Παγκόσµια εικόνα του περιβάλλοντος Θεοδότα Νάντσου WWF Ελλάς Παγκόσµια προβλήµατα Αιτίες της περιβαλλοντικής καταστροφής Λύσεις Τι γίνεται στην Ελλάδα; Ορισµοί
Πρόβληµα: Απώλεια βιοποικιλότητας Περίπου 1,7 εκατ. είδη έχουν αναγνωριστεί. Οι συνολικές εκτιµήσεις ποικίλουν από 5-100 εκατ. Τα πιό πλούσια σε βιοποικιλότητα οικοσυστήµατα είναι τα τροπικά δάση (περ. 8% της γης φιλοξενούν περ. 85% των ειδών) Η εξαφάνιση της βιοποικιλότητας δεν έχει µόνο ηθικές προεκτάσεις για τον άνθρωπο, αλλά και πρακτικές.
Πρόβληµα: Απώλεια βιοποικιλότητας (2) Η βιοποικιλότητα κινδυνεύει από: υποβάθµιση και απώλεια βιοτόπων εισαγωγή ξενικών ειδών στους βιοτόπους παράνοµο εµπόριο ειδών πανίδας & χλωρίδας χρήση αγροχηµικών και ρύπανση γενικότερα αλλαγή κλιµατικών συνθηκών
Πρόβληµα: Υδατικοί πόροι 70 % του πλανήτη είναι νερό. Μόνο 3 % είναι γλυκό νερό και 3/4 αυτού βρίσκεται παγωµένο στους πόλους. Άνιση κατανοµή υδατικών πόρων. Η γη χωρίζεται σε υδατικά ηµισφαίρια. Οι γεωτρήσεις προκαλούν υφαλµύρινση Τα αγροχηµικά διεισδύουν στον υπόγειο υδροφόρο Μειώνεται η ποσότητα και η ποιότητα
Πρόβληµα: Υδατικοί πόροι (2) Οι λεκάνες απορροής καταστρέφονται από εισβολή ανθρώπινων δραστηριοτήτων στα βουνά και καταστροφή δασοκάλυψης. Άλπεις: Τα δάση πεθαίνουν και οι χιονοστιβάδες δεν επιτρέπουν εµπλουτισµό Άνδεις Ισηµερινού: Απώλεια δασών=διάβρωση εδάφους + αδυναµία φυσικού εµπλουτισµού Μεσόγειος: Καταστροφή δασών από πυρκαγιές και οικιστική επέκταση = πληµµύρες
Πρόβληµα: Υδατικοί πόροι (3) Υγρότοποι: Οι παρεξηγηµένοι βάλτοι µε τα κουνούπια. Καλύπτουν περίπου το 6% της γης. 2/3 των αλιευµάτων της γης τρέφονται σε παλιρροιακές ζώνες Οι υγρότοποι αποξηραίνονται, ρυπαίνονται µε αγροχηµικά, καταστρέφονται από φράγµατα ή γίνονται σκουπιδότοποι. Η πανίδα των υγροτόπων κινδυνεί από το κυνήγι Κωπαϊδα, Κάρλα, Σχοινιάς, νησιά
Πρόβληµα: φαινόµενο θερµοκηπίου Χωρίς την ύπαρξη CO 2 (σε φυσικά επίπεδα) η θερµοκρασία της γης θα ήταν 30 ο χαµηλότερη Η υπερβολική εκποµπή CO 2 εντείνει τη φυσική λειτουργία του «θερµοκηπίου» και προκαλεί αφύσικη αύξηση της θερµοκρασίας Αύξηση κατά 3 ο C θα επιφέρει τις υψηλότερες θερµοκρασίες των τελευταίων 2 εκατ. Ετών Η γρήγορη (εξελικτικά) αύξηση της θερµοκρασίας δεν επιτρέπει την προσαρµογή των ειδών
Πρόβληµα: φαινόµενο θερµοκηπίου (2) Η αύξηση της θερµοκρασίας θα προκαλέσει: Επέκταση των θαλασσών λόγω του λιωσίµατος των πάγων Εξαφάνιση ειδών που δεν προσαρµόστηκαν Μείωση των διαθέσιµων υδατικών πόρων και σοβαρά προβλήµατα στην αγροτική παραγωγή Ερηµοποίηση Η πρόβλεψη εκτείνεται µέχρι το 2030
Κάλυψη του αρκτικού από πάγους 1.1.1979 Κάλυψη του αρκτικού από πάγους 1.1.2003
Πρόβληµα:Τρύπα του όζοντος Τοόζον(Ο 3 ) δρα ως φυσική προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Το όζον καταστρέφεται κυρίως από τους χλωροφθοράνθρακες (CFC). Καθώς τα CFC κινούνται ανοδικά, διασπώνται κάτω από την υπεριώδη ακτινοβολία. Το χλώριο αντιδρά µε το Ο 3 και το µετατρέπει σε οξυγόνο Αν η χρήση CFCs σταµατήσει εντελώς θα χρειαστούν περ. 100 χρόνια για επιστροφή στην κατάσταση του 1986.
Αίτιο: ηµογραφική αλλαγή Ο πληθυσµός της γης υπερδιπλασιάστηκε από το 1950 και αυξάνεται κατά 1,6 % το χρόνο O ανθρώπινος πληθυσµός της γής καταναλώνει το 30% περισσότερο από την ικανότητα αναγέννησης των φυσικών συστηµάτων Εκτιµάται πως ο ανθρώπινος πληθυσµός της γης θα φθάσει τα 8,3 εκατοµµύρια το 2025.
Αίτιο: Κοινωνική ανισότητα και φτώχια Οι φυσικοί πόροι ελέγχονται από µια µειονότητα που δεν υφίσταται άµεσα τις συνέπειες της υποβάθµισης Οι καταναλωτές βρίσκονται κυρίως στον πλούσιο βορρά και οι φυσικοί πόροι στο φτωχό νότο Το τεράστιο χρέος των φτωχών κρατών αντιµετωπίζεται µε κατάχρηση των φυσικών πόρων
Αίτιο: Οι νόµοι της αγοράς Η διεθνής αγορά δεν ευνοεί την ενσωµάτωση του περιβαλλοντικού κόστους στα τελικά προϊόντα και τις υπηρεσίες Η παγκοσµιοποίηση δεν ευνοεί τη δηµιουργία αυταρκών κοινωνιών αλλά προκαλεί εξάρτηση από µακρινά κέντρα αποφάσεων
Αίτιο: Αναπτυξιακές προκαταλήψεις Το µοντέλο ανάπτυξης επιδιώκει την αύξηση της κατανάλωσης Η τάση για αύξηση της ιδιοκτησίας οδηγεί σε αδυναµία εκτίµησης της αξίας της βιοποικιλότητας Υποτίµηση της αξίας των παραδοσιακών πολιτισµών και απώλεια εµπειρίας σε αειφορική διαχείριση φυσικών πόρων
Τι γίνεται στην Ελλάδα ; Άρνηση για εφαρµογή της υπάρχουσας νοµοθεσίας Ανάγκη εκσυγχρονισµού του θεσµικού πλαισίου Ανυπαρξία κεντρικού και σταθερού χωροταξικού σχεδιασµού Έλλειψη κεντρικής πολιτικής για την ενσωµάτωση της προστασίας του περιβάλλοντος στις αναπτυξιακές επιλογές Ανυπαρξία προστατευόµενων περιοχών
Λύση: νοµοθεσία Παραδείγµατα: Σύµβαση Ραµσάρ για τους υγροτόπους (1971) Συνθήκη CITES (1973) Σύµβαση Βόννης για τα µεταναστευτικά (1979) Σύµβαση για τη βιοποικιλότητα (Ρίο, 1992) Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για τα CFC (1987) Πρωτόκολλο του Κυότο (1997)
Λύση: Κοινωνική συµµετοχή Ο ρόλος των µη-κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ): Τεκµηρίωση προβληµάτων και εναλλακτικών Οργανωµένη πίεση για αλλαγή Καλλιέργεια συµµετοχικών προτύπων διαχείρισης φυσικών πόρων και οικοσυστηµάτων Μετάφραση των δυσνόητων επιστηµονικών εξελίξεων σε γνώση για όλους και σε τεκµηρίωση για δράση
Λύση: προσωπική ευθύνη Ανάγκη ενεργού συµµετοχής και χρήσης του δικαιώµατος όλων για γνώση και γνώµη Αλλαγή τρόπου σκέψης και ζωής σε πρότυπα οικολογικά Ανάγκη µείωσης της κατανάλωσης κατά 50% ώστε να µιλήσουµε για αειφορία. Αυτή η µείωση πρέπει να προέλθει από τον ανεπτυγµένο κόσµο. Μπορούµε να ζήσουµε µε λιγότερα ;
Ορισµοί Αειφορία:Βελτίωση της ποιότητας ζωής εντός των ορίων της φέρουσας ικανότητας των υποστηρικτικών οικοσυστηµάτων. Βιοποικιλότητα: η ποικιλία ζωντανών οργανισµών κάθε είδους όπως τα χερσαία, τα θαλάσσια και άλλα υδατικά οικοσυστήµατα και οικολογικά πλέγµατα. Περιλαµβάνεται η ποικιλία ειδών, σχέσεων µεταξύ ειδών και οικοσυστηµάτων.