Η Αδικία του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος. Ηλίας Παπαϊωάννου & Σταυρούλα Καρατζά (London Business School, NBER and CEPR)

Σχετικά έγγραφα
Η εξέλιξη των επεμβατικών θεραπειών των αρρυθμιών στην Ελλάδα. Βασίλειος Π. Βασιλικός Καθηγητής Καρδιολογίας ΑΠΘ

!" # $"" % &'()* '+)# +)(," - " #."$/"/"." % &'()* 0)1#1),1" 2 3 4/ 5 # " - 5

*,! " - ' *! ",! " +."! - /' 0 # ,! - "!"! 1 '2 " " # "' 3 " " ' 4 #,,,!!' *! /! " 5 " ", " " ' *" 6!! ' 4!!,! "! " 6 #

Η ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Οι Βασικές Ανταγωνίστριες Χώρες της Ελλάδος στις Εξαγωγές Αγροτικών Προϊόντων προς τις Χώρες-Μέλη της ΕΕ & ΟΟΣΑ

Δημόσια Οικονομική. Διάλεξη 1. Τι είναι η δημόσια οικονομική. Τι είναι η δημόσια οικονομική. Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

On the heterogeneous effect of trade on unemployment

Economic and Societal Institutions and the Tax System: The Case of Greece

Η στάση των φοιτητών απέναντι στην επιχειρηµατικότητα. Παρουσίαση ερευνητικών αποτελεσµάτων

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ:

Η Ελληνική οικονοµία σε σταυροδρόµι:

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ G ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΙ ΤΩΝ ΙΣΤΙΩΝ

YOUTH EMPLOYMENT AND REGIONAL INTEGRATION IN THE EURO-MEDITERRANEAN REGION

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ. Δειγματοληπτική έρευνα νοικοκυριών για την απογραφή πληθυσμού 2011

Χαράλαμπος Οικονόμου Αναπληρωτής Καθηγητής Πάντειο Πανεπιστήμιο

ΑΣΤΑΣΗ Τ ΩΝ ΤΟΥ ΙΚΗ ΔΙΑ ΚΟΝΟΜΙ Η ΟΙΚ

Τερζόπουλος Βασίλειος 1, Σαράφης Παύλος 2

Η κλινική διακυβέρνηση του συστήµατος και ο ανταγωνισµός νοσοκοµείων ως εργαλεία διασφάλισης κλινικής ποιότητας

απάνες και Πολιτικές Υγείας στην Ελλάδα την Περίοδο του Μνηµονίου

Ο στόχος της συγκράτησης της φαρμακευτικής δαπάνης από τη σκοπιά της κοινωνικής ασφάλισης: η αναζήτηση της χρυσής τομής Κυριάκος Σουλιώτης

Totals. atto ea79ac από 13. Third country nationals refused entry at the external borders Land boder sections (Countries)

Σύνοψη και προοπτικές για το μέλλον

Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Θεωρία Οικονομικής Μεγέθυνσης. Νίκος Θεοχαράκης Μάρτιος 2013

Η ενίσχυση των Θεσμών βάση για την Ανάπτυξη και την Ευημερία

Χαράλαμπος Οικονόμου Αναπληρωτής Καθηγητής Πάντειο Πανεπιστήμιο

Η Χρηματοδότηση των Επιχειρήσεων Ποιες λύσεις ποια προοπτική

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Previous Next. Η φοροαποφυγή το νέο ζητούμενο για τον AML Officer? Η απόλυτη σύγκρουση. Ευάγγελος Κατσίκης Δικηγόρος Εταίρος KKLegal.

Τα Οικονομικά της Υγείας

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΔΕΛΣΙΟ ΕΠΙΚΟΠΗΗ ΣΙΜΩΝ ΚΑΤΙΜΩΝ

ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΚΌΣΤΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΊΑΣΗΣ ΤΩΝ ΔΔΙ ΣΤΟΝ ΤΟΜΈΑ ΤΩΝ ΈΞΥΠΝΩΝ ΚΙΝΗΤΏΝ ΤΗΛΕΦΏΝΩΝ

Το Θεσμικό Έλλειμμα και Πώς Μπορούμε να το Ξεπεράσουμε

ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΟΟΣΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑ

Τα Οικονομικά της Υγείας

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ. Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου Μέσες τιμές λιανικής πώλησης καυσίμων για όλη την Ελλάδα

ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ: ΜΑΘΗΜΑ 1 ο και 2 ο

Η φορολογία ακινήτων

Επενδυτική ανταγωνιστικότητα 1 χρόνος μετά το επενδυτικό συνέδριο 17/04/2019

Games of the XXXI Olympiad Rio de Janeiro (BRA), August 2016

Ταχύτητα και ποιότητα κατά την απονομή της Δικαιοσύνης. ΚαθηγητήςΘεόδωροςΠ. Φορτσάκης Πρόεδρος της Νομικής Σχολής Αθηνών

Η πρώτη εφαρμογή Ανέπαφων Συναλλαγών στην Ελλάδα. Τάσος Πανούσης Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ

Ελληνική κρίση και τραπεζικό σύστημα

ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. [Τελευταία ενημέρωση 15/07/2013]

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΠΗΛΙΟΣ ΓΚΕΝΕΡΑΛΗΣ

Βασικές Ενεργειακές Προκλήσεις στην Ελλάδα

Ταχύτητα και ποιότητα κατά την απονομή της Δικαιοσύνης

Αναπτυξιακά Φορολογικά Κίνητρα - Άρση Αντικινήτρων

ATHLETE LIST - ALL WORLD ATHLETE GOLD

ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚH

Ευρυζωνικές υπηρεσίες:

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΝΑΤΟ

H ΑΛΉΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΔΗΜΌΣΙΟ

Η επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης*

Ο δείκτθσ δικτυακισ ετοιμότθτασ (NRI) και θ κζςθ τθσ Ελλάδασ

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΚΑΛΕΝΤΑΡΙ ΕΟ ΤΖΟΥΝΤΟ 2012 ευτερα Τριτη Τεταρτη Πεµτη Παρασκευη Σαββατο Κυριακη

Κόστος ηλεκτρικής ενέργειας

Δαπάνες Υγείας και Φαρμάκου και Πολιτικές Εξυγίανσης

2. Πίνακες Μαθημάτων

Η νέα στρατηγική διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σήμερα. 31 Ιανουαρίου 2019

Κρίση στην Ευρωζώνη. Συνέπειες για τη στρατηγική θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη.

Ταχύτητα και ποιότητα κατά την απονομή της Δικαιοσύνης. 1. Λειτουργία Δικαιοσύνης. (γενικές προϋποθέσεις)

1) Νέα ανεξάρτητη αρχή δημοσίων εσόδων (ισχύς από )

KL1 Men 200m Final A : Esteban Gabriel Farias ITA OK. 2 4 Luis Carlos Cardoso Da Silva BRA 48.

Η διαχείριση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης: Τρέχουσα πρακτική και ορθολογική διαχείριση

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΣΤΗ 2 η ΣΕΛΙΔΑ

Ecolabels & Ανταγωνιστικότητα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ & ΨΗΦΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Απονοµή Δικαιοσύνης: Νέες Θέσεις Εργασίας Καλύτερες Υπηρεσίες. Τεκµηρίωση. Υποστήριξη

Επενδυτικές προοπτικές

Α. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ V ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το προς επίλυση πρόβλημα Η διαχρονική νομοθετική προσπάθεια αντιμετώπισής του... 6 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Ο ΝΟΜΟΣ

Αγροτική Πολιτική Προοπτικές και Προκλήσεις

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ για τη διοικητική μεταρρύθμιση ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ

Τα μαθήματα που θα προσφερθούν στις κατευθύνσεις του ΠΜΣ της Νομικής Σχολής είναι τα ακόλουθα:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΛΑΧΙΣΤΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ

IDENTIFICATION ON SAILS

Εξέλιξη των Εσόδων του Προϋπολογισμού της ΕΕ ( )

FINA 50m-pool WORLD JUNIOR RECORDS (as of October 3, 2018)

Η ΠΡΟΤΥΠΗ ΔΙΚΗ ΩΣ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣτΕ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ιστορικό του φακέλου. Επόμενα βήματα ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Βρυξέλλες, 11 Απριλίου 2013

Η Ελληνική Οικονοµία στη Μεταµνηµονιακή Εποχή. Μιράντα Ξαφά Ιούνιος 2018

ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΜΕΤΡΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (ΔΑΜΟΑ)

Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ: ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

1 η Εργασία ΕΟ Υποδειγματική λύση

Ο νοµικός κίνδυνος στις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Απόστολος Αθ. Γκουτζίνης Partner Head of European Capital Markets 8 Απριλίου 2016

ΕΝΣΗΜΑ (αξία σε Ευρώ)

Κωνσταντίνος Σαραβάκος

1.Κατεύθυνση «ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ»

Βιογραφικό Σημείωμα. ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ Διεύθυνση: Δωδεκανήσου 15, Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα επικοινωνίας: ,

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΙ

Η Φαρμακοβιομηχανία ως μοχλός ανάπτυξης και καινοτομίας για την χώρα

Το έργο διαρκούς επιμόρφωσης δικαστικών λειτουργών εντάσσεται στο Ε.Π. «Διοικητική Μεταρρύθμιση » του Υπουργείου Εσωτερικών και

PLANTRONICS PULSAR 260

Statistics Handbook. Games of the XXXI Olympiad Rio Special Edition. Produced in collaboration with ATFS Edited by Mark Butler

IP/08/618. Βρυξέλλες, 22 Απριλίου 2008

Δημόσια υγεία του παιδιού και κοινωνική παιδιατρική: πεδίο - έννοιες - ορισμοί

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης

ΕΚΠΑ-ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Χειμερινό Εξάμηνο Διεθνής Οικονομική Ενότητα 8. Συναλλαγματική Ισοτιμία και Αγορά Συναλλάγματος

Πώς επιτυγχάνεται, κατακτάται η δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα στο δημόσιο βίο;

Transcript:

Η Αδικία του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Ηλίας Παπαϊωάννου & Σταυρούλα Καρατζά (London Business School, NBER and CEPR) Οκτώβριος 2017

Εισαγωγή Περίληψη Παρουσίασης/Κεφαλαίου Δίκαιο (θεσμοί) και Ανάπτυξη Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαστικού και Νομικού Συστήματος Η Κρίση Μεσοπρόθεσμες Προτάσεις (10+10 τομείς) Πρόταση για τις Εκκρεμείς Υποθέσεις Μερικές Σκέψεις για τις Μεταρρυθμίσεις 2

Δικαϊκοί Θεσμοί και Οικονομική Ανάπτυξη Δικαϊκοί Θεσμοί και Οικονομική Ανάπτυξη 3

Δικαϊκοί Θεσμοί και Οικονομική Ανάπτυξη Ενδεικτική Βιβλιογραφία Οι Θεσμικές Καταβολές της Ανάπτυξης [Institutional Origins of Comparative Development. Acemoglu and Robinson, Γιατί Αποτυγχάνουν τα Έθνη, 2012] Δίκαιο και Χρηματο-οικονομία [Law and Finance. La Porta, Lopez-de-Silanes, and Shleifer, 1997, 1998, 1999] Χρηματο-οικονομία (πίστωση, επένδυση) ως «συνέχεια ατελών συμβολαίων» [Finance as a nexus of incomplete contracts. Shleifer and Vishny, 1997] 4

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Κατάσταση στα Ελληνικά Δικαστήρια Διοικητικά Δικαστήρια - 2015 253,325 εκκρεμείς υποθέσεις (157,783 με μη-προσδιορισμένη ημέρα ακρόασης) Φορολογικά Δικαστήρια Αλλοδαπή τράπεζα για φορολογία εισοδήματος χρήσης 1993. πρωτόδικη 1998, πρώτη αναιρετική 2002, εφετειακή από αναπομπή 2004, συζήτηση αναίρεσης 2014, 2017, 2017 Αλλοδαπή τράπεζα + φορολογία εισοδήματος χρήσης 1995. [πρωτόδικη 1998, πρώτη αναιρετική 2004, εφετειακή επανασυζήτησης 2006, πρώτη συζήτηση αναίρεσης 2014, δεύτερη 2017 ] Πολιτικά Δικαστήρια Προσδιορισμός δικασίμου. Πτωχευμένα νοικοκυριά. Ποινικά Δικαστήρια: κατά κανόνα η ακροαματική διαδικασία ξεκινά μετά την παρέλευση του ανώτατου χρόνου προσωρινής κράτησης [12 + 6 μήνες] 5

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Διοικητικά Δικαστήρια - 2016 30 διοικητικά πρωτοδικεία & 9 διοικητικά εφετεία 951 δικαστές με περίπου 600 δικαστικούς υπαλλήλους Ελλιπής μηχανογράφηση και απουσία αρωγής από την διοίκηση 280,000 εκκρεμείς υποθέσεις (κυρίως από την δεκαετία 2000) 6

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Κατάσταση στα Ελληνικά Δικαστήρια, συν. Και όμως οι καθυστερήσεις έχουν μειωθεί... Επιπτώσεις της κρίσης (αντιδικίες, φορολογία, μη-εξυπηρετούμενα δάνεια, κα) Περεμβάσεις 2010-2015 Θετική Επίδραση νέου ΚΠΔ (2015) για υποθέσεις τακτικής διαδικασίας Αξιολόγηση. Παγκόσμια Τράπεζα. World Bank Doing Business Ranking. 2008 Προστασία Επενδυτών. [Investor Protection]. Θέση 158-161 από 180 χώρες (αξιολόγηση αισθητά χειρότερη από δυσλειτουργία αγορών και δημόσιας διοίκησης) Πτωχευτική Διαδικασία. Χειρότερη κατάταξη από όλες τις χώρες της ευρωζώνης Εισαγωγή Πληροφορικών Συστημάτων και Μηχανογράφησης [European Justice Scoreboard]. Θέση 27 από 27. 7

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Διεθνής Αποτίμηση & Αξιολόγηση στην Αρχή της Κρίσης Αξιολόγηση. Παγκόσμια Τράπεζα. World Bank Doing Business Ranking. Προστασία Επενδυτών. [Investor Protection]. Θέση 158-161 από 180 χώρες (αξιολόγηση αισθητά χειρότερη από δυσλειτουργία αγορών και δημόσιας διοίκησης) Πτωχευτική Διαδικασία. Χειρότερη κατάταξη από όλες τις χώρες της ευρωζώνης Εισαγωγή Πληροφορικών Συστημάτων και Μηχανογράφησης [European Justice Scoreboard]. Θέση 27 από 27. 8

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Δίκαιο, Νόμοι και Δικαστήρια De jure Προστασία (νόμοι, κανονισμοί, σύνταγμα) Προστασία Επενδυτών (δικαιώματα πιστωτών και ομολογιούχων, προστασία (μικρο)μετόχων) Προστασία Περιουσίας (κτηματολόγιο, δασικοί νόμοι, αρχαιολογία, πολεοδομικοί κανονισμοί, απαλλοτρίωση δημοσίου) Πτωχευτική Διαδικασία και Δίκαιο Αναδιάρθρωσης των Επιχειρήσεων De facto Προστασία (δικαστήρια, διοίκηση) Δικανικός φορμαλισμός και γραφειοκρατία στα δικαστήρια (πολιτική, διοικητική και ποινική δικονομία) Αποτελεσματικότητα δικαστηρίων (ταχύτητα-καθυστερήσεις, ποιότητα αποφάσεων, ασφάλεια δικαίου) 9

10 12 4 6 8 Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Θεσμοί και Ανάπτυξη. «Το Θεσμικό Κενό» της Περιφερείας Investor Protection and Economic Development Unconditional Relationship in 2008 AFG SUR SWZ LAO TJK VEN LUX QAT CHE NLD ARE GRC KWT AUT ISL DEU FRA BRN ESP BHS KOR BHR OMN CZE SVK HRV HUN LTU PLW GNQ RUS TUR GAB URY BRA PAN LBN CRI BWA KAZ BLR SRB MDV DOM ALB AZE BLZ BIH JAM IRN ECU MKD ARM DZA NAM SLV JOR MHL TUN UKR CPV IRQ TON CHN AGO TMP FSM MAR GTM VUT SYR GUY COG EGY HND BTN PHL LKA BOL NIC MDA CIV VNM SEN SDN STP LSO MRT YEM CMR UZB ZMB BEN HTI TCD MLI GMB RWA GIN NER ETH ZAR BDI COM BFA GNB CAF TGO ZWE LBR KEN KHM TZA NPL UGA MWI ERI SWE FIN AUS ITA PRT DNK SAU EST ATG KNA SYC LVA POL MEX CHL ROM GRD DMA LCA VCT BGR MNE COL PER THA FJI WSM PRY GEO IDN KIR MNG NGA PNG GHA SLB IND PAK KGZ MDG SLE MOZ SVN NOR BEL JPN TTO PRI BGD IRL GBR USA ISR MUS ZAF CAN HKG MYS SGP NZL 0 2 4 6 8 10 Strength of Investor's Protection (Index range 0-10) 10

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Ποιότητα Νόμων. Προστασία Επενδυτών. De jure Obs. Shareholders Rights Creditors Rights Composite Disclosure Anti-director Suits Legal Index Index Rights Rights Rights (1) (2) (3) (4) (5) Greece 3 1 3 5 4 World (excl. GRC) 180 4.87 4.94 4.16 5.53 5.21 Euro-area (excl. GRC) 11 5.63 6.45 4.55 5.91 6.09 High Income (excl. Greece) 49 5.86 5.96 5.31 6.31 6.61 Upper Middle Income 50 4.93 4.88 4.46 5.48 5.80 Lower Middle Income 47 4.31 4.23 3.53 5.17 4.45 Low Income 32 4.04 4.47 2.75 4.91 4.03 11

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Προστασία Επενδυτών στην Ευρωζώνη. 2008 Investors Protection acoss Euro area Countries in 2008 Composite Investor's Protection Index (range 0-10) Greece Luxembourg Netherlands Austria Germany Spain France Finland Italy Portugal Belgium Ireland 0 2 4 6 8 Source: World Bank Doing Business Project 12

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Δικαστική Εφαρμογή Συμβολαίων - 2008. Δικαστικές Καθυστερήσεις, Φορμαλισμός και Κόστος Contract Enforcement Obs. Number Calendar Days Number Procedures Cost (% claim) Greece 819 39 14.40 World (exc. GRC) 180 620.76 38.19 35.07 Euro-area (excl. GRC) 11 506.64 30.82 17.90 High Income (excl. Greece) 49 510.71 35.14 21.02 Upper Middle Income 50 626.40 38.48 29.20 Lower Middle Income 47 690.64 39.89 39.98 Low Income 32 682.63 39.44 59.53 13

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Καθυστερήσεις Δικαστηρίων στην Ευρωζώνη - 2008 Legal-Court Delays acoss Euro area Countries in 2008 Number of Days to Resolve via Courts a Simple Legal Dispute Finland Luxembourg France Germany Austria Belgium Netherlands Ireland Spain Portugal Greece Italy 0 500 1,000 1,500 Source: World Bank Doing Business Project 14

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Εισερχόμενες και Εκκρεμείς Υποθέσεις στα Πολιτικά και Διοικητικά Δικαστηρία στην Ευρωζώνη. 2010 Incoming and Pending Litigation Cases per 100 Inhabitants in Civil Courts Euro-area Member Countries in 2010 Incoming and Pending Cases per 100 Inhabitants in Administrative Courts Euro-area Member Countries in 2010 Finland Luxembourg Austria Germany Greece France Malta Spain Portugal Italy Luxembourg France Finland Netherlands Spain Germany Greece 0 2 4 6 8 0 1 2 3 4 Incoming Cases Pending Cases Incoming Cases Pending Cases Source: European Justice Scoreboard Source: European Justice Scoreboard 15

100 40 60 80 Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Πτωχευτική Διαδικασία στην Ευρωζώνη. 2008 Resolving Insolvency Characteristics across Euro Area Countries Unconditional Relationship in 2008 IRL FIN BEL NLD DEU AUT ESP PRT ITA FRA GRC LUX.5 1 1.5 2 Bankrupcy Time (in years) 16

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Εισαγωγή Τεχνολογίας της Πληροφορίας στα Δικαστήρια ICT Composite Index Euro-area Member Countries in 2010 Greece Belgium Ireland Luxembourg Germany Spain France Italy Netherlands Finland Austria Malta Portugal 0 1 2 3 4 Source: European Justice Scoreboard 17

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Δομικά Χαρακτηριστικά. Εξειδικευμένα Δικαστήρια Share of Specialized First-Instance Courts Euro-area Member Countries in 2010 Greece Austria Italy Netherlands Ireland Germany Finland Portugal Spain Luxembourg France Malta Belgium 0.2.4.6.8 1 Source: European Justice Scoreboard 18

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Δομικά Χαρακτηριστικά. Αριθμός Δικηγόρων Number of Lawyers per 100,000 Inhabitants Euro-area Member Countries in 2010 Finland France Austria Netherlands Belgium Germany Ireland Portugal Spain Malta Italy Greece Luxembourg 0 100 200 300 400 Source: European Justice Scoreboard 19

Συγκριτική Αποτίμηση του Ελληνικού Δικαϊκού Συστήματος Σύνοψη Δομικών Χαρακτηριστικών 1. Ατελής προστασία των επενδυτών (μέτοχοι και πιστωτές) και της περιουσίας 2. Κακονομία και συνεχής αλλαγή νομοθεσίας (λ.χ. Φορολογία 3. Εξοργιστικά χρονοβόρα και τυπολατρική διαδικασία στα δικαστήρια. Έλλειψη εναλλακτικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών Απουσία εξιεδικευμένων δικαστηριών 4. Ελλιπέστατη χρηματοδότηση (εκτός μισθοδοσίας) 5. Απουσία μηχανογράφησης 6. Προβληματική διοίκηση (management) Διαχείριση προσωπικού (απουσία βοηθητικού προσωπικό). Kατανομή εργασίας (λ.χ, αριθμός ανώτατων δικαστών, δικαστικοί «χάρτες») Απουσία κινήτρων (μισθοδοσία, bonus) 7. Έλλειψη λογοδοσίας, απουσία ελέγχων (συνταγματικά ζητήματα) 8. Προβληματική πολιτική οικονομία (αριθμός δικηγόρων, πολιτικές παρεμβάσεις) 20

Η Περίοδος της Κρίσης Μεταρρυθμίσεις. 2010-2016 Ν.3900/2010, Ν.4055/2012, Ν.4274/2014, Ν.4446/2016. συλλογή στοιχείων E-Justice πρότυπη δίκη (θεσμοθέτηση και επέκταση) αναβολές κόστος εφέσεων (μερική εφαρμογή), εισαγωγή παραβόλων επιτάχυνση διαδικασίας (ειδική αίτηση) δικαιοδοσίας ΣτΕ για «στρατηγικές επενδύσεις» διαμεσολάβηση μονομελή τμήματα ΚΠΔ 2015 (άρθρο 237 για τακτική διαδικασία, 100 ημέρες για προτάσεις) 21

Η Περίοδος της Κρίσης Ζητήματα Παλινδρομήσεις και αναιρέσεις (λ.χ. κόστος έφεσης, ΚοΔ) Σταδιακές-μερικές αλλαγές (incremental). Εκ βάθρων αλλαγές (re-engineering). Απουσία συμπληρωματικών μεταρρυθμίσεων. Αποσπασματικές παρεμβάσεις. (λ.χ. δημόσια διοίκηση, φορολογικές αρχές) Εκκρεμείς Υποθέσεις [case backlog] Αύξηση ζήτησης νομικών υπηρεσειών λόγω κρίσης (& νομοθέτησης) Πολεμική από (μερικούς) δικηγόρους, δικαστές και εισαγγελείς Εναντίωση (με φανατισμό) από κόμματα και (ορισμένους) πολιτικούς Μη ιδιαίτερα επεικοδομητικός ρόλος από τους εταίρους (ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ) Έλλειψη εμπιστοσύνης 22

Προτάσεις Προτάσεις 1. Εκκρεμείς Υποθέσεις. Case backlog 2. Μεσοπρόθεσμες Τομές. [Medium-term interventions] Πολυδιάστατες Καθολικές Πειραματισμός (experimentation) 23

Προτάσεις Μεσοπρόθεσμες Παρεμβάσεις 1. Έλεγχος και αξιολόγηση 2. Εκπαίδευση και εξειδίκευση δικαστών και εισαγγελέων (λ.χ. εταιρική χρηματοικονομική, λογιστική, ανταγωνισμός) 3. Εναλλακτικοί μηχανισμοί επίλυσης διαφορών 4. Εισαγωγή νέα νομοθεσίας και κωδικοποίηση 5. Μηχανογράφηση (ποινικά δικαστηρία) και standardization 6. Διαχείριση προσωπικού 7. Θεσμοθέτηση εξειδικευμένων δικαστικών αρχών (ειδικών δικαστηρίων και δικαστικών επιτροπών) 8. Πτωχευτικό δίκαιο 9. Εξορθολογισμός Ποινικού Συστήματος (ποινές, αποζημίωση) 10. Συνταγματική Αναθεώρηση (λ.χ. καθεστώς δικαστικών υπαλλήλων, ζητήματα προσωπικού) 24

Προτάσεις Ενίσχυση Πρόσφατων Μεταρρυθμίσεων Πρότυπος Δίκη E-Justice System Αναβολές Εφέσεις Διαμεσολάβηση 25

Προτάσεις Ρηξικέλευθη Πρόταση για Εκκρεμείς Υποθέσεις [Case Backlog] Πρόσληψη Δικαστικού Προσωπικού για Περιορισμένη Χρονική Διάρκεια [temporary judge-like personnel] [3-5 έτη]. Υπο-απασχολούμενοι δικηγόροι Επέκταση λειτουργίας δικαστηρίων. Σαββατοκύριακα, απογεύματα, «καλοκαιρινή αργία, δικαστικές διακοπές» Χρηματοδότηση. Ειδικό Τέλος (συνάρτηση αντιδικίας) Κοινοτικοί Πόροι Ειδική χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Βοήθειας και Προσαρμογής [Buffer 10 δις ευρώ από το 2 ο Πρόγραμμα, δυστυχώς απωλέθηκε το 2015] Ειδική χρηματοδότηση από τον τραπεζικό τομέα 26

Προτάσεις Ρηξικέλευθη Πρόταση. Ζητήματα Προβλήματα Συνταγματικές Προβλέψεις [αγκυλώσεις] Γενικές αρχές δικαίου [ισότητας] Εφαρμοστικές Δυσκολίες Δισπιστία Όμως.. Απουσία de facto δικαιοσύνης Αδικίες και ανισότητες Θετική εξωτερικότητα 27

Περί Μεταρρυθμίσεων Μερικές Σκέψεις για τις Μεταρρυθμίσεις [Reform Fatigue] Γενικές Αρχές Συμπληρωματικότητες Ασυνέπεια-Αναιρέσεις Καθολικότητα Πολιτική Οικονομία insiders/outsiders Ρόλος πολιτικών κομμάτων Πόλος μέσων μαζικής ενημέρωσης Δυσπιστία Αποδυνάμωση κοινωνικού / πολιτιακού κεφαλαίου (civic capital) Απουσία διαλόγου Έλλειψη συναίνεσης 28