ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 1 Ε ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙE ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέµα: Ενσωµάτωση της Κοινοτικής Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία Επιβλέπων: Κ. Θεοφύλακτος Σπουδάστρια: Καµπύλη Ασπασία ΑΘΗΝΑ 2004

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 2 Περίληψη εργασίας Η παρούσα µελέτη στηρίζεται στην πρόφατη Οδηγία 2004/8/ΕΚ «για την προώθηση της συµπαραγωγής βάσει της ζήτησης για χρήσιµη θερµότητα στην εσωτερική αγορά ενέργειας», προκειµένου να συµβάλει στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασµού, και ταυτόχρονα στην πολιτική προστασίας του περιβάλλοντος. Μέσω της ψηφησθείσας Οδηγίας, η Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας αναδεικνύεται ως η πλεόν αποτελεσµατική τεχνολογία για την ταυτόχρονη παραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητας, συµβάλλοντας στην αποδοτική χρήση των ενεργειακών πηγών και στη µείωση των εκποµπών CO 2, αντικαθιστώντας αποτελεσµατικά τα συµβατικά συστήµατα χωριστής παραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας. Για το λόγο αυτό, αναµένεται να συνεισφέρει στην πολιτική της Κοινότητας για την αειφόρο ανάπτυξη, κυρίως σε σχέση µε την ανάγκη αύξησης της χρήσης «καθαρής» ενέργειας και της λήψης µέτρων για τον περιορισµό της ενεργειακής ζήτησης. Στην πρώτη ενότητα της µελέτης, παρουσιάζεται και ορίζεται η συµπαραγωγή, καθώς και τα πλεονεκτήµατα κα το πεδίο εφαρµογής της. Στη συνέχεια, περιγράφεται η Οδηγίας 2004/8/ΕΚ και συγκρίνεται το τελικό σχέδιο, οι τροποποιήσεις και οι αλλαγές του, σε σχέση µε το αρχικό κείµενο της Οδηγίας, όπως είχε αρχικά υποβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2002), όταν ξεκίνησαν οι διαπραγµατεύσεις µεταξύ των Κρατών-Μελών, αλλά και στις αρµόδιες Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την ψήφισή του. Στόχος της ψηφισθείσας Οδηγίας αποτελεί η προώθηση σταθερού, κοινού και αντικειµενικού θεµικού πλαισίου για τη συµπαραγωγή υψηλής απόδοσης, βάσει κοινών ορισµών και µεθοδολογιών. Ωστόσο, η πρακτική εφαρµογή του πλαισίου αυτού παραµένει στην ευθύνη των Κρατών-Μελών, δεδοµένης της ανοµοιογένειας του τοµέα συµπαραγωγής στα διάφορα κράτη της ΕΕ. Για το λόγο αυτό, παρουσιάζεται και επανεξετάζεται το ισχύον θεσµικό πλάισιο για τη συµπαραγωγή στη χώρα µας. Προκειµένου για την ενσωµάτωση και υιοθέτηση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στο εσωτερικό θεσµικό πλάισιο, προτείνονται αλλαγές, για την κατάργηση των εµποδίων στην προώθηση της συµπαραγωγή και την καθιέρωση ενός διαφανούς, αντικειµένικού πλαισίου για τον τοµέα αυτό.

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 3 Summary This study, is based on the Directive 2004/8/EU, on the promotion of cogeneration based on a useful heat demand in the internal energy market. This Directive, building on the dual objectives of contributing both to security of energy supply and to climate change polices, arose from the need for reinforced efforts to promote high-efficiency cogeneration in the internal energy market. By this Directive, cogeneration is being highlighted as a high efficient technique of providing electricity and heat, leeding to efficient use of energy and reduction in CO 2 emissions by replacing efficiently separate production of heat and electricity. Due to its high fuel efficiency and reduced environmental impact, cogeneration is expected to contribute to Community policies on sustainable development, notably in relation to the need for increased use of clean energy and measures to reduce energy demand. In the first part of this study, a definition of cogeneration is been presented, along with the advantages and the field, cogeneration of heat and power can be applicated. After this short introduction in cogeneration, the articles, definitions and regulations of the Directive are being presented and, at the same time, compared to the ones presented in the first plan of this Directive, in the proposal of the Commission (2002). The objective of this Directive is to introduce a stable, common and transparent framework based on common definitions and methodologies, by taking into account the deep complexity of the matter, so as to support and facilitate high-efficiency cogeneration. However, the practical application of the framework remains to the responsibility of the individual Member States, given the heterogeneous nature of the cogeneration sector across Europe and the need to take account of national and climatic circumstances. For this reason, in this study, the existing legislative framework concerning cogeneration is being presented and re-evaluated. Since the internal legislative framework should comply with the framework promoted through this Directive, amendments are being proposed, with a view to reducing barriers to the development of cogeneration, streamlining and expediting procedures and ensuring that rules are objective, transparent and non-discriminatory.

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 4 Λέξεις - Κλειδιά Συστήµατα Συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας Συµπαραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητας υψηλής απόδοσης Εφαρµογές συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας Τεχνολογίες συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας Οδηγία 2004/8/ΕΚ για την προώθηση της συµπαραγωγής ενέργειας βάσει της ζήτησης για χρήσιµη θερµότητα στην εσωτερική αγορά ενέργειας και για την τροποποίηση της Οδηγίας 92/42/ΕΟΚ Ν.1559/85 (ΦΕΚ 135/Α/25.7.85) «Ρύθµιση θεµάτων εναλλακτικών µορφών ενέργειας και ειδικών θεµάτων ηλεκτροπαραγωγής από συµβατικά καύσιµα και άλλες διατάξεις» Ν.2244/95 (ΦΕΚ 168/Α/7.10.94) «Ρύθµιση θεµάτων ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και από συµβατικά καύσιµα και άλλες διατάξεις» Ν.2773/99(ΦΕΚ 286/α/20) «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας - Ρύθµιση θεµάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις».

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σκοπός και οµή παρούσας εργασίας... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η προώθηση των συστηµάτων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού & Θερµότητας στον ελληνικό ενεργειακό τοµέα... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Η έννοια της Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας.12 1. Τι είναι Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας;... 12 2. Πλεονεκτήµατα & µειονεκτήµατα της ΣΗΘ... 17 3. Βασικές εφαρµογές ΣΗΘ... 21 4. Προβλήµατα και εµπόδια στην ανάπτυξη των συστηµάτων ΣΗΘ στην Ελλάδα σήµερα... 25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η Οδηγία 2004/8/ΕΚ «για την προώθηση της συµπαραγωγής ενέργειας βάση της ζήτησης για χρήσιµη θερµότητα στην εσωτερική αγορά ενέργειας και για την τροποποίηση της Οδηγίας 92/42/ΕΟΚ»... 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Υφιστάµενο νοµικό πλαίσιο που διέπει τη Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού & Θερµότητας στην Ελλάδα... 47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο Προτάσεις για το σχεδιασµό νόµου σχετικά µε τη Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού-Θερµότητας, για την ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ... 53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο Συµπεράσµατα, Επίλογος... 69 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 71 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 74

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 6 Σκοπός και οµή παρούσας εργασίας Αναµφίβολα, ο ενεργειακός τοµέας σήµερα αποτελεί έναν από τους δυναµικότερους κλάδους της οικονοµίας, τόσο στη χώρα µας όσο και διεθνώς, αποσπώντας ολοένα µεγαλύτερο ενδιαφέρον, αφενός λόγω των επικείµενων διαρθρωτικών αλλαγών µε το άνοιγµα των ενεργειακών αγορών στον ανταγωνισµό, και αφετέρου λόγω των σηµαντικών προκλήσεων στις οποίες οφείλει να ανταποκριθεί, όπως η ανάγκη τήρησης περιβαλλοντικών προδιαγραφών και δεσµεύσεων, αλλά και η ανάγκη κάλυψης της ολοένα αυξανόµενης ενεργειακής ζήτησης στη χώρα µας σε συνδυασµό µε την ανάγκη µείωσης της ενεργειακής εξάρτησης από ειαγωγές. Καθίσταται, λοιπόν, προτεραιότητα στην ευρωπαϊκή αλλά και στην ελληνική ενεργειακή πολιτική η προώθηση σύγχρονων τεχνολογιών εξοικονόµησης ενέργειας, φιλικών προς το Περιβάλλον, όπως οι Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας στο εξής ΑΠΕ- και τα συστήµατα Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας στο εξής ΣΗΘ. Στην παρούσα εργασία, και µε αφορµή την πρόσφατη ψήφιση (11 Φεβρουαρίου 2004) της Κοινοτικής Οδηγίας 2004/8/ΕΚ «για την προώθηση της συµπαραγωγής ενέργειας βάση της ζήτησης για χρήσιµη θερµότητα στην εσωτερική αγορά ενέργειας και για την τροποποίηση της Οδηγίας 92/42/ΕΟΚ», επιχειρείται η παρουσίαση του βαθµού διείσδυσης και ανάπτυξης, αλλά και των υφιστάµενων εµποδίων και προβληµάτων που σχετίζονται µε τη Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας, καθώς επίσης και οι προοπτικές και οι επικείµενες, θεσµικές κυρίως, αλλαγές που αναµένονται ενόψει της υιοθέτησης των ρυθµίσεων της πρόσφατης σχετικής οδηγίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο της µελέτης, γίνεται µια σύντοµη αναφορά και ορίζεται η έννοια της Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας, ενώ διαπιστώνονται τα πλεονεκτήµατα αλλά και τα πιθανά µειονεκτήµατα που προκύπτουν από την χρήση αυτών των συστηµάτων. Επίσης, περιγράφονται σύντοµα οι διάφορες τεχνολογίες ΣΗΘ και οι δυνατές εφαρµογές τους σε διάφορους τοµείς δραστηριότητας. Στο τρίτο κεφάλαιο της εργασίας, γίνεται σύντοµη περιγραφή και παρουσίαση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ «για την προώθηση της συµπαραγωγής ενέργειας βάση της ζήτησης για χρήσιµη θερµότητα στην εσωτερική αγορά ενέργειας και για την

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 7 τροποποίηση της οδηγίας 92/42/ΕΟΚ», και συγκρίνεται το προκύπτον τελικό σχέδιο, οι τροποποιήσεις και οι αλλαγές σε σχέση µε το αρχικό κείµενο της Οδηγίας, όπως είχε αρχικά υποβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το έτος 2002, όταν ξεκίνησαν οι διαπραγµατεύσεις µεταξύ των Κρατών-Μελών, αλλά και στις αρµόδιες Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την ψήφισή του. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται το ισχύον θεσµικό και νοµικό πλαίσιο στην Ελλάδα σήµερα, σχετικά µε τη συµπαραγωγή, προκειµένου να εντοπιστούν οι αλλαγές και τροποποιήσεις που πρέπει να γίνουν για την ενσωµάτωση της εν λόγω Οδηγίας στην ελληνική ενεργειακή νοµοθεσία και να διατυπωθούν τελικώς προτάσεις, για την κατάστρωση σχεδίου νόµου, όπως υποχρεούται η ελληνική διοίκηση να προωθήσει µέχρι το 2006, από την προθεσµία της εν λόγω Οδηγίας.

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η προώθηση των συστηµάτων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού & Θερµότητας στον ελληνικό ενεργειακό τοµέα Στην Ελλάδα, η Ενέργεια αποτελεί έναν από τους πλέον δυναµικούς και σηµαντικούς, από πλευρά οικονοµικής δραστηριότητας, τοµείς της οικονοµίας. Η µεγέθυνση της αγροτικής και βιοµηχανικής παραγωγής, καθώς και η αλµατώδης οικιστική ανάπτυξη, καθόρισαν τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας, όπως και τις προτεραιότητες σε πρώτες ύλες του τοµέα ενέργειας. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, το ελληνικό ενεργειακό σύστηµα παρουσιάζει έντονη δυναµικότητα καθώς διανύει µια περίοδο σηµαντικών αλλαγών, µε την απελευθέρωση των αγορών ενέργειας (ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου) όπως αυτή επιβάλλεται από τις ισχύουσες κοινοτικές Οδηγίες, την κατασκευή διευρωπαϊκών δικτύων, τη διείσδυση του φυσικού αερίου και άλλων πηγών ενέργειας, φιλικότερων προς το περιβάλλον, αποδοτικότερων και οικονοµικότερων, καθώς και την προώθηση των ΑΠΕ, των σύγχρονων συστηµάτων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας και της εξοικονόµησης ενέργειας. Οι αλλαγές αυτές επιβάλλουν διαρθρωτικές παρεµβάσεις για την αντιµετώπιση των νέων προκλήσεων του ενεργειακού τοµέα. Στο νέο αυτό περιβάλλον διανοίγονται ευκαιρίες για τον τοµέα αυτό, που σχετίζονται µε: Την ανταγωνιστικότητα, που προϋποθέτει τη διατήρηση του κόστους παραγωγής και διάθεσης της ενέργειας στον τελικό καταναλωτή σε χαµηλά επίπεδα. Την επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων για περιορισµό της αύξησης των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου, σύµφωνα άλλωστε και µε τις δεσµεύεις που έχει αναλάβει η χώρα µας από διεθνείς Συµφωνίες (Πρωτόκολλο Κιότο). Την ενίσχυση των διεθνών ενεργειακών διασυνδέσεων της χώρας, που θα επιτρέψει τη διασφάλιση εναλλακτικών πηγών ενεργειακής τροφοδοσίας. Όπως διαπιστώθηκε στα πλαίσια της αξιολόγησης του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ), ο τοµέας της Ενέργειας της χώρα µας χαρακτηρίζεται από την υψηλή εξάρτηση από εισαγόµενες πηγές ενέργειας και λιγνίτη, την έντονη κυριαρχία του πετρελαίου στο ενεργειακό ισοζύγιο, την ταχεία αύξηση της ενεργειακής ζήτησης, τις υπάρχουσες ασθενείς συνδέσεις µε τα ευρωπαϊκά δίκτυα, τον

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 9 κορεσµό της εκµετάλλευσης των υδάτινων πόρων για ηλεκτροπαραγωγή, καθώς επίσης και το χαµηλό βαθµό διείσδυσης και αξιοποίησης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας παρά το πλούσιο δυναµικό. Για το λόγο αυτό, στα πλαίσια των παραπάνω διαπιστώσεων και µέσω του αναλαµβανόµενων δράσεων του ΕΠΑΝ, προωθήθηκε η διασφάλιση της οµαλής πορείας προς την απελευθέρωση των αγορών ενέργειας (ηλεκτρικής και φυσικού αερίου) σύµφωνα µε τις ισχύουσες κοινοτικές οδηγίες, η διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασµού της χώρας µέσω της εξασφάλισης εναλλακτικών πηγών, και κυρίως, επιχειρήθηκε η ενθάρρυνση της χρήσης των ΑΠΕ, ΣΗΘ και της Εξοικονόµησης Ενέργειας. Οι ΑΠΕ, καθώς και η ΣΗΘ, αναµένεται να αποτελέσουν πρόσφορη λύση για την διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασµού της χώρας, την µείωση της εξάρτησης από εισαγόµενες ενεργειακές πηγές και τη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος µε την υιοθέτηση τεχνολογικών συστηµάτων φιλικών προς αυτό. Αλλά και από πιο παλιά, µε αφορµή την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 70, είχε καταστεί ήδη αισθητή η ανάγκη για καλύτερη αξιοποίηση της ενέργειας, αφενός µεν για να αξιοποιούνται καλύτερα οι διατιθέµενοι ενεργειακοί πόροι, αφετέρου δε για τον περιορισµό της ρύπανσης του περιβάλλοντος, κυρίως µέσω της αναζήτησης εναλλακτικών πηγών ενέργειας σε αντιστάθµισµα των συµβατικών πηγών, ενώ είχε ήδη ξεκινήσει η προσπάθεια για την εξοικονόµηση και γενικότερα την καλύτερη και αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας µέσω της ανάπτυξης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) 1 και των συστηµάτων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας (ΣΗΘ). Η ανάπτυξη των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), αλλά και των συστηµάτων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας (Σ.Η.Θ.) αποτελεί βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για λόγους ανεξαρτησίας του ενεργειακού εφοδιασµού και προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτό εκφράστηκε µε την Λευκή Βίβλο, την πρόσφατη Οδηγία 2001/77/ΕΕ «για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιµες πηγές στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας», η οποία υποχρεώνει την Ελλάδα να παράγει έως το 2010, το 20,1% της 1 Έκθεση της ΡΑΕ: «Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)», Φεβρουάριος 2003

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 10 συνολικής παραγόµενης ενέργειας στη χώρα από τις ΑΠΕ 2, αλλά και εµµέσως µε την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Κιότο 3. Ο στόχος του 20,1% της συνολικής παραγόµενης ενέργειας από ΑΠΕ έως το 2010, καθορίζει σε µεγάλο βαθµό την προτεραιότητα που πρέπει να δοθεί στην επίλυση των προβληµάτων (έλλειψη υποδοµών-δικτύων µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, χρονοβόρες αδειοδοτικές διαδικασίες, τοπικές αντιδράσεις κ.λ.π) που δυσκολεύουν την ανάπτυξή τους στη χώρα µας. Η χρήση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας και των Συστηµάτων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας διαθέτει εγγενή πλεονεκτήµατα 4 έναντι των συµβατικών µορφών ενέργειας, όπως η δυνατότητα που προσφέρουν για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών on site, και συνεπώς και την µείωση της εξάρτησης από εισαγόµενες ενεργειακές πηγές, η αξιοσηµείωτη περιβαλλοντική ωφελιµότητα - αισθητική εναρµόνιση µε περιβάλλοντες χώρους µικρής κλίµακας, ανανεώνονται από τη φύση και δεν έχουν αξιόλογες περιβαλλοντικές επιπτώσεις -, η τόνωση της ανταγωνιστικότητας µέσω της αύξησης των θέσεων εργασίας και της αύξησης του εισοδήµατος αναπτυσσόµενων περιφερειών κ.α Για τα συστήµατα συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας, βασικό πλεονέκτηµα αποτελεί ότι επιτυγχάνεται καλύτερη αξιοποίηση της πρωτογενούς πηγής ενέργειας, δεδοµένου ότι αξιοποιείται και η θερµική ενέργεια η οποία αναπόφευκτα παράγεται κατά τη διαδικασία µετατροπής της πρωτογενούς ενέργειας σε ηλεκτρική. Πρωτογενής ενέργεια στις εγκαταστάσεις συµπαραγωγής είναι συνήθως το φυσικό αέριο, υπάρχουν όµως και άλλες πηγές, όπως το βιοαέριο, η βιοµάζα, η χρησιµοποίηση των οποίων µπορεί να εξυπηρετήσει και άλλους σκοπούς (π.χ. απορρίµµατα). Με τα συστήµατα συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας, αλλά και µε τις ΑΠΕ επιτυγχάνεται η «ιανεµηµένη Παραγωγή» (on site generation) της ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή η 2 Σύµφωνα µε την Οδηγία αυτή ορίζονται συγκεκριµένοι στόχοι για τη συνολική ενεργειακή κατανάλωση και την ηλεκτρική ειδικότερα, που θα προέρχονται από ΑΠΕ κατά το 2010 (ποσοστό 12% της συνολικής και 21% της ηλεκτρικής), καθώς επίσης και ενδεικτικοί για κάθε µέλος στόχοι όσον αφορά την ηλεκτρική κατανάλωση. Για την Ελλάδα ανέρχεται σε 20,1%. Επίσης ορίζεται ότι τα κράτη- µέλη µπορούν να καθορίζουν µόνοι τα µέτρα υποστήριξης των ΑΠΕ, οφείλουν όµως να επανεξετάσουν τις ισχύουσες διαδικασίες αδειοδοτήσεων ώστε να εξασφαλίζεται διαφάνεια, και να λάβουν τα κατάλληλα µέτρα για την κατά προτεραιότητα σύνδεση των ΑΠΕ στα ηλεκτρικά δίκτυα. 3 Το Πρωτόκολλο του Κιότο αφορά στη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου. 4 ICAP / ήλος (2001), «Η αγορά ενέργειας στην Ελλάδα»

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 11 παραγωγή της ενέργειας κοντά στην κατανάλωσή της, µε αποτέλεσµα να µειώνεται η φόρτιση και οι απώλειες των δικτύων µεταφοράς και διανοµής. Οπωσδήποτε, η ιανεµηµένη Παραγωγή, λόγω των δυσχερειών ελέγχου και προσαρµογής της παραγωγής προς τη ζήτηση, δηµιουργεί την ανάγκη κατάλληλων προσαρµογών των Συστηµάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας στα οποία συνδέεται, προκειµένου να εξασφαλίζεται η καλή λειτουργία του και κατά συνέπεια και η καλύτερη εξυπηρέτηση των καταναλωτών.

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Η έννοια της Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας 1. Τι είναι Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας; Τα συστήµατα Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας αφορούν σε τεχνολογίες για την «ταυτόχρονη παραγωγή εκµεταλλεύσιµης ή αξιοποιήσιµης ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας (η οποία µπορεί να χρησιµοποιηθεί τόσο για θέρµανση όσο και για ψύξη ή κλιµατισµό), από την ίδια ενεργειακή πηγή, µε σκοπό την µεγιστοποίηση του οφέλους που προκύπτει από τη συµπαραγωγή» 5. Ως ενεργειακή πηγή µπορεί να είναι οποιοδήποτε καύσιµο. Σήµερα ωστόσο, και στα πλαίσια της προσπάθειας εξοικονόµησης ενέργειας, φυσικών πόρων και προώθησης των ΑΠΕ, όπως αναφέρθηκε στην προηγούµενη ενότητα, κρίνεται αποδοτική και συµφέρουσα η χρήση καυσίµων, όπως η βιοµάζα και το φυσικό αέριο, που είναι φιλικότερα προς το περιβάλλον και βρίσκονται σε αφθονία. Όπως προκύπτει και από τον ορισµό της Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας, βασικό πλεονέκτηµα και κίνητρο εφαρµογής της αποτελεί η αυξηµένη απόδοση του συστήµατος, έναντι της χωριστής λειτουργίας συµβατικών συστηµάτων ηλεκτροπαραγωγής και θερµικής ενέργειας. Όπως έχει διαπιστωθεί, µε την αξιοποίηση των συστηµάτων ΣΗΘ, επιτυγχάνεται συνολική απόδοση της τάξης του 90% (έναντι 30-35% που είναι ο βαθµός απόδοσης των συµβατικών συστηµάτων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας), εξοικονοµώντας ενέργεια σε σχέση µε την παραγόµενη ηλεκτρική και θερµική ενέργεια από ηλεκτροπαραγωγικούς σταθµούς και λέβητες αντίστοιχα. Η εξοικονόµηση αυτή προκύπτει από την ανάκτηση και αξιοποίηση της θερµότητας, που διαφορετικά θα αποβαλλόταν στο περιβάλλον, κατά τη λειτουργία των συµβατικών µονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Ο τρόπος λειτουργίας και τα οφέλη που προκύπτουν από τα συστήµατα ΣΗΘ, ως προς τον βαθµό απόδοσής τους, γίνονται κατανοητά στα σχήµατα που ακολουθούν, όπου παρουσιάζονται απλοποιηµένα ένα συµβατικό σύστηµα παραγωγής ηλεκτρισµού και ένα σύστηµα ΣΗΘ. 5 http://www.hachp.gr, Ελληνικός Σύνδεσµος Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού & Θερµότητας (ΕΣΣΗΘ)

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 13 Συµβατικό σύστηµα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Σύστηµα συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας Τα συστήµατα ΣΗΘ διακρίνονται 6 σε συστήµατα «κορυφής» (topping systems), στα οποία ρευστό υψηλής θερµοκρασίας χρησιµοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρισµού, ενώ η αποβαλλόµενη θερµότητα χαµηλής θερµοκρασίας χρησιµοποιείται σε θερµικές διεργασίες, θέρµανση χώρων ή ακόµη και για παραγωγή πρόσθετης ηλεκτρικής ενέργειας, και σε συστήµατα «βάσης» (bottoming systems), στα οποία παράγεται πρώτα θερµική ενέργεια υψηλής θερµοκρασίας (π.χ. σε φούρνους χαλυβουργείων, υαλουργείων, εργοστασίων τσιµέντου κλπ) και στη συνέχεια τα θερµά αέρια διοχετεύονται συνήθως σε λέβητα ανακοµιδής θερµότητας, όπου παράγεται ατµός που κινεί ατµοστροβιλογεννήτρια. Είναι επίσης δυνατό τα θερµά αέρια να διοχετευθούν σε αεριοστρόβιλο, που κινεί την ηλεκτρογεννήτρια, χωρίς την παρεµβολή λέβητα. Πρόκειται δηλαδή για δυο αντίθετες διαδικασίες, που συνδυάζουν την παραγωγή ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας. 6 Χρίστος Αθ.Φραγκόπουλος, Ηλίας Π Καρυδογιάννης, Γιάννης Κ. Καραλής, έκδοση Νοεµβρίου 1994 από το Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας, ΕΛΚΕΠΑ, στα πλαίσια Ευρωπαϊκού Προγράµµατος SAVE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής / Γ ΧVII Ενέργειας. «Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας»

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 14 Τα κυριότερα συστήµατα 7 Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας που συνήθως χρησιµοποιούνται είναι: Συστήµατα µε παλινδροµική µηχανή εσωτερικής καύσης, τα οποία χρησιµοποιούνται συνήθως σε µονάδες συµπαραγωγής χαµηλής και µέσης ισχύος και διαφέρουν σε ισχύ ανάλογα µε το µέγεθος της µονάδας που χρησιµοποιείται, και συνεπώς διαφοροποιείται και ο βαθµός απόδοσής τους. Έτσι, ο βαθµός απόδοσης για τους µικρούς και µεσαίους κινητήρες είναι 35-45%, ενώ σε σύγχρονους µεγάλους κινητήρες φθάνει το 50%. Ο βαθµός απόδοσης ενός συστήµατος συµπαραγωγής µε εµβολοφόρο κινητήρα εσωτερικής καύσης βρίσκεται στην περιοχή του 80%. Βασικό πλεονέκτηµα των παλινδροµικών µηχανών εσωτερικής καύσης είναι το χαµηλό κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας, η ευκολία συντήρησης, σε σχέση µε τις άλλες τεχνολογίες ΣΗΘ. Συστήµατα ατµοστρόβιλου, ισχύος 500 kw-100 MW ή και παραπάνω, µε βαθµό απόδοσης της τάξης του 60-85%. Πρόκειται για την πιο συχνά χρησιµοποιούµενη τεχνολογία ΣΗΘ, ειδικότερα στις βιοµηχανίες και για τηλεθέρµανση, σε εφαρµογές όπου απαιτείται τόσο ηλεκτρισµός όσο και µεγάλες ποσότητες ατµού σε υψηλές ή χαµηλές πιέσεις. Τελευταία, αναπτύσσεται µια νέα κατηγορία αεριοστρόβιλων, οι µίνι-στρόβιλοι, από 25kW έως 250kW, µε στόχο την αγορά διανεµηµένων πόρων, ενώ αναµένεται να αποτελέσουν µια οικονοµική επιλογή µε τη διάδοσή τους. Συστήµατα αεριοστρόβιλου, ισχύος από 50 kw έως εκατοντάδες MW, µε απόδοση που ποικίλει ανάλογα µε την πίεση και τη θερµοκρασία του αέρα που συµπιέζεται. Γενικά, υποστηρίζεται ότι οι µικρές απαιτήσεις σε συντήρηση, η υψηλή ποιότητα της απορριπτόµενης θερµότητας και οι ηλεκτρικοί βαθµοί 7 Πηγή 1 η :Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.) και Zentrum fur rationelle Energieanwendung und Umwelt (ZREU), ΑΘΗΝΑ, Ιούνιος 2001, «Ο ΗΓΟΣ Συστηµάτων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας», Πρόγραµµα SAVE II 1999, αριθ. συµβολαίου XVII/4.1031/Z/99-021 Πηγή 2 η : Χρίστος Αθ.Φραγκόπουλος, Ηλίας Π Καρυδογιάννης, Γιάννης Κ. Καραλής, έκδοση Νοεµβρίου 1994 από το Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας, ΕΛΚΕΠΑ, στα πλαίσια Ευρωπαϊκού Προγράµµατος SAVE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής / Γ ΧVII Ενέργειας. «Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας»

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 15 απόδοσης που ποικίλουν µεταξύ του 25% και 40% ευνοούν την αξιοποίηση της τεχνολογίας αυτής για µονάδες πάνω από 5MW. Μονάδες Συνδυασµένου Κύκλου, ισχύος 20-400 MW και διάρκειας ζωής 15-25 έτη. Πρόκειται για σύστηµα µε δύο θερµοδυναµικούς κύκλους, οι οποίοι συνδέονται µεταξύ τους µε κάποιο εργαζόµενο ρευστό και λειτουργούν σε διαφορετικές θερµοκρασίες. Ο κύκλος υψηλής θερµοκρασίας (κορυφής) αποβάλλει θερµότητα, που ανακτάται και χρησιµοποιείται από τον κύκλο χαµηλής θερµοκρασίας (βάσης) για την παραγωγή πρόσθετης ηλεκτρικής ή µηχανικής ενέργειας αυξάνοντας έτσι τον βαθµό απόδοσης. Τα πιο διαδεδοµένα συστήµατα συνδυασµένου κύκλου είναι εκείνα µε συνδυασµό αεριοστροβίλου - ατµοστροβίλου (κύκλοι Joule - Rankine). Κυψέλες Καυσίµου, οι οποίες µετατρέπουν τη χηµική ενέργεια του καυσίµου σε ηλεκτρισµό χωρίς τη µεσολάβηση της καύσης. εν έχουν ακόµα ευρεία εφαρµογή αλλά βρίσκονται σε τελικό στάδιο, µε πολύ καλές προοπτικές λόγω των σηµαντικών πλεονεκτηµάτων που εµφανίζουν έναντι των άλλων συστηµάτων και τεχνικών συµπαραγωγής (πολύ χαµηλές εκποµπές ρύπων, χαµηλή στάθµη θορύβου, ευκολία αυτοµατισµού, υψηλός ηλεκτρικός βαθµός απόδοσης κ.λ.π.), µε µειονέκτηµα, ωστόσο, το υψηλό προς το παρόν κόστος κατασκευής και τη σχετικά µικρή διάρκεια ζωής. Στη βασική τους µορφή λειτουργούν ως εξής: υδρογόνο και οξυγόνο αντιδρούν µε την παρουσία ηλεκτρολύτη και παράγουν νερό, ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσεται ένα ηλεκτροχηµικό δυναµικό που προκαλεί ροή ηλεκτρικού ρεύµατος στο εξωτερικό κύκλωµα ( φορτίο). Καθώς η αντίδραση είναι εξώθερµη, παράγεται θερµότητα που µπορεί να χρησιµοποιηθεί ωφέλιµα. Τυποποιηµένες µονάδες συµπαραγωγής σε µορφή «πακέτου», ηλεκτρικής ισχύος 10-1000 kw, που αναµένεται να χρησιµοποιηθούν ιδιαίτερα στο µέλλον λόγω του χαµηλού κόστους και της ευκολίας εγκατάστασής τους. Οι µονάδες αυτές συνήθως έχουν κινητήρα Diesel. Σε ισχύεις µικρότερες των 100 kw είναι δυνατή η χρήση αεριοστροβίλου. Τα πακέτα συµπαραγωγής µε κινητήρα Diesel είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για τις εφαρµογές του εµπορικού-κτιριακού τοµέα. Είναι γνωστά επίσης µε το όνοµα συστήµατα συµπαραγωγής µικρής κλίµακας

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 16 «small-scale cogeneration systems». Το 27-35% της ενέργειας του καυσίµου µετατρέπεται σε ηλεκτρισµό και το 50-55% σε θερµότητα. Μηχανές Stirling, µικρής ισχύος, που ακόµα δεν είναι διαδεδοµένες αλλά αναµένεται να αναπτυχθούν ιδιαίτερα καθώς χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθµό απόδοσης, µεγάλη ευελιξία στην επιλογή του καυσίµου, χαµηλές εκποµπές ρύπων, χαµηλή στάθµη θορύβου και κραδασµών. Κύκλοι βάσης Rankine µε οργανικά ρευστά. Στην περίπτωση αυτή συνήθως εργαζόµενο µέσο είναι το νερό, που εξατµίζεται µε ανάκτηση θερµότητας από αέρια υψηλής θερµοκρασίας (600 ο C ή και υψηλότερης). Η παραγωγή ηλεκτρικής ή µηχανικής ενέργειας µε ανάκτηση θερµότητας χαµηλής θερµοκρασίας (80-300 o C) είναι δυνατή εάν χρησιµοποιηθούν οργανικά ρευστά, π.χ. τολουένη, που έχουν θερµοκρασία βρασµού αρκετά χαµηλότερης εκείνης του νερού. Έτσι, πηγές θερµότητας µπορούν να είναι η ηλιακή ενέργεια, βιοµηχανικά απόβλητα, γεωθερµική ενέργεια, καυσαέρια ή θερµότητα ψύξης µηχανών, κ.λπ. Η ισχύς των συστηµάτων αυτών κυµαίνεται στην περιοχή 2 kw 10 MW. Ο βαθµός απόδοσης είναι µικρός, 10-30%, αλλά σηµασία έχει το γεγονός ότι ένα τέτοιο σύστηµα παράγει πρόσθετη ισχύ χωρίς να ξοδεύει καύσιµο. Η Οδηγία 2004/8/ΕΚ που αναλύεται στην παρούσα εργασία, καλύπτει µια µεγάλη γκάµα χρησιµοποιούµενων τεχνολογιών συµπαραγωγής, όπως: αεριοστρόβιλοι συνδυασµένου κύκλου µε ανάκτηση θερµότητας ατµοστρόβιλοι διαφορικής πίεσης ατµοστρόβιλοι συµπύκνωσης εκτόνωσης µε ανάκτηση θερµότητας αεριοστρόβιλοι µε ανάκτηση θερµότητας µηχανές εσωτερικής καύσης µικροστρόβιλοι κινητήρες Stirling ηλεκτρικά στοιχεία καυσίµου ατµοµηχανές οργανικοί κύκλοι Rankine, και συνδυασµοί των παραπάνω τεχνολογιών, όπως αναφέρεται στο Παράρτηµα Ι της Οδηγίας.

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 17 2. Πλεονεκτήµατα & µειονεκτήµατα της ΣΗΘ Σήµερα, είναι πλέον γενικώς παραδεκτό ότι η χρήση συστηµάτων ΣΗΘ µπορεί να έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις, οι οποίες ωστόσο διαφοροποιούνται, ή και εξαλείφονται αν πρόκειται για αρνητικές, ανάλογα µε το επιλεγόµενο είδος του συστήµατος συµπαραγωγής και τον τρόπο λειτουργίας του. Τα πλεονεκτήµατα που προκύπτουν από την αξιοποίηση των τεχνολογιών ΣΗΘ αναλύονται στη συνέχεια: Εξοικονόµηση καυσίµου: Μια πρώτη βασική σκέψη που έχει ωθήσει στην ανάπτυξη των συστηµάτων ΣΗΘ, αποτελεί η συµβολή τους στην εξοικονόµηση καυσίµων και εµµέσως στην αποφυγή εξάντλησης των µη ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Αυτό αποκτά ιδιαίτερη σηµασία στα πλαίσια της ελληνικής ενεργειακής πολιτικής, καθώς η µειωµένη ανάγκη καυσίµων µε την εκµετάλλευση της συµπαραγωγής αποτελεί λύση για την µείωση της ενεργειακής εξάρτησης από εισαγωγές. Άλλωστε, όλα τα συστήµατα συµπαραγωγής εξοικονοµούν καύσιµο καθώς έχουν υψηλότερο βαθµό απόδοσης από τη χωριστή παραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητας. Για παράδειγµα, έχει διαπιστωθεί ότι η χρήση ενός συστήµατος συµπαραγωγής µε ατµοστρόβιλο µειώνει την κατανάλωση καυσίµου κατά 15% σε σχέση µε τη χωριστή παραγωγή ηλεκτρισµού µε µονάδα ατµοστροβίλου και θερµότητας µε λέβητα, ενώ µε τη χρήση ενός συστήµατος συµπαραγωγής µε κινητήρα Diesel, η εξοικονόµηση καυσίµου που επιτυγχάνεται, φτάνει το 25%. Θα πρέπει ωστόσο να αναφερθεί ότι ο βαθµός εξοικονόµησης καυσίµου δεν εξαρτάται µόνο από τη χρησιµοποιούµενη τεχνολογία συµπαραγωγής, αλλά και από το είδος του καυσίµου (δηλαδή το αν αυτό είναι ακριβό, αν εισάγεται, αν είναι ανανεώσιµο ή όχι) που χρησιµοποιεί το σύστηµα ΣΗΘ σε σχέση µε αυτό που θα καταναλωνόταν από τα χωριστά συστήµατα παραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας. Επίσης, ένας ακόµα παράγοντας που συµβάλλει σηµαντικά στην µείωση της κατανάλωσης καυσίµου στην περίπτωση των συστηµάτων ΣΗΘ, αποτελούν οι µειωµένες απώλειες ηλεκτρικής ενέργειας, µόλις 8-10% στην περίπτωση της συµπαραγωγής, καθώς τα συστήµατα αυτά βρίσκονται εγκατεστηµένα πιο κοντά στον καταναλωτή απ ότι οι κεντρικοί σταθµοί ηλεκτροπαραγωγής.

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 18 Υψηλότερος βαθµός απόδοσης σε σχέση µε συµβατικές τεχνολογίες χωριστής ηλεκτροπαραγωγής και παραγωγής θερµότητας: Όπως άλλωστε προκύπτει και από τον ορισµό της έννοιας της συµπαραγωγής, βασικό πλεονέκτηµα που οδήγησε στην ανάπτυξή της αποτελεί ο υψηλός βαθµός απόδοσης της χρήσης ενέργειας σε σχέση µε το βαθµός απόδοσης ηλεκτρικής ενέργειας και θερµότητας από χωριστά συστήµατα. Συνεπώς, η συµπαραγωγή θεωρείται η αποτελεσµατικότερη και αποδοτικότερη µορφή ηλεκτροπαραγωγής και παραγωγής θερµότητας. Ευελιξία, ελαχιστοποίηση απωλειών, προσαρµοστικότητα σε τοπικές ενεργειακές ανάγκες, συµβολή στο ενεργειακό δυναµικό και στην ασφάλεια εφοδιασµού: Ένα ακόµη σηµαντικό πλεονέκτηµα των συστηµάτων ΣΗΘ αποτελεί το γεγονός ότι, σε αντίθεση µε τους µεγάλους κεντρικούς σταθµούς ηλεκτροπαραγωγής και λόγω του µικρού µεγέθους που µπορεί να έχουν, σχεδιάζονται και εγκαθίστανται ακόµα και σε γεωγραφικά απόµακρες περιοχές, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των τοπικών πελατών και καταναλωτών και αυξάνοντας την προσαρµοστικότητα και ευελιξία στη χρήση των συστηµάτων αυτών, και παράλληλα επιτυγχάνουν και ελαχιστοποίηση των απωλειών µεταφοράς λόγω της µικρής απόστασης από την παραγωγή στην κατανάλωση («ιανεµηµένη Παραγωγή»). Επιπλέον, τα συστήµατα αυτά, λόγω του µικρού χρόνου κατασκευής τους σε σχέση µε τα συµβατικά συστήµατα ηλεκτροπαραγωγής, προσφέρουν µεγαλύτερη ευελιξία και προσαρµοστικότητα σε απρόβλεπτες µελλοντικές µεταβολές της ζήτησης ηλεκτρισµού. Παράλληλα, η κατασκευή µονάδων συµπαραγωγής συµβάλει στην αύξηση του δυναµικού ηλεκτροπαραγωγής της χώρας και της αξιοπιστίας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, κυρίως ενόψει την αναµενόµενης αύξησης της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια και των κινδύνων που αυτή ενέχει, εφόσον δεν κατασκευαστούν ανάλογες µονάδες για τη στήριξη της προσφοράς ενέργειας. Μείωση εκπεµπόµενων ρύπων προς το περιβάλλον: Ίσως ένα από τα πιο σηµαντικά πλεονεκτήµατα που παρουσιάζουν τα συστήµατα ΣΗΘ αποτελεί η δυνατότητα µείωσης των εκποµπών ρύπων, ιδιαίτερα του CO 2 που άλλωστε είναι ιδιαίτερα επιβλαβές για το περιβάλλον. Το πλεονέκτηµα αυτό καθίσταται ιδιαίτερα σηµαντικό σήµερα, ενόψει της ραγδαίας επιβάρυνσης και καταστροφής του περιβάλλοντος σε παγκόσµια κλίµακα, και αποτελεί βιώσιµη και πρόσφορη λύση

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 19 για την µείωση των µολυσµατικών ρύπων στην ατµόσφαιρα, ένας στόχος που έχει άλλωστε τεθεί και από το Πρωτόκολλο του Κιότο το οποίο υπέγραψε και δεσµεύει και τη χώρα µας. Προκειµένου να διερευνηθεί η επίδραση ενός συστήµατος συµπαραγωγής στην ποιότητα του αέρα του περιβάλλοντος, πρέπει να υπολογισθούν οι εκποµπές ρύπων του συστήµατος συµπαραγωγής και οι εκποµπές των συµβατικών συστηµάτων χωριστής παραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας παίρνοντας υπόψη το είδος του καυσίµου που χρησιµοποιεί το καθένα από τα συστήµατα αυτά. Η συµβολή της συµπαραγωγής στη µείωση των εκπεµπόµενων ρύπων προκύπτει ως άµεση απόρροια της δυνατότητας αποδοτικότερης εκµετάλλευσης του καυσίµου, αλλά και έµµεσα, καθώς επιτυγχάνεται µείωση ρύπων και από τον υπόλοιπο κύκλο του καυσίµου (εξόρυξη, επεξεργασία, µεταφορά, αποθήκευση). Γενικά, ο αυξηµένος ενεργειακός βαθµός απόδοσης των συστηµάτων ΣΗΘ που αναφέρθηκε προηγουµένως και ταυτόχρονα οι χαµηλές εκποµπές ρύπων ανά µονάδα ισχύος του συστήµατος ΣΗΘ που επιτυγχάνονται, σε σχέση µε τα συµβατικά συστήµατα ηλεκτροπαραγωγής, φαίνεται στο σχήµα που ακολουθεί. Σχήµα 1: Εκποµπή χηµικών ρύπων ως συνάρτηση του βαθµού απόδοσης συστηµάτων Εκποµπές ανά µονάδα ισχύος συστήµατος 5 4 3 2 Περιοχή συµβατικών συστηµάτων ηλεκτροπαραγωγής Περιοχή προηγµένων συστηµάτων συµπαραγωγής 1 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 Ενεργειακός βαθµός απόδοσης Πιθανοί κίνδυνοι: Ωστόσο η εγκατάσταση συστηµάτων ΣΗΘ πιθανό να εγκυµονεί κινδύνους για το περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την εγκατάσταση πολλών µικρών και διάσπαρτων µονάδων που έχουν κατά κανόνα µικρότερες καπνοδόχους από τους κεντρικούς σταθµούς που αντικαθιστούν, οι οποίοι κατά κανόνα βρίσκονται έξω από τα αστικά κέντρα και οι υψηλές καπνοδόχοι τους συντελούν σε ικανοποιητικό διασκορπισµό των ρύπων. Άλλος κίνδυνος που θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη κατά την µελέτη εγκατάστασης µονάδων συµπαραγωγής,

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 20 αποτελεί η πιθανότητα πρόκλησης θορύβων από τη λειτουργία των συστηµάτων συµπαραγωγής, που ωστόσο µπορούν να εξαλειφθούν µε τα κατάλληλα µέτρα αποφυγής θορύβου (ηχοπαγίδες), που αποτελούν µέρος του βασικού εξοπλισµού του συστήµατος ΣΗΘ. Συνεπώς, πέρα από τα σηµαντικά πλεονεκτήµατα που απολαµβάνουν τα συστήµατα ΣΗΘ ως προς το βαθµό επιβάρυνσης του περιβάλλοντος, η απόφασή για την εγκατάστασή τους θα πρέπει να στηρίζεται σε ολοκληρωµένη µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στη δηµιουργία των προϋποθέσεων για τη φιλική προς το περιβάλλον λειτουργία τους, λαµβάνοντας µέτρα όπως την τοποθέτηση ηχητικής µόνωσης στο σύστηµα, την εγκατάσταση µέσων συλλογής και αποκοµιδής των στερεών και υγρών καταλοίπων, την επιλογή της κατάλληλης τεχνολογίας µε χαµηλές εκποµπές ρύπων, την προσεκτική επιλογή του τόπου εγκατάστασης, την κατασκευή καπνοδόχου υψηλότερης των γειτονικών κτιρίων κ.α. Νέες θέσεις εργασίας, αύξηση απασχόλησης, τόνωση οικονοµικής δραστηριότητας της περιφέρειας: Όπως αναφέρθηκε και προηγουµένως, οι µονάδες συµπαραγωγής είναι συνήθως µικρού µεγέθους, διάσπαρτες και εγκατεστηµένες κοντά σε κατοικηµένες περιοχές, αντίθετα από τους κεντρικούς σταθµούς ηλεκτροπαραγωγής. Αυτή ακριβώς η γεωγραφική διασπορά τους αποτελεί σηµαντικό πλεονέκτηµα για την τόνωση του εργατικού δυναµικού της περιφέρειας, καθώς η δηµιουργία µονάδων ΣΗΘ σε διάφορες πόλεις της χώρας δηµιουργεί νέες θέσεις εργασίας στην κάθε περιοχή, συγκρατεί εκεί το εργατικό δυναµικό και συµβάλλει στην ανάπτυξη της οικονοµικής δραστηριότητας των περιοχών αυτών.

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 21 3. Βασικές εφαρµογές ΣΗΘ Οι εφαρµογές των συστηµάτων ΣΗΘ µπορούν να διακριθούν στις εξής κύριες κατηγορίες: Σύστηµα ηλεκτρισµού της χώρας Σήµερα, πολλοί σταθµοί ηλεκτροπαραγωγής µετατρέπονται σε συµπαραγωγικούς προκειµένου να καλύψουν τις θερµικές ανάγκες πόλεων ή οικισµών (τηλεθέρµανση), βιοµηχανιών, µονάδων αφαλάτωσης νερού, θερµοκηπίων, ιχθυοκαλλιεργειών κ.λ.π. που βρίσκονται στην περιοχή τους. Στην Ελλάδα, έχουν κατασκευαστεί συστήµατα τηλεθέρµανσης στην Πτολεµαϊδα, Κοζάνη, Μεγαλόπολη και Αµύνταιο, ύστερα από τροποποίηση των ηλεκτροπαραγωγικών µονάδων της ΕΗ. Εκτός των σταθµών που τροφοδοτούν τα παραπάνω δίκτυα, κανένας άλλος σταθµός της ΕΗ δεν είναι συµπαραγωγικός. Βιοµηχανικός τοµέας 8 Ο τοµέας αυτός καταλαµβάνει το µεγαλύτερο µέρος των εφαρµογών της ΣΗΘ στη χώρα µας. Το σύνολο της εγκαταστηµένης ηλεκτρικής ισχύος των µονάδων βιοµηχανικής συµπαραγωγής είναι 245 MW περίπου και αποτελεί το 2,4% της συνολικής εγκαταστηµένης ισχύος, ενώ το οικονοµικά εκµεταλλεύσιµο δυναµικό στο βιοµηχανικό τοµέα εκτιµάται πάνω από 400 MW 9. Στις βιοµηχανίες µε σηµαντικό δυναµικό συµπαραγωγής εκτελούνται παραγωγικές διεργασίες, που παράγουν ή αποβάλλουν θερµότητα, η οποία είναι σκόπιµο να ανακτάται και να προστίθεται σ εκείνη που παράγεται άµεσα από το σύστηµα συµπαραγωγής. Ορισµένες µάλιστα χηµικές διεργασίες παράγουν καύσιµα αέρια, που µπορούν να αποτελέσουν καύσιµο είτε για τους λέβητες είτε για το ίδιο το σύστηµα συµπαραγωγής. Στον βιοµηχανικό τοµέα, πολλές διεργασίες απαιτούν θερµότητα παράλληλα µε τις ανάγκες για ηλεκτρισµό. Ανάλογα µε τη θερµοκρασία που απαιτείται 10, η συµπαραγωγή µπορεί να 8 Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.) και Zentrum fur rationelle Energieanwendung und Umwelt (ZREU), ΑΘΗΝΑ, Ιούνιος 2001, «Ο ΗΓΟΣ Συστηµάτων Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας», Πρόγραµµα SAVE II 1999, αριθ. συµβολαίου XVII/4.1031/Z/99-021 9 http://www.hachp.gr, Ελληνικός Σύνδεσµος Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού & Θερµότητας (ΕΣΣΗΘ) 10 Χρίστος Αθ.Φραγκόπουλος, Ηλίας Π Καρυδογιάννης, Γιάννης Κ. Καραλής, έκδοση Νοεµβρίου 1994 από το Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας, ΕΛΚΕΠΑ, στα πλαίσια Ευρωπαϊκού Προγράµµατος SAVE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής / Γ ΧVII Ενέργειας. «Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας»

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 22 έχει εφαρµογή σε διαφορετικές διεργασίες και παραγωγικές δραστηριότητες. Έτσι, συστήµατα συµπαραγωγής που εµπλέκονται σε διεργασίες χαµηλών θερµοκρασιών (<100 ο C) συναντώνται συνήθως σε εφαρµογές ξήρανσης γεωργικών προϊόντων, θέρµανσης ή ψύξη χώρων, αντίστοιχα για διεργασίες µέτριων θερµοκρασιών, η συµπαραγωγή έχει εφαρµογή στη χαρτοποιία, στην κλωστοϋφαντουργία, στα εργοστάσια ζάχαρης, σε µερικές χηµικές βιοµηχανίες, σε διεργασίες υψηλών θερµοκρασιών (300-700 ο C), η συµπαραγωγή χρησιµοποιείται κυρίως σε χηµικές βιοµηχανίες, ενώ για διεργασίες πολύ υψηλών θερµοκρασιών (>700 ο C), η συµπαραγωγή χρησιµοποιείται συνήθως σε εργοστάσια τσιµέντου, µεταλλουργικές βιοµηχανίες (π.χ. χαλυβουργεία, εργοστάσια παραγωγής αλουµινίου), υαλουργεία, κ.λ.π. Επίσης, η συµπαραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητας µπορεί να έχει εφαρµογή στον κλάδο των αγροτικών τροφίµων, της ζυθοποιίας, της πλινθοποιίας (υψηλό δυναµικό για εφαρµογή ΣΗΘ µε αεριοστρόβιλους και µηχανές εσωτερικής καύσης), στον κλάδο παραγωγής κεραµικών κ.α. Ωστόσο, οι εφαρµογές ΣΗΘ στη βιοµηχανία αναφέρονται κυρίως σε µεγάλα βιοµηχανικά συστήµατα (>50MW), και µόνο στο µέλλον µπορούµε να αναµένουµε την ανάπτυξη µικρότερου και µεσαίου µεγέθους συστηµάτων (1-50MW), µε την ανάπτυξη νέων µικρότερων τεχνολογιών, καινοτόµων σχηµάτων ενεργειακών υπηρεσιών, την αντικατάσταση λεβήτων σε µικρές βιοµηχανίες κ.α. Εµπορικός, κτιριακός τοµέας (τριτογενής τοµέας) Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα συστήµατα ΣΗΘ µικρής κλίµακας που εγκαθίστανται σε ξενοδοχεία µε ικανοποιητικές θερµικές απαιτήσεις και σχετικά σταθερή ζήτηση ηλεκτρισµού, σε νοσοκοµεία όπου παρουσιάζει υψηλή ζήτηση ενέργειας,υψηλό θερµικό φορτίο και όλη η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται µπορεί να χρησιµοποιηθεί επιτόπου, σε πανεπιστηµιουπόλεις µε σταθερά υψηλές απαιτήσεις σε θερµική και ηλεκτρική ενέργεια, σε κολυµβητήρια και γυµναστήρια, εµπορικά κέντρα, σχολεία, κτίρια γραφείων όπου µάλιστα η µεγάλη ζήτηση για θέρµανση το χειµώνα αντισταθµίζεται από την απαίτηση ψυκτικής ισχύος το καλοκαίρι, σε κατοικίες, κ.λ.π., καλύπτοντας ταυτόχρονα τις ανάγκες τους σε ηλεκτρισµό και θερµότητα. Στην Ελλάδα, µονάδα συµπαραγωγής είναι εγκατεστηµένη στο Ηλιακό Χωριό της Λυκόβρυσης και στο Αµερικανικό Κολέγιο της Αγ. Παρασκευής, στην Αττική, λειτουργώντας µε ειδική άδεια ως πειραµατικές, αλλά δεν λειτούργησαν σχεδόν ποτέ, λόγω προβληµάτων συντήρησης και λειτουργίας..

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 23 Συµπαραγωγή και βιοµάζα, αγροτικός τοµέας. Αντίθετα από το βιοµηχανικό τοµέα, η συµπαραγωγή δεν χρησιµοποιείται ιδιαίτερα στον αγροτικό κλάδο. Πολύ σπάνια, η συµπαραγωγή εµφανίζεται στον τοµέα αυτό µε την εκµετάλλευση των υπολειµµάτων από τις αγροτικές διεργασίες, όπως για παράδειγµα η αιθανόλη που παράγεται από ανανεώσιµη βιοµάζα (π.χ. κόκκους, σακχαροκάλαµο, κλπ) και είναι καύσιµο κατάλληλο για κινητήρες Otto. Η θερµότητα που ανακτάται χρησιµοποιείται για ξήρανση γεωργικών προϊόντων, θέρµανση σπιτιών, θερµοκηπίων, κλπ. Στην Ελλάδα, εφαρµογή της συµπαραγωγής στον αγροτικό κλάδο 11 συναντάται µόνο στην περίπτωση των Εκκοκιστηρίων Βάµβακος αύλειας, Α.Ε.Β.Ε., όπου έχει εγκατασταθεί ατµοστρόβιλος στα απορρίµµατα από τον εκκοκκισµό του βαµβακιού, τα οποία καίγονται σε ειδικό λέβητα. Ο παραγόµενος ατµός καλύπτει τις θερµικές ανάγκες του συγκροτήµατος και κινεί ατµοστροβιλογεννήτρια ηλεκτρικής ισχύος 500 kw. Όπως έχει εκτιµηθεί, η εκµετάλλευση των απορριµµάτων από τον εκκοκκισµό του βαµβακιού που παράγεται σε όλη τη χώρα ετησίως, ισοδυναµεί, από ενεργειακής πλευράς, µε 20.000-30.000 τόνους πετρελαίου, ποσότητα αρκετή για να καλύψει πλήρως τις θερµικές και µέρους από τις ηλεκτρικές ανάγκες των γεωργικών αυτών µονάδων. Συνεπώς, είναι εµφανής η τεράστια σηµασία που έχει η επέκταση των συστηµάτων αυτών και στους κλάδους αυτούς, αξιοποιώντας την προκύπτουσα βιοµάζα, καύσιµο που άλλωστε ικανοποιεί όλες τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές σήµερα. Πέρα από την δυνατότητα εκµετάλλευσης των γεωργικών υπολειµµάτων, η συµπαραγωγή αποτελεί µια αξιόπιστη µέθοδο διάθεσης και διαχείρισης των αστικών λυµάτων και απορριµµάτων, που στις µεγάλες πόλεις σήµερα συσσωρεύονται µε µεγάλους ρυθµούς δηµιουργώντας σοβαρά προβλήµατα υποβάθµισης του περιβάλλοντος και απειλής της υγείας των κατοίκων των περιοχών αυτών. Η ορθολογική και περιβαλλοντικά αποδεκτή διαχείρισή τους επιτυγχάνεται µε την υγειονοµική ταφή τους και την παραγωγή ενέργειας από το βιοαέριο που εκλύουν. Στην Ελλάδα σήµερα, έχει κατασκευαστεί ένα από τα πιο αξιόλογα παγκοσµίως έργα διαχείρισης των αστικών απορριµµάτων και συµπαραγωγής µε βιοαέριο. Πρόκειται για το σταθµό Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας από βιοαέριο, που είναι 11 Χρίστος Αθ.Φραγκόπουλος, Ηλίας Π Καρυδογιάννης, Γιάννης Κ. Καραλής, έκδοση Νοεµβρίου 1994 από το Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας, ΕΛΚΕΠΑ, στα πλαίσια Ευρωπαϊκού Προγράµµατος SAVE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής / Γ ΧVII Ενέργειας. «Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας»

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 24 εγκατεστηµένος στο Χώρο ιάθεσης Απορριµµάτων (ΧΥΤΑ) στα Άνω Λιόσια 12, και λειτουργεί από το Σεπτέµβριο 2001. Έτσι, το βιοαέριο που εκλύεται από τα απορρίµµατα χρησιµοποιείται ως καύσιµο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αρκετής για την ηλεκτροδότηση µιας πόλης 15.000 κατοίκων, αφού ο συγκεκριµένος σταθµός ΣΗΘ έχει ηλεκτρική ισχύ 14 MW e και θερµική ισχύ 16,5 MW th. Επίσης, ήδη από τα τέλη του 2003 τέθηκε σε δοκιµαστική λειτουργία ο Σταθµός Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας και Θερµότητας από Βιοαέριο, της ΕΥΑΘ, στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυµάτων Θεσσαλονίκης (ΕΕΛΘ), στη Σίνδο 13. Με τη λειτουργία του Σταθµού αυτού συµπαραγωγής ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας από βιοαέριο που παράγεται από την αναερόβια χώνευση της ιλύος, η οποία προκύπτει από την επεξεργασία των λυµάτων, αναµένεται να παράγεται ηλεκτρική ενέργεια για την αποκλειστική κάλυψη των αναγκών της ΕΕΛΘ και εκτιµάται ότι θα ανέρχεται σε 27000 kwh περίπου ηµερησίως, καλύπτοντας το 47% των απαιτήσεών της σε ενέργεια. Με την ολοκλήρωση της γραµµής χώνευσης µε την οποία θα επιτευχθεί η µεγαλύτερη δυνατή και πλήρης εκµετάλλευσή της προς χώνευση λάσπης για την παραγωγή βιοαερίου, θα είναι δυνατόν να παράγεται ηλεκτρική ενέργεια περίπου 59.000 kwh ηµερησίως, καλύπτοντας το 86% των καινούργιων απαιτήσεων της ΕΕΛΘ. Τέλος, είναι δυνατή η αξιοποίηση των συστηµάτων Συµπαραγωγής µε την εκµετάλλευση των δασικών και γεωργικών υπολειµµάτων της χώρας (περίπου 10.000.000 τόνοι ετησίως), το 25% των οποίων εκτιµάται ότι µπορεί να αξιοποιηθεί για το σκοπό αυτό, δηµιουργώντας ένα σηµαντικό δυναµικό συµπαραγωγής άνω των 400 MW e. Καθώς µάλιστα τα δασικά και γεωργικά αυτά υπολείµµατα είναι διάσπαρτα σε όλη η χώρα, η αξιοποίησή τους από µικρές τοπικές µονάδες ΣΗΘ θα συµβάλλει σηµαντικά στην ικανοποίηση των αναγκών τηλεθέρµανσης και τηλεψύξης σε πολλές αποµακρυσµένες περιοχές. 12 http://www.hachp.gr, Ελληνικός Σύνδεσµος Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού & Θερµότητας (ΕΣΣΗΘ) 13 http://www.energia.gr, περιοδικό «Ενέργεια», άρθρο «ΕΥ ΑΠ: Σταθµός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕΛΘ από βιοαέριο, από τη λάσπη της επεξεργασίας των λυµάτων» (4/12/2003)

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 25 4. Προβλήµατα και εµπόδια στην ανάπτυξη των συστηµάτων ΣΗΘ στην Ελλάδα σήµερα Η αγορά της Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας στη χώρα µας, µέχρι και σήµερα, δεν έχει αναπτυχθεί ικανοποιητικά. Οι δυσκολίες και τα εµπόδια ποικίλουν, και στη συνέχεια, επιχειρείται η αποτύπωση των βασικών αιτιών 14 που αποτρέπουν την προώθηση της ΣΗΘ στον ελληνικό ενεργειακό τοµέα: Ένα από τα βασικά προβλήµατα που εµποδίζουν την ανάπτυξη και προώθηση των εφαρµογών ΣΗΘ στην Ελλάδα, σήµερα, αποτελεί το ασαφές υπάρχον νοµικό πλαίσιο, και ιδιαίτερα ενόψει των δοµικών αλλαγών που υφίσταται ο ενεργειακός τοµέας σήµερα, µε την απελευθέρωση των αγορών του. Αναφορά σε θέµατα ΣΗΘ γίνεται µόνο έµµεσα, κυρίως στο Ν.2244/94 "Ρύθµιση θεµάτων ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και από συµβατικά καύσιµα και άλλες διατάξεις", στο Ν.2773/99 που ρυθµίζει θέµατα σχετικά µε την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σύµφωνα µε την Οδηγία 96/92/ΕΕ, καθώς επίσης και στην Οδηγία 2001/77/ΕΕ «για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιµες πηγές στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας», στο µέτρο που χρησιµοποιούνται ΑΠΕ για τη ΣΗΘ. Ωστόσο, πρόσφατα, ψηφίστηκε η Οδηγία 2004/8/ΕΚ «για την προώθηση της συµπαραγωγής ενέργειας βάση της ζήτησης για χρήσιµη θερµότητα στην εσωτερική αγορά ενέργειας και για την τροποποίηση της οδηγίας 92/42/ΕΟΚ», η οποία αναµένεται να καλύψει τα όποια κενά στο θέµα της συµπαραγωγής, µετά την ενσωµάτωσή της στο ελληνικό θεσµικό πλαίσιο. Έλλειψη ανταγωνιστικής τιµολογιακής πολιτικής για τη Συµπαραγωγή στον βιοµηχανικό τοµέα. Η υπάρχουσα τιµολόγηση φυσικού αερίου για ΣΗΘ και του τρόπου υπολογισµού της τιµής του, καλύφθηκε από τη ΕΠΑ τον Οκτώβριο του 1999, αλλά λόγω της αβεβαιότητας και της καθυστέρησης οδήγησε σηµαντικά ενεργειακά έργα ΣΗΘ, που επιλέχθηκαν για επιδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Ενέργειας του Β ΚΠΣ, στην απένταξη. 14 http://www.hachp.gr, Ελληνικός Σύνδεσµος Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού & Θερµότητας (ΕΣΣΗΘ)

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 26 Παντελής έλλειψη τιµολογιακής πολιτικής για τη Συµπαραγωγή στον τριτογενή τοµέα. Καθυστέρηση του διαγωνισµού διανοµής του φυσικού αερίου για τις µεγάλες πόλεις -πρόσφατα, η διανοµή του φυσικού αερίου σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Βόλο ανατέθηκε στην Italgas (49%), ενώ για το δίκτυο της Αθήνας η διανοµή ανατέθηκε στη κοινοπραξία Cinergy (USA) και Shellgas (UK)- και δυσκολίες για την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου διανοµής φυσικού αερίου. Αδυναµία από την πλευρά του ηµοσίου, και κυρίως των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης να αναλάβουν πρωτοβουλίες σε θέµατα συµπαραγωγής, που όπως αναφέρθηκε άλλωστε είναι αποδοτικά για την εξυπηρέτηση τοπικών, αποκεντρωµένων και διάσπαρτων περιοχών. Αυτό έχει ως συνέπεια την ανεπάρκεια στήριξης των έργων ΣΗΘ εκ µέρους των περιφερειακών και τοπικών Αρχών. Η ελλιπής προς το παρόν απελευθέρωση του κλάδου της ενέργειας, παρά τις ισχύουσες νοµοθετικές ρυθµίσεις. Υψηλό τεχνολογικό κόστος και δαπάνες εγκατάστασης συστηµάτων ΣΗΘ. Παντελής απουσία κινήτρων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Ελλιπής ενηµέρωση των ελλήνων µηχανικών σε θέµατα συµπαραγωγής.

Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2004/8/ΕΚ στην Ελληνική Ενεργειακή Νοµοθεσία 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η Οδηγία 2004/8/ΕΚ «για την προώθηση της συµπαραγωγής ενέργειας βάση της ζήτησης για χρήσιµη θερµότητα στην εσωτερική αγορά ενέργειας και για την τροποποίηση της Οδηγίας 92/42/ΕΟΚ» Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ύστερα από διαπίστωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για ανάληψη δράσης µε σκοπό την προώθηση της συµπαραγωγής ενέργειας, έτσι ώστε να αξιοποιηθεί το µεγάλο δυναµικό εξοικονόµησης και να συµβάλει στη βελτίωση της ασφάλειας και του εφοδιασµού στην ΕΕ και την εκπλήρωση των δεσµεύσεων του Κιότο, ανέλαβε την πρωτοβουλία και υπέβαλε πρόταση µε βασικό στόχο την προώθηση της τεχνικής της συµπαραγωγής εντός της ΕΕ. Η πρόταση της Επιτροπής αποσκοπεί στη θέσπιση κοινού πλαισίου που θα προάγει και θα διευκολύνει µε διαφάνεια την εγκατάσταση σταθµών συµπαραγωγής εκεί που υπάρχει ή προβλέπεται ζήτηση ωφέλιµης θερµότητας, επιδιώκοντας βραχυπρόθεσµα την ενίσχυση των υφιστάµενων σταθµών συµπαραγωγής και τη δηµιουργία νέων, ενώ µακροπρόθεσµα, επιδιώκεται η δηµιουργία του απαραίτητου πλαισίου για συµπαραγωγή υψηλής αποδοτικότητας, που θα συµβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη και στον περιορισµό των CO2 και άλλων ουσιών 15. Αντικείµενο της πρότασης ήταν η καθιέρωση κοινών ορισµών για τη συµπαραγωγή και κοινών κριτηρίων για τη συµπαραγωγή υψηλής απόδοσης µέσω του υπολογισµού της εξοικονόµησης πρωτογενούς ενέργειας. Στην πρόταση αυτή διατυπώθηκαν οι υποχρεώσεις των κρατών µελών να διενεργούν αναλύσεις σχετικά µε το εθνικό δυναµικό συµπαραγωγής υψηλής απόδοσης, καθιερωνόταν το σύστηµα «εγγυήσεων προέλευσης», που παρέχει τη δυνατότητα στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από συµπαραγωγή να αποδεικνύουν ότι η ηλεκτρική ενέργεια προέρχεται από συµπαραγωγή, προβλέπονταν διαδικασίες για την αξιολόγηση της αποκτηθείσας πείρας από την εφαρµογή και τη συνύπαρξη των διαφόρων µηχανισµών στήριξης της συµπαραγωγής που χρησιµοποιήθηκαν από τα κράτη µέλη, ορίζονταν αρχές για τη σχέση µεταξύ των ηλεκτροπαραγωγών από συµπαραγωγή και του ηλεκτρικού δικτύου παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς επίσης και οι υποχρεώσεις των κρατών µελών να αξιολογούν τις ισχύουσες διοικητικές διαδικασίες έτσι ώστε να µειωθούν οι διοικητικοί φραγµοί για την ανάπτυξη της συµπαραγωγής. 15 http://europa.eu.int/scadplus/leg/el/lvb/l27021.htm