ιεθνής Σύµβαση CITES Ιερακόµορφα (FALCONIFORMES spp.). Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Η παρούσα καταχώρηση, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, αφορά στην τάξη των ιερακόµορφων (αετοί, γεράκια, γύπες) και δεν αποσκοπεί στην εισαγωγή νέων δεδοµένων στο ισχύον θεσµικό πλαίσιο. Σκοπό έχει την παροχή θεµατικών οδηγιών προς τις υπηρεσίες που εµπλέκονται µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εφαρµογή της Σύµβασης και στην τήρηση των προβλεποµένων από αυτήν διατάξεων ( ιαχειριστικές Αρχές CITES, λοιπές ασικές Υπηρεσίες, Τελωνιακές Αρχές κ.α.) και στοχεύει στην παροχή πληροφόρησης και εργαλείων που θα υποβοηθήσουν το έργο των ως άνω υπηρεσιών στην προσπάθεια άσκησης των καθηκόντων τους για την εφαρµογή των διατάξεων της Σύµβασης CITES. Β. Η ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΙΕΡΑΚΟΜΟΡΦΩΝ : Η τάξη των ιερακόµορφων (Order: FALCONIFORMES) περιλαµβάνεται στην οµοταξία των πτηνών (Class: AVES) της συνοµοταξίας των χορδωτών (Phylum: CHORDATA) του ζωικού βασιλείου (Kingdom: ANIMALIA) και περιλαµβάνει τις κάτωθι πέντε (5) οικογένειες (FAMILIES): 1. Cathartidae (Γύπες του Νέου Κόσµου) 2. Accipitridae (Ιέραξ, αετοί) 3. Falconidae (Ιέρακες) 4. Pandionidae (Ψαραετοί) 5. Sagittariidae Η οικογένεια των Cathartidae (Γύπες του Νέου Κόσµου) περιλαµβάνει τα γένη: Cathartes Coragyps Gymnogyps Sarcoramphus Vultur Η οικογένεια των Accipitridae (Ιέραξ, αετοί) περιλαµβάνει τα γένη: Aegypius Aquila Asturina Aviceda usarellus utastur uteo uteogallus Chelictinia Chondrohierax Circaetus Circus Dryotriorchis 1
Elanoides Elanus Erythrotriorchis Eutriorchis Gampsonyx Geranoaetus Geranospiza Gypaetus Gypohierax Gyps Haliaeetus Haliastur Hamirostra Harpagus Harpia Harpyhaliaetus Harpyopsis Henicopernis Hieraaetus Ichthyophaga Ictinaetus Ictinia Kaupifalco Leptodon Leucopternis Lophaetus Lophoictinia Macheiramphus Megatriorchis Melierax Milvus Morphnus Necrosyrtes Neophron Oroaetus Parabuteo Pernis Pithecophaga Polemaetus Polyboroides Rostrhamus Sarcogyps Spilornis Spizaetus Spizastur Stephanoaetus Terathopius Torgos Trigonoceps Urotriorchis Η οικογένεια των Falconidae (Ιέρακες) περιλαµβάνει τα γένη: Caracara Cerchneis Daptrius Falco 2
Herpetotheres Hierax Ibycter Ierax Micrastur Microhierax Milvago Phalcoboenus Polihierax Polyborus Spiziapteryx Tinnunculus Η οικογένεια των Pandionidae (Ψαραετοί) περιλαµβάνει τo γένος: Pandion µε µοναδικό εκπρόσωπο είδος το Pandion haliaetus Η οικογένεια των Sagittariidae περιλαµβάνει τo γένος: Sagittarius µε µοναδικό εκπρόσωπο είδος το Sagittarius serpentarius ( συνώνυµο του Falco serpentarius) Γ. Η ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΙΕΡΑΚΟΜΟΡΦΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ CITES : τα είδη (όλων των γενών όλων των οικογενειών) της τάξης των ιερακόµορφων (FALCONIFORMES spp.) περιλαµβάνονται στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των εφαρµοστικών αυτής Κανονισµών της Ε.Ε. (Εξαιρούνται µόνο τα υπόλοιπα εκτός των: Gymnogyps californianus, Vultur gryphus και Sarcoramphus papaείδη της οικογένειας Cathardidae). Όπως θα έχετε διαπιστώσει από το Παράρτηµα της Σύµβασης CITES, όλα τα είδη που περιλαµβάνονται στην τάξη των Ιερακόµορφων (FALCONIFORMES spp.) περιλαµβάνονται στο Παράρτηµα ΙΙ, εκτός εκείνων που καταλογογραφούνται στα Παραρτήµατα Ι και ΙΙΙ και των ειδών της οικογένειας Cathartidae. Από το Παράρτηµα εξάλλου του Κανονισµού (ΕΚ) 338/1997 -όπως αυτό αντικαταστάθηκε στο σύνολό του από το παράρτηµα του Κανονισµού (ΕΕ) 709/2010 το οποίο ισχύει σήµερα- θα έχετε επίσης διαπιστώσει ότι όλα τα είδη που περιλαµβάνονται στην τάξη των Ιερακόµορφων (FALCONIFORMES spp.) περιλαµβάνονται στον Πίνακα Β, εκτός εκείνων που καταλογογραφούνται στον Πίνακα Α και ενός είδους της οικογένειας Cathartidae που καταλογραφήθηκε στον Πίνακα Γ και των υπολοίπων ειδών της εν λόγω οικογένειας, τα οποία δεν αποτελούν αντικείµενο την Σύµβασης CITES. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, µάλιστα, έχει υπαγάγει σηµαντικό αριθµό ειδών του Παραρτήµατος ΙΙ της Σύµβασης στον Πίνακα Α του Κανονισµού, αντί να τα υπαγάγει στον Πίνακα Β, υιοθετώντας έτσι για τα είδη αυτά αυστηρότερο καθεστώς προστασίας από ότι η Σύµβαση. Όπως γνωρίζετε, η χώρα µας εφαρµόζει, σ ότι αφορά τις δεσµεύσεις και υποχρεώσεις που αποδέχθηκε προσχωρώντας στη Σύµβαση CITES, τους σχετικούς -µε τη Σύµβαση- Κανονισµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι επιβάλλουν αυστηρότερα µέτρα προστασίας και διακίνησης των ειδών CITES. Κατά συνέπεια, προκειµένου να διαπιστώσετε πως θα αντιµετωπίσετε µια περίπτωση που έχει να κάνει µε κάποιο συγκεκριµένο είδος ιερακόµορφου πτηνού, θα πρέπει πρώτιστα να ανατρέξετε στους 3
Πίνακες του Παραρτήµατος του Κανονισµού 338/1997 όπως ισχύει κάθε φορά [στην παρούσα χρονική στιγµή στους πίνακες του Καν. (ΕΕ) 709/2010] για να διαπιστώσετε σε ποιόν Πίνακα το είδος αυτό έχει καταλογογραφηθεί. Στον Κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται ανακεφαλαιωτικά τα είδη των ιερακόµορφων (FALCONIFORMES spp.) (που αποτελούν αντικείµενο της Σύµβασης CITES), µε τις αντίστοιχες ενδείξεις σε ποιο Παράρτηµα της Σύµβασης και σε ποιο Πίνακα του Κανονισµού της Ε.Ε. υπάγεται το κάθε είδος. Τα είδη που υπογραµµίζονται στον κατάλογο, περιλαµβάνονται στον Πίνακα Α σύµφωνα µε το καθορισθέν από τις Οδηγίες 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ καθεστώς προστασίας τους: Ανώτερη ταξινοµική βαθµίδα (παρατίθεται για λόγους ταξινοµικούς µόνο) FALCONIFORME S Accipitridae ΠΤΗΝΑ (AVES) ΙΕΡΑΚΟΜΟΡΦΑ (FALCONIFORMES) Επιστηµονική ονοµασία FALCONIFORMES spp. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES «για το διεθνές εµπόριο των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν» κυρωθείσης µε το Ν.2055/1992 (ΦΕΚ 105/τ.Α /30-06-1992) II (όλα τα είδη εκτός αυτών που περιλαµβάνονται στο Παράρτηµα Ι και στο Παράρτηµα ΙΙΙ και των υπόλοιπων ειδών της οικογένειας Cathartidae) ΠΙΝΑΚΑΣ (Εφαρµοστικού της Σύµβασης CITES) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 338/1997 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης εκεµβρίου 1996 «για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας µε τον έλεγχο του εµπορίου τους» (L 61/03-03-1997), όπως τροποποιήθηκε µε τον ΚΑΝ. (ΕΕ) 709/2010 Β (όλα τα είδη εκτός αυτών που περιλαµβάνονται στον Πίνακα Α και ενός είδους της οικογένειας Cathartidae που περιλαµβάνεται στον Πίνακα Γ τα άλλα είδη της εν λόγω οικογένειας δεν περιλαµβάνονται στους πίνακες του παρόντος κανονισµού) Κοινή ονοµασία Ιερακόµορφα (αετοί, ιέρακες, γύπες) brevipes II A Σαΐνι gentilis II A ιπλοσάϊνο nisus II A Ξεφτέρι Aegypius II A Cinereous vulture monachus Aquila adalberti I A Adalbert s eagle Aquila chrysaetos II A Χρυσαετός Aquila clanga II A Στικταετός Aquila heliaca I A Βασιλαετός 4
Cathartidae Falconidae Aquila pomarina II A Κραυγαετός uteo buteo II A Γερακίνα uteo lagopus II A Αρκτικοβαρβακίνα uteo rufinus II A Αετοβαρβακίνα Chondrohierax I A Cuban hookbilled kite uncinatus wilsonii Circaetus gallicus II A Φιδαετός Circus aeruginosus II A Καλαµόκιρκος Circus cyaneus II A Βαλτόκιρκος Circus macrourus II A Στεπόκιρκος Circus pygargus II A Λιβαδόκιρκος Elanus caeruleus II A lack-winged kite Eutriorchis astur II A Madagascar serpent-eagle Gypaetus barbatus II A Γυπαετός Gyps fulvus II A Όρνιο Haliaetus spp. I A Sea-eagles (Το Haliaetus albicilla)/ II (όλα τα άλλα είδη) Harpia harpyja I A Harpy eagle Hieraaetus II A Σπιζαετός fasciatus Hieraaetus pennatus II A Σταυραετός Leucopternis II A Grey-backed occidentalis hawk Milvus migrans II A Τσίφτης (Εκτός του Milvus migrans lineatus που περιλαµβάνεται στο παράρτηµα Β) Milvus milvus II A Ψαλιδάρης Neophron II A Ασπροπάρης percnopterus Pernis apivorus II A Σφηκοβαρβακίνα Pithecophaga I A Πιθηκοφάγος αετός jefferyi Gymnogyps californianus Sarcoramphus papa I A Κόνδωρ της Καλιφόρνιας III (Ονδούρα) Γ (Ονδούρα) King vulture Vultur gryphus I A Κόνδωρ των Άνδεων Falco araeus I A Seychelles kestrel Falco biarmicus II A Χρυσογέρακο Falco cherrug II A Κυνηγογέρακας Falco columbarius II A Νανογέρακας 5
Falco eleonorae II A Μαυροπετρίτης Falco jugger I A Laggar falcon Falco naumanni II A Κιρκινέζι Falco newtoni I (Μόνο ο πληθυσµός των Σεϋχελλών) A (Μόνο ο πληθυσµός των Σεϋχελλών) Newton s kestrel Falco pelegrinoides I A arbary falcon Falco peregrinus I A Πετρίτης Falco punctatus I A Κιρκινέζι του Μαυρίκιου Falco rusticolus I A Gyrfalcon Falco subbuteo II A ενδρογέρακο Falco tinnunculus II A Βραχοκιρκίνεζο Falco vespertinus II A Μαυροκιρκίνεζο Pandionidae Pandion haliaetus II A Ψαραετός Όπως γνωρίζετε -εφόσον τα ιερακόµορφα υπάγονται στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών της Ε.Ε.- η διακίνηση οποιουδήποτε είδους ιερακόµορφου (Falconiformes spp.) επιτρέπεται αποκλειστικά και µόνο µε χρήση του ειδικού εντύπου πιστοποιητικών και αδειών που προβλέπει ο Κανονισµός (ΕΚ) 865/2006, που εκδίδονται από τις αρµόδιες ιαχειριστικές Αρχές CITES. Υπενθυµίζεται ότι η εφαρµογή της Σύµβασης CITES και των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών (ΕΚ), έχει ανατεθεί στα αρµόδια διαχειριστικά όργανα CITES, τις δασικές και τελωνειακές αρχές του Κράτους (βλέπε και άρθρο 4 ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 ΦΕΚ 1570/Β /26-10-2006), που κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους οφείλουν να µεριµνούν ώστε να τηρούνται απαρέγκλιτα οι προβλεπόµενες από το ισχύον θεσµικό πλαίσιο διατάξεις, ακολουθώντας τις επιβεβληµένες κατά περίπτωση διαδικασίες. Υπενθυµίζεται επίσης ότι σύµφωνα µε το άρθρο 8 παρ. 1 του Καν. (ΕΚ) 338/97: «Η αγορά, η προσφορά προς αγορά, η απόκτηση για εµπορικούς σκοπούς, η έκθεση για εµπορικούς σκοπούς, η χρησιµοποίηση για κερδοσκοπικό σκοπό και η πώληση, η κατοχή µε σκοπό την πώληση, η προσφορά προς πώληση ή η µεταφορά προς πώληση δειγµάτων ειδών του παραρτήµατος (Πίνακα) Α απαγορεύονται». Υπενθυµίζεται επίσης ότι απαγορεύεται (άρθρο 9 ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 ΦΕΚ 1570/Β /26-10-2006) η εισαγωγή, εξαγωγή, κατοχή και διατήρησή ζώντων ζώων του πίνακα Α του Κανονισµού (ΕΚ) και του Παραρτήµατος Ι της Σύµβασης, όταν ο σκοπός των ως άνω ενεργειών είναι είτε το εµπόριο και η διάθεσή τους στην Ελληνική αγορά προκειµένου τα ζώα αυτά να χρησιµοποιηθούν ως προσωπικά και οικιακά, είτε αυτή καθαυτή η κατοχή και διατήρησή τους για προσωπικούς ή οικιακούς λόγους. Το ίδιο άρθρο προβλέπει ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για τους παραβάτες. 6
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίδεται, επίσης στον εκάστοτε ισχύοντα Κανονισµό (ΕΚ) που αφορά αναστολή εισαγωγής στην Κοινότητα δειγµάτων από ορισµένα είδη άγριας πανίδας και χλωρίδας. Στην παρούσα χρονική στιγµή στον Καν. (ΕΚ) 359/2009, µε τον οποίο επιβλήθηκε αναστολή εισαγωγής στην Κοινότητα για αρκετά είδη της τάξης των ιερακόµορφων, και συγκεκριµένα των κάτωθι: Είδος Accipitridae Leucopternis occidentalis brachyurus erythropus gundlachi imitator ΠΙΝΑΚΑΣ Καν. 338/97 A Καλυπτόµενες πηγές melanoleucus ovampensis Aquila rapax Aviceda cuculoides uteo albonotatus uteo galapagoensis uteo platypterus uteo ridgwayi Erythrotriorchis radiatus Gyps africanus Gyps bengalensis Gyps coprotheres Καλυπτόµενα δείγµατα Χώρες καταγωγής Ισηµερινός, Περού Παπούα-Νέα Κούβα Παπούα-Νέα, Νήσοι Σολοµώντος Περού Ισηµερινός Περού οµινικανή ηµοκρατία, Αϊτή Αυστραλία Όλες Μοζαµβίκη, Ναµίµπια, Σουαζιλάνδη Gyps indicus Όλες 7
8 Gyps rueppellii Gyps tenuirostris Όλες Harpyopsis novaeguineae Ινδονησία, Παπούα-Νέα Hieraaetus ayresii Καµερούν,, Τόγκο Hieraaetus spilogaster, Τόγκο Leucopternis lacernulatus Βραζιλία Lophaetus occipitalis Lophoictinia isura Αυστραλία Macheiramphu s alcinus Polemaetus bellicosus Καµερούν,, Τόγκο Spizaetus africanus Spizaetus bartelsi Ινδονησία Stephanoaetus coronatus Ακτή Ελεφαντοστού,, Τόγκο Terathopius ecaudatus Torgos tracheliotus Καµερούν, Σουδάν Trigonoceps οccipitalis Ακτή του Ελεφαντοστού, Urotriorchis macrourus Falconidae Falco cherrug Α Αρµενία, Μπαχρέιν, Ιράκ, Μαυριτανία, Τατζικιστάν Falco chicquera, Τόγκο Falco deiroleucus Μπελίζε, Γουατεµάλα
Falco fasciinucha Falco hypoleucos Micrastur plumbeus Sagittariidae Sagittarius serpentarius Μποτσουάνα, Αιθιοπία, Κένυα, Μαλάουι, Μοζαµβίκη, Νότια Αφρική, Σουδάν, Τανζανία, Ζάµπια, Ζιµπάµπουε Αυστραλία, Παπούα-Νέα Κολοµβία, Ισηµερινός Καµερούν,, Τόγκο Όταν συντρέχει λόγος αναγνώρισης και ταυτοποίησης ειδών που περιλαµβάνονται στην τάξη των ιερακόµορφων, πρώτιστα απαιτείται η επίδειξη των σχετικών εγγράφων που συνοδεύουν το δείγµα (όπου υποχρεωτικά αναγράφεται η επιστηµονική ονοµασία του είδους, καθώς και στοιχεία της ταυτότητάς του (δακτυλιδίου). Στην σύγχρονη εποχή της κοινωνίας της πληροφόρησης και του διαδικτύου, είναι πολύ εύκολο, ανατρέχοντας στους κατάλληλους δικτυακούς τόπους ( http://www.google.com, http://www.cites.org, http://www.unep-wcmc.org, να συλλέξετε εικόνες και πληροφορίες για οποιοδήποτε είδος. 9