ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΕΣ ΚΛΗΡΙΚΩΝ Εἰς πρεσβύτερον χειροτονία π. Χριστοδούλου Χριστοδούλου Τήν Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου 2009, ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κωνσταντίας κ. Βασίλειος λειτούργησε καί κήρυξε τό θεῖο λόγο στόν Ἱερό Ναό Ἀναστάσεως Χριστοῦ στήν Σωτήρα Ἀμμοχώστου. Κατά τή διάρκεια τῆς θείας λειτουργίας τέλεσε τήν εἰς πρεσβύτερο χειροτονία τοῦ διακόνου Χριστόδουλου Χριστοδούλου. Ὁ π. Χριστόδουλος κατάγεται ἀπό τή Σωτήρα Ἀμμοχώστου. Ἀπεφοίτησε ἀπό τή Θεολογική Σχολή τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καί εἶναι ἔγγαμος κληρικός μέ τέσσερα παιδιά. Κατά τά ἔτη 2002-2003 ἐργάστηκε στό γραφεῖο Θρησκευτικῆς Διαφωτίσεως Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 105
τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου. Τήν 1 η Φεβρουαρίου 2004 χειροτονήθηκε διάκονος ἀπό τόν Θεοφιλέστατο Χωρεπίσκοπο Σαλαμῖνος κ. Βαρνάβα. Ἀπό τότε μέχρι καί τήν εἰς πρεσβύτερο χειροτονία του διακονοῦσε στήν κοινότητα τῆς Σωτήρας. Ὡς πρεσβύτερος ἀναλαμβάνει τήν προσφυγική ἐνορία τῶν Βρυσούλλων. Στίς 27 Σεπτεμβρίου 2009 προχειρίσθηκε σέ πνευματικό ἀπό τόν Πανιερώτατο στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Δημητρίου Βρυσούλλων. Ὁ π. Χριστόδουλος διακρίνεται γιά τό ἦθος του καί τήν βαθιά θεολογική του κατάρτιση. Ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης μας κ. Βασίλειος, ἐκτιμῶντας τά πολλαπλά του χαρίσματα, τοῦ ἀνέθεσε τήν εὐθύνη τοῦ γραφείου τῆς Πνευματικῆς Διακονίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κωνσταντίας. Εἰς διάκονον χειροτονία π. Χρίστου Κούλενδρου Τήν Κυριακή 1 η Νοεμβρίου 2009, ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κωνσταντίας κ. Βασίλειος λειτούργησε καί κήρυξε τό θεῖο λόγο στόν Ἱερό Ναό Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Αὐγόρου. Κατά τή διάρκεια τῆς θείας λειτουργίας τέλεσε τήν εἰς διάκονο χειροτονία τοῦ θεολόγου Χρίστου Κούλενδρου. Ὁ π. Χρῖστος κατάγεται ἀπό τήν κατεχόμενη κοινότητα τῆς Λύσης τῆς ἐπαρχίας Ἀμμοχώστου. Εἶναι ἔγγαμος κληρικός μέ τρία παιδιά. Ἀπεφοίτησε ἀπό τή Θεολογική Σχολή τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τό 2005. Ὡς κληρικός θά διακονεῖ στόν Ἱερό Ναό Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου τῆς κοινότητας Αὐγόρου. π. Αὐγουστῖνος ΕΚΔΗΜΙΕΣ ΙΕΡΕΩΝ Μακαριστός Οἰκονόμος π. Χαράλαμπος Νικολάου Στίς 13 Ὀκτωβρίου 2009 ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ὁ Οἰκονόμος Χαράλαμπος Νικολάου, ὁ ὁποῖος ὑπηρετοῦσε στόν Ἱερό Ναό Ἁγίων Πάντων Δερύνειας. Ὁ μακαριστός π. Χαράλαμπος γεννήθηκε στήν Ἀμμόχωστο στίς 3 Φεβρουαρίου 1952. Μετά τίς Γυμνασιακές του σπουδές, ὑπηρέτησε τή στρατιωτική του θητεία καί σπούδασε ἀκτινολόγος στή Θεσσαλονίκη. Μέχρι καί τό 1992, ὁπότε καί χειροτονήθηκε κληρικός, ὑπηρέτησε στά νοσοκομεία Λάρνακας καί Παραλιμνίου. 106 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
Στίς 20 Σεπτεμβρίου 1992 χειροτονήθηκε διάκονος ἀπό τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Κύπρου κυρό Χρυσόστομο Α καί στίς 18 Φεβρουαρίου 1993 πρεσβύτερος ἀπό τόν Θεοφιλέστατο Χωρεπίσκοπο Σαλαμῖνος κ. Βαρνάβα. Στίς 18 Φεβρουαρίου 2007 χειροθετήθηκε Οἰκονόμος ἀπό τόν Πανιερώτατο Μητροπολίτη Κωνσταντίας κ. Βασίλειο. Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία τελέστηκε στίς 14 Ὀκτωβρίου στόν Ἱερό Ναό Ἁγίων Πάντων Δερύνειας, προϊσταμένου τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Ταμασοῦ κ. Ἠσαΐου. Στόν ἐπικήδειο λόγο του ὁ Πανιερώτατος ἀνέφερε μεταξύ ἄλλων: «Ὁ π. Χαράλαμπος Νικολάου, ἔτσι ὅπως τόν γνώρισα, δέν ἤταν συνηθισμένος ἄνθρωπος. Οἱ ἀρετές του ξεχώριζαν. Εἰλικρινής, ἀνυπόκριτος καί εὐθύς στήν συμπεριφορά του, ἔστω καί ἄν αὐτό τοῦ κόστιζε. Ντόμπρος, ἀνοικτόκαρδος, καταδεκτικός, φιλόξενος, εὐπροσήγορος, χωρίς μῖσος στήν καρδιά του, ἀκόμη καί γι αὐτούς πού τόν πονοῦσαν, ἐτοιμοπόλεμος γιά τήν πατρίδα, ἀλλά καί μάχιμος στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας, πάλευε καθημερινά στό πλάι τῶν συνανθρώπων του, παρέχοντας σέ ὅλους, εἴκοσιτέσσερις ὧρες τό εἰκοσιτετράωρο, τό χρόνο καί τήν ἀγάπη του εἰς βάρος, πολλές φορές, καί τῆς ἀγαπημένης του οἰκογένειας, ἡ ὁποία τώρα, μαζί μέ μᾶς, θρηνεῖ γιά τό θάνατό του. Λάτρης τῆς Ἐλευθερίας καί τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἔταξε ὡς σκοπό τῆς ζωῆς του νά ἐμποτίζει, μέ κάθε τρόπο, τίς ψυχές τῶν συνανθρώπων του μέ τά ἑλληνοχριστιανικά ἰδεώδη. Ἡ ἑλληνική σημαία, πού σήμερα τόν σκεπάζει, ἐκφράζει τήν εὐγνωμοσύνη ὁλόκληρου τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους, πού τόσο πιστά ὑπηρέτησε. Ὑπῆρξε πρότυπο ἀγωνιστή τῆς ζωῆς καί τῆς πατρίδας, γι αὐτό, καί ὡς ἄνθρωπος, θά μᾶς λείψει, ὡς ἱερέας ὅμως, θά συνεχίσει ἐκεῖ πού βρίσκεται, νά μᾶς μνημονεύει καί νά προσεύχεται γιά μᾶς...». Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 107
Μακαριστός Οἰκονόμος π. Ἀδάμος Πηλείδης Ὁ Οἰκονόμος Ἀδάμος Πηλείδης γεννήθηκε στίς 1/4/1923 στό Δαυλό τῆς Ἐπαρχίας Ἀμμοχώστου. Τό 1946 νυμφεύθηκε τήν Πολύμνια Γεωργίου και ἀπέκτησαν τρεῖς θυγατέρες. Τό 1952 ἀποφάσισε νά φοιτήσει στήν Ἱερατική Σχολή «Ἀπόστολος Βαρνάβας» στή Λευκωσία. Τό 1953 χειροτονήθηκε Διάκονος στόν Ἅγιο Δομέτιο καί τό 1954 ὑπηρέτησε γιά μικρό χρονικό διάστημα στήν Ἁγία Ζώνη Ἀμμοχώστου. Λίγο μετά τή χειροτονία του σέ πρεσβύτερο προχειρίσθηκε σέ Πνευματικό, κατόπιν προτροπῆς τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ. Κατόπιν διορίστηκε στήν ἐνορία τῆς Ἁγίας Τριάδος Ἀμμοχώστου, πού ἦταν μία νέα ἐνορία καί χρειαζόταν ὀργάνωση. Ὀργάνωσε πολύ καλά τά Κατηχητικά Σχολεία καί τούς Κύκλους Ἁγίας Γραφῆς, ἐνῶ παράλληλα δίδασκε Βυζαντινή Μουσική σέ πολλούς νεαρούς τῆς Ἀμμοχώστου. Ἦταν μέλος τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Δικαστηρίου Ἀμμοχώστου μαζί μέ τόν μακαριστό Ἀρχιμανδρίτη Εὐστάθιο. Κατά τήν διάρκεια τοῦ Ἐθνικοαπελευθερωτικοῦ Ἀγῶνα 1955-59, εἶχε ἐνεργό συμμετοχή. Μετά τήν τουρκική εἰσβολή τοῦ 1974 ἐγκαταστάθηκε στή Λάρνακα μέ τήν οἰκογένειά του καί ἀρχικά τοποθετήθηκε στό Μητροπολιτικό Ναό Σωτῆρος καί μετέπειτα στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Γεωργίου Κοντοῦ ὅπου παρέμεινε μέχρι τό 2004, ὁπότε καί συνταξιοδοτήθηκε. Παράλληλα κατά τό διάστημα 1974-2004 ἦταν ὑπεύθυνος τοῦ Γραφείου Ἀδειῶν Γάμου τῆς Ἀρχιεπισκοπικῆς Περιφέρειας Ἀμμοχώστου, τό ὁποῖο εἶχε τήν ἔδρα του στήν Ἱερά Μητρόπολη Κιτίου. Τήν 1 η Νοεμβρίου 2009 ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ. Ἡ κηδεία του ἔγινε στίς 3 Νοεμβρίου στήν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Κοντοῦ στή Λάρνακα ἀπό τούς Μητροπολίτες Κιτίου Χρυσόστομο καί Μόρφου Νεόφυτο. Μακαριστός Οἰκονόμος π. Πιερής Ἠλία Ὁ μακαριστός Οἰκονόμος Πιερής Ἠλία γεννήθηκε τό 1928 στό κατεχόμενο χωριό Ἅγιος Σέργιος Ἀμμοχώστου. Τό 1958 χειροτονήθηκε διάκονος ἀπό τόν Χωρεπίσκοπο Σαλαμῖνος Γεννάδιο καί τό 1964 πρεσβύτερος ἀπό τόν Χωρεπίσκοπο Τριμυθοῦντος Γεώργιο Παυλίδη. Ἀπό τό 1958 μέχρι τό 1974 ὑπηρέτησε στόν Ἱερό Ναό Τιμίου Σταυροῦ Ἀμμοχώστου. Μετά τήν εἰσβολή ὑπηρέτησε στούς Ἱερούς Ναούς Ἁγίου Ἀντωνίου καί Ἁγίου Ἰωάννου Λεμεσοῦ. Ἀπό τό 1980 καί ἐξῆς λειτουργοῦσε στόν Ἱερό Ναό Τιμίου Σταυροῦ Πάνω Πολεμιδιῶν. Τήν 16 η Ἰουνίου 2009 ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ. Διακρινόταν γιά τήν εὐλάβεια, τήν καλλιφωνία του ἀλλά καί γιά τό ἱερατικό του παρουσιαστικό. Ἦταν ἰδιαίτερα ἀγαπητός καί ἔχαιρε τῆς ἐκτίμησης καί τοῦ σεβασμοῦ τῶν ἐνοριτῶν του. Τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τέλεσε ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσοῦ κ. Ἀθανάσιος. π. Αὐγουστῖνος 108 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Ἡ Ἱερά Μητρόπολη Κωνσταντίας - Ἀμμοχώστου διοργάνωσε καί φέτος μέ ἐπιτυχία τίς κατασκηνώσεις τῶν μαθητῶν τῶν ἐνοριῶν τῆς Μητρόπολής μας, στόν Ἅγιο Νικόλαο τῆς Στέγης. Ἡ κατασκηνωτική περίοδος ξεκίνησε στίς ἀρχές Ἰουλίου μέ τίς ὁμάδες τῶν ἀγοριῶν καί ἀμέσως μετά ἀκολούθησαν οἱ ὁμάδες τῶν κοριτσιῶν. Ἡ ἔναρξη τῆς κατασκηνωτικῆς περιόδου ἔγινε μέ ἁγιασμό, τόν ὁποῖο τέλεσε ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κωνσταντίας κ. Βασίλειος. Τά παιδιά στήν κατασκήνωση ἀκολουθοῦσαν τό ἡμερήσιο πρόγραμμα, συμμετέχοντας στίς ἀκολουθίες καί στίς διάφορες πνευματικές ὁμιλίες. Ἐπίσης στόν ἐλεύθερο χρόνο πού εἶχαν, λάμβαναν μέρος σέ ποικίλες δραστηριότητες ὅπως μουσική, χορό, ποδόσφαιρο, κ.λ.π. Ξένια Παντελῆ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Ἕνα ὑπέροχο τριήμερο (28-30 Αὐγούστου) εἶχαν τήν εὐκαιρία νά ζήσουν στόν κατασκηνωτικό χῶρο τοῦ Ἁγίου Νικολάου τῆς Στέγης στήν Κακοπετριά 163 γυναῖκες, μέλη τῶν Χριστιανικῶν Συνδέσμων Γυναικῶν τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως. Τό τριήμερο λειτούργησε μέ τίς εὐλογίες τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτη μας καί μέ ἀρχηγό τήν Πρόεδρο τῆς Συντονιστικῆς Ἐπιτροπῆς τῶν Συνδέσμων τῆς Μητροπόλεως πρεσβυτέρα Ἀνδρούλα Χαραλάμπους. Μέσα στό θεσπέσιο κλίμα τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης εἶχαν εὐκαιρία ὅσες γυναῖκες πῆραν μέρος νά συμμετάσχουν σέ λατρευτικές συνάξεις, συζητήσεις, καί ψυχαγωγικά προγράμματα, καί νά παρακολουθήσουν κηρύγματα, ὁμιλίες, προβολές καί βιβλιο- Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 109
παρουσιάσεις. Γενικό θέμα τοῦ τριημέρου ἦταν: «Μαρτυρία καί διακονία τῆς γυναίκας στήν ἐνορία». Προσέγγιση τοῦ θέματος ἔγινε μέσα ἀπό τίς ὁμιλίες τῶν φιλοξενουμένων μας ὁμιλητῶν Πρωτοπρεσβυτέρου Μιχαήλ Πηγασίου, πρεσβυτέρας Μαρίας Δημοσθένους καί δεσποινίδος Νίκης Τρακοσιῆ, οἱ ὁποῖοι ἀνέπτυξαν θέματα σχετικά μέ τή συμμετοχή τῆς γυναίκας στή λατρεία, στό φιλανθρωπικό καί τό κατηχητικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Στή διάρκεια κοινῶν συναντήσεων οἱ κυρίες πού συμμετεῖχαν στό τριήμερο εἶχαν τήν εὐκαιρία νά συνομιλήσουν μεταξύ τους, νά κάνουν νέες γνωριμίες καί ἀνταλλάξουν σκέψεις γιά τόν προσωπικό της ἡ καθεμιά ἀγώνα. Ἦταν, κατά κοινή ὁμολογία, τό τριήμερο αὐτό μία πραγματική εὐλογία γιά τά μέλη τῶν Συνδέσμων μας. ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ Μέ τήν εὐκαιρία τῆς συμπληρώσεως 55 χρόνων ἱερατικῆς διακονίας Στίς 28 Ἰουλίου 2009 ἡ Ἱερά Μητρόπολις Κωνσταντίας-Ἀμμοχώστου καί ἡ Ἐκκλησία Σωτήρας πραγματοποίησαν ἐκδήλωση πρός τιμήν τοῦ Αἰδ. Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Ἰωάννου. Ἡ ἐκδήλωση ἔλαβε χώρα στό προαύλιο τοῦ ἱεροῦ ναοῦ Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος στή Σωτήρα, σ ἕνα χῶρο ὅπου συνυπάρχουν μνημεῖα καί πράγματα, τά ὁποῖα συνδέονται ἄμεσα μέ τήν προσωπική διαδρομή τοῦ πατρός Γεωργίου: ὁ ἀρχαῖος ναός τῆς Μεταμορφώσεως κτισμένος πάνω στά ἐρείπια τῆς Βασιλικῆς τοῦ 4ου αἰ., τό Εἰκονοφυλάκιο-Σκευοφυλάκιο στό παρεκκλῆσι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ὁ νέος ναός τῆς Μεταμορφώσεως, τό Α Δημοτικό Σχολεῖο 110 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
καί τό Μουσεῖο Ἀγῶνος. Τό πρόγραμμα ἄρχισε μέ τήν ἀπόδοση ἐκκλησιαστικῶν ὕμνων ἀπό τή Χορωδία τῆς Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κωνσταντίας-Ἀμμοχώστου ὑπό τή διεύθυνση τοῦ κ. Χρίστου Ψάλτη. Χαιρετισμούς ἀπηύθυναν ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σωτήρας ὁ Αἰδ. Οἰκονόμος Ἀντώνιος Ἰωάννου καί ἐκ μέρους τῆς κοινότητας ὁ Πρόεδρος τοῦ Κοινοτικοῦ Συμβουλίου Σωτήρας κ. Ἀδάμος Καΐκκης. Ἀναφορά στούς πιό σημαντικούς σταθμούς τῆς ζωῆς τοῦ πατρός Γεωργίου καί τούς πιό σημαντικούς τομεῖς τοῦ ἔργου ἔκανε ὁ π. Γεώργιος Χατζηαδάμου. Παράλληλα προβλήθηκε φωτογραφικό ἀφιέρωμα, τό ὁποῖο ἐπιμελήθηκαν οἱ Χριστόφορος Λυσῆς καί Σάββας Πραστίτης. Κύριος ὁμιλητής στήν ἐκδήλωση ἦταν ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης μας κ. Βασίλειος, ὁ ὁποῖος ἐξῆρε τήν προσωπικότητα καί τό ἔργο τοῦ πατρός Γεωργίου ὡς λειτουργοῦ, ὡς ποιμένος καί πνευματικοῦ πατρός, ὡς ἀγωνιστῆ τῆς ἐλευθερίας καί ὡς συγγραφέα. Εἰδικότερα ὁ Πανιερώτατος ἀναφέρθηκε στό βαθύ λειτουργικό ἦθος τοῦ τιμωμένου καί τή θυσιαστική ἀγάπη μέ τήν ὁποία γιά πενήντα πέντε χρόνια ὑπηρετεῖ τό λαό τοῦ Θεοῦ. Μεταξύ ἄλλων ὁ Πανιερώτατος τόνισε ὅτι: «Ἐκτός ἀπό τήν ἐθνική καί κοινωνική δράση, ἡ κατεξοχήν διακονία ἡμῶν τῶν κληρικῶν εἶναι ἡ διακονία ἐντός τῆς Ἐκκλησίας γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Αὐτή ἡ διακονία ἐπιτυγχάνεται μέ τή διακονία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, μέ τήν τέλεση τῶν ἱερῶν Μυστηρίων καί μέ τή διακονία τοῦ πάσχοντος συνανθρώπου μας. Ὁ π. Γεώργιος πέτυχε καί στούς τρεῖς τομεῖς τῆς ἀποστολῆς τοῦ κληρικοῦ. Καλλιέργησε μέ ἀξιοζήλευτο τρόπο τό τάλαντο τῆς διδασκαλίας τοῦ Εὐαγγελίου, διακόνησε παραδειγματικά τούς πάσχοντες καί τούς ἐν ἀνάγκῃ εὑρισκομένους συνανθρώπους μας καί ἀποδείχθηκε ἄριστος λειτουργός τῶν ἱερῶν Μυστηρίων μέ πραγματική προσήλωση καί χωρίς ἐξοικείωση μέ τά τελούμενα». Μεταξύ ἄλλων ὁ Πανιερώτατος ἀναφέρθηκε στήν πιό σημαντική ἴσως προσφορά τοῦ πατρός Γεωργίου στήν Ἐκκλησία, καθότι ὄντας ἀκόμα νέος κληρικός, ἀλλά καί στά ἑπόμενα χρόνια, ἐπέδειξε ἰδιαίτερη μέριμνα γιά τήν ἐπάνδρωση τῆς Ἐκκλησίας μέ νέους κληρικούς, ψάλτες καί συνεργάτες τοῦ κατηχητικοῦ ἔργου. Στήν εὐχαριστήρια ὁμιλία του ὁ π. Γεώργιος τόνισε ὅτι σέ ἕνα κληρικό δέν ἁρμόζουν οἱ τιμές καθότι, ὅπως εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος «Ὅταν ποιήσητε πάντα τά διαταχθέντα ὑμῖν, λέγετε ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοι ἐσμέν, ὅ,τι ὀφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν». Εἶπε χαρακτηριστικά ὅτι: «Ἄν κάτι ἔγινε ἀπό ἐμέ στά πενήντα πέντε αὐτά χρόνια ἀνήκει στόν Κύριο, καί τό δικό μου ἐπίτευγμα εἶναι μόνο οἱ ἁμαρτίες μου». Στή συνέχεια εὐχαρίστησε τούς ὅλους τούς κατά καιρούς συνεργάτες του, ἱερεῖς, ἐπιτρόπους, ψάλτες, συνεργάτες τοῦ κατηχητικοῦ ἔργου, τῆς ἀρχές καί τά ὀργανωμένα σύνολα τῆς κοινότητας καί ὅλα τά μέλη τοῦ ποιμνίου του γιά τήν ἀγάπη καί τή συμπαράσταση. Μέ πολλή εὐγνωμοσύνη ἀναφέρθηκε στούς ἀνθρώπους ἐκείνους τόν στήριξαν ἀπό τήν παιδική ἡλικία καί κατά τά πρῶτα χρόνια τῆς ἱερατικῆς του διακονίας: «Αὐτὴ τὴ στιγμὴ λιτανεύοντας τὶς μνῆμες θέλω, τὸ θεωρῶ καθῆκον ἐπιβεβλημένο, νὰ θυμιάσω τὶς ψυχὲς προσώπων ἀγαπητῶν καὶ σεβασμίων ποὺ μὲ ἀγάπησαν καὶ μὲ βοήθησαν καὶ νὰ προσφέρω σ αὐτὲς τὰ μύρα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς εὐγνωμοσύνης μου. Τοὺς γονεῖς Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 111
μου ποὺ μὲ ἀνέθρεψαν ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσία Κυρίου. Τὸν ἀθάνατο παπποὺ Παπαδιαμάντη, ὁ ὁποῖος μὲ τὰ διηγήματά του ἀπὸ τὰ πρῶτα χρόνια της ἐφηβείας μου μὲ ὁδήγησε στὰ πάντερπνα καὶ ἔκπαγλα ξέφωτα τῆς ἑλληνορθόδοξης παράδοσης. Τὸ μακαριστὸ Ἀρχιμανδρίτη Κωνσταντῖνο Λευκωσιάτη καὶ τοὺς καθηγητὲς τῆς Ἱερατικῆς Σχολῆς. Τὸ μακαριστὸ Μητροπολίτη Πάφου Γεννάδιο ποὺ ὡς Χωρεπίσκοπο Σαλαμίνος τὸ 1954 μὲ χειροτόνησε στὸ βαθμὸ τοῦ διακόνου. Τὸν ἀείμνηστο Ἀρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ, ἀπὸ τὸν ὁποῖο χειροτονήθηκα ἱερέας. Τὸ Μητροπολίτη Νικαίας Γεώργιο, τότε Χωρεπίσκοπο Τριμυθοῦντος, ἀπὸ τὸν ὁποῖο προχειρίσθηκα σὲ πνευματικό. Τὸ μακαριστὸ παπα-παντελῆ ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ μέ ἀγκάλιασε καὶ μοῦ χάρισε ὅλη τὴν ἀγάπη του παρὰ τοὺς φόβους καὶ τὶς ἀνησυχίες πολλῶν. Τούς συγκρατουμένους μου στά κρατητήρια τῆς Πύλας καί τῆς Κοκκινοτριμιθιᾶς καί ἰδιαιτέρως τό μακαρίτη Ἀνδρέα Κάρυο. Τὸ Θεοφιλέστατο Χωρεπίσκοπο Σαλαμίνος Βαρνάβα καὶ σᾶς παρακαλῶ νὰ προσευχόμαστε νὰ τοῦ δίνει ὁ Θεὸς ὑπομονὴ στὴ δύσκολη δοκιμασία, στὴν ὁποία ὑφίσταται. Τί νὰ πῶ γιὰ τὸ μακαριστὸ Ἀρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο, ὁ ὁποῖος μὲ περιέβαλλε μὲ μία ἀπέραντη ἀγάπη; Θὰ ἀρκεστῶ μόνο σ αὐτό: Στὸ πρόσωπό του ἱεράρχη αὐτοῦ βρίσκουν ἀπόλυτη θέση τὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου τοιοῦτος ἠμῖν ἔπρεπεν ἀρχιερεύς, ὅσιος, ἄκακος, ἀμίαντος. Ἕνας ἄνθρωπος μὲ καρδιὰ μικροῦ παιδιοῦ ποὺ συγχωροῦσε ἀμέσως ὅσους τὸν ἔβλαπταν». Ἰδιαιτέρως εὐχαρίστησε ἐπίσης τήν οἰκογένειά του, τή σύζυγό του Βασιλική, τά παιδιά καί τά ἐγγόνια του, γιατί ὅπως εἶπε σέ στιγμές πού ἕνεκα τῶν ποιμαντικῶν του καθηκόντων τούς στεροῦσε τή βοήθεια καί τή συμπαράσταση στίς ὑλικές ἀνάγκες τῆς ζωῆς, καμιά δυσκολία δὲν τοῦ προκαλοῦσαν γιατί πλήρως κατανοοῦσαν τὸ καθῆκον του ὡς ποιμένα. Ἰδιαίτερη ἀναφορά ἔκανε ὁ π. Γεώργιος στά μνημεῖα τῆς κοινότητας, τούς προχριστιανικούς οἰκισμούς μέ τούς λαξευτούς τάφους, τίς ἀρχαῖες ἐκκκλησίες μέ τίς βυζαντινές εἰκόνες καί τοιχογραφίες. «Ὅλα», τόνισε, «ἔπαιξαν ρόλο καθοριστικό στή ζωή μου ὡς λειτουργοῦ καί ποιμένος. Αὐτὰ τὰ μνημεῖα εἶναι ἡ ψυχὴ τῆς Ρωμιοσύνης, μὲ τὴν ἔννοια τῆς ζώσας παράδοσης, τοῦ πολιτισμοῦ, τῆς ἁγιοποιοῦ ἐμπειρίας τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας». Ἐπίσης εἰδική μνεία ἔκανε στή νέους μας καλώντας τούς νεώτερους κληρικούς νά ἔχουν ὡς πρώτιστη πνευματική μέριμνα τή νεολαία μας. Ἄν μπορούσαμε νά περιγράψουμε τήν προσωπικότητα τοῦ πατρός Γεωργίου μέ δύο λέξεις, θά λέγαμε ὅτι στό πρόσωπό του συνδέονται, μέ ἕνα τρόπο λειτουργικό, ἀπό τή μιά ἕνας δυναμισμός πού φτάνει μέχρι τά ὅρια τῆς θυσίας καί ἀπό τήν ἄλλη μιά εὐαισθησία πού φτάνει 112 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
καί πάλι μέχρι τά ὅρια τῆς θυσίας. Ὁ πατήρ Γεώργιος μέ ἡρωικό δυναμισμό καί σπλαχνική εὐαισθησία ἀνάλωσε τή ζωή του στήν ὑπηρεσία τῆς Ἐκκλησίας, τῆς πατρίδας, στήν ὑπηρεσία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, τῶν λογικῶν προβάτων πού τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός, στήν ὑπηρεσία τῆς παράδοσης, τῶν μνημείων τῆς ἱστορίας μας, τοῦ πολιτισμοῦ μας, στήν ἀγάπη καί τή φροντίδα τῶν πλασμάτων τοῦ Θεοῦ, τῶν δέντρων, τῶν ἀπροστάτευτων ζώων καί τῶν πτηνῶν τοῦ οὐρανοῦ. Ὁ Πανιερώτατος ἐνῶ ἀπονέμει στόν πατέρα Γεώργιο τό Σταυρό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Ὁ δυναμισμός καί ἡ εὐαισθησία του ἀπωτυπώνονται μέ πολύ γλαφυρό τρόπο στά κείμενά του, τά ὁποῖα πραγματικά ἀποτελοῦν τή ζῶσα ἔκφραση μιᾶς καρδιᾶς καιομένης. Ἀντιπροσωπευτικό δεῖγμα τῶν γραπτῶν τοῦ πατρός Γεωργίου ἀνέγνωσαν νέοι (μαθητές, φοιτητές, ἐργαζόμενοι) συνεργάτες στό ἔργο τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Ἀκούστηκαν κείμενα σχετικά μέ τήν ἱστορία μας καί τήν ἀγωνία γιά τό μέλλον τοῦ τόπου μας, μέ τόν πολιτισμό καί τά μνημεῖα μας, τά σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, τήν οἰκογένεια καί τούς νέους μας, τό περιβάλλον κ.ἄ. Διαβάστηκαν ἐπίσης ἀποσπάσματα ἀπό κηρύγματα τοῦ πατρός Γεωργίου, τά ὁποῖα πηγάζουν ἀπό τό περίσσευμα τῆς ἀγάπης του γιά τό λαό τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἕνα κάλεσμα γιά νά μοιραστεῖ μαζί μέ τούς πιστούς τίς σκέψεις, τά συναισθήματα, τίς ἀγωνίες του. Πρίν τό τέλος τῆς ἐκδήλωσης προσφέρθηκαν δῶρα καί τιμητικές πλακέτες πρός τόν πατέρα Γεώργιο ἀπό τόν Πανιερώτατο, τήν Ἐκκλησία Σωτήρας, τό Κοινοτικό Συμβούλιο Σωτήρας, τό Δῆμο Παραλιμνίου καί ἀπό ὅλα τά ὀργανωμένα σύνολα τῆς Σωτήρας. Ἡ ἐκδήλωση ἔκλεισε μέ προβολή ὁπτικοακουστικοῦ ἀφιερώματος καί μέ συναυλία παραδοσιακῆς μουσικῆς ἀπό τό μουσικό σχῆμα «Ἀνατολική Μεσόγειος» τοῦ Μιχάλη Χατζημιχαήλ, μέ τή συμμετοχή τῆς Βασιλικῆς Χατζηαδάμου στό τραγοῦδι. Πρεσβ. Χριστόδουλος Χριστοδούλου Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 113
ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΠΡΟΚΑΘΗΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου εἶχε τήν εὐλογία τῆς ἐπίσημης ἐπίσκεψης τοῦ Προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Πολωνίας, Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Βαρσοβίας καί πάσης Πολωνίας κ.κ. Σάββα ἀπό 15 μέχρι 20 Μαΐου 2009. Ὁ Μακαριώτατος συνοδευόμενος ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Σιεμιατύτσε Γεώργιο, ἔφτασε στό ἀεροδρόμιο Λάρνακας στίς 3:00 τό πρωί τῆς 15 ης Μαΐου καί τόν ὑποδέχθηκε ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος καί Μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Ἡ ἐπίσημη ὑποδοχή πραγματοποιήθηκε στίς 10.30 π.μ., στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Κύπρου, ἀπό τό Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Κύπρου, τά Μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, τόν κλῆρο καί τό λαό. Ἀμέσως μετά ἔγινε Δοξολογία στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, κατά τήν ὁποία ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος προσφώνησε τόν Προκαθήμενο τῆς Πολωνικῆς Ἐκκλησίας καί τήν συνοδεία του, καλωσορίζοντάς τους στήν Κύπρο. Μετά τήν ἀντιφώνηση τοῦ Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Πολωνίας κ.κ. Σάββα ἀνῆλθαν στό Μέγα Συνοδικό τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς, ὅπου ἔγινε ἡ πανηγυρική Συνεδρία τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου. Ἀκολούθως, ὁ Μητροπολίτης Πολωνίας εἶχε τήν εὐκαιρία νά ἐπισκεφθεῖ καί νά ξεναγηθεῖ στό Βυζαντινό Μουσεῖο τοῦ Ἱδρύματος Ἀρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ καί τό μεσημέρι παρακάθησε σέ γεῦμα στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή. Τό ἀπόγευμα ὁ Μακαριώτατος ἐπισκέφθηκε τόν Τύμβο Μακεδονίτισσας καί τά «Φυλακισμένα Μνήματα», ὅπου καί τέλεσε τρισάγιο καί κατέθεσε στεφάνι. Τό βράδυ ἐπισκέφθηκε τήν Πρεσβευτική κατοικία, ὅπου εἶχε συνάντηση μέ τήν Α.Ε. τόν Πρέσβη τῆς Πολωνίας στήν Κύπρο κ. Pawel Dobrowolski καί παρακάθησε σέ δεῖπνο. Στίς 17 Μαΐου τελέστηκε πανηγυρικό καί πρωθιεραρχικό Συλλείτουργο στόν Ἱερό Ναό τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας στό Στρόβολο, στό ὁποῖο ἔλαβαν μέρος οἱ Προκαθήμενοι τῶν δύο Ἐκκλησιῶν Κύπρου Χρυσόστομος καί Πολωνίας Σάββας, ὁ Ἐπίσκοπος Σιεμετύτσε Γεώργιος καί Μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου. Στό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος ἀπένειμε στόν Προκαθήμενο τῆς Πολωνίας τήν ἀνώτατη τιμητική διάκριση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, τό χρυσό μετάλλιο τοῦ ἱδρυτῆ της Ἀποστόλου Βαρνάβα. Ὁ Πολωνός Προκαθήμενος προσέφερε στόν Ἀρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο, ἐγκόλπια καί σταυρό, ἀναφέροντας ὅτι τό ἐπίσημο παράσημο τῆς Πολωνικῆς Ἐκκλησίας θά τοῦ τό ἀπονείμει κατά τήν ἐπίσκεψή του στήν Πολωνία. Στήν προσφώνησή του, ὁ Κύπρου Χρυσόστομος ὑπογράμμισε ὅτι, ἡ ἐπίσκεψη αὐτή «σηματοδοτεῖ τήν ἔναρξη νέας περιόδου στενότερων σχέσεων τῶν δύο Ἐκκλησιῶν μας». Ἀναφέρθηκε, ἀκολούθως, στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου καί στάθηκε στό πρόβλημα τῆς εἰσβολῆς καί τῆς κατοχῆς τῆς μισῆς μας πατρίδας ἀπό τήν Τουρκία. «Πεντακόσιοι καί πλέον ναοί μας στά κατεχόμενα, ἐδῶ καί 35 χρόνια σιγοῦν. Ἄλλοι κατεδαφίστηκαν, ἄλλοι μετατράπησαν σέ μουσουλμανικά τεμένη, σέ ἀποθῆκες, σέ στάβλους ζώων, ἄλλοι παραδόθηκαν στή φθορά τοῦ χρόνου. Κι ὅλα αὐτά, μέ τήν ἀνοχῆ τῆς «πολιτισμένης ἀνθρωπότητας... Οἱ προσευχές σας, ἡ συμπαράστασή σας ἀλλά καί οἱ παρεμβάσεις σας στήν Κυβέρνηση καί στά Κόμματα τῆς χώρας σας, θά εἶναι πολύτιμη βοήθεια γιά μᾶς». Στήν ἀντιφώνησή του, ὁ Μητροπολίτης Βαρσοβίας Σάββας, ἀνέφερε μεταξύ ἄλλων ὅτι οἱ 114 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
ἀγῶνες καί ἡ φωνή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου «διά τήν ἐπαναφοράν δικαιοσύνης εἰς τήν Κύπρον φθάνουν μέχρι τοῦ στίβου τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς. Αἱ ἐπιδιώξεις τῆς Ὑμετέρας Ἐκκλησίας διά τήν ρύθμισιν τῆς καταστάσεως τῶν Κατεχομένων καθίσταντο ἡ κοινή ἔκκλησις ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ὅλων τῶν ἀνθρώπων τῆς καλῆς θελήσεως. Ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς τάσσεται πάντοτε καί ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τῆς Πολωνίας», ὑπογράμμισε. Ὁ Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Πολωνίας, στήν ὁμιλία του, μίλησε γιά τίς ἀδελφικές καί φιλικές σχέσεις τῶν δύο Ἐκκλησιῶν καί ἀναφέρθηκε ἐν συντομίᾳ στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Πατρίδας του. Τελειώνοντας τήν ὁμιλία του, ὁ Μακαριώτατος ἀνέφερε ὅτι καί ἡ δική του Ἐκκλησία, ἀναμένει τήν ἐπίσημη ἐπίσκεψη τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου. Στίς 18 Μαΐου ὁ Προκαθήμενος τῆς Πολωνικῆς Ἐκκλησίας εἶχε μιά ἐγκάρδια καί θερμή συνάντηση στό Προεδρικό Μέγαρο μέ τόν Πρόεδρο τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια. Στή συνάντηση, ἡ ὁποία διήρκεσε μία ὥρα, παρόντες ἦταν καί ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος, ὁ Μητροπολίτης Κωνσταντίας - Ἀμμοχώστου κ. Βασίλειος καί ὁ Χωρεπίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος. Στή συνάντηση, ὁ Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Πολωνίας ἐνημέρωσε τόν Πρόεδρο γιά τίς ἐπαφές πού εἶχε στήν Κύπρου, τίς ἐντυπώσεις ἀπό τόν τόπο, τά Μοναστήρια καί τό λαό τῆς Κύπρου, καθώς ἐπίσης καί γιά τίς συζητήσεις πού εἶχε μέ τήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου γιά ἐκκλησιαστικά θέματα καί θέματα κοινοῦ ἐνδιαφέροντος. Ὁ Μακαριώτατος διαβίβασε στόν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας τή συμπαράσταση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Πολωνίας καί τῶν μελῶν της στόν ἀγώνα πού διεξάγει ὁ Ἑλληνισμός τῆς Κύπρου. Ἀπό τήν πλευρά του ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας ἐνημέρωσε τόν Προκαθήμενο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Πολωνίας γιά τίς προσπάθειες ἐπίλυσης τοῦ Κυπριακοῦ καί τήν πορεία τῶν συνομιλιῶν. Σύμφωνα μέ τό πρόγραμμα ὁ Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Πολωνίας, κατά τή διάρκεια τῆς παραμονῆς του στήν Κύπρο, ἐπισκέφθηκε τίς Ἱερές Μητροπόλεις Πάφου, Λεμεσοῦ, Μόρφου και Ταμασοῦ, καθώς καί τίς Ἱερές Μονές Κύκκου, Μαχαιρᾶ, Ἁγίου Νεοφύτου, Σταυροβουνίου, Χρυσοροϊατίσσης, Θεοτόκου Καμπιῶν, Ἁγίου Νικολάου Ὀροῦντας καί Ἁγίου Γεωργίου Ἀλαμάνου. Στίς 20 Μαΐου ὁ Μακαριώτατος καί ἡ συνοδεία του ἀναχώρησαν γιά τήν Πολωνία ἀπό τό Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 115
ἀεροδρόμιο τῆς Λάρνακας. Σέ δηλώσεις του λίγο πρίν τήν ἀναχώρησή τους ὁ Προκαθήμενος τῆς Πολωνικῆς Ἐκκλησίας ἐξέφρασε τίς εὐχαριστίες του γιά τήν φιλόφρονα φιλοξενία καί τήν ἀδελφική ἀγάπη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου. Εὐχήθηκε ταυτόχρονα τήν ταχεία ἐπίλυση τοῦ κυπριακοῦ προβλήματος, κάτι πού ὅπως τόνισε χαρακτηριστικά θά ἀποτελέσει τήν Ἀνάσταση καί τό Πάσχα τοῦ Κυπριακοῦ λαοῦ. π. Αὐγουστῖνος ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ ΚΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΣ (1914 2009) Τήν Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2009, ἐκοιμήθη έν Κυρίω σέ ἠλικία 95 ἐτῶν ὁ Πατριάρχης Σερβίας κυρός Παῦλος, έπειτα από μακροχρόνια ασθένεια. Ὁ μακαριστός Πατριάρχης Παῦλος γεννήθηκε τό 1914, σέ ἕνα χωριό τῆς Σλαβονίας - σημερινή Κροατίακαί σέ πολύ μικρή ἠλικία ἔμεινε ὀρφανός καί ἀπό τούς δύο γονεῖς. Σπούδασε στή Θεολογική Σχολή τοῦ Βελιγραδίου καί τό 1944 ἄρχισε νά ἐργάζεται ὡς καθηγητής θρησκευτικῶν. Τό 1946 ἐκάρη μοναχός καί τό 1948 χειροτονήθηκε ἱεροδιάκονος. Τό 1954 μετέβη στήν Ἀθήνα γιά μεταπτυχιακές σπουδές, τίς ὁποῖες ὁλοκλήρωσε δύο χρόνια ἀργότερα. Τό 1957 ἐξελέγη ἐπίσκοπος Ράσκας καί Πρίζρεν, θέση στήν ὁποία παρέμεινε 33 χρόνια. Τήν 1 η Δεκεμβρίου τοῦ 1990 ἐξελέγη Πατριάρχης τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί τήν ἑπόμενη ἡμέρα ἐνθρονίστηκε στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ στό Βελιγράδι. Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία ἐψάλη στήν Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Σάββα, προεξάρχοντος τοῦ Παναγιωτάτου Οικουμενικοῦ Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, συμπαραστατουμένου ἀπό τούς Πατριάρχη Ρουμανίας κ.κ. Δανιήλ, Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλβανίας κ.κ. Ἀναστάσιο, Ἀρχιεπίσκοπο Τσεχίας κ.κ. Χριστοφόρο καί ἐκπροσώπους τῶν ὑπολοίπων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Τήν Ἐκκλησία τῆς Κύπρου ἐκπροσώπησε ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πάφου κ. Γεώργιος. Μετά τό πέρας τῆς νεκρώσιμης ἀκολουθίας, ἡ σορός τοῦ Πατριάρχη μεταφέρθηκε στήν Ἱερά Μονή τῶν Ἀρχαγγέλων Μιχαήλ καί Γαβριήλ στό προάστιο Ρακόβιτσα, 11 χιλιόμετρα ἔξω ἀπό τό Βελιγράδι, ὅπου ἔγινε ὁ ἐνταφιασμός. Τόν μακαριστό Πατριάρχη Παῦλο κατευόδωσε ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος μέ τόν ἀκόλουθο ἐπικήδειο λόγο του: «Μακαριώτατοι, Ἱερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἅγιοι Ἀδελφοί, Ἐξοχώτατε κύριε Πρόεδρε τῆς Σερβικῆς Δημοκρατίας, Ἐξοχώτατε κύριε Πρωθυπουργέ, Ὑψηλότατοι, Ἐξοχώτατοι Ἄρχοντες, Εὐλογημένα τέκνα τῆς Ἐκκλησίας! 116 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
«Ἐγήρασεν Ἰωδαὲ πλήρης ἡμερῶν καὶ ἐτελεύτησεν»! Ὁ Ἁγιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Πεκίου, Μητροπολίτης Βελιγραδίου καὶ Καρλοβιτσίου καὶ Πατριάρχης Σερβίας, ὁ πολυφίλητος ἡμῖν καὶ σεπτὸς Ἀδελφὸς καὶ Συλλειτουργὸς κυρὸς Παῦλος, πλήρης ἡμερῶν ἁγίων, ἐπλήρωσε τὸ κοινόφλητον χρέος, καὶ ἐνέπλησε τὴν θριαμβεύουσαν ἐν οὐρανοῖς Ἐκκλησίαν πολλῆς χαρᾶς ἐπὶ τῇ ὑποδοχῇ τῆς μακαρίας καὶ ἡγνισμένης ψυχῆς του, τὴν ἐπὶ γῆς ὅμως στρατευομένην Ἐκκλησίαν, τὴν στερηθεῖσαν τῆς γλυκείας σωματικῆς αὐτοῦ παρουσίας, κατεβύθισεν εἰς μέγα πένθος! «Τείχη Σιών, [τῆς θεοσώστου Σερβίας λέγομεν], καταγάγετε ὡς χειμάρρους δάκρυα ἡμέρας καὶ νυκτός»! Ὁ ἄγγελος τοῦ Βελιγραδίου, ὁ φωστὴρ τῆς πολυπάθου Χώρας τῶν Νοτιοσλαύων, ἀπέστη εἰς τοὺς οὐρανούς! Ἀδελφοὶ Ἱεράρχαι, καὶ ὁ εὐαγὴς τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας Κλῆρος, καὶ τὰ Μοναχικὰ Αὐτῆς Τάγματα, «ἐπὶ τὰ ὄρη λάβετε κοπετὸν καὶ ἐπὶ τὰς τρίβους τῆς ἐρήμου θρῆνον», διότι ὁ ἄξιος πρωτοστάτης ὑμῶν καὶ ἀκάματος προστάτης καὶ φύλαξ ἀνύστακτος τῶν ἱερῶν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Γένους σας ὑποθέσεων, ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς καὶ τοῦ Ἀρχιποίμενος Χριστοῦ ἄριστος μιμητής, ὁ μέγας Ἡγούμενός σας, προσετέθη ἤδη εἰς τοὺς ἀοιδίμους προκατόχους του καὶ κατέλιπε τὴν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν σας ἐν χηρείᾳ! Σύμπας ὁ ἀπορφανισθεὶς χριστώνυμος Σερβικὸς λαός, ὁ ἀπολέσας τὸν φιλοστοργότατον Πατέρα, τὸν θεόσοφον Διδάσκαλον, τὸν μέγαν παρηγορητὴν καὶ Κυρηναῖον τοῦ σταυροῦ του, εἰς ἡμέρας κατ ἐξοχὴν αὐχμηρὰς καὶ κυριολεκτικῶς τραγικὰς διὰ τὴν Σερβίαν, «ἔναρξαι θρήνου... πίκρανον κλαυθμὸν καὶ θέρμανον κοπετὸν καὶ ποίησον τὸ πένθος κατὰ τὴν ἀξίαν αὐτοῦ»! Ἀποτελεῖ, ἀδελφοί, κοινὸν μυστικὸν τῆς ἀνὰ τὴν Οἰκουμένην Ἐκκλησίας ὅτι ὁ ἀπὸ Ράτσκας καὶ Πρεζρένης μακαριστὸς Πατριάρχης τῶν Σέρβων Παῦλος ὁ Στόϊτσεβιτς δὲν ἦτο εἷς συνήθων μέτρων Πρωθιεράρχης. Ἄλλωστε καὶ ἡ μορφὴ αὐτοῦ καὶ ἡ ὅλη παρουσία ἠκτινοβόλει ὁσιότητα καὶ δικαιοσύνην! Ἀδαμάντινος τὸ ἦθος, ἐθελουσίως πάμπτωχος, ἀσκητὴς ὑπενθυμίζων τοὺς ἀρχαίους Πατέρας τῆς ἐρήμου, νηστευτής, ἀδιαλείπτως προσευχόμενος, πρᾷος, εἰρηνικὸς καὶ Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 117
ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, ἀλλὰ καὶ μαχητὴς ἀνυποχώρητος καὶ θυσιαστικὸς ὁσάκις παρίστατο ἀνάγκη, πύρινος λειτουργὸς τοῦ ἱεροῦ θυσιαστηρίου, πνευματέμφορος, συνεκέντρωνεν εἰς ἑαυτόν, ὡς θὰ ἔλεγε περὶ Μελετίου Ἀντιοχείας Γρηγόριος ὁ Νύσσης, «Δαβίδ τὴν πρᾳότητα, Σολομῶντος τὴν σύνεσιν, Μωϋσέως τὴν ἀγαθότητα, Σαμουὴλ τὴν ἀκρίβειαν, Ἰωσὴφ τὴν σωφροσύνην, Δανιὴλ τὴν σοφίαν, Ἠλιοὺ τὸν ζῆλον τῆς πίστεως, Ἰωάννου τὴν παρθενικὴν ἀφθορίαν». Εὐρυμαθὴς ἄλλωστε Θεολόγος, προφητικὸς κῆρυξ τοῦ Εὐαγγελίου, φιλάδελφος, φιλότεκνος, ἐλεημονέστατος, πλήρης σπλάγχνων οἰκτιρμῶν, διαλλακτικός, εἰρηνοποιός, ἀνὴρ ἀνοικτῶν ὁριζόντων καὶ μὲ ἄμεσον ἐπαφὴν μὲ τὴν σύγχρονον πραγματικότητα, ὑπῆρξε στοιχεῖον μέγα τῆς Ἐκκλησίας τῶν ἡμερῶν μας, φέρον ἔκτυπον τὴν σφραγῖδα τῆς ἁγιότητος! Καὶ αὐτοὶ οἱ θύραθεν ἀντελαμβάνοντο ὅτι εἶχον νὰ κάμουν μὲ προσωπικότητα ἀσυνήθη, μὲ ἄνδρα ἄλλων μέτρων, ἄλλης ποιότητος, καὶ ἐσέβοντο αὐτόν, ἀκόμη καὶ ὅταν δὲν συνέκλιναν αἱ ἀπόψεις καὶ θέσεις των. Ὁ Θεὸς τὸν ἐχάρισεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τὴν κατάλληλον στιγμήν, τότε ἀκριβῶς ποὺ ὁ λαός του καὶ ἡ πατρίς του τὸν ἐχρειάζοντο περισσότερον! Αὐτός, ὁ μαθὼν καὶ παθὼν τὰ θεῖα Ἅγιος Πρωθιεράρχης, ἔδωκε τὴν λύσιν εἰς τὸ ὀδυνηρὸν σχίσμα τῆς λεγομένης «Ἐλευθέρας Σερβικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὁδηγήσας αὐτὴν ὀπίσω εἰς τοὺς στοργικοὺς κόλπους τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου. Δυστυχῶς δὲν ηὐμοίρησε νὰ ἴδῃ ἀνάλογον εὐτυχῆ κατάληξιν καὶ τοῦ ἑτέρου σχίσματος τῆς Ἐκκλησίας τῶν Σκοπίων, παρὰ τὰς ἐπιμόνους προσπαθείας του. Εἴμεθα παρὰ ταῦτα βέβαιοι ὅτι αὐτὸ ἀκριβῶς θὰ εἶναι τὸ πρῶτον ἀντικείμενον τῶν θεοπειθῶν ἱκεσιῶν του πρὸς τὸν Ὕψιστον τώρα ὅπου εὑρίσκεται ἐνώπιόν Του καὶ τὴν χαρὰν τῆς λύσεως θὰ τὴν ἀπολαύσῃ ὁ διάδοχός του. Αὐτός, ὁ μικρὸς καὶ ἀδύναμος τὸ δέμας ἀλλὰ γίγας τὸ φρόνημα καὶ τὸ πνεῦμα, Πατριάρχης Παῦλος ἐσήκωσε τὸ βάρος τοῦ σταυροῦ καὶ τοῦ πάθους τοῦ ἱστορικοῦ καὶ εὐλογημένου Σερβικοῦ Ἔθνους κατὰ τὴν δοκιμασίαν τῶν τελευταίων ἐτῶν. Αὐτὸς ἦτο ἡ ζῶσα ἔκφρασις τῆς ἑνότητός του, ἡ ἐνσάρκωσις τῆς ἁγίας παραδόσεως καὶ τιμαλφοῦς κληρονομίας τοῦ Ἁγίου Σάββα! Δύνασθε, Σέρβοι ἀδελφοί, νὰ λέγετε περὶ τοῦ κοιμηθέντος Πατριάρχου σας: «Τοιοῦτος ἡμῖν ἔπρεπεν ἀρχιερεύς, ὅσιος, ἄκακος, ἀμίαντος», ἄξιος διάδοχος τοῦ Ἁγίου Σάββα, ἄξιος κατὰ πάντα τοῦ ὑψηλοῦ καὶ πολυευθύνου Πατριαρχικοῦ ἀξιώματος, ἀλλὰ καὶ τῶν πολυπλόκων καὶ ὀδυνηρῶν καιρικῶν περιστάσεων! Εἴχομεν προσωπικῶς τὴν χαρὰν νὰ τὸν γνωρίζωμεν ἀπὸ ἐτῶν καὶ νὰ συνεργασθῶμεν ἀδελφικώτατα κατ ἐπανάληψιν. Εἴδομεν τὴν ἀγωνίαν του διὰ τὸν λαόν του, διὰ τὴν πατρίδα του, διὰ τὴν ὅλην Ἐκκλησίαν, διὰ τὰ πανανθρώπινα προβλήματα τῆς ἀμφισβητήσεως τῶν ἀξιῶν, τῆς ἠθικῆς καταπτώσεως, τῆς πτωχείας, τῆς ἀδικίας, τῆς σκληροκαρδίας καὶ ἀδιαφορίας τῶν ἰσχυρῶν διὰ τοὺς ἀδυνάτους, τῆς καταστροφῆς τοῦ περιβάλλοντος. Δὲν ἐχρειάσθη ποτὲ νὰ κουρασθῇ διὰ νὰ μᾶς πείσῃ περὶ τῆς ἁγνότητος τῶν προθέσεων καὶ τῶν αἰσθημάτων του, οὔτε περὶ τῆς ἐν φόβῳ Θεοῦ καὶ ὡς κατενώπιον Αὐτοῦ ἀντιμετωπίσεως ἀπὸ μέρους του πάντων γενικῶς τῶν θεμάτων, μικρῶν ἤ μεγάλων. Ἐκόσμει ὄντως τὴν σεπτὴν χορείαν τῶν Προκαθημένων τῶν Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, καὶ ἡ συμβολή του εἰς τὴν λυσιτελῆ ἀντιμετώπισιν τῶν μειζόνων ἐκκλησιαστικῶν ζητημάτων καὶ πανανθρωπίνων προβλημάτων τῶν ἡμερῶν μας ὑπῆρξε πλέον ἡ ἀξιοσημείωτος. Ἡ ἀναστροφὴ μετὰ τῆς Μακαριότητός του ἦτο πηγὴ πολλῆς χαρᾶς, ἀγαλλιάσεως, ἐμπνεύσεως καὶ βαθείας πάντοτε συγκινήσεως. Πολὺ περισσότερον ἡ συμπροσευχὴ καὶ ἡ συλλειτουργία, κατὰ τὴν ὁποίαν δὲν ἠδύνατο νὰ ἀποκρύψῃ τὸ ὑψηλὸν ἐπίπεδον τῆς πνευματικῆς του ἐμπειρίας καὶ καταστάσεως. Δὲν ἀποτελεῖ σχῆμα λόγου ἡ φράσις ὅτι θὰ μᾶς λείψῃ πολύ! Διὰ τοῦτο καὶ θρηνοῦμεν καὶ ἀποδυρόμεθα τὴν ἀφ ἡμῶν πορείαν του, καίτοι γνωρίζομεν ὅτι δι αὐτὸν ἰσχύει τὸ ψαλμικὸν «Τίμιος ἐναντίον Κυρίου ὁ θάνατος τῶν ὁσίων Αὐτοῦ», καὶ εἴμεθα ἀπολύτως βέβαιοι ὅτι ἡ ἔξοδός του εἶναι ἔξοδος ζωῆς, ἀπόθεσις τῶν ἀχρήστων πλέον δερματίνων χιτώνων, εἴσοδος ἐν εἰρήνῃ εἰς τὴν ἐπηγγελμένην Βασιλείαν, πανευφρόσυνος συντυχία μετὰ τῆς Θεοτόκου, τῶν Ἀγγέλων καὶ πάντων τῶν Ἁγίων, παραλαβὴ ἀπὸ 118 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
τῶν χειρῶν τοῦ ἀγωνοθέτου Θεοῦ τοῦ ἀμαραντίνου τῆς δικαίας δόξης στεφάνου, φωτεινὴ παράστασις εἰς τὴν αἰώνιον Λειτουργίαν τοῦ ἐπουρανίου θυσιαστηρίου ὁμοῦ μετὰ τοῦ Ἁγίου Σάββα καὶ πάντων τῶν θεοφιλῶς καὶ θεαρέστως ἀρχιερατευσάντων καὶ ἱερατευσάντων καὶ αὐτοπρόσωπος ὁμιλία μετὰ τοῦ Θεοῦ, κατὰ τὴν ὁποίαν ἤδη ἐντυγχάνει ὑπὲρ ἡμῶν καὶ παντὸς τοῦ λαοῦ! Τοῦτο μᾶς παρηγορεῖ, τοῦτο μᾶς εἰρηνεύει, τοῦτο καταπνίγει τὴν λύπην καὶ περιστέλλει τὸ πένθος διὰ τὴν στέρησιν τῆς σωματικῆς παρουσίας του! Διερμηνεύοντες πρὸς τὴν σεπτὴν Ἱεραρχίαν, τοὺς εὐσεβεῖς Ἄρχοντας, τὸν εὐαγῆ ἱερὸν Κλῆρον, τὸν θεοφιλῆ μοναχισμὸν καὶ ἅπαντα τὸν πενθηφόρον Σερβικὸν λαὸν τὴν πολλὴν στοργὴν καὶ ἀγάπην καὶ βαθυτάτην συμπάθειαν τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τὰ θερμότατα συλλυπητήρια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τὴν προσωπικὴν ἡμῶν ὀδύνην, εὐχόμεθα καὶ προσευχόμεθα ἐκτενῶς ὅπως τὸ Πανάγιον Πνεῦμα, διὰ πρεσβειῶν τοῦ μακαριστοῦ Πατριάρχου, ἀναδείξῃ ἀντάξιον αὐτοῦ διάδοχον, πηδαλιοῦχον δεξιὸν τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας καὶ πατέρα τοῦ ἐνδόξου Σερβικοῦ Ἔθνους, ἵνα συνεχίσῃ τὴν ὁλοφώτεινον ἐκείνου, θεοφιλῆ καὶ λαοσωτήριον πρωθιεραρχικὴν πορείαν! Σὺ δέ, φιλόχριστε, ἀξιόθεε, ἄξιε πάντων τῶν Μακαρισμῶν τοῦ Χριστοῦ, πολυφίλητε καὶ πολύκλαυστε Ἀδελφὲ Παῦλε, ἀναπαύου ἐν τῷ φωτὶ τοῦ Θεοῦ μέχρι τῆς κοινῆς ἀναστάσεως! Αἰωνία, ἀγήρως καὶ ἁγία σου ἡ μνήμη!» π. Αὐγουστῖνος ΤΕΛΕΤΗ ΑΓΙΟΚΑΤΑΤΑΞΕΩΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑ ΦΙΛΟΥΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΟΥ Τό Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων, κατόπιν Συνοδικῆς ἀπόφασης, τήν Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2009, προέβη στήν τελετή κατάταξης στό ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τοῦ νέου ἱερομάρτυρα Φιλουμένου Ἁγιοταφίτη, ἡγουμένου τοῦ προσκυνήματος τοῦ Φρέατος τοῦ Ἰακώβ. Ὁ ἱερομάρτυρας Φιλούμενος μαρτύρησε στό ἱστορικό Φρέαρ τοῦ Ἰακώβ στή Νεάπολη τῆς Σαμάρειας στίς 29 Νοεμβρίου 1979, καθώς τελοῦσε τήν ἀκολουθία τοῦ ἑσπερινοῦ. Ὁ Ἅγιος Φιλούμενος καταγόταν ἀπό τήν Ὀροῦντα τῆς Μόρφου. Σέ νεαρή ἠλικία προςῆλθε ἀρχικά στήν Ἱερά Μονή Σταυροβουνίου, ὅπου ἔγινε μοναχός καί στή συνέχεια ἐντάχθηκε στήν Ἁγιοταφιτική Ἀδελφότητα, ὅπου διορίστηκε ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Φρέατος τοῦ Ἰακώβ. Τό πρωί τῆς Κυριακῆς 29 Νοεμβρίου τελέστηκε Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στο Καθολικό Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 119
της Ιεράς Μονής, ἀπό τόν Πατριάρχη Ἱεροσολύμων κ. Θεόφιλο, ὁ ὁποῖος καί ἀνέγνωσε τήν ἐπίσημη πράξη ἁγιοκατάταξης τοῦ νέου ἱερομάρτυρα Φιλουμένου, ἐνώπιον τῆς ἱερᾶς λάρνακας, στήν ὁποία φυλάσσεται τό ἱερό λείψανό του. Στήν τελετή συμμετείχαν ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου, οἱ Μητροπολίτες Μόρφου κ. Νεόφυτος καί Ταμασοῦ κ. Ἠσαΐας. Στή συνέχεια παραθέτουμε τήν Πατριαρχική καί Συνοδική Πράξη της ἁγιοκατάταξης τοῦ Ἁγίου Φιλουμένου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΠΡΑΞΙΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΚΑΤΑΤΑΞΕΩΣ ΕΙΣ ΤΟ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΑΓΙΟΤΑΦΙΤΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΦΙΛΟΥΜΕΝΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟ- ΣΚΥΝΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΦΡΕΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒ. ΣΥΝΕΔΡΙΑ Ν / 11-9-2009. Ἡ τῶν Ἱεροσολύμων Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, τεθεμελιωμένη ἐπί τοῦ θεοῤῥύτου αἵματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ κενωθέντος ἐπί τοῦ Φρικτοῦ Γολγοθᾶ ὑπέρ ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν καί σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ἐκαρποφόρησεν εἰς τούς κόλπους αὐτῆς μάρτυρας, οἱ ὁποῖοι τό αἷμα αὐτῶν ἐξέχεαν ὡς προσφοράν καί ἀντίδοσιν εὐγνωμοσύνης καί ἀγάπης τῷ ἑκουσίως ὑπέρ αὐτῶν Σταυρωθέντι καί ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντι. Πρῶτος τῶν μαρτύρων τούτων τυγχάνει ὁ πρωτομάρτυς καί ἀρχιδιάκονος Στέφανος, ὅστις, κατά μίμησιν τοῦ Σωτῆρος αὐτοῦ, ἐτελειώθη, προσευχόμενος ὑπέρ τῶν λιθοβολούντων αὐτόν (Πράξ. 7, 60). Τοῦτον ἠκολούθησεν ὁ ἅγιος Ἰάκωβος, υἱός Ζεβεδαίου καί ἀδελφός τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, τόν ὁποῖον «Ἡρώδης ὁ βασιλεύς ἀνεῖλε μαχαίρῃ». (Πράξ. 12, 1-2). Μετ αὐτόν ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος, πρῶτος ἱεράρχης τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων, ἐκρημνίσθη ὑπό τῶν ἀρνουμένων τόν Κύριον ἀπό τοῦ πτερυγίου τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος καί ἐτελειώθη, προσευχόμενος ὑπέρ τῶν διωκτῶν αὐτοῦ. Ἐπί τά ἴχνη τούτου ἐπορεύθη ὁ συγγενής αὐτοῦ καί διάδοχος εἰς τόν Θρόνον, Συμεών ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων, ὁ ἐπί Τραϊανοῦ εἰς Πέλλαν τῆς Ὑπεριορδανίας καταβασανισθείς καί σταυρωθείς εἰς ἡλικίαν τῶν ἑκατόν καί εἴκοσιν ἐτῶν. 120 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
Ἡ ἀποστολική περίοδος τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων σεμνύνεται διά τούς τέσσαρας τούτους λαμπρούς νοερούς ἀδάμαντας αὐτῆς, οὐχ ἧττον ὅμως καί ἡ μεταποστολική τοιαύτη ἐπί τοῦ ἀπηνοῦς διωγμοῦ τοῦ Διοκλητιανοῦ σεμνύνεται διά τόν Ἱεροσολυμίτην ἀποκεφαλισθέντα μάρτυρα Προκόπιον, τούς ἐν Γάζῃ μαρτυρήσαντας Τιμόθεον, Ἀγάπιον καί Θέκλαν, τόν ἱδρυτήν τῆς ἐν Καισαρείᾳ Βιβλιοθήκης ἀποκεφαλισθέντα μάρτυρα Πάμφιλον, τούς ἐν Ἀσκάλωνι ἀποκεφαλισθέντας Πρόμον καί Ἠλίαν, τόν ἐν Ἰαμνείᾳ Παῦλον καί ἄλλους ἀληθῶς καί θαυμαστῶς πολλούς, ἀνηλεῶς βασανισθέντας καί μαρτυρικῶς τελειωθέντας εἰς πάσας σχεδόν τάς πόλεις τῆς Ἁγίας Γῆς, περί «ὧν ἐπιλείψει ἡμᾶς ὁ χρόνος διηγουμένους». ( Ἑβρ. 11, 33). Εἰς τήν σεπτήν χορείαν τῶν μαρτύρων τούτων τῶν πρώτων αἰώνων τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας, οἵτινες ἠρνήσαντο ἀπαρνήσασθαι Χριστόν, ἀνήκουν καί ὅσοι εἰς τούς ἀκολουθήσαντας αἰῶνας διά Χριστόν καί τήν ἀλήθειαν καί ἀκεραιότητα τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεως κατεδιώχθησαν, οἷον ὁ εἰς Περσίαν μετά τοῦ τιμίου Σταυροῦ ἀπαχθείς ἀοίδιμος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Ζαχαρίας καί οἱ ἐν τῇ Μονῇ τοῦ ἁγίου Σάββα τοῦ ἡγιασμένου ὑπό τῶν Περσῶν ἀναιρεθέντες Πατέρες. Εἰς τό ἱερόν σύνταγμα τούτων τάσσονται καί ὅσοι ἐκ τοῦ Τάγματος τῶν Σπουδαίων μοναχῶν ἠγωνίσθησαν καί τήν ψυχήν αὐτῶν ἔθεσαν ὑπέρ τῶν Παναγίων Προσκυνημάτων, τῶν ἁπτῶν τούτων μαρτυρίων καί τεκμηρίων τῆς ἐπί γῆς ἐνδημίας τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, οἷον ὁ περιβόητος ἐπ ἀρετῇ καί ἁγιότητι Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Λεόντιος. Εἷς τούτων τυγχάνει καί ὁ ἐν τοῖς καθ ἡμᾶς χρόνοις βιώσας, ἀείμνηστος Ἁγιοταφίτης Ἀρχιμανδρίτης Φιλούμενος, καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Φρέατος τοῦ Ἰακώβ. Οὗτος ἐξ Ὀροῦντος τῆς ἁγιοτόκου νήσου Κύπρου καταγόμενος, ἀφίχθη εἰς Ἱεροσόλυμα εἰς νεαράν ἡλικίαν, ἔχων ἐν ἑαυτῷ τήν παρά τῶν εὐσεβῶν καί πολυτέκνων γονέων αὐτοῦ παιδείαν καί νουθεσίαν Κυρίου καί τήν ἐν τῇ ἱερᾷ Μονῇ Σταυροβουνίου μοναχικήν δοκιμήν. Φοιτῶν εἰς τήν Πατριαρχικήν Σχολήν, διεκρίνετο ἐπί ἐπαινετῇ ἐπιμελείᾳ καί χρηστοῖς ἤθεσι. Ἀποφοιτήσας αὐτῆς, ἐνεδύθη τό μοναχικόν σχῆμα, ἐντασσόμενος εἰς τό μοναστικόν Τάγμα τῶν Σπουδαίων μοναχῶν, φυλάκων τοῦ Παναγίου καί Ζωοδόχου Τάφου τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὡς μοναχός ἐζήλου τούς τρόπους τῶν Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι ἀκρίβειαν ἐν ταῖς καθ ἡμέραν κατ ἰδίαν προσευχαῖς καί ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἀκολουθίαις, ἄκραν ἐγκράτειαν, νηστείαν καί λιτότητα. Κληθείς εἰς τό ἀξίωμα τῆς ἱερωσύνης ὑπό τῆς Μητρός τῶν Ἐκκλησιῶν καί δεχθείς αὐτό, κατέδειξεν ἑαυτόν πιστόν οἰκονόμον τῶν μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ εἰς τάς ἀνατεθείσας αὐτῶ ποικίλας προσκυνηματικάς καί ποιμαντικάς διακονίας, ὡς Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 121
αὐτῆς τοῦ ἡγουμένου τῆς ἱερᾶς Μονῆς τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἐν Τιβεριάδι, ἡγουμένου τῆς ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ ἐν Ἰόππῃ, ἡγουμένου τῆς ἐν Ἱεροσολύμοις ἱερᾶς Μονῆς τῶν Ἀρχαγγέλων, Διευθυντοῦ τοῦ Οἰκοτροφείου τῆς Πατριαρχικῆς Σχολῆς, ἡγουμένου τῆς ἱερᾶς Μονῆς τοῦ ἁγίου Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου καί τοῦ Προφήτου Ἠλιού, Τυπικάρη ἐν τῷ μοναστηριακῷ ναῷ τῶν ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης, ἡγουμένου τῆς ἐν Ραμάλλᾳ ἱερᾶς Μονῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος καί ἐν τέλει ἡγουμένου τῆς ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Φρέατος τοῦ Ἰακώβ ἐν Νεαπόλει τῆς Σαμαρείας. Τήν διακονίαν ταύτην τῆς «πηγῆς τοῦ Ἰακώβ» (Ἰω. 4, 6) «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ» (Ἰω. 4, 23) ἐπετέλει, στοιχῶν τῇ παρ αὐτῇ ὑπό τοῦ Κυρίου ῥηθείσῃ ἐντολῇ «πνεῦμα ὁ Θεός καί τούς προσκυνοῦντας Αὐτόν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν». (Ἰω. 4, 24). Ἀπειλούμενος ὑπό κατά καιρούς ἐμφανιζομένου ἀλλοδόξου πεφανατισμένου ἐπισκέπτου, ἵνα ἐγκαταλείψῃ τό προσκύνημα, μηδόλως ὑπέκυπτε. Εἰς τό παρεκκλήσιον τοῦ Φρέατος εὑρισκόμενος καί τήν εἰθισμένην αὐτῷ ἑσπερινήν ἀκολουθίαν ἐπιτελῶν, τό ἑσπέρας τῆς 16 ης /29 ης Νοεμβρίου τοῦ σωτηρίου ἔτους 1979, ἐδέχθη ὕπουλον καί βιαίαν ἐπίθεσιν, φθόνῳ τοῦ μισοκάλου δαίμονος, ὑπό τοῦ ἀπειλοῦντος αὐτόν ἀνοσίου ἀνδρός, ὅστις διά πελέκεως ἤνοιξε βαθεῖαν σχισμήν εἰς τό μέτωπον αὐτοῦ, ἀπέκοψεν αὐτῷ τούς δακτύλους τῆς δεξιᾶς χειρός, δραπετεύων δέ ἐξεσφενδόνισε χειροβομβίδα καί ἀπετελείωσεν αὐτόν. Τά θραύσματα τῆς χειροβομβίδος ἄφησαν ξύσματα καί αἱ σταγόνες τοῦ αἵματος αὐτοῦ ἄφησαν τά ἴχνη καί τά στίγματα αὐτῶν ὁρατά ἄχρι τῆς σήμερον ἐπί τῶν τοίχων τοῦ παρεκκλησίου τοῦ Φρέατος εἰς μνημόσυνον αἰώνιον τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ, ἐπιστέψαντος τήν ὁσιακήν ζωήν αὐτοῦ. Ὡς ἡ ζωή αὐτοῦ οὕτω καί ὁ θάνατος αὐτοῦ ἦτο μία ὁμολογία πίστεως, ὁμολογία αἵματος, εἰς τόν τόπον ἐπί τοῦ ὁποίου ὁ Κύριος εἰς τήν Σαμαρείτιδα, λέγουσαν «οἶδα ὅτι ἔρχεται Μεσσίας, ὁ λεγόμενος Χριστός» (Ἰω. 4, 25), ἀπεκάλυψεν Ἑαυτόν ἀπεριφράστως, λέγων αὐτῇ «ἐγώ εἰμι, ὁ λαλῶν σοι» (Ἰω. 4, 26). Διά τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ οὗτος ἐγένετο συμμάρτυς Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος καί τῶν υἱῶν καί τῶν ἀδελφῶν αὐτῆς, διό καί νοτίως τοῦ ἐπ ὀνόματι αὐτῆς κεντρικοῦ ναοῦ τούτου ἐπαξίως ἀφιερώθη αὐτῷ παρεκκλήσιον ἐπ ὀνόματι αὐτοῦ, ἐν ᾧ καί τό σεπτόν αὐτοῦ λείψανον μετακομισθέν ἐπαναπαύεται ὡς πηγή δυνάμεως καί ἰάσεων τοῖς ἐν πίστει καί εὐλαβείᾳ τιμῶσιν αὐτό. Ἐγένετο δέ συμμάρτυς καί τοῦ ἐκ τῆς πόλεως τῆς Νεαπόλεως καταγομένου ἁγίου Ἰουστίνου, τοῦ φιλοσόφου καί μάρτυρος, πρός τιμήν τοῦ ὁποίου τό ἕτερον βόρειον παρεκκλήσιον. Τοῦτον μετά τήν μαρτυρικήν τελευτήν αὐτοῦ καί διά σημείων μαρτυρηθέντα τοῖς ἀνθρώποις ὑπό τοῦ Θεοῦ καί εἰς τάς συνειδήσεις πολλῶν ἐκ τῶν τιμίων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας καθιερωθέντα ἤδη ὡς ἱερομάρτυρα, συγκατατάσσομεν ἐπισήμως σήμερον μετά συμπλήρωσιν τριακονταετίας ἀπό τῆς ἡμέρας τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ, συνῳδά τῇ ἀποφάσει τῆς Συνεδρίας Ν / 11-9-2009 τῆς περί Ἡμᾶς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, εἰς τάς δέλτους τοῦ συναξαρίου αὐτῆς, ἵνα ἑορτάζηται ὡς νέος ἱερομάρτυς ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ, 16 ῃ /29 ῃ Νοεμβρίου ἑκάστου ἔτους, πρός ὄφελος ψυχῶν καί δόξαν τοῦ ἐν Τριάδι ἁγίου Θεοῦ ἡμῶν. Τό ἱερόν ἐκκλησιαστικόν γεγονός τοῦτο κοινοποιοῦμεν σήμερον παντί τῷ πληρώματι τῆς Σιωνίτιδος Ἐκκλησίας καί ταῖς κατά τόπους ἀδελφαῖς Ὀρθοδόξοις Ἐκκλησίαις, πρός ἑορτασμόν αἰώνιον ἐφεξῆς τῆς μνήμης τοῦ νέου ἱερομάρτυρος Φιλουμένου, οὗ ταῖς πρεσβείαις εὕροιμεν χάριν καί ἔλεος, ἵνα ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ ἀναπέμπομεν δόξαν καί αἶνον τῷ ἐνδοξαζομένῳ ἐν τοῖς ἁγίοις Αὐτοῦ Τριαδικῷ Θεῷ ἡμῶν. Ἐν τῇ Ἁγίᾳ Πόλει Ἱερουσαλήμ, θʹ Σεπτεμβρίου ια ΘΕΟΦΙΛΟΣ Γ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων καί οἱ λοιποί Συνοδικοί. 122 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
ΘΡΟΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ Μέ ἰδιαίτερη λαμπρότητα καί βυζαντινή μεγαλοπρέπεια τελέστηκε στίς 30 Νοεμβρίου 2009 στό Φανάρι ἡ Πατριαρχική Θεία Λειτουργία ἐπί τῇ ἑορτῇ τοῦ ἱδρυτή τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου. Τῆς Θείας Λειτουργίας, προέστη ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος, συλλειτουργούντων τῶν Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτῶν Αὐστρίας κ. Μιχαήλ, Περγάμου κ. Ἰωάννου, Ἀτλάντας κ. Ἀλεξίου, Προικοννήσου κ. Ἰωσήφ, Σεβαστείας κ. Δημητρίου, Βεροίας καί Ναούσης κ. Παντελεήμονος, Μυριοφύτου καί Περιστάσεως κ. Εἰρηναίου Μύρων κ. Χρυσοστόμου, Γαλλίας κ. Ἐμμανουήλ, Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακαρίου, Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου καί Πολυανῆς καί Κιλκισίου κ. Ἐμμανουήλ, στήν παρουσία τῆς ἐπισήμου Ἀντιπροσωπείας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης. Ὁ Παναγιώτατος καλωσορίζοντας τά μέλη τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας εἶπε τά ἐξῆς: «Σεβασμιώτατε Καρδινάλιε κύριε Walter Kasper, ἐκπρόσωπε τῆς Α. Ἁγιότητος τοῦ Πάπα καί Ἐπισκόπου Ρώμης κυρίου Βενεδίκτου τοῦ 16ου, μετά τῆς τιμίας ὑμῶν συνοδείας, Μετά πολλῆς χαρᾶς ὑποδεχόμεθα ὑμᾶς καί πάλιν εἰς τᾶς αὐλᾶς τῆς καθ ἡμᾶς Ἐκκλησίας τῆς Νέας Ρώμης, ἴνα συνεορτάσωμεν τήν ἱεράν μνήμην τοῦ ἱδρυτοῦ καί προστάτου αὐτῆς Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου. Ἀπό μέσης καρδίας εὐχαριστοῦμεν τῷ ἀγαπητῷ ἠμῖν ἐν Κυρίῳ ἀδελφῷ ἁγιωτάτῳ Πάπᾳ τῆς παλαιᾶς Ρώμης κυρίῳ Βενεδίκτῳ διότι ηὐδόκησε καί ἐφέτος νά ἀποστείλῃ ἐκπροσώπους αὐτοῦ εἰς τήν Θρονικήν Ἑορτήν τῆς ἡμετέρας Ἐκκλησίας στοιχῶν τῷ ἀπό δεκαετιῶν καθιερωθέντι ἔθει τῆς ἀνταλλαγῆς ἐπισκέψεων κατά τᾶς θρονικᾶς ἐορτᾶς τῶν δυο παλαιφάτων καί ἀποστολικῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν εἰς ἐπιβεβαίωσιν τῆς βουλήσεως αὐτῶν ὅπως ἄρουν τά ἐπί χιλιετίαν συσσωρευθέντα ἐμπόδια εἰς τήν μετ ἀλλήλων πλήρη κοινωνίαν. Εἰς τήν ἐνταῦθα παρουσίαν ὑμῶν ἀποδίδομεν σπουδαίαν συμβολικήν σημασίαν, καθότι δι αὐτῆς δηλοῦται κατά τρόπον λίαν ἐπίσημον ἡ βούλησις καί τῆς ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης ὅπως πράξῃ καί αὔτη πᾶν τό κατ αὐτήν, ἵνα ἐπανεύρωμεν τήν ἐν τῇ αὐτῇ πίστει καί μυστηριακῇ κοινωνίᾳ ἑνότητα ἡμῶν κατά τό θέλημα τοῦ καλέσαντος ἡμᾶς εἰς ἑνότητα «ἵνα ὁ κόσμος πιστεύςῃ» (Ἰω. Ἰζ, 21). Ὁ σήμερον ἑορταζόμενος Ἀνδρέας ὁ Πρωτόκλητος ὑπῆρξεν, ὡς γνωστόν, αὐτάδελφος τοῦ κορυφαίου τῶν Ἀποστόλων Πέτρου, ἀπό κοινοῦ δέ ἐγνώρισαν τόν Ἰησοῦν καί ἐπίστευσαν εἰς Αὐτόν. Κοινή ἡ πίστις τῶν αὐταδέλφων Ἀποστόλων, κοινή καί ἡ πίστις τῶν Ἐκκλησιῶν, τᾶς ὁποίας οὗτοι ἵδρυσαν καί καθηγίασαν διά τοῦ κηρύγματος καί τοῦ μαρτυρίου τῶν. Τήν κοινήν ταύτην πίστιν ἐδογμάτισαν οἱ κοινοί Πατέρες τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν συνελθόντες ἐξ ἀνατολῶν καί δυσμῶν ἐν οἰκουμενικαῖς συνόδοις, παραδόντες αὐτήν ὡς θησαυρόν πολύτιμον εἰς τάς Ἐκκλησίας ἡμῶν, ἵνα ἐπ αὐτῆς οἰκοδομήσωμεν τήν ἐν Χριστῷ ἑνότητα ἡμῶν. Τήν κοινήν ταύτην πίστιν, τήν ὁποίαν ἐπί μίαν χιλιετίαν διεφυλάξαμεν ἀλώβητον ἐν τέ τῇ ἀνατολῇ καί ἐν τῇ δύσει, καλούμεθα καί πάλιν νά θέσωμεν ὡς βάσιν τῆς ἑνότητος ἡμῶν, ἀποκαθαίροντες αὐτήν ἐκ πάσης τυχόν προσθήκης ἡ ἀλλοιώσεως, ὥστε «σύμψυχοι, τό ἕν φρονοῦντες» (Φίλ. β, 2) νά χωρήσωμεν εἰς τήν ἐν τῇ θείᾳ Εὐχαριστίᾳ κοινωνίαν, ἐν τῇ ὁποίᾳ καί εὑρίσκεται τό πλήρωμα τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ πορεία αὔτη πρός ἀνάκτησιν τῆς πλήρους κοινωνίας, τῆς ὁποίας ἀπήλαυον αἵ Ἐκκλησίαι ἡμῶν κατά τήν πρώτην χιλιετίαν, ἔχει ἤδη ἀρχίσει διά τοῦ διαλόγου τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀληθείας, ὅστις καί συνεχίζεται, χάριτι θείᾳ, παρά τάς ἐνίοτε ἀναφυομένας δυσκολίας. Μετ ἀνυστάκτου Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 123
ἐνδιαφέροντος καί ἀδιαλείπτου προσευχῆς παρακολουθοῦμεν τήν πορείαν τοῦ μεταξύ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν ἡμῶν διεξαγομένου ἐπισήμου θεολογικοῦ Διαλόγου ὑπό τήν συμπροεδρείαν καί τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος, ὅστις εἰσέρχεται ἤδη εἰς τήν ἐξέτασιν κρισίμων ἐκκλησιολογικῶν ζητημάτων, ὡς εἶναι τό θέμα τοῦ πρωτείου γενικῶς, καί εἰδικώτερον ἐκεῖνο τοῦ ἐπισκόπου Ρώμης, κατά τήν πρώτην χιλιετίαν. Εἶναι τοῖς πᾶσι γνωστόν ὅτι τό ἀκανθῶδες τοῦτο θέμα ὑπῆρξε πέτρα σκανδάλου εἰς τήν πορείαν τῶν σχέσων τῶν δυό Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, διό καί ἡ ἄρσις ἐκ τοῦ μέσου ἡμῶν τοῦ ἐμποδίου τούτου θέλει ἀναμφιβόλως διευκολύνει μεγάλως τήν πορείαν ἡμῶν πρός τήν ἑνότητα. Πεποίθαμεν, ὅθεν, ὅτι ἡ μελέτη τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίας κατά τήν πρώτην χιλιετίαν ὡς πρός τό θέμα τοῦτο θέλει προσφέρει τήν λυδίαν λίθον πρός ἀξιολόγησιν καί τῶν ἐν τῇ δευτέρᾳ χιλιετίᾳ ἐξελίξεων, αἴτινες ἀτυχῶς ὠδήγησαν τᾶς Ἐκκλησίας ἡμῶν εἰς μείζονα ἀπ ἀλλήλων ἀποξένωσιν καί διηύρυναν τό μεταξύ ἡμῶν χάσμα. Εἰς ἕνα κόσμον, ὁ ὁποῖος σπαράσσεται ἀπό ἀντιθέσεις καί συγκρούσεις, ὁ εἰρηνικός καί ἐποικοδομητικός διάλογος ἀποτελεῖ τήν μόνην ὁδόν πρός ἐπίτευξιν καταλλαγῆς καί ἑνότητος. Εἰς τήν ἀποστολικήν περικοπήν, ἡ ὁποῖα ἀνεγνώσθη κατά τήν σημερινήν Θείαν Λειτουργίαν, οἱ Ἀπόστολοι προβάλλονται ὡς ὑπόδειγμα ἄκρας ταπεινοφροσύνης κατά τό παράδειγμα τοῦ σταυρωθέντος Κυρίου: «λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι» (Ἀ Κόρ. δ, 12-13). Ἐάν τό ἦθος τοῦτο τῆς ταπεινοφροσύνης πρέπει νά ἐπικρατῆ εἰς τᾶς σχέσεις τῶν πιστῶν πρός τούς διώκτας τῆς Ἐκκλησίας, πόσον μᾶλλον ἐπιβάλλεται τοῦτο εἰς τάς μεταξύ τῶν ἰδίων τῶν χριστιανῶν σχέσεις! Ἡ εἰρηνική διευθέτησις τῶν ὑφισταμένων διαφορῶν εἰς τάς διαχριστιανικάς σχέσεις οὐδόλως συνεπάγεται ἀπομάκρυνσιν ἐκ τῆς ἀληθείας. Ἡ ἀλήθεια δέν φοβεῖται τόν διάλογον, ἀλλ ἀντιθέτως, χρησιμοποιεῖ αὐτόν ὡς μέσον, διά νά γίνῃ ἀποδεκτή καί ὑπ ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι διά διαφόρους λόγους ἀφίστανται αὐτῆς. Ἡ μισαλλοδοξία καί ὁ φανατισμός προκαλοῦν τήν ἀμυντικήν περιχαράκωσιν ἑκάστης πλευρᾶς εἰς τυφλήν ἐμμονήν εἰς τάς ἰδίας αὐτῆς θέσεις καί ἀπόψεις, μονιμοποιεῖ τᾶς διαιρέσεις καί ἐξανεμίζει πᾶσαν ἐλπίδα καταλλαγῆς. Μία τοιαύτῃ στάσις οὐδεμίαν ἀπολύτως σχέσιν δύναται νά ἔχῃ πρός τό πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καί πρός τό παράδειγμα τῶν Ἀποστόλων. Μόνον «ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ» (Ἔφ. δ, 15) ἀληθεύομεν ἀληθῶς, ὡς καί μόνον ἐν ἀληθείᾳ ἀγαπῶντες (Β Ἰω. 1) ἀγαπῶμεν γνησίως. Ὁ εἰλικρινής καί ἐν πνεύματι ταπεινοφροσύνης διάλογος διασφαλίζει τόν εὐλογημένον τοῦτον συνδυασμόν, ὅστις καί ἀποτελεῖ τήν μόνην θεοδίδακτον ὁδόν δι ὅσους ἐπιθυμοῦν νά εἶναι μιμηταί τῶν Ἀποστόλων (Ἀ Κόρ. δ, 16). Τό πνεῦμα τοῦτο τοῦ εἰλικρινοῦς καί ἐν ἀγάπῃ διαλόγου καλεῖται σήμερον ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ νά ἐφαρμόςῃ ἡ ἰδίᾳ εἰς τάς μεταξύ τῶν διηρημένων χριστιανῶν σχέσεις, ἀλλά καί νά κηρύξῃ αὐτό πρός πάντα ἄνθρωπον καλῆς θελήσεως εἰς οἱονδήποτε χῶρον καί ἄν ἀνήκῃ οὗτος. Γνωρίζομεν ἐκ πείρας πικρᾶς ὅτι ἡ θρησκεία δύναται εὐκόλως νά χρησιμοποιηθῆ ὡς σημαία φανατισμοῦ καί συγκρούσεων μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Ἔχομεν προσωπικῶς κατ ἐπανάληψιν τονίσει ὅτι ὁ πόλεμος ἐν ὀνόματι τῆς θρησκείας ἀποτε- 124 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο
λεῖ πόλεμον κατά τῆς θρησκείας. Διά τοῦτο ὁ διαθρησκειακός διάλογος ἐπιβάλλεται ὅλως ἰδιαιτέρως εἰς τᾶς ἡμέρας μας, χωρίς τοῦτο νά συνεπάγεται οἱονδήποτε συμβιβασμόν εἰς τάς θρησκευτικάς ἑκάστου πεποιθήσεις. Τόν διάλογον τοῦτον ἐνθαρρύνει καί καλλιεργεῖ καί τό ἡμέτερον Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, συμβάλλον καί οὕτω τό κατ αὐτό εἰς τήν ἐμπέδωσιν τῆς εἰρήνης ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ. Σεβασμιώτατε Καρδινάλιε μετά τῆς ἐντιμοτάτης ὑμῶν συνοδείας, Εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῆς Πόλεως ταύτης ἡ Θεία Πρόνοια ἀνέθηκε, διά τῆς ὑπό ἱερῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων θεσπισθείσης τάξεως, τήν διακονίαν τῆς πρωτοθρόνου ἐν τῇ Ὀρθοδοξίᾳ Ἐκκλησίας, ἐχούσης τήν εὐθύνην τοῦ συντονισμοῦ καί τῆς ἐκφράσεως τῆς ὁμοφωνίας τῶν κατά τόπους ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἐν τῇ εὐθύνῃ ταύτῃ ἐργαζόμεθα ἤδη ἐπισταμένως διά τήν προετοιμασίαν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, διά τῆς ἐνεργοποιήσεως τῶν ἁρμοδίων προσυνοδικῶν ὀργάνων. Οὕτω, κατά τόν παρελθόντα Ἰούνιον συνῆλθεν ἐπιτυχῶς ἡ Δ Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις ἐπιληφθεῖσα τοῦ θέματος τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς, ἐπίκειται δέ ἡ συνάντησις τῆς Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς πρός μελέτην καί προετοιμασίαν καί τῶν λοιπῶν θεμάτων τῆς Μεγάλης Συνόδου. Σκοπόν τῆς ὅλης προσπαθείας ἀποτελεῖ ἡ σφυρηλάτησις τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὥστε «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ» νά συνεισφέρῃ εἰς τήν μαρτυρίαν τοῦ Εὐαγγελίου ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ. Ἐν τῇ προσπαθείᾳ ταύτῃ καί τῇ καθόλου, πολυτρόπως δυσχερεῖ, διακονίᾳ αὐτῆς ἡ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως πολύτιμον πάντοτε ἡγεῖται τήν συμπαράστασιν τῆς ἐν τῇ Παλαιᾷ Ρώμῃ Ἐκκλησίας, πρός τήν ὁποίαν ἐν ἀγάπῃ πολλῇ στρέφομεν τήν σκέψιν ἡμῶν καί ἐν τῇ ὤρᾳ ταύτῃ. Ἀσπαζόμενοι ὑμᾶς, καί δι ὑμῶν τόν ἀποστείλαντα ὑμᾶς ἐνταῦθα ἀγαπητόν ἐν Κυρίῳ ἀδελφόν, φιλήματι ἁγίῳ εὐχόμεθα ὅπως Κύριος ὁ Θεός, πρεσβείαις τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Πρωτοκλήτου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, σκέπῃ καί προστατεύῃ τήν Ἐκκλησίαν Αὐτοῦ ἀπό παντός κακοῦ ὁδηγῶν αὐτήν εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τοῦ ἁγίου θελήματος Αὐτοῦ. Ὡς εὖ παρέστητε ἐν τῷ μέσῳ ῃμῶν, ἀγαπητοί ἀδελφοί!» Τόν Θεῖον Λόγον ἐκήρυξεν ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Κισάμου καί Σελίνου κ. Ἀμφιλόχιος. «Ἄνωθεν μέν Δαυΐδ ἀναστέλλει ἁμαρτωλόν, ὡς ἐμέ, διηγεῖσθαι Θεοῦ εὐλόγως τά διακαιώματα ὅμως πρός πίστιν διδάσκει πάλιν, καί ἐν δάκρυσι πλείστοις ἐξαγορεύει...» (Οἶκος, Ὄρθρου Λ Νοεμβρίου). Παναγιώτατε καί Θειότατε Πάτερ καί Δέσποτα, Ὑπήκων εἰς τήν Ὑμετέραν εὐλογίαν καί προτροπήν εὑρίσκομαι ἐνώπιον τῆς πανηγυριζούσης ταύτης ὁμηγύρεως, ἐνώπιον ὑμῶν σεβαστοί πατέρες καί τιμιώτατοι ἀδελφοί, κατά τήν εὔσημον ταύτην ἡμέραν τῆς ἑορτίου μνήμης τοῦ Ἱδρυτοῦ καί Προστάτου τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ὑπερνικῶν τήν ὡς ἄνω ἀναστολήν τοῦ προφητάνακτος, ὄχι διά νά διδάξω πρός πίστιν ἤ ἐπιστηριγμόν, ἀλλά ἵνα ἐξαγορεύσω ἐκ μυχοῦ καρδίας καί ἐν συστολῇ πολλῇ τήν βιουμένην ἀνά τούς αἰῶνας Ἀλήθειαν καί ποικίλως ἐκφραζομένην ὑπό τῶν ἐν Ἀποστολικῇ διαδοχῇ κλεϊσάντων τόν πανίερον αὐτόν Θρόνον καί τά νῦν προβαλλόντων, οὐχ ἡσσόνως, τό μέγεθος καί τήν σπουδαιότητά του εἰς τήν σύγχρονον ἀνήσυχον, καί ἐν πολλοῖς, μέλαιναν πραγματικότητα. Τήν ἀπαρχήν τῆς ἀποστολικότητός Της, τοῦτο μέν ὡς ἀποστολικῆς διαδοχῆς, ὡς παρουσίας, δηλονότι, τῆς χάριτος καί ἐμπειρίας τοῦ μυστηρίου τῆς Πεντηκοστῆς, τοῦτο δέ, ὡς ἀποστολικῆς παραδόσεως, τῆς συνεχείας, ἤτοι, τῆς συνειδήσεως και τῆς ταυτότητος τοῦ μηνύματος τό ὁποῖο Πνευματική Διακονία, τεῦχος 5ο - 6ο 125