή σεμιναρίων εξ αποστάσεως Κατάρτισης Επαγγελματιών Υγείας-Πρόνοιας με στόχο τη στήριξη γυναικών που κακοποιούνται στη σχέση τους. Τα Σεμινάρια απευθύνονται σε επαγγελματίες Υγείας-Πρόνοιας (π.χ. νοσηλευτές/-ριες, επισκέπτες/-ριες υγείας, ψυχολόγοι, κοινωνικοί/- ές λειτουργοί, ιατροί, οδοντίατροι, μαίες/ μαιευτές) που στο πλαίσιο εργασίας τους σε δομές, κυβερνητικές ή μη, έρχονται σε επαφή με γυναίκες και έφηβες που κακοποιούνται στη σχέση τους αλλά και σε άνεργους/-ες επαγγελματίες και τελειόφοιτους/-ες που, στο μέλλον, ενδέχεται να απασχοληθούν σε παρόμοιες δομές. Τα Σεμινάρια αποτελούνται από δύο κύκλους: Α' Κύκλος: ο Α Κύκλος υλοποιήθηκε από το Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο του 2013 με την επιμόρφωση 20 επαγγελματιών: 9 επαγγελματίες έλαβαν μέρος σε ένα δια ζώσης σεμινάριο (5 συναντήσεων, με συνολική διάρκεια 24 ώρες) και 11 επαγγελματίες έλαβαν μέρος σε εξ αποστάσεως σεμινάριο με 5 δια ζώσης συναντήσεις (συνολικής διάρκειας 20 ωρών). Στόχος του Α Κύκλου ήταν η επιμόρφωση των επαγγελματιών αλλά και η αξιολόγηση της ποιότητας και της πληρότητας του εκπαιδευτικού και υποστηρικτικού υλικού, των εργαλείων αξιολόγησης αλλά και της λειτουργικότητας της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που σχεδιάστηκε (Β Κύκλος), με στόχο τη βελτίωσή τους. Β' Κύκλος: ο Β Κύκλος ξεκίνησε να υλοποιείται από τον Αύγουστο 2013 και προβλέπεται η επιμόρφωση 120 επαγγελματιών υγείαςπρόνοιας. Τόσο το σεμινάριο επιμόρφωσης όσο και η αξιολόγησή του υλοποιούνται αποκλειστικά εξ αποστάσεως. Το εκπαιδευτικό υλικό των σεμιναρίων αποτελείται από πέντε ενότητες: Ευαισθητοποίηση στο φαινόμενο της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ) Ανίχνευση της ΒΕΣ Αξιολόγηση της επικινδυνότητας της ΒΕΣ Σχέδια ασφαλείας, Καταγραφή/Τεκμηρίωση Νομικά ζητήματα, διασύνδεση φορέων και παραπομπές Το εκπαιδευτικό υλικό συνοδεύεται από έτοιμαπρος-χρήση εργαλεία, που μπορούν να χρησιμοποιούν οι εκπαιδευμένοι/-ες επαγγελματίες προκειμένου να ανιχνεύουν θύματα ΒΕΣ, να αξιολογούν την επικινδυνότητα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η κακοποιημένη γυναίκα, να καταρτίζουν σχέδια ασφαλείας, να καταγράφουν και/ή να τεκμηριώνουν περιστατικά ΒΕΣ αλλά και να πραγματοποιούν τις κατάλληλες παραπομπές, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε κακοποιημένης γυναίκας. 11

ΗΜΕΡΙΔΑ: "ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΑΦΗ" Η ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Σύντομη Περιγραφή Στις 22 Νοεμβρίου 2013, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας διοργάνωσε και υλοποίησε στην Αθήνα Ημερίδα με τίτλο: Μιλώντας μέσα από τη γραφή: η αυτοβιογραφική γραφή ως μέσο στήριξης κακοποιημένων γυναικών. Η ημερίδα, την οποία παρακολούθησαν συνολικά 83 άτομα, υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος DAPHNE ΙΙΙ Writing beyond the silence - Promoting Autobiographical Competence to help survivors of gender violence. Στην έναρξη της Ημερίδας, απηύθυνε χαιρετισμό -μέσω εκπροσώπου της- η κα Βάσω Κόλλια, Γενική Γραμματέας Ισότητας Φύλων και η κα Κατερίνα Δρούγα, Στέλεχος του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) και Υπεύθυνη του Έργου "Στελέχωση και Λειτουργία των Συμβουλευτικών Κέντρων" της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων. γυναίκες, στη χρήση της μεθόδου της Αυτοβιογραφικής Γραφής, έτσι ώστε να την ενσωματώσουν στην καθημερινή τους εργασία, με απώτερο σκοπό την ενδυνάμωση και στήριξη των γυναικών που έχουν βιώσει εμπειρίες κακοποίησης. Στη συνέχεια της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω ομιλίες: Giving Voice to the Silence of Violence: from Narrative Methodology to Narrative Practice (Lucia Portis, Libera Università dell'autobiografia & Università degli studi di Torino, Ιταλία, Massimo M. Greco, Libera Università dell'autobiografia, Ιταλία) Οι Γυναίκες Μιλούν για την Αυτοβιογραφική Γραφή: Αποτελέσματα Έρευνας Αναγκών στην Ελλάδα (Πηνελόπη Σωτηρίου, Ε.Δ.κ.Β.) Περιγραφή Δραστηριοτήτων Αυτοβιογραφικής Γραφής (Κική Πετρουλάκη, Ε.Δ.κ.Β.) Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν, από τον κ. Α. Ντιναπόγια, τα χαρακτηριστικά και οι δράσεις του Προγράμματος, κύριος στόχος του οποίου είναι η κατάρτιση επαγγελματιών που παρέχουν υπηρεσίες σε κακοποιημένες «ΕIMAI ό,τι θυμάμαι ή μήπως δεν θυμάμαι τι EIMAI;» (Θεώνη Βελή, Καθ. Ψυχολογίας) Στο τέλος τη εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε συζήτηση με το κοινό. European Commission Justice Με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος DAPHNE III της Ευρωπαϊκής Ένωσης 12

εκδηλώσεις Επιστημονικές Συνεργασίες Το 2013, όπως και κάθε χρόνο, το Ε.Δ.κ.Β. συμμετείχε στη συγγραφή κεφαλαίου στην Ετήσια Έκθεση του 2013 που εκδίδει το Δίκτυο WAVE (Women Against Violence Europe) περιγράφοντας την υφιστάμενη κατάσταση στη χώρα μας όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών στις γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Η έκθεση είναι διαθέσιμη στο σύνδεσμο: www.wave-network.org/sites/ default/files/wave%20country%20report%202013_0.pdf Συμμετοχή σε Εκδηλώσεις - Ημερίδες - Συνέδρια Παρακολούθηση της Ημερίδας με τίτλο: Εθελοντισμός: από την Αλληλεγγύη στην Ανάπτυξη καθώς και της Ενημερωτικής Ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Πράξης 3.2.4 «Υποστήριξη των Μ.Κ.Ο. (γυναικείων οργανώσεων)» (Αθήνα, 16.12.2013) Διοργάνωση: Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων - Υπουργείο Εσωτερικών Παρακολούθηση της Διεθνούς Έκθεσης Ε-learning Expo 2013 με θέμα "Καινοτομία στην εκπαίδευση για ενεργούς πολίτες" (Αθήνα, 14-15.12.2013) Συμμετοχή εκπροσώπων του Ε.Δ.κ.Β. σε δύο θεματικές συναντήσεις (4-5.11.2013) διαβούλευσης και διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών για βασικές πολιτικές για την προώθηση της ισότητας των φύλων που διοργάνωσε η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων στο πλαίσιο της προετοιμασίας της ανάληψης της Ελληνικής Προεδρίας. Στο τέλος αυτών των συναντήσεων το Ε.Δ.κ.Β. υπέβαλε δύο προτάσεις συζήτησης στο πλαίσιο των κάτωθι θεματικών ενοτήτων: Δια βίου μάθηση Υγεία των Γυναικών Παρακολούθηση του 3ου Εργαστηρίου Επιμόρφωσης των Στελεχών των εγκεκριμένων Σχεδίων Δράσης των Μ.Κ.Ο /Γυναικείων Οργανώσεων (Α Κύκλου) του Ε.Π. «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013» (Αθήνα, 25.2.2013) Διοργάνωση: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) 13

Ανακοινώσεις σε Συνέδρια - Ομιλίες Δημοσιεύσεις - Εκθέσεις Προγραμμάτων Προσκεκλημένες ομιλίες Πετρουλάκη, K. Κακοποίηση στη συντροφική σχέση: για να μην φεύγει Εισήγηση στο πλαίσιο της εκδήλωσης που διοργάνωσε ο Τομέας Ισότητας της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (Αθήνα, 25.11.2013) Ντιναπόγιας, Σ. Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων. Παρουσίαση στο πλαίσιο της 2ης Ανοιχτής Συζήτησης με θέμα: "Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων. Γυναικείο Ζήτημα;" που διοργανώθηκε με την ευκαιρία των γυρισμάτων της ταινίας "Μητριαρχία", του Ν. Κορνήλιου (Αθήνα, 11.06.2013). Τσιριγώτη, Α. Αν(ισότητα) των δύο φύλων και Παρα-μύθοι. Παρουσίαση στο πλαίσιο της 2ης Ανοιχτής Συζήτησης με θέμα: "Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων. Γυναικείο Ζήτημα;" που διοργανώθηκε με την ευκαιρία των γυρισμάτων της ταινίας "Μητριαρχία", του Ν. Κορνήλιου (Αθήνα, 11.06.2013). Πετρουλάκη, Κ. Νομικά ζητήματα από μη νομική σκοπιά. Παρουσίαση στο πλαίσιο της 2ης Ανοιχτής Συζήτησης με θέμα: "Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων. Γυναικείο Ζήτημα;" που διοργανώθηκε με την ευκαιρία των γυρισμάτων της ταινίας "Μητριαρχία", του Ν. Κορνήλιου (Αθήνα, 11.06.2013). Σωτηρίου, Π. Διευκολύνοντας τη δι-έξοδο... Παρουσίαση στο πλαίσιο της 2ης Ανοιχτής Συζήτησης με θέμα: "Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων. Γυναικείο Ζήτημα;" που διοργανώθηκε με την ευκαιρία των γυρισμάτων της ταινίας "Μητριαρχία", του Ν. Κορνήλιου (Αθήνα, 11.06.2013). Δημοσιεύσεις Πετρουλάκη, Κ., Τσιριγώτη, Α., Κουβέλη, Ε., & Σωτηρίου, Π. (2013). Οδηγός «Απόδρασης» από μια βίαιη σχέση. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας. [ISBN: 978-960-9569-06-4] Εκπαιδευτικό υλικό επιμόρφωσης επαγγελματιών υγείας-πρόνοιας με στόχο τη στήριξη κακοποιημένων γυναικών (e-book) Πετρουλάκη, Κ., Τσιριγώτη, Α. & Ντιναπόγιας, Α. (2013). Εκπαιδευτικό υλικό εξ αποστάσεως επιμόρφωσης επαγγελματιών στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ): Εισαγωγή στη ΒΕΣ. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας. [ISBN: 978-960-9569-02-6] Ντιναπόγιας, Α., Πετρουλάκη, Κ. & Τσιριγώτη, Α. (2013). Εκπαιδευτικό υλικό εξ αποστάσεως επιμόρφωσης επαγγελματιών στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ): Ανίχνευση της ΒΕΣ. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας. [ISBN: 978-960-9569-01-9] Ντιναπόγιας, Α., Πετρουλάκη, Κ. & Τσιριγώτη, Α. (2013). Εκπαιδευτικό υλικό εξ αποστάσεως επιμόρφωσης επαγγελματιών στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ): Αξιολόγηση επικινδυνότητας της ΒΕΣ. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας. [ISBN: 978-960-9569-03-3] Τσιριγώτη, Α., Πετρουλάκη, Κ. & Ντιναπόγιας, Α. (2013). Εκπαιδευτικό υλικό εξ αποστάσεως επιμόρφωσης επαγγελματιών στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ): Σχέδια ασφαλείας, καταγραφή/ τεκμηρίωση της ΒΕΣ. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας. [ISBN: 978-960-9569-04-0] Πετρουλάκη, Κ., Τσιριγώτη, Α., Ντιναπόγιας, Α. (2013). Εκπαιδευτικό υλικό εξ αποστάσεως επιμόρφωσης επαγγελματιών στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ): Νομικά ζητήματα και φορείς παροχής υπηρεσιών σε κακοποιημένες γυναίκες. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας. [ISBN: 978-960- 9569-05-7] 14

Άρθρα σε μη επιστημονικά περιοδικά Tsirigoti, A. & Petroulaki, K. (2013, April). Hohe Toleranzschwelle für Gewalt. An.schläge. Συνεντεύξεις Petroulaki, K. (2 Δεκεμβρίου 2013). Greek police report spike in domestic abuse cases. Thomson Reuters Foundation (www.trust.org/item/20131202115332-op5h6/). Εκθέσεις Πεπραγμένων (Reports) Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Sotiriou, P., Petroulaki. Κ., & Ntinapogias, S. (2013). Youth4Youth: Empowering Young People in Preventing Gender-based Violence through Peer Education Training Evaluation Report for Greece. Athens: European Anti-Violence Network (www.medinstgenderstudies.org/wp-content/uploads/ GREECE_Y4Y_Workshops-Report-EAVN.pdf ) 15

Προγράμματα Αντι-Δράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ) Τίτλος προγράμματος: Δράσεις υπέρ γυναικών-θυμάτων Κωδικός: Διάρκεια: Φορέας υλοποίησης: Χρηματοδότηση: Α.Π. 1187/26-4-2012 9.05.2012-30.04.2014 Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.) Το Σχέδιο Δράσης συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και εθνικούς πόρους (αρ. υποέργου: 2) στο πλαίσιο της κατηγορίας πράξης 3.2.4. «Υποστήριξη των Μ.Κ.Ο. (γυναικείων οργανώσεων)» (α & β κύκλου), του Ε.Π. «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ 2007-2013» (Δικαιούχος: Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού, Διαχείρισης και Εφαρμογής Συγχρηματοδοτούμενων Δράσεων του Υπουργείου Εσωτερικών (ΕΥΣΥΔΕ-ΥΠΕΣ) - Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων ) Σύντομη Περιγραφή Το 2013, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας συνέχισε την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης Αντιδράσεις κατά της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων Δράσεις υπέρ Γυναικών-Θυμάτων. Κύριος στόχος του Σχεδίου Δράσης είναι η πρόληψη της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ), μέσω στοχευμένης: (α) ενημέρωσης και στήριξης γυναικών-θυμάτων ΒΕΣ σχετικά με τις δυνατότητες αντιμετώπισης της ΒΕΣ στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών του συστήματος υγείαςπρόνοιας, δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης, και (β) στήριξης γυναικών-θυμάτων ΒΕΣ, μέσω ενδυνάμωσης και επιμόρφωσης Επαγγελματιών Υγείας-Πρόνοιας και συγκεκριμένα μέσω ευαισθητοποίησής τους σε θέματα ΒΕΣ και τροποποίησης εσφαλμένων στερεοτυπικών αντιλήψεων για τη φύση, τα χαρακτηριστικά και τα αίτια του φαινόμενου και εκπαίδευσής τους στην: εφαρμογή συστηματικής ανίχνευσης ΒΕΣ κατά την άσκηση των καθηκόντων τους αξιολόγηση της επικινδυνότητας της κατάστασης κατά περίπτωση, τεκμηρίωση της ΒΕΣ και κατάρτιση σχεδίων ασφαλείας και παραπομπή των περιστατικών στον κατάλληλο φορέα/υπηρεσία Στο πλαίσιο του Προγράμματος, το Ε.Δ.κ.Β. υλοποίησε τις εξής δράσεις: συγγραφή και έκδοση του Οδηγού Απόδρασης από μια βίαιη σχέση, ο οποίος ενημερώνει, με συνοπτικό αλλά και άμεσο τρόπο, κάθε γυναίκα που κακοποιείται στη συντροφική, ερωτική ή συζυγική της σχέση (αλλά και κάθε άλλο άτομο που ενδιαφέρεται για αυτήν), για το τι μπορεί να κάνει, που μπορεί να απευθυνθεί και ποιες είναι οι διαθέσιμες 16

υπηρεσίες που μπορούν να παρέχουν τα συστήματα υγείας-πρόνοιας, δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης στη χώρα μας. Περιγράφει, δηλαδή, το ισχύον νομικό πλαίσιο, τις δομές στις οποίες μπορεί να απευθυνθεί μια κακοποιημένη γυναίκα προκειμένου να ζητήσει υπηρεσίες τεκμηρίωσης, προστασίας, στήριξης και/ή θεραπείας, αλλά και τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει. Τα πρώτα κεφάλαια του Οδηγού παρουσιάζουν το φαινόμενο της Βίας μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων και περιγράφουν τις συνθήκες ζωής, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις δυσκολίες των κακοποιημένων γυναικών, τις συνέπειες της κακοποίησης, προειδοποιητικές ενδείξεις και τους κοινά αποδεκτούς Μύθους που -δυστυχώς ακόμη και σήμερα- περιβάλλουν το ζήτημα της κακοποίησης των γυναικών από τον σύντροφό τους. Γράφτηκαν με στόχο να βοηθήσουν κάθε κακοποιημένη γυναίκα να συνειδητοποιήσει και να αποδεχτεί ότι αυτό που της συμβαίνει είναι ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ και να τη στηρίξουν, καθοδηγώντας την να αντιληφθεί ότι δεν είναι μόνη και απαλλάσσοντας την από συναισθήματα ντροπής και ενοχής. Ταυτόχρονα, ελπίζουμε ότι θα μπορέσουν να βοηθήσουν γυναίκες και κορίτσια να αναγνωρίσουν τις προειδοποιητικές ενδείξεις μιας βίαιης σχέσης πριν εμπλακούν σε αυτήν και ότι θα φανεί χρήσιμος σε κάθε άτομο που ενδιαφέρεται για μια κακοποιημένη γυναίκα (αλλά δεν ξέρει πώς πρέπει να φερθεί). Ο Οδηγός είναι διατυπωμένος (στο μεγαλύτερο μέρος του) σε πρώτο πρόσωπο, χρησιμοποιώντας τη φωνή καθεμιάς από τις γυναίκες που συνάντησε η αφηγήτρια μέσα από το δικό της οδοιπορικό, για να περιγράψει τα βήματα που χρειάστηκε πρώτα να ανακαλύψει και μετά να ακολουθήσει -τόσο η ίδια αλλά και καθεμιά από τις συνοδοιπόρισσές της- για να αποδράσει από τη βίαιη σχέση της. Ο Οδηγός είναι διαθέσιμος σε έντυπη (3.000 αντίτυπα) και σε ηλεκτρονική μορφή (antiviolence-net.eu/odigos_apodrasis_web/ index.html). Η έντυπη μορφή του Οδηγού θα ξεκινήσει το 2014 να διανέμεται δωρεάν στο γενικό πληθυσμό, σε κακοποιημένες γυναίκες, σε επαγγελματίες και φορείς (π.χ. Συμβουλευτικά Κέντρα και Ξενώνες της Γ.Γ.Ι.Φ. και των Δήμων), σε δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. αστυνομικά τμήματα, κοινωνικές υπηρεσίες Δήμων) αλλά και σε άλλους χώρους που παρέχουν υπηρεσίες κυρίως σε γυναίκες (π.χ. κομμωτήρια, ιατρεία, καταστήματα). Επίσης, το 2013, συντάχθηκε ο Οδηγός Φορέων Παροχής Υπηρεσιών σε Κακοποιημένες Γυναίκες, ο οποίος δημιουργήθηκε κατόπιν επικοινωνίας με τους υφιστάμενους φορείς που παρέχουν υπηρεσίες σε γυναίκεςθύματα ΒΕΣ σε όλη την Ελλάδα με στόχο την λεπτομερή καταγραφή των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ο Οδηγός δημιουργήθηκε σε έντυπη μορφή (Αφίσα που ενσωματώθηκε στον Οδηγό «Απόδρασης» από μια βίαιη σχέση) αλλά και σε ηλεκτρονική μορφή (antiviolencenet.eu/organizations_06_12_2013.pdf) η οποία επικαιροποιείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Συνέχιση της λειτουργίας του Κέντρου Πληροφόρησης για ζητήματα ΒΕΣ. Το Κέντρο λειτουργεί καθημερινά, 10:00-18:00. Στόχος του Κέντρου είναι να παρέχει, είτε στις ίδιες τις γυναίκες και έφηβες που κακοποιούνται στη σχέση τους είτε στα κοντινά τους πρόσωπα, περισσότερες πληροφορίες, κατευθυντήριες οδηγίες ή άλλης μορφής στήριξη σχετικά με το πώς μπορούν να εφαρμοστούν τα «βήματα απόδρασης» που περιγράφει ο Οδηγός. Το Κέντρο παρέχει επίσης συμβουλευτική για τα ίδια θέματα σε επαγγελματίες Υγείας-Πρόνοιας που καλούνται να παρέχουν υπηρεσίες σε κακοποιημένες γυναίκες. 17

Επίσης, δημιουργήθηκε ειδική περιοχή στην ιστοσελίδα του Ε.Δ.κ.Β., όπου, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αναρτώνται απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα που τίθενται στο Κέντρο Πληροφόρησης. ολοκλήρωση της δημιουργίας του εκπαιδευτικού και υποστηρικτικού (έτοιμων-προςχρήση εργαλείων) υλικού για την επιμόρφωση Επαγγελματιών Υγείας-Πρόνοιας. Το εκπαιδευτικό υλικό αποτελείται από 5 ενότητες: Ευαισθητοποίηση στο φαινόμενο της ΒΕΣ: ορισμοί και μορφές της ΒΕΣ, ο κύκλος της βίας, επιπτώσεις της ΒΕΣ στη σωματική και ψυχική υγεία των θυμάτων, μύθοι και πραγματικότητα γύρω από τη ΒΕΣ, το μέγεθος του φαινομένου (παγκόσμια, ευρωπαϊκά και ελληνικά δεδομένα), σχέση της ΒΕΣ με τα στερεότυπα του φύλου και την πατριαρχική δομή της κοινωνίας, η επίδραση της ΒΕΣ στα παιδιά) Ανίχνευση της ΒΕΣ: τι είναι η ανίχνευση ΒΕΣ (συστηματική και επιλεκτική), πότε και γιατί εφαρμόζεται ανίχνευση - προειδοποιητικές ενδείξεις, συστηματική ανίχνευση της ΒΕΣ και εργαλεία ανίχνευσης, τεχνικές ανίχνευσης με ένα θύμα ΒΕΣ, ανίχνευση ΒΕΣ σε υποθετικά σενάρια Αξιολόγηση επικινδυνότητας της ΒΕΣ: τι είναι και γιατί είναι αναγκαία, κριτήρια και εργαλεία για την αξιολόγηση της επικινδυνότητας, αξιολόγηση επικινδυνότητας σε υποθετικά σενάρια Σχέδια Ασφαλείας και Καταγραφή/ Τεκμηρίωση της ΒΕΣ: τι είναι ένα Σχέδιο Ασφαλείας, σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του και τι πρέπει να περιλαμβάνει, εργαλεία για τη δημιουργία Σχεδίων Ασφαλείας, δημιουργία σχεδίων ασφαλείας σε υποθετικά σενάρια, τι είναι καταγραφή/τεκμηρίωση και γιατί είναι σημαντική, πρωτόκολλα καταγραφής/ τεκμηρίωσης της ΒΕΣ Νομικά ζητήματα, διασύνδεση φορέων και παραπομπές: ο Νόμος 3500/2006 για την ενδοοικογενειακή βία, ο θεσμός της ποινικής διαμεσολάβησης και η θεραπεία θυτών, χρήσιμες διευθύνσεις και διαδικαστικές πληροφορίες για τη στήριξη και προστασία γυναικών-θυμάτων ΒΕΣ. Το υποστηρικτικό υλικό αποτελείται από υλικό για περαιτέρω ανάγνωση και από τα εξής εργαλεία που δημιουργήθηκαν: α) Φόρμα Ανίχνευσης ΒΕΣ, β) Φόρμα Αξιολόγησης της Επικινδυνότητας της ΒΕΣ, γ) Σχέδια Ασφαλείας, δ) Πρωτόκολλο Καταγραφής/ Τεκμηρίωσης της ΒΕΣ, ε) Οδηγός Φορέων Παροχής Υπηρεσιών σε Κακοποιημένες Γυναίκες. Επίσης, ειδικά για τους σκοπούς της συγκεκριμένης εκπαίδευσης δημιουργήθηκαν τα παρακάτω ερωτηματολόγια αξιολόγησης προκειμένου να αξιολογηθεί τόσο η αποτελεσματικότητα όσο και η διαδικασία της εκπαίδευσης: 1. προ-ερωτηματολόγιο (baseline): συμπληρώνεται από κάθε εκπαιδευόμενο/-η πριν την έναρξη της εκπαίδευσης παρέχοντας μια αρχική μέτρηση των γνώσεων και στάσεών του/της, με την οποία θα συγκριθούν όλες οι επόμενες μετρήσεις προκειμένου να καθοριστεί η κατά ενότητα και η συνολική αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης 2. 5 μετα-ερωτηματολόγια αξιολόγησης των ενοτήτων τα οποία συμπληρώνονται αμέσως μετά την ολοκλήρωση κάθε εκπαιδευτικής ενότητας (βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και αξιολόγηση του υλικού και της διαδικασίας κάθε ενότητας) 3. τελικό-ερωτηματολόγιο το οποίο συμπληρώνεται μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης με στόχο την μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της διατήρησης ή ακόμα και της βελτίωσης των αποκτηθέντων γνώσεων. 18

Το εκπαιδευτικό και υποστηρικτικό υλικό του σεμιναρίου αξιολογήθηκε και αναθεωρήθηκε κατόπιν δύο πιλοτικών εκπαιδεύσεων με τη συμμετοχή 20 επαγγελματιών υγείας-πρόνοιας (Α Κύκλος: Μάρτιος - Ιούνιος 2013). Πιο συγκεκριμένα, στην 1η πιλοτική (δια ζώσης) εκπαίδευση, οι επαγγελματίες παρακολούθησαν το εκπαιδευτικό υλικό, εξασκήθηκαν στη χρήση των εργαλείων του υποστηρικτικού υλικού μέσα από υποθετικά σενάρια και αξιολόγησαν το σεμινάριο. Κατά τη διάρκεια του Σεμιναρίου ελέγχθηκε η ποιότητα και η πληρότητα των υλικών αλλά και των ίδιων των εργαλείων αξιολόγησης. Σε κάθε συνάντηση πραγματοποιούνταν αναλυτικός σχολιασμός του υλικού από τους/τις επαγγελματίες, εντοπισμός κενών με βάση τις επαγγελματικές τους ανάγκες στο ζήτημα της διαχείρισης περιστατικών ΒΕΣ αλλά και εκτίμηση της ποιότητας του υλικού και προτάσεις βελτίωσής του. Επίσης, ολόκληρη η πιλοτική, δια ζώσης, εκπαίδευση βιντεοσκοπήθηκε προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ο ήχος των εισηγήσεων κατά τη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού σε μορφή κατάλληλη για τη διεξαγωγή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (παρουσιάσεις PowerPoint με ενσωματωμένο ήχο και μετατροπή τους σε βίντεο). Κατόπιν αναθεώρησης της 1ης έκδοσης του υλικού, πραγματοποιήθηκε η 2η πιλοτική (εξ αποστάεως) εκπαίδευση σε συνδυασμό με δια ζώσης συναντήσεις. Σε κάθε συνάντηση πραγματοποιούνταν αναλυτικός σχολιασμός και συζήτηση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης κάθε ενότητας, της εξ αποστάσεως εκπαιδευτικής διαδικασίας, εντοπισμός πρακτικών ή άλλων δυσκολιών και προβλημάτων που μπορεί να αντιμετώπισαν κατά την εκπαίδευσή τους και προτάσεις βελτίωσης. Επίσης, πραγματοποιούνταν και πρακτική εξάσκηση στη χρήση του αναθεωρημένου υποστηρικτικού υλικού επί τη βάσει σεναρίων (role playing), τα οποία και βιντεοσκοπήθηκαν προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικούς σκοπούς στην πλήρως εξ αποστάσεως επιμόρφωση (Β Κύκλος). Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και τις συζητήσεις με τους/τις επαγγελματίες, υλοποιήθηκε μία ακόμη αναθεώρηση του εκπαιδευτικού υλικού (με βάση το οποίο υλοποιείται από τον Αύγουστο του 2013 η εξ αποστάσεως επιμόρφωση 120 επαγγελματιών) στο οποίο περιλαμβάνονται και βιντεοσκοπημένες υποθετικές περιπτώσεις (role playing), όπου παρουσιάζονται ορθές και λανθασμένες πρακτικές χρήσης των προτεινόμενων εργαλείων από εκπαιδευμένους/-ες και μη επαγγελματίες, αντίστοιχα. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει στους/στις επαγγελματίες που εκπαιδεύονται εξ αποστάσεως να παρακολουθήσουν μια εκπαίδευση που προσομοιάζει με μια δια ζώσης εκπαίδευση, ενσωματώνοντας, όσο αυτό είναι δυνατόν σε μια εξ α- ποστάσεως εκπαίδευση, και τμήματα βιωματικής μάθησης. Μέχρι το τέλος του 2013, είχαν ολοκληρώσει την εκπαίδευση 55 επαγγελματίες ενώ μέχρι τον Απρίλιο του 2014 αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η εκπαίδευση τουλάχιστον 140 επαγγελματιών. Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που είναι διαθέσιμα μέχρι στιγμής, είναι εμφανής η πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης (ως προς την αύξηση των γνώσεων και την τροποποίηση των στάσεων των εκπαιδευμένων επαγγελματιών), ο πολύ υψηλός βαθμός ικανοποίησής τους από την εκπαίδευση καθώς και οι αυξημένες εκτιμήσεις αυτεπάρκειάς τους, δηλαδή, ο βαθμός στον οποίο οι εκπαιδευμένοι/-ες επαγγελματίες θεωρούν ότι είναι σε θέση να ανιχνεύσουν και να διαχειριστούν κατάλληλα περιστατικά ΒΕΣ. 19

Γράφοντας μετά τη Σιωπή: Ενισχύοντας τις Δεξιότητες Αυτοβιογραφικής Γραφής ως Μέσο Στήριξης Γυναικών που Επέζησαν της Έμφυλης Βίας Τίτλος προγράμματος Writing beyond the Silence - Promoting autobiographical writing competences to help survivors of gender violence Κωδικός Διάρκεια Συντονιστικός φορέας JUST/2012/DAP/AG/3448 14.01.2013-13.01.2015 Libera Università dell Autobiografia (Ιταλία) Φορείς - εταίροι Σύντομη Περιγραφή Φορείς - εταίροι Provincia di Roma - Istituzione Solidea" (Ιταλία) Coolabora CRL (Πορτογαλία) Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β) Συνεργαζόμενοι φορείς University of Beira (Πορτογαλία) Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (Ελλάδα) Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας συμμετέχει ως εταίρος στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα DAPHNE III της Γενικής Διεύθυνσης Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο Writing beyond the Silence - Promoting autobiographical writing competences to help survivors of gender violence (με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης). To Πρόγραμμα συντονίζεται από το Libera Università dell Autobiografia (Ιταλία), με εταίρους τους φορείς: Provincia di Roma - Istituzione Solidea" (Ιταλία), Coolabora CRL (Πορτογαλία) και Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β), που συντονίζει τις δράσεις του Προγράμματος στην Ελλάδα. Συμμετέχουν επίσης, ως συνεργαζόμενοι φορείς-εταίροι, το University of Beira (Πορτογαλία) και η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.). European Commission Justice Με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος DAPHNE III της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κύριος στόχος του Προγράμματος είναι η κατάρτιση επαγγελματιών που παρέχουν υπηρεσίες σε κακοποιημένες γυναίκες στη χρήση της μεθόδου της Αυτοβιογραφικής Γραφής, ώστε να την ενσωματώσουν στην καθημερινή τους εργασία, με απώτερο σκοπό την ενδυνάμωση και τη στήριξη των γυναικών που έχουν βιώσει εμπειρίες κακοποίησης. Για την πιλοτική υλοποίηση και την αξιολόγηση της μεθόδου στην Ελλάδα, το Ε.Δ.κ.Β. συνεργάστηκε στενά με 10 από τις Συμβούλους 7 Συμβουλευτικών Κέντρων Γυναικών της Γ.Γ.Ι.Φ. (από 6 διαφορετικούς Νομούς της Ελλάδας: Αθήνα, Ηράκλειο, Κομοτηνή, Λαμία, Πάτρα, Τρίπολη), κατόπιν σχετικής εκπαίδευσής τους, οι οποίες επιλέχθηκαν σε συνεργασία με την Γ.Γ.Ι.Φ. και το Κ.Ε.Θ.Ι. Το 2013, στο πλαίσιο του Προγράμματος, το Ε.Δ.κ.Β. υλοποίησε τις κάτωθι δράσεις: Έρευνα αναγκών: τα δεδομένα που συλλέχθηκαν μέσω δομημένων συνεντεύξεων από 21 κακοποιημένες γυναίκες (από 6 διαφορετικούς Νομούς της Ελλάδας), στο πλαίσιο της 20

Έρευνας αναγκών, παρείχαν μια πολύ σαφή εικόνα για τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους αλλά και για τους παράγοντες που ενδέχεται να διευκολύνουν ή να δυσχεράνουν τη συμμετοχή τους στη σχεδιαζόμενη παρέμβαση αυτοβιογραφικής γραφής. Τις δομημένες συνεντεύξεις διεξήγαγαν 9 από τις Συμβούλους των 7 Συμβουλευτικών Κέντρων Γυναικών της Γ.Γ.Ι.Φ. που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα. Οδηγός με τίτλο Χρήση Δραστηριοτήτων Αυτοβιογραφικής Γραφής στη Συμβουλευτική Κακοποιημένων Γυναικών : δημιουργήθηκε για να καθοδηγήσει την διεξαγωγή και την αξιολόγηση των παρεμβάσεων αυτοβιογραφικής γραφής στην Ελλάδα. Ο Οδηγός περιγράφει τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση μιας παρέμβασης που στοχεύει στην ενδυνάμωση κακοποιημένων γυναικών μέσω της χρήσης δραστηριοτήτων αυτοβιογραφικής γραφής. Περιλαμβάνει 14 δραστηριότητες αυτοβιογραφικής γραφής, για κάθε μία από τις οποίες περιγράφονται ο ειδικός στόχος της, η εκτιμώμενη διάρκεια, τα υλικά (όπου απαιτούνται, τα οποία παρέχονται σε παράρτημα έτοιμα-προς-χρήση), καθώς και η βήμα-προς-βήμα περιγραφή της διαδικασίας και χρήσιμες επισημάνσεις (όπου απαιτείται). Επιπρόσθετα, εκτός από τους γενικούς στόχους, την προτεινόμενη δομή της παρέμβασης και τη βήμα-προς-βήμα περιγραφή της διαδικασίας για τη λήψη συναινέσεων και την αξιολόγηση, σε ειδικά διαμορφωμένα Παραρτήματα παρέχονται υποδείγματα ενημερωτικών κειμένων και εντύπων συναίνεσης καθώς και τα ερωτηματολόγια αξιολόγησης και Φύλλα Εργασίας για τις συμβουλευόμενες. Η 1η έκδοση του Οδηγού αναθεωρήθηκε με βάση την εμπειρία και τα αποτελέσματα των πιλοτικών παρεμβάσεων (ΦΑΣΗ Β της Κατάρτισης), ενώ η Τελική έκδοσή του θα προκύψει κατόπιν αναθεώρησης με βάση την εμπειρία και τα αποτελέσματα όλων των παρεμβάσεων αυτοβιογραφικής γραφής (ΦΑΣΗ Γ της Κατάρτισης). Πρόγραμμα Κατάρτισης Συμβούλων: υλοποιήθηκε σε 3 Φάσεις κατά τις οποίες οι Σύμβουλοι εκπαιδεύτηκαν και έκαναν πρακτική άσκηση ως εξής: Α. Σεμινάριο Κατάρτισης (1-3 Ιουλίου 2013, διάρκειας 21 ωρών): πραγματοποιήθηκε από το συντονιστικό φορέα του προγράμματος στο Anghiari (Ιταλία) και από την Ελλάδα συμμετείχαν οι 10 Σύμβουλοι των Συμβουλευτικών Κέντρων Γυναικών της Γ.Γ.Ι.Φ. και 3 μέλη του Ε.Δ.κ.Β. Το Σεμινάριο περιελάμβανε θεωρητικό και βιωματικό μέρος, κατά τη διάρκεια του οποίου οι εκπαιδευόμενες είχαν την ευκαιρία να βιώσουν την εμπειρία της αυτοβιογραφικής γραφής με τον ίδιο τρόπο που θα καλούνταν σε μεταγενέστερο στάδιο να την βιώσουν και οι συμβουλευόμενές τους υπό τη δική τους καθοδήγηση. Β. Πιλοτική Εφαρμογή - Μαθαίνοντας στην Πράξη (Σεπτ. 2013 Ιαν. 2014): οι εκπαιδευμένες Σύμβουλοι, υπό την καθοδήγηση, το συντονισμό και τη στήριξη του προσωπικού του Ε.Δ.κ.Β. εφάρμοσαν πιλοτικά στο πλαίσιο εργασίας τους τις μεθόδους στις οποίες εκπαιδεύτηκαν με γυναίκες, συναδέλφους, γενικού πληθυσμού και κακοποιημένες (σε ατομική ή ομαδική συμβουλευτική). Συνολικά, κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, οι 10 Σύμβουλοι υλοποίησαν 207 συνεδρίες με 39 γυναίκες, εκ των οποίων οι 28 είχαν απευθυνθεί στο Σ.Κ. για ζητήματα κακοποίησής τους. Γ. Υλοποίηση (Νοέμ. 2013 αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2014): Εργαστήριο (20-21 Νοεμβρίου 2013, διάρκειας 16 ωρών): πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, υπό το συντονισμό του Ε.Δ.κ.Β. και του Libera Università dell Autobiografia και συμμετείχαν όλες οι Σύμβουλοι που εκπαιδεύτηκαν στις φάσεις Α - Β. Στόχος του Εργαστηρίου ήταν να συζητηθούν εις βάθος όλα τα ζητήματα, τα 21

προβλήματα και τα ερωτήματα που ανέκυψαν κατά τη πιλοτική εφαρμογή, προωθώντας, εμβαθύνοντας και αναπλαισιώνοντας μέσω της ανατροφοδότησης των εκπαιδευτών/-ριών τους την εμπειρική μάθηση που είχαν ήδη αποκτήσει οι επαγγελματίες. Κατά τη διάρκεια του Εργαστηρίου, οι σύμβουλοι μοιράστηκαν μεταξύ τους την εμπειρία που απέκτησαν κατά την υλοποίηση της πιλοτικής φάσης, ενημερώθηκαν από το Ε.Δ.κ.Β. για τα συνολικά αποτελέσματα της Ελληνικής υλοποίησης, στη βάση των οποίων συζητήθηκαν και συναποφασίστηκαν οι απαιτούμενες αναθεωρήσεις του Οδηγού και συζητήθηκε ο σχεδιασμός των παρεμβάσεων των Συμβούλων για την επόμενη φάση. Υλοποίηση παρεμβάσεων αυτοβιογραφικής γραφής: [αναμένεται το 2014] Διοργάνωση και υλοποίηση Ημερίδας με τίτλο Μιλώντας μέσα από τη Γραφή : Η Αυτοβιογραφική Γραφή ως Μέσο Στήριξης Κακοποιημένων Γυναικών, που πραγματοποιήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2013 (10:00-15:00). [Το περιεχόμενο της Ημερίδας περιγράφεται στη σελ. 12 του παρόντος Απολογισμού Έργου.] Πιλοτική αξιολόγηση: Η αξιολόγηση και τα εργαλεία της (ερωτηματολόγια πριν-μετά την παρέμβαση) σχεδιάστηκαν και ελέγχθηκαν πιλοτικά στις παρεμβάσεις που υλοποιήθηκαν στη Φάση Β. Με βάση τα αποτελέσματα της πιλοτικής αξιολόγησης αναθεωρήθηκαν τα εργαλεία προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στην εκτεταμένη υλοποίηση των παρεμβάσεων αυτοβιογραφικής γραφής (Φάση Γ). την πρακτική εμπειρία τους από την πιλοτική εφαρμογή, εντάσσοντας τη μέθοδο της αυτοβιογραφικής γραφής στη συμβουλευτική τους, με στόχο την ενδυνάμωση κακοποιημένων γυναικών Τελική έκδοση, κατόπιν αναθεώρησης της 2ης έκδοσης, του Οδηγού Χρήση Δραστηριοτήτων Αυτοβιογραφικής Γραφής στη Συμβουλευτική Κακοποιημένων Γυναικών Διοργάνωση του 1ου Συνεδρίου του Προγράμματος, στην Αθήνα: ομιλητές/-ριες από τους φορείς-εταίρους του Προγράμματος, εξειδικευμένοι/-ες επαγγελματίες από την Ελλάδα και την Ευρώπη, καθώς και Σύμβουλοι των Συμβουλευτικών Κέντρων της Γ.Γ.Ι.Φ., θα παρουσιάσουν την εμπειρία τους από την εφαρμογή της μεθόδου της Αυτοβιογραφικής Γραφής σε συνεδρίες συμβουλευτικής γυναικών με εμπειρίες κακοποίησης. Συμμετοχή στο Τελικό Συνέδριο του Προγράμματος στην Πορτογαλία Εντός του 2014, το Ε.Δ.κ.Β. προγραμματίζει τις εξής δράσεις: Υλοποίηση και αξιολόγηση παρεμβάσεων αυτοβιογραφικής γραφής: οι Σύμβουλοι αναμένεται να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες που έχουν αποκτήσει από την Κατάρτιση και 22

23

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατά της Βίας [Ε.Δ.κ.Β.] Ζαχαρίτσα 12, 117 42, Αθήνα 210 92 25 491 info@antiviolence-net.eu www.antiviolence-net.eu