Υγρά ψύξεως A/C Από το CFC-12 (Freon 12) στο HFC-134a και τώρα στο HFO-1234yf Οι κανονισμοί της Ε.Ε. που συνοδεύουν τα νέα ψυκτικά υγρά και ιδιαίτερα το HFO-1234yf, λόγω των υψηλότερων πιέσεων που δημιουργούνται κατά τη λειτουργία του συστήματος, προϋποθέτουν ένα διαφορετικό σύστημα κλιματισμού. Έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια από τότε που το CFC- 12 (που βγήκε στην αγορά με το εμπορικό σήμα Freon 12) απαγορεύτηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες, λόγω της φθοράς που προκαλούσε στη στιβάδα του όζοντος. Σήμερα, η βιομηχανία κλιματισμού οχημάτων βρίσκεται αντιμέτωπη με την αντικατάσταση της αντικατά- στασης, δηλαδή του HFC-134a. Αυτήν τη φορά η πρόκληση της αλλαγής του παλιού ψυκτικού μπορεί να είναι μεγαλύτερη, ενώ υπάρχουν και διάφορα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, τα οποία αφορούν την τελευταία αλλαγή που έγινε. Κατά την αλλαγή από το R-12 στο R-134a στις αρχές τις δεκαετίας του 1990, επιτεύχθηκε γρήγορα παγκόσμια συναίνεση και η βιομηχανία επικεντρώθηκε στην εφαρμογή της μετάβασης από το ένα ψυκτικό στο άλλο. Το πρώτο πρόβλημα που φέρνει η σημερινή αλλαγή είναι ότι αφορά ένα ψυκτικό αντικατάστασης μόνο για την Ευρώπη. Τα τελευταία 10 χρόνια έχουν παραχθεί έξι διαφορετικές εναλλακτικές ψυκτικών και ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει συ- 14
ναίνεση για ένα ενιαίο μέσο που θα τυγχάνει παγκόσμιας χρήσης. Ο ευρωπαϊκός νόμος για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου απαιτεί από τα συστήματα κλιματισμού οχημάτων να χρησιμοποιούν ψυκτικά με δυναμικό πλανητικής αύξησης της θερμοκρασίας μικρότερο του 150. Έχουν καταβληθεί μεγάλες προσπάθειες από τη βιομηχανία για να γίνουν εκτιμήσεις σχετικά με την πιθανή αντικατάσταση των ψυκτικών. Στις Η.Π.Α., η νομοθεσία της Καλιφόρνια περιλαμβάνει διατάξεις που επιβραβεύουν τη χρήση ψυκτικών με χαμηλό δυναμικό πλανητικής αύξησης της θερμοκρασίας με σκοπό την ενθάρρυνση της χρήσης τους, ενώ και άλλες πολιτείες αρχίζουν να υιοθετούν παρόμοιους νόμους. Το διοξείδιο του άνθρακα (R-744) και το HFO-1234yf πληρούν τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις. Η χρήση του R-744 προϋποθέτει ένα εντελώς νέο σύστημα κλιματισμού λόγω των υψηλότερων πιέσεων που δημιουργούνται κατά τη λειτουργία του συστήματος. Το HFO-1234yf, ένα χημικό ήπιας ευφλεκτότητας, επίσης απαιτεί κάποιες προϋποθέσεις στο σχεδιασμό του συστήματος, αλλά γενικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συστήματα που λειτουργούν με το HFC-134a, διότι οι πιέσεις που δημιουργούνται κατά τη λειτουργία είναι παρόμοιες. Το Φεβρουάριο του 2009, ο Ντέιβιντ Ντ. Ντόνιγκερ, διευθυντής τμήματος πολιτικής του Κέντρου Κλίματος του Αμυντικού Συμβουλίου Φυσικών Πόρων των Η.Π.Α. (NRDC), έστειλε μια επιστολή σε διάφορες κορυφαίες εταιρίες της αυτοκινητοβιομηχανίας και στον Οργανισμό Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA) γράφοντας τα εξής: «Το Αμυντικό Συμβούλιο Φυσικών Πόρων θέλει να συνεργαστεί με τον κλάδο των συστημάτων κλιματισμού οχημάτων όσον αφορά τα εξής: Τη σταδιακή εξάλειψη της χρήσης του HFC-134a στα συστήματα κλιματισμού των οχημάτων. Τη συγκέντρωση, ανακύκλωση και την καταστροφή των ψυκτικών τύπου CFC και HFC. Έτη Πίεση (MPa) HFO-1234yf: Πίεση υδρατμών Αναλογία συμπίεσης Θερμοκρασία, βαθμοί C Την αποθάρρυνση κατασκευής και πώλησης δοχείων ψυκτικών μιας χρήσεως. Τον περιορισμό της πώλησης επιστρεφόμενων δοχείων ψυκτικών, μόνον σε τεχνικούς που χρησιμοποιούν Ψυκτικά υγρά: Μέση διάρκεια ζωής στην ατμόσφαιρα Σημερινά ψυκτικά R-134a 13 έτη Ψυκτικά νέας γενιάς HFO-1234yf 11 ημέρες 15
εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας. Οι κορυφαίες εταιρίες αυτής της βιομηχανίας μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση για τους υπόλοιπους σχετικά με την αντιμετώπιση του κινδύνου της κλιματικής αλλαγής. Έχουμε συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν. Ανυπομονώ να συνεργαστούμε πάλι για να αντιμετωπίσουμε τις όποιες προκλήσεις παρουσιαστούν» Το κύκλωμα ψύξης 1. Συμπιεστής 2. Συμπυκνωτής 3. Ανεμιστήρας συμπυκνωτή 4. Εξατμιστής 5. Ανεμιστήρας 6. Βαλβίδα εκτόνωσης Προοπτικές Η σταδιακή αλλαγή του CFC-12 βασίστηκε στο γεγονός ότι συνέβαλε στην καταστροφή του στρώματος του όζοντος. Σήμερα, οι διεθνείς τάσεις έχουν αλλάξει και προσανατολίζονται στα ζητήματα που αφορούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη ξεκινήσει την παύση της χρήσης του HFC-134a ως ψυκτικό μέσο. Σήμερα, οι διάφοροι οργανισμοί και οι ρυθμιστικές αρχές που θεωρούν ότι αυτή είναι σωστή κατεύθυνση, προσπαθούν να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη που παρουσιάστηκαν κατά την αλλαγή του CFC-12 σε HFC-134a ώστε να επιτευχθούν τα επιζητούμενα οφέλη για το περιβάλλον και τους καταναλωτές. Στη βόρειο Αμερική, η αντικατάσταση του CFC-12 δημιούργησε μεγάλα προβλήματα. Οι κατασκευαστές οχημάτων ανέπτυξαν συγκεκριμένες διαδικασίες μετατροπής και σε κάποιες περιπτώσεις παρείχαν ακόμα και τα κατάλληλα εξαρτήματα για τη μετατροπή των συστημάτων που χρησιμοποιούσαν CFC-12 σε συστήματα για HFC-134a. Μόνο τα ψυκτικά εκείνα που βρίσκονται στη λίστα του Οργανισμού Προστασίας Περιβάλλοντος μπορούν να τοποθετηθούν νόμιμα στα συστήματα κλιματισμού των αυτοκινήτων. Ο Οργανισμός έχει καταχωρήσει πάνω από 10 διαφορετικά ψυκτικά ως κατάλληλα για την αντικατάσταση του CFC-12, εκ των οποίων πολλά περιείχαν υδροχλωροφθοράνθρακες (HCFC). Επιπλέον, κάθε ένα από τα καινούργια ψυκτικά χρειάζεται κάποια συγκεκριμένη προσαρμογή. Λόγω του ότι τα νέα ψυκτικά δεν πρέπει να εκλύονται στην ατμόσφαιρα χρειάζονται και συγκεκριμένο εξοπλισμό ανάκτησης για τον οποίο δεν υπήρχαν προϋποθέσεις ή ο απαραίτητος εξοπλισμός, εκτός από την περίπτωση του HFC-134a. Επίσης, στις Η.Π.Α. ο νόμος περί καθαρής ατμόσφαιρας απαιτούσε την ανάκτηση και την επαναχρησιμοποίηση του CFC-12 και περιόρισε το δικαίωμα χρήσης του μόνο από ειδικούς τεχνικούς. Όμως, το νέο ψυκτικό, το HFC-134a, μπορούσε να αγοραστεί και να χρησιμοποιηθεί από τον οποιοδήποτε, επαγγελματία ή μη. Οι κατασκευαστές των μη αυθεντικών εξαρτημάτων προωθούσαν διάφορα νέα ψυκτικά, συμπεριλαμβανομένων κάποιων εύφλεκτων εναλλακτικών, όπως το προπάνιο. Η χρήση αυτών των προϊόντων χωρίς έγκριση οδήγησε σε πολλά προβλήματα, όπως στη μόλυνση των συστημάτων του οχήματος και στην καταστροφή του εξοπλισμού ανάκτησης και ανακύκλωσης. Αυτές οι καταστάσεις είχαν ως αποτέλεσμα το επιπλέον κόστος για τους καταναλωτές και για τον τομέα του σέρβις, ενώ δεν ήταν και φιλικές προς το περιβάλλον. Στην πραγματικότητα, από τότε που ο Οργανισμός Προστασίας του Περιβάλλοντος επέτρεψε τη χρήση πολλαπλών ψυκτικών στα συστήματα κλιματισμού των οχημάτων, το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί το κατάλληλο έδαφος για τη μόλυνση των συστημάτων και του εξοπλισμού. Επίσης, οι καταναλωτές έπρεπε να ξοδέψουν επιπλέον χρήματα σε επισκευές, λόγω της αλλαγής του CFC-12 που ήταν κατάλληλο για το σύστημα του αυτοκινήτου τους. Εντωμεταξύ, εφόσον δεν υπήρχε ειδικός εξοπλισμός ανάκτησης και ανακύκλωσης για κάθε εναλλακτικό ψυκτικό εκτός του HFC-134a, υπήρχε η πιθανότητα αυτά να απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα. 16
Η επόμενη αλλαγή Οι επιπτώσεις από την αλλαγή του HFC-134a μπορούν να γίνουν εύκολα αντιληπτές. Ο αριθμός των οχημάτων έχει αυξηθεί δραματικά και ο κλιματισμός είναι πλέον δεδομένος σχεδόν σε όλα τα οχήματα παγκοσμίως. Τα τωρινά συστήματα έχουν σχεδιαστεί και δοκιμαστεί μόνο για τη χρήση του HFC-134a σε συνδυασμό με συγκεκριμένα λιπαντικά. Τα συστήματα κλιματισμού έχουν πλέον ωριμάσει και τα τελευταία χρόνια η βιομηχανία έχει βελτιώσει το σχεδιασμό τους ώστε να είναι λιγότερο ενεργοβόρα και να παρουσιάζουν λιγότερες απώλειες ψυκτικού. Στα σημερινά συστήματα κλιματισμού οχημάτων οι εκπομπές ψυκτικού ανέρχονται περίπου στα 15 γραμμάρια ανά έτος. Επίσης, η βιομηχανία έχει μειώσει την ποσότητα των ψυκτικών που χρησιμοποιούνται σε ένα σύστημα. Το 2000 η μέση ποσότητα πλήρωσης ψυκτικού ήταν τα 763 γραμμάρια, το 2004 τα 689 γραμμάρια και για τα μοντέλα του 2009 η μέση ποσότητα μειώθηκε στα 629 γραμμάρια. Η βιομηχανία χρησιμοποιεί όλο και μικρότερη ποσότητα ψυκτικού στα επιβατικά αυτοκίνητα, ενώ βελτιώνεται και η συγκράτησή του. Η όποια αντικατάσταση ψυκτικού θα πρέπει να αξιολογηθεί αναφορικά με το περιβαλλοντικό αποτύπωμά του, ενώ θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα καλύτερα δυνατά σενάρια αντικατάστασης του HFC-134a σχετικά με το κόστος για τον καταναλωτή, την παραγωγή νέων οχημάτων, τον υπάρχοντα αριθμό οχημάτων που χρησιμοποιεί το HFC-134a, αλλά και για τις επιπτώσεις στον τομέα επισκευής. Για διάφορους λόγους, προτιμάται η μελλοντική σταδιακή μείωση των οχημάτων που χρησιμοποιούν συστήματα τα οποία λειτουργούν με το Συχνές ερωτήσεις για τα νέα υγρά ψύξεως Η χρήση του HFO-1234yf είναι τελειωμένη υπόθεση; Με μια λέξη: όχι. Το HFO-1234yf μπορεί να παρουσιάζει μεγάλα οφέλη με μικρό κόστος, όμως υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις. Ακόμα, κάποια ψυκτικά χρειάζονται τελείως διαφορετικά συστήματα. Οι κατασκευαστές θα επιλέξουν ψυκτικό βάσει ποικίλων παραγόντων. Αυτήν τη στιγμή δεν έχει ανακοινωθεί από κάποια εταιρία ότι θα χρησιμοποιήσει ένα συγκεκριμένο προϊόν. Τι ακριβώς είναι αυτό το νέο ψυκτικό; Το HFO-1234yf είναι ένα χημικό ψυκτικό υγρό, που έχει κατασκευαστεί από την DuPont και την Honeywell. Όταν χρησιμοποιείται ως ψυκτικό η ονομασία του είναι R-1234yf. Έχω ακούσει ότι αυτό το ψυκτικό είναι εύφλεκτο, υπάρχει πρόβλημα; Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Κατ αρχάς τα συνεργεία χρησιμοποιούν ήδη διάφορα εύφλεκτα υλικά και πρέπει πάντα οι τεχνικοί να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα. Το R-1234yf χαρακτηρίζεται ως χημικό ήπιας ευφλεκτότητας και για να αναφλεχθεί απαιτεί όχι μόνο μεγάλη ποσότητα ενέργειας, αλλά και το κατάλληλο μείγμα αέρος. Επίσης, θα σχεδιαστούν νέα συστήματα τα οποία θα εμποδίζουν τη συγκέντρωση ψυκτικού υγρού στην καμπίνα σε περίπτωση ατυχήματος ή διαρροής. Δηλαδή το ψυκτικό αυτό θα χρησιμοποιηθεί σύντομα; Το R-1234yf συμπεριφέρεται παρόμοια με το R-134a και δεν εμφανίζει προβλήματα με τα τωρινά εξαρτήματα των συστημάτων, όπως για παράδειγμα στους σωλήνες. Ωστόσο, δεν πρόκειται για μια αλλαγή που θα γίνει άμεσα. Αν συμπεριφέρεται παρόμοια, μπορώ απλά να το αλλάξω με το παλιό ψυκτικό; Ούτε που να το σκέφτεστε. Ο Οργανισμός Προστασίας Περιβάλλοντος και διάφοροι άλλοι οργανισμοί συνεχίζουν να έχουν αρνητική άποψη για τις μετατροπές και την κυκλοφορία των ψυκτικών χωρίς να πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Σύμφωνα με τη βιομηχανία θα ήταν καλύτερη η αλλαγή ψυκτικού χωρίς μετατροπές, κάτι που θα επέτρεπε τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν R-134a να αλλάξουν σταδιακά μέσω απόσυρσης και ανακύκλωσης. Υπάρχει πιθανότητα να δούμε να χρησιμοποιούνται διάφορα άλλα ψυκτικά ταυτόχρονα με το R-134a; Δεν είναι πολύ πιθανό. Το R-134a θα συνεχίσει να κυκλοφορεί λίγο ακόμα και σταδιακά θα αρχίσει να χρησιμοποιείται τουλάχιστον ένα ακόμα εναλλακτικό ψυκτικό. Μια θρυμματισμένη αγορά θα προκαλούσε την άνοδο των τιμών για όλους και δεν θα ήταν η καλύτερη επιλογή. Η διεθνής βιομηχανία οχημάτων θέλει ένα ψυκτικό που να δουλεύει καλά και να πληροί τις παγκόσμιες περιβαλλοντικές απαιτήσεις. 18
HFC-134a να γίνει με φυσικό τρόπο και όχι με νομικό. Όταν έγινε η αντικατάσταση του CFC-12 στις Η.Π.Α. το HFC-134a ήταν ήδη στην παραγωγή, δηλαδή πριν ακόμα δοθεί κάποια ρυθμιστική προθεσμία. Σήμερα, δεν γίνεται το ίδιο με τα νέα ψυκτικά. Όταν ολοκληρωθούν οι εκτιμήσεις των νέων ψυκτικών θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η πιθανότητα να αρχίσουν να εισάγονται σταδιακά στην αγορά χωρίς κάποια υποχρεωτική προθεσμία. Στις Η.Π.Α. έχουν ήδη δημοσιευθεί τα νέα κριτήρια σχεδιασμού, όπως επίσης ο κατάλληλος εξοπλισμός επισκευής και τα πιστοποιητικά των τεχνικών που απαιτούνται για τα νέα ψυκτικά. Επιπλέον, ο Οργανισμός Προστασίας Περιβάλλοντος των Η.Π.Α. έχει προσπαθήσει οι ρυθμιστικές διατάξεις διαφόρων πολιτειών να επιτρέπουν τη χρήση των νέων ψυκτικών στα οχήματα που πρόκειται να έρθουν στην παραγωγή. Αποφεύγοντας τα προβλήματα Η γνώση που έχει αποκτήσει μέχρι σήμερα η βιομηχανία πρέπει να την οδηγήσει στις σωστές επιλογές για το μέλλον. Ενώ είναι προφανές ότι τα τωρινά συστήματα δεν μπορούν να μετατραπούν ώστε να χρησιμοποιούν διοξείδιο του άνθρακα, λόγω των υψηλών πιέσεων, είναι δυνατό να μετασκευαστούν ώστε με τις κατάλληλες μετατροπές να χρησιμοποιούν το HFO-1234yf. Όμως, είναι ακόμα ανοιχτή και η πιθανότητα μετατροπής του συστήματος ώστε να λειτουργεί και με άλλα ψυκτικά, κάτι που είναι όλο και πιο πιθανό να συμβεί αν το νέο ψυκτικό θα είναι πιο ακριβό. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η ιστορία έχει δείξει ότι ο τυπικός καταναλωτής, όσον αφορά τη χρήση του HFC-134a, συνήθως δεν επισκευά- Συσκευή αναγνώρισης ψυκτικού Neutronics Ultima ID, η οποία χρησιμοποιεί κορυφαία τεχνολογία υπέρυθρης ακτινοβολίας για την ανάλυση των ψυκτικών αερίων και ταχεία αναγνώριση, ενώ χάρη στο λογισμικό Blend ID εντοπίζει με ακρίβεια όλα τα εγκεκριμένα ψυκτικά, όπως τα R12, R134a, R22, HC κ.α. Επίσης, αναγνωρίζει τις επικίνδυνες παράνομες μείξεις προπανίου και βουτανίου, ενώ διαθέτει οθόνη LCD και ενσωματωμένο εκτυπωτή για εκτύπωση των αποτελεσμάτων. ζει ένα σύστημα που παρουσιάζει μια διαρροή, αλλά προτιμά απλά να συμπληρώνει υγρό. Αυτή η συμπεριφορά ανοχής έχει οδηγήσει στην παρούσα συγκέντρωση HFC-134a στην ατμόσφαιρα και αποτέλεσε κίνητρο για την Ευρώπη να νομοθετήσει κατά της συνεχόμενης χρήσης του. Ακόμα και σε εγκαταστάσεις παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών είναι συχνές οι εκκλήσεις των καταναλωτών να μην επισκευάζονται οι διαρροές των συστημάτων, αλλά μόνο να συμπληρώνεται ψυκτικό. Το 2003, η βιομηχανία κλιματισμού οχημάτων κατανάλωσε περίπου 42 εκατομμύρια λίτρα ψυκτικού. Από αυτά, σχεδόν τα 13 εκατομμύρια λίτρα πωλήθηκαν σε μικρά δοχεία, δηλαδή ήταν για χρήση από τους ίδιους τους καταναλωτές. Από αυτά τα στοιχεία μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι πιθανών περίπου 12 εκατομμύρια λίτρα ψυκτικού έχουν ήδη απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα λόγω διαρροών στα συστήματα κλιματισμού και λαθών στην επισκευή. Το μέλλον Είναι βέβαιο ότι τα νέα ψυκτικά είναι το αύριο και η διαδικασία μετάβασης σε αυτά μπορεί να γίνει οικονομικά και με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον χωρίς υποχρεωτική νομοθεσία. Το μόνο που χρειάζεται είναι η συνεργασία και η δέσμευση όλων των εμπλεκόμενων μερών, από τους κατασκευαστές μέχρι τους καταναλωτές. Επιπλέον, χρειάζεται επιθετική στήριξη από τις κρατικές αρχές, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, όπως επίσης ένα χρονικό πλαίσιο που θα τους εξυπηρετεί όλους. Η όποια σταδιακή μείωση της χρήσης του HFC-134a με ενέργειες τις 20
ίδιας της βιομηχανίας θα χρειαστεί να έχει και την ανάλογη νομοθετική υποστήριξη στα εξής ζητήματα: Να περιοριστεί η μετατροπή του στόλου των οχημάτων που χρησιμοποιούν το HFC-134a και να συνεχιστεί η χρήση του εν λόγω ψυκτικού μέχρι την απόσυρση αυτών των οχημάτων. Να πληρούν όλα τα νέα συστήματα κλιματισμού οχημάτων τις απαιτήσεις της βιομηχανίας σχετικά με τη χρήση τους. Να επιτρέπεται η χρήση μόνο εκείνων των νέων ψυκτικών που επιτρέπονται σύμφωνα με τον κατάλογο του Οργανισμού Προστασίας του Περιβάλλοντος και πληρούν τις προϋποθέσεις της SAE. Να περιοριστεί η πώληση όλων των ψυκτικών μόνο σε ειδικευμένο και πιστοποιημένο προσωπικό. Τα συστήματα κλιματισμού να επισκευάζον ται μόνο από πιστοποιημένους τεχνικούς. Να χρησιμοποιείται μόνο ο κατάλληλος και εγκεκριμένος εξοπλισμός για την επισκευή των συστημάτων κλιματισμού οχημάτων όχι μόνο για τα υπάρχοντα, αλλά και για τα νέα ψυκτικά. Ομολογουμένως, άσχετα από το νέο ή τα νέα ψυκτικά που θα επιλεχθούν, οι τεχνικοί θα πρέπει να γνωρίζουν τις σχετικές διαδικασίες που θα διέπουν τον ασφαλή χειρισμό και την αποθήκευση, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (OSHA) και του εκάστοτε υπουργείου μεταφορών. Επιπλέον, υπάρχει έκδηλη ανάγκη για την απαραίτητη εκπαίδευση και ενημέρωση που θα μειώσει την τάση της μη επιδιόρθωσης των διαρροών. Επιπλέον, θα πρέπει να παρέχεται σχετική εκπαίδευση στους τεχνικούς που εργάζονται σε υβριδικά οχήματα ώστε να εξαλειφθούν τυχών ηλεκτρικοί κίνδυνοι και η πρόκληση βλαβών στα συστήματα. Οι εκπομπές των ψυκτικών μέσων στην ατμόσφαιρα μπορούν επίσης να μειωθούν αναθεωρώντας τις τρέχουσες διατάξεις σχετικά με τον περιορισμό της πώλησης του HFC-134a. Δηλαδή, θα πρέπει να επιτρέπεται η πώλησή του μόνο σε πιστοποιημένους τεχνικούς. Αυτά τα μέτρα είναι δυνατό να ωφελήσουν πραγματικά το περιβάλλον πιο γρήγορα απ ότι μια σταδιακή μείωση χρήσης του R-134a. 21