ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ -ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ 11 -ΠΡΟΛΟΓΟΣ 13 - ΕΙΣΑΓΩΓΗ 15 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΑ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' -ΤΟ ΤΕΜΠΛΟ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 17 ΤΕΜΠΛΑ ΤΟΥ 13ου-16ου αι. - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Ραγίου Θεσπρωτίας (13ος-16ος αι.) 19 - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Γηρομερίου Φιλιατών (1568) 20 ΤΕΜΠΛΑ ΤΟΥ Που αι. - Μεταμόρφωση του Σωτήρος Άρτας (1625) 22 - Μονή Αγίων Αναργύρων Κλειδωνιάς Κονίτσης (1660) 25 - Μονή Αγίου Νικολάου Φραγκάδων Ζαγορίου (1660) 28 - Μονή Αγίας Παρασκευής Σκαμνελίου Ζαγορίου (1662) 31 - Μονή Αγίου Νικολάου Τζώρας (1663) 33 - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βουτσάς (1680) 37 - Άγιος Αθανάσιος Μικρού Περιστερίου (Παλιοχώρι) (1680) 42 - Μονή Γενέσιου της Θεοτόκου Κήπων Ζαγορίου (Μπόγιας) (1680) 45 - Άγιοι Απόστολοι Μακρινού Ζαγορίου (1686) 47 - Μεταμόρφωση του Σωτήρος Ανθοχωρίου Μετσόβου (1687) 49 - Μονή Αγίου Νικολάου Σκαμνελίου Ζαγορίου (1690) 52 - ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΜΠΛΑ ΤΟΥ Που αι 55 ΤΕΜΠΛΑ ΤΟΥ 18ου αι. - Κοίμηση Θεοτόκου Σκαμνελίου (1708) 58 - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Περιβλέπτου (1708-1724) 63 - Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Κρύας (Λυκοτρίχι) (1760) 67 - Αγία Παρασκευή Μετσόβου (1750-1760) 71 - Άγιος Νικόλαος Τσεπελόβου Ζαγορίου (1764) 82 - Μονή Αγίας Τριάδας Βρυσοχωρίου (Λεσινίτσας) (1773) 90 - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Μακρινού Ζαγορίου (1780) 95 - Κοίμηση Θεοτόκου Χρυσοβίτσας (1781) 101 - Προφήτης Ηλίας Πλαισίου (Πλεσιβίτσας) Θεσπρωτίας (1787) 107 - Άγιος Χαράλαμπος Πρέβεζας (1793) 112
- ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΜΠΛΑ ΤΟΥ 18ου αι 119 ΤΕΜΠΛΑ ΤΟΥ 19ου αι. - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Γηρομερίου Φιλιατών (1824) 122 - Αγιος Αθανάσιος Πρέβεζας (1830) 128 - Αγιος Νικόλαος Κήπων Ζαγορίου (1854-1860) 131 - Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ρωμανού (1866) 139 - Αγιος Νικόλαος Νέου Σφηνωτού Πρέβεζας (1857-1860) 145 - Αγιος Νικόλαος Πρέβεζας (1830-1870) 149 - Αγιος Νικόλαος Κόνιτσας (1858) 153 - Ναός Παντοκράτορος Αρτας (1888) 156 - Μεταμόρφωση του Σωτήρος Βοτονοσίου (1899) 160 - ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΜΠΛΑ ΤΟΥ 19ου αι 165 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' - Ο ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΣ ΘΡΟΝΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 169 ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΙ ΘΡΟΝΟΙ ΤΟΥ Που αι. - Δεσποτικός Θρόνος του ναού Αγ. Μερκουρίου Άρτας (ή Εισοδίων της Θεοτόκου, παλιός μητροπολιτικός) (17ος αι.) 172 - ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΥΣ ΘΡΟΝΟΥΣ ΤΟΥ Που αι 174 ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΙ ΘΡΟΝΟΙ 18ου αι. - Αγία Παρασκευή Μετσόβου (1750-1760) 174 - Αγιος Νικόλαος Τσεπελόβου (1764) 176 - Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Χρυσοβίτσας (1780) 179 Προφήτης Ηλίας Πλαισίου (1787) 180 ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΕΣΠΟΤΙΚΩΝ ΘΡΟΝΩΝ 18ου αι 182 ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΙ ΘΡΟΝΟΙ 19ου αι. Αγία Μαρίνα Χαραυγής (Λύκου) Φιλιατών (1832) 183 Αγιος Χαράλαμπος Πρέβεζας (1830-1840) 185 Αγιος Νικόλαος Κόνιτσας (1858) 188 Αγιος Νικόλαος Κήπων Ζαγορίου (1854-1860) 190 Αγιος Κοσμάς ο Αιτωλός Πρέβεζας (1860-1870) 192 ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΕΣΠΟΤΙΚΩΝ ΘΡΟΝΩΝ 19ου αι 194 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' Ο ΑΜΒΩΝΑΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 196 ΑΜΒΩΝΕΣ ΤΟΥ Που αι. Ναός Αγίου Μερκουρίου Αρτας (Εισοδίων της Θεοτόκου, παλιός Μητροπολιτικός) (17ος αι.) :.198 ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΜΒΩΝΩΝ ΤΟΥ Που αι 200
ΑΜΒΩΝΕΣ ΤΟΥ 18ου αι. - Ναός Αγίας Παρασκευής Μετσόβου (18ος και 19ος αι.) 200 - Άγιος Νικόλαος Τσεπελόβου Ζαγορίου (1764) 203 - Άγιος Δημήτριος Φραγκάδων (1779) 204 - Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Χρυσοβίτσας (1780) 206 - Ναός Προφήτη Ηλία Πλαισίου (1787) 208 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΜΒΩΝΩΝ 18ΟΥ ΑΙ 209 ΑΜΒΩΝΕΣ ΤΟΥ 19ου αι. - Ναός Αγίου Χαραλάμπους Πρέβεζας (1830-1840) 210 - Άγιος Νικόλαος Κόνιτσας (1858) 212 - Άγιος Νικόλαος Κήπων Ζαγορίου (1854-1860) 213 - Ναός Αγίων Αποστόλων Μετσόβου (1880-1890) 215 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΜΒΩΝΩΝ 19ου αι 216 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ' -ΤΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 218 ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ ΤΟΥ Που αι. - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βουτσάς (1680) 220 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΩΝ ΤΟΥ Που αι 221 ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ ΤΟΥ 18ου αι. - Μονή Αγίας Παρασκευής Σκαμνελίου Ζαγορίου (1700-1750) 221 - Αγία Παρασκευή Μετσόβου (1750-1760) 222 - Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Κρύας (Λυκοτρίχι) (β' μισό 18ου αι.) 225 - Άγιος Νικόλαος Τσεπελόβου (1764) 226 - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Περιβλέπτου (Στούπαινας) (β' ημ.18ου αι.) 228 - Προφήτης Ηλίας Πλαισίου (1787) 229 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΩΝ 18ου αι 230 ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ ΤΟΥ 19ου αι. - Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Διπόταμου Ζαγορίου (1806) 232 - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Γηρομερίου (1824) 234 - Αγία Μαρίνα Χαραυγής (παλιά Λύκου) Φιλιατών (1832) 236 - Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ρωμανού (1866) 237 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΩΝ 19ου αι 239 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε' - ΤΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 240 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΟΥ Που αι. - Μονή Αγίας Παρασκευής Σκαμνελίου Ζαγορίου (17ος αι.) 241 - Μονή Αγίου Νικολάου Σκαμνελίου Ζαγορίου (17ος αι.) 242
- Προφήτης Ηλίας Πλαισίου (17ος αι.) 243 - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βουτσάς (1680) 244 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΝΑΛΟΓΙΩΝ Που αι 245 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 18ου αι. - Μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου Ρογγοβού (1750) 247 - Αγιος Νικόλαος Τσεπελόβου (1764) 248 - Κοίμηση Θεοτόκου Χρυσοβίτσας (1780) 250 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΝΑΛΟΓΙΩΝ 18ου αι 251 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 19ου και 20ού αι. - Μονή Αγίας Παρασκευής Μονοδενδρίου (τέλη 19ου- αρχές 20ού αι.) 252 - Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Γηρομερίου (τέλη 19ου- αρχές 20ού αι.) 252 - Μονή Αγίου Νικολάου Τζώρας (1996) 253 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΝΑΛΟΓΙΩΝ 19ου και 20ού αι 255 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ' - ΛΟΙΠΟΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΝΑΩΝ (αρτοφόρια, μανουάλια, εξαπτέρυγα κ.ά.) - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 256 ΛΟΙΠΟΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ 18ου αι. (κηροπήγια, αρτοφόρια, εξαπτέρυγα κ.ά.) - Το αρτοφόριο του ναού της Κοιμήσεως Θεοτόκου Κάτω Βίτσης (1739)...260 - Το αρτοφόριο του ναού του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Κρύας (1759)...261 - Το αρτοφόριο στο ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Χρυσοβίτσας (1781) 262 - Τα εξαπτέρυγα με το αρτοφόριο του ναού Αγίου Νικολάου Τσεπελόβου (1764) 262 - Το αρτοφόριο του ναού Αγίου Δημητρίου Φραγκάδων (1779) 264 - Το αρτοφόριο του ναού Προφήτη Ηλία Βίτσας (τέλη 18ου, αρχές 19ου αι.) 265 - Τα κηροπήγια του ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σκαμνελίου (1708)....266 - Τα κηροπήγια του ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Μακρινού (1781) 266 - Τα εξαπτέρυγα του ναού Αγίου Δημητρίου Φραγκάδων (1780) 267 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΛΟΙΠΟΥ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟΥ ΔΙΑΚΟΣΜΟΥ 18ου αι. (κηροπήγια, αρτοφόρια, εξαπτέρυγα κ.α.) 268 ΛΟΙΠΟΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ 19ου αι. (κηροπήγια, αρτοφόρια, εξαπτέρυγα κ.α.) - Το αρτοφόριο του ναού Αγίου Αθανασίου Πρέβεζας (1830) 269 - Τα αρτοφόρια του ναού Αγίου Νικολάου Κήπων Ζαγορίου (β' μισό 19ουαι.) 270 - Η λειψανοθήκη στο ναό Αγίας Παρασκευής Μονοδενδρίου (1800-1810)...272 - Τα μανουάλια του ναού Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ρωμανού (1866)..273 - Η ξυλόγλυπτη Αγία Τράπεζα με το κιβώριο του ναού Αγίου Χαραλάμπους Πρέβεζας (1830-1870) 274 - ΕΞΕΛΙΞΗ ΛΟΙΠΟΥ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟΥ ΔΙΑΚΟΣΜΟΥ ΤΟΥ 19ου αι. (κηροπήγια, αρτοφόρια, εξαπτέρυγα κ.α.) 276
- Ο ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΝΑΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ό αι 276 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΡ. ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΚΡΙΔΑΣ 279 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' - Τα ισνάφια ή οι συντροφιές των ξυλογλύπτων και τα ταξίδια τους 287 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' - Οι συνθήκες της δουλειάς και της ζωής τους. Η κοινωνική τους θέση. Θρύλοι και παραδόσεις 303 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' - Καταγωγή, ονόματα και έργα Ηπειρωτών ξυλογλύπτων 310 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ' - Οι παραγγελίες των έργων, τα σχέδια, τα συμφωνητικά 320 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε' - Άλλες παράλληλες εργασίες, το χρύσωμα και ο γραπτός διάκοσμος των τέμπλων. Τα σχετικά με τις τιμές των τέμπλων και η πληρωμή των ξυλογλύπτων 325 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ' - Το ξεκίνημα ενός έργου και το τελείωμα του - Τα εργαλεία τους 339 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ' - Επιδράσεις που δέχονταν στην δουλειά τους και από πού εμπνέονταν τα έργα τους 343 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η' Η σημερινή κατάσταση 349 διιμμακυ 355 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΜΝΗΜΕΙΩΝ, ΤΟΠΩΝ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ 359 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 365 ΠΙΝΑΚΕΣ 381