Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου 2017/0035(COD) 18.7.2017 ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου προς την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011 για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή (COM(2017)0085 C8-0034/2017 2017/0035(COD)) Συντάκτης γνωμοδότησης: Bronis Ropė PA\1126729.docx PE604.880v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PA_Legam PE604.880v01-00 2/12 PA\1126729.docx
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Η παρούσα γνωμοδότηση ανταποκρίνεται στη νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αλλαγή των κανόνων σχετικά με την «επιτροπολογία», τη διαδικασία δηλαδή με την οποία οι επιτροπές εμπειρογνωμόνων - που εκπροσωπούνται από τους εμπειρογνώμονες διαφόρων υπουργείων των κρατών μελών, και των οποίων την προεδρία αναλαμβάνει το αντίστοιχο τμήμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής - θεσπίζουν παράγωγο δίκαιο της ΕΕ, ιδίως εκτελεστικές και κατ εξουσιοδότηση πράξεις. Εμείς ως Κοινοβούλιο μπορούμε τότε, στην περίπτωση των κατ εξουσιοδότηση πράξεων, είτε να τις αποδεχτούμε είτε να τις απορρίψουμε, όχι όμως να τις τροποποιήσουμε. Στο ανά χείρας σχέδιο γνωμοδότησης ο συντάκτης αποσκοπεί στα ακόλουθα: - να αυξήσει τη δημοκρατία και τη δημοκρατική νομιμοποίηση των αποφάσεων που λαμβάνονται με τη διαδικασία επιτροπολογίας - να αυξήσει τη διαφάνεια σε κάθε στάδιο της διαδικασίας επιτροπολογίας, και να την καταστήσει πιο υπεύθυνη - να παροτρύνει τα κράτη μέλη να καταστούν πιο υπεύθυνα και υπόλογα στο πλαίσιο του βασικού ρόλου που διαδραματίζουν - να διασφαλίσει ότι οι σημαντικές αποφάσεις δεν θα λαμβάνονται από μικρό αριθμό κρατών μελών, κατάσταση που θα μπορούσε να προκύψει εάν δεν υπολογίζονται οι αποχές, όπως προτείνεται τώρα στην πρόταση της Επιτροπής. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ Η Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου καλεί την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να λάβει υπόψη τις ακόλουθες τροπολογίες: 1 Αιτιολογική σκέψη 2 (2) Το σύστημα που καθιερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 έχει αποδείξει, συνολικά, ότι λειτουργεί καλά στην πράξη και ότι εξασφαλίζει την κατάλληλη θεσμική ισορροπία όσον αφορά τους ρόλους της Επιτροπής και των άλλων εμπλεκόμενων φορέων. Αυτό το σύστημα θα πρέπει, επομένως, να συνεχίσει να λειτουργεί ως έχει, με εξαίρεση ορισμένες στοχευμένες τροποποιήσεις όσον αφορά (2) Το σύστημα που καθιερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 έχει αποδείξει, συνολικά, ότι λειτουργεί καλά στην πράξη και ότι εξασφαλίζει την κατάλληλη θεσμική ισορροπία όσον αφορά τους ρόλους της Επιτροπής και των άλλων εμπλεκόμενων φορέων. Αυτό το σύστημα θα πρέπει, επομένως, να συνεχίσει να λειτουργεί ως έχει, με εξαίρεση ορισμένες στοχευμένες τροποποιήσεις όσον αφορά PA\1126729.docx 3/12 PE604.880v01-00
συγκεκριμένες πτυχές της διαδικασίας στο επίπεδο της επιτροπής προσφυγών. Σκοπός των τροποποιήσεων είναι να εξασφαλιστεί ευρύτερη πολιτική λογοδοσία και οικειοποίηση των πολιτικώς ευαίσθητων εκτελεστικών πράξεων χωρίς, ωστόσο, να τροποποιούνται οι νομικές και θεσμικές ευθύνες για τις εκτελεστικές πράξεις, όπως οργανώνονται με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011. συγκεκριμένες πτυχές της διαδικασίας στο επίπεδο της επιτροπής προσφυγών. Σκοπός των τροποποιήσεων είναι να εξασφαλιστεί ευρύτερη πολιτική λογοδοσία και οικειοποίηση των πολιτικώς ευαίσθητων εκτελεστικών πράξεων και να ληφθεί υπόψη η αρχή της προφύλαξης χωρίς, ωστόσο, να τροποποιούνται οι νομικές και θεσμικές ευθύνες για τις εκτελεστικές πράξεις, όπως οργανώνονται με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011. 2 Αιτιολογική σκέψη 7 (7) Μολονότι η Επιτροπή είναι εξουσιοδοτημένη να αποφασίζει σε τέτοιες περιπτώσεις, λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας των εγειρόμενων ζητημάτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αναλαμβάνουν πλήρως τις ευθύνες τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Εντούτοις, αυτό δεν ισχύει όταν τα κράτη μέλη αδυνατούν να επιτύχουν ειδική πλειοψηφία λόγω, μεταξύ άλλων, σημαντικού αριθμού αποχών ή μη παρουσίας κατά τη στιγμή της ψηφοφορίας. (7) Μολονότι η Επιτροπή είναι επί του παρόντος εξουσιοδοτημένη να αποφασίζει σε τέτοιες περιπτώσεις, λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας των εγειρόμενων ζητημάτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναλαμβάνουν μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και όταν η πράξη αφορά την προστασία της υγείας ή την ασφάλεια ανθρώπων, ζώων, φυτών ή το περιβάλλον, θα πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή της προφύλαξης. Κατά συνέπεια, σε τέτοιες περιπτώσεις, όταν τα κράτη μέλη αδυνατούν να επιτύχουν ειδική πλειοψηφία υπέρ προτάσεων για την έγκριση προϊόντων ή ουσιών, η έγκριση αυτή θα πρέπει να θεωρείται ότι δεν χορηγείται. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη σε αυτόν τον πολιτικά ευαίσθητο τομέα. PE604.880v01-00 4/12 PA\1126729.docx
3 Αιτιολογική σκέψη 8 (8) Για να αυξηθεί, επομένως, η προστιθέμενη αξία της επιτροπής προσφυγών, θα πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος της, μέσω της πρόβλεψης της δυνατότητας να πραγματοποιηθεί νέα συνεδρίαση της επιτροπής προσφυγών, οσάκις δεν διατυπώνεται γνώμη. Το κατάλληλο επίπεδο αντιπροσώπευσης στη νέα συνεδρίαση της επιτροπής προσφυγών θα πρέπει να είναι το υπουργικό επίπεδο, ώστε να εξασφαλίζεται ο πολιτικός διάλογος. Για να επιτραπεί η διοργάνωση αυτής της νέας συνεδρίασης, θα πρέπει να παραταθεί η προθεσμία για τη διατύπωση γνώμης από την επιτροπή προσφυγών. διαγράφεται Μια επιπλέον συνεδρίαση σε υπουργικό επίπεδο δεν κρίνεται χρήσιμη, αν λάβουμε υπόψη ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην επιτροπή προσφυγών δεν διαφέρει από το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην μόνιμη επιτροπή. 4 Αιτιολογική σκέψη 9 (9) Οι κανόνες περί ψηφοφορίας για την επιτροπή προσφυγών θα πρέπει να αλλάξουν, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος μη διατύπωσης γνώμης και να δοθούν κίνητρα στους εκπροσώπους των κρατών μελών να λαμβάνουν σαφή θέση. Για τον σκοπό αυτόν, μόνο τα κράτη μέλη που είναι παρόντα ή εκπροσωπούνται, και τα οποία δεν απέχουν, θα πρέπει να θεωρούνται συμμετέχοντα κράτη μέλη διαγράφεται PA\1126729.docx 5/12 PE604.880v01-00
για τον υπολογισμό της ειδικής πλειοψηφίας. Για να διασφαλιστεί ότι το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είναι αντιπροσωπευτικό, μια ψηφοφορία θα πρέπει να θεωρείται έγκυρη μόνο στην περίπτωση που συμμετέχοντα μέλη της επιτροπής προσφυγών είναι μια απλή πλειοψηφία των κρατών μελών. Εάν δεν επιτευχθεί η απαιτούμενη απαρτία πριν από τη λήξη της προθεσμίας για τη λήψη απόφασης από την επιτροπή, θα θεωρείται ότι η επιτροπή δεν διατύπωσε γνώμη, όπως ήδη ισχύει. Με την αλλαγή στους κανόνες ψηφοφορίας φαίνεται να επιδιώκεται η επίτευξη στατιστικών αποτελεσμάτων μάλλον και όχι η αύξηση των ευθυνών των κρατών μελών. Οι εκπρόσωποι των κρατών μελών ενδεχομένως να έχουν βάσιμους λόγους να απέχουν κατά την ψηφοφορία. 5 Αιτιολογική σκέψη 10 (10) Η Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, να ζητά από το Συμβούλιο να δίνει τη γνώμη και τους προσανατολισμούς του σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις της μη διατύπωσης γνώμης, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών, νομικών, πολιτικών και διεθνών επιπτώσεων. Η Επιτροπή οφείλει να λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε θέση διατυπώνεται από το Συμβούλιο εντός 3 μηνών από την παραπομπή. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να ορίζει μικρότερη προθεσμία στην παραπομπή. διαγράφεται PE604.880v01-00 6/12 PA\1126729.docx
Δεν είναι σαφής η προστιθέμενη αξία αυτού του μέτρου. 6 Αιτιολογική σκέψη 11 (11) Η διαφάνεια σχετικά με τις ψήφους των εκπροσώπων των κρατών μελών σε επίπεδο επιτροπής προσφυγών θα πρέπει να ενισχυθεί, και οι ατομικές ψήφοι των εκπροσώπων των κρατών μελών θα πρέπει να δημοσιοποιούνται. (11) Η διαφάνεια σε όλη τη νομοθετική διαδικασία, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις πληροφορίες σχετικά με το πώς ψηφίζουν οι εκπρόσωποι των κρατών μελών, θα πρέπει να ενισχυθεί. Οι ουσιαστικοί λόγοι για τις ψήφους των εκπροσώπων κάθε κράτους μέλους θα πρέπει να δημοσιοποιούνται. Θα πρέπει να παρέχονται λεπτομερείς πληροφορίες, μεταξύ άλλων, σχετικά με τη σύνθεση των επιτροπών και την παρουσία των μελών τους, και για τις αρχές των κρατών μελών που εκπροσωπούνται. Η διαφάνεια πρέπει να αυξηθεί σε κάθε στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας. Επιπλέον, θα πρέπει να δίδονται ουσιαστικές αιτιολογήσεις ψήφων προς το συμφέρον μιας αιτιολογημένης διαδικασίας λήψης αποφάσεων, με σκοπό να αυξηθεί η πολιτική ευθύνη των κρατών μελών και να ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο νομικών αξιώσεων. 7 Αιτιολογική σκέψη 11 α (νέα) (11α) Όταν φαίνεται δύσκολη η διατύπωση θετικής γνώμης εκ μέρους των κρατών μελών για σχέδια εκτελεστικών πράξεων που βασίζονται στην ίδια βασική πράξη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να δηλώνουν στην Επιτροπή ότι θεωρούν ότι η ανάθεση εκτελεστικών εξουσιών στην PA\1126729.docx 7/12 PE604.880v01-00
Επιτροπή στη βασική πράξη πρέπει να επανεξεταστεί. Συστηματικά προβλήματα με παρεμφερή σχέδια εκτελεστικών πράξεων μπορεί να απαιτήσουν επανεξέταση των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στην αντίστοιχη βασική πράξη. 8 Άρθρο 1 παράγραφος 1 σημείο 1 Άρθρο 3 παράγραφος 7 στοιχείο 5α 1) Στο άρθρο 3 παράγραφος 7, προστίθεται το ακόλουθο έκτο εδάφιο: «Εφόσον η επιτροπή προσφυγών δεν διατυπώσει γνώμη σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο, ο πρόεδρος μπορεί να αποφασίσει να πραγματοποιήσει η επιτροπή προσφυγών νέα συνεδρίαση, σε υπουργικό επίπεδο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η επιτροπή προσφυγών διατυπώνει τη γνώμη της εντός 3 μηνών από την αρχική ημερομηνία παραπομπής.» διαγράφεται Μια επιπλέον συνεδρίαση σε υπουργικό επίπεδο δεν κρίνεται χρήσιμη, αν λάβουμε υπόψη ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην επιτροπή προσφυγών δεν διαφέρει από το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην μόνιμη επιτροπή. 9 Άρθρο 1 παράγραφος 1 σημείο 2 στοιχείο α Άρθρο 6 παράγραφος 1 εδάφιο 1 α PE604.880v01-00 8/12 PA\1126729.docx
α) Στην παράγραφο 1, προστίθεται το ακόλουθο δεύτερο εδάφιο: «Ωστόσο, μόνο τα μέλη της επιτροπής προσφυγών που είναι παρόντα ή εκπροσωπούνται κατά τη στιγμή της ψηφοφορίας και δεν απέχουν από την ψηφοφορία, θεωρούνται συμμετέχοντα μέλη της επιτροπής προσφυγών. Η πλειοψηφία που αναφέρεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 είναι η ειδική πλειοψηφία που αναφέρεται στο άρθρο 283 παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ. Μια ψηφοφορία θεωρείται έγκυρη μόνο στην περίπτωση που συμμετέχοντα μέλη είναι μια απλή πλειοψηφία των κρατών μελών.» διαγράφεται Με την αλλαγή στους κανόνες ψηφοφορίας φαίνεται να επιδιώκεται η επίτευξη στατιστικών αποτελεσμάτων μάλλον και όχι η αύξηση των ευθυνών των κρατών μελών. Οι εκπρόσωποι των κρατών μελών ενδεχομένως να έχουν βάσιμους λόγους να απέχουν κατά την ψηφοφορία. 10 Άρθρο 1 παράγραφος 1 σημείο 2 στοιχείο β Άρθρο 6 παράγραφος 3α β) Παρεμβάλλεται η ακόλουθη παράγραφος 3α: «3α. Εφόσον η επιτροπή προσφυγών δεν διατυπώσει γνώμη, η Επιτροπή μπορεί να παραπέμψει το θέμα στο Συμβούλιο, για μια γνώμη με την οποία εκφράζει τις απόψεις και τον προσανατολισμό του σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις της έλλειψης γνώμης, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών, νομικών, πολιτικών και διαγράφεται PA\1126729.docx 9/12 PE604.880v01-00
διεθνών επιπτώσεων. Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε θέση διατυπώνεται από το Συμβούλιο εντός 3 μηνών από την παραπομπή. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να ορίζει μικρότερη προθεσμία στην παραπομπή. Δεν είναι σαφής η προστιθέμενη αξία αυτού του μέτρου. 11 Άρθρο 1 παράγραφος 1 σημείο 2 στοιχείο β α (νέο) Άρθρο 6 παράγραφος 4 α (νέα) β α) Παρεμβάλλεται η ακόλουθη παράγραφος 4α: «Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 3, όταν η βασική πράξη αφορά την προστασία της υγείας ή της ασφάλειας ανθρώπων, ζώων, φυτών ή το περιβάλλον και το σχέδιο εκτελεστικής πράξης αφορά πρόταση χορήγησης έγκρισης προϊόντος ή ουσίας, ελλείψει θετικής γνώμης που να έχει ψηφίσει η πλειοψηφία που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1, η Επιτροπή δεν εγκρίνει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης και η έγκριση θεωρείται ότι δεν έχει χορηγηθεί.» Πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην αρχή της προφύλαξης και να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη τα κράτη μέλη σε αυτόν τον πολιτικά ευαίσθητο τομέα. PE604.880v01-00 10/12 PA\1126729.docx
12 Άρθρο 1 παράγραφος 1 σημείο 3 στοιχείο -α (νέο) Άρθρο 10 παράγραφος 1 στοιχείο γ «γ) τα συνοπτικά πρακτικά, από κοινού με τους καταλόγους των αρχών και των οργανισμών όπου ανήκουν τα άτομα που έχουν διορίσει τα κράτη μέλη για να τα εκπροσωπούν» (-α) Στην παράγραφο 1, το στοιχείο γ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: «γ) τα συνοπτικά πρακτικά, από κοινού με τους καταλόγους παρόντων και τους καταλόγους των αρχών και των οργανισμών όπου ανήκουν τα άτομα που έχουν διορίσει τα κράτη μέλη για να τα εκπροσωπούν» (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/el/all/?uri=cex%3a32011r0182) Η διαφάνεια θα πρέπει να αυξηθεί σε κάθε στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας. Θα πρέπει επίσης να δοθούν λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση των επιτροπών. 13 Άρθρο 1 παράγραφος 1 σημείο 3 στοιχείο α Άρθρο 10 παράγραφος 1 στοιχείο ε «ε) τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών συμπεριλαμβανομένων, στην περίπτωση της επιτροπής προσφυγών, των ψήφων που εκφράζονται από τον εκπρόσωπο κάθε κράτους μέλους» «ε) τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών συμπεριλαμβανομένων των ψήφων που εκφράζονται από τον εκπρόσωπο κάθε κράτους μέλους, καθώς και των ουσιαστικών αιτιολογήσεων ψήφου από κάθε εκπρόσωπο» Η διαφάνεια θα πρέπει επίσης να αυξηθεί στο επίπεδο της μόνιμης επιτροπής. Επιπλέον, θα πρέπει να δίδονται ουσιαστικές αιτιολογήσεις ψήφων προς το συμφέρον μιας αιτιολογημένης PA\1126729.docx 11/12 PE604.880v01-00
διαδικασίας λήψης αποφάσεων, με σκοπό να αυξηθεί η πολιτική ευθύνη των κρατών μελών και να ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο νομικών αξιώσεων. 14 Άρθρο 1 παράγραφος 1 σημείο 3α (νέο) Άρθρο 11 παράγραφος 1 «Οσάκις εκδίδεται βασική πράξη δυνάμει της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, είτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είτε το Συμβούλιο μπορούν ανά πάσα στιγμή να γνωστοποιήσουν στην Επιτροπή ότι, κατά την άποψή τους, σχέδιο εκτελεστικής πράξης υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπονται στη βασική πράξη. Σε αυτή την περίπτωση, η Επιτροπή επανεξετάζει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις που έχουν εκφρασθεί, και πληροφορεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για το εάν προτίθεται να διατηρήσει, να τροποποιήσει ή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης.» 3α) Στο άρθρο 11, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: «Οσάκις εκδίδεται βασική πράξη δυνάμει της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, είτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είτε το Συμβούλιο μπορούν ανά πάσα στιγμή να γνωστοποιήσουν στην Επιτροπή ότι, κατά την άποψή τους, σχέδιο εκτελεστικής πράξης υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπονται στη βασική πράξη ή ότι θεωρούν ότι η ανάθεση εκτελεστικών εξουσιών στην Επιτροπή στη βασική πράξη πρέπει να επανεξεταστεί. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή επανεξετάζει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης ή τη βασική πράξη, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις που έχουν εκφρασθεί, και πληροφορεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για το εάν προτίθεται να διατηρήσει, να τροποποιήσει ή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης ή εάν προτίθεται να υποβάλει πρόταση τροποποίησης της βασικής πράξης.» (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/el/all/?uri=cex%3a32011r0182) Όταν φαίνεται δύσκολη η διατύπωση θετικής γνώμης εκ μέρους των κρατών μελών σε παρεμφερείς περιπτώσεις, θα ήταν σκόπιμο να επανεξετάζονται οι εκτελεστικές αρμοδιότητες που ανατίθενται στην Επιτροπή. PE604.880v01-00 12/12 PA\1126729.docx