ΕΛΑΙΟΛΙΠΑΝΤΙΚΟ ΚΥΛΙΝΔΡΩΝ ΑΡΓΟΣΤΡΟΦΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΤΗΣ ΓΔ/Π, ΒΑΡΕΟΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ (ΜΑΖΟΥΤ) ΜΕ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΘΕΙΟ ΕΩΣ 1%

ΕΛΑΙΟΛΙΠΑΝΤΙΚΟ ΚΥΛΙΝΔΡΩΝ ΑΡΓΟΣΤΡΟΦΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΤΗΣ ΓΔ/Π, ΒΑΡΕΟΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ (ΜΑΖΟΥΤ) ΜΕ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΘΕΙΟ ΕΩΣ 1%

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ...3 2. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ...3 3. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ...3 4. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ - ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ...3 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ... 4 5.1 ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ... 4 5.2 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 4 5.3 ΑΠΟΔΟΧΗ - ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ... 5 5.3.1 Κατά την Περίοδο Εγγύησης... 5 5.3.2 Εκτός Περιόδου Εγγύησης... 5 5.4 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ...5 6. ΔΟΚΙΜΕΣ... 6 6.1 ΔΟΚΙΜΕΣ ΤΥΠΟΥ... 6 6.2 ΔΟΚΙΜΕΣ ΜΕ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ (ΔΟΚΙΜΕΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΠΑΡΤΙΔΑΣ )...6 7. ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ (NAME, PLATES AND MARKING)...6 8. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ...7 9. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ... 8 9.1 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ... 8 9.1.1 ΠΙΝΑΚΑΣ Ι... 8-2 -

ΕΛΑΙΟΛΙΠΑΝΤΙΚΟ ΚΥΛΙΝΔΡΩΝ ΑΡΓΟΣΤΡΟΦΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΓΔ/Π, ΒΑΡΕΟΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΜΑΖΟΥΤ ΜΕ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΘΕΙΟ ΕΩΣ 1% ΜΕ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΙΞΩΔΟΥΣ ΚΑΤΑ SAE 50 1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Η παρούσα προδιαγραφή καλύπτει τις απαιτήσεις της Γενικής Διεύθυνσης Παραγωγής της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού για την προμήθεια ελαιολιπαντικών που προορίζονται για τη λίπανση των κυλίνδρων των δίχρονων αργόστροφων κινητήρων εσωτερικής καύσης με σταυρό. ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΙΞΩΔΟΥΣ ΚΑΤΑ SAE J300e ΚΩΔΙΚΟΣ ΔΕΗ SAE 50 806000018 2. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ Λιπαντέλαιο, Λίπανση, Κυλινδρέλαιο, Ελαιολιπαντικό, Δίχρονοι Αργόστροφοι Κινητήρες Εσωτερικής Καύσης, Μαζούτ με περιεκτικότητα σε θείο έως 1%. 3. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Τα ελαιολιπαντικά αυτής της προδιαγραφής προορίζονται για την λίπανση των κυλίνδρων των δίχρονων αργόστροφων κινητήρων εσωτερικής καύσης τύπου CROSSHEAD (με σταυρό) που λειτουργούν με βαρύ καύσιμο (RESIDUAL FUEL) μαζούτ, με περιεκτικότητα σε θείο από 0,5 έως 1%. Θα πρέπει να εξασφαλίζουν : ικανοποιητική λίπανση μεταξύ των ελατηρίων των εμβόλων και των χιτωνίων, θερμική σταθερότητα στις υψηλές θερμοκρασίες, υψηλή προστασία από φθορά των χιτωνίων των κυλίνδρων, των ελατηρίων και των αυλακώσεων των εμβόλων, των χιτωνίων και των βαλβίδων, απορρυπαντική και διασκορπιστική ικανότητα για διατήρηση καθαρών συνθηκών στους κυλίνδρους, ελαχιστοποίηση επικαθήσεων και απομάκρυνση των καταλοίπων καύσης, αποτελεσματική εξουδετέρωση των όξινων παραγώγων της καύσης, στεγανοποίηση μεταξύ των ελατηρίων των εμβόλων και των χιτωνίων. Σε περίπτωση χρήσης μαζούτ με περιεκτικότητα σε θείο μικρότερη του 0,5% για την επιλογή του κατάλληλου ελαιολιπαντικού θα πρέπει να υπάρξει συνεννόηση της ΔΕΗ με τον εκάστοτε κατασκευαστή των κινητήρων ή και τον Ανάδοχο του Έργου. 4. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ - ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - 3 -

Για τη σύνταξη της παρούσας προδιαγραφής έχουν ληφθεί υπόψη τα εξής: Οι απαιτήσεις, οι οδηγίες και οι προδιαγραφές των σχεδιαστών και κατασκευαστών Οίκων WARTSILA, MAN B&W, MITSUI, CEGΙELSKI, BWSC και άλλων. Η προδιαγραφή SAE J300e SAE Viscosity Classification for Automotive Engines Lubricants. Το ASTM D3244/90a Practice for Utilization of Test Data to Determine Conformance with Specifications CIMAC Guidelines for the lubrication of two-stroke crosshead diesel engines, 1997 CIMAC Guidelines for diesel engines lubrication- Impact of fuel on lubrication 2000 CIMAC 2-stroke crosshead engine cylinder lubrication, 2001 CIMAC Marine cylinder oils Market trends creating formulating challenges, 2004 CIMAC Guidelines for diesel engines lubrication- Lubricating oil degradation 2004 KJELD AABO The interaction between low-sulphur fuel and lubricants, Motorship Conference, 2001 MARPOL 73/78 Appendix 1 Experiences for operating engines and boilers on low sulphur fuels MARPOL ANNEX VI- Coping without sulphur 2005 Η μέχρι τώρα εμπειρία της ΔΕΗ στη χρήση των ελαιολιπαντικών αυτών. 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ 5.1 ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ Τα βασικά ελαιολιπαντικά της παρούσας προδιαγραφής πρέπει να προέρχονται από κλάσματα πετρελαίου, από συνθετικά παραγόμενες ενώσεις ή από συνδυασμό των δύο αυτών προϊόντων, τα οποία μπορεί να είναι πρωτογενή, επαναδιϋλισμένα (rerefined) ή συνδυασμός αυτών. Τα παραπάνω βασικά ορυκτέλαια πρέπει να αναμιγνύονται με τα πρόσθετα (είδος και ποσότητα) που αναγράφονται στα προσκομισθέντα, κατά την κατάθεση της προσφοράς, πιστοποιητικά, ώστε το τελικό προϊόν να ικανοποιεί απόλυτα τις απαιτήσεις της παρούσας προδιαγραφής και να έχει την πλήρη αποδοχή του εκάστοτε κατασκευαστή ή και του Αναδόχου του Έργου. 5.2 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των ελαιολιπαντικών θα πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του Πίνακα 9.1.1 της παρούσας προδιαγραφής. - 4 -

5.3 ΑΠΟΔΟΧΗ - ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ 5.3.1 Κατά την Περίοδο Εγγύησης Σε περίπτωση που οι αργόστροφοι κινητήρες εσωτερικής καύσης είναι σε περίοδο εγγύησης, για να γίνουν αποδεκτά σε διαγωνισμούς προμήθειας της ΔΕΗ τα προσφερόμενα ελαιολιπαντικά, θα πρέπει να έχουν την πλήρη αποδοχή του εκάστοτε κατασκευαστή Οίκου των κινητήρων ή και του Αναδόχου του έργου. Η πλήρης αποδοχή των ελαιολιπαντικών θα αποδεικνύεται είτε με την αναγραφή του προϊόντος σε πρόσφατη λίστα καταλληλότητας του κατασκευαστή των κινητήρων (QUALIFIED LIST) είτε από επίσημο έγγραφο πλήρους αποδοχής του προϊόντος από τον εκάστοτε κατασκευαστή ή και τον Ανάδοχο του Έργου και με την προσκόμιση όλων των αποτελεσμάτων των δοκιμών μηχανικών και μη που εκτελέστηκαν στα πλαίσια της διαδικασίας αποδοχής από τους κατασκευαστές των κινητήρων. 5.3.2 Εκτός Περιόδου Εγγύησης Σε περίπτωση που οι αργόστροφοι κινητήρες εσωτερικής καύσης δεν είναι σε περίοδο εγγύησης (δηλαδή έχει γίνει η οριστική παραλαβή τους από τη ΔΕΗ), θα γίνονται αποδεκτά σε διαγωνισμούς προμήθειας της ΔΕΗ, εκτός εκείνων που πληρούν τις προϋποθέσεις της παραγράφου 5.3.1, και τα ελαιολιπαντικά τα οποία περιλαμβάνονται σε πρόσφατη λίστα καταλληλότητας (QUALIFIED LIST) του σχεδιαστή του κινητήρα, Οίκου και εκείνα για τα οποία οι προμηθευτές διαθέτουν πρόσφατο LETTER OF NO OBJECTION από τον κατασκευαστή ή και τον Ανάδοχο του Έργου ή / και τον σχεδιαστή Οίκο. Σε αυτή την περίπτωση οι εταιρείες ελαιολιπαντικών θα πρέπει να προσκομίσουν και όλα τα αποτελέσματα των δοκιμών μηχανικών και μη, που εκτελέστηκαν στα πλαίσια της διαδικασίας, αποδοχής από τους σχεδιαστές των κινητήρων ή βάσει των οποίων χορηγήθηκε το LETTER OF NO OBJECTION. 5.4 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Οι εταιρείες ελαιολιπαντικών θα πρέπει να προσκομίζουν πιστοποιητικά στα οποία θα αναγράφονται τα παρακάτω στοιχεία : Η προέλευση και οι προμηθευτές των βασικών ορυκτελαίων. Οι Προμηθευτές και οι εμπορικές ονομασίες των προσθέτων. Όλα τα πληροφοριακά φυλλάδια των εταιρειών παραγωγής των προσθέτων, στα οποία θα αναγράφονται η γενική περιγραφή τους και τα αποτελέσματα των μηχανικών δοκιμών τους. Το φάσμα IR του τελικού προϊόντος σε δισκέττα 1,44 MB ή CD-ROM. Τα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας (Material Safety Data Sheets) των προσφερομένων ελαιολιπαντικών. Στα εν λόγω Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας θα περιέχονται όλες οι απαιτούμενες πληροφορίες από τις οποίες θα προκύπτει η μη επικινδυνότητα των ελαιολιπαντικών (για το προσωπικό και για το περιβάλλον) κατά τη διαχείρισή τους (μεταφορά, αποθήκευση, χρήση). Τα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην Οδηγία 1999/45/EC (EE L 200 της 30.7.1999) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της Οδηγίας 2001/60/EC (EE L 226 της 22.8.2001) της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας καθώς και τα αναφερόμενα στην ΥΑ 265/2002 (ΦΕΚ 1214/19.Σεπτεμβρίου 2002), την ΥΑ & Έγκριση υπ αριθμ. 508/91 (ΦΕΚ 886/30.10.1991) σε εναρμόνιση προς την Οδηγία 2001/58 (EE 212 της 7.8.2001) και τα αναφερόμενα στις τροποποιήσεις αυτής (Απόφαση υπ αριθμ. 195/2002, ΦΕΚ 907/17.06.2002- Απόφαση 509/2003, ΦΕΚ 910/18.06.04 Απόφαση 389/2003, ΦΕΚ 06.02.04) καθώς επίσης και με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία. - 5 -

6. ΔΟΚΙΜΕΣ 6.1 ΔΟΚΙΜΕΣ ΤΥΠΟΥ Σαν δοκιμές τύπου ορίζονται όλες οι μηχανικές και εργαστηριακές δοκιμές που έχει υποβληθεί το ελαιολιπαντικό από τον κατασκευαστή ή/και τον σχεδιαστή του κινητήρα για να τύχει της αποδοχής του ή / και για να του χορηγηθεί το LETTER OF NO OBJECTION. Τα πιστοποιητικά εκτέλεσης των παραπάνω δοκιμών που θα προσκομίζουν οι προμηθευτές θα προέρχονται από τα διαπιστευμένα εργαστήρια είτε των παραγωγών προσθέτων, είτε από αντίστοιχα διαπιστευμένα εργαστήρια των ιδίων των εταιρειών παραγωγής των ελαιολιπαντικών. 6.2 ΔΟΚΙΜΕΣ ΜΕ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ (ΔΟΚΙΜΕΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΠΑΡΤΙΔΑΣ ) Τα ελαιολιπαντικά που θα παραδίδει κάθε προμηθευτής στη ΔΕΗ, για να είναι τεχνικώς αποδεκτά θα πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του Πίνακα 9.1.1 και της παραγράφου 5. Η ΔΕΗ έχει το δικαίωμα, με αντιπρόσωπό της, να λαμβάνει δείγματα από τα τελικά προϊόντα είτε αυτά είναι συσκευασμένα σε βαρέλια είτε σε βυτιοφόρο και να ελέγχει τις τιμές των φυσικοχημικών χαρακτηριστικών του Πίνακα 9.1.1, στα εργαστήρια των προμηθευτών ή στο ΚΔΕΠ (εργαστήριο της ΔΕΗ). Η δειγματοληψία θα γίνεται σύμφωνα με το ASTM D4057 για προϊόντα συσκευασμένα σε βαρέλια και με λήψη ενός δείγματος ανά βυτίο για προϊόντα χύμα σε βυτιοφόρο. Η προμηθεύτρια εταιρεία πριν από την αναγγελία ετοιμότητας του υλικού προς επιθεώρηση θα πρέπει να έχει εκτελέσει όλες τις προβλεπόμενες, από την παρούσα προδιαγραφή, δοκιμές αποδοχής παρτίδας στο τελικό προϊόν, δηλαδή στο συσκευασμένο σε βαρέλια ελαιολιπαντικό ή στο χύμα σε περίπτωση παράδοσης σε βυτία. Δελτίο που θα περιέχει τα αποτελέσματα των παραπάνω δοκιμών θα παραδίδεται στον αντιπρόσωπο της ΔΕΗ πριν από την επιθεώρηση. Το υλικό θα είναι τεχνικά αποδεκτό εάν για κάθε μια από τις τιμές των μετρούμενων παραμέτρων είναι μεγαλύτερες ή ίσες με τις προδιαγραφόμενες (εάν πρόκειται για min), ή μικρότερες ή ίσες με τις προδιαγραφόμενες (εάν πρόκειται για max). Σε αντίθετη περίπτωση το υλικό θα κρίνεται μη αποδεκτό όποια και αν είναι η επαναληψιμότητα (repeatability) της μεθόδου μέτρησης. 7. ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ (NAME, PLATES AND MARKING) Πάνω στην επιφάνεια των βαρελιών που φέρει τα πώματα, θα αναγράφονται ευκρινώς οι παρακάτω ενδείξεις. ΔΕΗ ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΛΙΚΟΥ ΔΕΗ ΚΥΛΙΝΔΡΕΛΑΙΟ (SAE 50, ΤΒΝ 40) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ σε Kg (ΚΑΘΑΡΟ ΒΑΡΟΣ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΡΤΙΔΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΛΑΙΟΛΙΠΑΝΤΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΡΙΑ ΕΤΑΙΡΙΑ - 6 -

8. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ Τα ελαιολιπαντικά θα παραδίδονται συσκευασμένα σε σιδερένια βαρέλια αρίστης κατάστασης ωφέλιμου βάρους περίπου 180 190 Kg ή σε βυτιοφόρο όχημα, κατάλληλο για τη μεταφορά ελαιολιπαντικών. Συνημμένα: Οι αναφερόμενοι Κανονισμοί / Προδιαγραφές της Παραγράφου 4 εκτός των απαιτήσεων, οδηγιών και προδιαγραφών των σχεδιαστών και κατασκευαστών Οίκων WARTSILA, MAN B&W, MITSUI, CEGΙELSKI, BWSc και άλλων. - 7 -

9. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 9.1 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ 9.1.1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΟΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΕΛΑΙΟΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΡΙΑ ASTM IP ΕN / ISO ΚΙΝHMATIKO ΙΞΩΔΕΣ 100 ο C, (minmax) cst D 445 71 3104 16,3-21,9 ΚΙΝHMATIKO ΙΞΩΔΕΣ 40 ο C, (min-max) cst D 445 71 3104 (βλέπε υποσημείωση 1 ) ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΞΩΔΟΥΣ, min D 2270 226 I2909 95 ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ kg/l D 1298 160 3838 (βλέπε υποσημείωση 1) ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΗΣ, min 0 C D 92 36 2592 210 ΣΗΜΕΙΟ ΡΟΗΣ, max 0 C D 97 15 3016-9 ΑΛΚΑΛΙΚΟΤΗΤΑ (ΤΒΝ), (min-max) mg KOH/kg D 2896 276 3771 38-42 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΝΕΡΟ % κ.β. D 95 74 9029 NIL ΘΕΙΪΚΗ ΤΕΦΡΑ, max % κ.β. D 874 163 3987 5,5 ΦΩΣΦΟΡΟΣ, (min-max) ppm AAS ICP AAS (βλέπε υποσημείωση 1) ΑΣΒΕΣΤΙΟ, (min-max) ppm AAS ICP AAS (βλέπε υποσημείωση 1) ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ, (min-max) ppm AAS ICP AAS (βλέπε υποσημείωση 1) ΜΑΓΝΗΣΙΟ, (min-max) ppm AAS ICP AAS (βλέπε υποσημείωση 1) ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Οι προδιαγραφόμενες τιμές (Specifications) φυσικοχημικών χαρακτηριστικών του ανωτέρου πίνακα αποτελούν και όρια αποδοχής παρτίδας (Acceptance Limit A.L.) σύμφωνα με την παράγραφο 7 του ASTM D3244-90a (Specification = A.L.). 1 Να αναφέρονται από τους προμηθευτές - 8 -