Solvency II Συχνές ερωτήσεις - 1 -

Transcript

1 Solvency II Συχνές ερωτήσεις - 1 -

2 1. Πώς έχει εξελιχθεί ανά τα χρόνια η διαχείριση ασφαλιστικών κινδύνων ; Το τρέχον νομοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των ασφαλιστικών κινδύνων έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του 70, όπου για πρώτη φορά καθορίστηκαν οι κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις ασφαλιστικές εταιρίες με συγκεκριμένο περιθώριο φερεγγυότητας. Έκτοτε, η διαχείριση ασφαλιστικών κινδύνων έχει εξελιχθεί σημαντικά δεδομένου ότι έχουν δημιουργηθεί πολλά και καινούργια ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία με τη σειρά τους δημιουργούν καινούργιους κινδύνους ενώ παράλληλα δημιουργούνται και νέες μέθοδοι περιορισμού των κινδύνων αυτών. 2. Γιατί οι εταιρίες χρειάζονται να εφαρμόσουν τεχνικές διαχείρισης κινδύνων; To Solvency I, έχει χαρακτηριστεί κατά καιρούς ως «απλοποιημένη» ή ακόμα «υπεραπλουστευμένη» μέθοδος υπολογισμού της φερεγγυότητας των ασφαλιστικών εταιριών, τα δε μειονεκτήματα του είναι γνωστά και τεκμηριωμένα. Για παράδειγμα, ενώ οι τιμές ασφαλίστρων αυξομειώνονται μια ασφαλιστική εταιρία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της αφερεγγυότητας με το να μειώσει το επίπεδο των ασφάλιστρων ζημιών χωρίς να χρειάζεται να προχωρήσει σε αλλαγές στο προφίλ κινδύνου και στις προβλέψεις της. Το Solvency I δεν αναγνωρίζει όμως την επίπτωση μιας τέτοιας κίνησης. Σε αρκετές περιπτώσεις οι κανόνες του Solvency I έρχονται σε αντιπαράθεση με τη σωστή διαχείριση κινδύνων. Επιπλέον, το τρέχον νομικό πλαίσιο δεν καλύπτει όλες τις ομάδες κινδύνων που πιθανό να αντιμετωπίζει μια ασφαλιστική εταιρία αλλά επικεντρώνεται κυρίως στον κίνδυνο του underwriting αγνοώντας όμως τον κίνδυνο της αγοράς (market risk). Σαν αποτέλεσμα της τακτικής αυτής, πολλές εταιρίες έχουν αναγκαστεί να υιοθετήσουν αρκετά αυστηρούς κανόνες διαχείρισης κινδύνων, αυστηρότερους ίσως από ότι είναι αναγκαίο. Η σχετική έκθεση του CEA - Impact Assessment επιβεβαίωσε ότι η πλειοψηφία των εταιριών έχει ήδη εγκαταστήσει μια οικονομική προσέγγιση βασισμένη στη διαχείριση κινδύνων ή βρίσκονται στην διαδικασία βελτίωσης των εργαλείων που διαθέτουν για τη διαχείριση κινδύνων. 3. Γιατί πολλά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθετούν καινούργιους κανόνες εποπτείας των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, επιπλέον από αυτούς που έχει θεσπίσει το Solvency I; Για τον ίδιο λόγο που αρκετές εταιρίες, όπως προαναφέρθηκε, χρησιμοποιούν νέες μεθόδους διαχείρισης κινδύνων έτσι και οι τοπικοί - 2 -

3 επόπτες έχουν θεσπίσει κάποιους επιπλέον κανόνες στο Solvency I ή έχουν υιοθετήσει τους δικούς τους νομοθετικούς κανόνες, προκειμένου να εξασφαλίζουν τη σωστή διαχείριση κινδύνων. Τα πιο γνωστά μοντέλα διαχείρισης κινδύνων που έχουν υιοθετηθεί από τις ανά χώρα εποπτικές αρχές είναι : στο Ηνωμένο Βασίλειο το μοντέλο ICAS, στην Δανία και την Σουηδία το μοντέλο «Traffic Lights», το SST (Swiss Solvency Test) στην Ελβετία, το FTK στην Ολλανδία και τέλος το GVD στην Γερμανία. Οι βασικές αρχές στα προαναφερόμενα μοντέλα συγκλίνουν. Σε όλες τις περιπτώσεις το νομοθετικό πλαίσιο βασίζεται στη χρήση της αγοραίας αξίας (market price) για τον υπολογισμό της αξίας του Ενεργητικού και του Παθητικού ενώ ο υπολογισμός των αναγκαίων κεφαλαίων στηρίζεται σε τεστ σεναρίων και οικονομικά μοντέλα. Παρόλα αυτά, η προσέγγιση ως προς τον υπολογισμό των κινδύνων διαφέρει από μοντέλο σε μοντέλο με σημαντικές αλλαγές ως προς την πολυπλοκότητα ή την απλότητα τους. 4. Γιατί το Solvency II διαφέρει από το Basel II; Το Basel II είχε σαν στόχο του τη δημιουργία ενός νέου νομοθετικού πλαισίου για την τραπεζική αγορά, όπως και το Solvency II έχει σαν στόχο του τη δημιουργία ενός νέου νομοθετικού πλαισίου για την ασφαλιστική αγορά. Το Basel II αναπτύχθηκε με τη μέθοδο των «Τριών Πυλώνων» η οποία αποτέλεσε και τη βάση για το Solvency II, αλλά πέραν αυτού, οι ομοιότητες του Solvency II με το Basel II είναι ελάχιστες. Το επιχειρηματικό μοντέλο των ασφαλιστικών εταιριών διαφέρει δραματικά από αυτό των τραπεζών και έτσι το Solvency II διαμορφώνει τις δικές του αρχές λειτουργίας βασισμένο στις ιδιαιτερότητες της ασφαλιστικής αγοράς. 5. Ένα νομοθετικό πλαίσιο του τύπου του Solvency II, θα μπορούσε να αποτρέψει τις περιπτώσεις αφερεγγυότητας (ανακλήσεις αδειών) του παρελθόντος; Είναι τρομερά δύσκολο να κρίνουμε μια κατάσταση εκ των υστέρων. Το Solvency II, εκτός από το ότι θα εισαγάγει μια ολιστική προσέγγιση στη διαχείριση των κινδύνων η οποία θα βασίζεται σε τρεις συμπληρωματικούς πυλώνες, θα ακολουθήσει επίσης βασικές αρχές οι οποίες θα συντελέσουν i) στην έγκαιρη αξιολόγηση των πραγματικών κινδύνων και στη δημιουργία προφίλ κινδύνου των εταιριών από τις εποπτικές αρχές, γεγονός που θα συντελέσει στη δημιουργία των σωστών κεφαλαιακών απαιτήσεων ii) στην έγκαιρη εποπτική παρέμβαση η οποία θα μπορεί να επέλθει πριν από μια κρίσιμη κατάσταση χάρη των αποτρεπτικών μηχανισμών

4 6. Το Solvency II θα αποτρέψει την πιθανή αφερεγγυότητα στο μέλλον; Πιθανώς, όχι. Ο σκοπός του νέου νομοθετικού πλαισίου δεν είναι η καθιέρωση ενός συστήματος το οποίο θα έχει μηδενικό ρίσκο (zero risk) αφερεγγυότητας, αλλά η καθιέρωση ενός συστήματος που σε γενικές γραμμές θα μειώνει την πιθανότητα κατάρρευσης μιας ασφαλιστικής εταιρίας αξιολογώντας σωστά την πραγματική κατάσταση της εταιρίας αυτής, ενώ παράλληλα θα προσφέρει ένα υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης ( level of confidence) για το ότι η ασφαλιστική εταιρία θα είναι σε θέση να καλύψει τις υποχρεώσεις κάτω από δυσμενείς συνθήκες. 7. Ποια είναι η βασική διάρθρωση της εποπτείας με το Solvency II; Ενώ το Solvency I βασίζεται κυρίως σε ποσοτικές απαιτήσεις κεφαλαίων, η νέα προσέγγιση της εποπτείας θα βασίζεται σε τρεις πυλώνες οι οποίοι θα αλληλεπιδρούν. Ο πυλώνας Ι, θα καθορίζει τους χρηματοοικονομικούς πόρους τους οποίους χρειάζεται η εταιρία προκειμένου να έχει τα επιθυμητά επίπεδα φερεγγυότητας. Ο πυλώνας ΙΙ, θα καθορίζει τις ποιοτικές απαιτήσεις και θα παρέχει μεγαλύτερα προνόμια παρέμβασης στις εποπτικές αρχές. Τέλος, ο πυλώνας ΙΙΙ, θα καθορίζει τις απαιτήσεις δημοσίευσης /διαφάνειας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα ελέγχου στην εποπτεία αναφορικά με την ασφαλιστική αγορά αλλά και με την προστασία των καταναλωτών. 8. Πως θα διαμορφωθούν οι μηχανισμοί πρόληψης αφερεγγυότητας με το Solvency II; Ένας μηχανισμός πρόληψης της αφερεγγυότητας είναι η λεγόμενη «κλιμακωτή παρέμβαση» (ladder of intervention). Ο μηχανισμός αυτός προβλέπει την εντονότερη παρέμβαση της εποπτικής αρχής μεταξύ των δύο επιπέδων των κεφαλαιακών απαιτήσεων δηλαδή του SCR Solvency Capital requirement και του MCR Minimum Capital requirement, υπό την μορφή καθοδήγησης αλλά και προτεινόμενων κινήσεων, προκειμένου να αποφευχθεί η αφερεγγυότητα. Ο μηχανισμός αυτός έχει το πλεονέκτημα ότι επιτρέπει την έγκαιρη αλλά και την ανάλογη με την περίπτωση παρέμβαση της εποπτικής αρχής, προκειμένου να διασφαλιστεί η λήψη διορθωτικών μέτρων στη σωστή για την εταιρία χρονική στιγμή. Επίσης, οι απαιτήσεις του πυλώνα II αναφορικά με τον κίνδυνο που πιθανό να προκύπτει από την ίδια την εταιρία ( internal risk) αποτελούν από μόνες τους ένα προληπτικό μηχανισμό μείωσης του κινδύνου της αφερεγγυότητας. Ο CEA πιστεύει ότι ο αποτελεσματικός εσωτερικός έλεγχος σε συνδυασμό με την διαχείριση των κινδύνων σε καθημερινή βάση, αλλά και ως χαρακτηριστικά ενσωματωμένα στην πολιτική λειτουργίας της εταιρίας, αποτελούν τον καλύτερο μηχανισμό πρόληψης της αφερεγγυότητας

5 9. Ποιες είναι οι ποσοτικές απαιτήσεις οι οποίες θα εξασφαλίζουν υψηλά επίπεδα προστασίας των κατόχων ασφαλιστηρίων συμβολαίων; Ο πυλώνας Ι του μελλοντικού πλαισίου του Solvency II θα εισαγάγει 2 είδη μέτρησης των κεφαλαιακών απαιτήσεων, τα οποία θα εξυπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς : το MCR (Minimum capital requirement) και το SCR (Solvency Capital requirement). Το επίπεδο του MCR θα αντικατοπτρίζει ένα επίπεδο κεφαλαίου κάτω του οποίου θα υπάρχει η έσχατη παρέμβαση της εποπτικής αρχής. Ο σκοπός του MCR είναι να θέσει ένα επίπεδο ελέγχου στο οποίο το ενεργητικό της εταιρίας θα υπερβαίνει κατά ένα επαρκές περιθώριο την αξία των υποχρεώσεων της εταιρίας απέναντι στους κατόχους ασφαλιστηρίων συμβολαίων και θα διασφαλίζει έτσι τη βραχυχρόνια επιβίωση της εταιρίας, μέχρι δηλαδή μπορέσει να μεταφέρει το χαρτοφυλάκιο της σε μια άλλη εταιρία ή μέχρι να συλλέξει τα αναγκαία κεφάλαια για την επιβίωση της. Το SCR αντιπροσωπεύει το επιθυμητό επίπεδο κεφαλαίου που επιτρέπει σε μια εταιρία να απορροφήσει σημαντικές και απρόβλεπτες ζημιές, δίδοντας παράλληλα μια λογική επιβεβαίωση στους κατόχους ασφαλιστηρίων συμβολαίων ότι η εταιρία θα είναι σε θέση να καλύψει τις υποχρεώσεις της. Οι ασφαλιστικές εταιρίες που θα είναι σε θέση να καλύψουν το SCR θα βρίσκονται σε θέση ισχύος και θα έχουν την ελευθερία να διοικούν την επιχείρηση και τις εργασίες τους χωρίς περιορισμούς ή παρεμβάσεις από τις εποπτικές αρχές. Οι εταιρίες αυτές θα υπόκεινται μόνο σε τακτικούς ελέγχους. 10. Ποιος είναι ο σκοπός του Solvency II ; Περιλαμβάνει τις μικρές επιχειρήσεις και τα pension funds; To Solvency II θα εισαγάγει ένα καινούργιο νομικό πλαίσιο σε όλες τις Ευρωπαϊκές Ασφαλιστικές και Αντασφαλιστικές εταιρίες ανεξαρτήτως του μεγέθους τους ή της νομικής τους μορφής. Δεν θα περιλαμβάνει τα pension funds. Αναμένεται ότι οι εξαιρέσεις που ισχύουν για πολύ μικρές επιχειρήσεις με το Solvency I, θα συνεχίσουν να ισχύουν και με το Solvency II. 11. Πόσο αναμένεται να είναι το κόστος του Solvency II για την ασφαλιστική αγορά όσον αφορά την εγκατάσταση και τη δημοσίευση στοιχείων; Το κόστος ανεκτό από όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου; Το ερώτημα της επιβάρυνσης των εταιριών για την εγκατάσταση και λειτουργία του Solvency II απασχολεί την Ευρωπαϊκή επιτροπή αλλά και τις - 5 -

6 ανά την Ευρώπη εταιρίες. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι καθόλου απλή και θα βασιστεί πάνω στην τελική μορφή του πλαισίου του Solvency II. O CEA πιστεύει ότι η εγκατάσταση του Solvency II θα πρέπει να είναι ανάλογη με το κόστος. Με την δημιουργία μιας Κοινής Προσέγγισης (Standard Approach) για τον υπολογισμό του SCR, η επιτροπή εποπτών Ευρωπαϊκής Ασφάλισης και Επαγγελματικών Συντάξεων (CEIOPS) συμμετέχει ενεργά στη δημιουργία μιας λύσης αποδοτικού κόστους ( cost efficient), που θα επιτρέπει στις εταιρίες να είναι σύμμορφες προς τους κανονισμούς του Solvency II χωρίς όμως να χρειάζεται να πραγματοποιήσουν μεγάλες δαπάνες σε συστήματα και διαδικασίες. Μετά από απαίτηση της Ευρωπαϊκής επιτροπής, ο CEA διενήργησε πρόσφατα μια έρευνα που αφορούσε τα λειτουργικά κόστη του Solvency II. 12. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις του Solvency II για τις μικρές ασφαλιστικές επιχειρήσεις; To Solvency II θα έχει επιπτώσεις σε όλες τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων και των μικρών επιχειρήσεων. Ο CEA σε στενή συνεργασία με τους οργανισμούς AISAM (Association Internationale des Societes d Assurance Mutuelles),ACME ( Association of European Cooperative and Mutual Insurers)και ICISA (International Credit Insurance & Surety Association), εργάζεται εντατικά για να διασφαλίσει ότι το μελλοντικό πλαίσιο του Solvency II θα είναι ευεργετικό και επικερδές για όλες τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Ο CEA υποστηρίζει ολοκληρωτικά την αναλογία των απαιτήσεων του νέου πλαισίου με το μέγεθος των επιχειρήσεων. Τελικά όμως, το νέο πλαίσιο θα παραμείνει προσανατολισμένο προς την διαχείριση κινδύνων δηλαδή, αυτό που θα καθορίζει τη μελλοντική αξιολόγησης της φερεγγυότητας μιας εταιρίας από την εποπτική αρχή θα είναι το προφίλ κινδύνου μιας εταιρίας και όχι το μέγεθος της. Σε μεγάλο βαθμό, οι επιπτώσεις του Solvency II για τις μικρές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, παραμένουν άγνωστες. Οι εν λόγω επιχειρήσεις δεν έχουν συμμετέχει στις μελέτες αξιολόγησης των ποσοτικών επιπτώσεων (Quantitative Impact Studies) που διενεργήθηκαν από τον CEIOPS και ελάχιστες από αυτές συμμετείχαν και στη μελέτη αξιολόγησης επιπτώσεων ( Impact Assessment) του CEA. Ωστόσο, τα αποτελέσματα της μελέτης αξιολόγησης επιπτώσεων (Impact Assessment) του CEA, έδειξαν ότι οι μικρές επιχειρήσεις που απάντησαν στις ερωτήσεις, ήταν σύμφωνες με τις απαντήσεις που έδωσαν και οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις και έδωσαν και αυτές έμφαση στην δέσμευση τους για τη στήριξη του Solvency II. Η δέσμευση αυτή ενδυναμώθηκε από την μεγάλη ομοιογένεια των απαντήσεων των μικρών, των μεσαίων επιχειρήσεων και των μεγάλων επιχειρήσεων καθώς και των αντασφαλιστών, των mutual insurers και των εταιριών joined stock

7 13. Με ποιο τρόπο λήφθηκαν υπόψη οι ανησυχίες των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων (SME s) στον σχεδιασμό του Solvency II - ειδικά όσον αφορά το κόστος εγκατάστασης και διοικητικής λειτουργίας καθώς και την ανταγωνιστικότητα τους σε σχέση με τις μεγάλες εταιρίες; Οι ανησυχίες καθώς και τα διάφορα θέματα που απασχολούν ιδιαίτερα τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις, αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι στις εργασίες για το Solvency II. Οι εντατικές συζητήσεις μεταξύ του CEIOPS και της ασφαλιστικής αγοράς αναφορικά με τη δομή και τη βαθμονόμηση της μελλοντικής Κοινής Προσέγγισης ( Standard Approach), έγιναν με σκοπό να καλύψουν ακριβώς αυτές τις ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ειδικά για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν και ένα χαμηλό προφίλ κινδύνου, ο επίτροπος Mc Greevy στην παρέμβαση του στο Συνέδριο του CEA για το Solvency II τον Νοέμβριο του 2006, ενημέρωσε ότι η Ευρωπαϊκή επιτροπή εξετάζει τη χορήγηση κανόνων απαλλαγής. Στο κοινό συνέδριο του AISAM/ACME, το φθινόπωρο του 2006, ο κος. Mc Greevy επιβεβαίωσε: «Είναι βέβαιο ότι δε θέλουμε σε καμία περίπτωση να «σπρώξουμε» όλες τις μικρές επιχειρήσεις έξω από την ασφαλιστική αγορά. Οι ιδιαιτερότητες τους έχουν ληφθεί υπόψη : οι πολύ μικρές εταιρείες θα εξαιρεθούν από το καθεστώς του Solvency II. Για εταιρίες οι οποίες θα υπερβαίνουν τα όρια της εξαίρεσης από το Solvency II, αλλά εξακολουθούν να είναι σχετικά μικρές εταιρίες, πιθανό να υπάρξουν σχετικές απλοποιήσεις όπου κριθεί απαραίτητο και κατάλληλο για την περίσταση. Τα εσωτερικά μοντέλα τα οποία λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των μικρών εταιριών θα είναι αποδεκτά από τις εποπτικές αρχές.» 14. Τι είναι ο «επικεφαλής επόπτης» ( Lead Supervisor) ; Γιατί είναι αναγκαία η αποτελεσματική εποπτεία των Ασφαλιστικών Ομίλων; Η αρχή του «επικεφαλής επόπτη» (Lead Supervisor) αποτελεί το «κλειδί» στην ευθυγράμμιση της εποπτικής πρακτικής όσον αφορά τον τρόπο διαχείρισης των κινδύνων από ενεργούς ασφαλιστικούς και αντασφαλιστικούς ομίλους που δρουν σε διεθνές επίπεδο. Οι περισσότερες Ασφαλιστικές και Αντασφαλιστικές εταιρίες που λειτουργούν σε διεθνές επίπεδο είναι οργανωμένες με τη μορφή «Ομίλου» εταιριών. Η μορφή αυτή είναι έτσι οργανωμένη, ούτως ώστε τα ανά χώρα νομικά πρόσωπα ( solo entities) αναφέρονται στην κεντρική διοίκηση ( head quarters) η οποία κεντρική διοίκηση υπάγεται στις τοπικές της εποπτικές αρχές. Με αυτή τη μορφή, η διαχείριση κινδύνων συνήθως εκτελείται και συντονίζεται κεντρικά, δηλαδή ο υπολογισμός των κεφαλαιακών απαιτήσεων, ο - 7 -

8 καθορισμός της πολιτικής για την ανάληψη κινδύνων ή για τα όρια που θέτει η εταιρία όσον αφορά τους κινδύνους που θα αναλάβει, η ευθύνη για τη διαχείριση των κινδύνων του οργανισμού καθώς και οι αποφάσεις που αφορούν την διαχείριση των στοιχείων του Ενεργητικού και του Παθητικού ( Asset/Liability management), λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο. Η ασφαλιστική αγορά υποστηρίζει ότι η εποπτεία τέτοιου είδους ομίλων θα πρέπει να ακολουθεί μια παρόμοια προσέγγιση δηλαδή κάποιες συγκεκριμένες ευθύνες και εξουσίες θα πρέπει να δίνονται στην κεντρική εποπτική αρχή, δηλαδή στην εποπτική αρχή όπου ο Όμιλος εδρεύει και διατηρεί την κεντρική του διοίκηση. Οι ευθύνες και οι εξουσίες αυτές θα καθιστούν την συγκεκριμένη εποπτική αρχή «επικεφαλής επόπτη» (Lead Supervisor), σε σχέση με τις εποπτικές αρχές που θα εποπτεύουν τα ανά χώρα νομικά πρόσωπα ( solo entities) του Ομίλου. Αυτή η δομή, αντικατοπτρίζει τα οφέλη που προκύπτουν από τη διασπορά των κινδύνων μέσα σε ένα όμιλο εταιριών και δίνει τη δυνατότητα στους ομίλους να διαχειρίζονται τα διαθέσιμα τους με τον πιο αποδοτικό τρόπο. Ο «επικεφαλής επόπτης» ( Lead Supervisor) θα βρίσκεται στην πιο κατάλληλη θέση για να μπορεί να κατανοήσει όλο τον κύκλο εργασιών του Ομίλου καθώς και τους βασικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει ο εν λόγω όμιλος και θα μπορεί έτσι να διασφαλίσει επαρκώς την προστασία των κατόχων ασφαλιστηρίων συμβολαίων, αποφεύγοντας πιθανές συγκρούσεις μεταξύ των τοπικών εποπτών. Στην παρούσα φάση ο CEA προετοιμάζει μια σχετική μελέτη για τον «επικεφαλής επόπτη» (Lead Supervisor), με σκοπό να αναλύσει τον ρόλο και τις ευθύνες του σε βάθος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι και ο κλάδος των mutual insurers υποστηρίζει το σκεπτικό της ύπαρξης του «επικεφαλής επόπτη» (Lead Supervisor) αν και στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν όμιλοι σε επίπεδο mutual insurers στην Ευρώπη. 15. Γιατί η κοινή προσέγγιση (Standard Approach) για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων του Solvency II αποτελεί εξέλιξη συγκριτικά με το υπάρχον καθεστώς του Solvency I ; Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις σύμφωνα με το Solvency I υπολογίζονται πολύ εύκολα και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την υπεραπλούστευση και τη διαστρέβλωση ίσως των κεφαλαιακών αναγκών μιας ασφαλιστικής επιχείρησης. Αυτή η απλοποιημένη μορφή υπολογισμού των κεφαλαιακών απαιτήσεων -μια μορφή υπολογισμού που προτείνεται σε όλα τα μεγέθη και τα είδη εταιριών και που βασίζεται αποκλειστικά σε συγκεκριμένους κανόνες - δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε όλο το εύρος των προφίλ κινδύνου που παρουσιάζουν οι ασφαλιστικές εταιρίες αλλά ούτε και στις εξελίξεις που προέκυψαν στον τομέα της διαχείρισης κινδύνων γενικότερα τα τελευταία χρόνια

9 Ο ακριβής υπολογισμός του προφίλ κινδύνου της κάθε εταιρίας μπορεί να γίνει μόνο με την χρήση ενός εσωτερικού μοντέλου. Η χρήση εσωτερικού μοντέλου πιθανό να είναι υπερβολικά πολύπλοκη και μη χρηστική σε εταιρείες με χαμηλό προφίλ κινδύνου και για αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να υπάρχει μια ολοκληρωμένη κοινή προσέγγιση, ευαίσθητη στους κινδύνους και βασισμένη πάνω στις σωστές αρχές αξιολόγησης κινδύνων διαθέσιμη γι αυτές τις εταιρίες που δε θέλουν να δημιουργήσουν τα δικά τους εσωτερικά μοντέλα. 16. Ποιες είναι οι διαφορές της Κοινής προσέγγισης (Standard Approach) και των εσωτερικών μοντέλων (internal models); Ένας μεγάλος αριθμός εταιριών έχει δημιουργήσει εσωτερικά μοντέλα προκειμένου να αξιολογεί καλύτερα τους κινδύνους που αναλαμβάνει. Τα εσωτερικά μοντέλα είναι ειδικά σχεδιασμένα αναλόγως των αναγκών της δημιουργίας προφίλ κινδύνου και αποτελούν το κεντρικό εργαλείο διαχείρισης κινδύνων της συγκεκριμένης εταιρίας που τα δημιουργεί. Η Κοινή Προσέγγιση, θα αποτελέσει μια απλή και οικονομική εναλλακτική λύση η οποία θα προσφέρει μερικά από τα πλεονεκτήματα της αντιστάθμισης των κινδύνων που προσφέρουν τα εσωτερικά μοντέλα για εκείνες τις εταιρίες που δεν είναι σε θέση να δημιουργήσουν εσωτερικά μοντέλα ή στρατηγικά έχουν επιλέξει να μην αναπτύξουν τα δικά τους εσωτερικά μοντέλα. Με σχετικά χαμηλό κόστος συμμόρφωσης, η Κοινή Προσέγγιση στοχεύει να ταυτιστεί με το προφίλ κινδύνου μιας μέσης εταιρίας. Η έλλειψη όμως της ειδικής προσαρμογής στα δεδομένα της εταιρίας -σε περιπτώσεις εταιριών που αναλαμβάνουν υψηλούς ή πολύπλοκους κινδύνους- πιθανό να επιφέρει μια πιο συντηρητική προσέγγιση στη διαχείριση των κινδύνων και να οδηγήσει έτσι σε αυξημένες κεφαλαιακές ανάγκες. Η Κοινή Προσέγγιση και τα Εσωτερικά Μοντέλα έχουν αρκετές κοινές αρχές όσον αφορά το σχεδιασμό τους. Η πιο σημαντική αρχή όλων είναι η ισότιμη βαθμονόμηση του υπολογισμού των κεφαλαιακών αναγκών η οποία θα διασφαλίσει το γεγονός ότι και οι δύο προσεγγίσεις θα επιφέρουν το ίδιο επίπεδο προστασίας στους κατόχους ασφαλιστηρίων συμβολαίων. Επιπρόσθετα, η Κοινή Προσέγγιση έχει κατασκευαστεί με παρόμοιες αρχές που χρησιμοποιούνται και στην κατασκευή των Εσωτερικών Μοντέλων.Για παράδειγμα και οι δύο προσεγγίσεις λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις της διασποράς των εργασιών σαν παράγοντα μείωσης του κινδύνου. Σύμφωνα με την μελέτη αξιολόγησης επιπτώσεων (Impact Assessment) του CEA, το 21% των εταιριών που έλαβαν μέρος στην έρευνα ήδη χρησιμοποιούν εσωτερικά μοντέλα (13% αυτών είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ενώ το 38% αυτών είναι μεγάλες επιχειρήσεις), ενώ το 14% των εταιριών που έλαβαν μέρος στην έρευνα βρίσκονται στη διαδικασία εγκατάστασης εσωτερικών μοντέλων ή στη διαδικασία βελτίωσης των υφισταμένων μοντέλων

10 17. Τι είναι τα «μερικώς» εσωτερικά μοντέλα (partial internal models); Όπως αναφέρεται και στην ονομασία τους, τα «μερικώς»εσωτερικά μοντέλα (partial internal models), συνδυάζουν στοιχεία των ειδικά κατασκευασμένων εσωτερικών μοντέλων για το συγκεκριμένο εταιρικό προφίλ κινδύνου με κάποια στοιχεία της Κοινής Προσέγγισης που χρησιμοποιεί τις γενικές παραμέτρους που προαναφέρθηκαν. Το πλεονέκτημα της αναγνώρισης των μοντέλων αυτών είναι ότι δίδεται στην εταιρία που τα χρησιμοποιεί η δυνατότητα να βελτιώσει τμηματικά τους τρόπους με τους οποίους υπολογίζει τους κινδύνους που αντιμετωπίζει. Δεν είναι εύκολα πιθανό, εταιρείες που θα χρησιμοποιήσουν την Κοινή Προσέγγιση να μπορέσουν να μεταπηδήσουν στην πλήρη χρήση Εσωτερικών Μοντέλων. Είναι πιο πιθανό, να μεταβούν από απλούς υπολογισμούς, στη χρήση σεναρίων και τέλος στη μερική χρήση Εσωτερικών Μοντέλων που αρχικά θα υποστηρίζουν στα βασικά προϊόντα και σε ένα δεύτερο στάδιο τους βασικούς κινδύνους. Μετά από αυτή την σταδιακή αλλαγή, θα μπορούν να μεταβούν στην πλήρη χρήση εσωτερικών μοντέλων. Τα «μερικώς»εσωτερικά μοντέλα (partial internal models), θα αποτελέσουν ένα χρήσιμο εργαλείο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (SME s). 18. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του Solvency II για τις ασφαλιστικές εταιρίες; Tα βασικά πλεονεκτήματα είναι τα ακόλουθα: -Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις ταυτίζονται με τους πραγματικούς κινδύνους της εταιρίας και με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η βέλτιστη κεφαλαιακή κατανομή(optimum capital allocation). -Μείωση ή και κατάργηση των περιττών νομικών περιορισμών. -Ενιαία εφαρμογή του Solvency II σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεδομένων των πιο πάνω πλεονεκτημάτων, το Solvency II θα αναβαθμίσει τον ανταγωνισμό στις Ευρωπαϊκές ασφαλιστικές αγορές. Σε μια έρευνα που διενεργήθηκε από την Ιταλική Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών (ANIA), το 85% των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευνα θεωρούν ότι το Solvency II είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για νέες καινοτομίες

11 19. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του Solvency II για τους καταναλωτές; To βασικό πλεονέκτημα για τους καταναλωτές (κατόχους ασφαλιστηρίων συμβολαίων αλλά και δικαιούχους ασφαλιστηρίων συμβολαίων) είναι το επαρκές επίπεδο προστασίας απέναντι σε πιθανή αφερεγγυότητα της εταιρίας με την οποία συνεργάζονται, δεδομένου ότι η εταιρία διασφαλίζει ότι το κεφάλαιο που διατηρεί είναι ανάλογο των κινδύνων που αναλαμβάνει. Ο αυξημένος ανταγωνισμός στις Ευρωπαϊκές ασφαλιστικές αγορές θα επιφέρει μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων σε πιο προσιτές τιμές για τον καταναλωτή, δεδομένου ότι με το Solvency II τα ασφαλιστικά προϊόντα θα κοστολογούνται με τις σωστές τιμές αφού θα γίνεται σωστή και ολοκληρωμένη αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων. Σύμφωνα με τη μελέτη αξιολόγησης επιπτώσεων (Impact Assessment) του CEA, η τάση που διαφαίνεται κλείνει προς τη δημιουργία καινούριων προϊόντων από τις εταιρίες και προς τις αυξημένες ευκαιρίες πώλησης των προϊόντων σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες.παράλληλα, δε φαίνεται πιθανή η απόσυρση προϊόντων από την ασφαλιστική αγορά λόγω αυξημένων κεφαλαιακών απαιτήσεων για τη διατήρηση τους. Τέλος, είναι πιθανό οι εταιρίες να αναπροσαρμόσουν τις τιμές τους, το σχεδιασμό και τα χαρακτηριστικά των προϊόντων τους. 20. Ποιες είναι οι βασικές αρχές και ποια τα βασικά στοιχεία τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της εγκατάστασης ενός οικονομικού μοντέλου βασισμένου στην διαχείριση κινδύνων ; Ένα οικονομικό μοντέλο βασισμένο στην διαχείριση κινδύνων και ταυτισμένο με το πραγματικό προφίλ κινδύνου μιας εταιρίας, υποδηλώνει αυξημένη ακρίβεια στην αξιολόγηση της φερεγγυότητας. Ένα τέτοιο μοντέλο θα επιφέρει ομοιόμορφα μέτρα σύγκρισης της φερεγγυότητας σε όλους τους τύπους προϊόντων λαμβάνοντας υπόψη την ποιότητα διαχείρισης κινδύνων αλλά και την ακρίβεια διαχείρισης τους. Οι βασικές αρχές ενός οικονομικού μοντέλου που βασίζεται στη διαχείριση κινδύνων είναι οι ακόλουθες : - Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά τα στοιχεία του ισολογισμού (Total Balance Sheet Approach) - H αναγνώριση της αρχής της συντηρητικότητας στις λογιστικές αξίες (prudency) - Η αποδοχή των επιπτώσεων της διασποράς και της εξειδίκευσης (diversification & specialization)

12 - Η αποδοχή των επιπτώσεων των μεθόδων μείωσης κινδύνων (risk mitigation) - Η αποδοχή των χαρακτηριστικών απορρόφησης κινδύνου στοιχείων του παθητικού. (risk absorption) 21. Ένα οικονομικό μοντέλο βασισμένο στη διαχείριση κινδύνων, δεν είναι πολύ διαφορετικό από την τρέχουσα λειτουργική πραγματικότητα των ασφαλιστικών εταιριών; Ποια είναι τα «χειροπιαστά» πλεονεκτήματα αυτού του μοντέλου; Eνα τέτοιο οικονομικό μoντέλο έχει πολλά πλεονεκτήματα: - Μπορεί να ρυθμιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει ισορροπία μεταξύ της προστασίας των κατόχων ασφαλιστηρίων συμβολαίων αλλά και της ενθάρρυνσης της αποδοτικότητας των εργασιών της ασφαλιστικής εταιρίας. - Επιτρέπει τη διαφάνεια και θα περιορίσει τις ευκαιρίες κερδοσκοπίας (arbitrage). - Μοντέλα στα οποία το επίπεδο σύνεσης δεν είναι ξεκάθαρο, που η αποτίμηση των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού υπερβαίνει την αξία της αγοράς και που οι κεφαλαιακές ανάγκες είναι ασαφείς, οδηγούν σε διπλή επιμέτρηση των κινδύνων και πολλές φορές σε υπερκεφαλαιοποίηση. Το μοντέλο αυτό διευκρινίζει όλες αυτές τις παραμέτρους. - Ευθυγραμμίζει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις με την σωστή πρακτική όσον αφορά τους εσωτερικούς κινδύνους και τις διαδικασίες της διοίκησης της εταιρίας. - Μπορεί να αντεπεξέλθει στην εξελικτική διαδικασία ενός οικονομικού περιβάλλοντος με πολύπλοκες διαδικασίες σχεδιασμού προϊόντων και με συνεχείς καινοτομίες στις κεφαλαιαγορές. 22. Τι σημαίνει «ολοκληρωμένη προσέγγιση του ισολογισμού» (Total Balance Sheet Approach); To Solvency I αλλά και το Solvency II, για την αξιολόγηση της φερεγγυότητας χρησιμοποιούν τους εταιρικούς Ισολογισμούς. Εκεί όμως που το Solvency I βασίζεται στις αξίες έτσι όπως προβλέπονται από το νομικό πλαίσιο και παρουσιάζονται στις Οικονομικές καταστάσεις ( με κύρια έμφαση στο Παθητικό), το Solvency II στοχεύει να συλλάβει και να παρουσιάσει την πραγματική οικονομική αξία των στοιχείων του Ισολογισμού. Αυτή η προσέγγιση είναι ανεξάρτητη από το λογιστικό σχέδιο και λαμβάνει υπόψη,

13 εκτός από τα στοιχεία του παθητικού και τα στοιχεία του ενεργητικού μιας επιχείρησης. Για να επιτευχθεί αυτό, χρησιμοποιείται η μέθοδος της «ολοκληρωμένης προσέγγισης των στοιχείων του Ισολογισμού». Από την προσέγγιση αυτή προκύπτουν οι εξής συνέπειες : - To διαθέσιμο κεφάλαιο φερεγγυότητας παρουσιάζεται ως η διαφορά μεταξύ της αγοραίας αξίας του ενεργητικού και του παθητικού. - Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις φερεγγυότητας υπολογίζονται βάση εκτενούς ανάλυσης των κινδύνων, λαμβάνοντας υπόψη την αλληλεπίδραση του ενεργητικού και του παθητικού, τις μεθόδους περιορισμού των κινδύνων και τις επιπτώσεις της διασποράς των κινδύνων. 23. Τι είναι η «διασπορά» κινδύνων ; ( diversification effect) H διασπορά βασίζεται στην αρχή ότι δεν είναι πιθανό όλοι οι κίνδυνοι να προκύψουν την ίδια χρονική στιγμή δεδομένου ότι οι παράγοντες κινδύνου είναι ανεξάρτητοι. Όσο μεγαλύτερο αριθμό κινδύνων αναλαμβάνει μια ασφαλιστική εταιρία τόσο πιο πιθανό είναι να προβλέψει βασισμένη στην εμπειρία της, το επίπεδο των ζημιών που θα κληθεί να καλύψει. Οι επιπτώσεις της διασποράς συντελούνται σε διαφορετικά επίπεδα : μεταξύ μεμονωμένων κινδύνων μέσα σε ένα χαρτοφυλάκιο με πολλά είδη προϊόντων, μεταξύ διαφορετικών ειδών κινδύνων μέσα στο χαρτοφυλάκιο ενός προϊόντος, μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών ή μεταξύ διαφορετικών νομικών προσώπων σε ένα όμιλο εταιριών. 24. Τι είναι οι επιπτώσεις «συγκέντρωσης ή συσσώρευσης»; (concentration/ accumulation) Οι επιπτώσεις της συγκέντρωσης ή συσσώρευσης είναι ακριβώς αντίθετες από αυτές της διασποράς, δηλαδή αντιπροσωπεύουν την περίπτωση όπου οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η εταιρεία έχουν ένα σημαντικό επίπεδο αλληλεξάρτησης. Η συγκέντρωση (concentration) χρησιμοποιείται σαν ορολογία στα πλαίσια του κινδύνου της αγοράς (market risk) κυρίως όταν ένα χαρτοφυλάκιο επενδύεται σε πολύ συγκεκριμένες θέσεις. Η συσσώρευση (accumulation) χρησιμοποιείται σαν ορολογία για τον καθορισμό συγκεκριμένων ασφαλιστικών κινδύνων, όπως π.χ ο κίνδυνος καταστροφικών συμβάντων

14 25. Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες τεχνικές μείωσης κινδύνων (mitigation measures); Για ποιο λόγο χρησιμοποιούνται; Οι τεχνικές μείωσης κινδύνων είναι ένα βασικό στοιχείο για την αποτελεσματική στρατηγική διαχείρισης κινδύνων και αποτελούν μια από τις καλύτερες πρακτικές της αγοράς. Οι τεχνικές μείωσης κινδύνου μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλα τα είδη κινδύνου ακόμα και για τους ασφαλιστικούς κινδύνους ή τον κίνδυνο της αγοράς. Η πιο κοινή τεχνική μείωσης κινδύνου που σχετίζεται με τον ασφαλιστικό κίνδυνο, είναι η μέθοδος της μεταφοράς (retrocession) ενός μέρους ή ολόκληρου του χαρτοφυλακίου σε αντασφαλιστική εταιρία. Σε τέτοιου είδους συναλλαγές, οι κίνδυνοι μπορούν να μοιραστούν είτε σε επίπεδο ποσοστού είτε σε επίπεδο ενός μέγιστου ορίου ποσού. Μια άλλη συνήθης τεχνική μείωσης κινδύνου είναι η προστασία έναντι του χρηματοοικονομικού κινδύνου με τη χρήση εργαλείων hedging.πρόσφατα, έχουν δημιουργηθεί καινοτόμες τεχνικές μείωσης κινδύνου όπως τα swaps, το securitization κλπ. 26. Ποια Ευρωπαϊκή Νομοθεσία θα αλλάξει μετά την κωδικοποίηση του Solvency II; To πρόγραμμα Solvency II στοχεύει στη δημιουργία μιας καινούργιας οδηγίας φερεγγυότητας η οποία θα αντικαταστήσει τις εν ισχύ οδηγίες για τις ασφαλίζεις ζωής και ζημιών, καθώς και την οδηγία Solvency I. Παράλληλα με τη δημιουργία της Οδηγίας, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής επιτροπής εργάζονται εντατικά για την κωδικοποίηση των 17 οδηγιών που σχετίζονται με τις ασφαλιστικές εργασίες, απλοποιώντας τη μορφή τους ούτως ώστε όλες οι οδηγίες να εμφανίζονται σε μια οδηγία με κοινή ορολογία και κοινό περιεχόμενο, διατηρώντας όμως τις απαιτήσεις των οδηγιών αυτών άθικτες. 27. Πότε θα τεθεί σε ισχύ το Solvency II ; Σε συνέπεια με το μοντέλο Λαμφαλούσι ( Lamfalussy Approach), το Solvency II θα τεθεί σε ισχύ μετά από την υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των μέτρων εγκατάστασης του, δηλαδή γύρω στις αρχές του Οι βασικές ημερομηνίες για την εξέλιξη του Solvency II είναι οι ακόλουθες : - H παρουσίαση του σχεδίου οδηγίας από την Ευρωπαϊκή επιτροπή - Ιούλιο Το τελικό αποτέλεσμα της οδηγίας από την Ευρωπαϊκής Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών - Πρώτο εξάμηνο

15 - Η παρουσίαση των μέτρων εγκατάστασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Καλοκαίρι Η απόφαση των εθνικών οικονομικών αρχών μέσω του EIOPC για τα μέτρα εγκατάστασης Τέλος Μετά το Solvency II θα χρειαστούμε και Solvency III; Ποιοι παράγοντες επιτρέπουν στο νέο πλαίσιο να παραμείνει ελαστικό και χρηστικό σε μεγάλο χρονικό ορίζοντα; Στην παρούσα φάση δεν υπάρχει καμία ανάγκη αλλαγής ή αναθεώρησης του Solvency II, δεδομένου ότι το Solvency II θα ακολουθήσει τις σωστές οικονομικές αρχές. Οι αρχές αυτές θα καθορίσουν και τους περιορισμούς του Solvency II στο μέλλον. Με το μοντέλο Λαμφαλούσι, η οδηγία του Solvency II μπορεί να συμπληρωθεί στο μέλλον με πιο ευέλικτα μέτρα εγκατάστασης και πιο σαφείς οδηγίες, λαμβάνοντας υπόψη τις μελλοντικές εξελίξεις στην αγορά, τις νέες καινοτομίες κλπ