ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο 6 Εισαγωγή 8 Αρχές της ρεφλεξολογίας 10 Τα βασικά της ρεφλεξολογίας 38 Βασική συνεδρία ρεφλεξολογίας στα πέλματα 66 Βασική συνεδρία ρεφλεξολογίας στο χέρι 94 Ρεφλεξολογία για θεραπεία παθήσεων 118 Ρεφλεξολογία για ειδικές περιπτώσεις 186 Βιβλιογραφία 216 Χρήσιμες διευθύνσεις 217 Γλωσσάρι 218 Ευρετήριο 221 Ευχαριστίες 224
ΠΟΔΙ ΠΩΣ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Για να γίνει εύχρηστο το βιβλίο Ρεφλεξολογία: Συμβουλές και μυστικά χωρίζεται σε ενότητες: στην αρχή έχουμε τις βασικές αρχές της ρεφλεξολογίας (με χάρτες των χεριών και των πελμάτων) και συνεχίζουμε με λεπτομέρειες για το τι συμβαίνει κατά τη θεραπευτική συνεδρία. Ακολουθούν διάφορες ενότητες που περιγράφουν πώς να δουλεύετε όλα τα ανακλαστικά σημεία των χεριών και των πελμάτων. Για πληροφορίες σχετικά με τη θεραπεία ενός συγκεκριμένου ανακλαστικού διαβάστε την πέμπτη ενότητα με τίτλο «Ρεφλεξολογία για θεραπεία παθήσεων», που αποτελεί τον πυρήνα αυτού του βιβλίου. Η τελευταία ενότητα περιλαμβάνει ρεφλεξολογία για ειδικές περιπτώσεις όπως τα βρέφη και τα παιδιά, τις εγκύους, και τους ηλικιωμένους. 6 Προσοχή! Αν έχετε πυρετό, θρόμβωση των εν τω βάθει φλεβών, φλεβίτιδα, κύηση υψηλού κινδύνου ή βαριά οστεοπόρωση, θα πρέπει να αποφύγετε τη ρεφλεξολογία. Επίσης, να ενημερώσετε τον γιατρό σας ή όποιον ειδικό σας παρακολουθεί, σε περίπτωση που παρεμποδίσει τη σωστή λειτουργία φαρμακευτικής αγωγής ή κάποιας συμπληρωματικής θεραπείας. Μη χρησιμοποιείτε τη ρεφλεξολογία για να αντικαταστήσετε τη φαρμακευτική αγωγή που σας έχουν δώσει για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων. 30 ΧΑΡΤΕΣ ΤΟΥ ΠΕΛΜΑΤΟΣ Η πιο πυκνή συγκέντρωση ανακλαστικών περιοχών βρίσκεται στις πατούσες. Τα διπλά μέρη του σώματος όπως τα νεφρά, οι πνεύμονες, τα μάτια, και τα αυτιά καθώς και εκείνα που βρίσκονται στο κέντρο όπως ο εγκέφαλος, ο τράχηλος, και το στομάχι αντιπροσωπεύονται σε ανακλαστικές περιοχές και στα δύο πέλματα. Τα μονά όργανα, όπως η καρδιά και το ήπαρ, αντιπροσωπεύονται σε ένα μόνο πέλμα. Κορυφή κεφαλιού/εγκέφαλος Πλάγιο μέρος κεφαλιού/εγκέφαλος Μάτια Ευσταχιανή σάλπιγγα Ώμος Πνεύμονας Διάφραγμα Ήπαρ Επινεφρίδια Ανιόν κόλον Τράχηλος Παραθυρεοειδείς Θυρεοειδής αδένας Ηλιακό πλέγμα Στομάχι Πάγκρεας Χοληδόχος κύστη Νεφρό Ουρητήρας Ουροδόχος κύστη Ειλεοτυφλική βαλβίδα Τραχεία Βρόγχος Οισοφάγος Πάγκρεας Εγκάρσιο κόλον Λεπτό έντερο Ορθό Υπόφυση Παραρρινικοί κόλποι Αυτιά Πελματική όψη Οι περισσότερες ανακλαστικές περιοχές βρίσκονται στα πέλματα και μπορούμε να τις εντοπίσουμε κοιτάζοντας τα πόδια από την πελματική όψη, όπως φαίνεται και στην εικόνα. Καρδιά Στομάχι Σπλήνα Μέση Κατιόν κόλον Σιγμοειδές κόλον Αρχές Αυτή η ενότητα περιγράφει την ιστορία της ρεφλεξολογίας και περιλαμβάνει χάρτες της παλάμης και του πέλματος. Ισχιακό νεύρο Αρχές της ρεφλεξολογίας Χάρτες του πέλματος 31
ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο ρεφλεξολόγος δεν έχει ανάγκη από ειδικό εξοπλισμό, παρά μόνο από μια κατάλληλη καρέκλα. Αυτά που προέχουν είναι η φιλικότητα, η χαλαρή ατμόσφαιρα, και ο καλός φωτισμός έτσι ώστε να μπορεί να βλέπει ο θεραπευτής χωρίς δυσκολία τι κάνει. Μπορεί να χρησιμοποιεί μια κανονική πολυθρόνα κατά την αρχική συζήτηση, και μια καρέκλα με ρυθμιζόμενη κλίση για να έχει τον ασθενή σε άνετη στάση με τα πόδια σηκωμένα στο κατάλληλο ύψος για τη θεραπεία. Χαλαρή στάση Εξοπλισμός Οι πετσέτες και άλλα απαραίτητα αντικείμενα θα πρέπει να είναι κοντά στον θεραπευτή. Καρέκλα με ρυθμιζόμενη κλίση Κατάλληλη θέση Ο θεραπευτής συνήθως κάθεται δίπλα στον θεραπευόμενο σε ένα χαμηλό σκαμνί. Σημειωματάριο Ενεργητική στάση Ανασηκωμένα πόδια Καρέκλα με ρυθμιζόμενη κλίση Ο θεραπευόμενος μπορεί να χαλαρώσει σε μια καρέκλα με ρυθμιζόμενη κλίση έχοντας τα πόδια στη σωστή θέση. Τα βασικά της ρεφλεξολογίας Το σωστό περιβάλλον Βασικές πληροφορίες Σε αυτή την ενότητα περιγράφεται τι συμβαίνει σε μια θεραπευτική συνεδρία. Πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο 46 47 Συνεδρία στα πέλματα Σε αυτή την ενότητα θα δούμε τις διάφορες ανακλαστικές περιοχές του πέλματος με τη σειρά, σε φωτογραφίες και διαγράμματα για να τα αναγνωρίσετε εύκολα. ΔΕΞΙ ΠΕΛΜΑ 1 ΠΡΑΚΤΙΚΗ Η πίεση στις ανακλαστικές περιοχές του κεφαλιού μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση συμπτωμάτων όπως ο πονοκέφαλος και οι καταστάσεις που επηρεάζονται και από ψυχολογικούς παράγοντες όπως η αϋπνία. Η υπόφυση παίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο και τη ρύθμιση της ορμονικής ισορροπίας. Η περιοχή του τραχήλου μπορεί να είναι κι αυτή σημαντική αν ο ασθενής έχει πονοκεφάλους, ή υπάρχει κάποιος τραυματισμός ή δυσκαμψία. Τα προβλήματα στη σπονδυλική στήλη μπορεί να προκαλέσουν διάφορα συμπτώματα, όπως ο πόνος στην πλάτη. Κορυφή του κεφαλιού Πλαϊνό τμήμα του κεφαλιού Η ανακλαστική περιοχή για την κορυφή του Η ανακλαστική περιοχή για το πλαϊνό τμήμα κεφαλιού και του εγκεφάλου βρίσκεται στο του κεφαλιού και του εγκεφάλου βρίσκεται σαρκώδες τμήμα που υπάρχει στην κορυφή στην εσωτερική πλευρά του μεγάλου δαχτύλου του μεγάλου δαχτύλου, πίσω ακριβώς από δίπλα στο δεύτερο δάχτυλο. το νύχι. Υπόφυση Στο κάτω μέρος του μεγάλου δαχτύλου υπάρχει ένα σαρκώδες τμήμα και στο κέντρο αυτού του τμήματος βρίσκεται η ανακλαστική περιοχή της υπόφυσης. Τράχηλος Οι ανακλαστικές περιοχές για το μπροστινό και πίσω τμήμα του τραχήλου βρίσκονται αντίστοιχα στο μπροστινό και στο πίσω μέρος του μεγάλου δαχτύλου στη βάση, εκεί που ενώνεται το δάχτυλο Σπονδυλική στήλη με το υπόλοιπο πόδι. Τα ανακλαστικά για τη σπονδυλική στήλη βρίσκονται στην εσωτερική πλευρά του πέλματος, από την αυχενική μοίρα που βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά του μεγάλου δαχτύλου μέχρι τον κόκκυγα που βρίσκεται λίγο πριν από τη φτέρνα. Ανακλαστικό σπονδυλικής στήλης Βασική συνεδρία ρεφλεξολογίας στα πέλματαα Δεξί πέλμα 1 Πρακτική 70 71 Καρδιακές και κυκλοφορικές παθήσεις άλλα ζωτικά θρεπτικά συστατικά μέσα Άνω κοίλη από τις αρτηρίες σε κάθε κύτταρο του φλέβα Αορτή σώματος και απομακρύνει τα άχρηστα στοιχεία και τις τοξίνες. Η πίεση στις ανακλαστικές περιοχές για τη βελτίωση της κυκλοφορίας αποτελεί μέρος κάθε Αριστερή πλήρους θεραπείας, ενώ σε αυτή την κοιλία περίπτωση δίνεται ιδιαίτερη προσοχή Δεξιά στο αριστερό χέρι και πέλμα, όπου βρίσκεται η ανακλαστική περιοχή για την κοιλία καρδιά. Η καρδιά Στηθάγχη Η καρδιά προωθεί οξυγονωμένο Η στηθάγχη προκαλεί πόνο στην περιοχή του θώρακα κάθε φορά που αυ- αίμα σε όλο το σώμα. ξάνονται οι απαιτήσεις το σώματος για Μ όνο οξυγόνο όταν ανεβαίνουμε σκαλιά, για ένας πεπειραμένος ρεφλεξολόγος θα πρέπει να εφαρμόνεται όταν υπάρχει κρύο και άνεμος. παράδειγμα, και πολλές φορές εκδηλώζει ρεφλεξολογική θεραπεία σε Προκαλείται από το στένεμα των αιμοφόρων αγγείων κοντά στην καρδιά, το ασθενή με καρδιακή πάθηση, και μάλιστα θα πρέπει να την εφαρμόσει με οποίο περιορίζει την ελεύθερη ροή του πολύ μεγάλη προσοχή. Βέβαια, η ρεφλεξολογία μπορεί να είναι πολύ ευερνονται πολύ καλά στα συμβατικά φάρ- αίματος. Τα συμπτώματα ανταποκρίγετική σε παθήσεις όπου υπάρχει κακή μακα. κυκλοφορία του αίματος, όπως η στηθάγχη, η ταχυσφυγμία, τα κρύα άκρα, Ταχυσφυγμία και οι κιρσοί. Επίσης συμβάλλει στη διατήρηση της καλής κυκλοφορίας: η αποδιακό ρυθμό χρειάζεται σωστή εξέτα- Η ταχυσφυγμία διαταραχή στον καρτελεσματική ροή του αίματος είναι πολύ ση, αλλά συνήθως δεν υπάρχει κάποια σημαντική γιατί μεταφέρει οξυγόνο και υποκείμενη αιτία. Η ρεφλεξολογία μπο- 136 Κορυφή του κεφαλιού/εγκέφαλος Καρδιά Ηλιακό πλέγμα ρεί να περιορίσει το πρόβλημα μειώνοντας το στρες και βελτιώνοντας την ενεργειακή ισορροπία του σώματος. Κακή κυκλοφορία Η κακή κυκλοφορία μπορεί να προκαλέσει άλλα συμπτώματα που, ενώ Νεφρό δεν είναι σοβαρά, είναι δυσάρεστα. Οι κιρσοί συνήθως εμφανίζονται στο Επινεφρίδιο κάτω μέρος των ποδιών ή στο αιδοίο κατά την εγκυμοσύνη. Η κακή κυκλοφορία στα χέρια ή στα πόδια μπορεί να ΠΑΛΑΜΗ Σπονδυλική στήλη τα κάνει ευαίσθητα στο κρύο και μπορεί να φαίνονται πολύ χλωμά ή ακόμα και κάπως μελανιασμένα. Για τα κρύα άκρα και τους κιρσούς θα πρέπει να εφαρμοστεί πίεση στις ίδιες ανακλαστικές περιοχές, καθώς και στις περιοχές για την καρδιά, το λεπτό και παχύ έντερο, τη σπονδυλική στήλη, και όλες Επινεφρίδιο τις περιοχές της ζώνης για το τμήμα Καρδιά του σώματος που πάσχει. Ηλιακό πλέγμα Χιονίστρες Νεφρό Η κακή κυκλοφορία μπορεί να προκαλέσει κόκκινα οιδήματα που προκαλούν φαγούρα Σπονδυλική τις λεγόμενες χιονίστρες κυρίως στα δάχτυλα των ποδιών, σε υγρό και κρύο κλίμα, στήλη ειδικά όταν τα αιμοφόρα αγγεία δεν αντιδρούν καλά στο κρύο. ΠΕΛΜΑ Ρεφλεξολογία για θεραπεία παθήσεων Καρδιακές και κυκλοφορικές παθήσεεις 137 Θεραπεία Σε αυτή την ενότητα καλύπτονται λεπτομερώς, θεωρητικά και πρακτικά, συγκεκριμένες ανακλαστικές περιοχές. 7
Εισαγωγή Αιγυπτιακή θεραπεία για τα πόδια Τοιχογραφία σε τάφο στη Σακκάρα που απεικονίζει μια τεχνική παρόμοια με τη σύγχρονη ρεφλεξολογία. Η ρεφλεξολογία είναι μια συμπληρωματική θεραπεία κατά την οποία εφαρμόζεται πίεση στα πέλματα ή στα χέρια για να αντιμετωπιστούν διάφορες παθήσεις και να ενισχυθεί η ψυχολογική ευεξία και η καλή υγεία. Τα πέλματα και τα χέρια θεωρούνται καθρέφτες του σώματος, και η πίεση σε συγκεκριμένα σημεία τους (ανακλαστικά) θεραπεύει τα αντίστοιχα σημεία του σώματος. Η ρεφλεξολογία είναι ολιστική μέθοδος και αντιμετωπίζει τον ασθενή συνολικά ως άτομο και όχι σαν ένα σύνολο σωματικών συμπτωμάτων. Ιστορία Διάφορα είδη μασάζ στο πέλμα εφαρμόζονταν από τους θεραπευτές σε πολλές αρχαίες κοινωνίες, από την Ιαπωνία έως την Αίγυπτο. Ορισμένες φυλές Ινδιάνων χρησιμοποιούσαν παρόμοιες μεθόδους για πολλούς αιώνες. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Δρ. William Fitzgerald, ωτορινολαρυγγολόγος σε ένα αμερικανικό νοσοκομείο, ανέπτυξε μια μέθοδο «θεραπείας των ζωνών», που προήλθε από αρχές που περιγράφονται σε ευρωπαϊκά και άλλα γραπτά. Οι τεχνικές του εξελίχθηκαν από Αμερικανίδα πάλι, την Eunice Ingham, η οποία ανακάλυψε και συγκέντρωσε σε χάρτη τις ανακλαστικές ζώνες, και ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την εξάπλωση της δημοφιλίας αυτού που η ίδια αποκαλούσε «ρεφλεξολογία». Η Doreen Bayly, μία μαθήτρια της Eunice Ingham, εισήγαγε τη ρεφλεξολογία στη Μεγάλη Βρετανία το 1960, από όπου η χρήση της εξαπλώθηκε και σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Αυτή η ασφαλής και αποτελεσματική μορφή θεραπείας κέρδισε έκτοτε μεγάλη αποδοχή και τα οφέλη της αναγνωρίζονται από πολύ κόσμο της παραδοσιακής ιατρικής, καθώς και από τους πολλούς ευγνώμονες ανθρώπους που έχουν υποβληθεί σε αυτήν. 8
Βασικές αρχές Με την εφαρμογή ελεγχόμενης πίεσης σε συγκεκριμένα σημεία στα πέλματα και στα χέρια (ανακλαστικές περιοχές), ο θεραπευτής μπορεί να εντοπίσει και να θεραπεύσει προβλήματα σε όλα τα μέρη του σώματος. Κάθε ανακλαστική περιοχή που προσδιορίζεται με ακρίβεια συνδέεται με ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος μέσω μιας σειράς από διαμήκεις και εγκάρσιες ζώνες. Οι διαμήκεις ζώνες διασχίζουν και τα πόδια και τα χέρια, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχουν περιοχές που βρίσκονται στην ίδια ζώνη με συγκεκριμένα σημεία του σώματος και έτσι συνδέονται ο ώμος και το ισχίο, το επάνω μέρος του βραχίονα με το επάνω μέρος του ποδιού, ο αγκώνας με το γόνατο, ο πήχης και το κάτω μέρος του ποδιού, ο καρπός και ο αστράγαλος, και το χέρι με το πέλμα. Οι περιοχές αυτές χρησιμοποιούνται ως εναλλακτική λύση για θεραπεία σε περίπτωση που δεν μπορεί να εφαρμοστεί απευθείας στο εν λόγω μέρος του σώματος, για παράδειγμα εξαιτίας κάποιου τραύματος. Η πίεση που χρησιμοποιείται στη ρεφλεξολογία δεν προκαλεί πόνο, αλλά μπορεί να προκαλέσει διάφορες αντιδράσεις στον ασθενή. Ο θεραπευτής εξετάζει αυτές τις αντιδράσεις ώστε να εντοπίσει με ακρίβεια την αιτία της ανισορροπίας στην οποία οφείλονται τα συμπτώματα. Εισαγωγή 9
ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΡΕΦΛΕΞΟΛΟΓΙΑΣ Οι ρεφλεξολόγοι χρησιμοποιούν τις άκρες των δαχτύλων τους και του αντίχειρά τους για να πιέσουν δυνατά, αλλά όχι υπερβολικά, τις ανακλαστικές περιοχές στα πέλματα του θεραπευόμενου (ή μερικές φορές στα χέρια του) έτσι ώστε να αξιολογήσουν την κατάσταση της υγείας κάθε μέρους του σώματος. Οι ανακλαστικές περιοχές συνδέονται μια με σειρά ευδιάκριτων ζωνών με κάποιο συγκεκριμένο σημείο του σώματος. Όλα τα όργανα, οι αδένες και τα υπόλοιπα μέρη του σώματος έχουν το ομόλογό τους σε ένα ανακλαστικό σημείο, μέσω του οποίου ο θεραπευτής μπορεί να διαπιστώσει αν υπάρχει σωστή λειτουργία και να εφαρμόσει την κατάλληλη πίεση ώστε να διορθώσει τυχόν προβλήματα που θα διαγνώσει. Η θεραπεία ολόκληρου του σώματος μέσω των πελμάτων εφαρμόζεται για να διορθωθούν γενικευμένες ανισορροπίες και αποτελεί μέρος μιας ολοκληρωμένης συνεδρίας ρεφλεξολογίας. 10
Τεκμήρια για τη ρεφλεξολογία 12 Eunice Ingham Ανέπτυξε τη σύγχρονη ρεφλεξολογία στις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1930. Ο ι πολέμιοι της συμπληρωματικής προσέγγισης για τη θεραπεία δεν παραλείπουν να επισημαίνουν ότι οι ισχυρισμοί για την αποτελεσματικότητά της δεν στηρίζονται σε διπλά τυφλές κλινικές δοκιμές, οι οποίες χρησιμοποιούνται για να δοκιμάζονται νέες, ορθόδοξες μορφές θεραπείας. Όμως, πολλές ιατρικές και χειρουργικές θεραπείες δεν έχουν υποβληθεί ποτέ σε τέτοιου είδους δοκιμές και οι γιατροί δεν έχουν πλήρη επίγνωση για το πώς ή το γιατί έχουν αποτελέσματα ορισμένες θεραπείες. Επικρατεί επίσης η παραδοχή ότι πολλές φορές οι ασθενείς αισθάνονται καλύτερα λόγω του λεγόμενου φαινομένου πλασέμπο: Τα συμπτώματά τους υποχωρούν επειδή αυτό περιμένουν, παρ όλο που η θεραπεία που τους χορηγείται είναι στην πραγματικότητα ψεύτικη και δεν έχει καμία επίδραση στον οργανισμό. Κλινικές δοκιμές Στις περισσότερες συμπληρωματικές θεραπείες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν κλινικές δοκιμές λόγω των κανόνων που διέπουν τις δοκιμές τέτοιου είδους. Σε μια διπλά τυφλή δοκιμή, ούτε ο ασθενής ούτε ο γιατρός που τον παρακολουθεί γνωρίζουν αν ο ασθενής υποβάλλεται σε πραγματική ή ψεύτικη θεραπεία. Οι ασθενείς επιλέγονται για δοκιμές με βάση τις παθήσεις τους και τα συμπτώματά τους, και υποβάλλονται σε σύγκριση και για άλλους σχετικούς παράγοντες, όπως το κάπνισμα και η διατροφή. Στη συνέχεια εφαρμόζεται στον καθένα η ίδια μορφή θεραπείας (ή μια ψεύτικη) και η αντίδρασή του συγκρίνεται με εκείνη των άλλων στους οποίους εφαρμόζεται διαφορετική θεραπεία. Η προσέγγιση αυτή δεν είναι κατάλληλη για τη δοκιμή των συμπληρωματικών θεραπειών. Αφενός, δεν θα ήταν δυνατό να εφαρμοστεί η ρεφλεξολογία με τρόπο που ούτε ο θεραπευτής ούτε
ο θεραπευόμενος να γνωρίζουν αν πρόκειται για την πραγματική θεραπεία, ούτε να υπάρξει μια ψεύτικη θεραπεία. Επίσης, η ρεφλεξολογία, όπως και οι περισσότερες συμπληρωματικές θεραπείες, σχεδιάζεται ειδικά για το κάθε άτομο, και συνεπώς δεν είναι ίδια για όλους, ακόμα και αν φαινομενικά υποφέρουν από προβλήματα που μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Αντίδραση στη θεραπεία Το τεκμήριο για την αποτελεσματικότητα της ρεφλεξολογίας θα πρέπει να είναι άλλου είδους, και πολλές φορές εξαρτάται από την παρακολούθηση της αντίδρασης των ατόμων στη θεραπεία. Από την ανάλυση των απαντήσεων σε ένα ερωτηματολόγιο που στέλνει η βρετανική ένωση ρεφλεξολόγων (BRA) στα μέλη της, προέκυψε ότι τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων θεωρούσαν ότι οι πελάτες τους βελτιώνονταν ή θεραπεύονταν από τα συμπτώματά τους μετά τη θεραπεία. Το άγχος, ο πόνος στην πλάτη, και η ισχιαλγία ήταν τα πιο συνήθη συμπτώματα για τη γυναικεία πελατεία. Η έκθεση της BRA αναφέρει ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να εξεταστούν αυτά τα πορίσματα, προσδιορίζοντας με ακρίβεια τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν και μετρώντας τα αποτελέσματα της θεραπείας. Αρχές της ρεφλεξολογίας Τεκμήρια για τη ρεφλεξολογία 13
Νοσοκομειακή θεραπεία Σε κάποια κέντρα υγείας στο HB η ρεφλεξολογία πλέον εφαρμόζεται ως θεραπεία παράλληλα με τη συμβατική θεραπεία. Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΠΟΨΗ Παρόλο που παραδοσιακά οι γιατροί της ορθόδοξης ιατρικής έδειχναν μια εχθρική αντιμετώπιση, πλέον δεν είναι τόσο αδιάλλακτοι και ανυποχώρητοι όπως παλαιότερα. Όλο και περισσότεροι γιατροί και, κατά κύριο λόγο, νοσηλευτές αντιμετωπίζουν το ζήτημα με πιο ανοιχτό μυαλό. Τουλάχιστον παραδέχονται ότι δεν βλάπτει, με την προϋπόθεση ότι ο ασθενής δεν θα σταματήσει τη συμβατική θεραπεία και ότι έχει ψυχολογικά οφέλη. Στην αντίπερα όχθη, υπάρχει μια ολοένα αυξανόμενη μειονότητα ατόμων με ιατρική εκπαίδευση που ενθαρρύνουν τους ασθενείς οι οποίοι επιθυμούν ρεφλεξολογική θεραπεία και στους οποίους μπορούν να την παράσχουν μέσα στο νοσοκομείο ή σε κέντρα υγείας. 14 Φωτογραφία Kirlian Με αυτή την ειδική τεχνική επισημαίνονται οι ενεργειακές αλλαγές στις ανακλαστικές ζώνες.
Καρωτίδα Κυκλοφορικό σύστημα Το αίμα εξωθείται σε όλα τα σημεία του σώματος από την καρδιά. Άνω κοίλη φλέβα Καρδιά Αορτή Εγκέφαλος Νωτιαίος μυελός Αρχές της ρεφλεξολογίας Η ορθόδοξη άποψη Κάτω κοίλη φλέβα Μηριαία αρτηρία Νωτιαία νεύρα Νευρικό σύστημα Ο εγκέφαλος είναι το κέντρο ελέγχου ενός περίπλοκου συστήματος νεύρων μέσα στο σώμα. 15
Η ρεφλεξολογία και οι διαμήκεις ζώνες Ο Δρ. William Fitzgerald, πρωτοπόρος της σύγχρονης ρεφλεξολογίας, όρισε δέκα «ενεργειακές ζώνες», οι οποίες διατρέχουν το σώμα από τα δάχτυλα των ποδιών έως την κορυφή του κεφαλιού. Υπάρχουν πέντε τέτοιες ζώνες σε κάθε πλευρά της σπονδυλικής στήλης, και οι απολήξεις τους βρίσκονται σε κάθε πέλμα και σε κάθε χέρι. Η ζώνη 1 ξεκινάει από το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, ανεβαίνει στο εσωτερικό του σώματος, και από τον αντίχειρα περνάει από το εσωτερικό μέρος του χεριού και καταλήγει στο κεφάλι. Η ζώνη 2 ξεκινάει από το δεύτερο δάχτυλο του ποδιού και τον δείκτη του χεριού, και οι υπόλοιπες τρεις ζώνες αναπτύσσονται κατά την ίδια λογική, περνούν από τα δάχτυλα των ποδιών και των χεριών προς την εξωτερική πλευρά του σώματος. Επομένως, το σώμα χωρίζεται σε δέκα κατακόρυφες «φέτες», που η κάθε μια διευρύνεται και στενεύει ανάλογα καθώς ακολουθεί τις εξωτερικές καμπύλες του σώματος. Ενεργειακή ροή Οι ρεφλεξολόγοι χρησιμοποιούν αυτές τις ζώνες για να μπορέσουν να εντοπίσουν τη ροή της ενέργειας που πι- 16 Διαμήκεις ζώνες Κάθε σημείο του σώματος συνδέεται με μία ή περισσότερες ενεργειακές ζώνες.
στεύουν ότι διατρέχει κάθε μια από τις ζώνες και περνάει από όλα τα μέρη του σώματος που τις απαρτίζουν. Αν σε κάποια από αυτές τις ζώνες μπλοκαριστεί η ροή της ενέργειας ή διαταραχθεί η ισορροπία της, θεωρείται ότι επηρεάζεται κάθε μέρος του σώματος που βρίσκεται μέσα σε αυτή τη ζώνη. Οι ρεφλεξολόγοι δουλεύουν σε διάφορα σημεία στις γραμμές των ζωνών που βρίσκονται στα πέλματα και στα χέρια έτσι ώστε να θεραπεύσουν το πρόβλημα ή τα συμπτώματα που προέρχονται από κάποιο πρόβλημα στη ζώνη αυτή. Για παράδειγμα, ο ρεφλεξολόγος θα δουλέψει σε ανακλαστικές περιοχές της ζώνης 1 για να θεραπεύσει προβλήματα που επηρεάζουν τη σπονδυλική στήλη, τον τράχηλο, τη μύτη και τον φάρυγγα. Μεσημβρινοί Κάποιοι γιατροί έχουν συνδέσει αυτές τις δέκα διαμήκεις ζώνες με τους δώδεκα βασικούς μεσημβρινούς, ή κανάλια, στους οποίους βασίζονται οι παραδοσιακές ανατολικές θεραπείες όπως ο βελονισμός, και το σιάτσου. Ωστόσο, οι ειδικοί των ανατολικών θεραπειών δουλεύουν σε καθορισμένα σημεία κατά μήκος ολόκληρων των μεσημβρινών και όχι μόνο στα χέρια και τα πέλματα. Αρχές της ρεφλεξολογίας Η ρεφλεξολογία και οι διαμήκεις ζώνες 17
ΧΑΡΤΕΣ ΤΩΝ ΔΙΑΜΗΚΩΝ ΖΩΝΩΝ Οι ζώνες συνήθως απεικονίζονται να περνούν από τα πέλματα έως το κεφάλι και κάτω προς τα χέρια. Κάθε ζώνη διασχίζει ένα κομμάτι του σώματος από μπροστά έως πίσω, και διευρύνεται ή στενεύει ανάλογα με το σχήμα του σώματος. Σε μια συνεδρία ρεφλεξολογίας συνήθως περιλαμβάνεται θεραπεία ολόκληρου του σώματος μέσω των πελμάτων και των χεριών, αλλά είναι δυνατόν να εφαρμοστεί πιο συγκεκριμένη θεραπεία στις ανακλαστικές περιοχές του χεριού και του πέλματος, στις γραμμές της ζώνης από την οποία προέρχεται το σύμπτωμα. Χέρια και πέλματα Στην εικόνα απεικονίζονται οι δέκα διαμήκεις ζώνες στα χέρια και τα πέλματα. Οι πρώτες πέντε εμφανίζονται δεξιά και οι υπόλοιπες αριστερά. 2 3 4 1 2 3 4 5 1 5 18
Ζώνη 1 Ζώνη 2 Ζώνη 3 Ζώνη 4 Ζώνη 5 Διαμήκεις ζώνες Αυτές οι ζώνες διασχίζουν όλο το σώμα από τα δάχτυλα των ποδιών ως το κεφάλι, και εκτείνονται σε κάθε χέρι μέχρι τις άκρες των δαχτύλων. Αν φανταστούμε ότι το σώμα χωρίζεται στη μέση με μια γραμμή, υπάρχουν πέντε ζώνες από κάθε μεριά της. Αρχές της ρεφλεξολογίας Χάρτες των διαμήκων ζωνών Ζώνη 5 Ζώνη 4 Ζώνη 3 Ζώνη 2 Ζώνη 1 Ζώνη 5 Ζώνη 4 Ζώνη 3 Ζώνη 2 Ζώνη 1 19
Εγκάρσιες ζώνες στα χέρια και τα πέλματα 20 Φάλαγγες Μετατάρσια οστά Ταρσός Οστά των ποδιών Τα πόδια έχουν περίπλοκη δομή και έτσι είναι εξαιρετικά ευέλικτα. Γ ια να μπορούμε να βρίσκουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τις περιοχές των πελμάτων και των χεριών τις οποίες μπορεί να χρειαστεί να θεραπεύσουμε κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας ρεφλεξολογίας, έχει εντοπιστεί ένα σύστημα εγκάρσιων ζωνών που συμπληρώνει τις δέκα διαμήκεις ζώνες. Αυτές οι εγκάρσιες ζώνες βρίσκονται ανάμεσα σε γραμμές που διασχίζουν τα πέλματα και τα χέρια οριζόντια, και διευκολύνουν τον ρεφλεξολόγο να συνδέσει κάποια μέρη του σώματος με τις κατάλληλες ανακλαστικές περιοχές. Η ακριβής θέση αυτών των γραμμών στα πέλματα και τα χέρια διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, μια και κάθε άτομο έχει διαφορετικές αναλογίες σώματος. Για παράδειγμα, η μέση θα είναι πιο κοντά στη φτέρνα σε ένα άτομο που έχει μακρύ κορμό και πιο μακριά σε ένα άτομο που έχει κοντό κορμό. Η Hanne Marquardt, θεραπεύτρια ρεφλεξολογίας που εργάζεται στη Γερμανία, ήταν η πρώτη που καθόρισε αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες δείχνουν καθαρά με ποιον τρόπο συνδέονται τα οριζόντια τμήματα των χεριών και των πελμάτων με τα διάφορα τμήματα του υπόλοιπου σώματος. Οι δύο από τις τρεις γραμμές που χωρίζουν τα πέλματα σε ξεχωριστές εγκάρσιες ζώνες ακολουθούν τα σημεία συνάντησης ανάμεσα σε συγκεκριμένους συνδέσμους οστών, και η τρίτη είναι μια νοητή γραμμή ανάμεσα στα οστά του αστραγάλου. Ζώνες των πελμάτων Η πρώτη γραμμή είναι γνωστή ως ωμική ζώνη και ακολουθεί τον σύνδεσμο μεταξύ των φαλάγγων τα οστά στα δάχτυλα των πελμάτων και τα μετατάρσια οστά που ξεκινούν από τη βάση
των δαχτύλων του ποδιού. Η δεύτερη γραμμή είναι η γραμμή της μέσης, στα μισά κατά μήκος του πέλματος, στο σημείο όπου συναντιούνται τα μετατάρσια οστά και ο ταρσός. Η τρίτη γραμμή, που είναι γνωστή ως γραμμή βάσης της πυέλου, διασχίζει τη φτέρνα ανάμεσα από τα δύο οστά του αστραγάλου. Ζώνες των χεριών Η σκελετική δομή των χεριών δεν παρουσιάζει τόσο ευδιάκριτες εγκάρσιες ζώνες, παρ όλο που ορισμένοι ρεφλεξολόγοι χρησιμοποιούν υποθετικές γραμμές στα χέρια σε θέσεις αντίστοιχες με εκείνες που εμφανίζονται στα πέλματα. Η περιοχή που περιλαμβάνει κάθε εγκάρσια ζώνη στα χέρια είναι μικρότερη, λόγω της σχετικής διαφοράς στο μέγεθος των χεριών και των πελμάτων. Παραλλαγές Η θέση των εγκάρσιων ζωνών διαφέρει ανάλογα με τις διαστάσεις του κάθε ατόμου. Σε ένα άτομο με μακρύ κορμό η μέση είναι πιο κοντά στη φτέρνα, ενώ σε ένα άτομο με κοντό κορμό απέχει περισσότερο. Αρχές της ρεφλεξολογίας Εγκάρσιες ζώνες στα χέρια και τα πέλματα 21
ΧΑΡΤΕΣ ΕΓΚΑΡΣΙΩΝ ΖΩΝΩΝ Όταν βλέπετε μια εικόνα ενός πέλματος χωρισμένου σε επιμήκεις και οριζόντιες ζώνες, είναι εμφανές πώς το σχήμα και η δομή του πέλματος αντικατοπτρίζουν το σχήμα και τη δομή του υπόλοιπου σώματος. Υπάρχει επίσης σε κάποιο βαθμό μια συμμετρία μεταξύ του συνολικού σχήματος και μεγέθους ενός πέλματος και του σώματος στο οποίο ανήκει το πέλμα. Για παράδειγμα, οι πολύ ψηλοί άνθρωποι έχουν συνήθως μεγαλύτερα πόδια από τον μέσο όρο. Τα χέρια Ορισμένοι ρεφλεξολόγοι φαντάζονται «νοητές» γραμμές στα χέρια. Ωμική ζώνη Τα πόδια Τρεις γραμμές χωρίζουν το πόδι σε ξεχωριστές ζώνες. Γραμμή της μέσης Γραμμή της βάσης της πυέλου Γραμμή της βάσης της πυέλου Γραμμή της μέσης Ωμική ζώνη 22
Ωμική ζώνη Γραμμή της μέσης Αρχές της ρεφλεξολογίας Χάρτες εγκάρσιων ζωνών Γραμμή της βάσης της πυέλου Οριζόντιες ζώνες Οι εγκάρσιες ζώνες βρίσκονται ανάμεσα σε γραμμές που διασχίζουν οριζόντια τα πέλματα και τα χέρια, και διευκολύνουν τον ρεφλεξολόγο να συνδέσει τα τμήματα του σώματος με τις κατάλληλες ανακλαστικές γραμμές. 23