Η Υγεία στην ΚΡΗΤΗ 1898-1913 Τζένη Κόσοβα Ειδικότητα Βοηθών Νοσηλευτών Τμήμα ΓΝ1
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Η Κρητική Πολιτεία κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για την βελτίωση της Δημόσιας υγείας του πληθυσμού. Η Υγειονομική πολιτική επικεντρώθηκε: Στον εκσυγχρονισμό των θεσμών και των αντιλήψεων του λαού για την υγιεινή, την υγειονομική νομοθεσία, τον έλεγχο της μετάδοσης των επιδημικών νόσων, τους αστιατρικούς έλεγχους και την ίδρυση σύγχρονων για την εποχή νοσοκομείων.
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΨΥΧΙΚΑ ΑΡΡΩΣΤΟΥ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ. Σε όλο τον Ελληνικό χώρο η αντιμετώπιση και θεραπεία των ψυχικά αρρώστων γίνεται στις εκκλησίες ή στα μοναστήρια. Μόνο η μονή του Δαφνίου στην Αθήνα δεχόταν ψυχοπαθείς για θεραπεία αλλά και για εγκλεισμό Οι παλιές εκκλησίες σε όλη την Ελλάδα είχαν κελί με αλυσίδες και κρίκους για τον περιορισμό τους. Το άσυλο μέχρι και τα τέλη του 18ου αιώνα λειτουργούσε ως χώρος ψυχαγωγίας και ήταν ανοιχτό για το κοινό. Το 19ο αιώνα αρχίζει και η ίδρυση μεγάλων ασύλων με χιλιάδες αρρώστους.
ΨΥΧΙΚΗ ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΚΑΙ ΦΡΕΝΟΚΟΜΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Κατά την Κρητική Πολιτεία επειδή ο αριθμός των αρρώστων στα ψυχιατρεία της Ελλάδας ήταν πολύ μεγάλος, η απαγόρευση νοσηλείας στα δημόσια νοσοκομεία της Κρήτης, άφηναν ουσιαστικά χωρίς φροντίδα τους ψυχικά αρρώστους. 'Έτσι άτομα με βαριά ψυχικά νοσήματα έμεναν στα χωριά τους και προκαλούσαν αναστάτωση και φόβο σε οικογενειακό αλλά και σε κοινωνικό περιβάλλον. Οι πιο διαταραγμένοι ψυχοπαθείς κατέληγαν μερικές φορές σε φυλακές. Γινόταν, «..παίγνιον των κρατουμένων...και υπό την άποψιν της ηθικής είναι μια μεγάλη απαξία..παρεμβάλλοντες μεγάλην αμηχανίαν εις την καλήν πορείαν της υπηρεσίας..»
Σε μερικές περιπτώσεις, η Χωροφυλακή στα Χανιά τους έστελνε στο κρατητήριο του Δημοτικού Νοσοκομείου ή πρότεινε την απέλαση τους. Επίσης πρότεινε την μετάβαση μουσουλμάνων ψυχοπαθών στην Κωνσταντινούπολη για νοσηλεία. Το Μά'ι'ο του 1900, για τους άπορους και επικίνδυνους φρενοβλαβείς, προτείνεται η αποστολή τους σε κατάλληλο θεραπευτήριο όπως το Δρομοκα'ί'τειο. Η Κρητική πολιτεία προσπάθησε να προστατέψει τον ψυχικά άρρωστο και θέσπισε νόμο για την προστασία του από επιβαρυντικές συμπεριφορές εις βάρος του. Με αστυνομική διαταγή απαγορεύτηκε η δημόσια παρενόχληση και εξύβριση φρενοβλαβών.
Το πρώτο νοσοκομείο στο Συντριβάνι.
ΤΟ ΦΡΕΝΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΩΡΑΣ Το Φρενοκομείο εγκαταστάθηκε και λειτούργησε στης 12 Αυγούστου του 1900 σε οίκημα αραιοκατοικημένης περιοχής της Νέας Χώρας. Διόρισαν φύλακα και επιστάτη. Στο Φρενοκομείο μέχρι της 25 Ιανουαρίου 1901 είχαν εισαχθεί 23 άρρωστοι,16 άνδρες και 7 γυναίκες και πέθαναν οι τρεις. Η πιστοποίηση της ψυχικής νόσου και της νοσηλείας γινόταν από ιατρούς αλλά και από τους προκρίτους και τον ειδικό πάρεδρο των χωριών. Η ιατρική παρακολούθηση ήταν ανεπαρκής λόγω έλλειψης προσωπικού. Εκτός από τον περιορισμό δεν γινόταν καμία θεραπεία.
ΤΟ ΑΣΥΛΟ ΦΡΕΝΟΒΛΑΒΩΝ ΣΟΥΔΑΣ Η ίδρυση φρενοκομείου στην Σούδα γίνεται στις 7 Απριλίου του 1910. Ο κανονισμός λειτουργίας του δεν εκδόθηκε κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας αλλά λίγους μήνες μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα τον Απρίλιο του 1914. Τον Μά'ι'ο του 1910 νοσηλεύθηκαν 5 άνδρες και 1 γυναίκα. Η φροντίδα και η επιτήρηση των νοσηλευομένων δεν ήταν επαρκείς. Τα έξοδα νοσηλείας βάρυναν τους ίδιους τους αρρώστους, εκτός των απόρων των οποίων τα έξοδα καλύπτονταν από τους δήμους.
ΣΧΟΛΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Με τον Καποδίστρια έγινε προσπάθεια να κατασκευαστούν κατάλληλα σχολικά κτήρια και υπήρξε νομοθεσία στο να γίνουν ευρύχωρα, ευάερα και ευήλια. Οι κανονισμοί και οι νομοθετικές ρυθμίσεις όμως δεν εφαρμόστηκαν ποτέ και έτσι το 1894 ελήφθησαν νέα μέτρα για τον τρόπο κατασκευής και για τις υγιεινές συνθήκες των σχολείων. Η κατάσταση των περισσότερων διδακτηρίων, από υγιεινής πλευράς, στις αρχές του 20ου αιώνα παρουσιάζεται ως οικτρή! Η καθαριότητα των μαθητριών και των μαθητών ήταν όλως πλημμελής.
Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΥΓΕΙΝΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ Επί Κρητικής Πολιτείας, παρά τη σημαντική νομοθεσία για τη Δημόσια Υγεία, δεν υπήρξε ειδική νομοθεσία για την υγιεινή των σχολείων. Το μάθημα της σχολικής υγιεινής δεν διδασκόταν συστηματικά στα σχολεία. Στη συζήτηση της Κρητικής Βουλής, στις 13 Μαιου 1903, για την τροποποίηση του Νόμου 391, «Περί Δημοτικής Εκπαιδευσέως», έγινε αναφορά στον θεσμό του σχολίατρου. Αποφασίσθηκε να διορισθεί «τακτικός ιατρός Διδασκαλείου εκ των επιστημόνων ιατρών αντί δρχ.80 κατά μήνα υποχρεούμενος να διδάσκη και το μάθημα της υγιεινής». Έτσι έγινε προσπάθεια οι συνθήκες στα σχολεία να βελτιωθούν μέσω των ελέγχων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ «Δημόσια Υγεία, Κοινωνική Πρόνοια και Υγειονομική Πολιτική στην Κρητική Πολιτεία (1898 1913)» έκδοση του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Ιωάννης Ε.Πολυχρονίδης Εκδόσεις Παπαζήση 2010 εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ στο τεύχος Νοεμβρίου/ Δεκεμβρίου 2012 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!