ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΠΟΤΩΝ & ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΕΣΤΙΑΣΗΣ, ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ-ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ-ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ), ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ, ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ Υ.Κ., ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΓΡ. ΤΕΛΕΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΠΟΤΩΝ & ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ & ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ. ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Επιμέλεια ΑΝΤΩΝΙΟΣ Α. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ Υγιεινολόγος M.Sc., M.Sc., Ph.D.c. Επόπτης Δημόσιας Υγείας & ΑΓΑΠΗ ΚΑΒΑΛΟΥ Αρχισυντάκτης oenet.gr Δ ΕΚΔΟΣΗ Εκδόσεις ΟΕΝΕΤ OΔΗΓΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2017

Στην έκδοση αυτή θα βρείτε: ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΛΑΒΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ Το Α Μέρος αναφέρεται στην επικαιροποιημένη Νομοθεσία Τροφίμων & Ποτών και τον Ν. 4235/2014. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον έλεγχο των επιχειρήσεων τροφίμων, στις κυρώσεις, στην εκπαίδευση του προσωπικού, που απασχολείται με την παραγωγή, τη συσκευασία, τη μεταφορά, και την επισήμανση τροφίμων. Στη συνέχεια, παρατίθεται η Υγειονομική Διάταξη με οδηγίες, που αφορούν σημαντικά θέματα, όπως την αδειοδότηση, αρχεία, αυτοέλεγχο των επιχειρήσεων-haccp, διαγράμματα ροής, πυρασφάλεια, λειτουργία των κυλικείων, υποχρεώσεις έναντι της ΑΕΠΙ, δημοτικά τέλη κ.ά. Σε ειδική ενότητα, γίνεται αναφορά στον νέο τρόπο γνωστοποίησης της έναρξης λειτουργίας των επιχειρήσεων (Ν. 4442/2016). Αντίστοιχη ενημέρωση παρέχεται για τον τουριστικό κλάδο, όσον αφορά την γνωστοποίηση της έναρξης λειτουργίας των καταλυμάτων και των ΚΥΕ που λειτουργούν σ αυτά, τις κολυμβητικές δεξαμενές κ.λπ. Στο Β Μέρος θα βρείτε την Υπουργική Απόφαση σχετικά με τους «Κανόνες Διακίνησης & Εμπορίας Προϊόντων & Παροχής Υπηρεσιών (ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ.), τον Ν. 4177/2013-Αγορανομικός Κώδικας, αλλά και ο Κώδικας Δεοντολογίας για την Προστασία του Καταναλωτή όπως ισχύει σήμερα. Ιδιαίτερη αναφορά δίνεται στη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Η έκδοση αυτή όπως και η καθημερινή ενημέρωση των συνδρομητών από την ιστοσελίδα www.oenet.gr αποτελεί σημαντικό βοήθημα σε όσους δραστηριοποιούνται στο χώρο της παραγωγής, διακίνησης, αποθήκευσης, εμπορίου, πώλησης τροφίμων & ποτών, εστίασης & αναψυχής, τουρισμού, Τεχνολόγους Τροφίμων, Δικηγόρους, Λογιστές, Συμβούλους Επιχειρήσεων και Μηχανικούς.

ΔΕΛΤΙΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΕΣΤΙΑΣΗΣ, ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ-ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ-ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ), ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ, ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ Υ.Κ., ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΓΡ. ΤΕΛΕΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΠΟΤΩΝ & ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ & ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ. Δ ΕΚΔΟΣΗ Επιμέλεια ΑΝΤΩΝΙΟΣ Α. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ Υγιεινολόγος M.Sc., M.Sc., Ph.D.c. Επόπτης Δημόσιας Υγείας & ΑΓΑΠΗ ΚΑΒΑΛΟΥ Αρχισυντάκτης oenet.gr Εκδόσεις ΟΕΝΕΤ OΔΗΓΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2017

Η παρούσα έκδοση Διατίθεται Δωρεάν στους Συνδρομητές των Εκδόσεων ΟΕΝΕΤ ΟΔΗΓΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ - ΔΕΛΤΙΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΧΡ. ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ & ΣΙΑ ΕΕ Copyright Οκτώβριος 2017 ΟΔΗΓΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΔΕΛΤΙΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΕΣΤΙΑΣΗΣ, ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ-ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ-ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ), ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ, ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ Υ.Κ., ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΓΡ. ΤΕΛΕΤΩΝ Διμηνιαία Έκδοση Σταδίου 60, Αθήνα 105 64 τηλ.: 210-3240969, 210-3242267 fax: 210-3240319 www.oenet.gr e-mail: oen@oenet.gr ΠΑΡΑΓΩΓΗ: NONSTOP PRINTING EΠΕ Αίμωνος 71 & Κρέοντος - Ακαδημία Πλάτωνος - τηλ.: 210 5144160

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΚΔΟΤΗ Συνεχίζοντας την προσπάθειά μας για την πληρέστερη ενημέρωση των Συνδρομητών μας, προχωρήσαμε στην Δ έκδοση, η οποία είναι επικαιροποιημένη και απαραίτητη για όσους ασχολούνται με την παραγωγή, το εμπόριο, την παροχή υπηρεσιών, τις επιχειρήσεις τροφίμων, τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα ξενοδοχεία και τον τουρισμό γενικότερα. Η έκδοση χωρίζεται σε δυο μέρη: Το Α Μέρος αναφέρεται στην επικαιροποιημένη Νομοθεσία Τροφίμων & Ποτών και στον Ν. 4235/2014 «Διοικητικά μέτρα, διαδικασίες και κυρώσεις στην εφαρμογή της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας στους τομείς των τροφίμων». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον έλεγχο των επιχειρήσεων τροφίμων, αλλά και στις κυρώσεις, καθώς επίσης και στην εκπαίδευση του προσωπικού, που απασχολείται με την παραγωγή, τη συσκευασία, αλλά και τη μεταφορά των τροφίμων. Οι επιχειρήσεις τροφίμων, ιδιαίτερα, μπορούν να ενημερωθούν σχετικά με την εφαρμογή του Κανονισμού 1169/2011/ΕΕ, που αφορά την επισήμανση τροφίμων. Στη συνέχεια, παρατίθεται η Υγειονομική Διάταξη και παρέχονται οδηγίες, που αφορούν σημαντικά θέματα, όπως η αδειοδότηση, τα αρχεία & ο αυτοέλεγχος των επιχειρήσεων-haccp και τα διαγράμματα ροής, η πυρασφάλεια, η χρήση μουσικήςηχορύπανση, οι έλεγχοι και οι κυρώσεις, η μεταφορά τροφίμων, η λειτουργία των κυλικείων, αλλά και θέματα λειτουργικά, όπως οι υποχρεώσεις έναντι της ΑΕΠΙ, τα δημοτικά τέλη κ.ά. Σε ειδική ενότητα, γίνεται αναφορά στον νέο τρόπο γνωστοποίησης της έναρξης λειτουργίας των επιχειρήσεων τροφίμων και υγειονομικού ενδιαφέροντος,, σε εφαρμογή του Ν. 4442/2016. Αντίστοιχη ενημέρωση παρέχεται και σχετικά με τον τουριστικό κλάδο, όσον αφορά την γνωστοποίηση της έναρξης λειτουργίας των καταλυμάτων και των ΚΥΕ που λειτουργούν σ αυτά, τις κολυμβητικές δεξαμενές και άλλα θέματα. Στο Β Μέρος θα βρείτε την Υπουργική Απόφαση σχετικά με τους «Κανόνες Διακίνησης & Εμπορίας Προϊόντων & Παροχής Υπηρεσιών (ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ.), τον Ν. 4177/2013- Αγορανομικός Κώδικας, αλλά και τον Κώδικα Δεοντολογίας για την Προστασία του Καταναλωτή. Γίνεται δε ιδιαίτερη αναφορά για τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές.

4 Για καλύτερη και αποτελεσματικότερη αναζήτηση και προς διευκόλυνση των Συνδρομητών μας, παραθέτουμε στο τέλος του βιβλίου Ευρετήριο λημμάτων. Αποτελεί χρήσιμο βοήθημα για τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο και ειδικότερα στο χώρο της παραγωγής, διακίνησης, αποθήκευσης, πώλησης τροφίμων & ποτών, εστίασης & αναψυχής και του τουρισμού, Τεχνολόγους Τροφίμων, Δικηγόρους, Λογιστές, Συμβούλους Επιχειρήσεων και Μηχανικούς οι οποίοι συμμετέχουν στην κατάρτιση του φακέλου για την αδειοδότηση των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Τα παραπάνω νομοθετήματα είναι κωδικοποιημένα κι εμπεριέχουν όλες τις τροποποιήσεις. Οποιεσδήποτε τροποποιήσεις γίνουν περαιτέρω στην Αγορανομική & Υγειονομική Νομοθεσία, ως και την Νομοθεσία Τροφίμων & Ποτών, θα αναρτώνται αυθημερόν στην ιστοσελίδα www.oenet.gr και θα δημοσιεύονται στο περιοδικό «ΟΔΗΓΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ- ΔΕΛΤΙΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ». Η ενημέρωση των επαγγελματιών-συνδρομητών ολοκληρώνεται με την καθημερινή αποστολή Ενημερωτικών Δελτίων με e-mail (εγγραφές on line στο www.oenet.gr). Ειδικά για τον χώρο των τροφίμων (παραγωγή - μεταποίηση - συσκευασία - αποθήκευση - πώληση), της εστίασης και αναψυχής, αλλά και του τουριστικού κλάδου (ξενοδοχεία και καταλύματα) η ενημέρωση εξειδικεύεται με επιπλέον εβδομαδιαίο Ενημερωτικό Δελτίο. Έτσι επιτυγχάνεται και η επικαιροποίηση των θεμάτων, που σας ενδιαφέρουν, αλλά και η ενημέρωσή σας για τις εξελίξεις γύρω από την επαγγελματική σας δραστηριότητα. Η έκδοση διατίθεται ΔΩΡΕΑΝ στους Συνδρομητές του oenet.gr. Δωρεάν επίσης διατίθεται στους Επόπτες Υγείας που υπηρετούν στις Περιφερειακές Ενότητες (Τμήμα Υγειονομικού Ελέγχου & Περιβαλλοντικής Υγιεινής) καθώς και στις αρμόδιες υπηρεσίες του Ε.Φ.Ε.Τ. Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Αντώνιο Α. Παπαδάκη, Υγιεινολόγο M.Sc., M.Sc., Ph.D.c., Επόπτη Δημόσιας Υγείας, για την αφιλοκερδή επιμέλεια της έκδοσης αυτής, από κοινού με την Συντακτική ομάδα του oenet. ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2017 ΧΡ. Ν. ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ Εκδότης Υ.Γ.: Θερμά ευχαριστούμε τους Συνδρομητές υπαλλήλους των Υπουργείων, του Ε.Φ.Ε.Τ., των Υγειονομικών Υπηρεσιών, των Περιφερειών και των συναφών φορέων για τις υποδείξεις τους για την βελτίωση του oenet.gr αλλά και των έντυπων εκδόσεών μας. Κι ακόμα, τις Ομοσπονδίες, τα Σωματεία και τους Συλλόγους για την προώθηση του έργου μας στα μέλη τους

5 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ Πρόσφατες αλλαγές στις νομοθετικές απαιτήσεις για την ίδρυση και λειτουργία επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος- Νέα υγειονομική διάταξη. Σε διάστημα λίγων μηνών μετά την έκδοση της ΚΥΑ 4442/2016 που αφορούσε το νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, εκδόθηκαν οι απαιτούμενες Υπουργικές αποφάσεις προκειμένου να επανακαθοριστεί το Νομοθετικό πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία και των επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα. Η νέα νομοθεσία είναι πλέον γεγονός και επιβάλλει την εφαρμογή από μεριάς των επιχειρηματιών ορθών πρακτικών κυρίως αυτοελέγχου, και από πλευράς επιθεωρητών την ενιαία εφαρμογή ελέγχων, την χρήση λιστών ελέγχου (check lists).tέλος ανάλογα με την κατάταξη των επιχειρήσεων σε σχέση με την επικινδυνότητα καθορίζεται και η συχνότητα των επιθεωρήσεων σε αυτές. Σύμφωνα με τις δηλώσεις στελεχών του Υπ. Ανάπτυξης «Η βασική επιχειρούμενη αλλαγή είναι η μετατόπιση από τις εκ των προτέρων (ex ante) διαδικασίες σε ένα μοντέλο ανάλυσης επικινδυνότητας με εφαρμογή εκ των υστέρων (ex post) διαδικασιών» Στο πνεύμα των αλλαγών αυτών στις 21-6-2017 εκδόθηκε και η υπ αριθμ. Υ.Α. Υ1γ/Γ.Π/οικ. 47829/21-06-2017 (ΦΕΚ 2161/τ.Β /23-06-2017) νέα υγειονομική διάταξη σχετικά με τους Υγειονομικούς όρους και προϋποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων τροφίμων / ποτών και άλλες διατάξεις. Αλλαγές που επιφέρει: Κατάργηση της Υ1γ/Γ.Π/ οικ. 96967/8-10-2012 (ΦΕΚ 2718 Β, 8-10-2012) Από τις 20 σελίδες Α4 της 96967/2012 η νέα διάταξη αναπτύσσεται σε 51 σελίδες δεδομένης και της ενσωμάτωσης υφιστάμενων εγκυκλίων και νέων θεμάτων. Για ιστορικούς λόγους να θυμίσω ότι η παλαιότερη διάταξη Α1β/8577/1983 ήταν 8.577 σελίδες. Ενδεικτική αναφορά του αριθμού τουαλετών, προσθήκη απαλλαγής σε επιχειρήσεις αρκετά περιορισμένης έκτασης χωρίς καθήμενους πελάτες, Επαναφορά αριθμού γουρνών στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, Νέες κατηγορίες επιχειρήσεων, αλλαγή στον υπολογισμό των πελατών στους εσωτερικούς χώρους από 1,20 σε 1,30 και σε εξωτερικούς χώρους από 1,20 σε 0,70 Νέο κυρωτικό (άρθρο 16) και συγκεκριμένα αναφέρονται τα εξής: Αρμόδια όργανα για τον έλεγχο τήρησης των υγειονομικών προϋποθέσεων είναι οι Υγειονομικές Υπηρεσίες την παράγραφο 1 του άρθρου 2 της παρούσης. Οι Υγειονομικές Υπηρεσίες εισηγούνται στην αρμόδια αρχή γνωστοποίησης την κύρωση για την εκάστοτε παράβαση. Η έλλειψη γνωστοποίησης ή η γνωστοποίηση αναληθών στοιχείων ή η παράλειψη γνωστοποίησης μεταβληθέντων στοιχείων δεν επιφέρουν ως αυτοτελείς παραβάσεις ποινικές κυρώσεις, άρθρο 34 παρ. 5 του Ν. 4442/16(ΦΕΚ 230 τ.α ) Στους παραβάτες των Υγειονομικών Διατάξεων επιβάλλονται, οι κυρώσεις που προβλέπονται στον Α.Ν 2520/40(ΦΕΚ 273 τ.α ) και το άρθρο 43 του Νόμου 4025/2011(ΦΕΚ228/τΑ/2-11- 2011) όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν. Παραβάσεις που αφορούν τα τρόφιμα εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του νόμου 4235/2014(ΦΕΚ32/τΑ/2014). Για παραβάσεις που αφορούν την ηχορύπανση εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του Π.Δ 180/79 και το άρθρο 37 του ν. 4055/2012 (ΦΕΚ 51 τ.α) όπως κάθε φορά ισχύουν. Νέες κατηγορίες επιχειρήσεων και συγκεκριμένα: Α. Επιχειρήσεις παρασκευής ή/και συσκευασίας Β. Διανομείς-Μεταφορείς Επιχειρήσεις αποθήκευσης (κέντρα αποθήκευσης και διανομής) Επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου (με ασκούμενη δραστηριότητα χονδρικό εμπόριο σε επιχειρήσεις λιανικής διάθεσης)

6 Καταστήματα cash και carry (κύρια δραστηριότητα χονδρικό εμπόριο με δυνατότητα λιανικής διάθεσης) Οχήματα μεταφοράς Γ. Επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου: Υπεραγορές τροφίμων, παντοπωλεία, κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, ιχθυοπωλεία, κάβες ποτών, ξηρών καρπών και ζαχαρωδών προϊόντων, πρατήρια άρτου, πρατήρια πώλησης ετοίμων φαγητών, πτηνοπωλεία, αυγοπωλεία, καταστήματα πρατήρια κατεψυγμένων προϊόντων, καταστήματα αλλαντοποιίας και τυροκομίας, καφεκοπτεία, πρατήρια ελαίων και λιπών, πρατήρια ειδών ζαχαροπλαστικής/γαλακτοπωλεία/μπουγατσάδικα με παρασκευαστήριο για ιδία χρήση, λαϊκές αγορές καθώς και όλες οι πωλήσεις μέσω στάσιμου υπαίθριου εμπορίου (μικροπωλητές, κ.λπ.), και η πώληση τροφίμων και ποτών σε περίπτερα και καταστήματα ψιλικών, η πώληση τροφίμων και ποτών μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου και η πώληση επί αυτοκινήτου, σύμφωνα με τις διατάξεις περί άσκησης εμπορικών δραστηριοτήτων εκτός καταστήματος και άλλες διατάξεις ν. 4264/τ.Α 118/15-5-2014, όπως κάθε φορά ισχύει. Δ. Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης οι επιχειρήσεις στις οποίες παρασκευάζονται ή και προσφέρονται σε καθήμενους ή περαστικούς πελάτες ή διανέμονται εκτός της επιχείρησης κάθε είδους τρόφιμα ή ποτά, καθώς επίσης οι επιχειρήσεις στις οποίες παρέχονται υπηρεσίες αναψυχής με συνοδεία φαγητού ή ποτού. Δ.1 Επιχειρήσεις Μαζικής Εστίασης πλήρους επεξεργασίας(πλήρους γεύματος): επιχειρήσεις που διαθέτουν τρόφιμα τα οποία παρασκευάζονται με πολλούς και σύνθετους χειρισμούς στην ίδια την επιχείρηση ή τρόφιμα που προέρχονται από νομίμως λειτουργούσες επιχειρήσεις. Δ.2 Επιχειρήσεις Μαζικής Εστίασης μερικής επεξεργασίας (πρόχειρου γεύματος): περιλαμβάνει τις επιχειρήσεις που διαθέτουν τρόφιμα τα οποία παρασκευάζονται με απλές διεργασίες. Δ.3 Στεγασμένοι και υπαίθριοι χώροι εκδηλώσεων. Δ.4 Κέντρα διασκέδασης. Δ.5 Επιχειρήσεις παρασκευής και προσφοράς τροφίμων και ποτών σε κινητούς ή προσωρινούς χώρους Δ.6 Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος Οι επιχειρήσεις κατηγοριοποιούνται ως προς την εκτίμηση επιπέδου κινδύνου σε Επίπεδο Ι, Επίπεδο ΙΙ και Επίπεδο ΙΙΙ, όπως αναλύεται στον παρακάτω πίνακα: ΕΠΙΠΕΔΟ Ι (Χαμηλού Κινδύνου) Παντοπωλείο Αυγοπωλείο Πρατήριο γάλακτος και ειδών ζαχαροπλαστικής ΕΠΙΠΕΔΟ ΙΙ (Μεσαίου Κινδύνου) Κρεοπωλείο Πτηνοπωλείο Ιχθυοπωλείο ΕΠΙΠΕΔΟ ΙΙΙ (Υψηλού Κινδύνου) Παρασκευαστήριο τροφίμων και ποτών - catering (με απευθείας διάθεση στον καταναλωτή) Παρασκευαστήριο προϊόντων ζύμης και σφολιατοειδών Παρασκευαστήριο παραδοσιακών προϊόντων Πρατήριο Άρτου Ζαχαροπλαστείο Μεταποιητικές δραστηριότητες Πρατήριο κατεψυγμένων προϊόντων Κατάστημα βιολογικών τροφίμων Γαλακτοπωλείο Παγωτοπωλείο Κέντρο διασκέδασης με συγκρότηση εστιατορίου Ειδική Ομάδα Καφεκοπτείο Αρτοποιείο Νοσηλευτικά Ιδρύματα

Πρατήριο ελαίων και λιπών Παρασκευή και πώληση σφολιατοειδών Οίκοι Ευγηρίας Κάβα εμφιαλωμένων ποτών Υπεραγορά τροφίμων Βρεφονηπιακοί σταθμοί Οπωροπωλείο Καταστήματα χονδρικού εμπορίου (cash και carry) Παιδικοί σταθμοί Περίπτερα-ψιλικά Ψυκτικές αποθήκες Κατασκηνώσεις Αναψυκτήριο Κατάστημα διάθεσης προϊόντων αλλαντοποιίας και τυροκομία Εγκατάσταση περάτωσης έψησης Εστιατόριο Κέντρο διασκέδασης με συγκρότηση μπαρ Πιτσαρία Καφετέρια Ταβέρνα Καφενείο Ψητοπωλείο Μπαρ Οβελιστήριο Λοιπά κυλικεία Καφενείο (Παραδοσιακό), με παρασκευαστήριο Πρατήριο έτοιμου φαγητού Κυλικείο σχολείων Κατάστημα ξηρών καρπών και ζαχαρωδών προϊόντων Κινητή καντίνα Αποθήκες τροφίμων Μηχανές αυτόματης πώλησης τροφίμων και ποτών Λαϊκές Αγορές Πλανόδιοι και στάσιμοι μικροπωλητές 7 Πλέον πέραν του διαγράμματος ροής απαιτείται η περιγραφή της παραγωγικής διαδικασίας της επιχείρησης (σε ορισμένες δραστηριότητες) Επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας, που συνοδεύουν άτομα με προβλήματα όρασης ή άτομα με αναπηρία Σε μικρές επιχειρήσεις που δεν εξυπηρετούν καθήμενους πελάτες δύναται η λειτουργία αποχωρητηρίου χωρίς προθάλαμο με την προϋπόθεση ο νιπτήρας για το πλύσιμο των χεριών να βρίσκεται εντός του αποχωρητηρίου. Μόνο στις επιχειρήσεις που απαιτείται ενδυμασία εργασίας και απασχολούν έως έξι άτομα προσωπικό κατά βάρδια απαιτείται η ύπαρξη ενός ερμαρίου για κάθε εργαζόμενο για τη φύλαξη της στολής εργασίας και των προσωπικών του ειδών (και όχι χώρος αποδυτηρίων) Αναφορικά με τις αντιδράσεις που καταγράφηκαν με την έκδοση της νέας υγειονομικής διάταξης θα ήθελα να σχολιάσω κάποια από αυτά: Ο όρος νέα Υγειονομική Διάταξη είναι στην ουσία παραπλανητικός. Για το λόγο αυτό φορείς και ενώσεις που δεν γνωρίζουν καλά την ισχύουσα νομοθεσία ολισθαίνουν προβάλλοντας επιχειρήματα όπως ότι εισαγάγει νέες ελεγκτικές αρχές, επιφέρει αύξηση των ελέγχων στις επιχειρήσεις, νέο κυρωτικό σύστημα κλπ κλπ.

8 Οι υγειονομικές διατάξεις υφίστανται χρόνια τώρα. Δεν θα πάω πολύ μακριά Α1β/11261/81, 8577/83, 96967/2012 είναι οι πρόγονοι της καλούμενης νέας υγειονομικής διάταξης. Επομένως η κατάργηση της νέας όπως δημοσιογραφικά ονομάζεται απλά θα επαναφέρει την 96967/2012. Αυτό σημαίνει ότι η επικαιροποίηση και η εναρμόνιση που έγινε με το Ν 4442/2016 για την απλούστευση των διαδικασιών θα χαθεί. Η προηγούμενη υγειονομική διάταξη, πάνω στην οποία έχει στηριχθεί και η νέα, εκδόθηκε τον Νοέμβρη του 2012 και ποτέ μέχρι σήμερα δεν υπήρξε αντίδραση. Σήμερα τι έχει αλλάξει ώστε να προκληθούν αντιδράσεις; Άλλωστε η πρόσφατη KYA 16228 ΦΕΚ 1723 τ Β 18-5-2017 «Απλούστευση και προτυποποίηση των διοικητικών διαδικασιών γνωστοποίησης λειτουργίας Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος, Θεάτρων και Κινηματογράφων» σε πολλά σημεία της αναφέρει ότι ισχύουν οι κανόνες της υγειονομικής διάταξης Υ1γ/Γ.Π./οικ.96967/12 (ΦΕΚ 2718 Β /2012) όπως ισχύει. Ακόμα και αν τις καταργήσουμε όλες υφίσταται ο ΑΝ 2520/1940 ΦΕΚ 273/Α/4-9-1940 «Περί υγειονομικών διατάξεων» που δίνει στον εκάστοτε Υπουργό Υγείας την δυνατότητα να εκδίδει υγειονομικές διατάξεις, αλλά προβλέπει επίσης ελέγχους και κυρώσεις από τα αρμόδια Υγειονομικά όργανα. Επομένως η αποκαλούμενη ΝΕΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ είναι επί της ουσίας συμπλήρωση και εναρμόνιση με τα νέα νομοθετήματα της απλούστευσης των διοικητικών διαδικασιών και ούτε εισάγει νέες ελεγκτικές αρχές, ούτε επιπλέον ελέγχους ούτε θίγει δικαιώματα άλλων Υπηρεσιών (πχ ΕΦΕΤ, Δ/νσεις Κτηνιατρικής) όπως άστοχα μέχρι σήμερα παρουσιάζεται. Θεωρώ ότι χρόνια τώρα αποτελεί νομοθετημένο δικαίωμα των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών και ποτέ δεν έχουν εμπλακεί οι Υγειονομικές Υπηρεσίες σε θέματα που άπτονται ΑΜΙΓΩΣ της ποιότητας και ασφάλειας των ζωικών προϊόντων. 2. Ο Ν. 4025 (ΦΕΚ Α 228/02-11-2011) «Ανασυγκρότηση Φορέων Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Κέντρα Αποκατάστασης, Αναδιάρθρωση Ε.Σ.Υ. και άλλες διατάξεις» δεν έχει καταργηθεί και δίνει και αυτός τη δυνατότητα έκδοσης υγειονομικών διατάξεων αλλά επιπλέον και τοπικών από τις Περιφέρειες. Προβλέπει κυρώσεις με εξαίρεση ότι αυτές δεν εφαρμόζονται στον επίσημο έλεγχο των επιχειρήσεων τροφίμων, ο οποίος διέπεται από τις αντίστοιχες διατάξεις της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας περί τροφίμων, όπως κάθε φορά ισχύουν. Πριν την υπογραφή της νέας υγειονομικής διάταξης από τον Υπουργό Υγείας, αυτή ελέγχθηκε από τη συναρμόδια Δ/νση Ανάπτυξης αλλά και από τα στελέχη της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ελλάδα έτσι ώστε να αποκλειστούν προβλήματα σε σχέση με την διαδικασία απλούστευσης έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας και φυσικά εξετάστηκε η τυχόν διαφοροποίησή της σε σχέση με την προηγουμένη. Μετά την παροχή της σύμφωνης γνώμης τότε και μόνο τότε προχώρησε και η έκδοσή της σε ΦΕΚ. Η άποψη ότι η νέα υγειονομική διάταξη δημιουργεί προβλήματα μιας και επιφέρει διαφορετικό κυρωτικό σύστημα μόνο κακόβουλη μπορεί να χαρακτηριστεί και αναδεικνύει την έλλειψη μελέτης της νέας αυτής διάταξης. Ας διαβάσουμε προσεκτικά το κυρωτικό της νέας υγειονομικής διάταξης και ας βγάλουμε τα συμπεράσματά μας: ΑΡΘΡΟ 16 ΚΥΡΩΣΕΙΣ -ΠΡΟΣΤΙΜΑ Θέματα που άπτονται της διαδικασίας γνωστοποίησης: Η έλλειψη γνωστοποίησης ή η γνωστοποίηση αναληθών στοιχείων ή η παράλειψη γνωστοποίησης μεταβληθέντων στοιχείων δεν επιφέρουν ως αυτοτελείς παραβάσεις ποινικές κυρώσεις, άρθρο 34 παρ. 5 του Ν. 4442/16(ΦΕΚ 230 τ.α ) Θέματα που άπτονται παραβάσεων επί των όρων λειτουργίας- κίνδυνοι Δημόσιας Υγείας: Στους παραβάτες των Υγειονομικών Διατάξεων επιβάλλονται, οι κυρώσεις που προβλέπονται στον Α.Ν 2520/40(ΦΕΚ 273 τ.α ) και το άρθρο 43 του Νόμου 4025/2011(ΦΕΚ228/τΑ/2-11- 2011) όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν.

9 Θέματα που άπτονται ΑΜΙΓΩΣ με τα τρόφιμα: Παραβάσεις που αφορούν τα τρόφιμα εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του νόμου 4235/2014 (ΦΕΚ32/τΑ/2014). Θέματα ηχορύπανσης: Για παραβάσεις που αφορούν την ηχορύπανση εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του Π.Δ 180/79 και το άρθρο 37 του ν. 4055/2012 (ΦΕΚ 51 τ.α) όπως κάθε φορά ισχύουν. Τέλος, καλό είναι να δούμε επιμέρους ζητήματα που απασχολούν τους πολίτες και η κατάργηση των υγειονομικών διατάξεων θα επηρεάσει επιβαρυντικά σε σχέση με την λειτουργία ΚΥΕ, όπως καταδεικνύεται στα παρακάτω παραδείγματα. Παράδειγμα 1: Καφενείο παράνομα τοποθέτησε σύστημα απαγωγής καπνού στην πολυκατοικίας προκειμένου να παρασκευάζει φαγητό, δημιουργώντας προβλήματα οσμών στους περιοίκους. Πώς θα αντιμετωπιστεί νομοθετικά; Μόνο από τις υγειονομικές διατάξεις που ορίζουν συγκεκριμένους όρους λειτουργίας. Παράδειγμα 2: Επιχείρηση αναψυχής (μπαρ) ηχορρυπαίνει συστηματικά. Πώς θα αντιμετωπιστεί νομοθετικά; Μόνο από τις υγειονομικές διατάξεις που ορίζουν συγκεκριμένους όρους για την χρήση μουσικής και μουσικών οργάνων. Παράδειγμα 3: Επιχείρηση μαζικής εστίασης έχει προσθέσει περισσότερα τραπεζοκαθίσματα από την δυναμικότητα που ορίζεται στην άδεια- γνωστοποίηση λειτουργίας, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στους πεζούς μιας και αυτά βρίσκονται σε πεζόδρομο, πλατεία ή άλλους κοινόχρηστους χώρους. Πώς θα αντιμετωπιστεί νομοθετικά; Μόνο από τις υγειονομικές διατάξεις που ορίζουν συγκεκριμένους όρους λειτουργίας. Παράδειγμα 4: Επιχείρηση μαζικής εστίασης έχει προσθέσει χώρο παρασκευής τροφίμων που δεν περιλαμβάνονταν στα αρχικά σχέδια που κατατέθηκαν είτε κατά την αδειοδότηση είτε στην αναγγελία έναρξης. Πώς θα αντιμετωπιστεί νομοθετικά; Μόνο από τις υγειονομικές διατάξεις που ορίζουν συγκεκριμένους όρους λειτουργίας. Και φυσικά πολλά άλλα παρόμοια θέματα που αν η νέα υγειονομική διάταξη καταργηθεί και επανέλθει η προγενέστερη (στην οποία παρατύπως είχε καταργηθεί από τον Ν4235/14 το άρθρο 17 επί των κυρώσεων) οι Δ/νσεις Δημόσιας Υγείας θα αδυνατούν εκ νέου να αντιμετωπίσουν θέματα όπως είναι τα παραπάνω παραδείγματα παραβατικότητας. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΑΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ Προηγούμενη Διάταξη 96967/2012 Νέα διάταξη 47829/17 Διαφορές ΑΡΘΡΟ 1 ΣΚΟΠΟΣ ΑΡΘΡΟ 1 ΣΚΟΠΟΣ Καμία ΑΡΘΡΟ 2 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΡΘΡΟ 2 ΟΡΙΣΜΟΙ ΑΡΘΡΟ 3 ΟΡΙΣΜΟΙ Καμία ΑΡΘΡΟ 3 ΑΣΚΗΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΑΡΘΡΟ 4 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΑΡΘΡΟ 4 ΑΔΕΙΑ ΙΔΡΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Στην νέα διάταξη καταργείται το πεδίο εφαρμογής Επί της ουσίας εδώ η νέα διάταξη ενσωματώνει τις αλλαγές στον τρόπο αδειοδότησης μέσω αναγγελίας έναρξης

ΆΡΘΡΟ 5 ΓΕΝΙΚΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ. ΆΡΘΡΟ 6 ΑΡΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΑΡΘΡΟ 7 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΡΘΡΟ 8 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΤΟΜΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ 10 ΑΡΘΡΟ 5 ΓΕΝΙΚΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ. ΑΡΘΡΟ 6 ΑΡΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Η νέα διάταξη προσθέτει πλέον και την κατάταξη των επιχειρήσεων σε τρία επίπεδα κινδύνου ανάλογα με τη φύση των διεργασιών, το μέγεθος αυτών και την κατηγορία πληθυσμού, προβλέπει τεχνική έκθεση σε ορισμένες περιπτώσεις Καμία ΑΡΘΡΟ 7 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Καμία ΑΡΘΡΟ 8 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΤΟΜΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ Καμία ΑΡΘΡΟ 9 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΡΘΡΟ 9 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Καμία ΑΡΘΡΟ 10 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΑΡΘΡΟ 11-14 ΑΡΘΡΟ 11-15 ΑΡΘΡΟ 15 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΑΡΘΡΟ 16 ΚΥΡΩΣΕΙΣ - ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΑΡΘΡΟ 17 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΡΘΡΟ 18 ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΡΘΡΟ 10 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΑΡΘΡΟ 16 ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΑΡΘΡΟ 17 ΚΥΡΩΣΕΙΣ - ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΑΡΘΡΟ 18 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΡΘΡΟ 19 ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Αλλαγές στις κατηγορίες επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος χωρίς όμως αυτό να επιφέρει οικονομικές επιβαρύνσεις στις επιχειρήσεις το αντίθετο μάλιστα. Αλλαγές σύμφωνα με την γενικότερη φιλοσοφία των νέων κατηγοριών. Υγειονομικές προδιαγραφές ανά κατηγορία δραστηριότητας Καμία Πρέπει να σημειωθεί ότι αφορά τις επιχειρήσεις και υπηρεσίες υγειονομικού ενδιαφέροντος γενικότερα και όχι μόνο επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών Καμία Απλά ενσωμάτωσε και θέματα αναγγελίας έναρξης σύμφωνα με το νέο καθεστώς έναρξης οικ. δραστηριότητας Καμία Καμία ΑΡΘΡΟ 20 Παράρτημα Η νέα διάταξη δεν έχει παράρτημα ΑΡΘΡΟ 19 ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ΑΡΘΡΟ 21 ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ Καμία Αντώνιος Α. Παπαδάκης Υγιεινολόγος M.Sc.,M.Sc.,Ph.D.c. Επόπτης Δημόσιας Υγείας

11 ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΠΟΤΩΝ ΚΑΙ ΚΥΕ Αντώνιος Α. Παπαδάκης

ΜΕΡΟΣ A ΤΜΗΜΑ Α Νομοθεσία Τροφίμων και Ποτών ΤΜΗΜΑ Β Υγειονομική Νομοθεσία ΤΜΗΜΑ Γ Γενικά Λειτουργικά Θέματα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛ. ΤΜΗΜΑ Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ 1. Ν. 4235/2014...19 Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής-ορισμοί...19 Άρθρο 2 Αρμόδιες αρχές...21 Άρθρο 3 Ενέργειες αρμόδιων αρχών σε περίπτωση μη συμμόρφωσης...21 Άρθρο 4 Διοικητικά μέτρα συμμόρφωσης...22 Άρθρο 5 Περιορισμός ή απαγόρευση διάθεσης τροφίμων ή ζωοτροφών...22 Άρθρο 6 Δέσμευση...22 Άρθρο 7 Κατάσχεση...24 Άρθρο 8 Παρακολούθηση, ανάκληση η απόσυρση η/και καταστροφή μη ασφαλών τροφίμων ή ζωοτροφών...27 Άρθρο 9 Αναστολή, μερική ή ολική, λειτουργίας ή ανάκληση της άδειας λειτουργίας εγκατάστασης επιχείρησης τροφίμων...29 Άρθρο 10 Αναστολή ή ανάκληση της έγκρισης ή της καταχώρισης ή της εγγραφής εγκατάστασης επιχείρησης τροφίμων ή ζωοτροφών...31 Άρθρο 11 Προσωρινή αναστολή και ανάκληση έγκρισης καταλληλότητας μεταφορικού μέσου τροφίμων...32 Άρθρο 22 Επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων...32 Άρθρο 23 Διοικητικές κυρώσεις επί μη συμμόρφωσης στους τομείς των τροφίμων, των ζωοτροφών...33 Άρθρο 24 Διαδικασία επιβολής διοικητικών κυρώσεων...51 Άρθρο 25 Είσπραξη και απόδοση προστίμων...53 Άρθρο 26 Διαδικασία επιβολής διοικητικών κυρώσεων στον υποτομέα της προστασίας των ζώων κατά τη μεταφορά τους, είσπραξη και απόδοσή τους...54 Άρθρο 27 Ποινικές κυρώσεις επί μη συμμόρφωσης στους τομείς των τροφίμων, των ζωοτροφών, της υγείας και προστασίας ζώων και της διαχείρισης ΖΥΠ και ΠΠ...54 Συντελεστές κριτηρίων επιμέτρησης κυρώσεων Ν. 4325/2014...56 Κατηγοριοποίηση κυρώσεων Ν. 4325/2014...61 2. Αρμοδιότητες ΕΦΕΤ...63 3. Ενωσιακή νομοθεσία περί τροφίμων...65 Επισήμανση Τροφίμων-Κανονισμός 1169/2011/ΕΕ...66 Διατροφική Δήλωση...69 4. Εκπαίδευση προσωπικού επιχειρήσεων τροφίμων...75, 119 Οδηγίες...77, 118

16 ΤΜΗΜΑ Β ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Υγειονομική Διάταξη οικ. 47829/2017...81 Άρθρο 1 Σκοπός...83 Άρθρο 2 Ορισμοί...83 Άρθρο 3 Επιχειρήσεις παρασκευής & συσκευασίας...85 Επιχειρήσεις αποθήκευσης, χονδρικού εμπορίου, διανομής...84 Επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου...84 Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης...84 Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης παρασκευής & διάθεσης πλήρους γεύματος...85 Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης παρασκευής & προσφοράς πρόχειρου γεύματος...85 Στεγασμένοι και υπαίθριοι χώροι εκδηλώσεων...85 Κέντρα διασκέδασης...85 Επιχειρήσεις παρασκευής ή και προσφοράς τροφίμων & ποτών σε κινητούς χώρους...85 Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος...85 Άρθρο 3 Άσκηση υγειονομικών ελέγχων...85 Άρθρο 4 Λειτουργία επιχειρήσεων τροφίμων και ποτών...86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι Άρθρο 5 Γενικοί υγειονομικοί όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων...86 Επίπεδα κινδύνου...87 Διαγράμματα ροής...88 Οίκημα...89 Χώροι...90 Δάπεδα, τοίχοι, οροφές, θύρες, παράθυρα...90, 91 Ύδρευση...91 Πάγος...92 Αποχέτευση - στερεά και υγρά απόβλητα...92 Φωτισμός...93 Αερισμός...93 Απαγωγή καπνών-αέριων καύσεως...93 Αποχωρητήρια...94 Αποδυτήρια...96 Χημικά-Βιολογικά Αποχωρητήρια...96 Σκύλοι βοηθείας-σκύλοι οδηγοί...96 Άρθρο 6 Αρχεία επιχειρήσεων τροφίμων & ποτών...97 Άρθρο 7 Χαρακτηρισμός τροφίμων...98 Άρθρο 8 Πιστοποιητικό υγείας-ατομική υγιεινή...98 Άρθρο 9 Εκπαίδευση...98 Άρθρο 10 Κατηγορίες επιχειρήσεων τροφίμων & ποτών...99

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Άρθρο 11 ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ι...99 Επιχειρήσεις παρασκευής...99 Επιχειρήσεις συσκευασίας...101 Επιχειρήσεις αρτοποιητικής νομοθεσίας...101 Άρθρο 12 ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΙΙ...102 Αποθήκευση-Χονδρική πώληση...102 Οχήματα μεταφοράς...102 Άρθρο 13 ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΙΙΙ...103 Επιχειρήσεις λιανικής διάθεσης τροφίμων & ποτών...103 Μηχανήματα αυτόματης παρασκευής- διάθεσης τροφίμων & ποτών...105 Πώληση τροφίμων και ποτών μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου...106 Επιχειρήσεις πώλησης τροφίμων και ποτών επί αυτοκινήτων...106 Περίπτερα...106 Λαϊκές Αγορές...107 Άρθρο 14 ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ IV...108 Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης...108 Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης παρασκευής & προσφοράς πλήρους γεύματος...109 Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης παρασκευής & διάθεσης πρόχειρου γεύματος...109 Στεγασμένοι και Υπαίθριοι χώροι Εκδηλώσεων...110 Κέντρα Διασκέδασης...112 Χρήση μουσικής και μουσικών οργάνων...112 Επιχειρήσεις παρασκευής ή και προσφοράς τροφίμων & ποτών σε κινητούς χώρους...112 Κινητές καντίνες...113 Άρθρο 15 Διαδικασία άσκησης υγειονομικών ελέγχων...114 Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος...115 Άρθρο 16 Κυρώσεις-Πρόστιμα...115 Άρθρο 17 Μεταβατικές Διατάξεις...115 Άρθρο 18 Καταργούμενες Διατάξεις...116 Άρθρο 19 Έναρξη ισχύος...116 ΤΜΗΜΑ Γ ΓΕΝΙΚΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Οδηγίες για τις επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος...110 Α. Υγιεινή & Ασφάλεια τροφίμων...118 Εφαρμογή HACCP...118 Εκπαίδευση προσωπικού...75, 119 Πιστοποιητικό υγείας...119, 128 Αρχεία επιχειρήσεων τροφίμων & ποτών...119 Απαιτήσεις υγιεινής...120

18 Β. Υγιεινή & Ασφάλεια εργαζομένων...123 2. Διαγράμματα ροής...124 3. Πιστοποιητικό υγείας...119, 128 4. Κάπνισμα...128 5. Εξυπηρέτηση ΑμΕΑ (Ν. 4067/2012)...136 6. Αδειοδότηση καταστημάτων ΚΥΕ...140 Κυρώσεις...149 7. Αδειοδότηση ξενοδοχειακών επιχειρήσεων...152 8. Απλούστευση πλαισίου λειτουργίας κολυμβητικών δεξαμενών...156 9. Γνωστοποίηση έναρξης λειτουργίας μεταποιητικών, ΚΥΕ, τουριστικών καταλυμάτων...160 Απαντήσεις εφαρμογής κυρώσεων σε ΚΥΕ για έλλειψη γνωστοποίησης...161 Πυρασφάλεια...161 10. Βεβαίωση χώρου κύριας χρήσης...166 11. Ποιότητα νερού ανθρώπινης κατανάλωσης...168 12. Άδεια μουσικής-ηχορύπανση...176 13. Δημοτικό τέλος...178 14. ΑΕΠ...179 15. Παρασκευή και πώληση τροφίμων σε προσωρινούς χώρους...183 16. Κυλικεία σχολείων...184 17. Οικοτεχνίες...191 Οικοτεχνίες Γαλακτοκομικών προϊόντων...199 18. Καταστήματα πώλησης οινοπνευματωδών ποτών (Π.Δ. 180/1979)...199 Ευρετήριο λημμάτων...383

ΜΕΡΟΣ Β ΤΜΗΜΑ Α Κανόνες ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ. ΤΜΗΜΑ Β Αγορανομικός Κώδικας - Ν. 4177/2013 ΤΜΗΜΑ Γ Κώδικας Δεοντολογίας Προστασίας Καταναλωτών

205 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΜΗΜΑ Α ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΝΟΝΩΝ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ.) ΥΑ 91357/2017-ΦΕΚ 2983/Β/30-8-2017 ΣΕΛ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΗΡΗΣΗ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ Άρθρο 1 Γενικές Αρχές...215 Άρθρο 2 Ενδείξεις προβλεπομένων ενδείξεων επί των μέσων ενημέρωσης των καταναλωτών (Πινακίδες κ.λπ.)...216 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Άρθρο 3 Γενικές Αρχές...219 Άρθρο 4 Μέσα συσκευασίας... Άρθρο 5 Αναγραφή περιεχόμενης ποσότητας σε πωλούμενα είδη...220 Άρθρο 6 Αναγραφή τιμής ανά μονάδα μέτρησης...221 Άρθρο 7 Απαιτήσεις σχετικά με την ποσότητα προσυσκευασμένων προϊόντων που φέρουν τη σήμανση «e»...222, 343 Άρθρο 8 Απαιτήσεις σχετικά με την ποσότητα προσυσκευασμένων προϊόντων χωρίς τη σήμανση «e»...224, 343 Άρθρο 9 Απαιτήσεις σχετικά με την ποσότητα προϊόντων τυχαίας ονομαστικής τιμής περιεχομένου...226 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΕΔΩΔΙΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 10 Ενδείξεις & διασφάλιση περιεχομένου προσυσκευασμένων τροφίμων...227 Άρθρο 11 Ενδείξεις μη προσυσκευασμένων τροφίμων...227 Άρθρο 12 Επισήμανση υποκατάστατων...228 Άρθρο 13 Διάθεση προϊόντων με περασμένη χρονολογία ελάχιστης διατηρησιμότητας...228 Άρθρο 14 Υπόχρεος αναγραφής ενδείξεων...229 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΕΔΩΔΙΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 4.1-ΚΡΕΑΣ Άρθρο 15 Πεδίο Εφαρμογής...229 ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 4.1.1-ΣΤΑΔΙΟ ΣΦΑΓΗΣ Άρθρο 16 Επισήμανση βοείου κρέατος - Σύστημα αναγνώρισης και καταγραφής βοοειδών, σύμφωνα με το ενωσιακό και εθνικό δίκαιο, όπως κάθε φορά ισχύει...230

206 ΣΕΛ. Άρθρο 17 Επιχειρήσεις χονδρεμπορίας κρεάτων και πουλερικών...231 Άρθρο 18 Παραστατικά εμπορίας και διακίνησης νωπών βοοειδών αιγοπροβάτων και χοιρινών νωπών-κατεψυγμένων...231 Άρθρο 19 Τήρηση πινακίδων...232 Άρθρο 20 Κοπή και πώληση μη προσυσκευασμένου κιμά...232 Άρθρο 21 Ειδικές υποχρεώσεις κατά το στάδιο της λιανικής πώλησης...233 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2-ΜΕΛΙ Άρθρο 22 Επισήμανση...233, 347 Άρθρο 23 Διακίνηση-Διάθεση...233 Άρθρο 24 Λοιπές υποχρεώσεις...234 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.3-ΓΑΛΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Άρθρο 25 Διακριτή τοποθέτηση γάλακτος και ενδείξεις επί συσκευασίας τυποποιημένου γάλακτος...235 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.4-ΑΡΤΟΣ & ΑΡΤΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Άρθρο 26 Διάθεση προϊόντων αρτοποιίας...235 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.5-ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Άρθρο 27 Πτηνοτροφικά προϊόντα...236 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.6-ΟΠΩΡΟΛΑΧΑΝΙΚΑ Άρθρο 28 Διακίνηση και εμπορία νωπών οπωρολαχανικών...237 Άρθρο 29 Ειδικότερες διατάξεις κατά τη διάθεση των νωπών οπωρολαχανικών...240 Άρθρο 30 Παραστατικά διακίνησης και εμπορίας νωπών οπωρολαχανικών...241 Άρθρο 31 Ηρτημένη παραγωγή...242 Άρθρο 32 Διαδικασία αποτίμησης συναλλαγών μεταξύ παραγωγών και επιτηδευματιών...242 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.7-ΑΛΙΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Άρθρο 33 Ορισμοί...242 Άρθρο 34 Ενδείξεις επί των πινακίδων λιανικής πώλησης προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας...242 Άρθρο 35 Όροι διάθεσης αποψυγμένων αλιευτικών προϊόντων στο λιανικό εμπόριο...245 Άρθρο 36 Παραστατικά εμπορίας και διακίνησης...246 Άρθρο 37 Εμπορία-Διακίνηση-Διάθεση Κατεψυγμένων Αλιευμάτων που φέρουν υγρό κάλυψης (επίπαγο)...246 Άρθρο 38 Απαγόρευση ψαριών, οστράκων, καρκινοειδών και κεφαλόποδων μικρού μεγέθους...248 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.8-ΕΛΑΙΑ - ΕΛΙΕΣ-ΛΙΠΗ Άρθρο 39 Εμπορία ελαιολάδου προς τελικό καταναλωτή...248 Άρθρο 40 Εμπορία βρώσιμων σπορέλαιων προς τελικό καταναλωτή...248 Άρθρο 41 Διακίνηση και Εμπορία Ελαίων μεταξύ παραγωγών -τυποποιητών και χονδρεμπόρων...249 Άρθρο 42 Διάθεση ελαιολάδων και σπορέλαιων...250

207 ΣΕΛ. Άρθρο 43 Ειδικότερες Υποχρεώσεις...250 Άρθρο 44 Διακίνηση και εμπορία επιτραπέζιων ελιών...250 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.9-ΟΣΠΡΙΑ-ΡΥΖΙ Άρθρο 45 Κατηγορίες οσπρίων...251 Άρθρο 46 Τήρηση προδιαγραφών οσπρίων - Επισήμανση...251 Άρθρο 47 Τήρηση προδιαγραφών ρυζιού - Επισήμανση...251 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.10-ΟΙΝΟΙ-ΖΥΘΟΣ-ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ-ΧΥΜΟΙ-ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ Άρθρο 48 Διάθεση οίνων, και αλκοολούχων ποτών, χυμών και αναψυκτικών - Επισήμανση και παρουσίαση...252 ΕΝΟΤΗΤΑ 4.11-ΕΙΔΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΠΟΤΑ Άρθρο 49 Δέσμευση τροφίμων...252 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ - ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΜΗ ΕΔΩΔΙΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 50 Ενδείξεις προϊόντων (πλην τροφίμων)...253 Άρθρο 51 Σχετικά με τη χρήση όρου «οικολογικό»...255 Άρθρο 52 Δέσμευση προϊόντων (πλην τροφίμων)...255 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ-ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΜΗ ΕΔΩΔΙΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 6.1-ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΜΕΤΑΛΛΑ/ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ Άρθρο 53 Επισήμανση και τρόπος αναγραφής κωδικού αριθμού...257 Άρθρο 54 Τρόπος αναγραφής κωδικού αριθμού σε κοσμήματα πολυμερή...261 Άρθρο 55 Έγκριση και ανανέωση έγκρισης χρησιμοποίησης σφραγίδων...261 Άρθρο 56 Υποχρεώσεις κατά την εξαγωγή κοσμημάτων και συναφών αντικειμένων...262 Άρθρο 57 Επισήμανση επίχρυσων, επάργυρων και συναφών αντικειμένων...262 Άρθρο 58 Απαγόρευση αποτύπωσης άλλων ενδείξεων...263 Άρθρο 59 Είδη που εξαιρούνται από τη σήμανση...263 ΕΝΟΤΗΤΑ 6.2.-ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ ΜΕΤΑΛΛΩΝ Άρθρο 60 Σχετικά με χρήση ανιχνευτών μετάλλων ή άλλων οργάνων διασκοπήσεως του υπεδάφους ή ακινήτων μνημείων...263 ΕΝΟΤΗΤΑ 6.3-ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΚΑ-ΔΕΡΜΑΤΑ-ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ Άρθρο 61 Σήμανση - Επισήμανση Κλωστοϋφαντουργικών Προϊόντων...264 Άρθρο 62 Σήμανση προϊόντων από δέρμα, πλαστικά ή άλλα υλικά...265 Άρθρο 63 Επισήμανση υποδημάτων...265 Άρθρο 64 Αναγραφή κωδικών αριθμών...267 ΕΝΟΤΗΤΑ 6.4.-ΑΛΛΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ-ΜΗ ΕΔΩΔΙΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Άρθρο 65 Ενδείξεις στις χαρτοπετσέτες και το χαρτί υγείας, χαρτί κουζίνας και χαρτομάντιλα...268 Άρθρο 66 Ειδικότερες απαιτήσεις επισήμανσης λοιπών βιομηχανικών προϊόντων...269

208 ΣΕΛ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ-ΕΣΤΙΑΣΗ/ΑΝΑΨΥΧΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 7.1-ΤΗΡΗΣΗ ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Άρθρο 67 Υποχρέωση ανάρτησης τιμοκαταλόγου επιχειρήσεων και ειδικές ρυθμίσεις Για επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών...275 Άρθρο 68 Τήρηση και ανάρτηση παραστατικών που αναφέρονται στα κοινόχρηστα πολυκατοικιών...276 ΕΝΟΤΗΤΑ 7.2-ΕΣΤΙΑΣΗ / ΑΝΑΨΥΧΗ Α.-ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ / ΑΝΑΨΥΧΗΣ Άρθρο 69 Πεδίο Εφαρμογής και σκοπός...276 Άρθρο 70 Τήρηση Τιμοκαταλόγων...276 Άρθρο 71 Ενδείξεις τιμοκαταλόγων...277 Άρθρο 72 Ειδικές περιπτώσεις (ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ, ΤΑΜΠΛ ΝΤΟΤ, ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΑΚΕΤΟ, ΚΟΥΒΕΡ)...277 Άρθρο 73 Λογαριασμοί πελατών...278 Β. ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ /ΑΝΑΨΥΧΗΣ Άρθρο 74 Προσφορά ειδών με το κιλό...278 Άρθρο 75 -Διάθεση ποτών, οίνων, ζύθου και εμφιαλωμένων νερών στις μονάδες ομαδικής εστίασης...279 Άρθρο 76 -Υποχρέωση τήρησης δελτίου παραπόνων πελατών από τα κέντρα και καταστήματα εστίασης, αναψυχής και διασκέδασης...279 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Άρθρο 77 Γενικές Αρχές...281 Άρθρο 78 Πρακτικές πώλησης με μειωμένη τιμή ή παροχή πρόσθετου οφέλους προϊόντων και υπηρεσιών...281 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ-ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ Άρθρο 79 Γνωστοποίηση τιμών από βιομηχανίες, βιοτεχνίες και χονδρεμπόρους...282 Άρθρο 80 Γενικές αρχές περί εμπορίας και διακίνησης προϊόντων και παροχής υπηρεσιών...282 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΟΡΓΑΝΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Άρθρο 81 Συμμόρφωση οργάνων ζύγισης-υποχρεώσεις για τους οικονομικούς φορείς (κατασκευαστές, εισαγωγείς, αντιπροσώπους, διανομείς ή όποιους διαθέτουν τα όργανα στην αγορά) πριν τη διάθεση και κατά τη χρήση των οργάνων μέτρησης...283, 342 Άρθρο 82 Απαιτήσεις για την ορθή λειτουργία οργάνων μέτρησης πλην των συστημάτων μέτρησης ποσότητας καυσίμων, κατά τη χρήση τους...290, 342

209 ΣΕΛ. Άρθρο 83 Συστήματα μέτρησης ποσότητας υγρών καυσίμων, υγραερίου κίνησης (LPG) και συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG)...294 Άρθρο 84 Σφράγιση των κρίσιμων μετρολογικά σημείων αντλιών και συστημάτων μέτρησης ποσότητας καυσίμων...291 Άρθρο 85 Σημεία Σφράγισης οργάνων μέτρησης ποσότητας καυσίμων...295, 342 Άρθρο 86 Τεκμηρίωση αντλιών υγρών καυσίμων, διανομέων (dispensers) υγραερίου ή ογκομετρητών βυτιοφόρων διανομής υγρών καυσίμων και διανομέων πεπιεσμένου φυσικού αερίου...298, 344 Άρθρο 87 Θέση των αντλιών υγρών καυσίμων, διανομέων (dispensers) υγραερίου, ογκομετρητών βυτιοφόρων διανομής υγρών καυσίμων και διανομέων πεπιεσμένου φυσικού αερίου σε κατάσταση «εκτός λειτουργίας» - Δέσμευση...298 Άρθρο 88 Εξουσιοδοτημένα συνεργεία για τον έλεγχο, ρύθμιση και σφράγιση των κρίσιμων μετρολογικά σημείων αντλιών και συστημάτων μέτρησης ποσότητας καυσίμων...299, 344 Άρθρο 89 Συστήματα μέτρησης όγκου υγρών καυσίμων και υγραερίου στις μόνιμες εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών...301 Άρθρο 90 Σταθμά για εμπορικές συναλλαγές...301 Άρθρο 91 Συσκευές άμεσης ογκομέτρησης δημητριακών...303 Άρθρο 92 Πιεσόμετρα για ελαστικά αυτοκινήτων...303, 346 Άρθρο 93 Περιοδικός και Έκτακτος Έλεγχος οργάνων μέτρησης...303 Άρθρο 94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΚΑΥΣΙΜΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 11.1-ΤΗΡΗΣΗ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ Σήμανση και τήρηση πινακίδων από τους κατόχους άδειας λιανικής εμπορίας υγρών καυσίμων και υγραερίου κίνησης και πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) (πρατήρια)...303 ΕΝΟΤΗΤΑ 11.2-ΥΓΡΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Α.ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Άρθρο 95 Υποχρεώσεις διακινητών υγρών καυσίμων...307 Άρθρο 96 Παράδοση υγρών καυσίμων σε σφραγισμένα διαμερίσματα...307 Άρθρο 97 Τήρηση δελτίου διαδρομής από βυτιοφόρα υγρών καυσίμων...308 Άρθρο 98 Εξοπλισμός βυτιοφόρων οχημάτων μεταφοράς υγρών καυσίμων για την ογκομέτρηση των υγρών καυσίμων...309 Β.-ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Άρθρο 99 Σχηματισμός δειγμάτων κατά τη διακίνηση υγρών καυσίμων...309 Άρθρο 100 Σχηματισμός δειγμάτων από δεξαμενές υγρών καυσίμων στις εγκαταστάσεις εταιρειών ή διυλιστηρίων...309 Άρθρο 101 Διαδικασία σχηματισμού δειγμάτων κατά τη διακίνηση υγρών καυσίμων...310 Άρθρο 102 Έλεγχος ποιότητας καυσίμου...311 Άρθρο 103 Τρόπος δειγματοληψίας υγρών καυσίμων...311

210 ΣΕΛ. Γ. ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Άρθρο 104 Συνοδευτικά Παραστατικά Διακίνησης Πετρελαίου για θέρμανση...312 Άρθρο 105 Αναγραφή στοιχείων στα παραστατικά λιανικής πώλησης πετρελαίου για θέρμανση...313 Άρθρο 106 Σωληνώσεις στα βυτιοφόρα οχήματα διανομής πετρελαίου για θέρμανση...314, 346 ΕΝΟΤΗΤΑ 11.3-ΥΓΡΑΕΡΙΟ Άρθρο 107 Υποχρεώσεις διακινητών και εμφιαλωτών υγραερίου...318 Άρθρο 108 Απαιτήσεις για τις επαναπληρούμενες φιάλες υγραερίου...319 Άρθρο 109 Ανεκτό όριο σφάλματος ποσότητας περιεχομένου επαναπληρούμενων φιαλών υγραερίου...319 Άρθρο 110 Εγγυήσεις φιαλών υγραερίου...320 ΕΝΟΤΗΤΑ 11.4.-ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Άρθρο 111 Λιανική πώληση καυσόξυλων...320 Άρθρο 112 Καύσιμα στερεής βιομάζας...321 Άρθρο 113 Τρόπος δειγματοληψίας στερεών καυσίμων...322 ΕΝΟΤΗΤΑ 11.5-ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΤΟΧΩΝ ΑΔΕΙΑΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ, ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ, ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ Άρθρο 114 -Γνωστοποίηση λιανικών τιμών πώλησης των υγρών καυσίμων, του υγραερίου (AUTOGAS), του πετρελαίου για θέρμανση και του πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG)...323 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΕ ΑΝΩΤΑΤΕΣ ΠΡΟΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ Άρθρο 115 Καθορισμός ανώτατων τιμών και συγκεκριμένων σημείων πώλησης...324 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Άρθρο 116 Υποχρεώσεις των Ελεγκτικών Υπηρεσιών του άρθρου 17 του ν. 4177/2013, όπως ισχύει...328 Άρθρο 117 Υποχρεώσεις ελεγκτών-ελεγχομένων...328 Άρθρο 118 Διοικητική και δικαστική προστασία σύμφωνα με το άρθρο 26 του Ν. 4177/2013, όπως ισχύει...329 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΗΜΑ Άρθρο 119 Ελληνικό Σήμα Προϊόντων και Υπηρεσιών...330 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 ΤΕΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 120 Τελικές και μεταβατικές διατάξεις...330

211 ΣΕΛ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι...331 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ...332 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ...333 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV...334 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V...339 Διευκρινήσεις σχετικά με ΔΙΕΠΠΥ-Μετρολογικά...342 Γνωστοποίηση εισαγωγής-παραλαβής μελιού...347 ΤΜΗΜΑ Β 1. KΑΝΟΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Ν. 4177/2013- ΦΕΚ 173/Α/8-8-2013 Τροποποιήσεις...349 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής...349 Άρθρο 2 Ορισμοί...350 Άρθρο 3 Γενικές αρχές που διέπουν τη διακίνηση και εμπορία προϊόντων και παροχή υπηρεσιών...351 Άρθρο 4 Ρυθμίσεις για τη διακίνηση και εμπορία προϊόντων και την παροχή υπηρεσιών...351 Άρθρο 5 Χορήγηση έντυπων οδηγιών...352 Άρθρο 6 Επισήμανση τροφίμων...352 Άρθρο 7 Τήρηση πινακίδων...352 Άρθρο 8 Κανόνες σχετικά με την ποσότητα προϊόντων...353 Άρθρο 9 Τήρηση τιμοκαταλόγου επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών...353 Άρθρο 10 Πρακτικές επικοινωνίας με τον καταναλωτή...353 Άρθρο 11 Μέσα αποθήκευσης Ψυγεία...354 Άρθρο 12 Διάθεση και διακίνηση προϊόντων προς τον έμπορο...354 Άρθρο 13 Παραστατικά εμπορίας και διακίνησης...354 Άρθρο 14 Όργανα μέτρησης...354 Άρθρο 15 Εκπτώσεις Προσφορές...354 Άρθρο 16 Λειτουργία καταστημάτων τις Κυριακές...355 Άρθρο 17 Υπηρεσίες αρμόδιες για τον έλεγχο...356 Άρθρο 18 Έλεγχοι Δειγματοληψίες - Εργαστηριακές Εξετάσεις...357 Άρθρο 19 Ειδικές ποινικές κυρώσεις...359 Άρθρο 20 Ειδικές κυρώσεις για μη συμμόρφωση συστημάτων μέτρησης/μετρητών ποσότητας καυσίμων...360 Άρθρο 21 Ειδικές κυρώσεις για εκπτώσεις, προσφορές και λειτουργία τις Κυριακές...361 Άρθρο 22 Διοικητικές κυρώσεις...362

212 ΣΕΛ. Άρθρο 23 Πρόσθετα διοικητικά μέτρα...362 Άρθρο 24 Διαδικασία επιβολής προστίμου...363 Άρθρο 25 Είσπραξη και απόδοση των διοικητικών προστίμων...364 Άρθρο 26 Διοικητική και δικαστική προστασία...364 Άρθρο 27 Τμήμα Τήρησης Μητρώου Κυρώσεων...364 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ Άρθρο 28 Ελάχιστο περιεχόμενο συμβάσεων χονδρικής εμπορίας...365 Άρθρο 29 Συμβάσεις αποκλειστικής προμήθειας...365 Άρθρο 30 Παροχή οικονομικών και χρηματοδοτικών ανταλλαγμάτων...365 Άρθρο 31 Σύστημα εισροών-εκροών...366 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Άρθρο 32 Εποπτεία Οργανισμών...366 Άρθρο 33 Ημερήσιο τέλος (καταργήθηκε)...366 Άρθρο 34 Χωροθέτηση λαϊκών αγορών (καταργήθηκε)...366 Άρθρο 35 Διοικητικό Συμβούλιο Οργανισμού Λαϊκών Αγορών Αττικής (καταργήθηκε)...366 Άρθρο 36 Διοικητικό Συμβούλιο Οργανισμού Λαϊκών Αγορών Θεσσαλονίκης (καταργήθηκε) 366 Άρθρο 37 Χρηματικά πρόστιμα (καταργήθηκε)...366 Άρθρο 38 Διοικητικές και οργανωτικές ρυθμίσεις (καταργήθηκε)...366 Άρθρο 39 Μεταβατική διάταξη (καταργήθηκε)...366 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ, ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑΣ Άρθρο 40 Τροποποίηση του άρθρου 10 του ν. 2251/1994...367 Άρθρο 41 Τροποποίηση του άρθρου 12 του ν. 2251/1994...367 Άρθρο 42 Τροποποίηση του άρθρου 13α και προσθήκη άρθρου 13β στο ν. 2251/1994...369 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε ΛΟΙΠΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Άρθρο 43 Αντικατάσταση άρθρου 8 του π.δ. 524/1978-Έλεγχοι οργάνων μέτρησης...370 Άρθρο 44 Τροποποίηση διατάξεων του ν. 3614/2007-Διαδικασία Διαιτησίας...371 Άρθρο 45 Τροποποίηση του άρθρου 1 του ν. 2081/1992-Εγγραφή σε Επιμελητήριο...372 Άρθρο 46 Τροποποίηση άρθρου 1 ν. 2515/1997 και άρθρου 246 ν. 4072/2012- Θέματα λογιστών...373 Άρθρο 47 Κατάργηση 22 άρθρου 20 ν. 4146/2013 και Αντικατάσταση 1 και 2 άρθρου 7 ν. 3908/2011-Ένταξη σε επενδυτικά σχέδια...373 Άρθρο 48 Τελικές και μεταβατικές διατάξεις...373 Άρθρο 49 Έναρξη ισχύος...374

213 2. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΣΕΛ. Λειτουργία καταστημάτων & ενδιάμεσες εκπτώσεις...374 Ορισμός περιοχών που επιτρέπεται η λειτουργία...376 Περιφέρεια Αττικής & Κεντρ. Μακεδονίας...376 Περιφερειακή Ενότητα Δωδεκανήσου...377 Νομός Πιερίας...377 Περιφερειακή Ενότητα Κορινθίας...377 Σκιάθος-Λιμάνι Βόλου...377 ΤΜΗΜΑ Γ ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Άρθρο 1 Σκοπός...378 Άρθρο 2 Πεδίο εφαρμογής...378 Άρθρο 3 Χρόνος και εύρος διενέργειας των πρακτικών επικοινωνίας με τον καταναλωτή...378 Άρθρο 4 Επικοινωνία μείωσης τιμής...380 Άρθρο 5 Καταστήματα STOCK και OUTLET...380 Άρθρο 6 Ηλεκτρονικό Μητρώο Καταγγελιών...380 Άρθρο 7 Κυρώσεις...380 Άρθρο 8 Ελεγκτικές Αρχές...380 Άρθρο 9 Έναρξη ισχύος...380 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι -Ορισμοί...381 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ -Ενδεικτικές κατευθύνσεις για τον Κώδικα Δεοντολογίας...382 Ευρετήριο λημμάτων...383

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Α Αγορανομικοί Έλεγχοι 328, 356 Αγορανομικός Κώδικας 350 Αδειοδότηση 140, 152, 160 Αλιευτικά 242 Αλκοολούχα ποτά 252 Αναστολή λειτουργίας 29 Αναψυκτικά-Χυμοί 252 ΑΕΠΙ 179, 181 Απαγωγή καπνών 93 Απόβλητα 92 Αποδυτήρια 96 Αποχωρητήρια 94 Αποχέτευση 92 Αρτοποιία 101, 235 Αρχεία 97, 119, 120 ΑμΕΑ 135 Ασφάλεια τροφίμων 117 Αυτόματοι πωλητές 105, 148 Β Βιομηχανικά προϊόντα 253, 268 Βυτιοφόρα 298, 307, 314 Γ Γάλα 235 Γαλακτοκομικά 199, 235 Γραφεία Τελετών 161 Δ Δελτίο παραπόνων 279 Δέρματα 254, 331 Δερματοστιξία 115, 161 Δέσμευση τροφίμων 22, 252 Δημοτικό Τέλος 178 Διαγράμματα ροής 88, 124 Δημητριακά 303 Διαιτησία 371 ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ. 215, 342 Διανομή τροφίμων 102 Διατηρησιμότητα-Ημερομηνία λήξης 228 Διατίμηση 324 Διατροφική Δήλωση 69 Ε Εισροές-εκροές 366 Εκπαίδευση προσωπικού 75, 77, 98, 117, 119 Εκπτώσεις 354, 361 Έλαια-Ελιές 248 Ελληνικό Σήμα 330 Εμπόριο τροφίμων 103, 103, 148 ΕΦΕΤ 63 Επιμελητήριο 372 Επίπαγος 246 Επίπεδα κινδύνου 6, 87 Επισήμανση τροφίμων 66, 228, 352, Εστίαση 108, 140, 160, 161, 168, 275, 279, 324 Ζ Ζύθος 252 Ζωοτροφές 19, 22, 27, 31, 33, 54 Η Ηλεκτρονικό εμπόριο 106 Ηχορύπανση 9, 112, 146, 176, 176, 177 HACCP 117 Θ Θέατρα 146, 161 Κ Καν. 1169/2011 66 Καντίνες 106, 113 Κάπνισμα 128 Καταναλωτής 261, 379 Κατάσχεση τροφίμων 24 Κατηγορίες Επιχειρήσεων 6, 83, 87 Καύσιμα-Πρατήρια 283, 290, 303, 307, 320, 323, 366

384 Καυσόξυλα 320 Κέντρα διασκέδασης 112, 199 Κινηματογράφοι 146, 161 Κλωστοϋφαντουργία 254 Κοινόχρηστα 276 Κολυμβητικές Δεξαμενές 156 Κομμωτήρια 115, 161 Κοσμήματα-Μέταλλα 257 Κρέας-Σφαγεία 229 Κρεοπωλεία 232, 233 Κυλικεία 184 Κυριακή 355, 361, 374 Κυρώσεις 8, 32, 51, 54, 56, 61, 115, 149, 155, 161, 359, 381 Κώδικας Δεοντολογίας 379 Λ Λαϊκές αγορές 107, 366 Λογιστές 373 Μ Μέλι 233, 347 Μεταποιητικές επιχειρήσεις 160 Μεταφορά τροφίμων 102 Μετρολογία 283, 342, 370 Ν Νερό 168 Ν. 4177/2013 350 Ν. 4325/2014 19 Ν. 4442/2016 140, 152, 160 Ξ Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις 152, 156, 160, 168 Ο Οδηγίες υγειονομικών επιχειρήσεων 117 Οικολογικό Σήμα 255 Οικοτεχνία 191, 199 Οίνοι 252 Οπωρολαχανικά 237 Όργανα μέτρησης-ζυγαριές 283, 342, 354, 370 Όσπρια-Ρύζι 251 Π Παιδότοποι 115, 161 Παρασκευαστήρια 109, 168, 183 Περιποίηση χεριών-ποδιών 115, 161 Περίπτερα 105 Πετρέλαιο θέρμανσης 312, 323 Πινακίδες 216, 242, 303, 352 Πισίνες 156 Πιστοποιητικό υγείας 96, 119, 128 Ποσότητα τροφίμων 220, 353 Πρακτικές πώλησης 220, 353 Π.Δ. 180/1979 199 Προσυσκευασία τροφίμων 99, 222, 227 Προωθητικές ενέργειες 220, 353, 379 Πτηνοτροφικά 236 Πυροπροστασία 147, 161 Πώληση καφέ 148 Σ Σκύλοι βοηθείας 96 Συσκευασία τροφίμων 101, 219 Σύστημα αυτοελέγχου 117 Τ Τιμοκατάλογοι 275, 324 Υ Υγειονομική Διάταξη 5, 81 Υγειονομικοί Έλεγχοι 85, 114 Υγραέριο 294, 298, 301, 318, 323 Υπαίθριοι χώροι 110, 183 Υποδήματα 254, 331 Φ Φυσικό αέριο 294, 298 Χ Χαρτί 268 Χρήση μουσικής 9, 12, 146, 176, 177 Χρήση χώρου 166, 167