Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου
Άδεια χρήσης Το παρόν υλικό στηρίζεται στην παρουσίαση «Προδιαγραφές Ανοικτών Μαθημάτων v.1» Δρ. Παντελής Μπαλαούρας, καθ. Λάζαρος Μεράκος (Κεντρικό Μητρώο Ελληνικών Ανοικτών Μαθημάτων) και υπόκειται σε άδεια χρήσης: Creative Commons Αναφοράς. Η προσαρμογή έγινε από τη MY-AOC ΕΜΠ 2
Χρηματοδότηση Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους 3
Εισαγωγή Σκοπός της παρουσίασης είναι: Η ανάλυση της έννοιας «Άνοικτα Ακαδημαϊκά Μαθήματα» με βάση την Πρόσκληση 101 Ο προσδιορισμός των επιμέρους στοιχείων που αποτελούν τα «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα» 4
Λίγα λόγια για το έργο Πρόσκληση 101 του Υπουργείου (2010) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΚΑΙ TA ΤΕΙ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στο επιχειρησιακό πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Εκπαίδευση και δια βίου Μάθηση» Ιδρυματικός & Επιστημονικός Υπεύθυνος: καθ. Γεώργιος Κοκολάκης 5
Βασικός στόχος Ανάπτυξη και διάθεση ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου χωρίς περιορισμούς για τους φοιτητές και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο 42.000 προπτυχιακά μαθήματα στα ελληνικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Μικρή όμως η προσβασιμότητα για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο Προώθηση ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης ως ενισχυτικής δράσης συμβατικής εκπαίδευσης 6
Κριτήρια επιτυχίας Ο βαθμός ενεργοποίησης & συμμετοχής για τη δημιουργία Ανοικτών Μαθημάτων Ο αριθμός & η ποιότητα των μαθημάτων Η ευρεία χρήση τους από φοιτητές και από αυτοεκπαιδευόμενους Η δημιουργία συνεργιών και χώρων συνεργασίας μεταξύ μελών ΔΕΠ, ΑΕΙ, κ.λπ. 7
Κριτήρια Ανοικτών Μαθημάτων Τα Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα (ΑΑΜ) οφείλουν να πληρούν τα εξής δύο κριτήρια: Το κριτήριο της Αυτοτέλειας Το κριτήριο Κάλυψης της Διδακτέας Υλης Το περιεχόμενο κάθε Ανοικτού Ψηφιακού Μαθήματος θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένο επιτρέποντας την αυτοτελή μελέτη του. 8
Τι μπορεί να αποτελέσει ένα ΑΑΜ (1/3) 1. Οποιοδήποτε μάθημα του Προγράμματος Σπουδών (ΠΣ) 1ου κύκλου σπουδών (προπτυχιακό ΠΣ) 2ου κύκλου σπουδών (μεταπτυχιακό ΠΣ) Κριτήριο κάλυψης διδακτέας ύλης: Ένα τυπικό ΑΑΜ πρέπει να καλύπτει το σύνολο της διδακτέας ύλης του 2. Όμως αποτελεί ΑΑΜ και ένα υποσύνολο των θεματικών ενοτήτων ενός μαθήματος που πληροί το κριτήριο της αυτοτέλειας. 3. Επίσης, ΑΑΜ αποτελεί η ξενόγλωσση έκδοση ενός εκ των ανωτέρω (πιστοποιείται ως επιπλέον ΑΑΜ στο πλαίσιο του έργου) 9
Τι μπορεί να αποτελέσει ένα ΑΑΜ (2/3) Άρα, ένα μέρος ενός μαθήματος Π.Σ. μπορεί να αναπτυχθεί ως ΑΑΜ μόνο εφόσον τεκμηριωθεί από το δημιουργό του (μέλος ΔΕΠ) η αυτοτέλεια του π.χ. αποτελεί αυτοτελές μάθημα σε άλλα ΠΣ της χώρας ή της αλλοδαπής ή αποτελεί ανεξάρτητο τμήμα ενός μαθήματος, π.χ. με σειριακή συνδιδασκαλία Μικρό μόνο ποσοστό του συνόλου των ΑΑΜ που θα αναπτυχθούν θα πρέπει να είναι αυτής της κατηγορίας 10
Τι μπορεί να αποτελέσει ένα ΑΑΜ (3/3) Σημείωση: Εργαστήρια ή φροντιστηριακές ασκήσεις αποτελούν: είτε ένα διακριτό, αυτοτελές ΑΑΜ με βάση το Π.Σ. του Τμήματος ή το κριτήριο της αυτοτέλειας ή, προαιρετικά, μέρος ενός ΑΑΜ 11
Από τι αποτελείται ένα ΑΑΜ Ένα ΑΑΜ αποτελείται από: Εκπαιδευτικό Υλικό σημειώσεις, παρουσιάσεις, κ.λπ. Περιγραφή εκπαιδευτικής δραστηριότητας π.χ. περιγραφή εργαστηρίων, πειραμάτων, κ.λπ. Συνοδευτικές Πληροφορίες βιβλιογραφικές αναφορές, στόχοι μαθήματος, λέξεις κλειδιά, σχέση μαθήματος με άλλα, κ.λπ. 12
«Ελάχιστες» προδιαγραφές * Προδιαγραφή Α- Α+ Αναλυτική περιγραφή μαθήματος υποχρεωτικά υποχρεωτικά Αναλυτική περιγραφή στόχων μαθήματος υποχρεωτικά υποχρεωτικά Λέξεις κλειδιά, Βασικοί όροι μαθήματος υποχρεωτικά υποχρεωτικά Οργάνωση υλικού σε θεματικές ενότητες ή ενότητες διαλέξεων υποχρεωτικά υποχρεωτικά Αναλυτική περιγραφή στόχων ενοτήτων υποχρεωτικά υποχρεωτικά Λέξεις κλειδιά, βασικοί όροι ανά ενότητα υποχρεωτικά υποχρεωτικά Σημειώσεις, διαφάνειες και λοιπό υποστηρικτικό υλικό ανά διάλεξη υποχρεωτικά υποχρεωτικά Αναφορά βιβλιογραφίας υποχρεωτικά υποχρεωτικά Ασκήσεις προαιρετικά υποχρεωτικά Πολυμεσικό υλικό όπως καταγεγραμμένες βιντεο-διαλέξεις (με διαφάνειες) * Για τις κατηγορίες Α- και Α+, βάσει της Πρόσκλησης 101 (όχι) υποχρεωτικά 13
Εκπαιδευτικό Υλικό Υλικό που χρησιμοποιείται σήμερα στη «συμβατική» εκπαιδευτική διαδικασία (παραδόσεις ή/και εργαστήρια) Μπορεί να προέλθει από: Αναβάθμιση / ψηφιοποίηση υφιστάμενου υλικού: σημειώσεις, διαφάνειες, λογισμικό, οδηγίες και λοιπό υλικό σε ψηφιακή μορφή ψηφιοποίηση υφιστάμενου υλικού (π.χ. μέσω scanner, φωτογραφιών πειραμάτων με περιγραφή τους, κ.λπ.) Νέο ψηφιακό υλικό: δημιουργία νέων διαφάνειών, σημειώσεων, κ.λπ. 14
Προδιαγραφές για Ψηφιακό Υλικό Το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό των παραδόσεων ή/και των εργαστηρίων θα πρέπει να είναι διαμορφωμένο βάσει οδηγιών και προτύπων όσον αφορά: στα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Προσβασιμότητα στην Αισθητική 15
Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας Το υλικό που θα αναπτυχθεί θα παρέχεται με άδειες χρήσης creative commons (CC) Στόχος: Μέγιστη δυνατή προστασία των δικαιωμάτων των παραγωγών του εκπαιδευτικού υλικού και των Ιδρυμάτων Έλεγχος παραβίασης δικαιωμάτων τρίτων: τήρηση των οδηγιών της Μονάδας Υποστήριξης* ώστε να αποφευχθούν προβλήματα χρήσης υλικού, για το οποίο δεν υπάρχουν κατάλληλα δικαιώματα ή χωρίς κατάλληλες αναφορές * ΜΥ-AOC 16
Προστασία δικαιωμάτων δημιουργών Η πνευματική ιδιοκτησία (Copyright) παραμένει στο δημιουργό και το Ίδρυμα Η κατάλληλη επιλογή άδειας CC προσφέρει την απαραίτητη κάλυψη: π.χ. CC BY-NC-ND Αναφορά-Μη-Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγο Έργο απαιτείται κατάλληλη αναφορά στο δημιουργό, απαγορεύεται χρήση για εμπορικούς σκοπούς και απαγορεύεται η χρήση του υλικού για δημιουργία άλλου έργου (π.χ. ενσωμάτωσή του, παραλλαγή του, κ.λπ.) 17
Άδειες Creative Commons 3.0 (Ελλάδα) http://www.creativecommons.gr/ CC BY Αναφορά http://www.creativecommons.gr/?page_id=103 CC BY-NC Αναφορά-Μη-Εμπορική http://www.creativecommons.gr/?page_id=114 CC BY-NC-ND Αναφορά-Μη-Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγο Έργο http://www.creativecommons.gr/?page_id=118 CC BY-ND Αναφορά-Όχι Παράγωγο Έργο http://www.creativecommons.gr/?page_id=111 CC BY-SA Αναφορά-Παρόμοια Διανομή v.3.0 http://www.creativecommons.gr/?page_id=108 CC BY-ND-SA Αναφορά-Μη-Εμπορική Χρήση- Παρόμοια Διανομή http://www.creativecommons.gr/?page_id=116 18
Κανόνες δημοσιότητας Θα πρέπει να ακολουθούνται οι κανόνες δημοσιότητας που αναφέρονται στο σύνδεσμο http://www.edulll.gr/?p=18331 19
Προσβασιμότητα Υλικού Συστήνεται στα μέλη ΔΕΠ να διαμορφώνουν το εκπαιδευτικό υλικό σύμφωνα με τις οδηγίες προσβασιμότητας, τα templates που προτείνονται από τη MY-AOC (Powerpoint, Word, Libre-Office, κ.λπ.) Στόχοι η συμμόρφωση με το WCAG 2.0 AA (βασικός στόχος) η κοινή αισθητική και τεχνική αρτιότητα η βέλτιστη ενσωμάτωση του ψηφιακού υλικού στην Ιδρυματική πλατφόρμα των ΑΑΜ Οδηγίες, templates, FAQ, κ.λπ. http://www.aoc.ntua.gr 20
Αισθητική Προτροπή προς τα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ: Nα ακολουθήσουν κοινές οδηγίες και κοινή μορφή σε επίπεδο Ιδρύματος Υπάρχει δυνατότητα χρήσης άλλης αισθητικής υπό την προϋπόθεση ότι ακολουθούνται : οι γενικές οδηγίες ανάπτυξης παρουσιάσεων των Α.Α.Μ. οι οδηγίες του Ιδρύματος που αφορούν στην προσβασιμότητα του υλικού Τα μέλη ΔΕΠ θα έχουν πρόσβαση σε: Λιτά πρότυπα (ppt, doc, pdf, odp, odt) Τεχνική υποστήριξη από τη MY-AOC http://www.aoc.ntua.gr 21
Συνοδευτικές Πληροφορίες Είναι το σύνολο των πληροφοριών ενός ΑΑΜ που εισάγονται κατά την ανάρτησή του στην πλατφόρμα ΑΑΜ και διακρίνονται σε: Υποχρεωτικές Περιγραφή μαθήματος, Περιεχόμενα μαθήματος, Μαθησιακοί στόχοι μαθήματος, Λέξεις κλειδιά, Δόμηση σε Θεματικές ενότητες, Προαπαιτoύμενα, Βιβλιογραφία, κ.α. Προαιρετικές Μέθοδος διδασκαλίας, Οργάνωση μαθήματος, Περιεχόμενα μαθήματος στην Αγγλική, κ.α. 22
Πιστοποίηση μαθήματος Τα ΑΑΜ θα πιστοποιηθούν ότι καλύπτουν τις τεχνικές απαιτήσεις σε σχέση με τη δομή και τα κριτήρια των προδιαγραφών όχι όμως με το περιεχόμενο Ο διδάσκων θα πρέπει να Τεκμηριώνει πώς ικανοποιείται το κριτήριο κάλυψης της διδακτέας ύλης αιτιολογήσει επαρκώς πώς ικανοποιείται το κριτήριο της αυτοτέλειας (σε περίπτωση που το ΑAΜ περιλαμβάνει μόνο ένα υποσύνολο από τις ενότητες ενός μαθήματος) 23
Έλεγχος πληρότητα ΑΑΜ - Εκπαιδευτικού υλικού Ένα ΑΑΜ για να θεωρηθεί ολοκληρωμένο θα πρέπει να: περιέχει τουλάχιστον τις διαφάνειες ή τις σημειώσεις ανά θεματική ενότητα ή ενότητα διαλέξεων ιδανικό: να περιέχει διαφάνειες και σημειώσεις πληροί κριτήριο κάλυψης της αντίστοιχης διδακτέας ύλης στο 100% απαίτηση για ψηφιακό υλικό που καλύπτει το σύνολο της ύλης περιλαμβάνει τις απαραίτητες συνοδευτικές πληροφορίες (στην πλατφόρμα ΑΑΜ) Είναι επιθυμητό τα μαθήματα να συνοδεύονται με όσο το δυνατόν περισσότερο υποστηρικτικό υλικό 24