Πρακτική Εφαρμογή στην ειδικότητα (Ε) Ερωτήσεις Πιστοποίησης Ερώτηση 1 η : (2.7.1) Εξεταστική Να δοθεί ο ορισμός του φαρμάκου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ορίζει ως φάρμακα χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη, την θεραπεία, την ανακούφιση από δυσάρεστα συμπτώματα ή για την διάγνωση της νόσου καθώς επίσης και για την τροποποίηση των φυσιολογικών λειτουργιών του οργανισμού. Γενικότερα ως φάρμακο θεωρείται κάθε χημική ουσία που επηρεάζει τις διεργασίες των ζώντων κυττάρων. Ερώτηση 2 η : (2.10.3) Να αναφερθεί ο κύκλος ζωής ενός προϊόντος (φαρμάκου) και οι στρατηγικές. Η διάκριση διαφόρων σταδίων στην εξέλιξη των πωλήσεων ενός προϊόντος ονομάζεται κύκλος ζωής του προϊόντος και στο καθένα από αυτά εφαρμόζεται διαφορετική στρατηγική. Έτσι σε κάθε στάδιο έχουμε: 1. Εισαγωγή του προϊόντος - επιδιώκεται η επέκταση του προϊόντος στην αγορά 2. Ανάπτυξη του προϊόντος επιδιώκεται η διείσδυση του προϊόντος στην αγορά 3. Ωρίμανση και κορεσμός του προϊόντος επιδιώκεται να διατηρηθεί το μερίδιο πωλήσεων στην αγορά και να διαμορφωθεί η αφοσίωση του καταναλωτικού κοινού στην συγκεκριμένη μάρκα του προϊόντος. 4. Η παρακμή του προϊόντος μείωση των δαπανών προώθησης, μείωση των ανταγωνιστών, επιλεκτική διανομή. 1
Ερώτηση 3 η : (2.7.3) Ποιες είναι οι απαραίτητες πληροφορίες που πρέπει να αναγράφει ένα φαρμακευτικό σκεύασμα στην εξωτερική του συσκευασία; Η ετικέτα του περιέκτη πρέπει να αναγράφει τα εξής: 1. Το όνομα του σκευάσματος 2. Την επί της % περιεκτικότητα σε δραστικό συστατικό ή σε περίπτωση διαλυμάτων,, την αναλογία του φαρμάκου σε συγκεκριμένο όγκο διαλύματος 3. Το όνομα του κατασκευαστή 4. Τον αριθμό παρτίδας 5. Ημερομηνία παραγωγής 6. Ημερομηνία λήξης 7. Συνθήκες διατήρησης και αποθήκευσης 8. Άδεια κυκλοφορίας του ΕΟΦ 9. Οδός χορήγησης του φαρμάκου 10. Σήμανση πιστοποίησης, ελέγχου ποιότητας CE (Certified by European Union) 2
Ερώτηση 4 η : (2.7.4) Ποιες είναι οι βασικές οδοί χορήγησης του φαρμάκου; 1. Εντερική (στόμα, υπογλώσσιο, ορθό) 2. Παρεντερική (ενδοαγγειακή, ενδομυϊκή, υποδόρια) 3. Άλλες (εισπνοή, ενδορινική, ενδοραχιαία, τοπική, διαδερμική) Ερώτηση 5 η : (2.8.11) Τι σημαίνουν οι παρακάτω ενδείξεις; Lot Number Batch Number Αριθμός Παρτίδας Manufacturing Date Ημερομηνία παρασκευής Expiration Date Ημερομηνία λήξης Ερώτηση 6 η : (2.7.41) Τι σημαίνουν οι παρακάτω όροι; Emulsion - Γαλάκτωμα Extraction Εκχύλισμα Solution - Διάλυμα Dil - Απόσταγμα Conc - Συγκέντρωση Συντομογραφίες 3
Ερώτηση 7 η : (2.5.6) Τι σημαίνουν οι παρακάτω όροι; Power On η συσκευή βρίσκεται σε λειτουργία Temperature ένδειξη θερμοκρασίας Voltage τάση λειτουργίας της συσκευής Relative Humidity σχετική υγρασία του χώρου RPM (rounds per minute) στροφές ανά λεπτό Air Velocity ταχύτητα του αέρα Ερώτηση 8 η : (2.7.2) Αναφέρετε τουλάχιστον 5 μορφές χορήγησης φαρμάκων. 1. Υδατικά διαλύματα (πχ φυσιολογικός ορός) 2. Δισκία 3. Σιρόπια 4. Αλοιφές 5. Κολλύρια 6. Υπόθετα 7. Σπρέι (αερολύματα) 8. Ενέσιμα διαλύματα 4
Ερώτηση 9 η : (2.10.10) Τι είναι η SWOT analysis? Για να σχεδιάσουμε ένα στρατηγικό πρόγραμμα μιας επιχείρησης είναι απαραίτητη η διάγνωση: 1. Strengths Δυνατά σημεία 2. Weakness Αδύνατα σημεία 3. Opportunities Ευκαιρίες 4. Threats Κίνδυνοι (Δώστε παράδειγμα) 5
Ερώτηση 10 η : (2.10.1) Πως ορίζεται το φαρμακευτικό marketing? Είναι το σύνολο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που σαν σκοπό έχουν την προώθηση των φαρμακευτικών προϊόντων στους γιατρούς, στα φαρμακεία αλλά και απ ευθείας στους καταναλωτές μέσω των ιατρικών επισκεπτών, πωλητών, φαρμακευτικών περιοδικών και διαφήμισης. Ερώτηση 11 η : (2.10.7) Ποια είναι τα κανάλια διανομής; 1. Οι επιχειρήσεις του χονδρεμπορίου 2. Οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου Ερώτηση 12 η : (δεν είναι πιστοποίησης) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των στόχων SMART; (Δώστε παράδειγμα) Χαρακτηριστικά στόχων (SMART): Απλοί (Simple) Μετρήσιμοι (Measurable) Επιτεύξιμοι (Achievable) Ρεαλιστικοί (Realistic) Χρονικό όριο (Time setted) 6
Ερωτήσεις μετά την πρόοδο Ερώτηση 13 η : (2.10.2) Εξεταστική Τι είναι το marketing mix; P: Product P: Price P: Promotion Marketing Mix P: Place S: Service Ερώτηση 14 η : (2.8.7) Εξεταστική Ποιος είναι ο βασικός εξοπλισμός ενός φαρμακοτεχνικού εργαστηρίου; 1. Κατάλληλος εξοπλισμός (πάγκοι σκεύη κ.α.) 2. Σύστημα εξαερισμού 3. Ειδικοί χώροι απομόνωσης 4. Μηχανήματα ασφαλείας 5. Μηχανήματα φαρμακευτικών ελέγχων 6. Όργανα και αντιδραστήρια 7. Αρχείο 7
8. Επιστημονική βιβλιοθήκη Ερώτηση 15 η : (2.2.2) Εξεταστική Ποια είναι τα απαραίτητα βιβλία και στοιχεία μιας αποθήκης υλικών; Τα βιβλία που πρέπει να υπάρχουν σε μια αποθήκη * είναι τα εξής: * (αποθήκη με πρώτες ύλες ή τελικά προϊόντα) Βιβλίο καταγραφής υλικών Καταγράφονται όλα τα στοιχεία εκκίνησης και παρακολούθησης των υλικών. Βιβλίο παρακολούθησης συνθηκών αποθήκης όπου καταγράφονται όλες οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, της σχετικής υγρασίας και των άλλων περιβαλλοντικών συνθηκών. Ερώτηση 16 η : (2.7.5) Εξεταστική Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ενέργεια ενός φαρμάκου; 1. Το ph - στις διάφορες περιοχές του οργανισμού μπορεί να αλλοιώσει χημικά ένα φάρμακο επηρεάζοντας τη φαρμακολογική του ενέργεια. 2. Η ατομική ευαισθησία 3. Η ιδιοσυγκρασία 4. Η υπερευαισθησία 5. Η ηλικία / βάρος 6. Η ύπαρξη άλλης ασθένειας 7. Η συνέργεια φαρμάκων 8
8. Η αντοχή 9. Ο ανταγωνισμός με άλλα φάρμακα 10. Το φύλο 11. Η εξάρτηση 12. Η ηπατική νεφρική ανεπάρκεια Ερώτηση 17 η : (2.7.6) Εξεταστική Ποιες κατηγορίες δοσολογίας γνωρίζετε; 1. Θεραπευτική δόση: α) Εφάπαξ δόση (ΕΔ) : Η ποσότητα του φαρμάκου που χορηγείται μια φορά β) Μέγιστη δόση (ΜΕΔ) : Το μεγαλύτερο ποσό του φαρμάκου που μπορεί να χορηγηθεί σε μια φορά. γ) Ημερήσια δόση (ΗΔ) : Το ποσό του φαρμάκου που χορηγείται συνολικά μέσα σε μια μέρα. δ) Μέγιστη ημερήσια δόση (ΜΗΔ) : Το μεγαλύτερο ποσό του φαρμάκου που χορηγείται σε μια ημέρα. 2. Τοξική δόση: Ποσότητα φαρμάκου που χορηγούμενη προκαλεί βλαβερά για την υγεία ή επικίνδυνα για τη ζωή συμπτώματα. 3. Θανατηφόρος δόση: Η ελάχιστη ποσότητα του φαρμάκου που όταν χορηγηθεί προκαλεί κατά κανόνα το θάνατο. 9
Ερώτηση 18 η : (2.2.4) Εξεταστική Τι είναι τα φύλλα ασφαλείας των φαρμακευτικών πρώτων υλών; Τα φύλλα ασφαλείας των φαρμακευτικών πρώτων υλών περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητες της πρώτης ύλης δηλαδή γράφουν τις συνθήκες φύλαξης, τον τρόπο χρήσης, την επικινδυνότητα τους, τον τρόπο διακίνησης του και γενικά περιγράφουν τα χαρακτηριστικά της πρώτης ύλης. Ερώτηση 19 η : (2.7.39) Εξεταστική Τι σημαίνουν οι παρακάτω συμβολισμοί σε μια ιατρική συνταγή; Rp συνταγή (recipe) per os από το στόμα BT τεμάχια IV injection ενδοφλέβια ένεση IM injection ενδομυϊκή ένεση FLX 50ml φιαλίδιο των 50 ml IU Διεθνείς μονάδες (International Units) 10
Ερώτηση 20 η : (2.7.40) Εξεταστική Σε ένα συνταγολόγιο αναγράφονται τα στοιχεία : α) «Rp. Solutio Jodi spirituosa 50 ml». Γράψτε τη συνταγή στα ελληνικά: Συνταγή (Rp): αλκοολούχο (spirituosa) διάλυμα (Solutio) ιωδίου (Jodi) των 50mL β) «Rp. H2O2 (2,5% β.ο.) 100 ml. S. Ένα κουτάλι του τσαγιού εντός ποτηριού νερού για πλύση στοματικής κοιλότητας». Συνταγή: διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου περιεκτικότητας 2,5% w/v (β.ο) και όγκου 100mL και S = οδηγίες λήψης Τι σημαίνουν οι συντμήσεις S. και β.ο.; S = οδηγίες λήψης β.ο. = gr διαλυμένης ουσίας σε 100mL διαλύματος Ερώτηση 21 η : (2.1.15) Εξεταστική - από την ενότητα της Υγιεινής & Ασφάλειας Πότε μια χημική ουσία χαρακτηρίζεται επικίνδυνη; Μια χημική ουσία χαρακτηρίζεται επικίνδυνη όταν με την εισπνοή, την κατάποση ή τη διείσδυση από το δέρμα μπορεί να δημιουργήσει κινδύνους περιορισμένης σοβαρότητας για την υγεία. Επικίνδυνες είναι επίσης & οι χημικές ουσίες που απελευθερώνουν εκρηκτικά αέρια λόγω υπερθέρμανσης καθώς επίσης και αυτές που μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονές όταν έρθουν σε επαφή με τις βλεννογόνους αδένες και το δέρμα. 11
Ερώτηση 22η: (2.1.16) Εξεταστική - από την ενότητα της Υγιεινής & Ασφάλειας Ποιοι κανόνες ασφάλειας πρέπει να ακολουθούνται για την προφύλαξη από χημικές ουσίες; 1. Δεν θερμαίνουμε ποτέ σε γυμνή φλόγα αναφλέξιμα υγρά (αλκοόλες, αιθέρες, βενζίνη). Για την θέρμανση αυτών των ουσιών χρησιμοποιούνται υδατόλουτρα, ελαιόλουτρα, αμμόλουτρα. 2. Πειράματα με δηλητηριώδεις ή ερεθιστικές ουσίες διεξάγονται πάντα σε απαγωγούς. 3. Δεν πωματίζουμε ποτέ συσκευές ή δοχεία που θερμαίνονται ή μέσα στα οποία γίνεται αντίδραση που συνοδεύεται από έκλυση αερίου. 4. Η μετάγγιση καυστικών υγρών ή τοξικών διαλυμάτων με σιφώνιο δεν γίνεται ποτέ με αναρρόφηση από το στόμα. 5. Χρήση των ατομικών μέσων προστασίας (ΜΑΠ). Δεν εκτελείται ποτέ οργανοληπτική εξέταση άγνωστων ουσιών. 6. Κονιοποίηση καυστικών ή δηλητηριωδών ουσιών γίνεται αφού προηγουμένως καλυφθεί το γουδί με ύφασμα και για να αποφύγουμε την εκτίναξη σωματιδίων ή εισπνοή αυτών. 7. Κατά την τήξη των αλκαλίων πρέπει να προστατεύονται τα μάτια και τα χέρια. 8. Κατά τις αραιώσεις των οξέων δεν προσθέτουμε ποτέ νερό σε οξύ, αλλά πάντα οξύ σε νερό. 9. Σε πειράματα που γίνονται μέσα σε δοκιμαστικούς σωλήνες το στόμιο αυτών δεν πρέπει να είναι στραμμένο προς το μέρος μας. 12
Ερώτηση 23 η : Εξεταστική - (δεν είναι πιστοποίησης) Ποιος είναι ο σκοπός της συσκευασίας των φαρμάκων και των καλλυντικών; Σκοπός της συσκευασίας είναι: 1. Να διατηρεί το προϊόν σε άριστη κατάσταση. 2. Να συγκρατεί το προϊόν. 3. Να ταυτοποιεί το προϊόν. 4. Να δίνει πληροφορίες για το προϊόν. 5. Να προστατεύει το προϊόν από τις κλιματολογικές συνθήκες. 6. Να κάνει το προϊόν επιθυμητό στον καταναλωτή. 7. Να γίνεται το προϊόν χρηστικό. Ερώτηση 24 η : Εξεταστική - (δεν είναι πιστοποίησης) Ποιες είναι οι πληροφορίες για την ορθολογική χρήση φαρμάκων; 1. Το φάρμακο που σας χορήγησε ο γιατρός είναι για το συγκεκριμένο ιατρικό σας πρόβλημα. Δεν θα πρέπει να το δίνετε σε άλλα άτομα ή να το χρησιμοποιείτε για κάποια άλλη πάθηση χωρίς προηγουμένως να έχετε συμβουλευτεί το γιατρό σας. 2. Εάν κατά τη διάρκεια της θεραπείας εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα από το φάρμακο, ενημερώστε αμέσως το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας. 3. Εάν έχετε οποιαδήποτε ερωτηματικά γύρω από τις πληροφορίες που αφορούν το φάρμακο που θα πάρετε, ζητήστε τις πληροφορίες αυτές από το γιατρό σας ή το φαρμακοποιό σας. 4. Για να είναι αποτελεσματικό και ασφαλές το φάρμακο που σας χορηγήθηκε, θα πρέπει να το λαμβάνετε σύμφωνα με τις οδηγίες που σας δόθηκαν. 5. Για την ασφάλεια και την υγεία σας είναι απαραίτητο να διαβάσετε με προσοχή κάθε πληροφορία που αφορά το φάρμακο που σας δόθηκε. 13
6. Μη διατηρείτε τα φάρμακα σε ερμάρια του λουτρού γιατί η ζέστη και η υγρασία μπορούν να αλλοιώσουν το φάρμακο και να το καταστήσουν επιβλαβές για την υγεία σας. 7. Να μην κρατάτε φάρμακα που δε χρειάζεστε πλέον ή έχουν λήξει. 8. Για μεγαλύτερη ασφάλεια κρατάτε όλα τα φάρμακα σε ασφαλές μέρος, μακριά από παιδιά. 14